49 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο _το ΚΚΕ προειδοποιεί: ΝΑΤΟ_ΗΠΑ & ΕΕ προσπαθούν να μετατρέψουν το Κυπριακό σε εργαλείο εδραίωσης της κυριαρχίας τους στην Ανατ. Μεσόγειο

Συμπληρώνονται σήμερα 49 χρόνια από την 20^ή Ιούλη 1974, μέρα εκδήλωσης της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, που μετά την ολοκλήρωσή της στα μέσα Αυγούστου του ίδιου χρόνου, είχε αποτέλεσμα την τουρκική κατοχή του 36,3% του κυπριακού εδάφους.
Η πόρτα για την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων είχε ανοίξει πέντε μέρες πριν, στις 15 Ιούλη, με την εκδήλωση του χουντικού πραξικοπήματος και την ανατροπή από την ελληνική χούντα του νόμιμα εκλεγμένου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Λίγες μέρες μετά την εισβολή, στις 23 Ιούλη, η στρατιωτική δικτατορία των Αθηνών έπεσε και παρέδωσε τη θέση της στην ονομαζόμενη «κυβέρνηση εθνικής ενότητας» υπό τον Κ. Καραμανλή, που ήρθε για τον σκοπό αυτό από το Παρίσι και ορκίστηκε τα ξημερώματα της 24ης Ιούλη 1974.

Η εισβολή στην Κύπρο ξεκίνησε στις 5 το πρωί, όταν Τούρκοι αλεξιπτωτιστές και δυνάμεις καταδρομών κατέλαβαν ενισχυμένες θέσεις στον τουρκοκυπριακό θύλακα Λευκωσίας - Αγύρτας. Την ίδια ώρα στην Αθήνα, σε αλλεπάλληλες συσκέψεις με τους χουντικούς, αξιωματούχοι των ΗΠΑ ξεκαθάριζαν ότι εκείνο που προείχε ήταν να διαφυλαχτεί ανέπαφη η νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, πράγμα που σήμαινε πως η Ελλάδα όφειλε να μην αναλάβει στρατιωτική πρωτοβουλία σε βάρος της Τουρκίας.

Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο έγινε θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, που ύστερα από πιέσεις της Σοβιετικής Ένωσης, αργά το βράδυ της 20ής Ιούλη, κατέληξε ομόφωνα στο γνωστό Ψήφισμα 353. Το Ψήφισμα αυτό ζητούσε παύση των εχθροπραξιών και των ξένων στρατιωτικών επεμβάσεων στην Κύπρο, σεβασμό στην ανεξαρτησία, στην κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα, άμεση αποχώρηση από το νησί κάθε ξένου στρατιωτικού δυναμικού που υπήρχε εκεί και έναρξη διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Ελλάδα, Τουρκία και Βρετανία για αποκατάσταση της ειρήνης και της συνταγματικής κυπριακής κυβέρνησης.

Παρά τις αποφάσεις και τις φραστικές καταδίκες, ο κύβος είχε ριφθεί, με ευθύνη των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Το έγκλημα σε βάρος της Κύπρου ολοκληρώθηκε στις 4.30 π.μ. της 14ης Αυγούστου 1974, όταν ξεκίνησε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, που έχει μείνει στην ιστορία με την επωνυμία «ΑΤΤΙΛΑΣ 2».

ΟΧΙ σε “λύσεις” - ανοιχτής
ή συγκαλυμμένης - διχοτόμησης στην Κύπρο

Για τη συμπλήρωση 49 χρόνων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

«...
Σαρανταεννιά χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το έγκλημα σε βάρος του κυπριακού λαού, την τουρκική εισβολή που οδήγησε σε χιλιάδες νεκρούς, αγνοούμενους και εκτοπισμένους και στη μέχρι σήμερα κατοχή του 37% της Κύπρου.

Ο ρόλος του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ εκείνη την περίοδο, το "άνοιγμα" του δρόμου από την επίσης ΝΑΤΟική ελληνική χούντα μαζί με την ΕΟΚΑ Β' με το πραξικόπημα σε βάρος της κυβέρνησης Μακάριου και τελικά η εισβολή και κατοχή από τον επίσης ΝΑΤΟικό τουρκικό στρατό, αρκούν για να καταρρίψουν κάθε αφήγημα περί "ασφάλειας" και "εγγύησης" των κυριαρχικών δικαιωμάτων που - δήθεν - παρέχουν σε οποιονδήποτε λαό αυτές οι συμμαχίες.

Είναι οι ίδιοι που, μαζί με την ΕΕ, εμφανίζονται και σήμερα από τις κυβερνήσεις και τα αστικά κόμματα ως εγγυητές μιας "δίκαιης λύσης" στο Κυπριακό. Η αλήθεια είναι ότι συστηματικά προσπαθούν να το μετατρέψουν από διεθνές πρόβλημα εισβολής και κατοχής ανεξάρτητου κράτους σε εργαλείο για την εδραίωση της κυριαρχίας τους στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το ΚΚΕ καλεί σε επαγρύπνηση, καθώς πληθαίνουν οι κινήσεις και οι παρεμβάσεις για "αξιοποίηση του παραθύρου ευκαιρίας" μετά τις πρόσφατες εκλογές σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο, προς την κατεύθυνση επικίνδυνων διευθετήσεων υπό ΝΑΤΟική ομπρέλα, τόσο στα Ελληνοτουρκικά, μέσα από λύσεις "συνδιαχείρισης" και "συνεκμετάλλευσης" με "υποχωρήσεις" από κυριαρχικά δικαιώματα, όσο και στο Κυπριακό, με βάση τα διχοτομικά σχέδια των "δύο συνιστώντων κρατών".
Είναι χαρακτηριστική η πρόταση της αμερικανικής αντιπροσωπείας στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ για απαλοιφή των βασικών ονομασιών στους χάρτες της συμμαχίας, προκειμένου να μην υπάρχει αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά αυτή να περιγράφεται με συντεταγμένες!

Το ΚΚΕ αντιτάσσεται σταθερά σε "λύσεις" - ανοιχτής ή συγκαλυμμένης - διχοτόμησης στην Κύπρο, που στο δημοψήφισμα του 2004 απέρριψε ο ίδιος ο κυπριακός λαός. Παραμένει σταθερά αλληλέγγυο στον αγώνα του κυπριακού λαού για τον τερματισμό της κατοχής και προβάλλει το δίκαιο αίτημα για μια Κύπρο ενιαία, ανεξάρτητη, ένα και όχι δύο κράτη, με μία και μόνη κυριαρχία, μία ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα, ελεύθερη από ξένες βάσεις και στρατεύματα, κοινή πατρίδα των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, χωρίς ξένους εγγυητές και προστάτες, με τον κυπριακό λαό πραγματικά κυρίαρχο στον τόπο του.

Αυτός είναι ο δρόμος που απαντά στα σημερινά επείγοντα προβλήματα και δίνει προοπτική στην πάλη του κυπριακού λαού. Ο αγώνας αυτός συμβαδίζει με την πάλη του ελληνικού και κυπριακού λαού για την απεμπλοκή των χωρών από όλους τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, για το ξήλωμα των αμερικανοΝΑΤΟικών βάσεων, για την αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες.

Πηγή Ριζοσπάστης

1983 – Τα κατεχόμενα της Κύπρου ανακηρύσσονται από τον Ραούφ Ντενκτάς σε «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Λίγες μέρες αργότερα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με το ψήφισμα 541/83 θα καταδικάσει τη συγκεκριμένη ενέργεια. Ανήμερα, σε μια ακόμα προβοκατόρικη ενέργειά της, η «17Ν» δολοφονεί στο Φάληρο τον Τούρκο διπλωμάτη Ομέρ Σιπαχίογλου.

9 χρόνια νωρίτερα (20 Ιούλη του 1974), τουρκικά στρατεύματα αποβιβάζονταν στην Κύπρο ανοίγοντας μια νέα σελίδα στο δράμα του κυπριακού λαού, με το 38% του νησιού να παραμένει υπό στρατιωτική κατοχή έως τις μέρες μας. Είχε προηγηθεί πραξικόπημα στην Κύπρο για την ανατροπή του Μακαρίου.

Κύπρος: Αναζητώντας τον Χέντριξ _Smuggling Hendrix

 Το «Κυπριακό ζήτημα» — πώς άνοιξε ο δρόμος για την εισβολή…

✔  Τα γεγονότα του 1974 ήταν ο πιο δραματικός και αιματηρός κρίκος στην αλυσίδα της μόνιμης ιμπεριαλιστικής επιβουλής των ΗΠΑ — Μ. Βρετανίας, του επεκτατισμού της τουρκικής άρχουσας τάξης, καθώς και των ελληνικών αστικών κυβερνήσεων.
✔  Κανένας από τους υπεύθυνους της τραγωδίας δεν δικάστηκε, ευθύνες δεν αποδόθηκαν ποτέ. Εμεινε να αιωρείται ένα γενικό ανάθεμα στη δικτατορία, στη χούντα του Ιωαννίδη ιδιαίτερα, στους πραξικοπηματίες αξιωματικούς σε Κύπρο και Ελλάδα.
Έκτατε κατά καιρούς καλλιεργούνται διάφορες προσδοκίες για δίκαιη και βιώσιμη λύση από την κυπριακή και από την ελληνική κυβέρνηση, προσδοκίες που δεν πηγάζουν από πραγματικά στοιχεία.
✔  Η προβαλλόμενη στις μέρες μας βασική θέση για δύο συνιστώντα κράτη κινείται στην κατεύθυνση συνομοσπονδίας, διχοτομικής λύσης…
Για τις αιτίες που οδήγησαν στη κυπριακή τραγωδία, στον αστικό πολιτικό κόσμο επικρατεί γενική σιωπή. Μία σε βάθος εξέταση θα αποδείκνυε ότι ολόκληρη η ιστορία του Κυπριακού ζητήματος εδώ και αρκετές δεκαετίες δεν είναι τίποτα άλλο από τις επιδιώξεις των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας και του ΝΑΤΟ να εντάξουν το νησί στα γενικότερα γεωστρατηγικά τους σχέδια στη Μεσόγειο, στη Μέση και Εγγύς Ανατολή, σε αυτές τις μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας περιοχές και στους υδρογονάνθρακες. Σ’ αυτήν την υπόθεση ενεργό αρνητικό ρόλο διαδραμάτισαν και διαδραματίζουν οι αστικές τάξεις της Ελλάδας και της Τουρκίας και οι αστικές κυβερνήσεις, είτε κοινοβουλευτικές είτε ανοιχτά δικτατορικές. Αυτές οι επιδιώξεις αφορούν τόσο τις δεκαετίες που προηγήθηκαν της τουρκικής εισβολής και κατοχής του 38% της Κύπρου όσο και τις πιο πρόσφατες, με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις το Σχέδιο Ανάν, που απέρριψε ο κυπριακός λαός, αλλά και τις συζητήσεις των τελευταίων χρόνων.

Ορισμένα ιστορικά δεδομένα

• Το 1878 η Οθωμανική Αυτοκρατορία, σε αντάλλαγμα για τη βρετανική υποστήριξη στον πόλεμο κατά της Ρωσίας, παραχώρησε έναντι ενοικίου την Κύπρο στη Μ. Βρετανία.
• Το 1914 η Βρετανία εκμεταλλεύτηκε την είσοδο της Τουρκίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας και προσάρτησε την Κύπρο, ακυρώνοντας τη Συνθήκη του 1878.
• Το 1915 η Μ. Βρετανία πρότεινε την παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα, με αντάλλαγμα την είσοδό της στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ.
• Το 1920, με τη Συνθήκη των Σεβρών, η Τουρκία, ως μία από τις ηττημένες χώρες του πολέμου, παραιτήθηκε από όλα τα δικαιώματα και όλους τους τίτλους κυριότητας στην Κύπρο, γεγονός που επικυρώθηκε και από τη Συνθήκη της Λοζάνης (1923). Η Κύπρος υπαγόταν πλέον στην κατοχή και διοίκηση της Μ. Βρετανίας.
• Στις 21 Οκτώβρη 1931 έγιναν μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις με αίτημα την ένωση με την Ελλάδα. Ηγετική δύναμη της εξέγερσης, με φορέα την Εθναρχία, ήταν η κυπριακή αστική τάξη, που ταυτόχρονα επιδιδόταν σε έναν αχαλίνωτο αντικομμουνισμό και σε ανηλεείς διώξεις των αγωνιζόμενων εργατών, που διεκδικούσαν αύξηση του μεροκάματου, οκτάωρο, καλύτερες συνθήκες δουλειάς κ.λπ. Πέντε χρόνια νωρίτερα είχε ιδρυθεί το Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου (1926), που πρωτοστατούσε σ’ αυτήν την εργατική και λαϊκή πάλη.
• Η εξέγερση κατεστάλη βίαια. Εκατοντάδες άτομα φυλακίστηκαν, το ΚΚ Κύπρου κηρύχθηκε παράνομο, η ηγεσία του εξορίστηκε, απαγορεύτηκε η διδασκαλία της ελληνικής Ιστορίας κ.λπ. Ο τότε πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος έσπευσε να καταδικάσει τη λαϊκή εξέγερση («Εθνος», 23/10/1931).
• Την αναζωπύρωση του Κυπριακού στις αρχές της δεκαετίας του 1950 η ελληνική αστική τάξη και τα κόμματά της την έβλεπαν αρνητικά και ως επικίνδυνη για τις συμμαχίες της. Η στρατηγική της στηριζόταν στη συμμαχία με τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία, που άλλωστε τη βοήθησαν να διατηρήσει την εξουσία της το Δεκέμβρη του 1944 και στη διάρκεια του ένοπλου ταξικού αγώνα 1946 — 1949.
• Στις 15 Γενάρη 1950 έγινε δημοψήφισμα στην Κύπρο, με συντριπτικό αποτέλεσμα (95%) υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. Στο δημοψήφισμα πήρε μέρος μόνο ο ελληνοκυπριακός πληθυσμός, ενώ ψήφισαν και ελάχιστοι Τουρκοκύπριοι. Η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας αντιμετώπισε την εξέλιξη με χαρακτηριστικές για τη σχέση της με τον ξένο παράγοντα τοποθετήσεις:

      «Η Ελλάς σήμερον αναπνέει με δύο πνεύμονας, του μεν αγγλικού, του δε αμερικανικού, και δι’ αυτό δεν μπορεί λόγω του Κυπριακού να πάθη ασφυξίαν» (δήλωση Γ. Παπανδρέου — Γ. Κατσούλης, «Ιστορία του ΚΚΕ, τόμ. Ζ 1950–1968», σελ. 154, εκδ. «Α. Λιβάνης και Σία», Αθήνα, 1978).

      «Η κυβέρνησις εκφράζει την ελπίδα της ικανοποιήσεως του πανελληνίου πόθου εντός των πλαισίων της αγγλοελληνικής φιλίας, την οποία επιθυμεί αδιατάρακτον» (δήλωση Ν. Πλαστήρα — Γ. Ζωίδης/Τ. Αδάμος, «Η πάλη της Κύπρου για τη λευτεριά», σελ. 110–111, «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», 1960).

      Τον Οκτώβρη του 1950 εξελέγη αρχιεπίσκοπος ο Μακάριος, που εξελίχθηκε σε ηγέτη και εθνάρχη των Ελληνοκυπρίων και σημάδεψε την Ιστορία της Κύπρου κατά τρόπο καθοριστικό για τα επόμενα 30 χρόνια.

      Στις 25 Απρίλη 1952, με πρωτοβουλία του πραγματοποιήθηκε η Α’ Παγκύπρια Εθνοσυνέλευση, η οποία ενέκρινε ψήφισμα που ζητούσε την ένωση με την Ελλάδα. Ομως ο Μακάριος απέκλεισε από τη συνέλευση τόσο το ΑΚΕΛ όσο και τις μαζικές οργανώσεις που επηρέαζε. «Η στάση του ήταν ταξικά συνεπής και βεβαίως χαρακτηριζόταν από αντιφάσεις παρόμοιες με αυτές που εμφανίζονταν σε όλα τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στα οποία ηγέτης ήταν η αστική τάξη» (Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, τόμ. Β, 1949–1968, σελ. 307, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2011).

• Το 1954, με τη σύμφωνη γνώμη και τις πιέσεις του αρχιεπισκόπου Μακάριου, η ελληνική κυβέρνηση του Α. Παπάγου κατέθεσε την πρώτη προσφυγή για το Κυπριακό στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
• Στα τέλη του 1954 οργανώθηκε από τον στρατηγό Γρίβα, με τη σύμφωνη γνώμη και του Μακάριου, η μυστική — ένοπλη Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ), με έντονο αντικομμουνιστικό και εθνικιστικό χαρακτήρα. Η «πρωτοβουλία» της ένοπλης δράσης ενάντια στη βρετανική κατοχή πέρασε σε αστικά, εθνικιστικά και αντικομμουνιστικά χέρια και αξιοποιήθηκε στην όξυνση των αντιθέσεων ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Στην ένοπλη δράση της ΕΟΚΑ αντέδρασε αρχικά το ΚΚΕ, χαρακτηρίζοντάς την τυχοδιωκτική. Την ΕΟΚΑ κατήγγειλε και το ΑΚΕΛ, με αποτέλεσμα η ηγεσία της να επινοήσει την προβοκατόρικη κατηγορία της «προδοσίας» και της συνεργασίας του ΑΚΕΛ με τον βρετανικό ιμπεριαλισμό.
• Το καλοκαίρι του 1955 εμφανίστηκε μια εθνικιστική τρομοκρατική τουρκοκυπριακή οργάνωση με το όνομα ΒΟΛΚΑΝ, που καλούσε σε αγώνα κατά των Ελληνοκυπρίων. Το αποτέλεσμα ήταν, αντί για ενότητα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ενάντια στην αποικιοκρατική αρχή, να έχουμε διάσπαση, με αιματηρά μάλιστα αποτελέσματα σε βάρος των πιο προοδευτικών Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και ιδιαίτερα σε βάρος των κομμουνιστών και από τις δύο κοινότητες.
• Στο τέλος του 1955 το ΑΚΕΛ τέθηκε από τις κατοχικές αρχές εκτός νόμου, έκλεισε η εφημερίδα του, δεκάδες στελέχη του συνελήφθησαν, απαγορεύτηκε η δράση μαζικών οργανώσεων που επηρέαζε. Το Μάρτη του 1956 ο Μακάριος συνελήφθη και στάλθηκε εξορία στις Σεϋχέλλες. Την ίδια περίοδο η Βρετανία ασκούσε μεγάλη τρομοκρατία, καταδίκασε και εκτέλεσε με απαγχονισμό Κύπριους αγωνιστές.
  
                Η εμπλοκή των ΗΠΑ

• Από το Μάρτη του 1957 επισημοποιείται και η εμπλοκή των ΗΠΑ στο Κυπριακό. Σε αμερικανοβρετανικές συνομιλίες συμφωνήθηκε το Κυπριακό να αντιμετωπίζεται στο εξής στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Επιδίωκαν να υπάρξει απευθείας συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, να πάψει δηλαδή το Κυπριακό να είναι διεθνές ζήτημα.
• Το 1958 το ΝΑΤΟ συνέστησε στην ελληνική κυβέρνηση να αποδεχτεί το βρετανικό Σχέδιο Μακμίλαν (Βρετανός πρωθυπουργός), το οποίο ουσιαστικά προωθούσε τη διχοτόμηση της Κύπρου αναγνωρίζοντας την Τουρκία ως ενδιαφερόμενο μέρος.
• Στις 5 Φλεβάρη 1959 άρχισαν στη Ζυρίχη συνομιλίες ανάμεσα στους πρωθυπουργούς Ελλάδας και Τουρκίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή και Αντνάν Μεντερές. Στις 11 Φλεβάρη ανακοινώθηκε η υπογραφή συμφωνίας για την ίδρυση του κυπριακού κράτους. Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν στο Λονδίνο και μετά από τις συμφωνίες της Ζυρίχης. Κατοχυρώθηκε στη Βρετανία το απεριόριστο δικαίωμα να διατηρεί πολεμικά αεροπλάνα που θα μπορούσαν να πετούν στον εναέριο χώρο της Κύπρου, καθώς και το δικαίωμα να θέτει τις βάσεις της στη διάθεση του ΝΑΤΟ. Προέβλεπαν ως εγγυήτριες δυνάμεις τις Μ. Βρετανία, Ελλάδα και Τουρκία, που θα είχαν στρατιωτικές δυνάμεις στο νησί. Παραχωρούνταν δύο μεγάλες περιοχές της Κύπρου στη Μ. Βρετανία για τη μόνιμη εγκατάσταση βρετανικών — δηλαδή ΝΑΤΟικών — βάσεων. Καραμανλής και Μεντερές υπέγραψαν μυστικό πρωτόκολλο με το οποίο συμφωνούσαν να υποστηρίξουν την είσοδο της Κύπρου στο ΝΑΤΟ και την εγκατάσταση σ’ αυτήν ΝΑΤΟικών βάσεων. Συμφώνησαν ακόμα να πιέσουν τον Πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο της Κύπρου να παραμείνει εκτός νόμου το ΑΚΕΛ. Το πρωτόκολλο αποκαλύφθηκε πολλά χρόνια αργότερα, το 1979 — 1980.
• Το ΚΚΕ, με ανακοίνωση της ΚΕ, κατάγγειλε τις συμφωνίες. Η πλειοψηφία της Εξεταστικής Επιτροπής για το Κυπριακό, που συγκροτήθηκε το 1986, τοποθετήθηκε με θετικό τρόπο γι’ αυτές.
• Ο Μακάριος, αν και είχε υπογράψει τις συμφωνίες, στη συνέχεια κινήθηκε στη γραμμή της ανεξαρτησίας. Το Νοέμβρη του 1963 υπέβαλε στους Τουρκοκύπριους πρόταση για αλλαγή 13 άρθρων του Συντάγματος. Τις προτάσσεις απέρριψαν η Τουρκία και η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων. Ακολούθησαν ένοπλες συγκρούσεις και η αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων υπουργών από την κυβέρνηση. Οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του νησιού μετακινήθηκαν και συγκεντρώθηκαν σε συγκεκριμένες περιοχές, όπου σχηματίστηκαν αμιγείς θύλακες στους οποίους δεν επιτρέπονταν η είσοδος Ελληνοκυπρίων και η άσκηση ελέγχου από την κυπριακή κυβέρνηση. Η Μ. Βρετανία, ως εγγυήτρια δύναμη και αξιοποιώντας τα παραπάνω γεγονότα, χάραξε στη Λευκωσία την «πράσινη γραμμή» που διαχώριζε τις δύο κοινότητες.
  
             Η ΝΑΤΟποίηση του Κυπριακού

  

  Α.Τάσσος Ο ποταμός της οργής, 1963

• Οι επεμβάσεις των ΗΠΑ με τα δύο Σχέδια Ατσεσον προέβλεπαν την ένωση με την Ελλάδα, διατήρηση των βρετανικών βάσεων και δημιουργία τουρκικών. Καμία ελληνική κυβέρνηση δεν υποστήριξε την ανεξαρτησία της Κύπρου.
• Ο Γ. Παπανδρέου σε μνημόνιο προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον, στις 15 Ιούνη 1964, σημείωνε: «Το δίλημμα είναι ΝΑΤΟποίηση ή Κούβα; ΝΑΤΟποίηση μπορεί να επιτευχθεί μόνο διά της ένωσης με την Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα της ένωσης, ολόκληρο το νησί, όντας τμήμα της Ελλάδας, θα μπορούσε να είναι ΝΑΤΟική βάση όπως η Κρήτη. Ο εσωτερικός κομμουνισμός θα μειωθεί σημαντικά, όπως και στην Ελλάδα, που ελαττώθηκε στο 12%. Ετσι, η ασφάλεια της Τουρκίας και ολόκληρης της Μέσης Ανατολής θα περιφρουρηθεί πλήρως…».
• Η ΝΑΤΟποίηση του Κυπριακού είχε ήδη μπει στις ράγες. Στην Κύπρο εστάλη μια ενισχυμένη ελληνική μεραρχία για την αντιμετώπιση του κινδύνου επέμβασης της Τουρκίας, αλλά και την αποτροπή της λεγόμενης «κουβανοποίησης» της Κύπρου. Οι κυριότερες δυνάμεις της μεραρχίας συγκεντρώθηκαν στη Λευκωσία, χωρίς ικανοποιητική διασπορά. Ετσι, μετά από χρόνια, ο μετέπειτα Πρόεδρος της Κύπρου Γλαύκος Κληρίδης σημείωσε: «Οση λύπη πήρε ο Μακάριος όταν ήρθε η “Μεραρχία”, άλλη τόση χαρά πήρε όταν έφυγε» (εφημερίδα «Μάχη», 24/11/2013).
• Στο σχετικό πόρισμα της κυπριακής Βουλής διατυπώνονται μια σειρά υπόνοιες για το σκοπό της αποστολής της μεραρχίας, με αναφορά στο «απόρρητο τηλεγράφημα (477)» το οποίο απέστειλε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζ. Μπολ στις 22 Αυγούστου 1964 στον Ντιν Ατσεσον… «Το αρχηγείο της CAS μάς ενημέρωσε ότι ο ελληνικός στρατός διαθέτει την ισχύ στο νησί για να κανονίσει τον Μακάριο, αν δοθεί η εντολή…» (πόρισμα της κυπριακής Βουλής — «Βουλή των Ελλήνων, Φάκελος Κύπρου: Τα Πορίσματα, τόμ. Α», σελ. 281, Αθήνα — Λευκωσία, 2018).
• Αποκαλυπτική για την ίδια περίοδο είναι η έκθεση του Ι. Τσουδερού, βουλευτή της Ενωσης Κέντρου, που ουσιαστικά το 1964 πρότεινε την ανατροπή του Μακάριου, μετά από ανάλυση που έκανε για την κατάσταση που επικρατεί στο νησί. Εγραφε: «…Για να επιβάλει η Ελλάς τη λύση με τουρκική βάση, οιασδήποτε μορφής, πρέπει να ανατρέψει προηγουμένως το σημερινό καθεστώς» («Βουλή των Ελλήνων, Φάκελος Κύπρου: Τα Πορίσματα, τόμ. Β», σελ. 342 — 350, Αθήνα — Λευκωσία, 2018).
• Η τοποθέτηση αυτή υποδήλωνε σε ποιο σημείο όξυνσης είχαν φτάσει οι σχέσεις της αστικής τάξης της Ελλάδας και της κυπριακής αστικής τάξης.
• Στις 9 και 10 Σεπτέμβρη 1967 πραγματοποιήθηκε στον Εβρο (Κεσάνη — Αλεξανδρούπολη) συνάντηση της ελληνικής χουντικής κυβέρνησης (Κόλλιας, Σπαντιδάκης, Παπαδόπουλος, Οικονόμου — Γκούρας) με την αντίστοιχη της Τουρκίας (Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, Ι. Τσαγλαγιαγκίλ κ.λπ.), με αντικείμενο το Κυπριακό. Ο Παπαδόπουλος έχει πει ότι υπήρχε προετοιμασία από την κυβέρνηση Στεφανόπουλου. Ανέφερε συνάντηση Τούμπα — Τσαγλαγιαγκίλ το Δεκέμβρη του 1966, όπου «… η Τουρκία εφέρετο αποδεχόμενη την Ενωση με αντιπαροχή τη βάση της Δεκέλειας που θα παραχωρούσαν οι Αγγλοι». Ανέφερε ακόμα ότι το Συμβούλιο του Στέμματος στις 6 Φλεβάρη 1967 αποφάσισε να συνεχιστεί ο διάλογος και ότι στην Κεσάνη η Τουρκία υπαναχώρησε.
• Ο Τσαγλαγιαγκίλ αποκάλυψε ότι ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Τούμπας είχε αναφέρει πως η Ελλάδα είχε τη δύναμη να επιβληθεί του Μακάριου σε περίπτωση άρνησής του. Στην Κεσάνη οι Τούρκοι αντιπρότειναν διχοτόμηση ή καντόνια και η συνάντηση απέτυχε. Ολα τα χρόνια πριν και μετά από την 21η Απρίλη 1967 — με κάποιες αυξομειώσεις — υπήρχε ένταση στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου με σχέδια πραξικοπηματικής ανατροπής και απόπειρες κατά της ζωής του Μακάριου από τη χούντα.

  

  Α. Τάσσος _Κύπρος 1974
  

Η ανατροπή του Μακάριου και η εισβολή

• Η απόφαση για την ανατροπή του Μακάριου πάρθηκε ύστερα από μια σειρά συζητήσεις τον Απρίλη του 1974, σε σύσκεψη όπου συμμετείχαν οι Ιωαννίδης, Ανδρουτσόπουλος, Γκιζίκης, Μπονάνος (αρχηγός ΕΔ). Οι όποιες επιφυλάξεις υπήρχαν κάμφθηκαν από τις διαβεβαιώσεις του Ιωαννίδη ότι έχει την έγκριση της CIA και ότι η Τουρκία δεν θα επέμβει.
• Από πολλές μαρτυρίες στη σχετική Εξεταστική της ελληνικής Βουλής προκύπτει ότι ο Ιωαννίδης είχε τακτική επαφή με τον σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα. Τις διαβεβαιώσεις του Ιωαννίδη επιβεβαιώνει και ο Γκιζίκης, αλλά και αρκετοί άλλοι, μεταξύ των οποίων και ο Ευ. Αβέρωφ σε έκθεση προς τον Κ. Καραμανλή. Ο ίδιος ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα εκείνα τα χρόνια, Χ. Τάσκα, στην κατάθεσή του στη Γερουσία αναφέρει ότι τα μέλη του σταθμού της CIA είχαν προσβάσεις προς τον Ιωαννίδη.
• Είναι φανερό ότι η χούντα θεωρούσε τον Μακάριο επικίνδυνο και εθνικά απαράδεκτο, γιατί δεν έπαιρνε μέτρα κατά των κομμουνιστών, προμηθευόταν όπλα από σοσιαλιστικές χώρες (Τσεχοσλοβακία), διατηρούσε καλές σχέσεις με τη Σοβιετική Ενωση. Παρόμοιες βέβαια απόψεις είχαν και οι προδικτατορικές κυβερνήσεις στην Ελλάδα. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ ήθελαν την Κύπρο ΝΑΤΟικό προγεφύρωμα σε βάρος των λαών της περιοχής.
• Τους μήνες πριν από το πραξικόπημα υπήρξε όξυνση της κρίσης ανάμεσα στη Λευκωσία και την Αθήνα. Στις 2 Ιούλη ο Μακάριος έστειλε επιστολή στον Γκιζίκη στην οποία κατήγγειλε την πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης και ανακοίνωσε μέτρα για τη μείωση της Εθνικής Φρουράς. Την απόφαση για το πραξικόπημα εκτός από την ηγεσία της χούντας την ήξερε και ο Αβέρωφ, τον οποίο είχε ενημερώσει ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τάσκα (του έδειξε μάλιστα το τηλεγράφημα του Κίσινγκερ). Ο Αβέρωφ δεν ενημέρωσε τον Μακάριο γι’ αυτό το τηλεγράφημα, γιατί, όπως κατέθεσε στην Εξεταστική, αυτό ήταν απόρρητο έγγραφο των ΗΠΑ.
• Το πραξικόπημα για την ανατροπή του Μακάριου πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιούλη 1974, με καταστροφικές συνέπειες για την Κύπρο. Η μαχητικότητα των Ενόπλων Δυνάμεων της Κύπρου εκμηδενίστηκε, ενώ πολλοί αξιωματικοί αφοπλίστηκαν γιατί θεωρούνταν μακαριακοί. Για την επιτυχία του πραξικοπήματος χρησιμοποιήθηκαν και μετακινήθηκαν σημαντικές δυνάμεις από κρίσιμα για την άμυνα του νησιού σημεία (Πενταδάκτυλος, Κυρήνεια κ.λπ.). Σημαντικές δυνάμεις διατέθηκαν για να κυνηγήσουν τον Μακάριο, που είχε διαφύγει στην Πάφο. Οι δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς, κυρίως στην Κυρήνεια και στην Αμμόχωστο, που ήταν οι πιθανοί χώροι για αποβατική ενέργεια, ήταν ουσιαστικά διαλυμένες από το πραξικόπημα. Ενώ, από την άλλη, έρχονταν σοβαρές και αξιόπιστες πληροφορίες για προετοιμασία των Τούρκων και επικείμενη εισβολή, ο Ιωαννίδης και γενικότερα η ηγεσία της χούντας φαίνεται ότι υποτιμούσαν όλες αυτές τις πληροφορίες και καθησύχαζαν όσους ανησυχούσαν.
• Ακόμη και όταν τη νύχτα 19ης προς 20ή Ιούλη ο τουρκικός στόλος πλησίαζε στις ακτές της Κυρήνειας, το αρχηγείο των Ενόπλων Δυνάμεων συνιστούσε στην Εθνική Φρουρά «αυτοσυγκράτηση», λέγοντας ότι οι Τούρκοι εκτελούν ναυτική άσκηση κατόπιν άδειας του ΝΑΤΟ, ότι οι Τούρκοι «μπλοφάρουν».
• Ενώ υπήρχαν σχέδια από παλιότερα για στρατιωτική βοήθεια στην Κύπρο σε περίπτωση εισβολής, με αεροπλάνα, πολεμικά πλοία, υποβρύχια κ.λπ., η βοήθεια που εστάλη ήταν ασήμαντη. Μάλιστα, η χούντα υιοθέτησε τις πληροφορίες που διοχέτευαν η CIA και οι μυστικές υπηρεσίες της Μ. Βρετανίας, ότι δήθεν δυνάμεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας συγκεντρώνονται στη Βουλγαρία και ετοιμάζονται για επίθεση εναντίον της Ελλάδας. Φυσικά επρόκειτο για χαλκευμένες πληροφορίες, που αποτέλεσαν το πρόσχημα για την ηγεσία της χούντας να μη στείλει βοήθεια στην Κύπρο τις κρίσιμες πρώτες μέρες της εισβολής.
• Κατά τη διάρκεια της εισβολής ο απεσταλμένος του Κίσινγκερ υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Σίσκο, έπαιξε σημαντικό ρόλο ώστε οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις να μη βοηθήσουν την άμυνα της Κύπρου. Τους ενδιέφερε να μην ξεσπάσει πόλεμος ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, κάτι που θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Φαίνεται όμως ότι οι ΗΠΑ και η Μ. Βρετανία διευκόλυναν και με πιο πρακτικούς τρόπους την Τουρκία κατά την απόβαση και κατάληψη του 38% της Κύπρου.
• Είναι αποκαλυπτική η έκθεση του στρατηγού Σιαπκαρά («Βουλή των Ελλήνων, Φάκελος Κύπρου: Τα Πορίσματα, τόμ. Β», σελ. 368 — 371, Αθήνα — Λευκωσία, 2018), που έχει ήδη δημοσιευτεί στον δεύτερο τόμο του Φακέλου.

Ο Χένρι Κίσιντζερ, υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, λέει στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τζέραλντ Φόρντ ότι η Τουρκία δικαιούται να καταλάβει μέρος του νησιού, σύμφωνα με την εφημερίδα National Herald.

• «Δεν υπάρχει κανένα αμερικανικό συμφέρον που να εμποδίζει τους Τούρκους να κατέχουν το ένα τρίτο της Κύπρου», φέρεται να λέει ο Κίσιντζερ στον Φορντ, σύμφωνα με μέχρι τώρα απόρρητα πρακτικά μιας συνάντησης μεταξύ των δύο πολιτικών, που πραγματοποιείται μετά την αρχική επέμβαση των τουρκικών δυνάμεων, τον Αττίλα 1, και ενώ διεθνώς υποκινημένες ειρηνικές διαβουλεύσεις διενεργούνται στην Γενεύη με σκοπό την επίλυση της κρίσης.
• «Η τακτική της Τουρκίας είναι σωστή. Πρώτα αρπάζει αυτό που θέλει και έπειτα διαπραγματεύεται με το ρόλο του κατακτητή», λέει ο Κίσιντζερ.
• Τα σχόλια αυτά γίνονται παρά την μακρόχρονη συμμαχία των ΗΠΑ με την Ελλάδα, που πρωταγωνιστεί στη διαμάχη με την Τουρκία για το νησί. Τα πρακτικά της συνάντησης αποκαλύπτουν την άποψη του Κίσιντζερ ότι η Τουρκία είναι σημαντικότερος σύμμαχος από την Ελλάδα και ότι σε περίπτωση πολέμου μεταξύ των δύο χωρών, οι ΗΠΑ θα έπρεπε να στηρίξουν την Τουρκία.
• «Προφανώς και δεν αποβλέπουμε σε σύρραξη μεταξύ των δύο χωρών, αν όμως το ζήτημα κατέληγε εκεί, η Τουρκία είναι πιο σημαντική για μας», λέει. «Η πολιτική δομή της Ελλάδας θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν άλλο Καντάφι», λέει επίσης ο Κίσιντζερ, αναφερόμενος στην Χούντα των Συνταγματαρχών που κυβερνούσε στην Αθήνα. Καθίσταται σαφές ‑γράφει η National Herald πως οι ΗΠΑ παρότι στήριξαν το καθεστώς των Συνταγματαρχών είχαν ανησυχίες μήπως πολιτικά μετατοπιστούν πιο κοντά στον Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος σημειωτέον είχε αποφοιτήσει από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. «Κάποιοι εκ των συμμετεχόντων στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου έβλεπαν θετικά τον Λίβυο δικτάτορα. Μάλιστα, είχαν δημιουργήσει μια διακριτή υπό-ομάδα μέσα στο στράτευμα με αρχηγό τον αντισυνταγματάρχη (αποστρατεύτηκε έπειτα από το πραξικόπημα «της πιτζάμας») Ιωάννη Στειακάκη».
• Την επόμενη της συνάντησης Φορντ – Κίσιντζερ τον Αύγουστο του 1974, η Τουρκία εξαπολύει την δεύτερη επιχείρηση εισβολής στο νησί, 90 λεπτά μετά την κατάρρευση των ειρηνικών διαβουλεύσεων στην Γενεύη, οπότε και καταλαμβάνει τον έλεγχο του 40%περίπου του νησιού.
• Οι πληροφορίες, που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, ενισχύουν μακροχρόνιες υποψίες ότι ο Κίσινγκερ έμμεσα υποστήριξε την εισβολή στην Κύπρο, η οποία σύμφωνα με τους Τούρκους πραγματοποιήθηκε με σκοπό την προστασία των Τουρκοκύπριων και η οποία έπαιξε βασικό ρόλο στην κατάλυση της στρατιωτικής χούντας στην Ελλάδα.
• Η Κύπρος παραμένει μέχρι σήμερα διασπασμένη. Το 1983, ο ηγέτης των Τουρκοκύπριων ανακηρύττει την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία. Πολυάριθμες διπλωματικές πρωτοβουλίες με σκοπό την επανένωση του νησιού έχουν διενεργηθεί τα σαράντα περίπου χρόνια από την εισβολή του 1974, καμία όμως δεν υπήρξε επιτυχής μέχρι σήμερα.

[πηγές]  |> [ 1 ] <|  —  |> [ 2 ] <| 

 

 

Κύπρος: Αναζητώντας τον Χέντριξ _Smuggling Hendrix

1983 – σαν σήμερα: Τα κατεχόμενα της Κύπρου ανακηρύσσονται από τον Ραούφ Ντενκτάς σε «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Λίγες μέρες αργότερα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με το ψήφισμα 541/83 θα καταδικάσει τη συγκεκριμένη ενέργεια. Ανήμερα, σε μια ακόμα προβοκατόρικη ενέργειά της, η «17Ν» δολοφονεί στο Φάληρο τον Τούρκο διπλωμάτη Ομέρ Σιπαχίογλου.

9 χρόνια νωρίτερα (στις 20 Ιούλη του 1974), τουρκικά στρατεύματα αποβιβάζονταν στην Κύπρο ανοίγοντας μια νέα σελίδα στο δράμα του κυπριακού λαού, με το 38% του νησιού να παραμένει υπό στρατιωτική κατοχή έως τις μέρες μας. Είχε προηγηθεί πραξικόπημα στην Κύπρο για την ανατροπή του Μακαρίου.
Τα γεγονότα του 1974 ήταν ο πιο δραματικός και αιματηρός κρίκος στην αλυσίδα της μόνιμης ιμπεριαλιστικής επιβουλής των ΗΠΑ - Μ. Βρετανίας, του επεκτατισμού της τουρκικής άρχουσας τάξης, καθώς και των ελληνικών αστικών κυβερνήσεων.
Κανένας από τους υπεύθυνους της τραγωδίας δεν δικάστηκε, ευθύνες δεν αποδόθηκαν ποτέ. Έμεινε να αιωρείται ένα γενικό ανάθεμα στη δικτατορία, στη χούντα του Ιωαννίδη ιδιαίτερα, στους πραξικοπηματίες αξιωματικούς σε Κύπρο και Ελλάδα.
Έκτοτε κατά καιρούς καλλιεργούνται διάφορες προσδοκίες για δίκαιη και βιώσιμη λύση από την κυπριακή και από την ελληνική κυβέρνηση, προσδοκίες που δεν πηγάζουν από πραγματικά στοιχεία. Η προβαλλόμενη στις μέρες μας βασική θέση για δύο συνιστώντα κράτη κινείται στην κατεύθυνση συνομοσπονδίας, διχοτομικής λύσης...

Για τις αιτίες που οδήγησαν στη κυπριακή τραγωδία, στον αστικό πολιτικό κόσμο επικρατεί γενική σιωπή. Μία σε βάθος εξέταση θα αποδείκνυε ότι ολόκληρη η ιστορία του Κυπριακού ζητήματος εδώ και αρκετές δεκαετίες δεν είναι τίποτα άλλο από τις επιδιώξεις ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας και ΝΑΤΟ να εντάξουν το νησί στα γενικότερα γεωστρατηγικά τους σχέδια στη Μεσόγειο, στη Μέση και Εγγύς Ανατολή, σε αυτές τις μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας περιοχές και στους υδρογονάνθρακες.
Σ' αυτήν την υπόθεση ενεργό αρνητικό ρόλο διαδραμάτισαν και διαδραματίζουν οι αστικές τάξεις της Ελλάδας και της Τουρκίας και οι αστικές κυβερνήσεις, είτε κοινοβουλευτικές είτε ανοιχτά δικτατορικές. Αυτές οι επιδιώξεις αφορούν τόσο τις δεκαετίες που προηγήθηκαν της τουρκικής εισβολής και κατοχής του 38% της Κύπρου όσο και τις πιο πρόσφατες, με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις το Σχέδιο Ανάν, που –ενώ απέρριψε ο κυπριακός λαός, «μπήκε από το παράθυρο», αλλά και τις συζητήσεις των τελευταίων χρόνων.

Στις 15 Γενάρη 1950 έγινε δημοψήφισμα στην Κύπρο, με συντριπτικό αποτέλεσμα (95%) υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. Στο δημοψήφισμα πήρε μέρος μόνο ο ελληνοκυπριακός πληθυσμός, ενώ ψήφισαν και ελάχιστοι Τουρκοκύπριοι. Η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας αντιμετώπισε την εξέλιξη με χαρακτηριστικές για τη σχέση της με τον ξένο παράγοντα τοποθετήσεις: «Η Ελλάς σήμερον αναπνέει με δύο πνεύμονας, του μεν αγγλικού, του δε αμερικανικού, και δι' αυτό δεν μπορεί λόγω του Κυπριακού να πάθη ασφυξίαν» (δήλωση Γ. Παπανδρέου - Γ. Κατσούλης, «Ιστορία του ΚΚΕ, τόμ. Ζ 1950-1968», σελ. 154, εκδ. «Α. Λιβάνης και Σία», Αθήνα, 1978)…
«Η κυβέρνησις εκφράζει την ελπίδα της ικανοποιήσεως του πανελληνίου πόθου εντός των πλαισίων της αγγλοελληνικής φιλίας, την οποία επιθυμεί αδιατάρακτον» (δήλωση Ν. Πλαστήρα - Γ. Ζωίδης/Τ. Αδάμος, «Η πάλη της Κύπρου για τη λευτεριά», σελ. 110-111, «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», 1960).

Στο τέλος του 1955 το ΑΚΕΛ τέθηκε από τις κατοχικές αρχές εκτός νόμου, έκλεισε η εφημερίδα του, δεκάδες στελέχη του συνελήφθησαν, απαγορεύτηκε η δράση μαζικών οργανώσεων που επηρέαζε. Το Μάρτη του 1956 ο Μακάριος συνελήφθη και στάλθηκε εξορία στις Σεϋχέλλες. Την ίδια περίοδο η Βρετανία ασκούσε μεγάλη τρομοκρατία, καταδίκασε και εκτέλεσε με απαγχονισμό Κύπριους αγωνιστές.

Η εμπλοκή των ΗΠΑ

Από το Μάρτη του 1957 επισημοποιείται και η εμπλοκή των ΗΠΑ στο Κυπριακό. Σε αμερικανοβρετανικές συνομιλίες συμφωνήθηκε το Κυπριακό να αντιμετωπίζεται στο εξής στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Επιδίωκαν να υπάρξει απευθείας συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, να πάψει δηλαδή το Κυπριακό να είναι διεθνές ζήτημα.
Το 1958 το ΝΑΤΟ συνέστησε στην ελληνική κυβέρνηση να αποδεχτεί το βρετανικό Σχέδιο Μακμίλαν (Βρετανός πρωθυπουργός), το οποίο ουσιαστικά προωθούσε τη διχοτόμηση της Κύπρου αναγνωρίζοντας την Τουρκία ως ενδιαφερόμενο μέρος.
Στις 5 Φλεβάρη 1959 άρχισαν στη Ζυρίχη συνομιλίες ανάμεσα στους πρωθυπουργούς Ελλάδας και Τουρκίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή και Αντνάν Μεντερές. Στις 11 Φλεβάρη ανακοινώθηκε η υπογραφή συμφωνίας για την ίδρυση του κυπριακού κράτους. Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν στο Λονδίνο και μετά από τις συμφωνίες της Ζυρίχης. Κατοχυρώθηκε στη Βρετανία το απεριόριστο δικαίωμα να διατηρεί πολεμικά αεροπλάνα που θα μπορούσαν να πετούν στον εναέριο χώρο της Κύπρου, καθώς και το δικαίωμα να θέτει τις βάσεις της στη διάθεση του ΝΑΤΟ. Προέβλεπαν ως εγγυήτριες δυνάμεις τις Μ. Βρετανία, Ελλάδα και Τουρκία, που θα είχαν στρατιωτικές δυνάμεις στο νησί. Παραχωρούνταν δύο μεγάλες περιοχές της Κύπρου στη Μ. Βρετανία για τη μόνιμη εγκατάσταση βρετανικών - δηλαδή ΝΑΤΟικών - βάσεων. Καραμανλής και Μεντερές υπέγραψαν μυστικό πρωτόκολλο με το οποίο συμφωνούσαν να υποστηρίξουν την είσοδο της Κύπρου στο ΝΑΤΟ και την εγκατάσταση σ' αυτήν ΝΑΤΟικών βάσεων. Συμφώνησαν ακόμα να πιέσουν τον Πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο της Κύπρου να παραμείνει εκτός νόμου το ΑΚΕΛ. Το πρωτόκολλο αποκαλύφθηκε πολλά χρόνια αργότερα, το 1979 - 1980.

Το ΚΚΕ, με ανακοίνωση της ΚΕ, κατάγγειλε τις συμφωνίες. Η πλειοψηφία της Εξεταστικής Επιτροπής για το Κυπριακό, που συγκροτήθηκε το 1986, τοποθετήθηκε με θετικό τρόπο γι' αυτές.

Ο Μακάριος, αν και τις είχε υπογράψει, στη συνέχεια κινήθηκε στη γραμμή της ανεξαρτησίας. Το Νοέμβρη του 1963 υπέβαλε στους Τουρκοκύπριους πρόταση για αλλαγή 13 άρθρων του Συντάγματος. Τις προτάσσεις απέρριψαν η Τουρκία και η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων. Ακολούθησαν ένοπλες συγκρούσεις και η αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων υπουργών από την κυβέρνηση. Οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του νησιού μετακινήθηκαν και συγκεντρώθηκαν σε συγκεκριμένες περιοχές, όπου σχηματίστηκαν αμιγείς θύλακες στους οποίους δεν επιτρέπονταν η είσοδος Ελληνοκυπρίων και η άσκηση ελέγχου από την κυπριακή κυβέρνηση. Η Μ. Βρετανία, ως εγγυήτρια δύναμη και αξιοποιώντας τα παραπάνω γεγονότα, χάραξε στη Λευκωσία την «πράσινη γραμμή» που διαχώριζε τις δύο κοινότητες.

Ακολούθησε πλήρης ΝΑΤΟποίηση του Κυπριακού

🎬  🎞️ Αναζητώντας τον Χέντριξ

Ένας ξοφλημένος μουσικός, που ετοιμάζεται να εγκαταλείψει την Κύπρο προς αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης στην Ολλανδία, θα δει τα σχέδιά του να ανατρέπονται όταν ο σκύλος του το σκάει και ξαφνικά βρίσκεται στην κατεχόμενη πλευρά του νησιού.

Μεγάλου μήκους σκηνοθετικό και σεναριακό ντεμπούτο για τον Κύπριο Μάριο Πιπερίδη, το «Αναζητώντας τον Χέντριξ» είναι μια κωμωδία γεμάτη… σκυλίσια ζεστασιά και αγνό χιούμορ, μια από τις καλύτερες προσπάθειες mainstream «ελληνικού» σινεμά που έχουμε δει εδώ και πολύν καιρό (αν δηλαδή έχουμε δει και κάτι που να αξίζει κωμικά…) στο εν λόγω είδος και σίγουρα μια απόπειρα που αν μη τι άλλο αποδεικνύει περίτρανα ότι δεν χρειάζεται να είσαι – μόνο – «weird» προκειμένου να ξεχωρίσεις σε στυλ και ύφος. Έχοντας κερδίσει το πρώτο βραβείο στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ της Τραϊμπέκα, καθώς και το βραβείο Ειδικής Μνείας στο 59^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το φιλμ του Πιπερίδη είναι ταυτόχρονα μια feelgood ιστορία προσωπικής αναζήτησης, αλλά και πικρής κατάδυσης στο βασανισμένο παρελθόν μιας χώρας κομμένης στα δύο, μια περιπέτεια δρόμου που μοιράζει την υπόθεσή της ευγενώς ανάμεσα στο καθαρά ψυχαγωγικό της κομμάτι και σε αυτό της κατάδειξης (επισήμανσης, ουσιαστικά) μιας βίαια παγιωμένης πολιτικής καθημερινότητας, δίχως όμως να καταλήγει ούτε στιγμή σε μια καθαρά πολιτική ταινία «καταγγελίας».

Ο Γιάννης (Μπουσδούκος) είναι ένας μουσικός που δεν έχει στον ήλιο μοίρα. Με τα απλήρωτα ενοίκια του σπιτιού του να τρέχουν και μία συμμορία από καλόπαιδα να βρίσκονται στο κατόπι του προκειμένου να εισπράξουν με τη σειρά τους τα δικά τους χρωστούμενα, ο Γιάννης έχει αποφασίσει να εγκαταλείψει την Κύπρο για τη μακρινή Ολλανδία, δοκιμάζοντας εκεί μια νέα αρχή. Έχοντας ως μοναδική συντροφιά τον σκύλο του Τζίμι, τον οποίο είχε αποκτήσει κάποτε μαζί με την τότε σύντροφό του Κίκα (Παπαδοπούλου), ξεκινά τις απαιτούμενες διαδικασίες προκειμένου να αναχωρήσει το συντομότερο δυνατόν. Τα πλάνα θα αλλάξουν άρδην όταν ένα πρωί ο Τζίμι το σκάσει, περνώντας την Πράσινη Γραμμή και καταλήγοντας στην τουρκοκρατούμενη περιοχή του νησιού, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει ένας Γολγοθάς για την επιστροφή του, δεδομένης της απαγόρευσης μεταφοράς ζώων από τα κατεχόμενα εδάφη προς την ελεύθερη κυπριακή πλευρά. Ο Γιάννης θα κληθεί να βρει τώρα έναν τρόπο προκειμένου να φυγαδεύσει τον Τζίμι, μπλέκοντας έτσι σε μια απίστευτη περιπέτεια, με τη συμμετοχή της πρώην του, ενός Τούρκου λαθρέμπορου (Καραντενίζ) κι ενός φτωχού οικογενειάρχη (Αλ).

Υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να έχουν πάει στραβά σε τούτο το φιλμ, με το πιο προφανές να είναι η εν δυνάμει στοχευμένη πολιτική ματιά από πλευράς του δημιουργού του. Ευτυχώς, αν κάτι γίνεται γρήγορα εμφανές είναι το ότι ο Πιπερίδης δεν έχει βλέψεις πολιτικές, παρά μονάχα κοινωνικές, χρησιμοποιώντας ως πρόφαση την ιστορία του τετράποδου πρωταγωνιστή προκειμένου να αναδείξει την προβληματική μιας διαιωνιζόμενης συνοριακής κατάστασης και του αναπόφευκτου αντίκτυπου μιας παράλογης εισβολής που εξακολουθεί να βαραίνει τις πλάτες των επόμενων γενιών. Διατηρώντας στον πυρήνα του το κωμικό στοιχείο που απορρέει κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο είναι γραμμένος ο χαρακτήρας του Γιάννη, και τη διάδρασή του με λογής διαφορετικούς ήρωες (από τον στρουμπουλό μαμάκια συνοριοφύλακα και τον πολυλογά νεαρό φαντάρο, μέχρι τον Τουρκοκύπριο μεροκαματιάρη εργάτη και το λαμόγιο που δέχεται, με το αζημίωτο βέβαια, να βοηθήσει στην εύρεση του Τζίμι), ο Πιπερίδης καταφέρνει να εκμαιεύσει το γέλιο μέσα από κωμικοτραγικές καταστάσεις, διατηρώντας έτσι μια άδολη φυσικότητα στη ροή των γεγονότων, ακόμη και όταν ορισμένες (ελάχιστες) φορές αυτά μοιάζουν υπερβολικά προσανατολισμένα προς την ικανοποίηση των όποιων σεναριακών ευκολιών.

Πέρα από το σεναριακό κομμάτι, η δουλειά που έχει γίνει εδώ σε επίπεδο σκηνοθεσίας και φωτογραφίας είναι εξαιρετική. Παραπέμποντας σε ατμόσφαιρα άτυπου road trip φιλμ, η φωτογραφική δουλειά του Κρίστιαν Χακ προσδίδει μια bohème, νοσταλγική νότα στη σκηνοθεσία του Πιπερίδη, με το σκηνογραφικό να σιγοντάρει εξίσου αποτελεσματικά στην ανάδειξη του έντονου πολυπολιτισμικού στοιχείου που χαρακτηρίζει τις δύο πληθυσμιακές ομάδες. Εκτός από τον Τζίμι, που ομολογουμένως κλέβει την παράσταση όποτε εμφανίζεται, ο Μπουσδούκος αποτελεί ιδανική επιλογή πρωταγωνιστή για τον ρόλο τού Γιάννη, διατηρώντας ακόμα εκείνο το χύμα χιούμορ εποχής «Soul Kitchen», ενώ ωραίες ερμηνευτικές πινελιές προσθέτει και το υπόλοιπο καστ (κυρίως η ταιριαστή επιλογή της Παπαδοπούλου, αλλά και εκείνη του Αλ).

Το «Αναζητώντας τον Χέντριξ» είναι εκ πρώτης όψεως μια ανάλαφρη κωμωδία που όμως ξέρει να παίζει καλά και το παιχνίδι του δράματος, είτε αυτό αφορά την αναζήτηση του Τζίμι (η οποία σε σημεία παίρνει εξαιρετικά σοβαρή τροπή), είτε τη χαρτογράφηση της καθημερινότητας των δύο συνοριακά διχοτομημένων πλευρών του νησιού, με τον Πιπερίδη να χαρακτηρίζεται από μια ιδιαίτερη σεναριακή ευαισθησία, ειδικά όταν σκηνοθετεί καταστάσεις που αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στο κωμικό και το δραματικό (όπως στην περίπτωση της φιλονικίας του Γιάννη με την οικογένεια που κατοικεί στο πατρικό του, το οποίο βρίσκεται στην κατεχόμενη πλευρά).
Δεν είναι η σε βάθος πολιτική ανάλυση του Κυπριακού, ούτε Άκι Καουρισμάκι αλλά -μην το σκεφτείς πολύ, αναζήτησε τον Χέντριξ στον κινηματογράφο... ακόμα και σε βίντεο θα περάσεις καλά –μπορεί (συνειρμικά) να κλάψεις κιόλας. Παραθέτουμε παρακάτω κάποιους διαλόγους.

Φυγαδεύοντας τον Χέντριξ

Πέμπτη: 3 μέρες μέχρι την αναχώρηση

Ε! Τούρκε;
- Τι;
- Είδες ένα σκύλο να περνάει πριν λίγο;
Όλη την ώρα περνάνε σκύλοι.
- άσπρος με καφέ βούλες.
- Ένα μπάσταρδο;
Ναι.

- Γεια.
- Διαβατήριο ή ταυτότητα, παρακαλώ.
Καλωσήλθατε στην Τουρκία
Ήρθα για τον σκύλο μου. Τον έχασα.
Έρχεται ο Αλί. Περίμενε εδώ..
Κάτσε!
- Πώς τον λένε;
- Τζίμι.
Ο σκύλος μου πέρασε από την ελληνική στην τούρκικη πλευρά.
Υπάρχει τρόπος να τον περάσετε πίσω;
Η ειρηνευτική δύναμη είναι εδώ για άλλο λόγο.
Να διατηρεί την ειρήνη και την κατάπαυση πυρός.
Κάνετε εξαιρετική δουλειά! …
Πάμε Τζίμι. -Βλάκα!
- Οι κανόνες είναι κανόνες.

Παρασκευή: 2 μέρες μέχρι την αναχώρηση

Τι κάνεις στο σπίτι μου; Τι γυρεύεις;
Κάθαρμα... (του κλείνει την πόρτα)
Ένα λεπτό! Όχι, μη!
- Τι κάνεις στο σπίτι μου; Τι γυρεύεις στο σπίτι μου!
- Δικό μου σπίτι είναι… Ήρθα να βρω το σπίτι των γονιών μου.

Νόμος της Ε.Ε. Είναι περίπλοκο.
Ο σκύλος μπήκε παράνομα.
Είναι η διεθνής πολιτική. Δεν καταλαβαίνεις.

(βγαίνει η γυναίκα του Τούρκου με τα παιδιά)_
- Ήρθε να δει το σπίτι του.
- Δικό μας είναι το σπίτι.
Τα παιδιά τον συμπαθούν. Να μείνει ο σκύλος μαζί μας.
Σκύλος δεν περνάει. Μείνει μαζί μας.
-Όχι, δε γίνεται αυτό. Πρέπει να τον πάω πίσω.
- Τι θες από μας;
- Πρέπει να βρω τρόπο να τον πάω πίσω. Φεύγω απ' τη χώρα σε δυο μέρες.
Και δεν θα ξαναγυρίσω. Πρώτη φορά ήρθα εδώ. Εξαιτίας του.
Κι είπα να περάσω... να δω το σπίτι μου…
- Όχι πάλι. Είναι το δικό μου...
- Καλά, έλα σε παρακαλώ! Είναι δικό μου το σπίτι. Εσείς ήρθατε μετά τον πόλεμο. Το ξέρουμε κι οι δυο.
- Μην παίξουμε αυτό το παιγνίδι.
- Δεν παίζω κανένα παιγνίδι.
- Εδώ γεννήθηκα.
- Εντάξει, η τούρκικη κυβέρνηση έφερε τους γονείς σου, τους έδωσε το σπίτι και γεννήθηκες εδώ. Σωστά;
Δε φταίω εγώ γι' αυτό. Κι εσύ δε μπορείς να κάνεις τίποτα.
- Βοήθα με να πάω τον σκύλο πίσω... και δεν θα με ξαναδείς. Νομίζεις θέλω να μείνω σ' αυτό το σκατόνησο;

_Τι ιδιαίτερο έχει αυτός ο σκύλος; - Είναι... - Σκύλος;
_Δεν είναι απλά ένας σκύλος! Είναι ο Τζίμι!
_Δεν θα σε ξαναδώ ποτέ;
_Δεν θα με ξαναδείς ποτέ.
_ΟΚ, έχω άνθρωπο -Το κάνει συνέχεια. Τσιγάρα... αλκοόλ... ζώα, Ανθρώπους, εικόνες, ό,τι θες. Είναι πολυάσχολος. Είναι νόμιμος. Περνάει τα σύνορα. Όχι όπως εγώ.
_Έποικο με αποκάλεσες;
_Καταλαβαίνεις τι εννοώ. Εγώ δε μπορώ να περάσω τα σύνορα. Δεν έχω ταυτότητα ή διαβατήριο.
_Ξέρεις πώς γαυγίζει ο σκύλος στα ολλανδικά; Ξέρεις; "Αρφ αρφ ".
_Στα τούρκικα είναι " χεφ χεφ ". Το μικρό σκυλί κάνει "χεφ χεφ". Το μεγάλο κάνει "χάου χάου". Πώς είναι στα ελληνικά;
_Σοβαρά μιλάς; "Γαβ γαβ" –και στα πολωνικά είναι "χάου χάου".
(…)
_Δείξε του τα λεφτά.
_Δεν τα έχω πάνω μου.
_Δεν τα έχει πάνω του.
_Τα υπόλοιπα χίλια όταν παραδώσεις τον σκύλο.
_ Ποια υπόλοιπα χίλια;
_ Χίλια τώρα κι άλλα χίλια με την παράδοση.
_ Αν δεν έχει τα λεφτά, δεν έχει συμφωνία.
_ Περίμενε... περίμενε. Θέλει χίλια ακόμη. Αυτή είναι η τιμή. Αν δεν σ' αρέσει... Φυσικά και δεν μ' αρέσει. Θα βρούμε λύση. Κι οι δυο Κύπριοι είστε! Ελληνοκύπριος εσύ, Τουρκοκύπριος εσύ - Αδέρφια είστε.
_Δεν είμαστε αδέρφια. - Δεν είμαστε αδέρφια. Καλά, καλά. Κάθισε.
_Λοιπόν, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Κανείς εδώ δεν γουστάρει τον άλλον. Δε με γουστάρεις, δεν σε γουστάρω. Δεν τον γουστάρεις, ούτε αυτός εσένα. Ούτε εγώ αυτόν, ούτε αυτός εμένα. Δεν αλληλο-συμπαθιόμαστε.
_Εγώ σε γουστάρω. Εδώ κάνουμε δουλειές. Όχι κοινωνικές σχέσεις. Δε θα λύσουμε το κυπριακό. Αφήστε κατά μέρος τα πολιτικά.
_Δεν είπα τίποτα. - Ούτε εγώ.

_Τα λέμε στην ελληνική πλευρά.

Σάββατο: 1 μέρα μέχρι την αναχώρηση

_Πού είναι ο σκύλος μου; Πού είναι ο σκύλος μου, ρε; -Πες τους τι έγινε! -Τι λες να έγινε; Οι Έλληνες μου την έφεραν.
_Οι Τούρκοι στην έφεραν. Τι άλλο μετέφερες λαθραία; Αυτό δεν σε αφορά. Εγώ την κάνω.
_Δε φεύγω αν δε πάρω τον σκύλο μου.
_Πήραν τα πάντα. Οι Έλληνες. Με πούλησαν.
_Πού είναι το σκυλί τώρα;
_Τον έχουν σε μια φάρμα έξω από τη Λευκωσία. - Σου εύχομαι καλή τύχη.
_Τι ιδιαίτερο έχει επιτέλους αυτός ο σκύλος; Πάρτε άλλον.
_Ή τον παίρνουμε ή πάμε στην αστυνομία. -
_ Δεν καταλαβαίνετε με τίποτα, ε; Εδώ είναι τουρκική δημοκρατία της Β. Κύπρου, μη αναγνωρισμένη χώρα όπου δεν ισχύουν οι διεθνείς συνθήκες. Ποιος χέστηκε για την αστυνομία;

_Παίζεις κιθάρα. Έχεις συγκρότημα;
_Όχι πια. Όχι εδώ και πολύ καιρό. Μια ζωή κάνω χειρωνακτικές εργασίες. Μπογιατζής, χτίστης, ψαράς αγρότης, και τώρα μηχανικός. Θέλω κάποια μέρα να πάω στην Ευρώπη. - Καλύτερη ζωή, περισσότερα λεφτά. Θα βρω δουλειά και μετά θα πάρω και την οικογένεια. Γιατί εδώ η ζωή είναι  σκατά ...
_Συγγνώμη. Εδώ γεννήθηκα. Είμαι Κύπριος είτε σ' αρέσει ή όχι. Και τα παιδιά μου εδώ γεννήθηκαν. Η κυβέρνηση όμως δε μας δίνει κυπριακή ταυτότητα. Κι εμείς δε φεύγουμε. Πού να πάμε; Εδώ είναι το σπίτι μας. Όχι στην Τουρκία. Με καταλαβαίνεις; Οι Ελληνοκύπριοι δε μας γουστάρουν. Ούτε οι Τουρκοκύπριοι. Δε φταίω εγώ που γεννήθηκα εδώ. Ξέρεις πώς μας φωνάζουν; "Τίζα" Τα κούτσουρα που ξέβρασε η θάλασσα από την Τουρκία. Ξέρεις τι λύση σκέφτηκαν; Να μας στείλουν πίσω στην Τουρκία. Όχι, δεν ξαναπάω πίσω στην Τουρκία. Δεν ξαναπάω. Αν πάρω άδεια για την Ε.Ε την ίδια στιγμή έφυγα από δω. Δεν είμαι "Τίζα", τα παιδιά μου δεν είναι "Τίζα".
_Όχι. Συγγνώμη.
_Πού θα πας; Όταν φύγεις από την Κύπρο;
_  Ολλανδία. - Θα πάω στην Ολλανδία.
_ Ωραία!
_ Εγώ δεν πάω στην Ολλανδία. Είμαι 40 και δεν έχω φύγει ποτέ απ' την Κύπρο. - Στην Κύπρο μεγάλωσες;
_ Όχι. Λίγους μήνες μετά τον πόλεμο οι γονείς μου έφυγαν. Μετακόμισαν στην Ελλάδα και μετά στη Γερμανία.
_Τι θα κάνεις στην Ολλανδία;
_Δεν ξέρω. Μουσικός είμαι.

(παρέα με το σκύλο)
_Ίσως έφαγε κάτι κακό. Καταραμένε Τούρκε! - Τι; - Τι του έδωσες; Έκανες το σκυλί μου βαποράκι;
_ Μόνο κάτι χάπια σε σακουλάκια. Θα είναι μια χαρά. Απλά πρέπει να τα βγάλει όλα.
_Πρέπει να τον πάμε στον κτηνίατρο αμέσως. - Είναι μικρό σκυλί!
_Ήταν μικρά χάπια…8 σακουλάκια. Θα το δοκίμαζα πρώτα αλλά αυτό το ηλίθιο τα έφαγε όλα.

(…)
_Μου πήρες το σπίτι. Εδώ γεννήθηκα.
_Κι εγώ! - Ο πατέρας μου φύτεψε αυτά τα δέντρα…
_Κι ο πατέρας μου τα άλλα. - Ο πατέρας μου έφτιαξε την αποθήκη. - Κι εγώ την επισκεύασα.
_Οι έποικοι είναι εγκληματίες πολέμου. Το ξέρεις; σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους.
_Και τι θες να κάνω;
_Να σηκωθείς να φύγεις. Φύγε και πάρε και το παπούτσι σου.
_Θεωρείται έγκλημα να γεννηθείς κάπου; - Δεν είναι δικό σου το σπίτι.
_ Πώς γίνεται τότε... εγώ να είμαι μέσα κι εσύ έξω! Δρόμο! Και πάρε το παπούτσι σου.
_Χασάν! ʼνοιξε, θέλω να σου μιλήσω.
_Θες να μιλήσεις σ'έναν εγκληματία πολέμου; Φύγε, δε θέλω να μιλήσουμε. Τώρα τα λες αυτά αλλά όλος ο κόσμος αλλάζει. Χτίζουν τείχη, κλείνουν σύνορα,

(…)
_Γιατί σταμάτησες; - Μόλις περάσαμε τα σύνορα.
_Ποια σύνορα; Δεν υπάρχουν σύνορα!
_Αν δεν υπάρχουν γιατί τα περνάμε όλα αυτά; - Περιπολικό του κυπριακού ναυτικού! Μείνετε ακίνητοι. Μείνετε στο σκάφος. Μην πηδάτε! Σας προσεγγίζουμε.

Κυριακή: Ημέρα αναχώρησης

Τζίμι Χέντριξ! Σκατά! Το εισιτήριό σου είναι αυτό; Πετάς απόψε. Γύρνα σπίτι αλλά να ξέρεις, είναι δικό μου σπίτι. Νόμιζα πως φεύγετε κι οι δυο. Κανείς δηλαδή δεν φεύγει; -Εγώ δεν πάω πουθενά. Ούτε εσύ φεύγεις; -Ούτε εγώ. Πού να πάω; Δεν το πιστεύω πως χάθηκε ο Τζίμι (αλλά και με το που γυρίζει το συμπαθές τετράποδο το Πού να πάω; Παραμένει).

Το μεγάλο κόλπο του Μάριου Πιπερίδη
στην Τραϊμπέκα
με το «Αναζητώντας τον Χέντριξ»

🎞️ Αρχικά πρέπει να σας ρωτήσω, πώς νιώσατε όταν πήρατε το βραβείο στην Τραϊμπέκα;

Κοίταξε, ήταν κάτι που δεν περιμέναμε καθόλου και το πρώτο βραβείο μας ήρθε σα μια μεγάλη έκπληξη Έπαιξε ρόλο και το γεγονός πως η ταινία είναι κωμωδία, ένα είδος που δύσκολα βραβεύεται στα φεστιβάλ, οπότε εξαρχής ήμαστε χαρούμενοι και μόνο από το γεγονός πως τη δέχτηκαν στην Τραϊμπέκα.

🎞️ Η ταινία τι υποδοχή είχε από την κριτική επιτροπή και το κοινό του φεστιβάλ;

Ο κόσμος ήταν πάρα πολύ θετικός. Κατά τη διάρκεια της προβολής συμμετείχε, γελούσε, αλλά έμενε και μετά το τέλος για τις συζητήσεις. Δημοσιεύθηκαν επίσης και μερικές θετικές κριτικές από αμερικανικά μέσα που μας χαροποίησαν. Σχετικά τώρα με την κριτική επιτροπή, ο Ρέι Λιότα με πλησίασε μετά τη βράβευση και μου εξέφρασε με θέρμη πόσο πολύ του άρεσε η ταινία αλλά και το θέμα της, καθώς αφορά κάτι που δε γνώριζε καθόλου. Με συνέχαιρε συνεχώς και εγώ τον ευχαριστούσα κάθε φορά, ήταν σουρεαλιστικό.

🎞️ Επιλέξατε να διαπραγματευτείτε στην ταινία με ένα πολύ δύσκολο θέμα. Τι σας ώθησε να επιλέξετε την κωμωδία ως τον τρόπο να το απεικονίσετε;

Όταν για 44 χρόνια μεγαλώνεις στην Κύπρο με το ίδιο πρόβλημα να παραμένει, και το δράμα αυτό να παρουσιάζεται με πανομοιότυπο τρόπο σε πολλές ταινίες που αφορούν το Κυπριακό, όλα αυτά με οδήγησαν σε μια φάση η οποία δε μου επέτρεπε να το αντιμετωπίσω διαφορετικά. Δεν ξέρω ακριβώς γιατί επέλεξα συγκεκριμένα την κωμωδία, ίσως ήθελα να αντιδράσω κάπως. Το θέμα παραμένει φυσικά τραγικό, αλλά εδώ γίνεται κωμικοτραγικό. Τόσα χρόνια συζητούμε για το Κυπριακό χωρίς να υπάρχει πρόοδος, και όσος καιρός περνάει τόσο τα προβλήματα διογκώνονται.

🎞️ Πιστεύετε ότι ο κυπριακός κινηματογράφος έχει βρει τρόπο να προσεγγίζει το Κυπριακό με μεγαλύτερη ευστοχία σήμερα από ότι στο παρελθόν;

Παλαιότερα γυρίζονταν ταινίες οι οποίες ήταν σκηνοθετημένες με γνώμονα την ελληνοκυπριακή πλευρά, με κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις να ασκούν κριτική στην ευρύτερη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί. Νομίζω όμως ότι το «Αναζητώντας τον Χέντριξ» είναι η πρώτη φορά που προσεγγίζεται το θέμα και από τις δύο πλευρές, αλλά και με έναν διαφορετικό σκηνοθετικό τρόπο.
Αυτήν τη στιγμή στην Κύπρο ο κόσμος έχει κουραστεί. Για εμένα το δύσκολο ήταν να κρατηθούν οι ισορροπίες ώστε να μην προσβληθούν καταστάσεις οι οποίες πληγώνουν τον κόσμο. Ήθελα να αφηγηθώ αυτήν την ιστορία από μία όσο γίνεται αντικειμενική οπτική γωνία, χωρίς να παίρνω μια ξεκάθαρη θέση.

🎞️ …Εξάλλου, κρίνοντας και από την ταινία, οι δύο ήρωες συνειδητοποιούν πως έχουν τα ίδια προβλήματα και δε διαφέρουν επί της ουσίας.

Έτσι είναι. Όταν έγραφα το σενάριο η Κύπρος είχε ήδη περάσει τη δική της οικονομική κρίση, και πάρα πολλοί έφυγαν από τη χώρα. Το έκαναν γιατί ήθελαν να φύγουν από την κρίση, το Κυπριακό και όλα τα συνεχιζόμενα προβλήματα του νησιού. Ήταν μια περίοδος κατά την οποία τους χαρακτήρες της ταινίας τους έβλεπα στη ζωή μου.
Κάτι καινούριο που επίσης φέρνει η ταινία, είναι η απεικόνιση του Τούρκου έποικου με μια ανθρώπινη διάσταση. Η συνήθης εικόνα για εκείνους είναι αυτή του αριθμού. Πόσοι είναι, πού βρίσκονται… Δεν έχουν υπόσταση, χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως αριθμοί. Το γεγονός ότι ο Χασάν (σσ. Φατίχ Αλ) παρουσιάζεται με καλοσύνη, ίσως ξενίσει κάποιους θεατές. Το παρατήρησα αυτό και σε κάποιες προβολές που κάναμε, δυσκολεύονται μερικοί να ταυτιστούν με κάποιον τον οποίο θεωρούν εχθρό. Στο τέλος της ημέρας όμως έχουν να αντιμετωπίσουν τις ίδιες δυσκολίες επιβίωσης, καθημερινότητας, οικογένειας…

🎞️ Μέσα από ποιες εμπειρίες και συναναστροφές εμπνευστήκατε τον χαρακτήρα του Χαλίλ;

Έχω φίλους Τουρκοκύπριους και Τούρκους, το σημαντικό όμως για μένα ήταν να προσεγγιστούν οι χαρακτήρες καθαρά σε ανθρώπινο επίπεδο. Είναι υποκείμενα που ζουν σε ένα χωρισμένο νησί και αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα. Από εκεί και έπειτα στην εξίσωση μπαίνει ο τρόπος που ο καθένας τα αντιλαμβάνεται αυτά, είτε Τούρκος έποικος είτε Κύπριος. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι ακόμα χρησιμοποιείται η λέξη «έποικος». Έχουμε φτάσει πλέον στην τέταρτη γενιά ανθρώπων που ζουν εκεί, και το ερώτημα είναι πώς χειρίζεσαι αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι γεννήθηκαν στην Κύπρο και αυτήν τη χώρα γνώρισαν; Πού να πάνε; Δημιουργείται ένα τεράστιο ανθρωπιστικό πρόβλημα.

🎞️ …Τη στιγμή στην ταινία κατά την οποία ο Γιάννης (σσ. Άνταμ Μπουσδούκος) φτάνει στο οδόφραγμα και περνάει από τον έλεγχο, η ατμόσφαιρα ξαφνικά γίνεται τρομερά τεταμένη, σα να ζωντανεύει η ιστορία.

Ξέρεις, πολλοί Ελληνοκύπριοι δεν έχουν περάσει ποτέ στην άλλη πλευρά του οδοφράγματος και ούτε θέλουν να το κάνουν, γιατί πρέπει να επιδεικνύει ο καθένας την ταυτότητα ή το διαβατήριό του. Με αυτόν τον τρόπο αναγνωρίζεται έμμεσα η ύπαρξη του ψευδοκράτους. Η στιγμή που περιγράφεις στην ταινία είναι και για τον Γιάννη η πρώτη φορά που περνάει το οδόφραγμα. Σεναριακά αυτή η σκηνή συμβολίζει τη μετάβαση του χαρακτήρα σε μια συνθήκη που θα του αλλάξει τη ζωή.

🎞️ Πώς εμπνευστήκατε το εύρημα της περιπέτειας του σκυλιού;

Μέσα από έναν γνωστό μου έμαθα πως μια παρέα πήγε στα κατεχόμενα με ένα σκυλί και δεν μπορούσαν μετά να το φέρουν πίσω. Και εγώ, όπως πολλοί στην Κύπρο, δεν είχα ιδέα πως υπάρχει αυτός ο απαγορευτικός νόμος. Κάπως έτσι λοιπόν ξεκίνησε η ιδέα της ταινίας. Η επιλογή της κωμωδίας μου επέτρεπε να υπερβάλλω σε κάποια πράγματα, όπως στον τρόπο που εξελίσσεται η πλοκή. Ένιωσα πως θα μπορούσα έτσι να μιλήσω για περισσότερα ζητήματα, συγκριτικά με το δράμα που θα με περιόριζε.

🎞️ Η ταινία σας αναδύει μια οικεία γλυκόπικρη ατμόσφαιρα, η οποία θυμίζει το ύφος του Άκι Καουρισμάκι. Υπήρξαν ταινίες που σας επηρέασαν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων;

Η αλήθεια είναι πως βλέπω όλα τα είδη σινεμά, με τη μαύρη κωμωδία όμως να με προσελκύει περισσότερο σαν δημιουργό. Θεωρώ πως είναι ένα από τα δυσκολότερα είδη να γυρίσει κάποιος, γιατί θέλει ιδιαίτερη δεξιοτεχνία να προσεγγίζεις σοβαρά θέματα με κωμικό τρόπο. Η εμπειρία του «Αναζητώντας τον Χέντριξ» μου το απέδειξε αυτό.

🎞️ Η ταινία σας έχει ένα τρυφερό κλείσιμο, σκεφτήκατε όμως μήπως είναι παραπάνω αισιόδοξο από όσο θα θέλατε;

Πιστεύω πως αυτό που μένει περισσότερο στο τέλος είναι πόσο παράλογη είναι η κατάσταση που επικρατεί και οδήγησε τους ήρωες σε αυτήν την περιπέτεια. Επίσης γίνεται σαφές το γεγονός πως τις διαχωριστικές γραμμές εμείς τις βάζουμε. Οι άνθρωποι εδώ μεταξύ τους δεν έχουν κανένα πρόβλημα, μπορούν να ζήσουν μαζί και να είναι γείτονες. Αυτές οι διαχωριστικές γραμμές όμως επιμένουν να βρίσκονται εκεί και να μην επιτρέπουν την αλλαγή. Ο σκύλος δεν καταλαβαίνει από οδοφράγματα και περιορισμούς, απλώς πάει εκεί που θέλει.

Δείτε στον Ριζοσπάστη
“Το Κυπριακό ζήτημα και πώς άνοιξε ο δρόμος για την εισβολή”...

📽️ Smuggling Hendrix