Μαύρη είδηση - ξημερώματα Σαββάτου, "χάθηκε" στα 58 της χρόνια, η πολυτάλαντη συντρόφισσα Σοφία Αδαμίδου, συγγραφέας, δημοσιογράφος του Ριζοσπάστη, παλιότερα της τηλεόρασης του 902.
Η Σοφία , γεννήθηκε το 1963
στη Χαραυγή Κοζάνης. Τη δεκαετία του 1980 υπήρξε μέλος της ΚΝΕ και αργότερα
έγινε μέλος του ΚΚΕ.
Υπήρξε τακτικό μέλος της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων και του Μορφωτικού
Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ. Στην επαγγελματική της πορεία ως δημοσιογράφος, εργάστηκε
επίσης στην ΕΤ1, στη ΝΕΤ, τον ΑΝΤ1.
Το συγγραφικό έργο που αφήνει πίσω της είναι πλούσιο και πολυσχιδές. Έχει
εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές («Υπάρχει μια χώρα που σου μοιάζει», «Στην αγορά
του χρόνου ανειδίκευτη») και συνέγραψε τη βιογραφία της Σωτηρίας Μπέλλου, με
τίτλο «Πότε ντόρτια, πότε εξάρες», έργο το οποίο διασκεύασε για το θέατρο, με
τον τίτλο «Σωτηρία με λένε».
Στα θεατρικά της έργα είναι μεταξύ άλλων ο «Άρης», βασισμένο στη ζωή και τους αγώνες του Άρη Βελουχιώτη, για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο «Αλέκος Σακελλάριος» από τα Κορφιάτικα βραβεία, «Οδός Αβύσσου, αριθμός 0» του Μενέλαου Λουντέμη, «Ήλιος στην πέτρα», βασισμένο στο αφήγημα της αντάρτισσας του ΔΣΕ, Ελένης Τραγγανίδα - Μακρυνιώτη «Η Μυρτιά του βουνού», «Άνθρωποι και ποντίκια» του Στάινμπεκ, «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του», από το βιβλίο του Ντάλτον Τράμπο κ.ά.
Δείτε σχετική σελίδα αναφορά στη biblionet.gr
Με τον αδερφό της και θεατρικό συγγραφέα, Μυρώδη Αδαμίδη, συνεργάστηκαν μεταξύ άλλων στη συγγραφή του έργου «Καρλ, της καρδιάς μου καρδιά», εμπνευσμένο από τις επιστολές της Τζένης και του Καρλ Μαρξ.
🔻🔻 Πάνω από 300 δημοσιεύματα στο Ριζοσπάστη,
(κλικ «Σύνθετη Αναζήτηση» |> «Υπογράφων»
|> Σοφία Αδαμίδου) - αναφέρουμε
ενδεικτικά🔻🔻
- Για ένα πουκάμισο αδειανό, για μια Ελένη...
- Δεν επαιτούν... οφείλουν να απαιτούν
- Μας θέλουν διαιρεμένους για να «βασιλεύουν»!
- Ο καλλιτέχνης ... «δέκτης», αλλά και θύμα
- Νίκος Καρούζος: «Για μάτωμα πιο πέρα κι απ' το αίμα»
- Το Θέατρο ισχυρό «όπλο» του λαού και του αγώνα
- Ελληνικός κινηματογράφος: Ο,τι «εισπράττει»... δεν είναι χρυσός
- Πνευματικά δικαιώματα: «Μάχες» για τα αυτονόητα
- Κατίνα Παξινού: Πολύπλευρη καλλιτεχνική προσωπικότητα
- Ελληνική Επιθεώρηση: Αειθαλής, δημοφιλής και παρεξηγημένη
- Τέχνη βαθιάς αλληλεγγύης στη ζωή
- Νίκος Αντωνάκος: Υποστήριζε πάντα τον κοινωνικό ρόλο του καλλιτέχνη
- «Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών»: Δε συνθηκολογούμε, δε γονατίζουμε, δυναμώνουμε τον αγώνα μας
- Χάρολντ Πίντερ: Μια σθεναρή, ανυποχώρητη φωνή διαμαρτυρίας
- Προκλητική και επικίνδυνη πολιτική του υπουργείου Πολιτισμού
- «Kuhle Wampe - σε ποιον ανήκει ο κόσμος»: Οταν σφίξουμε τα χέρια οι λαοί αυτής της Γης...
- Νικηφόρος Βρεττάκος: Δακρυσμένος φρουρός της Ποίησης και της Ελευθερίας
- Αλέκα Παΐζη: Υποκλινόμαστε στο παράδειγμα, το ήθος και την αγωνιστικότητά της
- Αν δεν χτυπάει για κάτι η καρδιά σου, αυτοαναιρείται η επιλογή σου
- Θόδωρος Αγγελόπουλος: Ο κινηματογράφος ήταν για εκείνον τρόπος αναπνοής
- Βασίλης Τσιτσάνης: Μεγάλη και μοναδική η προσφορά του
- «Δεν είναι άδικος ο κόσμος, άδικα είναι τα συμφέροντα»
- Μάνος Χατζιδάκις: Ακούραστος του ονείρου κυνηγός
- Η οργή χωρίς συνείδηση δεν οδηγεί πουθενά
- Γιάννης Ρίτσος: Στην ποίησή του χώρεσε το σύμπαν
- Ο Φασουλής και οι θεοί του
- Ο δικομματισμός είναι το μεγάλο στήριγμα του καπιταλισμού
- Στη «Χώρα των πουλιών» ή αλλιώς... στην Κούβα
- Έλλη Αλεξίου: «Ευγνωμονώ σε, ιδεολογία μου... »
- Μίλτος Πασχαλίδης: «Δεν ανταγωνίζομαι τα ετοιματζίδικα»
- Προεκλογικά «θα»... μετεκλογικά τίποτε
- Μπαλέτο Κίροφ - Μαρίνσκι: Η αυθεντική παράδοση του κλασικού χορού
- Η συνοικία της οικονομικής αριστοκρατίας
- «Σύννεφα με παντελόνια»: «Τίποτα δεν κρύβεται»... όταν είναι αληθινό
- Με φωτιά και με μαχαίρι, πάντα ο κόσμος προχωρά
- «Πατρίδα»... καληνύχτα
- Η κυτταρική μνήμη ενεργοποιείται και διεκδικεί
- Γιάννης Παπαϊωάννου: Αυθεντικός και πηγαίος καλλιτέχνης
- Οι πόλεμοι γίνονται για το συμφέρον των ολίγων
- Το Θέατρο στην υπηρεσία του αγώνα
- Μάνος Κατράκης: «Άξιος γιος της Ρωμιοσύνης»
- Ο φασισμός γέννημα του καπιταλισμού
- Γιάννης Ρίτσος: Θα 'ναι για πάντα μέσα σ' όλο τον κόσμο
- Δημήτρης Μητροπάνος: Τον διέκριναν η αξιοπρέπεια, η λεβεντιά, η ντομπροσύνη
- «Κάλλιο της γης κατέλυμμα (τάφος) παρά του κόσμου γέλιο»
- Ζοζέ Σαραμάγκου: Συγγραφέας που αγάπησε τη ζωή και τον άνθρωπο
- Θέατρο για παιδιά: Καταφύγιο κοινωνικά προσανατολισμένου θεάτρου
- Αλέκος Ξένος: Παράδειγμα σπουδαίου δημιουργού και αφοσιωμένου κομμουνιστή
- Για ένα θέατρο που θα είναι διαλεκτικό μέσο αλλαγής του κόσμου
- Η υψηλή αισθητική και το πάθος ενός επαναστάτη
- Αν εξαλειφθεί ο φόβος, θ' αλλάξει ο κόσμος
Αποχαιρετούμε με βαθιά θλίψη τη συντρόφισσα Σοφία και εκφράζουμε θερμά συλλυπητήρια στους οικείους της.
"Ξημερώνει | Σαββάτο σήμερα | στο χωριό των παιδικών μου αστεριών | αυτή τη μέρα τη θυμάμαι καθαρά | όνειρα πεντακάθαρα | ολόλευκα κρεμασμένα στην αυλή του σπιτιού μου | πάνω από τις ανθισμένες βιλέτες της Ανοιξης | ή τα χιονισμένα σχέδια της μητέρας στον κήπο της | πάνω από τα μελαγχολικά εργαλεία του πατέρα | και τα ευλογημένα παιχνίδια των αδελφών μου | Με κλειστά τα μάτια ξαναβλέπω την πλύση της μάνας | που καμάρωνε στον ήλιο του καθαρού | αλλά και στο σκοτάδι | σημάδι ήταν της επιστροφής | από το νυχτέρι της γειτονιάς (... ) ".
Λυρικά μελαγχολική "σκιρτά",
αναπλάθοντας αναμνήσεις των χρόνων της αθωότητας για να "θεραπεύουν"
το αγωνιώδες σήμερα, όνειρα του παρελθόντος για να "παρηγορούν" το
παρόν και δεν απελπίζουν το μέλλον, πίκρες αθέλητες και χαρές φευγαλέες,
"κομμάτια και θρύψαλα" συναισθημάτων, ιριδισμούς θλίψεων και
επιθυμιών και σιωπηλές, αυτοθεραπευόμενες "πληγές" βιωμάτων, η ποίησή
της. Ποίηση, πολλά υποσχόμενη με τη συλλογή "Στην αγορά του χρόνου ανειδίκευτη".
Η συλλογή, με εξώφυλλο φιλοτεχνημένο από τον ζωγράφο Μπάμπη Αγγέλου, κυκλοφόρησε
από τις εκδόσεις "Εψιλον".
Αυτά έγραφε ο Ριζοσπάστης, στις 7
Νοέμβρη 1996 συμπληρώνοντας: Αναφερόμαστε στη συντάκτρια του
Πολιτιστικού Τμήματος, Σοφία Αδαμίδου και στη δεύτερη ποιητική συλλογή
της.
Και λέμε τη χαρά μας, που, μετά την καθημερινή δημοσιογραφική δουλιά της η
συνάδελφός μας, έχει έγνοια και "καθαρτήρια" ανάγκη της την ποίηση.
Που στην "καρδιά" της "έχει θάλασσα" κι "ανάβει φωτιές
για να εκδικηθεί τη σιωπή". Που συμπλέκεται "με το μονόλογο της
μοναξιάς" και διψά για "χαμόγελα χελιδονιού".
Που πεινά για τον "επιούσιο άρτο", τον πάμπλουτο, καθαρμένο από την
πεζότητα της ημέρας ποιητικά νυχτερινό λόγο της ψυχής. Και "με ανοιχτά τα
μάτια/ ανυποψίαστη", ξαναδείχνει "τ' αστέρια" και λαχταρά
"τι έγινε η πλύση της παιδικής μου αυλής; ".
Ευχόμαστε στη Σ. Αδαμίδου -έγραφε ο Ρίζος, πολλά άλλα τόσο ποιοτικά ποιητικά "πετάγματα" στο μέλλον. Θα είναι και για μας "πετάγματα".
Και η σ.σσα Σοφία έκαμε πολλά περισσότερα –Θα την θυμόμαστε πάντα
Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ
Αποχαιρετά
με μεγάλη θλίψη τη συντρόφισσα Σοφία Αδαμίδου
«Το ΚΚΕ με μεγάλη θλίψη αποχαιρετά τη συντρόφισσα Σοφία
Αδαμίδου, που έφυγε σήμερα από τη ζωή, μετά από πολυήμερη νοσηλεία στην
εντατική. Με το ανήσυχο και δημιουργικό της πνεύμα, με τη δημοσιογραφική της
πέννα και το συγγραφικό της ταλέντο, άφησε το στίγμα της στο καλλιτεχνικό
ρεπορτάζ και στην καλλιτεχνική δημιουργία, υπηρετώντας το Κόμμα μέχρι τον πρόωρο
θάνατό της.
Η Σοφία Αδαμίδου γεννήθηκε το 1963 στη Χαραυγή Κοζάνης. Μεγάλωσε σε ένα
οικογενειακό περιβάλλον που κυριαρχούσαν οι αγωνιστικές παραδόσεις.
Οργανώθηκε στην ΚΝΕ το 1981, σε ηλικία 18 χρονών, αρχικά στην Κοζάνη και έπειτα
στις Οργανώσεις των ΤΕΙ και της Νομικής, κατά τη διάρκεια των σπουδών της στην
Αθήνα. Τον καιρό που ήταν οργανωμένη στην ΚΝΕ χρεώθηκε δουλειά στον «Οδηγητή».
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, δούλεψε ως δημοσιογράφος του «Ριζοσπάστη»
στο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ και έγινε μέλος του ΚΚΕ.
Υπήρξε τακτικό μέλος της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων και
του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ. Στην επαγγελματική της πορεία ως
δημοσιογράφος, εργάστηκε επίσης στην «ΕΤ1», στη «ΝΕΤ», τον «ΑΝΤ1», ενώ μεγάλη
ήταν η προσφορά της στο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ της τηλεόρασης του «902».
Το συγγραφικό έργο που αφήνει πίσω της είναι πλούσιο και πολυσχιδές. Έχει
εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές («Υπάρχει μια χώρα που σου μοιάζει», «Στην αγορά
του χρόνου ανειδίκευτη») και συνέγραψε τη βιογραφία της Σωτηρίας Μπέλλου, με
τίτλο «Πότε ντόρτια, πότε εξάρες», το οποίο διασκεύασε για το θέατρο, με τον
τίτλο «Σωτηρία με λένε».
Εμπνευσμένη από τους αγώνες του λαού, έγραψε και διασκεύασε σπουδαία θεατρικά
έργα, που αγαπήθηκαν από το κοινό, μεταφέροντας με μεγάλη επιτυχία στη σκηνή
μορφές και στιγμές από την ταξική πάλη στη χώρα μας.
Έργα της είναι μεταξύ άλλων ο «Άρης», βασισμένο στη ζωή και
τους αγώνες του Άρη Βελουχιώτη, για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο «Αλέκος
Σακελλάριος» από τα Κορφιάτικα βραβεία, «Οδός Αβύσσου, αριθμός 0» του Μενέλαου
Λουντέμη, «Ήλιος στην πέτρα», βασισμένο στο αφήγημα της αντάρτισσας του ΔΣΕ,
Ελένης Τραγγανίδα - Μακρυνιώτη «Η Μυρτιά του βουνού», «Άνθρωποι και ποντίκια»
του Στάινμπεκ, «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του», από το βιβλίο του Ντάλτον Τράμπο κ.ά.
Με τον αδερφό της και θεατρικό συγγραφέα Μυρώδη Αδαμίδη συνεργάστηκαν μεταξύ
άλλων στη συγγραφή του έργου «Καρλ, της καρδιάς μου καρδιά», εμπνευσμένο από
τις επιστολές της Τζένης και του Καρλ Μαρξ.
Η ίδια έλεγε για τη συγγραφή των έργων της ότι "ξεκίνησε ως ανάγκη να
μιλήσω για τα θέματα εκείνα της ιστορίας και τους ανθρώπους των ιστορικών
εκείνων περιόδων που δεν έτυχαν της προσοχής που απαιτούσε η πραγματική τους
αξία. Η αδιάκοπη επαφή με τη μνήμη μας δεν επιτρέπει να γκρεμιστεί τόσο εύκολα
από τους αρνητές της, ούτε να παρερμηνεύονται οι αξίες και η ιστορία του λαού
μας. «Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί...», που λέει ο Σεφέρης, αλλά
χωρίς πόνο δεν υπάρχει γέννα".
Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους
της».
Πνεύμα ανήσυχο, πολυγραφότατη και πολυσχιδής, με πλούσιο
έργο σε κάθε τομέα με τον οποίο καταπιάστηκε.
Βρισκόταν στην πιο δημιουργική της φάση... Έγραφε θεατρικά, σενάρια για τον
κινηματογράφο και την τηλεόραση, ζωγράφιζε, είχε ξεκινήσει τη βιογραφία της Μπέτυς
Βαλάση και ονειρευόταν τη μετά covid εποχή. Και είχε τόσα πολλά να δώσει ακόμα,
γι' αυτό, ίσως και η αναγγελία του χαμού της είναι ακόμα πιο πικρή.
Αγαπούσε με πάθος τη ζωή και την ελευθερία. Δεν της άρεσε η μοναξιά. Και αυτές τις δύσκολες μέρες που ήταν στο νοσοκομείο στο πλευρό της, έστω και νοητά λόγω της κατάστασης, βρίσκονταν αγαπημένοι της φίλοι, παλιοί της συνάδελφοι από τον «Ριζοσπάστη», οι σύντροφοί της, η οικογένειά της.
Από παιδί έψαχνε, αδιάκοπα, να βρει τρόπους να εκφράσει αυτά που ένοιωθε. Το θέατρο, η ποίηση, η ζωγραφική αποτέλεσαν το καταφύγιό της. Η μαγεία του θεάτρου της ασκούσε γοητεία από τα παιδικά της χρόνια. «Σχεδόν πριν δω θέατρο...», όπως είχε αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ευτύχησε να ζήσει σε ένα περιβάλλον γεμάτο ασφάλεια και αγάπη. «Ξημερώνει | Σαββάτο σήμερα | στο χωριό των παιδικών μου αστεριών | αυτή τη μέρα τη θυμάμαι καθαρά | όνειρα πεντακάθαρα | ολόλευκα κρεμασμένα στην αυλή του σπιτιού μου | πάνω από τις ανθισμένες βιολέτες της Άνοιξης | ή τα χιονισμένα σχέδια της μητέρας στον κήπο της | πάνω από τα μελαγχολικά εργαλεία του πατέρα | και τα ευλογημένα παιχνίδια των αδελφών μου | Με κλειστά τα μάτια ξαναβλέπω την πλύση της μάνας | που καμάρωνε στον ήλιο του καθαρού | αλλά και στο σκοτάδι | σημάδι ήταν της επιστροφής | από το νυχτέρι της γειτονιάς», έγραφε χρόνια αργότερα, ανασυνθέτοντας τις μνήμες της από εκείνα τα ευτυχισμένα χρόνια.
Οι γονείς της φρόντισαν να καλλιεργήσουν στα παιδιά τους την αγάπη για το διάβασμα. Ψάχνοντας στα βιβλία όπου βρίσκονταν στη μεγάλη βιβλιοθήκη του σπιτιού τους, η Σοφία έρχεται σε επαφή με την τέχνη του θεάτρου. Αγαπημένο της παιχνίδι να ερμηνεύει ρόλους στη φανταστική ιστορία που σχεδίαζε. «Η Αγριόγατα» των Πιέρ Μπαριγιέ, Ζαν -Πιέρ Γκρεντύ, με την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο ήταν η πρώτη παράσταση που είδε και πραγματικά τη μάγεψε.
Ερχόμενη στην Αθήνα για σπουδές στη Νομική Σχολή, πιο πολλές ώρες περνούσε στην Ίριδα κάνοντας πρόβες με το θεατρικό του Πανεπιστημίου παρά στα αμφιθέατρα. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Αθήνας, του Τμήματος Διοίκησης και Οικονομίας (ΚΑΤΕΕ) Αθήνας και του Κολεγίου Δημοσιογραφικών Σπουδών.
Παράλληλα, με τη δημοσιογραφία κάνει δειλά-δειλά και την
εμφάνισή της στο χώρο του βιβλίου. Η αρχή έγινε με δύο ποιητικές συλλογές, «Υπάρχει
μια χώρα που σου μοιάζει» και «Στην αγορά του χρόνου
ανειδίκευτη» και τη βιογραφία της Σωτηρίας Μπέλλου, «Πότε
ντόρτια, πότε εξάρες», έργο το οποίο διασκευάστηκε και ανέβηκε στο σανίδι
για πρώτη φορά το 2007, με τίτλο «Σωτηρία με λένε». Έκτοτε γνώρισε πολλά
ανεβάσματα και ευτύχησε να ερμηνευθεί από μεγάλες κυρίες του θεάτρου όπως τη
Λήδα Πρωτοψάλτη και την Ντίνα Κώνστα.
Όμως, έγραφε χρόνια πριν. Το πρώτο θεατρικό που έγραψε ήταν το «Ο πόνος είναι άντρας» για τη ζωή
και το έργο του Γιαννούλη Χαλεπά, αλλά δεν το έστειλε παρά το 2010 στο
διαγωνισμό του ΥΠΠΟ όπου και βραβεύτηκε. Η επιτυχία και η αναγνώριση του έργου
της, της έδωσαν δύναμη για να συνεχίσει. Και η συνέχεια, λίγο - πολύ γνωστή.
Πολλοί έχουμε δει, έστω και κάποιο έργο της. Μεγάλες ιστορικές προσωπικότητες όπως τις έπλασε πέρασαν από μπροστά μας. Οι θεατρικές της διασκευές γνώρισαν τεράστια επιτυχία και αγαπήθηκαν ιδιαίτερα από το κοινό. «Πέρασα με κόκκινο» εμπνευσμένο από τη ζωή και το έργο της Κατερίνας Γώγου, «Ήλιος στην πέτρα» - βασισμένο στο αφήγημα της αντάρτισσας του ΔΣΕ Ελένης Τραγγανίδα - Μακρυνιώτη «Η Μυρτιά του βουνού», «Κατάδικος» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, «Πού είναι η μάνα σου μωρή» της Δήμητρας Πέτρουλα, «Άρης» - βασισμένο στη ζωή και τη δράση του Άρη Βελουχιώτη, «Οδός Αβύσσου, αριθμός 0» του Μενέλαου Λουντέμη, «Άνθρωποι και ποντίκια» του Τζον Στάινμπεκ, «Αφήστε μου την Άνοιξη», «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του» του Ντάλτον Τράμπο, «Τζένη και Μαρξ». Ακόμα, έχει γράψει τα θεατρικά, «Εγκλημα χωρίς τιμωρία» (Υπόθεση Πολκ), «Ούτε πουλιά πετάνε, ούτε λουλούδια ανθίζουν» (για το ολοκαύτωμα), «Το επεισόδιο θεωρείται λήξαν» (για τον Μαγιακόφσκι).
Για τη Σοφία, αυτή η περιπέτεια της γραφής στην οποία είχε
ριχτεί, ξεκινούσε από την ανάγκη του «Εμείς». «Το Εγώ δεν υπάρχει, γιατί
γράφοντας δεν είμαι εγώ... Είμαι ο Άρης, ο Λένι, ο Τζωρτζ, ο Τζόνι, η Τζένη, ο
Αγιάννης, η Σωτηρία, ο Βασίλης, η Κατερίνα, ο Χαλεπάς, ο Γιώργης, ο Παναγής, η
Μυρτιά, η Ελένη, ο Πολκ, ο Κέισι, η Φαντίνα, ο Γαβριάς, η μάνα, ο πατέρας, ο
γιος, η κόρη. Έχω ζήσει στην Τρίερ, στην Οκλαχόμα, στο επαναστατημένο Παρίσι,
στο Βουνό, στη Μακρόνησο και το Τρίκερι, στη Θεσσαλονίκη του 1947, στην
Καλιφόρνια, στη Συρία, στο Βιετνάμ, τη Γιουγκοσλαβία, στο στρατόπεδο της
Τερεζίν.
Έχω γεννηθεί, πεθάνει, αυτοκτονήσει, έχω ζήσει. Είμαστε όλοι, οι ήρωες
μιας εποχής, πολλών εποχών, μιας ιστορίας, πολλών ιστοριών, που πονάμε,
ελπίζουμε, ερωτευόμαστε, αγαπάμε, ονειρευόμαστε, απελπιζόμαστε, υποφέρουμε,
αγωνιζόμαστε, γελάμε ή κλαίμε. Είμαστε μια φωνή που θέλει ν' ακουστεί μέσα στον
θόρυβο της εκμετάλλευσης, της απομόνωσης και της σιωπής. Είναι μια ελπίδα
συνάντησης και συνομιλίας "σκηνής" και "πλατείας", ψυχής
και συναισθήματος, αλήθειας και φόβου».
Είναι πολλοί οι ηθοποιοί που έχουν ερμηνεύσει έργα της, όπως
οι Βέρα Κρούσκα, Ελένη Γερασιμίδου, Τάσος Σωτηράκης, Έφη Σταμούλη, Βασίλης
Μπισμπίκης, Νικολέτα Κοτσαηλίδου, Μαίρη Μηνά, Δημήτρης Δρόσος, Τάσος
Ιορδανίδης, Τζένη Κόλλια, Μαρία Κανελλοπούλου, Στέλιος Γεράνης, Χριστόδουλος
Στυλιανού, Χάρη Μαυρουδής, Δημήτρης Μαύρος, Νότης Παρασκευόπουλος. Έργα της
έχουν σκηνοθετήσει οι Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, Αθανασία Καραγιανοπούλου,
Χριστίνα Χατζηβασιλείου, Κοραής Δαμάτης, Ενκε Φεζολάρι, Μίλτος Δημουλής,
Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη, Βασίλης Μπισμπίκης, Μανώλης Ιωνάς, Θάλεια Ματίκα.
Υπήρξε τακτικό μέλος της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων και
του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ.
Είστε αισιόδοξος άνθρωπος;
«Από την πληγή μου κοίταξα του κόσμου την πληγή», έγραφε ο Γιάννης Ρίτσος και αυτός ο στίχος την είχε καθορίσει. «Όσο και αν αυτό μπορεί να ακουστεί απαισιόδοξο, αντίθετα σε μένα λειτουργεί αισιόδοξα. Γιατί όταν νιώθεις δική σου την πληγή του κόσμου γίνεσαι δυνατότερος από την ευθύνη. Και όταν νιώθεις ότι είσαι δυνατός είσαι και αισιόδοξος. Αν κάποιες φορές λυγίζεις είναι γιατί πρέπει να φτάσεις στο γκρεμό για να βγάλεις πάλι φτερά για να πετάξεις». Και αυτό το έκανε πράξη με τη ζωή και το έργο της.
Ο έρωτας των ηρώων σας αφήνει αποτυπώματα.
Η εποχή μας εμπνέει μεγάλους
έρωτες;
Μιλούσε με λόγο απλό
και κατανοητό για ό,τι της ζητούσαν. Χωρίς «περισπούδαστες» αναλύσεις είχε την
ικανότητα να συμπυκνώνει την ουσία σε μια δυο φράσεις.
«Ο έρωτας επειδή είναι ευλογία και όχι
αμαρτία πάντα θα υπάρχει και πάντα θα εμπνέει. Ισως να μην εμπνέει σε επίπεδο μυθιστορηματικών προτύπων, επειδή η εποχή μας δεν επιτρέπει μεγάλες
υπερβάσεις που θα έθεταν σε κίνδυνο την ασφάλεια ενός περιχαρακωμένου βίου.
Και επειδή όπως λέει στα "Γράμματα σε ένα νεαρό ποιητή", ο Ράινερ
Μαρία Ρίλκε "Ο έρωτας ανάμεσα σε
δυο ανθρώπους είναι ίσως η δυσκολότερη αποστολή, η ύστατη, η τελευταία δοκιμή,
το έργο για το οποίο όλα τα άλλα έργα είναι μόνο η προετοιμασία", δεν
πρέπει να αφεθεί σε απόψεις και αποφάσεις τρίτων».
«Η αλήθεια είναι ότι από παιδί ψάχνω αδιάκοπα τρόπους
να εκφράσω αυτά που νιώθω. Άλλοτε γράφοντας ποίηση, άλλοτε θέατρο ή
μυθιστόρημα, άλλοτε τραγούδια και άλλοτε ζωγραφίζοντας. Πάντα ζωγράφιζα. Τα τελευταία χρόνια πιό συστηματικά. Σχεδόν ως
σπουδή, αυτοδιδαχή.
Με έναν άνθρωπο, να με εμψυχώνει και να μου δίνει συμβουλές. Να μοιράζομαι τις
αγωνίες μου, τους φόβους μου, τα σχέδιά μου. Με τον εξαίρετο εικαστικό Τάκη
Βαρελά. Αυτές τις μέρες (σσ. Μάιος 2020), εκτός από πολύ γράψιμο -ολοκλήρωσα
δύο έργα, ομολογώ ότι τον περισσότερο χρόνο της μέρας, ή μάλλον της νύχτας ως
το ξημέρωμα, τον αξιοποιούσα ζωγραφίζοντας. Αλλοτε σκίτσα και άλλοτε λάδια.
Ανάλογα με τη διάθεση. Πρώτοι θεατές των έργων μου η Ρουμπίνη Σούλη, η Μαρίκα
Αρβανιτοπούλου, η Θεοδώρα Σιάρκου, ο Στέλιος Γεράνης και η Κούλα Αντωνίου.
Κριτική επιτροπή. Μ’ αγαπάνε; Πάντως μ’ εμψυχώνουν.
Αγαπώ το χρώμα, το φως κάθε στιγμής και τη σκιά, τη μυρωδιά των υλικών, και τις εικόνες, τα θέματα που στριμώχνονται, στην ανάγκη μου, απαιτώντας. Με το φως και τις σκιές αντιλαμβανόμαστε το σχήμα, τον όγκο, το ανάγλυφο και το χρώμα των αντικειμένων. Η ποιότητα του φωτός αλλάζει την εικόνα του κόσμου.
Με τον τρόπο αυτό ταξιδεύω
σε απίστευτα νοητικά
μονοπάτια.
«Κάθε φορά που το πινέλο αγγίζει την επιφάνεια και καθώς η εικόνα, το πρόσωπο, σχηματοποιούνται, οι συναισθηματικές αποχρώσεις, νιώθω να με συνδέουν με τον κόσμο και τη ζωή, με την αλήθεια, άλλοτε γλυκιά κι άλλοτε πικρή. Θέματά μου το προσφυγικό, οι άστεγοι και κάποιες ανάσες με ποδήλατα και φύση.
Με το πινέλο μπορείς να αναστήσεις αντικείμενα και
συναισθήματα που ο χρόνος καταδικάζει σε θάνατο. Η τέχνη είναι ένα μόνιμο θαύμα
της ανθρώπινης ελευθερίας. Και η σιωπή της ζωγραφικής ήταν, αυτές τις μέρες, η
σωτηρία του δικού μου αισθήματος και της δικής μου ελευθερίας.
Σώπασα και αγάπησα τον κόσμο και τη ζωή περισσότερο. Συμμάχησα με το θάνατο.
Συμφιλιώθηκα με τον εαυτό μου. Εν αρχή ην ο λόγος, λέμε. Σκέφτομαι μερικές
φορές ότι η σιωπή προηγείται του λόγου. Όπως προηγείται της ζωής και έπεται της
ζωής»…
ℹ️ Η κηδεία της θα γίνει την Κυριακή, στη γενέτειρά της, Χαραυγή Κοζάνης.
Takis Varelas
Σοφάκι καλημέρα
Αν και είναι τόσο πολύ δύσκολη ημέρα, έχει όμως την δική σου σφραγίδα, με όλες της μορφές που παίρνει η ζωή, σαν είδες το φώς στη Χαραυγή, με αυτά τα μάτια τα μεγάλα τα γαλάζια, που έβλεπαν πίσω από τα τείχη τα βάσανα των ανθρώπων και τα έφερνες σβούρα στις γειτονιές των ταπεινών, από ανάγκη να υψωθούν.
Όλα τα όπλα τη τέχνης δικά σου Σοφία.
Όλες οι τέχνες, σπορά να ανθίσουν τα όνειρα.
Όπως καταλαβαίνεις, η γραφή, δεν βγαίνει, Σοφάκι..
Απλόχερα πρόσφερες...
Δεν ξέρω αν απλόχερα πήρες...
Αυτό που μας άφησες είναι ένα δισάκι γεμάτο καλοσύνη και αγάπη για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα για εκείνους που επίσημη αστική μνήμη, δεν είχε λόγο να μνημονεύσει το αντίθετο θα έλεγα.
Στην τέχνη σου πρόσθεσες την μεγάλη σου αγάπη.
Τη ζωγραφική
Τιμή μου οι ατέλειωτες ώρες συζήτησης γι αυτήν.
Το ταξίδι το κανες μαζί με τους μετανάστες σου, στα δεκάδες εικαστικά έργα σου, κάτι που δεν είναι γνωστό, αλλά στο υπόσχομαι, Σοφάκι μας, ότι θα πάρει την θέση του, στον κόσμο που σε αγάπησε στον λαό, που για αυτόν αφιέρωσες τη ζωή και το έργο σου
Το ποδήλατο σου, ταξίδεψε στα έργα σου, σε όποιον την ανάγκη είχε να πάει δυο βήματα μπροστά.
Θα συναντηθούμε Σοφάκι μου
Εκεί στο μεγάλο χορό των όρθιων των ταξικών αγώνων.
Τα μάτια, η καρδιά και ο νους σου, είναι όπλο μας
Σε ευχαριστώ που μου επέτρεψες να συνορευτώ μαζί σου,
Καλό ταξίδι καρδιά μου
Τρία χρόνια χωρίς την Σοφία...
Παράλληλα με τη δημοσιογραφία έκανε δειλά-δειλά και την εμφάνισή της στον χώρο του βιβλίου. Η αρχή με δύο ποιητικές συλλογές, «Υπάρχει μια χώρα που σου μοιάζει» και «Στην αγορά του χρόνου ανειδίκευτη», τη βιογραφία της Σωτηρίας Μπέλλου, «Πότε ντόρτια, πότε εξάρες», έργο το οποίο διασκευάστηκε και ανέβηκε στο σανίδι για πρώτη φορά το 2007, με τίτλο «Σωτηρία με λένε».
Εμπνευσμένη από τους αγώνες του λαού, έγραψε και διασκεύασε σπουδαία θεατρικά έργα, που αγαπήθηκαν από το κοινό, μεταφέροντας με μεγάλη επιτυχία στη σκηνή μορφές και στιγμές από την ταξική πάλη στη χώρα μας. «Ηλιος στην πέτρα» - βασισμένο στο αφήγημα της αντάρτισσας του ΔΣΕ Ελένης Τραγγανίδα - Μακρυνιώτη «Η Μυρτιά του βουνού», «Πού είναι η μάνα σου μωρή» της Δήμητρας Πέτρουλα, «Αρης» - βασισμένο στη ζωή και τη δράση του Αρη Βελουχιώτη, «Οδός Αβύσσου, αριθμός 0» του Μενέλαου Λουντέμη, «Ανθρωποι και ποντίκια» του Τζον Στάινμπεκ, «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του» του Ντάλτον Τράμπο, «Τζένη και Μαρξ» - βασισμένο στην επιστολογραφία του ζευγαριού και τόσα άλλα.
Όπως είχε ειπωθεί, άλλωστε, στην εκδήλωση που είχε διοργανωθεί προς τιμήν της στον Περισσό, «η Σοφία είχε τάξει σκοπό της ζωής της να "εκδικηθεί τη σιωπή" για την αλήθεια και το δίκιο, να διαλύσει τη λήθη και το ψέμα που καλύπτουν την εποποιία του λαού μας τον 20ό αιώνα με πρωταγωνιστή το ΚΚΕ. Πίστευε πως έπρεπε να μάθουμε οι νεότεροι ότι κρατάμε από μεγάλη γενιά, μα πάνω απ' όλα να συνειδητοποιήσουμε πως έχουμε χρέος να τελειώσουμε εμείς αυτό που εκείνη η γενιά ξεκίνησε».
Τη θυμόμαστε πάντα κρατώντας στην καρδιά και το μυαλό τα δικά της λόγια... «Όταν νιώθεις δική σου την πληγή του κόσμου γίνεσαι δυνατότερος από την ευθύνη και... αν κάποιες φορές λυγίζεις είναι γιατί πρέπει να φτάσεις στον γκρεμό για να βγάλεις πάλι φτερά για να πετάξεις»...
