Σεισμός Καμτσάτκα: 8,8 Ρίχτερ χωρίς εκτεταμένες ζημιές

Την περασμένη εβδομάδα, 30 Ιουλίου 2025, στις 11:24:52 PETT (23:24:52 UTC, 29 Ιουλίου) η Χερσόνησος Καμτσάτκα της Ρωσίας χτυπήθηκε από σεισμό μεγέθους 8,8R, τον έκτο ισχυρότερο που έχει καταγραφεί ποτέ. Όταν η σεισμική δραστηριότητα υποχώρησε οι επιστήμονες της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών έμειναν έκπληκτοι διαπιστώνοντας ότι η χερσόνησος είχε στην πραγματικότητα μετακινηθεί μακριά από την ηπειρωτική χώρα. Σε ορισμένες περιοχές στο νότιο άκρο της χερσονήσου, η ξηρά φαίνεται ότι έχει μετατοπιστεί έως και 2 μέτρα νοτιοανατολικά. Ήταν ο ισχυρότερος σεισμός που καταγράφηκε παγκοσμίως μετά το Τοχόκου του 2011 και συγκαταλέγεται στους “μεγάλους” πχ. Ισημερινού-Κολομβίας του 1906 και της Χιλής του 2010 _είναι ο έκτος ισχυρότερος που έχει καταγραφεί ποτέ από σεισμογράφους. Ωστόσο, προκάλεσε ελάχιστες ζημιές σε σύγκριση με άλλους παρόμοιου μεγέθους. Το επακόλουθο τσουνάμι σε ολόκληρο τον Ειρηνικό ήταν ασθενέστερο από το αναμενόμενο, με κύματα περίπου 1m ή λιγότερο στα περισσότερα μέρη. Ωστόσο, καταγράφηκε τοπικά υψηλή ανύψωση 19μ στο Shumshu. Ένας έμμεσος θάνατος και 21 τραυματισμοί αποδόθηκαν σε εκκενώσεις που σχετίζονται με το τσουνάμι στην Ιαπωνία.

Για την ιστορία το εκεί 112 έστειλε μνμ ...Συναγερμός έκτακτης ανάγκης Τετ, 30 Ιουλ, 04:13 μμ.
ΠΡΟΣΟΧΗ ΓΙΑ ΤΣΟΥΝΑΜΙ: Ισχυρά και ασυνήθιστα ρεύματα και απρόβλεπτες κυματικές εξάρσεις στην ακτή αναμένονται μετά από σεισμό μεγέθους 8,8 Ρίχτερ κοντά στην Καμτσάτκα της Ρωσίας.
Τα ισχυρά ρεύματα και οι κυματικές εξάρσεις μπορούν να τραυματίσουν και να πνίξουν ανθρώπους. Υπάρχει κίνδυνος για κολυμβητές, σέρφερ, ψαράδες και οποιονδήποτε βρίσκεται ή βρίσκεται κοντά στο νερό κοντά στην ακτή. Όσοι βρίσκονται σε σκάφη, όσοι ζουν σε σκάφη και σε μαρίνες θα πρέπει να εγκαταλείψουν τα σκάφη/πλοία τους και να μετακινηθούν στην ακτή. Μην επιστρέφετε στα σκάφη, εκτός εάν σας δοθούν οδηγίες από τους αρμόδιους. ΑΝ ΒΡΙΣΚΕΣΤΕ ΣΤΗΝ ΞΗΡΑ, ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΕΚΚΕΝΩΘΕΙΤΕ. Αλλά ΜΕΙΝΕΤΕ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΡΟ, συμπεριλαμβανομένων των παραλιών, των παράκτιων περιοχών, των λιμανιών, των μαρινών, των ποταμών και των εκβολών ποταμών. ΜΗΝ ΠΗΓΑΙΝΕΤΕ ΓΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ.

Εντός της πρώτης εβδομάδας μετά το συμβάν, οι επιστήμονες υπολόγισαν:

·        2% πιθανότητα για επιπλέον μετασεισμούς μεγέθους 8R ή μεγαλύτερους

·        24% για 7R ή μεγαλύτερους

·        96% πιθανότητα για 6 ή μεγαλύτερους

·        μεγαλύτερη από 99% πιθανότητα για μετασεισμούς μεγέθους 5+

·        μεγαλύτερη από 99% για μετασεισμούς μεγέθους 4+ ή μεγαλύτερους κλπ

Σε ανάρτηση στο Telegram, η Ρωσική Ακαδημία Επιστημών έγραψε:
“Κάναμε έναν προκαταρκτικό υπολογισμό με βάση τα αποτελέσματα γεωδυναμικών παρατηρήσεων. Αποδείχθηκε ότι όλοι μας κινηθήκαμε προς τα νοτιοανατολικά. Οι μέγιστες μετατοπίσεις μετά τον σεισμό της 30ής Ιουλίου παρατηρήθηκαν στο νότιο τμήμα της χερσονήσου”. Οι επιστήμονες έμειναν έκπληκτοι διαπιστώνοντας ότι ολόκληρη η Χερσόνησος της Καμτσάτκα μετατοπίστηκε έως και δύο μέτρα νοτιοανατολικά μετά τον ισχυρό σεισμό.

Οι πλάκες

Οι σεισμοί συμβαίνουν κατά μήκος των ρηγμάτων της Γης, σημείων όπου συναντώνται και κινούνται οι τεκτονικές πλάκες. Κατά μέσο όρο, οι τεκτονικές πλάκες μετακινούνται μόνο περίπου 1,5 εκατοστά το χρόνο όμως αυτή η κίνηση δεν είναι ομαλή και σταθερή. Σε περιοχές όπως η Χερσόνησος Καμτσάτκα, όπου συναντώνται οι πλάκες της Ευρασίας και του Ειρηνικού, οι πλάκες παγιδεύονται και μπλοκάρουν μεταξύ τους.
Όταν αυτό συμβαίνει τεράστιες ποσότητες πίεσης συσσωρεύονται στα πετρώματα κατά μήκος του ρήγματος η οποία τελικά απελευθερώνεται με τη μορφή σεισμού. Οι επιστήμονες αποκαλούν αυτή τη διαδικασία “ελαστική ανάκαμψη” και εξηγεί γιατί περιοχές της ξηράς μπορούν να μετακινηθούν τόσο γρήγορα κατά τη διάρκεια έντονης σεισμικής δραστηριότητας.

Καθώς οι τεκτονικές πλάκες απελευθερώνουν πίεση μέσω του σεισμού, μπορεί να γλιστρήσουν μεταξύ τους και συχνά να μετακινηθούν αρκετά μέτρα σε μία μόνο στιγμή.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να συνεχιστεί για ημέρες ή και εβδομάδες μετά τον αρχικό σεισμό, καθώς οι πλάκες σταθεροποιούνται και προσαρμόζουν τις θέσεις τους. Στον σεισμό της Καμτσάτκα, η απελευθέρωση μιας τόσο μεγάλης ποσότητας συσσωρευμένης πίεσης επέτρεψε στην ολόκληρη χερσόνησο να μετακινηθεί έως και 2 μέτρα νοτιοανατολικά.

Η ακολουθία

Ο σεισμός απελευθέρωσε τεράστια ποσότητα ενέργειας, προκαλώντας τσουνάμι που έπληξε την ευρύτερη περιοχή και οδήγησε σε προειδοποιήσεις για τσουνάμι μέχρι και τη Χιλή και τις δυτικές ΗΠΑ. Αυτή η διαδικασία εξηγεί επίσης γιατί οι μεγάλοι σεισμοί σπάνια είναι μεμονωμένα περιστατικά αλλά, αντίθετα, ακολουθούνται από ακολουθίες δονήσεων. Ο σεισμός της Καμτσάτκα ακολούθησε μια ακολουθία 10 ημερών που περιλάμβανε 50 σεισμούς μεγέθους 5.0 ή μεγαλύτερους, συμπεριλαμβανομένων τριών δονήσεων 6.6 και ενός σεισμού 7.4 στις 20 Ιουλίου.

Ομοίως, οι μεγάλοι σεισμοί σχεδόν πάντα συνοδεύονται από μετασεισμούς – μικρότερους σεισμούς που συμβαίνουν μετά το κύριο γεγονός. “Οι μετασεισμοί προκύπτουν από την απότομη αλλαγή στην καταπόνηση μέσα και ανάμεσα στα πετρώματα μετά τον κύριο σεισμό, καθώς ο μετατοπισμένος φλοιός προσαρμόζεται στις επιπτώσεις της κύριας δόνησης. Οι μετασεισμοί μπορεί να συμβούν μέρες, μήνες ή ακόμα και χρόνια μετά τον αρχικό σεισμό και είναι συνήθως μικρότεροι από τον κύριο” αναφέρει ο καθηγητής Ντέιβιντ Τάπιν, επικεφαλής ειδικός σε θέματα τσουνάμι του Βρετανικού Γεωλογικού Ινστιτούτου. Σύμφωνα με την Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία (USGS), ο σεισμός της Καμτσάτκα έχει ήδη ακολουθηθεί από μετασεισμούς μεγέθους 6.9 και 6.2. Η USGS προβλέπει ότι υπάρχει 47% πιθανότητα να σημειωθεί τουλάχιστον ένας σεισμός μεγέθους 7.0 ή μεγαλύτερος μέσα στον μήνα που ακολουθεί τον “κύριο” σεισμό.

Η ξαφνική μετατόπιση οφείλεται στο ότι οι τεκτονικές πλάκες που συναντώνται στη Χερσόνησο της Καμτσάτκα γλίστρησαν ξαφνικά η μία δίπλα στην άλλη κατά τη διάρκεια του σεισμού. Αυτά τα «γλιστρήματα» σημαίνουν ότι οι μετασεισμοί παραμένουν πιθανοί. Γράφημα που παρουσιάστηκε δείχνει την πιθανότητα να σημειωθεί τουλάχιστον ένας σεισμός συγκεκριμένου μεγέθους μέσα σε έναν μήνα από τη σεισμική δραστηριότητα της περασμένης εβδομάδας. Μέσα σε έναν χρόνο, υπάρχει 13% πιθανότητα η περιοχή να πληγεί από σεισμό μεγέθους 8.0 ή μεγαλύτερου.

Ο σεισμός μεγέθους 8,8 βαθμών ανοικτά της Ρωσίας σημειώθηκε σε αυτό που είναι γνωστό ως “ρήγμα πολύ μεγάλης ώσης” όπου η πιο συμπαγής πλάκα του Ειρηνικού ολισθαίνει κάτω από την πιο ελαφριά πλάκα της Βόρειας Αμερικής, όπως εξηγούν επιστήμονες. Μάλιστα η πλάκα του Ειρηνικού είναι σε κίνηση, καθιστώντας την περιοχή της χερσονήσου Καμτσάτκα ανοικτά των ακτών της ρωσικής Άπω Ανατολής, ιδιαίτερα ευάλωτη σε τέτοιους σεισμούς ενώ δεν μπορεί να αποκλειστούν μεγαλύτεροι μετασεισμοί, όπως τονίζουν οι ειδικοί.

Με το επίκεντρό του κοντά στην πόλη Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκι, ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός μετά το καταστροφικό γεγονός το 2011, που προκάλεσε τσουνάμι και κατέστρεψε τον πυρηνικό σταθμό της Ιαπωνίας Φουκουσίμα Νταϊιτσί. Τότε ο σεισμός μεγέθους 9,1 Ρίχτερ προκάλεσε κύματα ύψους σχεδόν 40 μέτρων. Οι συνδυασμένες επιπτώσεις του σεισμού και του τσουνάμι στοίχισαν τη ζωή σε σχεδόν 20.000 ανθρώπους.

“Η σεισμική ζώνη της Καμτσάτκα είναι μία από τις πιο ενεργές ζώνες υποβύθισης γύρω από το Δαχτυλίδι της Φωτιάς του Ειρηνικού, και η πλάκα του Ειρηνικού κινείται δυτικά περίπου 80 χιλιοστά τον χρόνο”, δηλώνει ο ερευνητής Ρότζερ Μούσον. _”Οι διαδικασίες υποβύθισης, κατά τις οποίες μία πλάκα ωθείται κάτω από μία άλλη, είναι ικανές να προκαλέσουν πολύ ισχυρότερους σεισμούς από τα αποκαλούμενα ρήγματα οριζόντιας ολίσθησης, όπως αυτό που έπληξε τη Μιανμάρ τον Μάρτιο, όπου οι πλάκες ακουμπούν οριζόντια η μία την άλλη σε διαφορετικές ταχύτητες”, σημειώνει. “Η περιοχή της Καμτσάτκα είναι ιδιαίτερα σεισμογενής και βίωσε έναν σεισμό μεγέθους 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ τον Νοέμβριο του 1952, που κατέστρεψε την πόλη Σεβερο-Κουρλίσκ και προκάλεσε εκτεταμένες ζημίες μέχρι τη Χαβάη”, προσθέτει.

_Γιατί οι σεισμοί σε ρήγματα
“πολύ μεγάλης ώσης” προκαλούν τσουνάμι

Οι σεισμοί σε ρήγματα “πολύ μεγάλης ώσης” είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν τσουνάμι επειδή συμβαίνουν στον πυθμένα της θάλασσας και μετακινούν τεράστιους όγκους νερού. “Είναι ένας υπεράκτιος σεισμός και όταν έχουμε υπεράκτιους σεισμούς υπάρχει δυναμικό για τσουνάμι”, δηλώνει με τη σειρά του ο Άνταμ Πασκάλ από το Κέντρο Σεισμολογικής Έρευνας της Αυστραλίας. “Αν έχουμε έναν σχετικά αβαθή σεισμό είναι πιο πιθανό να διαρρήξει την επιφάνεια του βυθού του ωκεανού”, προσθέτει. Ο σεισμός των 8,7 βαθμών σημειώθηκε λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά τον σεισμό μεγέθους 7,4 βαθμών στην ίδια περιοχή, που έχει τώρα ταυτοποιηθεί ως “προσεισμός”. Ο ίδιος δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υπάρχουν μεγαλύτεροι μετασεισμοί. «Υπάρχει πάντοτε η πιθανότητα ενός μεγαλύτερου γεγονότος αλλά αυτό το μεγαλύτερο γεγονός συμβαίνει συνήθως λίγο μετά, μέσα σε μερικές ημέρες ή εβδομάδες», δηλώνει χαρακτηριστικά.

Τι προκαλεί έναν μεγασεισμό

Η χερσόνησος Καμτσάτκα είναι απομακρυσμένη, αλλά βρίσκεται στον “Δακτύλιο της Φωτιάς του Ειρηνικού” που ονομάζεται έτσι λόγω του μεγάλου αριθμού σεισμών που καταγράφονται και της παρουσίας ηφαιστείων. Τα ανώτερα στρώματα της Γης χωρίζονται σε τμήματα – τεκτονικές πλάκες – οι οποίες κινούνται όλες η μία σε σχέση με την άλλη. Ο “Δακτύλιος της Φωτιάς του Ειρηνικού” είναι ένα τόξο αυτών των πλακών που εκτείνεται γύρω από τον Ειρηνικό. Το 80% των σεισμών στον κόσμο συμβαίνουν κατά μήκος του δακτυλίου, σύμφωνα με τη Βρετανική Γεωλογική Υπηρεσία. Ακριβώς στα ανοιχτά των ακτών της χερσονήσου Καμτσάκτα, η πλάκα του Ειρηνικού κινείται βορειοδυτικά περίπου οκτώ εκατοστά ετησίως αλλά γρήγορα με βάση τα τεκτονικά πρότυπα. Εκεί έρχεται σε επαφή με μια άλλη, μικρότερη πλάκα – που ονομάζεται μικροπλάκα του Οχότσκ.

Η πλάκα του Ειρηνικού είναι ωκεάνια, πράγμα που σημαίνει ότι έχει πυκνά πετρώματα και θέλει να βυθιστεί κάτω από τη λιγότερο πυκνή μικροπλάκα. Καθώς η πλάκα του Ειρηνικού βυθίζεται προς το κέντρο της Γης, θερμαίνεται και αρχίζει να λιώνει και ουσιαστικά αρχίζει να εξαφανίζεται. Αλλά αυτή η διαδικασία δεν είναι πάντα ομαλή. Συχνά οι πλάκες μπορεί να κολλήσουν καθώς κινούνται η μία δίπλα στην άλλη και η πλάκα που υπερισχύει σύρεται προς τα κάτω.

Αυτή η τριβή μπορεί να συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια χιλιάδων ετών, αλλά στη συνέχεια μπορεί να εκτονωθεί ξαφνικά μέσα σε λίγα μόνο λεπτά. «Όταν συνήθως σκεφτόμαστε τους σεισμούς, φανταζόμαστε ένα επίκεντρο ως ένα μικρό σημείο σε έναν χάρτη. Ωστόσο, για τόσο μεγάλους σεισμούς, το ρήγμα θα έχει διαρρήξει σε πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα», εξήγησε ο Δρ Στίβεν Χικς, λέκτορας περιβαλλοντικής σεισμολογίας στο University College London.

Οι μεγαλύτεροι σεισμοί που έχουν καταγραφεί στην ιστορία, συμπεριλαμβανομένων των τριών ισχυρότερων στη Χιλή, την Αλάσκα και τη Σουμάτρα, ήταν όλοι σεισμοί πολύ μεγάλης ώσης.

Γιατί δεν ήταν τόσο μεγάλο το τελευταίο τσουνάμι

Αυτή η ξαφνική κίνηση μπορεί να εκτοπίσει το νερό πάνω από τις πλάκες, το οποίο στη συνέχεια μπορεί να ταξιδέψει στην ακτογραμμή ως τσουνάμι. Στα βαθιά νερά του ωκεανού, το τσουνάμι μπορεί να ταξιδέψει με ταχύτητα μεγαλύτερη από 800 χλμ./ώρα, περίπου τόσο γρήγορα όσο ένα επιβατικό αεροπλάνο. Εδώ, η απόσταση μεταξύ των κυμάτων είναι πολύ μεγάλη και τα κύματα δεν είναι πολύ υψηλά.

Όμως, καθώς ένα τσουνάμι εισέρχεται σε ρηχά νερά κοντά στην ξηρά, επιβραδύνεται, συχνά σε περίπου 20-30 χλμ./ώρα. Η απόσταση μεταξύ των κυμάτων μικραίνει και τα κύματα αυξάνονται σε ύψος, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει ένα τείχος νερού κοντά στην ακτή. Αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση εγγυημένο ότι ένας πολύ ισχυρός σεισμός θα οδηγήσει σε ένα ιδιαίτερα ψηλό τσουνάμι.

Η σημασία της έγκαιρης προειδοποίησης

Ένα άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η παρουσία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης λόγω της περιορισμένης ικανότητας των επιστημόνων να προβλέψουν πότε θα συμβεί ένας σεισμός. Λόγω της υψηλής συχνότητας σεισμών στην περιοχή του Ειρηνικού, πολλές χώρες διαθέτουν κέντρα αντιμετώπισης τσουνάμι προκειμένου να στέλνουν ειδοποιήσεις για την εκκένωση του πληθυσμού. Πρόκειται για ένα σύστημα που αναπτύχθηκε μετά το τσουνάμι του 2004 όπου περισσότεροι από 230.000 άνθρωποι πέθαναν σε 14 χώρες στον Ινδικό Ωκεανό.

Ο Εγκέλαδος δεν πεθαίνει ποτέ

Αν και πολλές οι παραδόσεις για τον ίδιο και ειδικά για τον θάνατό του ζει και βασιλεύει... Σύμφωνα με την μυθολογία κατά μια εξ αυτών κατακεραυνώθηκε από τον Δία εναντίον του οποίου κινήθηκε, κατ΄ άλλη φονεύθηκε από τον ακόλουθο του Διονύσου τον Σειλινό, κατά τρίτη _την επικρατέστερη φονεύθηκε από την Αθηνά θεά της σοφίας η οποία αφού τον έτρεψε σε φυγή έρριψε εναντίον του τη Σικελία ή το όρος Αίτνα με το οποίο και τον καταπλάκωσε, πράγμα που σημαίνει ότι μόνο με τη γνώση ο άνθρωπος μπορεί να αντιμετωπίσει τα καταστροφικά φυσικά φαινόμενα. Ο Εγκέλαδος κινούμενος και στενάζοντας ενίοτε μέσα στο τάφο του προκαλεί εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμούς.

Ο Εγκέλαδος στην Ελληνική Μυθολογία φέρεται ως αρχηγός των Γιγάντων, γιος του Τάρταρου και της Γαίας που έπαιξε όμως πρωτεύοντα ρόλο στη Γιγαντομαχία στην οποία και φονεύθηκε. Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως, όταν γινόταν σεισμός, ο Εγκέλαδος είχε θυμώσει και επειδή ήταν πολύ μεγάλος τράνταζε όλη τη γη. Ο Παυσανίας αναφέρει και άλλη εκδοχή κατά την οποία η Αθηνά φόνευσε τον Εγκέλαδο ρίχνοντας επάνω του το τέθριππο άρμα της. Η εκδοχή αυτή υπήρξε από τα πιο προσφιλή θέματα πολλών καλλιτεχνών της αρχαιότητας, απαθανατίζοντας αυτή σε πλείστες μετώπες αρχαίων ναών όπως στον Παρθενώνα και στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Τέτοιες παραστάσεις του αγώνα μεταξύ της Αθηνάς και του Εγκέλαδου βρίσκονται σε πολλά αγγεία καθώς επίσης κοσμούταν και ο πέπλος της Αθηνάς στα Παναθήναια.

Εξ όλων των παραπάνω συνάγεται σαφώς το συμπέρασμα ότι ο Εγκέλαδος ήταν κατά τους αρχαίους Έλληνες ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα, αλλά και αρχική αντίληψη της έννοιας του σεισμού και ιδιαίτερα εκείνου του Ηφαιστειακού που τόσο έντονα είχε δεινοπαθήσει ο ελλαδικός χώρος. Συνέπεια αυτής της αντίληψης είναι ότι τέκνα του Εγκέλαδου ήταν οι Γοργόνες, η Σφίγγα, η Λερναία Ύδρα, ο Γηρυόνης, ο Κέρβερος και άλλα μυθικά «τέρατα» _γεωλογικά φαινόμενα, που απέκτησε από την ΄Έχιδνα και είχαν ταλαιπωρήσει τους πρωτοέλληνες.

Ετυμολογία: πολλοί οι Μπαμπινώτηδες …κατά μία  εκδοχή προέρχεται από το έγκειμαι+λας _λας=λίθος, δλδ αυτός που είναι εγκατεστημένος στα πετρώματα, μια δεύτερη κατά την οποία τα συνθετικά της λέξης είναι εν+κέλαδος ( = έντονος  θόρυβος)… με την πρώτη  να αναφέρεται  στους τεκτονικούς σεισμούς με τη μετακίνηση πλακών  και τη δεύτερη  στους ηφαιστειογενείς _που συνοδεύονται κι από δυνατό κρότο.

Λογοτεχνία

Στη λογοτεχνία, οι αναφορές στον Γίγαντα γίνονται ήδη από τα έργα του τραγικού μας Ευριπίδη (5^ος  αιώνας π.Χ., όπου, για παράδειγμα _στον Ίωνα  η χορωδία περιγράφει ότι βλέπει στον ναό του Απόλλωνα του τέλους του έκτου αιώνα στους Δελφούς, την Αθηνά «με την ασπίδα της γοργόνας ενάντια στον Ενγκέλαδο». Αν και φαίνεται πως αυτουργός υπήρξε η θεά της σογφίας, ο Βιργίλιος και άλλοι υποστηρίζουν πως κατακεραυνώθηκε από τον Δία. Στο κωμικό σατυρικό έργο του Ευριπίδη Κύκλωπας, ο Σιληνός, ο μεθυσμένος σύντροφος του θεού του κρασιού Διόνυσου, καυχιέται ότι σκότωσε τον Εγκέλαδο με το δόρυ του την ώρα που υποδέχεται θερμά τους ταξιδιώτες και ανταλλάσσει με κρασί, τα τυριά και τα κρέατα του αφέντη του.

Ο ποιητής Καλλίμαχος (τρίτου αιώνα π.Χ.) έχει θάψει τον Εγκέλαδο κάτω από το νησί της Σικελίας και σύμφωνα με τον μυθογράφο Απολλόδωρο, η Αθηνά εκτόξευσε το νησί της Σικελίας στον φυγαδεύοντα Εγκέλαδο κατά τη διάρκεια της Γιγαντομαχίας. Οι Λατίνοι ποιητές Βιργίλιος, Statius και Κλαυδιανός εντοπίζουν όλοι την ταφή του κάτω από το όρος Αίτνα, αν και άλλες παραδόσεις ήταν το τέρας Τυφών ή τον Εκατοντάχειρο Βριαρέους που θάφτηκαν κάτω από την Αίτνα, ενώ για κάποιους, ο Εγκέλαδος θάφτηκε «κάπου στην Ιταλία»

Ο Λατίνος ποιητής Οράτιος βάζει τον Εγκέλαδο να χρησιμοποιεί δέντρα ως δόρατα. Ο γεωγράφος Παυσανίας του δεύτερου αιώνα αναφέρει ότι ένα τεγεανό άγαλμα της Αθηνάς ονομαζόταν «θεά του αλόγου» επειδή, σύμφωνα με μια τοπική αφήγηση, η Αθηνά «οδήγησε το άρμα και τα άλογα εναντίον του Εγκέλαδου». Ο Κλαυδιανός αποκαλεί τον Εγκέλαδο «παντοδύναμο βασιλιά των γεννημένων στη Γη γιγάντων» και βάζει τη Γαία –με τους Γίγαντες νικητές, να του προτείνει «Εγκέλαδε… κυβέρνησε τη θάλασσα».

Τα Διονυσιακά: Ο Έλληνας ποιητής του πέμπτου αιώνα Νόννος, στο ποίημά του Διονυσιακά, αναφέρει τον Εγκέλαδο ως έναν από τους πολλούς Γίγαντες που μάχεται ο Διόνυσος στη Γιγαντομαχία. Ο Νόννος έβαλε τους Γίγαντες εναντίον του Διόνυσου, υποσχόμενος στον Εγκέλαδο την Αθηνά ως σύζυγό του εάν οι Γίγαντες υποτάξουν τον Διόνυσο και ο τελευταίος πολέμησε τον Εγκέλαδο με φωτιά, αλλά ο Εγκέλαδος τελικά ηττήθηκε από τον Δία: "[Ο Διόνυσος] έψησε τα σώματα των Γιγάντων με μια μεγάλη πυρκαγιά-εικόνα της γη του κεραυνού που έριξε ο Δίας. Οι πυρσοί φούντωσαν… φωτιά κυλούσε σε όλο το κεφάλι του Εγκέλαδου και έκανε τον αέρα να ζεσταίνει, αλλά δεν τον νίκησε - ο Εγκέλαδος δεν λύγισε τα γόνατά του, αφού ακούμπαγε τη γη, παίρνοντας δύναμη απ αυτήν.
σσ. Νόννος ο «Πανοπολίτης» ο σημαντικότερος επικός ποιητής της Αυτοκρατορικής περιόδου, γεννημένος στην Πανόπολη _τη σημερινή Αχμίμ της Άνω Αιγύπτου, έζησε και δραστηριοποιήθηκε στην Αλεξάνδρεια. Έγραψε δύο επικά ποιήματα, τα Διονυσιακά και την Παράφραση του Κατά Ιωάννη Ευαγγελίου, σε εξάμετρο στίχο

• ·      Σαντορίνη _σεισμός 1956 👀 “δόνηση έκρηξης 10.000 ατομικών βομβών” 🎥💥
  ·      Σαντορίνη ιστορία _σεισμική δραστηριότητα _ κίνδυνοι ενεργοποίησης του ηφαιστείου

_______________________________________

Αιτία
ηφαιστειακών εκρήξεων και σεισμών

Ο Εγκέλαδος —όπως ο Τυφώνας, ο Βριάρεως (ένας από τους Εκατόγχειρες, τέρατα παιδιά του Ουρανού και της Γαίας) και άλλα ηττημένα τέρατα που πιστεύεται ότι ήταν θαμμένα κάτω από ηφαίστεια— λέγεται ότι ήταν η αιτία των σεισμών και των ηφαιστειακών εκρήξεων. Για τις εκρήξεις της Αίτνας λέγεται ότι ήταν η ανάσα του Εγκέλαδου και οι δονήσεις της προκλήθηκαν από την κύλισή του από πλευρά σε πλευρά κάτω από το βουνό. Έτσι, για παράδειγμα ο Βιργίλιος γράφει «ο Εγκέλαδος, με το σώμα του κεραυνοβολημένο, βρίσκεται φυλακισμένος κάτω από όλα, έτσι τρέχει η ιστορία … μετά από αυτόν η γιγάντια Αίτνα αναπνέει στη φωτιά από ρωγμή σε ραφή και αν τύχει να γυρίσει  να αλλάξει την κουρασμένη πλευρά της, το νησί της Θρινακρίας τρέμει και γκρινιάζει και πυκνές αναθυμιάσεις στον ουρανό ανεβαίνουν»
σσ. Θρινακία ή Θρινακίη αποκαλείται το μυθικό νησί όπου έβοσκαν τα βόδια του θεού Ήλιου στη δωδέκατη ραψωδία της Οδύσσειας του Ομήρου.  Τρινακρία, είναι το σύμβολο της Σικελίας, αποτελείται από τρία πόδια (τα άκρα του νησιού) κι ένα φτερωτό κεφάλι Μέδουσας, από το οποίο ξεπηδούν στάχυα και λουλούδια.

• Το ποίημα του 1^ου αιώνα Aetna (ίσως γραμμένο από τον Luciliusτον νεώτερο) αναφέρει:  Στα Τρινακριά ύδατα ο Εγκέλαδος πεθαίνει και θάβεται κάτω από την Αίτνα με διάταγμα του Δία _με το βαρύ βουνό από πάνω του πετάει ανήσυχα και αναπνέει προκλητικά από το λαιμό του μια ποινική φωτιά.
• Κατά ClaudiusClaudianus: Στη μέση του νησιού υψώνονται οι απανθρακωμένοι βράχοι της Aetna, το εύγλωττο μνημείο της νίκης του Δία επί των Γιγάντων, ο τάφος του Εγκέλαδου, του οποίου το δεμένο και μελανιασμένο σώμα αναπνέει ατελείωτα σύννεφα θείου από τις φλεγόμενες πληγές του. Όταν οι επαναστατικοί ώμοι του μετατοπίζουν το βάρος τους δεξιά ή αριστερά, το νησί κλονίζεται από τα θεμέλιά του και τα τείχη των παραλυμένων πόλεων ταλαντεύονται από δω κι από εκεί.

Εικονογραφία: Η μάχη μεταξύ Αθηνάς και Εγκέλαδου ήταν δημοφιλές θέμα στις ελληνικές αγγειογραφίες, με παραδείγματα ήδη από τα μέσα του έκτου αιώνα π.Χ. Από την περιγραφή που δίνεται στον Ίωνα του Ευριπίδη, η μάχη απεικονίστηκε προφανώς στον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς στα τέλη του έκτου αιώνα π.Χ.

Το ανατολικό αέτωμα του Ναού της Αθηνάς στην Ακρόπολη, που χρονολογείται από τα τέλη του έκτου αιώνα, εμφάνιζε σε περίοπτη θέση την Αθηνά να στέκεται πάνω από έναν πεσμένο γίγαντα, πιθανώς τον Εγκέλαδο. Η μάχη πιθανότατα απεικονιζόταν και στον νέο πέπλο (τήβεννο) που δόθηκε στην Αθηνά στην Ακρόπολη των Αθηνών στο πλαίσιο της γιορτής των Παναθηναίων.

Στη μεταγενέστερη τέχνη και λογοτεχνία

Στις Βερσαλλίες, το εικονογραφικό θέμα του Λουδοβίκου XIV για τους θριάμβους του Απόλλωνα και των Ολύμπιων ενάντια σε όλους τους αντιπάλους περιελάμβανε την κρήνη του Εγκέλαδου στο δικό της καταπράσινο χώρο, το Bosquet de l'Encélade, το οποίο κόπηκε στο γύρω δάσος και σκιαγραφήθηκε με πέργκολα. Σύμφωνα με μια γκραβούρα της κρήνης από τον Le Pautre (1677), ο γλύπτης του επίχρυσου-μπρούτζου Εγκέλαδου ήταν ο Gaspar Mercy του Cambrai.

• Ο WilliamShakespeare αναφέρει τον «Εγκέλαδο» στον TitusAndronicus __σσ. Ο Τίτος Ανδρόνικος είναι η πρώτη τραγωδία του Σαίξπηρ _γράφτηκε μεταξύ του 1588 και του 1593. Είναι μια τραγωδία εκδίκησης, που αρχίζει με βιασμούς και ακρωτηριασμούς, για να τελειώσει με θυέστεια δείπνα.
• Ο Τζον Κιτς __σσ. John Keats (31-10-1795 – 23-2-1821) Άγγλος λυρικός ποιητής της δεύτερης γενιάς των Ρομαντικών μαζί με τον Πέρσυ Σέλλεϋ και τον Λόρδο Μπάυρον __αναφέρει τον Εγκέλαδο μεταξύ των Τιτάνων στο «Υπερίον» του (1818/1819).
• Ο Πόρθος παρομοιάζεται με τον Εγκέλαδο όταν θάφτηκε σε πτώση βράχου στο σιδηρούν προσωπείο του Αλέξανδρου Δουμά.
• Στον Πιέρ του Χέρμαν Μέλβιλ _ Αμερικανός συγγραφέας και εκπρόσωπος της "Αμερικανικής Αναγέννησης" της λογοτεχνίας,  περισσότερο γνωστός για το κλασικό του πλέον έργο Μόμπυ Ντικ, εμπνευσμένο από τις εμπειρίες του σε φαλαινοθηρικά, η εικόνα του Εγκέλαδου εμφανίζεται πολλές φορές και ο πρωταγωνιστής ταυτίζεται με τον Εγκέλαδο σε ένα όνειρο.
• Ο αμερικάνος ποιητής και παιδαγωγός HenryWadsworthLongfellow, εμπνευσμένος από τα δεινά του Δεύτερου Ιταλικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας, έγραψε το ποίημά του «Enceladus» το 1859.

Μια επιτυχημένη ___
__ αφίσα
"ο σώζων εαυτόν σωθήτω"
από τον ΟΑΣΠ

                                                              ________________________________

Τέλος _αν και στη μυθολογία λαογραφία τέλος δεν υπάρχει …

• Ο Εγκέλαδος, ένα φεγγάρι του πλανήτη Κρόνου, πήρε το όνομά του από τον μυθολογικό Εγκέλαδο. Ο νότιος πόλος του είναι διάσπαρτος με τεράστιους θερμοπίδακες πάγου και υδρατμών που εκτοξεύονται εκατοντάδες μίλια από το εσωτερικό του. Το φεγγάρι θεωρείται από τους επιστήμονες ως μια από τις πιο πιθανές τοποθεσίες στο Ηλιακό Σύστημα που προσφέρει κάποια δυνατότητα κατοικισιμότητας για μικροσκοπική ζωή.
• Ένα από τα δύο επιζώντα στρατιωτικά μεταφορικά αεροσκάφη ShortBelfast ονομάζεται "Enceladus". …στην Ανταρκτική, υπάρχει μια ομάδα nunataks (ράχη) στο νησί του Αλεξάνδρου που ονομάζεται EnceladusNunataks — αλλά αυτά τα nunatak ονομάστηκαν από το φεγγάρι του Κρόνου, όχι από τους γίγαντες της ελληνικής μυθολογίας, μέχρι και ο φινλανδικός οργανισμός eSportsENCE πήρε το όνομά του από το Enceladus.

Γιγαντομαχία

Η γιγαντομαχία είναι αρχαίος Ελληνικός μύθος που περιγράφει την πάλη του Δία και των ολυμπίων Θεών με τους Γίγαντες. Την περιγράφει ο Απολλόδωρος στο έργο του «περί θεών», ο Όμηρος στην «Οδύσσεια», ο Υγίνος στο «Poetica Astronomica», ο Παυσανίας και ο Νόννος ο Πανοπολίτης.

           Πριν τη μάχη

Όταν ο Δίας νίκησε τον Κρόνο και τους Τιτάνες, και τους καταπόντισε στα Τάρταρα, η Γαία μίσησε τον Δία και τους άλλους θεούς του ουρανού, και όλα τα παιδιά τους. Ξεσήκωσε τους Γίγαντες, και αυτοί με αρχηγό τον Ευρυμέδοντα εκτόξευαν προς τον ουρανό τεράστιες κοτρώνες και φλεγόμενα βελανίδια. Η Γαία ξεκίνησε για να αναζητήσει το βοτάνι της αιωνιότητας για να κάνει τα παιδιά της αθάνατα. Ο Δίας τότε φώναξε την Ηώ, τον Ήλιο και τη Σελήνη και τους απαγόρευσε να βγουν και να φωτίσουν. Μέσα στο σκοτάδι πήγε αυτός και βρήκε πρώτος το βοτάνι της αιωνιότητας. Ο χρησμός του μαντείου όμως είπε, ότι «μόνο η βοήθεια ενός θνητού θα έφερνε τη νίκη, αφού οι Γίγαντες είναι άτρωτοι για τους θεούς». Η Αθηνά τότε ζήτησε τη βοήθεια του Ηρακλή. Μαζί με τον Ηρακλή έσπευσε και ο Διόνυσος.

Η πορεία της μάχης

Οι θεοί πάλεψαν με τους Γίγαντες. Η Νύχτα και η Εκάτη τους έριχναν κάτω και ο Ηρακλής τους σκότωνε με τα βέλη του (που μέχρι τότε ήτανε απλά ή φλεγόμενα, καθώς δεν είχε σκοτώσει ακόμη την αγέννητη από τον Τυφώνα Λερναία Ύδρα). Ο Αλκυονέας, ένας από τους δυνατότερους Γίγαντες πέθανε από τα βέλη του Ηρακλή. Ο Γίγαντας Πορφυρίων αντεπιτέθηκε και αποπειράθηκε να απαγάγει την Ήρα, αλλά ο Δίας τον χτύπησε με έναν κεραυνό, και ο Ηρακλής τον αποτελείωσε με ένα βέλος. Ο Απόλλων και ο Ηρακλής σκότωσαν τον Εφιάλτη, χτυπώντας τον μαζί στα μάτια. Ο Διόνυσος οπλισμένος με τον θύρσο του σκότωσε τον Εύρυτο. Η Εκάτη με τους δαυλούς της πυρπόλησε τον Κλυτίο, ενώ ο Ήφαιστος με τα πυρωμένα σίδερά του σκότωσε τον Μίμα. Ο Εγκέλαδος υποχώρησε άτακτα, αλλά η Αθηνά τον έπιασε στη Σικελία και τον συνέθλιψε κάτω από το νησί. Κατόπιν σκότωσε και τον Πάλλα, και από το δέρμα του έφτιαξε ασπίδα. Ο Ποσειδώνας κατέρριψε τη Νίσυρο επάνω στον Πολυβώτη. Ο Ερμής φορώντας το κράνος του Άδη (την κυνή ή κυνέα)- που έκανε αόρατο όποιον το φορούσε- σκότωσε τον Ιππόλυτο. Η Άρτεμις σκότωσε τον Γρατίωνα. Οι τρεις Μοίρες με τα χάλκινα ρόπαλά τους σκότωσαν τον Άγριο και τον Θώα. Οι υπόλοιποι Γίγαντες γίνανε βορά των κεραυνών του Δία και σκοτώθηκαν από τα βέλη του Ηρακλή. Η Γαία βλέποντας την αποτρόπαια έκβαση της μάχης λύσσαξε από τον θυμό της και γέννησε τον Τυφώνα.

Τιτανομαχία

Στην ελληνική μυθολογία, η τιτανομαχία ήταν ο πόλεμος μεταξύ των Τιτάνων (οι οποίοι μάχονταν από το βουνό Όθρυς) και των Ολύμπιων θεών. Είναι γνωστή και ως η Μάχη των Τιτάνων ή o Πόλεμος των Τιτάνων.

Μύθος

Ο πόλεμος είχε προλεχθεί στον Κρόνο από τη Γαία και τον Ουρανό, επειδή ο Κρόνος είχε αρνηθεί να αποκαταστήσει δικαιοσύνη μετά την εκθρόνιση του πατέρα του. Οι Τιτάνες που πολέμησαν καθοδηγούνταν από τον Κρόνο και στις τάξεις τους βρίσκονταν οι: Κόιος, Κριός, Υπερίων, Ιαπετός, Άτλας. Οι Ολύμπιοι οδηγούνταν από τον Δία και στο πλευρό του πολέμησαν και οι: Εστία, Δήμητρα, Ήλιος, Ήρα, Άδης/Πλούτων, Ποσειδώνας, οι Εκατόγχειρες και οι Κύκλωπες.

Νικώντας μετά από δεκάχρονο πόλεμο, οι Ολύμπιοι μοίρασαν μεταξύ τους τα λάφυρα, δίνοντας στον Δία την εξουσία στον αέρα και τον ουρανό, στη θάλασσα και όλα τα υδάτινα σώματα στον Ποσειδώνα, και στον Κάτω Κόσμο στον Άδη. Η γη αφέθηκε ως κυριαρχία κοινή όλων των θεών. Έπειτα έκλεισαν τους Τιτάνες στα Τάρταρα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Ωκεανός και οι Τιτανίδες (Θεία, Ρέα, Θέμις, Μνημοσύνη, Φοίβη και Τηθύς) παρέμειναν ουδέτεροι, και γι' αυτό δεν τιμωρήθηκαν από τον Δία. Οι Εκατόγχειρες παρέμειναν φύλακές τους, μέχρι τη στιγμή που ο Δίας τους απελευθέρωσε όλους, εκτός από τον Άτλαντα.

 

Σύμφωνα με τον Ησίοδο

[Θεογονία (397-401] ἦλθε δ᾽ ἄρα πρώτη Στὺξ ἄφθιτος Οὔλυμπόνδε _
σὺν σφοῖσιν παίδεσσι φίλου διὰ μήδεα πατρός· τὴν δὲ Ζεὺς τίμησε, περισσὰ δὲ δῶρα ἔδωκεν.
αὐτὴν μὲν γὰρ ἔθηκε θεῶν μέγαν ἔμμεναι ὅρκον,
παῖδας δ᾽ ἤματα πάντα ἑοῦ μεταναιέτας εἶναι.
[Θεογονία (397-401] Και πρώτη η Στύγα η άφθαρτη ανέβηκε στον Όλυμπο
μαζί με τα παιδιά της, με του πατέρα της τη συμβουλή. Κι αυτήν ο Δίας την τίμησε και δώρα περισσά τής έδωσε.
Γιατί την ίδια όρισε να είναι των θεών ο μέγας όρκος
και τα παιδιά της για όλους τους καιρούς συγκάτοικοί του να ᾽ναι.

Και το Βριάρεω, τον Κόττο και το Γύγη, απαρχής
μες στην καρδιά του τους μίσησε ο πατέρας τους, τους έδεσε με ισχυρά δεσμά,
γιατί φθονούσε την υπερβολικά ανδρεία τους, το ανάστημα,
620τον όγκο τους. Και κάτω από τη γη τούς εγκατέστησε με τους πλατιούς τους δρόμους.
Εκεί μένανε αυτοί κάτω απ᾽ τη γη υποφέροντας
και κάθονταν στα έσχατα, στα πέρατα της μεγάλης γης
καιρό πολύ θλιμμένοι, κι είχανε πένθος μέγα στην καρδιά τους.
Μα αυτούς ο γιος του Κρόνου και οι αθάνατοι θεοί οι άλλοι,
που γέννησε η Ρέα η καλλίκομη από τον έρωτα του Κρόνου,
και πάλι τους ανέβασαν στο φως με συμβουλές της Γης.
Γιατί αυτή λεπτομερώς τους τα εξέθεσε όλα,
πως δηλαδή μ᾽ αυτούς τη νίκη και τη δόξα τη λαμπρή θα πάρουν.
Γιατί καιρό πολέμαγαν κι είχανε πόλεμο που θλίβει την ψυχή,
ενάντια μεταξύ τους σε μάχες κρατερές,
630οι θεοί Τιτάνες κι όσοι απ᾽ τον Κρόνο γεννηθήκανε,
οι ένδοξοι Τιτάνες από την Όθρη την ψηλή,
κι από τον Όλυμπο οι θεοί, των αγαθών οι χορηγοί,
αυτοί που η Ρέα γέννησε σαν πλάγιασε με τον Κρόνο.
Κι εκείνοι πολέμαγαν μεταξύ τους συνεχώς για δέκα ολόκληρα χρόνια
κι είχανε μάχη που θλίβει την ψυχή.
Της φοβερής της έριδας λύση καμία και τέλος δεν υπήρχε