Νόρμα Τζιν Μόρτενσον κατά κόσμον Marilyn Monroe _Μέριλιν Μονρόε

Γεννήθηκε ως Νόρμα Τζιν Μόρτενσον την 1^η Ιουνίου 1926 στο Λος Άντζελες: Η μητέρα της, Γκλάντις Περλ Μπέικερ (το γένος Μονρόε), ήταν από το Negras, Coahuila του Μεξικό από μια φτωχή οικογένεια που μετακόμισε στην Καλιφόρνια με την αλλαγή του αιώνα. Στην ηλικία των 15 ετών, η Γκλάντις παντρεύτηκε των Τζον Νιούτον Μπέικερ (μεγαλύτερό της κατά εννέα χρόνια) και μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τον Ρόμπερτ (1917–1933) και την Μπερνίς (1919–2014). Η ίδια έκανε αίτηση διαζυγίου και ζήτησε αποκλειστικότητα το 1923, αλλά ο Μπέικερ σύντομα απήγαγε τα παιδιά και μετακόμισε μαζί τους στην πατρίδα του, το Κεντάκι.

Η Μονρόε δεν είχε μάθει ότι έχει αδερφή μέχρι τα 12 έτη της. Γνωρίστηκαν για πρώτη φορά το 1944, όταν ήταν 17-18. Μετά το διαζύγιο, η Γκλάντις εργάστηκε ως κόπτρια αρνητικού φιλμ στο εργαστήριο επεξεργασίας ταινιών Consolidated Film Industries. Το 1924 παντρεύτηκε των Μάρτιν Έντουαρντ Μόρτενσεν, αλλά χωρίστηκαν λίγους μήνες αργότερα και χώρισαν το 1928. Το 2022, ένα τεστ DNA έδειξε ότι πατέρας της Μονρόε ήταν ο Τσαρλς Στάνλεϊ Γκίφορντ, ένας συνεργάτης με τον οποίο είχε η Γκλάντις σαρκικό δεσμό το 1925.

Η Μέριλιν  η “ξανθιά σεξοβόμβα”, ηθοποιός, μοντέλο και τραγουδίστρια, γεννημένη ως Νόρμα Τζιν Μόρτενσον, χάθηκε στα 36 της χρόνια -4_Αυγ_1962. Γνωστή για την ερμηνεία _καταρχήν, κωμικών χαρακτήρων, έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή σύμβολα του σεξ της 10ετίας 1950-1960, αλλά και ορόσημο της (αμερικάνικης) σεξουαλικής επανάστασης της εποχής. Ήταν κορυφαία για πάνω από 10 χρόνια και οι ταινίες απέσπασαν 200 εκατομ$ (2 δισ$ σημερινά) μέχρι το θανατό της παραμένοντας τεράστιο είδωλο ποπ κουλτούρας μέχρι και σήμερα. Το 1999, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην 6^η θέση της λίστας με τους μεγαλύτερους γυναικείους θρύλους της οθόνης από την Χρυσή Εποχή του Χόλιγουντ. Πολλοί κριτικοί ταινιών έχουν αναφερθεί στην Μονρόε ως μία από τις καλύτερες ηθοποιούς που δεν απέσπασαν υποψηφιότητα για Βραβείο Ακαδημίας.
Τη σκηνοθέτησε ως πρωταγωνίστρια, αλλά και σε μικρότερους ρόλους, όλο το βαρύ πυροβολικό στης εποχής _βλ. αναλυτικά στο τέλος, ✨ Φριτς Λανγκ _Τζορτζ Κιούκορ _Τζον Χιούστον _Μπίλι Γουάιλντερ _Λόρενς Ολίβιε Τζόσουα Λόγκαν ✨ Ουόλτερ Λανγκ _Ότο Πρέμιγκερ _Χάουαρντ Χοκς _Χένρι Χάθαγουεϊ ✨ Ρόι Ουόρντ Μπέικερ ✨ Χένρι Κόστερ ✨ Άρθουρ Πίρσον _Τζόζεφ Μ. Νιούμαν ✨ Τζον Στέρτζις _Χιου Χέρμπερτ _Άρθουρ Πίροσν κά

Το σίγουρο είναι πως πίσω από την περσόνα της χαζούλας ξανθιάς που δοξάστηκε ως σύμβολο του σεξ  υπήρχε μια γυναίκα με κοινωνικές, πολιτικές ανησυχίες ακόμα και βαθύ αίσθημα δικαιοσύνης και αυτός ο βασικός λόγος που η Μονρόε μπήκε στο στόχαστρο του βαθέως κατεστημένου των ΗΠΑ, ιδιαίτερα σε μια εποχή που ο Μακαρθισμός είχε εξαπολύσει κυνήγι μαγισσών. Το 2012, με αφορμή την συμπλήρωση πενήντα χρόνων από τον θάνατό της, δόθηκαν για πρώτη φορά στη δημοσιότητα φάκελοι του FBI με θέμα τις πολιτικές απόψεις και δραστηριότητες της χολιγουντιανής σταρ, από όπου προέκυψε ότι η Μέριλιν ξεκίνησε να προσελκύει το ενδιαφέρον των αμερικανικών υπηρεσιών τουλάχιστον από το 1955 –αν όχι και νωρίτερα.

Τον Ιούνιο του 1942 και σε ηλικία 16 ετών, εγκατέλειψε το σχολείο για να παντρευτεί τον γείτονα της, τον εργάτη Τζέιμς Ντόχερτι. Χώρισαν το 1946, την ίδια χρονιά όπου άλλαξε το όνομα της σε Μέριλιν Μονρόε. Κατά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου εργάστηκε σε εργοστάσιο κατασκευής drone και εκεί την ανακάλυψε ο συγγραφέας και φωτογράφος Ντέιβιντ Κόνοβερ το 1944, που παρατήρησε τη φωτογένειά της καθώς εργαζόταν για το περιοδικό Yank.

Τα πρώτα χρόνια ξεκίνησε ως μοντέλο – κομπάρσος. Οι πρώτες της επιτυχίες ως ηθοποιού ήρθαν το 1950 με τις ταινίες (μη κωμωδίες) Η ζούγκλα της ασφάλτου του Τζον Χιούστον και Όλα για την Εύα με τη Μπέτι Ντέιβις, ενώ προκλήθηκε σκάνδαλο όταν και γνωστοποιήθηκε ότι παλιότερα είχε ποζάρει γυμνή για το Playboy.

Η αισθησιακή πλευρά της εκφράστηκε στο Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές (1953), με συμπρωταγωνίστρια την Τζέιν Ράσελ. Το 1955 πρωταγωνίστησε στην ταινία Επτά χρόνια φαγούρα. Ο δεύτερος σύζυγός της ήταν ο μεγάλος Τζο Ντι Μάτζιο (παίκτης του μπέιζμπολ) με τον οποίο και χώρισε μετά από 9μηνη συμβίωση. Ήθελε να παίξει σε σοβαρούς ρόλους γι’ αυτό και φοίτησε στο Άκτορς Στούντιο της Νέας Υόρκης. Το 1956 έπαιξε στην ταινία Στάση του λεωφορείου για την οποία προτάθηκε για χρυσή σφαίρα. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τον συγγραφέα Άρθουρ Μίλερ, ενώ συνεργάστηκε με τον Σερ Λόρενς Ολίβιε. Το 1959 συμπρωταγωνίστησε μαζί με τον Τζακ Λέμον και τον Τόνι Κέρτις στην ταινία Μερικοί το προτιμούν καυτό, όπου και θριάμβευσε.

… και μέλος
του Κομμουνιστικού Κόμματος!!

Το FBI ουδέποτε βρήκε απόδειξη ότι η Μονρόε ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ, είχε, ωστόσο, ισχυρές ενδείξεις ότι η διάσημη ηθοποιός διακατέχονταν από «αριστερές απόψεις». Στις αρχές του 1960, σε έκθεση του αρμόδιου πράκτορα που είχε αναλάβει την έρευνα προς τον τότε διευθυντή του FBI, τον Τζέι Έντγκαρ Χούβερ αναφέρονταν τα εξής: «Είναι βέβαιο ότι είναι αριστερών πεποιθήσεων. Παρ’ όλα αυτά δεν προκύπτει κάποια διασύνδεσή της με το Κομμουνιστικό Κόμμα στο Λος Άντζελες».

Από τα αρχεία του FBI προκύπτει το γεγονός ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας των ΗΠΑ εστίαζαν στις σχέσεις και τα ταξίδια της Μέριλιν Μονρόε στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, επισημαίνεται η αίτηση για βίζα που φέρεται να είχε καταθέσει η χολιγουντιανή σταρ το 1955 προκειμένου να ταξιδέψει στην Σοβιετική Ένωση. Με επιστολή του στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Τζ. Έντγκαρ Χούβερ σημείωνε ότι ο μάνατζερ της Μέριλιν είχε στείλει εκ μέρους της αίτημα για βίζα στην σοβιετική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Daily Worker», το ταξίδι εντάσσονταν στο πλαίσιο προγράμματος του Εθνικού Ιδρύματος Τέχνης για την ενίσχυση των πολιτιστικών σχέσεων ΗΠΑ-ΕΣΣΔ. Μπορεί το ταξίδι να μην πραγματοποιήθηκε ποτέ, όμως και μόνο η δήλωση της Μονρόε ότι «ανυπομονεί να επισκεπτεί τη Ρωσία και άλλες χώρες», που δημοσιεύθηκε στην «Daily Worker», ήταν αρκετή για να προκαλέσει το ζωηρό ενδιαφέρον του FBI.

Το ίδιο ενδιαφέρον έδειξε το Ομοσπονδιακό Γραφείο Πληροφοριών και για την φιλία που ανέπτυξε η ηθοποιός με τον Φρέντερικ Βάντερμπιλτ Φιλντ, έναν Αμερικάνο που ζούσε στο Μεξικό και τον οποίο η μεγαλοαστική οικογένεια του είχε αποκληρώσει εξαιτίας των αριστερών πεποιθήσεών του. Στην αυτοβιογραφία του, που εκδόθηκε χρόνια αργότερα, ο Φιλντ έγραφε για την Μέριλιν: “Μας έλεγε για τα βαθιά συναισθήματα που έτρεφε για τα κοινωνικά δικαιώματα, την ισότητα των μαύρων, αλλά και τον θαυμασμό της για όσα συνέβαιναν στην Κίνα, τον θυμό της για το κυνήγι μαγισσών ενάντια στους φιλοκομμουνιστές, τον Μακαρθισμό και το μίσος της για τον Τζ. Έντγκαρ Χούβερ”». Σύμφωνα με τα αρχεία του FBI, η Μονρόε πραγματοποίησε το τελευταίο της ταξίδι στο Μεξικό τον Φλεβάρη του 1962, λίγους μόλις μήνες πριν τον μυστηριώδη θανατό της στο Λος Άντζελες.

Η ταινία του Τζον Χιούστον Οι αταίριαστοι αποδείχθηκε προφητική για τη Μέριλιν. Το σενάριο υπέγραψε ο Άρθουρ Μίλερ, ο οποίος το έγραψε ειδικά για την Μέριλιν. Η ταινία γυρίστηκε το 1960 και προβλήθηκε το 1961, όταν το ζευγάρι είχε χωρίσει. Ο Μίλερ ανέφερε ότι “Πρόκειται για την αδυναμία των ανθρώπων να συνάψουν μεταξύ τους σχέσεις σταθερές και ασφαλείς. Πρόκειται για την τραγωδία του χωρισμού”. Τον Ιανουάριο του 1961, η Μονρόε υπέβαλε αίτηση διαζυγίου στο δικαστήριο του Χουάρεθ στο Μεξικό εναντίον του Μίλερ, λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων. Αργότερα εισήχθη σε ψυχιατρική κλινική. Το 1962 απολύθηκε από την εταιρεία 20th Century Fox, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Κάτι Πρέπει να Δώσεις, που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, λόγω «ασυνέπειας, αργοποριών και ιδιοτροπιών της». Η αποζημίωσή της ήταν 200.000 δολάρια.

Η Μέριλιν Μονρόε απεβίωσε σε ηλικία 36 ετών, σαν σήμερα 4-Αυγ-1962 και βρέθηκε νεκρή από την οικονόμο της μία μέρα αργότερα, τα ξημερώματα Κυριακής 3:45 π.μ. στις 5 Αυγούστου, στο σπίτι της. Στο ένα χέρι κρατούσε το ακουστικό του τηλεφώνου ενώ δίπλα της υπήρχε ένα κενό φιαλίδιο υπνωτικών. Ο θάνατός της αποδόθηκε σε υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών, ενώ πολλοί μίλησαν για δολοφονία _σε κάθε περίπτωση οι συνθήκες του θανάτου της παραμένουν “ανεξήγητες” και το μυστήριο δεν έχει ακόμη λυθεί ενώ εκδοχές και σενάρια διατυπώνονται από τότε αδιαλείπτως Η είδηση του τόσο απροσδόκητου τέλους της έκανε τον γύρο του κόσμου και ο 2^ος σύζυγός της, πρωταθλητής του μπέιζμπολ Τζο Ντι Μάτζιο, κατηγόρησε ευθέως το Χόλιγουντ και τους Κένεντι, ενώ ο τρίτος, ο θεατρικός συγγραφέας Άρθουρ Μίλερ απέκλεισε το ενδεχόμενο της αυτοκτονίας. “Σε κάθε 100 κυβικά εκατοστά του αίματος της νεκρής υπήρχαν 4,5 χιλιοστόγραμμα υπνωτικού φαρμάκου. Αρκούν 2,5 για να προκαλέσουν τον θάνατον“, απεφάνθησαν μετά την ιατροδικαστική εξέταση. Είπε, κάποτε, για τη ζωή της: “Θα ήταν μια ανακούφιση εάν τελείωνε. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε έναν αγώνα δρόμου, να φτάνεις κάπου κι έπειτα να ξαναρχίζεις από την αρχή“.

·       “Μια νύχτα με την Μέριλιν” του Νίκολας Ρεγκ: Πρωτοποριακή ταινία “φανταστική πραγματικότητας”, όπου ο σκηνοθέτης μεταφέρει στην οθόνη τέσσερις από τις πλέον εξέχουσες προσωπικότητες της δεκαετίας του ’50, που θα μπορούσαν να είναι ο Αλμπερτ Αϊνστάιν, η Μέριλιν Μονρόε, ο Τζο ντι Μάτζιο και ο Τζο Μακ Κάρθι. Αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται στο ίδιο ξενοδοχείο στη Νέα Υόρκη. Ξαφνικά η Μέριλιν Μονρόε εκδηλώνει ένα ενδιαφέρον για τη θεωρία της σχετικότητας που της εξηγεί ο Αϊνστάιν, ενώ οι δυο άλλοι διακόπτουν συνεχώς αυτή την αταίριαστη σχέση. Ο σκηνοθέτης κατάφερε να ισορροπήσει μεταξύ του φανταστικού και του πραγματικού με επιτυχία. Με τους: Τερέζα Ράσελ και Τόνι Κέρτις.

·       “Ελα ν’ αγαπηθούμε”: σπιρτόζικη αισθηματική κομεντί, σε σκηνοθεσία Τζορτζ Κιούκορ. Ο Μαρκ Κλέμενς, ένας γοητευτικός πολυεκατομμυριούχος εργένης, μαθαίνει ότι πρόκειται να τον διακωμωδήσουν σε ένα μιούζικαλ που ανεβαίνει σε σκηνή της Νέας Υόρκης. Πηγαίνει λοιπόν στο θέατρο, σε ώρα πρόβας, για να διαμαρτυρηθεί προσωπικά στον παραγωγό του έργου. Θα ξεχάσει, όμως, τον σκοπό της επίσκεψής του, καθώς θα πέσει θύμα της σαγήνης της Αμάντας Ντελ, πρωταγωνίστριας στην παράσταση. Οταν τον παίρνουν κατά λάθος για ηθοποιό, ο Μαρκ κρύβει την αληθινή του ταυτότητα, προκειμένου να κερδίσει την καρδιά της πανέμορφης Αμάντα… Μοναδικές στιγμές μαγείας χαρίζει αυτή η κλασική κομεντί του κορυφαίου στιλίστα του είδους Τζορτζ Κιούκορ, που έδωσε την ευκαιρία σε δύο από τα λαμπρότερα αστέρια του κινηματογραφικού στερεώματος να συναντηθούν. Πρόκειται για την αλησμόνητη ντίβα Μέριλιν Μονρόε και τον Γάλλο γόη Ιβ Μοντάν. Συμπρωταγωνιστούν: Τόνι Ράνταλ, Φράνκι Βον.

·       “Μερικοί το προτιμούν καυτό”, σκηνοθεσία Μπίλι Γουάιλντερ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’20 στο Σικάγο, λόγω της ποτοαπαγόρευσης, έχουν δημιουργηθεί μεγάλες συμμορίες. Ο Τζο και ο Τζέρι είναι μουσικοί σ’ ένα νάιτ κλαμπ. Οταν η αστυνομία ένα βράδυ κάνει έφοδο, για να σωθούν, κρύβονται σ’ ένα γκαράζ. Δεν είναι όμως τυχεροί, γιατί γίνονται μάρτυρες μιας ομαδικής δολοφονίας. Η μία συμμορία εξοντώνει την άλλη. Ο αρχηγός της συμμορίας τούς ανακαλύπτει και εκείνοι για να ξεφύγουν μεταμφιέζονται σε γυναίκες και μπαίνουν σε μια γυναικεία ορχήστρα που πηγαίνει με τρένο στη Φλόριντα. Ο αρχηγός όμως της συμμορίας εξακολουθεί να τους αναζητά και εκείνοι δεν μπορούν ν’ αλλάξουν την αμφίεσή τους. Στην ταινία από τη μία πλευρά παρουσιάζεται ο τρόμος του βίαιου θανάτου και από την άλλη η χαρά της ζωής, οι γκάνγκστερ και η «ζαχαρένια» Σούγκαρ Κέιν. Ανάμεσα σε αυτές τις δύο καταστάσεις, δύο άνδρες αναγκάζονται να μεταμφιεστούν σε γυναίκες, επειδή παρακολούθησαν μια «απαγορευμένη σκηνή». Πρωταγωνιστούν: Μέριλιν Μονρόε, Τόνι Κέρτις, Τζακ Λέμον, Τζορτζ Ραφτ κ.ά.

Το «Blonde» είναι η βιογραφία της Μέριλιν Μονρόε, σε σκηνοθεσία Αντριου Ντόμινικ, παραγωγή Netflix και με πρωταγωνίστρια την Ανα δε Αρμας («Νο Time to Die», «Deep Water», «Στα Μαχαίρια»).
Η Υπηρεσία Καταλληλότητας Κινηματογραφικών Ταινιών Αμερικής, έδωσε στην στη βιογραφία, η οποία βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίο της Τζόις Κάρολ Όουτς, ένα «Ακατάλληλο κάτω των 17» πρόσημο, για το «σεξουαλικό περιεχόμενο» της.
Ο Ντόμινκ το είχε προβλέψει αυτό εδώ και μήνες. Είχε πει σε συνέντευξή του στο Screen Daily: «Είναι μία απαιτητική ταινία. Και την γυρίσαμε χωρίς συμβιβασμούς. Αν το κοινό ενοχληθεί, θα είναι το γαμημένο πρόβλημα του κοινού. Δεν κατεβαίνει κανείς μας σε εκλογές για να τρομάξουμε. Είναι μία ακατάλληλη ταινία για την Μέριλιν Μονρόε. Κι αυτό είναι καλό, σωστά; Εγώ πάντως θα ήθελα μία ακατάλληλη βερσιόν της ιστορίας της Μέριλιν!» Το βιβλίο (700 σελίδων!) της Όουτς πάντως είναι το ίδιο εκρηκτικό και περιλαμβάνει ακόμα και μία σκληρή σκηνή βιασμού… Πάντως, ο Ντόμινικ δηλώνει απεριόριστο σεβασμό στο Netflix που του επέτρεψε να κάνει ό,τι θέλει.

Φιλμογραφία

_Χρονιά _Αγγλικός \    Ελληνικός τίτλος \ Ρόλος \ Σκηνοθέτης

·      1947 The Shocking Miss Pilgrim ✨ τηλεφωνήτρια ✨  Τζορτζ Σίτον

§  1947 Dangerous Years ✨ Επικίνδυνα χρόνια ✨ Ίβι ✨ Άρθουρ Πίροσν

·      1948 You Were Meant for Me ✨ Φλάππερ ✨ Ελόιντ Μπέικον

§  1948 Scudda Hoo! Scudda Hay! ✨ Μπέτι ✨ Χιου Χέρμπερτ

§  1948 Green Grass of Wyoming ✨ Χορεύτρια στην πλατεία ✨Λούις Κινγκ

§  1948 Ladies of the Chorus   Η βασίλισσα της παράστασης  ✨  Πέγκι Μάρτιν ✨ Φιλ Κάρφσον

·      1949 Love Happy✨πελάτισσα του Γκρυνιόν ✨Τζον Στέρτζις

·      1950 A Ticket to Tomahawk✨ Κλάρα ✨Ρίτσαρντ Σέιλ

§  1950 Right Cross ✨ Ντάσκι Λεντού ✨Τζον Στέρτζις

§  1950 The Fireball ✨Πόλι ✨Τέι Γκάρνετ

§  1950 The Asphalt Jungle✨ Η Ζούγκλα της Ασφάλτου ✨ Άντζελα Φίνλεϊ ✨ Τζον Χιούστον

§  1950 All About Eve Όλα για την Εύα ✨κα. Κλώντια Κάσουελ Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς

·      1951 Love Nest ✨ Ρομπέρτα Στίβενς ✨Τζόζεφ Μ. Νιούμαν

§  1951 Let’s Make It Legal ✨Τζόις Μάνερινγκ✨ Ρίτσαρντ Σέιλ

§  1951 Home Town Story ✨Ίρις Μάρτιν ✨ Άρθουρ Πίρσον

§  1951 As Young as You Feel ✨ Όσο νέος νιώθεις ✨ Χάριετ Χάρμαν Τζόουνς

·      1952 Henry’s Full House ✨ Άτομο που περπατά στον δρόμο✨ Χένρι Κόστερ

§  1952 Monkey Business ✨Ο Βαρνάβας, η Εντβίνα, η Μαϊμού και το Μπογκόμολετς ✨Λόις Λόρελ ✨    Χάουαρντ Χοκς

§  1952 Clash by Night ✨ Σύγκρουση εραστών ✨Πέγκι✨ Φριτς Λανγκ

§  1952 We’re Not Married! ✨Αν ο Γάμος σας Ήταν Άκυρος τι θα Κάνατε; ✨ Άναμπελ Νόρις ✨ Έντμουντ Γκούλντινγκ

§  1952 Don’t Bother to Knock  ✨ Το έκτο κλειδί της γκαρσονιέρας / Φλογισμένα χείλη  ✨Νελ Φορμπς ✨ Ρόι Ουόρντ Μπέικερ

·      1953 Niagara ✨ Νιαγάρας ✨ Ρόουζ Λούμις ✨ Χένρι Χάθαγουεϊ

§  1953 Gentlemen Prefer Blondes ✨ Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές✨ Λορελέι Λι ✨ Χάουαρντ Χοκς

§  1953 How to Marry a Millionaire✨ πως να παντρευτείτε έναν εκατομμυριούχο ✨Πόλα Ντεμπεβουάζ ✨ Ζαν Νεγκουλέσκο

·      1954 River of No Return ✨Ποτάμι χωρίς επιστροφή ✨ Κέι Ουέστον ✨ Ότο Πρέμιγκερ

§  1954 There’s No Business Like Show Business ✨ Ο χορός είναι η ζωή μου ✨ Βίκι ✨ Ουόλτερ Λανγκ

·      1955 The Seven Year Itch   Επτά χρόνια φαγούρα ✨ κοπέλα ✨ Μπίλι Γουάιλντερ

·      1956 Bus Stop  ✨  Στάση λεωφορείου ✨ Σερί ✨ Τζόσουα Λόγκαν

·      1957 The Prince and the Showgirl ✨ Ο πρίγκηπας και η χορεύτρια✨Έλζι Μαρίνα ✨Λόρενς Ολίβιε

·      1959 Some Like It Hot ✨Μερικοί το προτιμούν καυτό ✨Σούγκαρ Κέιν Κοβάλτσικ ✨ Μπίλι Γουάιλντερ

·      1960 Let’s Make Love ✨ Έλα ν’ αγαπηθούμε ✨ Αμάντα Ντελ ✨ Τζορτζ Κιούκορ

·      1961 The Misfits ✨Οι αταίριαστοι Ρόσλιν Τέιμπερ ✨Τζον Χιούστον

·      1962 Something’s Got To Give (Ημιτελές) ✨ Έλεν Ουάγκσταφ Άρντεν ✨Τζορτζ Κιούκορ

Πηγές:
Marilyn Monroe biography _
Η Μέριλιν Μονρόε cine.gr
Μέριλιν Μονρόε IMDb

Η “κόκκινη” Μέριλιν Μονρόε
στο στόχαστρο του Μακαρθισμού

«Μια ηθοποιός δεν είναι μηχανή, όμως έτσι σε αντιμετωπίζουν. Ως μια μηχανή που παράγει χρήματα». Η φράση αυτή δεν ανήκει σε κάποιον διανοούμενο, συγγραφέα ή επιστήμονα αλλά σε μια γυναίκα που ολόκληρη η σύντομη ζωή της συνδέθηκε άρρηκτα με την βιομηχανία του θεάματος. Ο λόγος για την εμβληματική σταρ του Χόλιγουντ Μέριλιν Μονρόε, μια από τις πλέον δημοφιλείς προσωπικότητες στην ιστορία της έβδομης τέχνης.

Η συμπλήρωσή φέτος 64 χρόνων από τον θάνατό της και η κυκλοφορία –πριν δυο χρόνια μιας νέας, αμφιλεγόμενης, ταινίας με θέμα την ζωή της («Blonde», Netflix) αποτέλεσαν αφορμή για να επανέλθει στο προσκήνιο η συζήτηση για την πτυχή εκείνη της προσωπικότητας της Μονρόε που το Χόλιγουντ φρόντισε καλά να μείνει στο σκοτάδι. Και αυτό διότι πίσω από την περσόνα της χαζούλας ξανθιάς που δοξάστηκε ως σύμβολο του σεξ τη δεκαετία του 1950 φαίνεται πως υπήρχε μια γυναίκα με κοινωνικές, πολιτικές ανησυχίες ακόμα και βαθύ αίσθημα δικαιοσύνης.

Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που η Μονρόε – κατά κόσμον Νόρμα Τζιν Μόρτενσον – μπήκε στο στόχαστρο του βαθέως κατεστημένου των ΗΠΑ, ιδιαίτερα σε μια εποχή που ο Μακαρθισμός είχε εξαπολύσει κυνήγι μαγισσών. Το 2012, με αφορμή την συμπλήρωση πενήντα τεσσάρων χρόνων από τον θάνατό της, δόθηκαν για πρώτη φορά στη δημοσιότητα φάκελοι του FBI με θέμα τις πολιτικές απόψεις και δραστηριότητες της χολιγουντιανής σταρ. Από τα έγγραφα προέκυψε η πληροφορία ότι η Μέριλιν ξεκίνησε να προσελκύει το ενδιαφέρον των αμερικανικών υπηρεσιών το 1955, χρονιά έναρξης της σχέσης της ηθοποιού με τον σπουδαίο θεατρικό συγγραφέα Άρθρουρ Μίλερ. Άνθρωπος προοδευτικών αντιλήψεων που σε πολλά έργα του («ο Θάνατος του Εμποράκου», κ.α) κατέκρινε το περίφημο «αμερικάνικο όνειρο» και την ζώσα πραγματικότητα του καπιταλισμού, ο Μίλερ υπήρξε ο ίδιος θύμα της παράνοιας του Μακαρθισμού. Το 1954 οι αρχές του αφαίρεσαν το διαβατήριο, ενώ το 1956 κλήθηκε ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων όπου του ζητήθηκε να καταδώσει συναδέλφους του που είχαν αναπτύξει φιλοκομμουνιστική δράση. Η γενναία άρνηση του Μίλερ να γίνει χαφιές του χάρισε μια περίοπτη θέση στη μαύρη λίστα του FBI και των άλλων κρατικών υπηρεσιών των ΗΠΑ.

Το FBI ουδέποτε βρήκε καμία απόδειξη ότι η Μονρόε ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ. Είχε, ωστόσο, ισχυρές ενδείξεις ότι η διάσημη ηθοποιός διακατέχονταν από «αριστερές απόψεις». Στις αρχές του 1960, σε έκθεση του αρμόδιου πράκτορα που είχε αναλάβει την έρευνα προς τον τότε διευθυντή του FBI, τον Τζέι Έντγκαρ Χούβερ αναφέρονταν τα εξής: «Είναι βέβαιο ότι είναι αριστερών πεποιθήσεων. Παρ’ όλα αυτά δεν προκύπτει κάποια διασύνδεσή της με το Κομμουνιστικό Κόμμα στο Λος Άντζελες». Εδώ, βέβαια, πρέπει να επισημανθεί ότι στις ΗΠΑ της Μακαρθικής περιόδου, εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, ο χαρακτηρισμός «αριστερός», ή ακόμη και «προοδευτικός/φιλελεύθερος», ήταν ταυτισμένος με τον φιλοσοβιετισμό και τον κομμουνισμό. Στο απόγειο της αντικομμουνιστικής εκστρατείας τη δεκαετία του 1950, εκατοντάδες εργαζόμενοι στον χώρο του κινηματογράφου, συμπεριλαμβανομένων επιφανών σκηνοθετών, ηθοποιών, σεναριογράφων και παραγωγών, διώχθηκαν με την κατηγορία της «φιλοκομμουνιστικής δράσης». Συνοδοιπόροι του Μακαρθισμού σε αυτό το κυνήγι μαγισσών στάθηκαν διάσημοι παραγωγοί όπως ο αντικομμουνιστής Ουόλντ Ντίσνεϊ, αλλά και σκηνοθέτες όπως ο Ελία Καζάν, ο οποίος αμαύρωσε μια για πάντα την φήμη του καταδίδοντας στις αρχές μια σειρά συναδέλφους του, μεταξύ των οποίων και ο Ζιλ Ντασέν.

Η Μέριλιν Μονρόε με τον Άρθουρ Μίλερ.

Από τα αρχεία του FBI προκύπτει το γεγονός ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας των ΗΠΑ εστίαζαν στις σχέσεις και τα ταξίδια της Μέριλιν Μονρόε στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, επισημαίνεται η αίτηση για βίζα που φέρεται να είχε καταθέσει η χολιγουντιανή σταρ το 1955 προκειμένου να ταξιδέψει στην Σοβιετική Ένωση. Με επιστολή του στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Τζ. Έντγκαρ Χούβερ σημείωνε ότι ο μάνατζερ της Μέριλιν είχε στείλει εκ μέρους της αίτημα για βίζα στην σοβιετική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Daily Worker», το ταξίδι εντάσσονταν στο πλαίσιο προγράμματος του Εθνικού Ιδρύματος Τέχνης για την ενίσχυση των πολιτιστικών σχέσεων ΗΠΑ-ΕΣΣΔ. Μπορεί το ταξίδι να μην πραγματοποιήθηκε ποτέ, όμως και μόνο η δήλωση της Μονρόε ότι «ανυπομονεί να επισκεπτεί τη Ρωσία και άλλες χώρες», που δημοσιεύθηκε στην «Daily Worker», ήταν αρκετή για να προκαλέσει το ζωηρό ενδιαφέρον του FBI.

Το ίδιο ενδιαφέρον έδειξε το Ομοσπονδιακό Γραφείο Πληροφοριών και για την φιλία που ανέπτυξε η ηθοποιός με τον Φρέντερικ Βάντερμπιλτ Φιλντ, έναν Αμερικάνο που ζούσε στο Μεξικό και τον οποίο η μεγαλοαστική οικογένεια του είχε αποκληρώσει εξαιτίας των αριστερών πεποιθήσεών του. Στην αυτοβιογραφία του, που εκδόθηκε χρόνια αργότερα, ο Φιλντ έγραφε για την Μέριλιν: «Μας έλεγε για τα βαθιά συναισθήματα που έτρεφε για τα κοινωνικά δικαιώματα, την ισότητα των μαύρων, αλλά και τον θαυμασμό της για όσα συνέβαιναν στην Κίνα, τον θυμό της για το κυνήγι μαγισσών ενάντια στους φιλοκομμουνιστές, τον Μακαρθισμό και το μίσος της για τον Τζ. Έντγκαρ Χούβερ». Σύμφωνα με τα αρχεία του FBI, η Μονρόε πραγματοποίησε το τελευταίο της ταξίδι στο Μεξικό τον Φλεβάρη του 1962, λίγους μόλις μήνες πριν τον μυστηριώδη θανατό της στο Λος Άντζελες.

Ο θάνατος της Μονρόε σε ηλικία 36 ετών στις 4 Αυγούστου 1962, που σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή προήλθε από υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών, δεν σήμανε το τέλος των ερευνών του FBI. Το τελευταίο έγγραφο της υπηρεσίας που αναφέρεται στην ηθοποιό συντάχθηκε το 1973, δηλαδή έντεκα χρόνια μετά τον αδόκητο χαμό της. Το ερώτημα «γιατί το FBI συνέχιζε τις έρευνες για την Μονρόε μια δεκαετία μετά το θάνατό της» παραμένει αναπάντητο, όπως αναπάντητα παραμένουν δεκάδες ερωτήματα αναφορικά με μια σειρά πτυχές της σύντομης αλλά έντονης ζωής της χολιγουντιανής σταρ.

Ποια ήταν, λοιπόν, η σχέση της Νόρμα Τζιν Μόρτενσον με την κομμουνιστική ιδεολογία; Κανείς δε μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Ουδέποτε αποδείχθηκε οποιαδήποτε, άμεση ή έμμεση, σχέση της με το Κομμουνιστικό Κόμμα, όπως ουδέποτε βρέθηκε κάποιο στοιχείο που να αποδεικνύει φιλοκομμουνιστική δράση. Αυτό που, ωστόσο, μοιάζει να είναι ξεκάθαρο είναι πως πίσω από το δημόσιο προφίλ του «sex symbol» και της «αφελούς ξανθιάς», που καλλιέργησε η ίδια στο πλαίσιο της κινηματογραφικής της καριέρας, υπήρχε ένας άνθρωπος με κοινωνικές ευαισθησίες και πολιτικές ανησυχίες. Πίσω από την αστραφτερή Μέριλιν υπήρχε η Νόρμα, ένα παιδί της εργατικής τάξης από την Καλιφόρνια που, παρά τη δόξα και το χρήμα που γνώρισε, δεν κατάφερε ποτέ να νιώσει άνετα στους κόλπους της καπιταλιστικής βιομηχανίας του θέαματος.

Άλλωστε, το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που την ανέδειξε σε διεθνούς φήμης καλλιτέχνη ήταν το ίδιο που την κατέστησε ταυτόχρονα αντικείμενο αισχρής σεξιστικής εκμετάλλευσης, αντιμετωπίζοντάς την «ως μια μηχανή που παράγει χρήματα» όπως έλεγε η ίδια.