🔻🔻 Η πορεία της ταξικής πάλης στις κρίσιμες συνθήκες του 1944

Στο πρώτο 10ήμερο του Γενάρη του 1944 συνήλθε στην Αθήνα η 10η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ.
Αν και η Ολομέλεια επισήμανε ότι «τα αστικό κόμματα, οι κύκλοι του Γλίξμπουργκ ενισχύουν ενεργά την κυβέρνηση των προδοτών ενάντια στο ΚΚΕ, την οργάνωση των χιτλερικών ταγμάτων, των τσολιάδων και της Ασφάλειας (…) συνενώνουν τις δυναμικές οργανώσεις ΕΔΕΣ, Χ. ΙΤ. ΕΚΟ κ.λπ. (…) αρχίζουν συνδυασμένες πολεμικές επιχειρήσεις (…) από Γερμανούς και ελληνική αντίδραση κάθε λογής», αποφάσισε ότι οι εξελίξεις:
«Βάζουν μπροστά στο αγωνιζόμενο έθνος επιταχτικά το πρόβλημα της δημιουργίας στην ελεύθερη Ελλάδα κεντρικού κυβερνητικού οργάνου εθνικής ενότητας και απελευθέρωσης (…) Το ΚΚΕ πιστεύει ότι τα κόμματα, οργανώσεις και προσωπικότητες που δεν συνταύτισαν την τύχη τους με τον καταχτητή, θα συνεργαστούν με το ΚΚΕ και το ΕΑΜ γι’ αυτόν το σκοπό».

Στην εισήγηση προς την Ολομέλεια το ΠΓ παρουσίασε το κείμενο που έστειλε στα πολιτικά κόμματα, στις 24-Ιουν-1943, για το σχηματισμό κυβέρνησης. Το γράμμα προς τα αστικά κόμματα περιλάμβανε ανάμεσα σε άλλα:
«Το Πολιτικόν Γραφείον της ΚΕ του ΚΚΕ δέχεται ανεπιφυλάκτως από το σύμφωνον αυτό τα ακόλουθα σημεία:
🔸️  Το πρώτον σημείον είναι εκείνο εις το οποίον το σύμφωνον αναφέρει ότι “άμα τη καταλλήλω στιγμή θέλει επιδιωχθή ο σχηματισμός κυβερνήσεως εκ των συνεργαζόμενων κομμάτων και άλλων τυχόν προσώπων, ίνα λάβη αύτη το χαρακτήρα κυβερνήσεως εθνικής ενότητος, ήτις και θα εκπροσωπή ούτω εις την ολότητα της τον ελληνικόν λαόν. Η κυβέρνησις αύτη θέλει επιδιώξει την κατά το δυνατόν ταχύτερον χρόνον λύσιν του πολιτειακού ζητήματος διά της ενεργείας ελευθέρου δημοψηφίσματος, υποχρεωμένων των κομμάτων ίνα ταχθώσι κατά την διενέργειάν του υπέρ της αβασιλεύτου δημοκρατίας”»
🔸️ ️  Επιπλέον, η 10η Ολομέλεια αποφάσισε το ΚΚΕ να βοηθήσει τις διάφορες «λαϊκοδημοκρατικές ομάδες» !? για «τη συνένωση και συγκέντρωση μαζί τους σε ένα Ομοσπονδιακό κόμμα της λαϊκής δημοκρατίας»!?️. Αυτό σήμαινε ότι προσανατολιζόταν στην αναίρεση της οργανωτικής αυτοτέλειας του ΚΚΕ.

🔸️  Στην εισήγηση του ΠΓ προς τη 10η Ολομέλεια της ΚΕ (Γενάρης 1944), ο Γ. Ζέβγος έκανε λόγο για «το Κράτος του Λαού», υπογραμμίζοντας:
«Στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές καταρρέει το κράτος (!?) των Ράλληδων» … επίσης επισήμαινε:
«Ο λαός με λαϊκές επιτροπές βγαλμένες από λαϊκές συνελεύσεις αναλαβαίνει όλες τις διοικητικές, πολιτικές, δικαστικές, εκπαιδευτικές και εκπολιτιστικές λειτουργίες και αρχίζει όσο είναι δυνατόν ο δημοκρατικός μετασχηματισμός (??) της νεοελληνικής κοινωνίας.»

Η απόφαση της 10ης Ολομέλειας εκτίμησε:
«Καταρρέει το αντιλαϊκό κράτος και φυτρώνει αυθόρμητο το καινούργιο κράτος του λαού που οργανώνει την αυτοδιοίκηση του»
Η πολιτική του ΚΚΕ, όσον αφορά το «κράτος του λαού», αποτελούσε έκφραση του στόχου για την εγκαθίδρυση μετά από την απελευθέρωση της «Λαϊκής Δημοκρατίας», σε συνδυασμό με τη γραμμή της «εθνικής ενότητας».

🔸 Η 10η Ολομέλεια πραγματοποιήθηκε σε μια φάση που η έκβαση του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου είχε κατά βάση κριθεί και οι αστικές τάξεις χωρών, όπως η Ελλάδα, επιδίδονταν εντατικά και μεθοδικά στην ολόπλευρη προετοιμασία για τη μεταπολεμική εξουσία. Η επίθεση των αστικών δυνάμεων κάθε απόχρωσης είχε δυναμώσει και γινόταν πιο συντονισμένη.
🔸️ ️ Αντί να ενισχύσει αποφασιστικά την ταξική διάσταση της πάλης του Κόμματος και να επιφέρει στροφή στη στρατηγική του κατεύθυνση, η 10η Ολομέλεια προχώρησε σε δρόμο ακριβώς αντίθετο, ενώ ο εχθρός βυσσοδομούσε

Έκανε ένα ακόμα αποφασιστικό βήμα στη γραμμή της σύμπραξης με τις αστικές πολιτικές δυνάμεις. Δεν πήρε υπόψη της ότι αυτή η πολιτική μόνο την αστική τάξη θα ωφελούσε.
Με την κατεύθυνση που χάραξε η 10η Ολομέλεια άμβλυνε αντί να οξύνει τα ταξικά αντανακλαστικά των κομματικών μελών.
Και όλ’ αυτά όταν τα γεγονότα που ακολούθησαν (διάλυση του 5/42 και η εκτέλεση του Ψαρρού από τον ΕΛΑΣ, η διάλυση του στρατού Μέσης Ανατολής κ.ά.) επιβεβαίωναν ότι η ταξική πάλη στην Ελλάδα είχε μπει στην αποφασιστική φάση της.

[ ΣΣ |>
Η Ολομέλεια επικύρωσε την απόφαση της ΚΕ του Ιούνη του 1943 για την αυτοδιάλυση της ΚΔ, ενώ τίμησε τη μνήμη του Δημήτρη Γληνού και εκτελεσμένους, μέλη της ΚΕ
ℹ️ ️  Οι υπογραμμίσεις και επισημάνσεις δικές μας

Το έργο της ΠΕΕΑ – Ο ταξικός χαρακτήρας της
🔻🔻

Σχετικά με τον ταξικό χαρακτήρα της ΠΕΕΑ δόθηκαν πολλές ερμηνείες και αναπτύχθηκε έντονη ιδεολογικοπολιτική διαπάλη.
Είναι αναμφισβήτητο ότι στο μικρό χρονικό διάστημα της ύπαρξης της (10-Μαρτ / 9-Οκτ-1944) η «κυβέρνηση του βουνού» πραγματοποίησε σημαντικό εκσυγχρονιστικό έργο με φιλολαϊκό προσανατολισμό. Αναγνωρίστηκαν μια σειρά δικαιώματα στη γυναίκα, υπήρξε μέριμνα για τις νέες γενιές, καθιερώθηκε η δημοτική γλώσσα και ένα σύστημα μονοτονικό σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, καθώς και το οχτάωρο ως ημερήσιος χρόνος μισθωτής εργασίας, πολύχρονο αίτηματης εργατικής τάξης. Με την άμεση λαϊκή οργάνωση και δράση αντιμετωπίστηκαν η ληστεία και η ζωοκλοπή, προστατεύτηκε η σοδειά χιλιάδων αγροτών, αποδόθηκε δωρεάν δικαιοσύνη σε σωρεία υποθέσεων, έγινε προσπάθεια να επιλυθούν προβλήματα Υγείας και Πρόνοιας, επισιτισμού, συγκοινωνίας και ασφάλειας των κατοίκων της Ελεύθερης Ελλάδας. Ρυθμίστηκαν ζητήματα δασικών εκτάσεων, βοσκοτόπων, αντιμετωπίστηκε η παράνομη υλοτομία με την ίδρυση Υπηρεσίας Δασών.
Στο ζήτημα της εκπαίδευσης, ζωτικής σημασίας μέτρο ήταν η αποκατάσταση της λειτουργίας των σχολείων στις ελεύθερες περιοχές.  Επίσης, έγινε μια πρώτη προσπάθεια πρακτικής εφαρμογής ορισμένων εκσυγχρονισμών και καινοτόμων στοιχείων εμπνευσμένων από την εκπαιδευτική και παιδαγωγική πείρα της ΕΣΣΔ.

Ιδιαίτερης σημασίας ζήτημα αποτελούσε και το περιεχόμενο της σχολικής εκπαίδευσης. Στο Εθνικό Συμβούλιο της ΠΕΕΑ (14-27 Μάη 1944), προσδιορίστηκαν «η θέση και οι σκοποί της λαϊκής εκπαίδευσης». Με βάση αυτούς, καθιερώθηκε η δωρεάν και ενιαία εκπαίδευση, που διαιρέθηκε σε τέσσερις περιόδους (υποχρεωτική προσχολική μέχρι 6 ετών, υποχρεωτική στοιχειώδης από 7-14 ετών, τετράχρονος κύκλος από 15-18 χρόνων και ανώτατη για τις ηλικίες από 19-22 χρόνων).
Στις επεξεργασίες της ΠΕΕΑ κυριαρχούσε το αστικοδημοκρατικό περιεχόμενο. Ανέφερε χαρακτηριστικά η Οδηγία της Επιτροπής Θεσσαλίας ΠΕΕΑ (Γραφείο Παιδείας και Θρησκευμάτων) για τη διδασκαλία στα σχολεία της περιοχής, (15-Σεπ-1944):
«Να παραβάλλεται ο σημερινός αγώνας προς τον αγώνα του 1821 και να εξάγονται τα αναγκαία συμπεράσματα, να εξηγείται δε στους τροφίμους των σχολείων γιατί οι παππούδες μας του ’21 νίκησαν μεν τον Τούρκο τύραννο, νι-κήθηκαν όμως από τον Έλληνα κοτσαμπάση κι έτσι έχασαν από τα αιματωμένα χέρια τους τη λαοκρατία της εποχής εκείνης (…) Επειδή όμως δεν βγήκαν ακόμη τα νέα βιβλία, να γίνεται χρήση των παλιών, μ’ επιλογή πάντοτε των κομματιών που πρέπει να είναι απαλλαγμένα από 4/αυγουστιανές επιδράσεις.»

Στα σχολεία της ΠΕΕΑ δίδαξαν σπουδαίοι παιδαγωγοί, όπως η Ρόζα Ιμβριώτη, ο Κώστας Σωτηρίου, ο Μιχάλης Παπαμαύρος, ο αρχαιολόγος Γιάννης Μηλιάδης, καθώς και η Καίτη Ζέβγου, ο Θανάσης Γκένιος, ο Θ. Βανιώτης, ο Θ. Μητσόπουλος, ο Αλ. Παπαγεωργίου κ.ά.
Η ΠΕΕΑ πρωτοπόρησε στον τομέα της Λαϊκής Δικαιοσύνης εγκαθιδρύοντας: Την εκλογή των μελών του Λαϊκού Δικαστηρίου από το λαό της περιφέρειας. Την ανάκληση μελών του από το 1/3 των εκλογέων. Το χαρακτήρα του λειτουργήματος ως «τιμητικό, υποχρεωτικό και άμισθο». Όμως το άρθρο 25 του «Κώδικα Λαϊκής Δικαιοσύνης» ανέφερε στις «Γενικές Δικονομικές Διατάξεις»:
«Τα δικαστήρια είναι ανεξάρτητα και ελεύθερα στην άσκηση των καθηκόντων τους (…) Καμμιά πολιτική, στρατιωτική ή άλλη αρχή ή οργάνωση δεν μπορεί να επεμβαίνει στα έργα των δικαστηρίων.» Τα ριζοσπαστικά στοιχεία της Λαϊκής Δικαιοσύνης της ΠΕΕΑ, όπως ήταν επόμενο, δε διατηρήθηκαν στην πορεία, όταν η ταξική πάλη απέβαινε προς όφελος της αστικής εξουσίας.
Ωστόσο, όλα τα παραπάνω θετικά, καθώς και άλλα ακόμα, όντας πρωτόγνωρα μέχρι τότε στον ελληνικό λαό, αλλά και έχοντας πραγματοποιηθεί σε συνθήκες πολέμου και κατοχής, μετρούνταν ως κοσμογονικές αλλαγές. Πλατιές λαϊκές μάζες ένιωσαν ότι είχαν μετατραπεί σε πρωταγωνιστές των εξελίξεων, ότι γίνονταν νοικοκύρηδες στον τόπο τους. Γιατί -αυτό ήταν το κυριότερο- διαπίστωσαν με την πείρα τους ότι όλα αυτά αποτελούσαν κατακτήσεις που τις επέβαλε ο ίδιος ο λαός με πολύ σκληρούς αγώνες και με το όπλο στο χέρι.

🔻 Και το σημαντικότερο, ο λαός αναγνώριζε ότι ο φιλολαϊκός προσανατολισμός οφειλόταν στη δράση του ΚΚΕ, που ηγήθηκε ένοπλα και σε αυτήν την πελώρια προσπάθεια 🔻

Το γεγονός λοιπόν ότι ο λαός ήταν ένοπλος και ότι αναγνώριζε στο ΚΚΕ την κεντρική καθοδηγητική δύναμη του αγώνα, προσδίδει στο έργο της ΠΕΕΑ καταρχήν περιεχόμενο ριζοσπαστικό.

Αλλά το θεμελιώδες βρισκόταν στο γεγονός ότι η ΠΕΕΑ δεν ήταν όργανο εργατικής επαναστατικής εξουσίας. Δεν προέκυψε ως τέτοια, γιατί ούτε το ΚΚΕ έθεσε τέτοιο στόχο, ούτε οι πολιτικές διακηρύξεις και πράξεις της στόχευαν στην ανατροπή της αστικής εξουσίας και την απαλλοτρίωση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.
Η Ιδρυτική Πράξη της ΠΕΕΑ (10 Μάρτη 1944) αναγνώριζε την καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, καθώς ανέφερε στα καθήκοντα της: «3) το σεβασμό της ατομικής ιδιοκτησίας…»
Επίσης η Πράξη 12 της ΠΕΕΑ «Διατάξεις για τη λαϊκή δικαιοσύνη», όριζε στο Άρθρο 1:
«Τόσο το ιδιωτικό όσο και το ποινικό δίκαιο που ίσχυε πριν από την Κατοχή διατηρούνται σε ισχύ»

Η ΠΕΕΑ εξέφραζε συμμαχία κοινωνικών δυνάμεων από την εργατική τάξη έως και την αστική, της πόλης και του χωριού. Αυτή άλλωστε η συμμαχία απο-τυπώθηκε και στη σύνθεση της. Ήταν μια κυβέρνηση συνασπισμού πολιτικών δυνάμεων, στον οποίο συμμετείχαν από το ΚΚΕ μέχρι δυνάμεις του Κόμματος των Φιλελευθέρων, ενώ ως άτομα έδωσαν τη στήριξη τους και πήραν μέρος και πρόσωπα του Λαϊκού Κόμματος.

Και από την πορεία της ΠΕΕΑ προκύπτει ως συμπέρασμα η ανάγκη πλήρους πολιτικού διαχωρισμού της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων από την αστική τάξη και τα ανώτερα μεσαία στρώματα, σε οποιεσδήποτε συνθήκες.

🔻 Αυτό είναι ευθύνη της οργανωμένης ιδεολογικής-πολιτικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, του ΚΚΕ στη χώρα μας 🔻

Το ΚΚΕ -ακόμα και με Συνέδριο- έπρεπε να χαράξει γραμμή επίλυσης του ζητήματος της εξουσίας, σε πάλη με τις σοσιαλδημοκρατικές και τις άλλες αστικές πολιτικές δυνάμεις, να διαχωριστεί συνολικά από την αστική τάξη (εγχώρια και ξένη), να θέσει την εργατική τάξη με τα λαϊκά σύμμαχα στρώματα μπροστά στο ιστορικό καθήκον της επαναστατικής αλλαγής της κοινωνίας παίρνοντας γι’ αυτό όλα τα απαραίτητα ιδεολογικά-πολιτικά-οργανωτικά μέτρα, παράλληλα βέβαια με τον αγώνα για το διώξιμο των κατακτητών.

🔻 Η Συμφωνία του Λιβάνου🔻

Η Διάσκεψη του Λιβάνου πραγματοποιήθηκε από τις 17 έως τις 20 Μάη 1944 στο «Grand Hotel du Bois de Boulogne» του χωριού Ντουρ Ες Σουέ-ιρ, έξω από τη Βηρυττό. Η αντιπροσωπία ΚΚΕ-ΠΕΕΑ-ΕΑΜ-ΕΛΑΣ βρέθηκε απομονωμένη μέσα στη σφηκοφωλιά των βρετανικών υπηρεσιών, έχοντας υπονομευτεί η δυνατότητα επικοινωνίας της με το ΕΑΜικό κέντρο στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, το πρώτο μήνυμα από τα επιτελεία στην Ελλάδα, που έλεγε να μη δεχτεί τον Παπανδρέου ως πρωθυπουργό της υπό σχηματισμό κυβέρνησης, δεν έφτασε ποτέ στην αντιπροσωπία. Επόμενο, αφού τις επικοινωνίες έλεγχαν οι Βρετανοί…
Λίγες μέρες πριν φτάσει στο Κάιρο η αντιπροσωπία, είχε ολοκληρωθεί η διάλυση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Η αντιπροσωπία, αντί να καταγγείλει το χτύπημα της Αντιφασιστικής Στρατιωτικής Οργάνωσης [ΑΣΟ] -λόγος από μόνος του αρκετός και για να αποχωρήσει από το Λίβανο (βλ |> [ 1 ] <| – |> [ 2 ] <| – |> [ 3 ] <| – |> [ 4 ] <|), έστειλε στις 16 Μάη 1944, παραμονή της Σύσκεψης, το εξής απαράδεκτο τηλεγράφημα στον Τσόρτσιλ, που υπέγραφαν οι Σβώλος, Ρούσος, Πορφυρογένης:
«Ως αντιπρόσωποι της μαχόμενης Ελλάδος παρά τη συνδιασκέψει διά την εθνικήν ενότητα, επιθυμούμεν να εκφράσωμεν τη Υμετέρα Εξοχότητι ευσεβάστως τον θαυμασμόν μας και Σας ευχαριστήσωμεν διά το ενδιαφέρον Σας υπέρ της χώρας μας και το μέλλον της.
Το ενδιαφέρον αυτό χρονολογείται από περισσότερον του ενός αιώνος παράδοσιν πολύτιμον εις τον Ελληνικόν λαόν και την οποίαν, πράξεις, ως αι υπό της Υμετέρας Εξοχότητος επιτελεσθείσαι, κατέστησαν έτι ισχυροτέραν.
Πιστεύομεν ότι το ενδιαφέρον αυτό, ομού μετά λύπης την οποία τόσον δικαίως ησθάνθητε διά τα πρόσφατα γεγονότα, τα επισυμβάντα μεταξύ των δυνάμεων μας Μέσης Ανατολής, προεκάλεσε τας σοβαρός κρίσεις σας διά την χώραν μας.
Ας μας επιτροπή, εν τούτοις να είπωμεν, ότι η αντίστασις και η αιματηρά πάλη του Ελληνικού λαού εις τας πόλεις και τα όρη είναι τοιαύται, ώστε να υπερτερούν εις ηθικήν σημασίαν των παραφρόνων πράξεων ανεύθυνων προσώπων, αι οποίαι πράξεις, μολονότι γεννηθείσαι από την επιθυμία διά την εθνικήν ένωσιν, ωδήγησαν εν τούτοις εις οδυνηρά και καταστρεπτικά αποτελέσματα, τα οποία πρέπει να καταδικαστούν από πάντας…
Ας είναι βεβαία η Υμετέρα Εξοχότης ότι θα πράξωμεν παν το δυνατόν όπως επιτύχωμεν την εθνικήν ενότητα, (κλπ)
Όμοιο τηλεγράφημα απέστειλαν οι Σβώλος, Πορφυρογένης, Ρούσος και προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ρούζβελτ, ο οποίος απάντησε αναφέροντας ανάμεσα σε άλλα:
«Έλαβον μετ’ ευχαριστήσεως το ευπρόσδεκτον και μεστόν διαβεβαιώσεων τηλεγράφημα σας (…) ησθάνθημεν βαθείαν λύπην διά την διαίρεσιν η οποία παρετηρήθη εσχάτως μεταξύ των Ελλήνων (…) ευχόμεθα ολοψύχως, όπως οι Έλληνες ηγέται, οι οποίοι συνήλθον εις την Εγγύς Ανατολήν προς σύσκεψιν, θα φροντίσουν ώστε η σύσκεψις αυτή ν’ αποβή νέος ιστορικός σταθμός εις την Ελληνικήν Ιστορίαν διά την ενότητα του Ελληνικού έθνους»

Επισημαίνεται ότι στις 5 Μάη, τη μέρα που η αντιπροσωπία της ΕΑΜικής Αντίστασης έφτανε στο Κάιρο, ο Τσόρτσιλ έστελνε στον Ίντεν (υπουργό Εξωτερικών) τηλεγράφημα με το ακόλουθο περιεχόμενο:
«Πρέπει να επιτύχουμε ρήξη με το ΕΑΜ πριν αυτό συνδεθεί πολύ με τους Σοβιετικούς. Πρέπει, αν είναι δυνατόν, να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο χάσμα που θα δώσει στους Σοβιετικούς να καταλάβουν ότι πρέπει να το σκεφτούν πολύ σοβαρά πριν πάρουν απόφαση. Το Φορέιν Όφις πρέπει να καταστρώσει την πιο ισχυρή επίθεση κατά του ΕΑΜ, έτσι που να είναι δυνατό να καταγγελθεί ανοιχτά. Δεν πρέπει να του δοθεί καμία βοήθεια ή οποιουδήποτε είδους όπλα και εφόδια. Όλη η βοήθεια μας πρέπει να δοθεί στον Ζέρβα και αυτή θα πρέπει, αν είναι δυνατό, να αυξηθεί.»
Παίρνοντας το λόγο στη Σύσκεψη ο Γ. Παπανδρέου, εξαπέλυσε μια αχρεία αντικομμουνιστική και αντιΕΑΜική επίθεση, (χαρακτηριστικά τα παρακάτω):
«Κόλασις είναι σήμερον η κατάστασις της Πατρίδος μας. Σφάζουν οι Γερμανοί. Σφάζουν τα Τάγματα Ασφαλείας. Σφάζουν και οι Αντάρται. Σφάζουν και καίουν (…)
Η ευθύνη του ΕΑΜ είναι ότι δεν απέβλεψε μόνον εις τον απελευθερωτικόν αγώνα, αλλά ηθέλησε να προετοιμάση την μεταπολεμικήν δυναμικήν του επικράτησιν. Διά τούτο επεδίωξε, πρώτον, τηνμονοπώλησιν του Εθνικού Αγώνος. Δεν επιτρέπει εις κανέναν άλλον να ανέβη εις τα βουνά και να πολεμήση τον Κατακτητήν -εμποδίζει με ποινήν θανάτου τους Έλληνας να εκπληρώσουν το πατριωτικόν των καθήκον…
Και επεδίωξε, δεύτερον, την τρομοκράτησιν και τηνεξόντωσιν των αντιπάλων του.
Εταύτισεν εαυτό με το Κράτος. Οι αντίπαλοι του ΕΑΜ εθωρήθησαν εχθροί της Πατρίδος.
Αλλά τούτο ημπορεί να συμβαίνη μόνον εις τον Φασισμόν, όπου το κόμμα ταυτίζεται με το Κράτος.
Εις τας δημοκρατίας όμως -και ημείς θέλομεν να είμεθα δημοκρατία, και αγωνιζόμεθα δι’ αυτό- εις τας δημοκρατίας το κόμμα δεν υποτάσσει, αλλ’ υποτάσσεται εις το Κράτος.
Με την τρομοκρατικήν αυτήν δράσιν του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εδημιουργήθη, δυστυχώς, το ψυχολογικόν κλίμα, το οποίον επέτρεψαν εις τους Γερμανούς να επιτύχουν εις το τρίτον έτος της δουλείας ό,τι δεν είχαν κατορθώσει κατά τα δύο πρώτα έτη -την κατασκευήν των Ταγμάτων Ασφαλείας, προορισμός των οποίων είναι ο εμφύλιος πόλεμος (…)
(…) Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος από τον οποίον οφείλομεν το ταχύτερον να εξέλθωμεν. Και προς τούτο εις μόνον υπάρχει τρόπος: Η κατάργησις του ταξικού και η δημιουργία Εθνικού Στρατού. (…)
Κωνσταντίνος Ρέντης:
«Το ΕΑΜ φονεύει πάντα μη οπαδόν του, ισχυριζόμενον ότι φονεύει προδότας. Η ακρότης αυτή ώθησε πολλούς να καταταχθούν εις τα τάγματα ασφαλείας. Πολλοί φορούν πένθος εις το περιβραχιόνιον. Είναι τέκνα, αδελφοί ή γονείς δολοφονηθέντων από το ΕΑΜ.»
Κωνσταντίνος Βεντήρης:
«Ο ΕΛΑΣ τρομοκρατεί την ύπαιθρον. Πρέπει να δημιουργηθεί πραγματικός Εθνικός Στρατός με μόνον σκοπόν την απελευθέρωσιν της ελληνικής Πατρίδος.»
Η Διάσκεψη του Λιβάνου κατέληξε σε συμφωνία, που χαρακτηρίστηκε ως «Εθνικό Συμβόλαιο».
Η Διάσκεψη καταδίκασε το κίνημα στη Μέση Ανατολή:
«Όλοι εμείναμε σύμφωνοι ότι η στάσις της Μέσης Ανατολής απετέλεσεν έγκλημα εναντίον της πατρίδος»
Η αντιπροσωπία του Κόμματος, σύμφωνα με τον Ρούσο, αρνήθηκε αρχικά να προβεί σε καταδίκη, όμως ο Γ. Παπανδρέου δε δεχόταν συζήτηση, αν πρώτα δεν καταδίκαζαν το κίνημα. «Ήθελαν να μας επιρρίψουν την άμεση ευθύνη της προετοιμασίας της», έγραψε για την εξέγερση ο Π. Ρούσος. Επίσης, υποστήριξε:
«Βρεθήκαμε μπροστά στο πρόβλημα αν θα έπρεπε να προχωρήσουμε υπό τέτοιες συνθήκες. Νομίσαμε ότι δεν θα έπρεπε να διευκολύνουμε το σχέδιο της δεξιάς να μας παρουσιάσει διασπαστές, ασυνεπείς»
Επίσης η συμφωνία ανάμεσα σε άλλα ανέφερε:
«Πρέπει το ταχύτερον να βαδίσωμεν προς την δημιουργίαν του Εθνικού μας Στρατού, ο οποίος θα είναι απηλλαγμένος πάσης επιρροής κομμάτων και οργανώσεων, θα ανήκη μόνον εις την πατρίδα και θα υπάκουη εις τας διαταγάς της κυβερνήσεως (…)
Στις 21 Μάη 1944 εκδόθηκε το επίσημο ανακοινωθέν, που έλεγε ανάμεσα σε άλλα:
«Αφού υπέγραψαν όλοι οι αντιπρόσωποι, ανεξαιρέτως, εν μέσω γενικών χειροκροτημάτων, οι αντιπρόσωποι εξέφρασαν τον θαυμασμών των και την ευγνωμοσύνην των προς τον Έλληνα Πρωθυπουργών διά την ικανότητα με την οποία διηύθυνεν το έργον της διασκέψεως, το οποίον ωδήγησεν εις τηνεπίτευξιν της Εθνικής Ενότητος»
Την επομένη η αντιπροσωπία έστειλε τηλεγράφημα, με το οποίο ενημέρωνε για την επίτευξη συμφωνίας με υποχωρήσεις.
Η αρχική αντίδραση της ηγεσίας του ΕΑΜικού κινήματος ήταν αρνητική, όσον αφορούσε τους όρους της συμφωνίας. Στο τηλεγράφημα της (23 Μάη 1944) προς την αντιπροσωπία έλεγε:
«Ελάβομεν μοναδικόν τηλεγράφημα σας. [Στοπ]. Οποίον αναφέρετε επήλθε συμφωνία με ιδικός σας υποχωρήσεις, οποίας παραλείπετε γνωρίσετε. Ραδιοφωνηθέντες όροι συμφωνίας είναι έξω και εναντίον γραπτών οδηγιών μας. [Στοπ]. Εντολή σας αυστηρώς καθορισμένη διά συμφωνίαν εξασφαλίζουσαν επιδιώξεις αγωνιζομένου Έθνους. [Στοπ]. Αναμένομεν επειγόντως εξηγήσεις. [Στοπ].» (Το τηλεγράφημα υπέγραφαν οι Μπακιρτζής, Σιάντος και Χατζής).
Η αντιπροσωπία κατηγορούνταν ότι δεν τήρησε τις οδηγίες που είχε πάρει από την ΠΕΕΑ στις 22 Απρίλη 1944.
Οι βασικότερες οδηγίες ήταν:
«Να καθοριστούν οι προγραμματικές κατευθύνσεις της Ενιαίας Κυβέρνησης με βάση τους σκοπούς της ΠΕΕΑ (…)
Ο στρατός και οι υπηρεσίες θα ξεκαθαριστούν από τα στοιχεία που έδρασαν στην περίοδο της 4ης Αυγούστου εναντίον του λαού και τα φασιστικά εν γένει στοιχεία.(…)
Η σύνθεση της κυβέρνησης θα στηριχθεί στη βάση ότι η πλειοψηφία ή, το ελάχιστο, το μισό των εδρών πρέπει να δοθούν στην ομάδα ΕΑΜ-ΚΚ-ΠΕΕΑ και ειδικά τα υπουργεία Εσωτερικών και Στρατιωτικών. Για την Προεδρία και το Υπουργείο Εξωτερικών θα καταβληθεί προσπάθεια να κερδηθούν για την ομάδα. Πάντως στην Ελεύθερη Ελλάδα θα υπάρχει Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης από την ομάδα.
Θα γίνει Ενιαίος Στρατός. Θα έχωμε υπ’ όψη για αρχιστρατήγους τους Σαράφη και Σαρηγιάννη. Θα είναι δεκτοί αξιωματικοί πρόθυμα με ανάλογες θέσεις, εκτός από τους εθνοπροδότες»

Η Έκθεση του Πέτρου Ρούσου για το Λίβανο

Όταν επέστρεψε από το Λίβανο στην Ελλάδα, ο Πέτρος Ρούσος υπέβαλε στο ΠΓ γραπτή έκθεση, που συζητήθηκε σε συνεδρίαση του.
Κεντρικό κορμό της έκθεσης αποτελεί η πολιτική της «εθνικής ενότητας», στο πλαίσιο της οποίας αντιμετώπιζε και τη στάση της αντιπροσωπίας στο Λίβανο, με αυτοκριτική για τον τρόπο που αυτή χειρίστηκε ορισμένα ζητήματα, κυρίως την καταδίκη του κινήματος της Μέσης Ανατολής.
Η πολιτική σημασία της έκθεσης πηγάζει από το γεγονός ότι ο Πέτρος Ρούσος ήταν ο επικεφαλής της αντιπροσωπίας και κυρίως από το περιεχόμενο της, που εξέφραζε αναλυτικά, ίσως και πιο εμπλουτισμένα, τη συλλογική σκέψη ολόκληρου του καθοδηγητικού οργάνου, ανεξάρτητα από τις επιμέρους ενστάσεις που υπήρχαν για τη Συμφωνία του Λιβάνου.
Τα βασικά σημεία της έκθεσης Ρούσου (ΣΣ |> βλ -του ίδιου «Η μεγάλη πενταετία» κεφ «η θυελλώδης συνεδρίαση του ΠΓ -τέλη Ιούλη του 1944») είναι τα εξής:
Εκτιμώντας ότι η προσπάθεια του εχθρού κατευθυνόταν στη διάσπαση της ενότητας του ΕΑΜικού αγώνα, υποδείκνυε ότι «εμείς οφείλουμε ν’ απαντήσουμε με ακόμα μεγαλύτερη επιμονή για την ολοκλήρωση της εθνικής ενότητας». Γιατί:
«Η θετική πολιτική της εθνικής ενότητας…
α|> Σπάει το διεθνές “λοιμοκαθαρτήριο” κατά του αγώνα μας.
β|> Μας μεγαλώνει τη δυνατότητα διαφώτισης και κινητοποίησης του λαού και πάλης του για δημοκρατικότερους όρους.
γ|> Δημιουργεί πιθανότητες μεγαλύτερης ενίσχυσης του αγώνα.
δ|> Δημιουργεί δυνατότητες αποσύνθεσης των ταγμάτων του Ράλλη.
ε|> Δημιουργεί δυνατότητες σωτηρίας των χιλιάδων “στασιαστών” αγωνιστών μας στη Μέση Ανατολή.
στ|> Αποκαλύπτει τους αντιδραστικούς, εχθρούς της ενότητας»

Η παραπάνω ανάλυση ακολουθεί κατά γράμμα τη στρατηγική που υλοποιούσε τότε το ΚΚΕ και η ΠΕΕΑ. Πρόκειται για το ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο το οποίο εξηγεί και αιτιολογεί και τη Συμφωνία του Λιβάνου. Παράλληλα αναδεικνύει ζητήματα που συγκροτούν επιμέρους έκφραση της γραμμής υποχωρήσεων στην αστική πολιτική:

Το πιο χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο σημείο της έκθεσης:
«Το κόμμα της εργατικής τάξης οφείλει να υποτάξει τις ταξικές του διεκδικήσεις στον κοινό αυτό μεγάλο σκοπό, χωρίς να χάσει την ανεξαρτησία του, βέβαιο πως η συντριβή του φασισμού και η εξασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας και της προοδευτικής εξέλιξης είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στη νίκη, στο σοσιαλισμό.»
Ακριβώς αυτή η αντίληψη ακύρωνε τον αυτοτελή ρόλο του ΚΚΕ και άνοιγε το δρόμο στην ανασύνταξη και κυριαρχία των αστικών δυνάμεων.
Ακόμα, η Έκθεση αναφέρεται στο ΚΚ Γαλλίας, που υποστήριζε τον αγώνα του Ντε Γκολ:
«Από φέτος συμμετέχει στη γαλλική επιτροπή του Αλγερίου που ονομάστηκε προσωρινή κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας»
Παρόμοια αναφορά γινόταν για τους Ιταλούς κομμουνιστές, οι οποίοι «μετά την άφιξη του Τολιάτι  (Έρκολι), σε συνεργασία με τους σοσιαλιστές και άλλους αποφάσισαν να συνεργαστούν προσωρινά στην κυβέρνηση με τον ίδιο τον Μπαντόλιο, παρακάμπτοντας για την ώρα ακόμη και το ζήτημα της ανατροπής της μοναρχίας»
Μετά από τη Διάσκεψη του Λιβάνου, οι αντιπροσωπίες ΚΚΕ-ΕΑΜ-ΠΕΕΑ επισκέφτηκαν τις πρεσβείες των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας. Συναντήθηκαν με τους πρέσβεις των δύο χωρών, όχι όμως και με τον Βλ. Νόβικοφ, πρέσβη της ΕΣΣΔ. Τον Ρούσο κάλεσε αργότερα ο πρώτος σύμβουλος της σοβιετικής πρεσβείας Δανιήλ Σόλοντ, ο οποίος, όπως γράφει ο Ρούσος στην έκθεση, του έκανε την εξής ανακοίνωση για τη Συμφωνία του Λιβάνου:
«Η Σοβιετική κυβέρνηση δεν απάντησε επί του θέματος. Ο πρεσβευτής όμως σας διαβιβάζει την ακόλουθη προσωπική του γνώμη: α) Η συμφωνία του Λιβάνου ανταποκρίνεται προς τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων, β) Η στάση της αντιπροσωπείας σας είναι σωστή, γ) Πρέπει να μπείτε στην κυβέρνηση και δ) να φροντίσετε να γίνει γνωστή αυτή στα βουνά»
Η συνεδρίαση του ΠΓ (τέλη Ιούλη του 1944) που συνήλθε για να συζητήσει την έκθεση του Πέτρου Ρούσου «ήταν μια από τις θυελλώδεις», κυρίως με τις τοποθετήσεις των Ζέβγου και Στρίγκου.

🔻 Εκτίμηση για τη Συμφωνία του Λιβάνου 🔻

🔸 Στο Λίβανο οι αντιπροσωπευόμενες αστικές πολιτικές δυνάμεις, με τη στήριξη της Βρετανίας, υπερασπίζονταν την αστική εξουσία στην Ελλάδα που είχε κλονιστεί και που γι’ αυτό δεν μπορούσαν ούτε να επιστρέψουν δίχως τη συμφωνία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Οι αστικές πολιτικές δυνάμεις έκαναν αγώνα ταξικό, ενώ η πολιτική του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ, παρά τις προθέσεις τους, οδηγούσε στην ταξική συνθηκολόγηση ◾

Το ΚΚΕ δεν έπρεπε να υποχωρήσει, ανεξάρτητα από το βάσιμο ή όχι της αποχώρησης από το ΕΑΜ συνεργαζόμενων, στην περίπτωση που δεν υπογραφόταν συμφωνία. Η ιδεολογικοπολιτική διαπάλη έπρεπε να διεξαχθεί με στόχο την κατάκτηση ενός νέου, πιο ευνοϊκού από ταξική σκοπιά συσχετισμού δυνάμεων.

Η κατηγορία ότι η αντιπροσωπία δεν τήρησε τις οδηγίες του ΠΓ ήταν σωστή, όπως και ότι έγιναν απαράδεκτες υποχωρήσεις. Ωστόσο, το θεμελιακό λάθος αρχής, προϊόν της στρατηγικής της «εθνικής ενότητας», ήταν η απόφαση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ να στείλουν αντιπροσωπία στο Λίβανο.
Είναι σημαντική η ευθύνη των κομμουνιστών αντιπροσώπων που δέχτηκαν ακόμα και να καταδικάσουν το ηρωικό κίνημα της ΑΣΟ, ενώ έδειξαν υποχωρητικότητα και σε επιμέρους ζητήματα που προέκυψαν. Όμως η ΚΕ του ΚΚΕ, ως συλλογικό όργανο που είχε την πρώτη ευθύνη για την πορεία του κινήματος, όφειλε να ακυρώσει τη Συμφωνία του Λιβάνου.

Η Συμφωνία του Λιβάνου επιβεβαιώνει ότι ανάμεσα σε αντίπαλες τάξεις δεν μπορεί να υπάρξει «ισορροπία». Γι’ αυτό και καμιά συμφωνία μεταξύ τους δεν μπορούσε να έχει αμοιβαία επωφελή χαρακτήρα, να χρησιμοποιηθεί για φιλολαϊκές εξελίξεις από το ΚΚΕ, ως πρωτοπορία του εργατικού κινήματος, καθώς και από το ΕΑΜ.

🔸 Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες του 1944, οι αντιπαραθέσεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜ με τον Γ. Παπανδρέου συνεχίζονταν. Το θέμα απασχολούσε φυσικά τα ηγετικά όργανα, που δεν εξέφραζαν ενιαία άποψη. Σε συνάντηση που είχε ο Γ. Σιάντος με τον Αλ. Σβώλο, ο δεύτερος είπε σύμφωνα με τη μαρτυρία του Π. Ρούσου:
«Γιώργη, ξεκαθαρίστε τι θέλετε. Αν τραβάτε για μονομερή κατάληψη της εξουσίας και σύγκρουση, εγώ δεν θα σας ακολουθήσω. Θα μείνω στην μπάντα χωρίς ν’ αντιδράσω. Αν τραβάτε για εξομάλυνση της κατάστασης με βάση τις συμφωνίες, ελάτε να βρούμε λύση.»
Η συζήτηση επαναλήφθηκε στη συνέχεια κατά τη συνάντηση που είχαν οι Σιάντος και Ιωαννίδης με τους Τσιριμώκο, Σβώλο, Ασκούτση, Αγγελόπουλο, Στρατή και Θ. Χατζή.

Στο διήμερο 2-3 Αυγούστου 1944 πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση της ΚΕ του ΚΚΕ  στο χωριό Ρόσι του δήμου Αργιθέας των Αγράφων. Ήταν η τελευταία συνεδρίαση του καθοδηγητικού οργάνου του Κόμματος πριν την Απελευθέρωση και η πρώτη μετά από τη Συμφωνία του Λιβάνου. Στη συνεδρίαση συζητήθηκε η έκθεση του Π. Ρούσου που είχε εκτιμήσει προηγουμένως το ΠΓ.

Η συνεδρίαση της ΚΕ έγινε το διάστημα που το ΕΑΜ και το ΚΚΕ βρίσκονταν στο απόγειο της δύναμης τους και οι αποφάσεις που θα έπαιρνε ήταν καθοριστικής σημασίας, άμεσα και μακροπρόθεσμα.

🔸 Οι χιτλερικοί είχαν εντείνει τη δολοφονική δράση τους κατά του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, ενώ ήδη είχαν αρχίσει να αποσύρουν τις φρουρές τους, δίχως αισθητή ενόχληση από τις βρετανικές δυνάμεις. Ο διευθυντής της «Εστίας», Αχιλλέας Κύρου, έγραψε χαρακτηριστικά: «Εν τω μεταξύ είχε αρχίσει η μεταφορά μεγάλου μέρους του γερμανικού στρατού από τα διάφορα νησιά του Αιγαίου προς την Αττική και την πρωτεύουσα. (…) Τριάντα ως πενήντα αεροπλάνα κάνουν δυο φορές κάθε νύκτα το ταξίδι μεταξύ Αθηνών και νήσων. Προξενεί δε κάποιαν περίεργη εντύπωση (…) το γεγονός ότι οι σύμμαχοι, που παρακολουθούν με τα ανιχνευτικά των όλη αυτή την κίνηση, αφήνουν τους γερμανούς σχεδόν ανενόχλητους στις μεταφορές των.»
Τις ίδιες ώρες σύγχυση και φόβος επικρατούσε στα Τάγματα Ασφαλείας και στη Χωροφυλακή . Πολλοί ταγματασφαλίτες στη Βόρεια Ελλάδα προσπαθούσαν να ενταχτούν στον ΕΔΕΣ, για να αποφύγουν τις συνέπειες της δράσης τους.

Με το κίνημα στο απόγειο το κλίμα στη συνεδρίαση της ΚΕ ήταν τελείως διαφορετικό. Ακόμη και ο Γ. Ζέβγος, που αρχικά είχε αντιδράσει έντονα στη Συμφωνία του Λιβάνου, στη συνεδρίαση την δέχτηκε ως «βάση για συζήτηση»

Η απόφαση της ΚΕ επιβεβαίωνε 🔻
🔻«Το ΚΚΕ διακηρύχνει προς όλες τις κατευθύνσεις την ακλόνητη προσήλωση του στην πολιτική της εθνικής ενότητας. Μ’ αυτή τη συνεπή πολιτική του της ενότητας, πέτυχε να γίνει η διάσκεψη του Λιβάνου μ’ όλα τα κόμματα και οργανώσεις και να υπογραφεί μια κατ’ αρχήν συμφωνία (…) Η ΚΕ του ΚΚΕ, θεωρώντας πάντα ότι η απελευθέρωση της Ελλάδας (…) η εξασφάλιση της λαϊκής κυριαρχίας και η μεταπολεμική ανοικοδόμηση δεν είναι υπόθεση ενός μόνο κόμματος, αλλά ολάκερου του Έθνους, δηλώνει ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα (…) κάνει και θα κάνει το παν για την επίτευξη της ενότητας με βάση (…) τη λαοκρατική κοινοβουλευτική λύση των εσωτερικών προβλημάτων.» 🔺

Ακόμη και η wiki, αναφέρει στο σχετικό λήμμα: Το βράδυ της 20ης Μαΐου το κείμενο που προέκυψε ως κοινή δήλωση των 25 συνέδρων το οποίο και υπέγραψαν όλοι χαρακτηριζόμενο από τον Γ. Παπανδρέου «Εθνικό Συμβόλαιο» βασιζόταν στις αρχικές προγραμματικές διακηρύξεις του ίδιου. Αξίζει όμως να επισημανθούν τα ακόλουθα σημεία:
α) Πουθενά δεν έγινε μνεία για την μέχρι τότε “Εθνική Αντίσταση”.
β) Καταγγέλθηκε η τρομοκρατία της υπαίθρου με σαφείς υπόνοιες ότι οφείλονταν στο ΕΑΜ.
β) Δεν καταγγέλθηκαν τα Τάγματα ασφαλείας, αλλά αντίθετα αναφέρθηκε ότι απ΄ αυτά ζητούσαν προστασία τα θύματα του ΕΑΜ.
δ) Το δε κίνημα της Μέσης Ανατολής, στιγματίσθηκε χαρακτηριζόμενο ως εθνικό έγκλημα.
ε) Ο Αλ. Σβώλος δεν θα ανελάμβανε αντιπρόεδρος.
στ) Τα υπουργεία Εσωτερικών και Στρατιωτικών τέθηκαν εκτός διαπραγμάτευσης.
ζ) Τέλος αντί του 50% των υπουργείων, προσδιορίσθηκε να παραχωρηθούν στην Εαμική αντιπροσωπεία το 25%.
Και τα επτά παραπάνω σημεία σε συσχετισμό των προκαταρκτικών “μίνιμουμ αξιώσεων” καταμαρτυρούν όχι μόνο απλή υποχώρηση του ΕΑΜ, αλλά πλήρη αναδίπλωση αυτού σε ουσιαστικές θέσεις. Εξ ου και ο μεν Σ. Γρηγοριάδης να χαρακτηρίσει το Συνέδριο ως τη μεγαλύτερη ήττα που υπέστη το ΕΑΜ, ενώ ο Β. Ραφαηλίδης “Βατερλώ του ΕΑΜ, του ΚΚΕ και όλων των αριστερών πολιτικών δυνάμεων“

Και ακολουθεί -αμέσως μετά, ο Δεκέμβρης του ’44 μια εξαιρετικά κρίσιμη  ταξική σύγκρουση … Τριάντα τρεις ηρωικές μέρες. Συνέχεια της πάλης του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ στην Κατοχή, του απελευθερωτικού κινήματος στο οποίο ηγήθηκε το ΚΚΕ. Και προοίμιο, της τρίχρονης εποποιίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), της κορυφαίας ταξικής σύγκρουσης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα.

Με το ΚΚΕ, που, αν και χτυπημένο άγρια από τη δικτατορία Μεταξά, ανασυγκροτήθηκε γρήγορα, έσωσε το λαό από την πείνα, συνέβαλε με τον ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ στην Αντιφασιστική Νίκη. Μια νίκη που δεν πρόλαβε να τη χαρεί ο λαός. Μια από τις πρώτες πράξεις του τότε πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου, με τον ερχομό του στην Ελλάδα, ήταν η απαίτηση να διαλυθεί ο ΕΛΑΣ, ενώ την ίδια ώρα ενίσχυε τον Ιερό Λόχο και την Ορεινή Ταξιαρχία, τον στρατό, δηλαδή, της αστικής τάξης που συγκροτούνταν για να σώσει την εξουσία της, αφού είχε φροντίσει ήδη να εγκλωβίσει τον αντίπαλό της πρώτα με τη συμφωνία του Λιβάνου (συμμετοχή του ΚΚΕ σε μια αστική κυβέρνηση) και ύστερα με τη συμφωνία της Καζέρτας (με υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής).

Η συνέχεια γνωστή: Ο Σκόμπι διατάσσει τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, ενώ την ίδια ώρα συγκροτούνται τα τάγματα εθνοφυλακής με τους ταγματασφαλίτες. Και έρχεται η ματωμένη Κυριακή της 3ης του Δεκέμβρη του 1944, με μια γιγάντια διαδήλωση απ’ όλες τις γειτονιές της Αθήνας στο κέντρο της πόλης. Και το χτύπημά της: 21 νεκροί και 140 τραυματίες.

Στο Φάληρο έχουν φτάσει, στο μεταξύ, οι πρώτοι 6.000 Αγγλοι στρατιώτες. Ο λαός στο δρόμο, μετατρέπει την κηδεία των θυμάτων σε νέα διαδήλωση με το σύνθημα στα πανό να γράφει: «Οταν ο λαός βρίσκεται αντιμέτωπος με τον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα». Νέο χτύπημα, 40 νεκροί και 70 τραυματίες. Κι ακολουθεί η εποποιία των 33 μερόνυχτων. Με δυο εγγλέζικες μεραρχίες να καταφτάνουν στην Ελλάδα για να πνίξουν το λαϊκό κίνημα.

Στο ερώτημα αν μπορούσαν το ΕΑΜ – ΚΚΕ να καταλάβουν την εξουσία τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας (12-Οκτ-1944) ώστε να μην έρθει ο «Δεκέμβρης», η απάντηση μπορεί να δοθεί και πάλι μόνο με ένα «αν», παρότι η Ιστορία δεν γράφεται με υποθετικά σχήματα:

📍 Η κατάκτηση της εργατικής εξουσίας προϋπέθετε διαχωρισμό των ΕΑΜικών δυνάμεων από τους πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους των «συμμάχων» και της κυβέρνησης Παπανδρέου, γεγονός που θα όξυνε πολύ περισσότερο την ταξική πάλη.
📍 Προϋπέθετε, ακόμα, αναδιάταξη των συμμαχιών μέσα στο ΕΑΜ – ΕΛΑΣ σε βάση επαναστατική και μετατροπή των φύτρων εξουσίας (Λαϊκός Στρατός, Λαϊκή Δικαιοσύνη) σε όργανα της επαναστατικής δράσης. Ακόμα: Επρεπε να προετοιμαστούν το Κόμμα και ισχυρές λαϊκές δυνάμεις για την εφαρμογή σχεδίου κατάληψης της Αθήνας, μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Αυτό, σε συνδυασμό με αντίστοιχη δράση και συγκέντρωση δυνάμεων για την κατάληψη και άλλων βασικών κέντρων της χώρας, ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης.
📍 Το Κόμμα μας ήταν ιδεολογικά – πολιτικά ανέτοιμο για να διαμορφώσει τέτοιες εξελίξεις. Το στάδιο της αστικοδημοκρατικής επανάστασης, που είχε χαράξει η 6η Ολομέλεια της ΚΕ, το Γενάρη του 1934 (και επικύρωσε λίγο αργότερα το 5ο Συνέδριο του ΚΚΕ), αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία προσαρμόστηκε η στρατηγική του «αντιφασιστικού μετώπου», που υιοθέτησε το 6ο Συνέδριο του ΚΚΕ (8 Δεκέμβρη 1935), σύμφωνα με τις αποφάσεις του 7ου Συνεδρίου της ΚΔ (Ιούλης – Αύγουστος 1935).
📍 Η στρατηγική των αντιφασιστικών μετώπων πάλης στηριζόταν στην ανάλυση ότι «…οι εργαζόμενες μάζες σε μια σειρά καπιταλιστικές χώρες είναι υποχρεωμένες σήμερα να διαλέξουν συγκεκριμένα όχι ανάμεσα στη δικτατορία του προλεταριάτου και στην αστική δημοκρατία, αλλά ανάμεσα στην αστική δημοκρατία και το φασισμό».

 

 

 

 

📍 Και πολλοί ακόμη, παράγοντες και -περισσότερες, υποθέσεις (γιατί όπως είπαμε υπάρχει ένα μεγάλο αν) που σίγουρα ξεφεύγουν από τα όρια αυτού του σημειώματος -όντας ένα ξεχωριστό «δοκίμιο Ιστορίας»📌