Εξαφάνισαν πάλι τα αγάλματα Βελουχιώτη και Σαράφη από το Μπλόκο της Κοκκινιάς

Σε μια ιερόσυλη πράξη βεβήλωσης της ιστορίας προχώρησαν “άγνωστοι” στη Νίκαια. • Πρόκειται για την κατά σειρά δεύτερη αφαίρεση της προτομής του Βελουχιώτη από το Μνημείο Μπλόκου, μέσα σε 7 χρόνια. Για δεύτερη φορά μέσα σε σύντομο διάστημα, το Μνημείο Μάντρας του Μπλόκου της Κοκκινιάς, στο σημείο  που εκτελέστηκαν από τους ναζί και τους συνεργάτες τους, οι συλληφθέντες του μπλόκου τον Αύγουστο του 1944 δέχτηκε επίθεση των συνήθων “γνωστών_άγνωστων”, που εκτός από την προτομή του πρωτοκαπετάνιου αφαίρεσαν και το άγαλμα του Στέφανου Σαράφη, ενώ προχώρησαν και στην καταστροφή των ανιχνευτών ασφαλείας που είχαν τοποθετηθεί για την προστασία του χώρου.

Υπενθυμίζεται ότι
το άγαλμα του Άρη Βελουχιώτη είχε κλαπεί και στο παρελθόν
(2018) ενώ το 2021 εντοπίστηκε και διασώθηκε.

Την Πέμπτη 17 Αυγούστου 1944 Γερμανοί και Ταγματασφαλίτες έκαναν το Μπλόκο της Κοκκινιάς. Τα ξημερώματα οι τηλεβόες κάλεσαν τους άνδρες 14 έως 60 χρονών να παρουσιαστούν στην πλατεία της Οσίας Ξένης, η οποία γέμισε από κόσμο. Οι καταδότες υπέδειξαν αρχικά τα οργανωμένα στελέχη της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, τα οποία αφού βασανίστηκαν και οδηγήθηκαν στον παρακείμενο χώρο της μάντρας του υφαντουργείου Παγιασλή, στη συμβολή των οδών Κιλικίας και Θείρων. Στον χώρο της Μάντρας εκτελέστηκαν 75 άτομα (άλλες πηγές αναφέρουν 78, ενώ αναφέρονται μέχρι και 148, σε δεύτερη εκτίμηση υπερέβησαν τα 200 άτομα και άλλες πηγές αναφέρουν ότι οι εκτελεσμένοι ήταν περισσότεροι).

Μετά την “αναγνώριση” της Εθνικής Αντίστασης (1982), ο χώρος απαλλοτριώθηκε κατόπιν αιτήματος του Δήμου με απόφαση του τότε υπουργού Χωροταξίας Αντώνη Τρίτση. Τον Αύγουστο του 1984 δημοπρατήθηκε το έργο ανάπλασης και παραδόθηκε στο Δήμο το 1986 επί δημαρχίας του τότε με το ΚΚΕ Στέλιου Λογοθέτη και το 2004 με αφορμή την 60ή επέτειο του Μπλόκου ανακαινίστηκε ο εσωτερικός χώρος με εικαστική παρέμβαση και τοποθετήθηκαν οι φωτογραφίες των πεσόντων και αντικείμενα του αντιστασιακού αγώνα. Στον εξωτερικό χώρο τοποθετήθηκαν οι προτομές του Άρη και Στέφανου Σαράφη (δωρεά του δημιουργού Μιχάλη Παπαδάκη στον Δήμο). Σήμερα στο μνημείο πραγματοποιούνται οργανωμένες επισκέψεις, από ΚΚΕ, ΚΝΕ και ΠΕΑΕΑ ΔΣΕ, εκπαιδευτικά προγράμματα και επιλεγμένες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η Μάντρα του Μπλόκου αποτελεί μνημείο – τόπο τιμής και μνήμης – για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα κατά της γερμανικής κατοχής και στη συνέχεια των αλύγιστων της ταξικής πάλης…

ΚΚΕ | ΚΟ ΝΙΚΑΙΑΣ - ΡΕΝΤΗ
Καταγγέλλουν την κλοπή των προτομών
του Άρη Βελουχιώτη
και του Στέφανου Σαράφη
από τη Μάντρα του Μπλόκου της Κοκκινιάς

Την κλοπή των προτομών καταγγέλλουν οι Κομματικές Οργανώσεις Νίκαιας - Ρέντη του ΚΚΕ.  Σημειώνοντας ότι πρόκειται για μία απαράδεκτη ενέργεια, ζητούν «να διερευνηθεί άμεσα, να αποκατασταθούν οι προτομές, όπως επίσης και να παρθούν όλα τα απαιτούμενα μέτρα από τη δημοτική αρχή ώστε να μην επαναληφθεί, καθώς δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει το γεγονός».
Ενώ, προσθέτουν: «Όπως και να χει, ο λαός της Κοκκινιάς θυμάται, ξέρει να τιμά, το κάνει στην καθημερινή πάλη. Μας πεισμώνουν ακόμη πιο δυναμικά τέτοιες ενέργειες από όπου κι αν προέρχονται. Στις σημερινές συνθήκες που η χώρα μας είναι χωμένη σε ένα ντόμινο πολεμικών συγκρούσεων χωρίς τέλος σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, με όλο και πιο εμφανή τον κίνδυνο να γίνει στόχος αντιποίνων, η Ιστορία του τόπου μας εμπνέει και διδάσκει. Γιατί μορφές όπως ο Άρης, 80 χρόνια πριν μας δίδασκε ότι πραγματική διέξοδος από τον πόλεμο των καπιταλιστών μπορεί να δοθεί μονάχα αν αυτόν τον τελειώσουν οι λαοί με την πάλη τους, με τους ίδιους να κάνουν κουμάντο στον τόπο τους. Αλλά και άλλες προσωπικότητες όπως ο Σαράφης, που έδρασαν πρωτοπόρα μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ, του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και των άλλων Οργανώσεων που ανέπτυξαν ένα από τα μεγαλύτερα αντιστασιακά κινήματα σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, που έκαναν την Κοκκινιά "κάστρο αγώνα" και που κύριος αιμοδότης τους ήταν το ΚΚΕ.

Λέμε ξεκάθαρα και δυνατά προς πάσα κατεύθυνση ότι όσο και αν προσπαθούν με τέτοιες ενέργειες να σβήσουν αυτή την πολύτιμη πείρα, δεν θα τα καταφέρουν!
Το ΚΚΕ θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να ξαναμπούν στη θέση τους οι προτομές στη Μάντρα του Μπλόκου. Εκεί που πρέπει να είναι!

Δεν μπορούν να βάλουν τον λαό στο χέρι, ούτε να τον κάνουν τρομαγμένο παρατηρητή των εξελίξεων!
Θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να βγει λαός δυναμικά στο προσκήνιο και να καθορίσει τις εξελίξεις!».

_______________

Το μπλόκο της Κοκκινιάς \ Ριζοσπάστης

Ιστορική μέρα _σύμβολο αγώνων για τη λευτεριά, μέρα ορόσημο, φωτεινό παράδειγμα για τους σημερινούς αγώνες του λαού της θρυλικής Κοκκινιάς.
Διακόσια παλληκάρια εκτελέστηκαν στις 17 Αυγούστου 1944 στη «μάντρα» της Οσίας Ξένης. Και δεν είναι μόνο αυτή η προσφορά της Κοκκινιάς στον αγώνα κατά των φασιστών - καταχτητών και των ντόπιων συνεργατών τους. Πάνω από 5.000 Κοκκινιώτες και Κοκκινιώτισσες έδοσαν τη ζωή τους σε μάχες, σε μπλόκα, σε βομβαρδισμούς, σε στρατόπεδα ή πέθαναν από την πείνα.

(...)
Νέο αίμα

Στις 24 Σεπτέμβρη 1944, η Κοκκινιά σύσσωμη τίμησε τους νεκρούς της. Χιλιάδες λαού συμμετείχαν στο μνημόσυνο, που έγινε στην ίδια πλατεία της μάντρας, την πλατεία της Οσίας Ξένης. Οι φασίστες δεν δίστασαν να χτυπήσουν στο ψαχνό το άμαχο πλήθος, αιματοκυλώντας πάλι την Κοκκινιά. Δημοσιεύουμε το χρονικό της μέρας αυτής, όπως δημοσιεύτηκε στο ειδικό τεύχος με τίτλο «Σπάμε την άτιμη την αλυσίδα», που τύπωσε η ΕΠΟΝ Πειραιά το 1945.

24 Σεπτέμβρη 1944. Η Κοκκινιά σου φαίνεται σήμερα πιο όμορφη, πιο λαμπρή. Το μνημόσυνο αθέλητα φέρνει στο νου τη ματωμένη πορεία αυτής της μεγάλης γειτονιάς, που τριάμισυ χρόνια πότισε τα χώματά της με το καλύτερο αίμα της, που θυσίασε χιλιάδες παιδιά της στα φασιστικά κάτεργα (...) Οι δρόμοι μαυρίζουν. Ατελείωτες σειρές από μαυροφορεμένες μανάδες τραβάνε ολόισια στην Οσία Ξένη. Όσο προχωράει η ώρα, γεμίζει η πλατεία, γεμίζουν οι δρόμοι. Εκατοντάδες στεφάνια έρχονται. Δεκάδες αντιπροσωπείες από τις γειτονιές του Πειραιά κι από την Αθήνα έρχονται να δόσουν όρκο, πως θα εκδικηθούν το αίμα των εκατοντάδων νεκρών της 17ηςΑυγούστου 1944. Σε λίγο αρχίζει η παρέλαση του ΕΛΑΣ και των ΕΠΟΝίτικων τμημάτων. ΕΠΟΝίτες ΕΠΟΝίτισσες κι Αετόπουλα παρελαύνουν στην οδό Κοτζιά. Είναι τα ηρωικά βλαστάρια της Λεβεντογέννας Κοκκινιάς. Η πλατεία είναι κοσμημένη με καλλιτεχνικό πλακάτ από το δράμα της 17.8.44. Σαν τελείωσε η επιμνημόσυνη δέηση η λαοθάλασσα ξεχύνεται με τα λάβαρα στην πλατεία. Σφίγγονται οι γροθιές και το «πένθιμο εμβατήριο» συγκλονίζει τις λεύτερες ψυχές.

Όταν η λαοπλημμύρα ετοιμάζεται να προχωρήσει και τα «Χωνιά» κατευθύνουν τις μάζες τότε οι Ούνοι ταμπουρωμένοι στο λόφο της Δεξαμενής έστρεψαν τα πολυβόλα τους στο λαό (...) Ο ίσκιος της Εκκλησίας σκέπαζε τα πλήθη, μα οι φασίστες δεν σεβάστηκαν τίποτε, διψούσαν για αίμα και τις χαροκαμένες μάνες ήθελαν να τις σωριάσουν νεκρές στην πλατεία και χτύπησαν αλύπητα. (...)

Μια ιστορική προκήρυξη

Παρά το αίμα, παρά τον θρήνο, που ξέσπασε στην Κοκκινιά, οι φασίστες δεν κατάφεραν να λυγίσουν την ψυχή της. Η αντίσταση συνεχίζεται με περισσότερη ορμή. Την ίδια εκείνη νύχτα του «Μπλόκου» κυκλοφορεί προκήρυξη της Αχτιδικής Επιτροπής Κοκκινιάς του ΚΚΕ και ξανακούγεται στους δρόμους το θρυλικό «χωνί».

Δημοσιεύουμε απόσπασμα από το κείμενο της ιστορικής προκήρυξης.

«Κοκκινιώτες! Κοκκινιώτισσες! Διακόσια διαλεχτά παλληκάρια, διακόσιοι πρωτοπόροι στον καθημερινό αγώνα για ζωή και λευτεριά, διακόσια μέλη και στελέχη, οπαδοί και συμπαθούντες του Κόμματός σας του Κομμουνιστικού δεν υπάρχουν πια. Γερμανοί με τους καταραμένους τσολιαδοχωροφύλακες, τους βασάνισαν, τους χτύπησαν ανήλεα, τους βγάλαν τα μάτια και πτώματα πια τους εκτέλεσαν. Σταθήκαμε μάρτυρες στον ηρωισμό τους, στην παλληκαριά τους. (...) Χαρά στον τόπο που βγάζει τέτοια παλληκάρια, τιμή στο κόμμα που τ' ανάθρεψε με τέτοια πίστη και παλληκαριά, τιμή και δόξα στο γονιό που 'θρεψε τέτοιους λεβέντες... Το αίμα σας θα το πάρουμε πίσω. Ορκιζόμαστε να συνεχίσουμε με πιότερη ορμή το μισοτελειωμένο σας έργο για τη λευτεριά του τόπου μας. (...)
Τα διαλεχτά παλληκάρια ο Απόστολος, ο Θόδωρος, η Διαμάντω, η Κούλα και όλα τ' άλλα πέσανε παλεύοντας την επιστράτευση για το καλό του τόπου μας... Αιώνια η μνήμη στα παλληκάρια μας που πέσαν. (...)».

Στις 17 Αυγούστου 1944, στην κάλυψη της βαθιάς νύχτας, 2.500 χιλιάδες Γερμανοί και ταγματασφαλίτες με τανκς και βαρύ πυροβολικό μπήκαν στις γειτονιές της Κοκκινιάς. Ήταν το δεύτερο μπλόκο στην Κοκκινιά και το μεγαλύτερο. Το πρώτο έγινε στις 7 Μάρτη 1944 και το τρίτο στις 24 Σεπτέμβρη 1944, στο μνημόσυνο των θυμάτων. Ο Σπύρος Κωτσάκης (Νέστορας), Καπετάνιος του Α' Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ, έγραψε για όσα έγιναν στην Κοκκινιά στις 17.8.1944:

«Με χωνιά καλούν τον κόσμο, τους άντρες από 14 μέχρι 60 χρονών, να μαζευτούν στην πλατεία Οσίας Ξένης. Οποιον βρουν στο σπίτι του θα τον εκτελούν επί τόπου. Από το πρωί κιόλας η πλατεία και οι γύρω δρόμοι είχαν γεμίσει κόσμο 20-25 χιλιάδες. Τους βάζουν να καθήσουν καταγής. Κι όπως στο Δουργούτι - Φάρο, το ίδιο σκηνικό: περνάνε ανάμεσα οι χαφιέδες. Εδώ πολλοί χωρίς μάσκα, όπως ο Μπαντράνης, ο Βακαλόπουλος, ο Βερύκογλου, ο Γρ. Ιωαννίδης, και υποδείχνουν τους αγωνιστές, τα στελέχη της Αντίστασης, του Κόμματος, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της ΟΠΛΑ. Τους παίρνουν, τους πηγαίνουν στη μάντρα και τους εκτελούν. Μέχρι να τους πάνε στον τόπο της εκτέλεσης τους βασανίζουν απάνθρωπα για να προδόσουν. 72 εκτέλεσαν στη Μάντρα της Οσίας Ξένης, 42 στη μάντρα στ' Αρμένικα, 40 στο Σκιστό. Πολλούς μισοζώντανους. Στον 4ο Καράβα (Αρμένικα) από τα 90 σπίτια έκαψαν τα 80. Συνολικά σ' όλο το μπλόκο οι σκοτωμένοι είναι πάνω από 200 και τα καμένα σπίτια ξεπερνάν τα 100. Η λεηλασία και το πλιάτσικο χωρίς προηγούμενο».

Πάνω από 6.000 έκλεισαν σε κάτεργα της Γερμανίας και στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Παράλληλα με τις εκτελέσεις μάχη γινόταν στις γειτονιές. Μια ομάδα ανταρτών με επικεφαλής την Διαμάντω Κουμπάκη, στέλεχος του ΚΚΕ, κρύβονται στο βόρειο τμήμα της πόλης. Οταν την πιάνουν κι αυτή, φωνάζει πριν την εκτελέσουν: «Μια ζωή τη χρωστάμε, ας μην την πάρουν οι προδότες. Υπάρχουν χιλιάδες λεβέντες. Θα τους εκδικηθούν».

Εξαντλημένο _
Υπάρχει μεταχειρισμένο

Βλ. περισσότερα:
Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1939-1949, τόμ. Β1, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 334 - 347.
Σπύρος Α. Κωτσάκης, «Εισφορά στο χρονικό της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1986, σελ. 213 - 214.

• Και σαν πέρασε της Παναγιάς η μέρα, δεύτερο ξημέρωμα, 17 του τρυγητή, σκύλα μέρα, δίσεχτη μέρα, κατάρα στην κατάρα για μέρα, μέρα που δε σταμάταγε ο χρόνος, που δε ξεσκίζονταν τα φύλλα του μερολογιού, μέρα που μάζωξαν στην εκκλησιά τα παλικάρια και πλημμύρισε η χώρα αίματα και έσκουζε για χρόνια ο ουρανός από τον καημό του, που κάρφωσε στα στήθια του Χριστού το τελευταίο καρφί ο Ισκαριώτης… (αφήγηση Μάνος Κατράκης) _Οκτώ χιλιάδες έκλεισαν στο Χαϊδάρι και απ’ αυτούς 1.000 σύρθηκαν στα κάτεργα της Γερμανίας όμηροι, απ’ όπου πολλοί δε γύρισαν ποτέ. Συνολικά 315 ήταν τα θύματα της θηριωδίας του Μπλόκου της Κοκκινιάς (902.gr).
  
  
  
• Τον Αύγουστο δεκαεφτά
  κει στην Οσία Ξένη
  οι «Έλληνες» κι οι Γερμανοί
  ήρθανε λυσσασμένοι
  Δεκαεφτά χρονώ παιδιά
  στη μάντρα τα τραβούνε
  χωρίς να τα εξετάσουμε
  όλα τα εκτελούνε
  

  Απόσπασμα από λαϊκό θρήνο άγνωστου ποιητάρη