Το Πυθαγόρειο Θεώρημα είναι 1.000+ χρόνια παλιότερο από τον Πυθαγόρα ?¿

Να θυμηθούμε λίγο Ευκλείδεια γεωμετρία …ορθογώνιο τρίγωνο A B Γ, τετράγωνα των πλευρών… Το άθροισμα των τετραγώνων των δύο κάθετων πλευρών ισούται με το τετράγωνο της υποτείνουσας _γ²+β²=α² με την A ορθή (90^ο): O Ευκλείδης στο πρώτο βιβλίο των Στοιχείων Γεωμετρίας του (47^η  πρόταση) δίνει την εξής διατύπωση:«ἐν τοῖς ὀρθογωνίοις τριγώνοις τὸ ἀπὸ τῆς τὴν ὀρθὴν γωνίαν ὑποτεινούσης πλευρᾶς τετράγωνο
ν ἴσον ἐστὶ τοῖς ἀπὸ τῶν τὴν ὀρθὴν γωνίαν περιεχουσῶν πλευρῶν τετραγώνοις».

Δλδ: “το τετράγωνο της υποτείνουσας ενός ορθογώνιου τριγώνου ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο καθέτων πλευρών”. Στο ίδιο βιβλίο, ο Ευκλείδης παραθέτει τη σχετική απόδειξη που κατά παράδοση οφείλεται στον Πυθαγόρα, ο οποίος κατ’ άλλη, επίσης αρχαία, παράδοση, μετά την ανακάλυψή του αυτή θυσίασε προς τους θεούς εκατόμβη, γι’ αυτό και το θεώρημα αυτό ονομάσθηκε “Εκατόμβη” ή “Θεώρημα εκατόμβης”. Αν και το θεώρημα σήμερα φέρει το όνομα του διεθνούς Έλληνα μαθηματικού (570-495 πΧ.), από ιστορικές έρευνες φαίνεται ότι είχε διατυπωθεί και νωρίτερα (ως εμπειρική παρατήρηση). Υπάρχουν αποδείξεις ότι Βαβυλώνιοι μαθηματικοί είχαν κατανοήσει τον τρόπο λειτουργίας του θεωρήματος, αν και δεν υπάρχει σχεδόν καμία απόδειξη ότι το χρησιμοποίησαν σε μαθηματικά πλαίσια. Πρόκειται για το ονομαζόμενο Πλίμπτον 322_Plimpton 322 ή IM 67118 (1900 πΧ.) _ μια πήλινη πλάκα, που περιέχει έναν μαθηματικό πίνακα γραμμένο σε σφηνοειδή γραφή. Κάθε σειρά του πίνακα σχετίζεται με ένα πυθαγόρειο τριπλό, δηλαδή ένα τριπλό ακεραίων (s,ℓ,d) που ικανοποιεί το Πυθαγόρειο θεώρημα, s²+ℓ²=d², και η εποχή που γράφτηκε ήταν ~13-15 αιώνες πριν τις σημαντικότερες ελληνικές ανακαλύψεις στη γεωμετρία. Μαθηματικοί από τη Μεσοποταμία, την Ινδία και την Κίνα είναι επίσης γνωστοί για το ότι είχαν ανακαλύψει το αποτέλεσμα του θεωρήματος αποδεικνύοντας το επιπλέον, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Ο Πυθαγόρας ήταν σίγουρα ένας τρομερά έξυπνος άνθρωπος, που αν και είχε κάποιες περίεργες απόψεις για τα φασόλια, ήξερε σίγουρα από γεωμετρία. Αυτό φυσικά θα το γνωρίζατε, από το γυμνάσιο, όπου μάθαμε το Πυθαγόρειο Θεώρημα. Όμως ήταν ο Πυθαγόρας που το ανακάλυψε πρώτος; Από ότι φαίνεται, οι Βαβυλώνιοι βρήκαν την σχέση τις υποτείνουσας με τις δύο κάθετες πλευρές ενός ορθογώνιου τριγώνου, αρκετά νωρίτερα και μάλιστα με σημαντική διαφορά.

σσ _παρένθεση:
Ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός θεωρείτο και πατέρας της χορτοφαγίας. Τόσο ο ίδιος όσο και οι ακόλουθοι υποστηρικτές του, έτρωγαν φρούτα και λαχανικά, κυρίως, λόγω θρησκευτικών και ηθικών πεποιθήσεων _πίστευε πως όλα τα έμβια όντα έχουν ψυχή, άρα και τα ζώα δεν μπορούν να αποτελούν εξαίρεση. Για το λόγο αυτό είχε εξορίσει το κρέας και τα ψάρια από το τραπέζι του. Παραδόξως, εξόρισε και ένα λαχανικό, που σήμερα έχει μία από τις πιο τιμητικές θέσεις στα περισσότερα χορτοφαγικά μενού και δεν είναι άλλο από το ταπεινό φασόλι. Οι οπαδοί του απαγορευόταν να φάνε ή ακόμα και να αγγίξουν τα φασόλια, επειδή πίστευε ότι τα φασόλια και οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν από το ίδιο υλικό και θεωρούσε πως στα κοίλα στελέχη τους μπορούσαν να επιτρέψουν στις ψυχές των νεκρών να ταξιδέψουν πάνω από το έδαφος, μέσω της καλλιέργειας του φασολιού. Ενώ η απαγόρευση των φασολιών έπαψε να υφίσταται λίγο καιρό μετά το θάνατο του Πυθαγόρα, οι οπαδοί του συνέχισαν να ακολουθούν μία διατροφή χωρίς κρέας. Οι αρχές του Πυθαγόρα επηρέασαν τους ακαδημαϊκούς και θρησκευτικούς στοχαστές και ήταν μια ομάδα αυτών των ομοϊδεατών του, που ίδρυσαν την Χορτοφαγική Κοινότητα στην Αγγλία, στα μέσα της δεκαετίας του 1800.

Επιστρέφοντας στο Πυθαγόρειο Θεώρημα «Οποιοδήποτε βιβλίο ιστορίας θα σας πει ότι η τριγωνομετρία πηγαίνει πίσω στους αρχαίους Έλληνες αστρονόμους», είπε ο ερευνητής αρχαίων μαθηματικών Δρ Ντάνιελ Μάνσφιλντ _Daniel Francis Mansfield UNSW Sydney. «Μου αρέσει να σκέφτομαι τη Βαβυλωνιακή κατανόηση ως ένα απροσδόκητο prequel».
Η μετάφραση των σημάνσεων από τη βάση 60 – το σύστημα μέτρησης που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι – έδειξε ότι αυτοί οι αρχαίοι μαθηματικοί γνώριζαν το Πυθαγόρειο θεώρημα (δεν λεγόταν έτσι φυσικά) καθώς και άλλες προηγμένες μαθηματικές έννοιες.

«Το συμπέρασμα είναι αναπόφευκτο. Οι Βαβυλώνιοι γνώριζαν τη σχέση μεταξύ του μήκους της διαγώνιου ενός τετραγώνου και της πλευράς του: d=τετραγωνική ρίζα του 2, γράφει ο μαθηματικός Bruce Ratner σε μια μελέτη σχετικά με το θέμα. «Αυτός ήταν πιθανώς ο πρώτος αριθμός που ήταν γνωστός ότι είναι παράλογος. Ωστόσο, αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι ήταν εξοικειωμένοι με το Πυθαγόρειο Θεώρημα – ή, τουλάχιστον, με την ειδική περίπτωση του για τη διαγώνιο ενός τετραγώνου περισσότερα από χίλια χρόνια πριν από τον μεγάλο σοφό από τον οποίο ονομάστηκε.»

Αν όμως δεν βρέθηκε η εξίσωση από τον Πυθαγόρα, γιατί πήρε το όνομά του; Πόσο μάλλον όταν κανένα από τα γραπτά του δε σώζεται μέχρι σήμερα; Σύμφωνα με τον Ράτνερ, η εξίσωση πιθανότατα ανήκε στους Πυθαγόρειους, τα μέλη της σχολής που ίδρυσε ο Πυθαγόρας στην Σάμο και στην σημερινή νότια Ιταλία. «Ένας λόγος για τη σπανιότητα των αρχικών πηγών του Πυθαγόρα ήταν ότι η πυθαγόρεια γνώση μεταβιβάστηκε από τη μια γενιά στην άλλη από στόμα σε στόμα, καθώς το υλικό γραφής ήταν σπάνιο», γράφει. «Επιπλέον, από σεβασμό προς τον αρχηγό τους, πολλές από τις ανακαλύψεις που έκαναν οι Πυθαγόρειοι αποδόθηκαν στον ίδιο τον Πυθαγόρα· αυτό θα εξηγούσε τον όρο “Θεώρημα του Πυθαγόρα”. Όπως και να έχει, ο Πυθαγόρας παραμένει μια τεράστια προσωπικότητα της ανθρώπινης ιστορίας και αυτό δε μπορεί να το αλλάξει τίποτα». Δείτε μελέτη Springer.

Το θεώρημα έχει μεγάλο αριθμό αποδείξεων, πιθανότατα μεγαλύτερο από κάθε άλλο μαθηματικό θεώρημα. Οι αποδείξεις είναι ευθείες και το σύνολο τους συμπεριλαμβάνει τόσο γεωμετρικές όσο και αλγεβρικές αποδείξεις, κάποιες από της οποίες χρονολογούνται αρκετές χιλιετίες πριν. Το θεώρημα μπορεί να γενικευτεί με πολλούς τρόπους, σε χώρους μεγαλύτερης διάστασης, σε μη ευκλείδειους χώρους, σε μη ορθογώνια τρίγωνα ή ακόμα και σε ν-διάστατα στερεά (αυτά ψιλά γράμματα για τον πολύ κόσμο) Και το αντίστροφο Πυθαγόρειο Θεώρημα; ότι δηλαδή, αν ισχύει η παραπάνω σχέση μεταξύ των πλευρών ενός τριγώνου, τότε το τρίγωνο είναι ορθογώνιο; ΝΑΙ!

Η ιστορία του μπορεί να διαιρεθεί σε τέσσερα μέρη: ανακάλυψη των πυθαγόρειων τριάδων, ανακάλυψη της σχέσης μεταξύ των πλευρών ενός ορθογωνίου τριγώνου, ανακάλυψη των σχέσεων μεταξύ ομοίων τριγώνων και αποδείξεις του θεωρήματος στα πλαίσια κάποιου επαγωγικού συστήματος.

Ο Bartel Leendert van der Waerden (Ολλανδός μαθηματικός και ιστορικός των μαθηματικών _1903–1996) υπέθεσε ότι πυθαγόρειες τριάδες ανακαλύφθηκαν αλγεβρικά από τους Βαβυλώνιους. Γραμμένος μεταξύ του 200 και του 1786 π.Χ., την περίοδο του Μέσου Βασιλείου της Αιγύπτου, ο αιγυπτιακός πάπυρος του Βερολίνου 6619 συμπεριλαμβάνει ένα πρόβλημα του οποίου η λύση είναι η πυθαγόρεια τριάδα 6,8,10, στο οποίο όμως δεν γίνεται αναφορά σε ορθογώνιο τρίγωνο. (σσ. πάπυρος από το Μέσο βασίλειο, που βρέθηκε στη αρχαία τοποθεσία ταφής της Σακκάρα στις αρχές του 19^ου αιώνα μ.Χ. _μία από τις κυριότερες πηγές που έχουμε για τα αρχαία αιγυπτιακά μαθηματικά και την ιατρική, μεταξύ των οποίων και η πρώτη γνωστή καταγραφή που αφορά στην διαγνωστική εγκυμοσύνης, κατατάσσοντάς τον έτσι και στους αιγυπτιακούς ιατρικούς παπύρους). Ο πίνακας Plimpton 322 _αναφέραμε, γραμμένος στη Μεσοποταμία μεταξύ του 1790 και του 1750 π.Χ. κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Χαμουραμπί, περιέχει πολλές αναφορές σχετικές με πυθαγόρειες τριάδες. Από αιγυπτιακά μεγαλιθικά μνημεία των οποίων οι πλευρές είναι ακέραια πολλαπλάσια, φαίνεται ότι οι ιδιότητες των ορθογωνίων τριγώνων και οι σχέσεις των πλευρών τους, ήταν γνωστές από πολύ παλιά. Στην Ινδία, το βιβλίο Baudhayana Sulba Sutra (οδηγίες για κατασκευή ναών), το οποίο χρονολογείται μεταξύ του 8ου και του 2ου αιώνα π.Χ., περιέχει μία λίστα από πυθαγόρειες τριάδες που ανακαλύφθηκαν αλγεβρικά, μία διατύπωση του πυθαγορείου θεωρήματος και μία γεωμετρική απόδειξη του θεωρήματος για ένα ισοσκελές ορθογώνιο τρίγωνο (Το σχοινί που εκτείνεται κατά μήκος της διαγωνίου ενός ορθογωνίου, παράγει επιφάνεια ίδια με αυτή της κάθετης και της οριζόντιας πλευράς). Το Apastamba Sulba Sutra (600 π.Χ.) περιέχει μία γενική αριθμητική απόδειξη του θεωρήματος, χρησιμοποιώντας τον υπολογισμό ενός εμβαδού. Ο Van der Waerden πίστευε ότι σίγουρα βασιζόταν σε παλαιότερες παραδόσεις. Ο Boyer (1991) υποστηρίζει ότι στοιχεία που βρέθηκαν στο Sulba Sutra προέρχονται από λαούς της Μεσοποταμίας (σσ. τα Shulba Sutras αποτελούν μέρος του ευρύτερου συνόλου κειμένων και είναι οι μόνες πηγές γνώσης των ινδικών μαθηματικών από τη Βεδική περίοδο _ 1500-1200 π.Χ. Τα μοναδικά σχήματα Vedi _φωτιά-βωμός) συνδέονταν με μοναδικά δώρα από τους Θεούς)

Με περιεχόμενο γνωστό πολύ νωρίτερα αλλά διασωθέν σε κείμενα που χρονολογούνται τον 1^ο αιώνα πΧ., το κινέζικο κείμενο Zhou Bi Suan Jing δίνει μία αιτιολόγηση του πυθαγορείου θεωρήματος για την τριάδα 3,4,5- στην Ινδία είναι γνωστό και ως “θεώρημα Gougu”. Κατά τη διάρκεια της δυναστείας Χαν (202 π.Χ.-220 μ.Χ.), οι πυθαγόρειες τριάδες εμφανίζονται στο “Εννέα κεφάλαια της μαθηματικής τέχνης” μαζί με μία αναφορά σε ορθογώνια τρίγωνα. Πολλοί πιστεύουν ότι το θεώρημα πρώτα ανακαλύφθηκε στην Κίνα, όπου ονομάζεται και Θεώρημα Shang Gao, από το όνομα του αστρονόμου και μαθηματικού δούκα του Zhou, του οποίου το έργο συνιστά το μεγαλύτερο μέρος του Zhou Bi Suan Jing.

Ο Πυθαγόρας χρησιμοποίησε αλγεβρικές μεθόδους για να κατασκευάσει πυθαγόρειες τριάδες, σύμφωνα με το σχολιασμό του Πρόκλου στον Ευκλείδη. Ο Πρόκλος όμως, έγραψε (410-485 μ.Χ). Σύμφωνα με τον Thomas L. Heath (1861–1940), δεν επιβιώνει καμία συγκεκριμένη απόδοση του θεωρήματος στον Πυθαγόρα στην ελληνική λογοτεχνία τους 5 αιώνες αφότου εκείνος έζησε. Παρ’ όλα αυτά, όταν συγγραφείς όπως Ευκλείδης και Κικέρων, το έκαναν με τρόπο που υποδήλωνε ότι το γεγονός ήταν ευρέως γνωστό και αναμφισβήτητο. Είτε το η ανακάλυψη του θεωρήματος αποδίδεται προσωπικά στον Πυθαγόρα είτε όχι, το σίγουρο είναι ότι σε κάθε περίπτωση, η ανακάλυψη του θεωρήματος χρονολογείται την εποχή των πυθαγόρειων μαθηματικών. Γύρω στο 400 π.Χ., σύμφωνα με τον Πρόκλο, ο Πλάτωνας έδωσε μία μέθοδο για την εύρεση πυθαγόρειων τριάδων που συνδυάζει άλγεβρα και γεωμετρία. Γύρω στα 300 π.Χ., στα Στοιχεία του Ευκλείδη παρουσιάζεται η πρώτη εκτενής αξιωματική απόδειξη του θεωρήματος.

Το πυθαγόρειο θεώρημα λοιπόν, ήταν γνωστό πολύ πριν τον Πυθαγόρα, αλλά φαίνεται να είναι αυτός ο πρώτος που κατάφερε να το αποδείξει. Σε κάθε περίπτωση, η απόδειξη που του αποδίδεται είναι πολύ απλή και ονομάζεται απόδειξη με ανακατανομή. Καθένα από τα δύο μεγάλα τετράγωνα της εικόνας περιέχει τέσσερα όμοια τρίγωνα και η μόνη διαφορά τους είναι ότι τα τρίγωνα κατανέμονται διαφορετικά. Για αυτό το λόγο, η λευκή περιοχή των δύο τετραγώνων πρέπει να έχει ίσο εμβαδόν. Ο υπολογισμός των εμβαδών των λευκών περιοχών, οδηγεί στο πυθαγόρεια θεώρημα και αποδεικνύει το ζητούμενο. Το γεγονός ότι αυτή η πολύ απλή απόδειξη αποδίδεται στον Πυθαγόρα, συχνά αναφέρεται σε συγγράμματα του μεταγενέστερου Έλληνα φιλόσοφου και μαθηματικού, Πρόκλου. Αρκετές ακόμα αποδείξεις του θεωρήματος περιγράφοντα παρακάτω, αλλά αυτή είναι γνωστή σαν πυθαγόρεια απόδειξη.

Η πυθαγόρεια εξίσωση συσχετίζει τις πλευρές ενός ορθογωνίου τριγώνου με απλό τρόπο, έτσι ώστε αν είναι γνωστά τα μήκη δύο πλευρών να μπορεί να υπολογισθεί το μήκος της τρίτης. Μία άλλη συνέπεια του θεωρήματος είναι ότι σε οποιοδήποτε ορθογώνιο τρίγωνο, η υποτείνουσα είναι μεγαλύτερη από κάθε κάθετη πλευρά αλλά μικρότερη από το άθροισμα τους, ενώ με μία γενίκευση έχουμε το νόμο των συνημιτόνων, που επιτρέπει τον υπολογισμό του μήκους κάθε πλευράς σε οποιοδήποτε τρίγωνο, εάν είναι γνωστά τα μήκη των δύο άλλων πλευρών και η γωνία που αυτές σχηματίζουν. Αν η γωνία των δύο αυτών πλευρών είναι ορθή, ο νόμος των συνημιτόνων ταυτίζεται με το πυθαγόρειο θεώρημα. Το πυθαγόρειο θεώρημα ίσως έχει περισσότερες αποδείξεις από κάθε άλλο (με το θεμελιώδες θεώρημα της άλγεβρας να είναι επίσης υποψήφιο για αυτή τη διάκριση): το βιβλίο Η πυθαγόρεια πρόταση περιέχει 370 αποδείξεις.

Απόδειξη με ομοιότητα τριγώνων: βασίζεται στο γεγονός ότι ο λόγος δύο οποιονδήποτε αντιστοίχων πλευρών ομοίων τριγώνων, είναι σταθερός, ανεξάρτητα από το μέγεθος των τριγώνων. Ο ρόλος αυτής της απόδειξης στην ιστορία είναι ένα θέμα για πολλή σκέψη. Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί ο Ευκλείδης δεν χρησιμοποίησε αυτήν την απόδειξη, αλλά εφηύρε άλλη. Μία υπόθεση είναι ότι η απόδειξη με όμοια τρίγωνα συμπεριλαμβάνει μία θεωρία αναλογιών, η οποία δεν εμφανίζεται παρά μόνο αργότερα. Σε γενικές γραμμές η απόδειξη στα Στοιχεία του Ευκλείδη αναπτύσσεται ως εξής: Το μεγάλο τετράγωνο χωρίζεται σε δύο ορθογώνια παραλληλόγραμμα. Κατασκευάζεται ένα τρίγωνο που έχει το μισό εμβαδόν του αριστερού ορθογωνίου. Στη συνέχεια κατασκευάζεται ένα άλλο τρίγωνο που έχει το μισό εμβαδόν του τετραγώνου πάνω αριστερά. Τα δύο αυτά τρίγωνα συμπίπτουν, αποδεικνύοντας ότι το αριστερό τετράγωνο έχει ίσο εμβαδόν με το αριστερό ορθογώνιο. Ομοίως το δεξί τετράγωνο έχει ίσο εμβαδόν με το δεξί ορθογώνιο. Σχηματίζοντας το αρχικό τετράγωνο στην υποτείνουσα, παρατηρείται ότι το εμβαδόν του ισούται με το άθροισμα των εμβαδών των δύο άλλων τετραγώνων. Ακολουθούν λεπτομέρειες.

Υπάρχουν ακόμη _για την ιστορία, Απόδειξη με ανακατανομή, πολλές Αλγεβρικές αποδείξεις κλπ. Μία από τις συνέπειες του πυθαγορείου θεωρήματος είναι ότι ευθύγραμμα τμήματα των οποίων τα μήκη είναι μη μετρήσιμα (όπως οι ρίζες), μπορούν να κατασκευαστούν με χάρακα και διαβήτη. Το θεώρημα του Πυθαγόρα επιτρέπει την κατασκευή μη μετρήσιμων μηκών εξαιτίας του ότι συσχετίζονται τα τετράγωνα της υποτείνουσας και των δύο κάθετων πλευρών. Μία γενίκευση του Πυθαγορείου θεωρήματος που επεκτείνεται πέρα από τους τομείς των τετραγώνων στις τρεις πλευρές σε παρόμοια στοιχεία έγινε γνωστή από τον Ιπποκράτη της Χίου τον πέμπτο αιώνα π.Χ., και συγκαταλέχθηκε από τον Ευκλείδη στα Στοιχεία, ενώ έχει επικρατήσει στον δημοφιλή πολιτισμό με διάφορους τρόπους.

·       Ο Hans Christian Andersen έγραψε το 1831 ένα ποίημα σχετικό με το Πυθαγόρειο θεώρημα: Formens Evige Magie (Et poetisk Spilfægteri).

·       Μία εκδοχή του Major-General’s Song στην κωμική όπερα The Pirates of Penzance των Gilbert και Sullivan, “Σχετικά με το διωνυμικό θεώρημα είμαι γεμάτος με πολλές ειδήσεις, με πολλά χαρούμενα γεγονότα σχετικά με το τετράγωνο της υποτείνουσας”, κάνει μία πλάγια αναφορά στο θεώρημα.

·       Ο Scarecrow στην ταινία Ο μάγος του Οζ κάνει μία πιο συγκεκριμένη αναφορά στο θεώρημα. Μετά τη λήψη του διπλώματός του από τον Μάγο, επιδεικνύει τις “γνώσεις” του απαγγέλοντας μία εσφαλμένη και παραμορφωμένη εκδοχή του θεωρήματος: “Το άθροισμα των τετραγωνικών ριζών οποιωνδήποτε πλευρών ενός ισοσκελούς τριγώνου είναι ίσο με την τετραγωνική ρίζα της εναπομείνασας πλευράς. Ω,χαρά!Ω,έκσταση! Έχω μυαλό!”.

·       Το 2000, στην …Ουγκάντα κυκλοφόρησε ένα νόμισμα με τη μορφή ενός ισοσκελούς ορθογωνίου τριγώνου. Η μία πλαυρά του νομίσματος έχει την εικόνα του Πυθαγόρα και την εξίσωση a2+b2=c2, συνοδευόμενα από την αναφορά “χιλιετία του Πυθαγόρα”.

·       Στη χώρα μας, αλλά και διεθνώς από την Ιαπωνία, μέχρι το Σαν Μαρίνο, τη Σιέρα Λεόνε και το Σουρινάμ έχουν κυκλοφορήσει γραμματόσημα που απεικονίζουν τον Πυθαγόρα και το Πυθαγόρειο θεώρημα.

·       Στου Neal Stephenson τη θεωρητική μυθιστοριματική Anathem, το Πυθαγόρειο θεώρημα αναφέρεται ως “the Adrakhonic theorem”. Μία γεωμετρική απόδειξη του θεωρήματος εκτίθεται στην πλευρά ενός εξωγήινου σκάφους για να προβάλει την κατανόηση των μαθηματικών από τους εξωγήινους.

Για αρχαιομαθείς… “ἐν τοῖς ὀρθογωνίοις τριγώνοις τὸ ἀπὸ τῆς τὴν ὀρθὴν γωνίαν ὑποτεινούσης πλευρᾶς τετράγωνον ἴσον ἐστὶ τοῖς ἀπὸ τῶν τὴν ὀρθὴν γωνίαν περιεχουσῶν πλευρῶν τετραγώνοις. ἔστω τρίγωνον ὀρθογώνιον τὸ ΑΒΓ ὀρθὴν ἔχον τὴν ὑπὸ ΒΑΓ γωνίαν· λέγω, ὅτι τὸ ἀπὸ τῆς ΒΓ τετράγωνον ἴσον ἐστὶ τοῖς ἀπὸ τῶν ΒΑ, ΑΓ τετραγώνοις. ἀναγεγράφθω γὰρ ἀπὸ μὲν τῆς ΒΓ τετράγωνον τὸ ΒΔΕΓ, ἀπὸ δὲ τῶν ΒΑ, ΑΓ τὰ ΗΒ, ΘΓ, καὶ διὰ τοῦ Α ὁποτέρᾳ τῶν ΒΔ, ΓΕ παράλληλος ἤχθω ἡ ΑΛ· καὶ ἐπεζεύχθωσαν αἱ ΑΔ, ΖΓ. καὶ ἐπεὶ ὀρθή ἐστιν ἑκατέρα τῶν ὑπὸ ΒΑΓ, ΒΑΗ γωνιῶν, πρὸς δή τινι εὐθείᾳ τῇ ΒΑ καὶ τῷ πρὸς αὐτῇ σημείῳ τῷ Α δύο εὐθεῖαι αἱ ΑΓ, ΑΗ μὴ ἐπὶ τὰ αὐτὰ μέρη κείμεναι τὰς ἐφεξῆς γωνίας δυσὶν ὀρθαῖς ἴσας ποιοῦσιν· ἐπ᾽ εὐθείας ἄρα ἐστὶν ἡ ΓΑ τῇ ΑΗ. διὰ τὰ αὐτὰ δὴ καὶ ἡ ΒΑ τῇ ΑΘ ἐστιν ἐπ᾽ εὐθείας. καὶ ἐπεὶ ἴση ἐστὶν ἡ ὑπὸ ΔΒΓ γωνία τῇ ὑπὸ ΖΒΑ —ὀρθὴ γὰρ ἑκατέρα— κοινὴ προσκείσθω ἡ ὑπὸ ΑΒΓ· ὅλη ἄρα ἡ ὑπὸ ΔΒΑ ὅλῃ τῇ ὑπὸ ΖΒΓ ἐστιν ἴση. καὶ ἐπεὶ ἴση ἐστὶν ἡ μὲν ΔΒ τῇ ΒΓ, ἡ δὲ ΖΒ τῇ ΒΑ, δύο δὴ αἱ ΔΒ, ΒΑ δύο ταῖς ΖΒ, ΒΓ ἴσαι εἰσὶν ἑκατέρα ἑκατέρᾳ· καὶ γωνία ἡ ὑπὸ ΔΒΑ γωνίᾳ τῇ ὑπὸ ΖΒΓ ἴση· βάσις ἄρα ἡ ΑΔ βάσει τῇ ΖΓ {ἐστιν} ἴση, καὶ τὸ ΑΒΔ τρίγωνον τῷ ΖΒΓ τριγώνῳ ἐστὶν ἴσον· καὶ {ἐστι} τοῦ μὲν ΑΒΔ τριγώνου διπλάσιον τὸ ΒΛ παραλληλόγραμμον· βάσιν τε γὰρ τὴν αὐτὴν ἔχουσι τὴν ΒΔ καὶ ἐν ταῖς αὐταῖς εἰσι παραλλήλοις ταῖς ΒΔ, ΑΛ· τοῦ δὲ ΖΒΓ τριγώνου διπλάσιον τὸ ΗΒ τετράγωνον· βάσιν τε γὰρ πάλιν τὴν αὐτὴν ἔχουσι τὴν ΖΒ καὶ ἐν ταῖς αὐταῖς εἰσι παραλλήλοις ταῖς ΖΒ, ΗΓ. {τὰ δὲ τῶν ἴσων διπλάσια ἴσα ἀλλήλοις ἐστίν·} ἴσον ἄρα ἐστὶ καὶ τὸ ΒΛ παραλληλόγραμμον τῷ ΗΒ τετραγώνῳ. ὁμοίως δὴ ἐπιζευγνυμένων τῶν ΑΕ, ΒΚ δειχθήσεται καὶ τὸ ΓΛ παραλληλόγραμμον ἴσον τῷ ΘΓ τετραγώνῳ· ὅλον ἄρα τὸ ΒΔΕΓ τετράγωνον δυσὶ τοῖς ΗΒ, ΘΓ τετραγώνοις ἴσον ἐστίν. καί ἐστι τὸ μὲν ΒΔΕΓ τετράγωνον ἀπὸ τῆς ΒΓ ἀναγραφέν, τὰ δὲ ΗΒ, ΘΓ ἀπὸ τῶν ΒΑ, ΑΓ. τὸ ἄρα ἀπὸ τῆς ΒΓ πλευρᾶς τετράγωνον ἴσον ἐστὶ τοῖς ἀπὸ τῶν ΒΑ, ΑΓ πλευρῶν τετραγώνοις. ἐν ἄρα τοῖς ὀρθογωνίοις τριγώνοις τὸ ἀπὸ τῆς τὴν ὀρθὴν γωνίαν ὑποτεινούσης πλευρᾶς τετράγωνον ἴσον ἐστὶ τοῖς ἀπὸ τῶν τὴν ὀρθὴν {γωνίαν} περιεχουσῶν πλευρῶν τετραγώνοις· ὅπερ ἔδει δεῖξαι”.

Η ένοχη “αμνησία” της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ για τον εμφύλιο

Μία από τις “Νο 1” αστική εφημερίδα, “αντικεμενική” _με τη δική της πλευρά της ιστορίας, δεν παύει ποτέ να εκπλήσσει (εμάς όχι, αναφερόμαστε στους “πρόθυμους” και διάφορους οπορτουνιστές). Ο γνωστός συνεργάτης της Νίκος Γκατζογιάννης (βλ: “Τι σόι αντάρτικο σκότωνε Ελληνες;”)  με ημερομηνία 15.09 και με τίτλο “ένοχη αμνησία για τους νεκρούς του Εμφυλίου” (μόνο για συνδρομητές)

Υπότιτλος _άσχετος με ημερομηνίες κλπ… “στις 29 Νοεμβρίου 2023 εγκαινιάστηκε το «Μνημείο των Αθανάτων του Eθνους” _Στις πλάκες αναγράφονται τα ονόματα των 121.692 Ελλήνων που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Οχι όμως των 15.628 Ελλήνων κυβερνητικών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον Εμφύλιο (σσ. 22 σχόλια)
Ο (γνωστός και μη εξαιρετέος) Νίκος Γκατζογιάννης ή Νικ Γκαίηζ, είναι ελληνοαμερικάνος συγγραφέας και δημοσιογράφος, που κατάγεται από το χωριό Λια της Μακεδονίας. Μεγάλωσε εκεί, με τον πατέρα του μετανάστη και μεγαλέμπορο στις ΗΠΑ, έως το 1948, όπου φυγαδεύτηκε από τη μητέρα του, στο κυβερνητικά κατεχόμενο κορμό της χώρας κι έπειτα στις ΗΠΑ, όπου σπούδασε δημοσιογραφία. Εργάστηκε για τους New York Times, των οποίων μάλιστα υπήρξε και πολεμικός ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή και επέστρεψε στην Ελλάδα μεσούσης της Χούντας

Παραθέτουμε το άρθρο_διαβάστε όσο αντέξετε τα “κονσερβοκούτια” του κυρίου αυτού, αλλά παρακαλούμε μη γελάσετε _το φασισμό βαθιά καταλαβέ τον, δεν θα πεθάνει μόνος τσάκισέ τον!

Στις 29 Νοεμβρίου 2023 εγκαινιάστηκε στο στρατόπεδο “Παπάγου” το μεγαλοπρεπές “Μνημείο των Αθανάτων του Eθνους” (σσ. δείτε Υπ.Εθ.Α)  Αποτελείται από έναν επιβλητικό βωμό, όπου καίει άσβεστη η αιώνια φλόγα, αφιερωμένη στη μνήμη των πεσόντων υπέρ της πατρίδας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Τον βωμό πλαισιώνουν σειρές επιτύμβιων πλακών που καταλήγουν στον 16μετρο ιστό που φέρει την ελληνική σημαία και δεσπόζει στην κορυφή του μνημείου. Στις επιτύμβιες πλάκες, που σύντομα θα μεταφερθούν στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων στη Βάρη, αναγράφονται τα ονόματα των 121.692 Ελλήνων που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα τους σε εθνικές συγκρούσεις από το 1830 έως το 1974.

Ωστόσο, από τις πλάκες αυτές λείπουν τα ονόματα των 15.628 Ελλήνων κυβερνητικών στρατιωτών που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, από το 1945 έως το 1949. Το ίδιο το υπουργείο που τους κάλεσε να εκπληρώσουν το καθήκον τους, φαίνεται τώρα να επιδιώκει να διαγράψει τη θυσία τους από τη συλλογική μνήμη του ελληνικού έθνους.

Ποιους πολεμούσαν; όμως αυτοί οι άνδρες που έπεσαν στο πεδίο της μάχης; Κομμουνιστές αντάρτες που ήθελαν να εγκαθιδρύσουν μια σταλινική δικτατορία στη γενέτειρα της δημοκρατίας και ήταν έτοιμοι να παραχωρήσουν τη Μακεδονία στη Γιουγκοσλαβία, με αντάλλαγμα τη στήριξή της στην εξέγερσή τους.

Σαν Σήμερα: 29 Αυγούστου 1949 – Η λήξη του εμφυλίου πολέμου
Και για τι έδωσαν τη ζωή τους αυτοί οι άνδρες; Για να κρατήσουν το έθνος τους ελεύθερο και ενωμένο. Αυτοί οι νέοι δεν προσφέρθηκαν εθελοντικά να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Στρατολογήθηκαν από την κυβέρνηση για να υπερασπιστούν τη χώρα, και ανταποκρίθηκαν σε αυτό το κάλεσμα. Δεν έσπευσαν στη μάχη αναζητώντας δόξα, αλλά έδωσαν τη ζωή τους για να σώσουν την Ελλάδα από τη δικτατορία και τον διαμελισμό. Κέρδισαν επάξια μια τιμητική θέση σε κάθε κατάλογο «αθανάτων» που έκαναν την υπέρτατη θυσία για την πατρίδα τους.

Τι προδοσία είναι, λοιπόν, για αυτούς τους γενναίους νέους στρατιώτες και αξιωματικούς –15.628 συνολικά–, που ποτέ δεν είχαν την ευκαιρία να ζήσουν τη ζωή τους, να διαγράφονται από τους τιμητικούς καταλόγους του ίδιου του υπουργείου που τους έστειλε στη μοίρα τους.

Το να αγνοείται η θυσία τους, ακόμη και από μια αριστερή κυβέρνηση όπως του ΣΥΡΙΖΑ ή του ΠΑΣΟΚ, θα ήταν θλιβερό. Αλλά το να αγνοείται από μια υποτιθέμενη κεντροδεξιά κυβέρνηση όπως η Νέα Δημοκρατία, είναι ντροπή.

Γιατί, λοιπόν, τα ονόματα των κυβερνητικών δυνάμεων που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου παραλείφθηκαν από το “Μνημείο των Αθανάτων του Έθνους” που δημιούργησε το ίδιο το υπουργείο που τους επιστράτευσε; Η απάντηση είναι προφανής: αν το υπουργείο συμπεριελάμβανε τους πεσόντες των κυβερνητικών δυνάμεων, θα αισθανόταν υποχρεωμένο να κάνει το ίδιο και για τους κομμουνιστές αντάρτες, γιατί και αυτοί ήταν Eλληνες, αλλιώς θα αντιμετώπιζε διαμαρτυρίες από την Αριστερά. Έτσι, για λόγους πολιτικής ορθότητας, το υπουργείο επέλεξε να μη συμπεριλάβει κανέναν από τους δύο.

(παρεμβολή)
⚠️ 🆘 Πεντάγωνο: Απομακρύνθηκε το Μνημείο Αθανάτων – Στη θέση του η ανάπλαση Βαρώτσου

Με τον τρόπο αυτόν όμως το υπουργείο προδίδει τον ίδιο τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε το μνημείο: να τιμήσει τις ένοπλες δυνάμεις που έδωσαν τη ζωή τους για να διαφυλάξουν την ελευθερία του έθνους, όπως αναφέρει ένα δελτίο του μνημείου. Οι κυβερνητικές δυνάμεις στον Εμφύλιο Πόλεμο θυσίασαν τη ζωή τους για να κάνουν ακριβώς αυτό, και το πέτυχαν, ενώ ο στόχος των κομμουνιστών ήταν να εγκαθιδρύσουν δικτατορία. Ευτυχώς απέτυχαν, αλλά προκάλεσαν ανείπωτη βία στον ελληνικό λαό (τουλάχιστον 157.000 νεκρούς), τεράστιες καταστροφές (800.000 άμαχοι εκτοπίστηκαν) και εθνικές στερήσεις (οδηγώντας τη χώρα σε 10ετή οπισθοδρόμηση στη μεταπολεμική ανασυγκρότηση). Μια τέτοια κληρονομιά δεν είναι άξια να εξασφαλίσει στους αντάρτες μια θέση σε ένα ιερό μνημείο αφιερωμένο σε όσους θυσίασαν τη ζωή τους για την πατρίδα τους.

Οι έλληνες μισθοφόροι που πολέμησαν με τους Πέρσες στη μάχη του Μαραθώνα δεν αναπαύονται στον τάφο των ηρώων που πέθαναν υπερασπιζόμενοι την ελευθερία. Δεν τους άξιζε αυτή η τιμή, και ούτε οι κομμουνιστές αντάρτες αξίζουν αναγνώριση στο ίδιο μνημείο με τις κυβερνητικές δυνάμεις που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.

Όμως η επιθυμία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας να κατευνάσει την Αριστερά δεν περιορίζεται στην παράλειψη των ονομάτων τους, αλλά επεκτείνεται ακόμη και στους πεσόντες από άλλους πολέμους που αναφέρονται στο μνημείο του υπουργείου. Σε αντίθεση με τα μνημεία της Νορμανδίας και του Βιετνάμ, τα ονόματα των πεσόντων που αναγράφονται στο μνημείο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας δεν συνοδεύονται από τον βαθμό και τα διακριτικά τους, προφανώς για να αποφευχθούν οι κατηγορίες περί ελιτισμού από την Αριστερά.

Στις 26 Ιουνίου, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας παραχώρησε συνέντευξη Τύπου, όπου ανακοίνωσε ότι το “Μνημείο των Αθανάτων του Εθνους” θα αντικατασταθεί από ένα νέο μνημείο σχεδιασμένο από τον γλύπτη Κωνσταντίνο Βαρώτσο και ότι οι πλάκες με τα ονόματα των 121.692 πεσόντων θα μεταφερθούν στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Ωστόσο, δεν αναφέρθηκε καθόλου στους 15.628 νεκρούς του Εμφυλίου που δεν συμπεριελήφθησαν στο μνημείο και η θυσία τους θα εξακολουθήσει να αγνοείται στη νέα του τοποθεσία. Ο κ. Δένδιας είχε προτείνει κάποτε την κατασκευή ενός αγάλματος του Χο Τσι Μινχ στη Μακεδονία, βασιζόμενος σε ατεκμηρίωτες αναφορές ότι ο ηγέτης του κομμουνιστικού Βιετνάμ ίσως πολέμησε εκεί για τους Γάλλους, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Και όμως, ο υπουργός Άμυνας επιτρέπει την παράλειψη, από το μοναδικό μνημείο στην Ελλάδα που κατασκευάστηκε για να τιμήσει όλους τους “αθανάτους” του έθνους, 15.628 συμπατριωτών του που σκοτώθηκαν πολεμώντας για την ελευθερία κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.

Αυτοί οι νέοι δεν προσφέρθηκαν εθελοντικά να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Στρατολογήθηκαν από την κυβέρνηση για να υπερασπιστούν τη χώρα και ανταποκρίθηκαν σε αυτό το κάλεσμα.

Κανείς δεν λέει να αναζωπυρώσουμε τις ιδεολογικές συγκρούσεις του παρελθόντος για να δηλητηριάσουμε τον σημερινό πολιτικό διάλογο, αλλά το να παραβλέπουμε τη θυσία χιλιάδων νέων Ελλήνων που πολέμησαν για την ελευθερία της πατρίδας τους αποτελεί προδοσία των θεμελιωδών αξιών που εμείς οι Έλληνες, ως ιδρυτές της δημοκρατίας, θα πρέπει να θεωρούμε πολύτιμες.

Το μνημείο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας δεν είναι το μόνο μέρος όπου τα θύματα του Εμφυλίου Πολέμου στερούνται επίσημης αναγνώρισης. Στις 29 Σεπτεμβρίου, περίπου 40 άνδρες και γυναίκες θα συγκεντρωθούν γύρω από ένα μικρό, μαρμάρινο μνημείο σε έναν λόφο έξω από το χωριό Τσαμαντάς, στους πρόποδες της Μουργκάνας, η κορυφή της οποίας σηματοδοτεί τα σύνορα με την Αλβανία. Θα συναντηθούν εκεί για να τιμήσουν τη μνήμη 120 Ελλήνων στρατιωτών που πιάστηκαν αιχμάλωτοι και αργότερα εκτελέστηκαν από κομμουνιστές αντάρτες, την άνοιξη του 1948.

Τα θύματα ήταν Eλληνες στρατιώτες, έφηβοι και εικοσάρηδες, που επιστρατεύτηκαν για να υπερασπιστούν τη δημοκρατία, ενώ οι εκτελεστές τους ήταν αντάρτες αποφασισμένοι να την αντικαταστήσουν με μια δικτατορία. Ωστόσο, δεν θα υπάρξουν ούτε κυβερνητικοί αξιωματούχοι, ούτε ομιλίες, ούτε δημοσιογράφοι, ούτε ποιητές για να τιμήσουν τη θυσία τους, όπως γίνεται κάθε χρόνο στη Μακρόνησο, όπου μνημονεύονται οι συμπαθούντες τους κομμουνιστές που φυλακίστηκαν εκεί κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.

Οι αιχμάλωτοι στρατιώτες δεν ήταν τα μόνα θύματα της κομμουνιστικής τρομοκρατίας που σάρωσε τα βουνά της Μουργκάνας το 1948. Σε όλα τα χωριά κατά μήκος των πλαγιών της Μουργκάνας, οι κομμουνιστές αντάρτες που τα κατέλαβαν εκτέλεσαν 5 έως 8 άτομα – απλούς άνδρες και γυναίκες που πάλευαν μια ζωή να επιβιώσουν στα σκληροτράχηλα αυτά εδάφη. Μια γυναίκα, η Oλγα Μπουρδούκη από το χωριό Κωστάνα, την οποία οι Γερμανοί είχαν στείλει στο Νταχάου, επέζησε από αυτή τη φρίκη και επέστρεψε στο χωριό της, για να καταλήξει να εκτελεστεί από τους συμπατριώτες της.

Η Ελλάδα έχει δημιουργήσει μια διαφορετική πραγματικότητα σε σχέση με άλλες χώρες, των οποίων οι δημοκρατίες έχουν δεχτεί ένοπλες επιθέσεις. Eχει επιλέξει να αγνοήσει, και προσπαθεί να ξεχάσει εντελώς, εκείνους που θυσίασαν τη ζωή τους για να διασφαλίσουν τη δημοκρατία κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, και αντ’ αυτού προσπαθεί να αναγνωρίσει και να τιμήσει εκείνους που προσπάθησαν να την καταστρέψουν.

Υπάρχει ένα μουσείο στην Αθήνα που παρουσιάζει τα δεινά όσων φυλακίστηκαν στη Μακρόνησο κατά τη διάρκεια του πολέμου. Πού είναι όμως το μουσείο για τα αμέτρητα θύματα της κομμουνιστικής τρομοκρατίας στα βουνά της Ηπείρου και της Μακεδονίας;
Κάθε χρόνο, στις 17 Νοεμβρίου, γίνονται στην Ελλάδα διαδηλώσεις κατά του στρατιωτικού καθεστώτος που κυβέρνησε τη χώρα από το 1967 έως το 1974. Κατανοώ τη διαρκή δυσαρέσκεια κατά της χούντας. Μάλιστα, έγραψα περισσότερα άρθρα κατά του καθεστώτος σε αμερικανικές εφημερίδες από οποιονδήποτε άλλο δημοσιογράφο στις Ηνωμένες Πολιτείες εκείνη την εποχή, γιατί πάντα πίστευα ότι ο λαός που γέννησε τη δημοκρατία θα πρέπει να αποστρέφεται κάθε μορφή δικτατορίας. Αλλά πού είναι οι διαδηλώσεις εναντίον εκείνων που πολέμησαν για να επιβάλουν μια σταλινική δικτατορία στην Ελλάδα και σκότωσαν χιλιάδες δικούς τους ανθρώπους στην πορεία;

Δίπλα στην αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα υπάρχει ένας δρόμος που φέρει το όνομα του Πέτρου Κόκκαλη, του κύριου υπεύθυνου, ως υπουργού της Κυβέρνησης του Βουνού, για το παιδομάζωμα που έφερε ανείπωτη δυστυχία σε πολλές οικογένειες. Η μητέρα μου, η Ελένη Γκατζογιάννη, εκτελέστηκε επειδή αψήφησε αυτή την πολιτική στέλνοντας τα παιδιά της εκτός της εμβέλειάς του. Υπάρχει κάποιος δρόμος στην Αθήνα που να φέρει το όνομά της;

Ωστόσο, δεν ζητώ αυτό από τον δήμαρχο της Αθήνας. Η Ελένη Γκατζογιάννη δεν χρειάζεται ούτε δρόμο, ούτε άγαλμα, ούτε μνημείο. Μνημείο είναι το βιβλίο που φέρει το όνομά της. Και αυτό αρκεί. Είναι ένα φορητό μνημείο που καταγράφει τη ζωή και το μαρτύριό της, καθώς και τον θάνατο και την καταστροφή που προκάλεσαν οι Ελληνες κομμουνιστές στη χώρα μας από το 1946 έως το 1949.

Τι γίνεται όμως με τους χιλιάδες στρατιώτες και πολίτες που έχασαν τη ζωή τους για να σώσουν την Ελλάδα από το να γίνει άλλη μία σταλινική δικτατορία όπως οι βόρειοι γείτονές της; Ποιος τιμά τη θυσία τους; Κανένας από τους εκπροσώπους του ελληνικού κράτους, σίγουρα.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρέστη σε τελετή στη Νορμανδία στις 6 Ιουνίου για να τιμήσει τους πεσόντες στη συμμαχική απόβαση, η οποία είχε ως στόχο την απελευθέρωση της Ευρώπης από τον ναζιστικό φασισμό το 1944, και δικαίως. Ποιος Έλληνας κυβερνητικός αξιωματούχος, πόσο μάλλον πρωθυπουργός, έχει πάει στον Γράμμο, στο Βίτσι ή στη Μουργκάνα για να τιμήσει τους συμπατριώτες του που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας τους σταλινικούς στα βουνά της χώρας τους; Θυσίασαν τη ζωή τους για την υπεράσπιση της ελευθερίας, όπως ακριβώς και όσοι έπεσαν στην παραλία Ομάχα της Νορμανδίας. Δεν θα έπρεπε το ελληνικό κράτος να τιμήσει τη θυσία τους;

Η δικαιολογία για την έλλειψη αναγνώρισης όσων έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας την κομμουνιστική εξέγερση στην Ελλάδα είναι ότι δεν πρέπει να ανοίξουμε παλιές πληγές και να αναβιώσουμε τις εχθρότητες που μας χωρίζουν. Ο Ελί Βιζέλ αντιμετώπιζε παρόμοια επιχειρήματα από όσους ήθελαν να ξεχαστεί το Ολοκαύτωμα. Η απάντησή του είναι και η δική μου σε όσους θέλουν να ξεχάσουν την κομμουνιστική τρομοκρατία του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. “Εάν ξεχάσουμε, είμαστε ένοχοι, είμαστε συνένοχοι”, είπε στην ομιλία του κατά την παραλαβή του Νομπέλ Ειρήνης. “Δεν μπορέσαμε να αποτρέψουμε τον θάνατό τους την πρώτη φορά, αλλά εάν τους ξεχάσουμε, θα είναι σαν να τους σκοτώνουμε για δεύτερη φορά. Και αυτή τη φορά, η ευθύνη θα είναι δική μας”.

Νίκος Γκατζογιάννης \
Νικ Γκαίηζ _ έργα και ημέρες

Το 1983 έγραψε βιβλίο για τα γεγονότα της εκτέλεσης της μητέρας του με τον τίτλο "Ελένη". Το βιβλίο έτυχε διεθνούς αναγνώρισης, όμως στην Ελλάδα συνάντησε σκληρές αντιδράσεις _μέχρι που δεν δόθηκε άδεια για τα γυρίσματα της ταινίας. Το ΚΚΕ εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση, με την οποία καλούσε το λαό να εναντιωθεί στην προβολή της και στην πρεμιέρα στους ελληνικούς κινηματογράφους (20-Μαρτ-1984), μέλη του Κόμματος, ΚΝίτες και άλλοι αριστεροί συγκεντρώθηκαν και διαδήλωσαν έξω από τους κινηματογράφους, μπλοκάροντας μηχανές προβολής κλπ. πράγμα που οδήγησε στη διακοπή της προβολής της στους _αρχικά στην επαρχία και μετά σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα.

…
Το γεγονός ότι [η ταινία] γυρίστηκε και ότι “λυτοί και δεμένοι” μπήκαν στο “χορό” της υποστήριξής της δείχνει ότι ήταν πολιτική απόφαση αντιδραστικών κέντρων να παιχτεί αυτή η ταινία στην Ελλάδα… Οι Αμερικανοί, όπως με τα Ράμπο και τα Ρόκι επιδιώκουν να φουντώσουν τον ψυχρό πόλεμο, έτσι και με την “Ελένη” προωθούν τον αντικομμουνισμό στην πιο χυδαία του μορφή. Η ΚΝΕ καλεί τους νέους αγωνιστές του σήμερα να αποκαλύψουν την πολιτική πρόκληση της “Ελένης” και να πουν όχι στην υποτέλεια των υποστηρικτών της. Η αντίθεση στην “Ελένη” της συμμορίας Ρίγκαν – Γκέιτζ είναι αγώνας ενάντια στους Αμερικανούς και τις πολιτιστικές βάσεις τους.

(στον αντίποδα)
Η "Ελένη" μεταφράστηκε σε είκοσι έξι γλώσσες, προτάθηκε για καλύτερη βιογραφία από την Εθνική Ένωση Βιβλιοκριτικών και έλαβε το βραβείο Heinemann ως το καλύτερο βιβλίο του 1984, από τη Βασιλική Λογοτεχνική Εταιρεία της Μεγάλης Βρετανίας κλπ.