Διονύσης Σαββόπουλος 👉 Φορτηγό, το περιβόλι του τρελού …Μπάλλος _βρώμικο ψωμί _ Λαύριο _ Αχαρνής …

Ο "Νιόνιος" _γνωστός και δημοφιλής τραγουδοποιός απεδήμησε σε ηλικία 81 ετών 21-Οκτ γεννήθηκε ο μέγας Αμερικανός τρομπετίστας της τζαζ Dizzy Gillespie Με οικογενειακές ρίζες από Κωνσταντινούπολη και Φιλιππούπολη, o Σαββόπουλος γεννήθηκε στη Σαλονίκη μέρα σημαδιακή Δεκ-1944. Το 1963 εγκατέλειψε τη Νομική Σχολή του ΑΠΘ και μετακόμισε στην Αθήνα, προκειμένου να ασχοληθεί με το τραγούδι. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία από τις πρώτες μέρες του ως μουσικός και έγινε δημοφιλής. Άρχισε τη σταδιοδρομία του το 1964, με εμφανίσεις σε νυχτερινά κέντρα μαζί με Φαραντούρη και Λοΐζο. Το 1967 φυλακίστηκε δύο φορές από τη χούντα. Ήταν από τους σπουδαίους τραγουδοποιούς και επέδρασε με την τέχνη του στους αντιδικτατορικούς αγώνες. Έγραψε πλήθος τραγουδιών, τόσο τους στίχους όσο και τη μουσική, ενώ κυκλοφόρησε δεκάδες δίσκους, με το πρώτο του άλμπουμ, "Φορτηγό", να κυκλοφορεί το 1966. Συνεργάστηκε με μεγάλους καλλιτέχνες της ελληνικής και διεθνούς μουσικής σκηνής. Ανάμεσά τους η Δόμνα Σαμίου, η Σωτηρία Μπέλλου, ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μανώλης Ρασούλης. Είχε το ταλέντο να συνδυάζει διαφορετικά μουσικά στιλ. Πολλά τα πολιτικά τραγούδια που τον έκαναν γνωστό στο ξεκίνημα της μουσικής του καριέρας, όπως "Οι Δεκαπέντε (Αμνηστία '64)", η "Συγκέντρωση της ΕΦΕΕ", " Η παράγκα", " Κιλελέρ", "Η Δημοσθένους λέξις", "Αγγελος εξάγγελος". Είχε ασχοληθεί επίσης με τη θεατρική και τηλεοπτική παραγωγή, ενώ την περίοδο 1986 - 1987 παρουσίαζε τηλεοπτική εκπομπή με τίτλο "Ζήτω το ελληνικό τραγούδι" και στον κινηματογράφο, υπέγραψε τη μουσική στην ταινία "Happy Day" του Παντελή Βούλγαρη Το 2017 το Τμήμα Φιλολογίας του ΑΠΘ τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα_τα παραπάνω από Ριζοσπάστη και 902

Το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ εξέδωσε την εξής ανακοίνωση για την απώλεια του Διονύση Σαββόπουλου: «Αποχαιρετούμε τον Διονύση Σαββόπουλο του οποίου οι μελωδίες και οι στίχοι άφησαν διακριτό χνάρι στην ελληνική μουσική. Ο Δ. Σαββόπουλος συμμετείχε την δεκαετία του ’60 στο φοιτητικό και νεολαιίστικο κίνημα κοντά στη “Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη”, φυλακίστηκε από τη χούντα τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβρη του ’67. Αυτές τις εμπειρίες μετουσίωσε με πρωτότυπο τρόπο και τη δική του προσωπική ματιά σε σημαντικούς κύκλους τραγουδιών ξεκινώντας από το θρυλικό “Φορτηγό” του 1966. Τραγούδια, που παράλληλα με τους αγώνες του ελληνικού λαού και της νεολαίας, και εκείνους που εκτυλίσσονταν διεθνώς, τραγουδήθηκαν, επηρέασαν συνειδήσεις, ιδιαίτερα στην περίοδο της δικτατορίας.
Στα επόμενα χρόνια συνεχίζει την πορεία του δημιουργώντας με ξεχωριστό τρόπο, μέσα στις μεγάλες αντιφάσεις που διαπερνούσαν στρώματα της ελληνικής κοινωνίας αλλά και το έργο του.
Το ΚΚΕ εκφράζει τα ειλικρινή του συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του».

Ο νεκρός δεδικαίωται;

Εγώ 'μαι η Τέχνη των Τεχνώ,
_Θεός και Πατρίδα το ψαχνό!
που τραγουδάω και διαφεντέβω
κάθετι σάπιο και που ζέχνει,
χωρίς καθόλου να πιστέβω,
γι' αφτό 'μαι των Τεχνών η Τέχνη!
Κ. Βάρναλης Τρίτη εξαΰλωση

Ο (πολιτικός) Σαββόπουλος μίλησε και ξαναμίλησε και ξαναμίλησε: Για τον Καραμανλή (που πρέπει να του ζητήσουμε συγνώμη), για τον Κυριάκο _που "ελπίζει να τα καταφέρει", για το "βαθύ" και "ρηχό" ΠΑΣΟΚ, για την "Αριστερά" (όπως την βλέπει μέσα από τα μυωπικά του γυαλιά) για τα πάντα _επί παντός επιστητού. Για τους ΕΑΜογενείς (Εθνική Αντίσταση) που "οι αντιιμπεριαλιστικοί τους βερμπαλισμοί έχουν σαν αποτέλεσμα να καλλιεργηθεί ο εγωισμός της μόδας και να σπάσει κάθε κοινωνικός ιστός" για τον "όχλο" με την "άνεση" που τον διακρίνει στο φτύσιμο __Σημεία των καιρών, γιατί _να πούμε και του στραβού το δίκιο, ο "Νιόνιος" δεν είναι ο μόνος: Υπήρξαν εποχές όπου η ακτινοβολία του ΚΚΕ τράβηξε (εντός ή στις παρυφές) την πλειοψηφία της διανόησης. Σε κάθε περίπτωση οι μεταμορφώσεις του ακολουθούν — τι σύμπτωση…  — τις μεταβολές στην αστική πολιτική εξουσία.
Πολιτικά η περσόνα του, πλήρης από υποχωρήσεις και συνείδηση κατά το δοκούν (λάστιχο). Ήταν αυτός που _προ αμνημονεύτων κατάφερε να σκορπίσει ρίγη συγκίνησης σε μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων οι οποίοι ανατρίχιαζαν στο άκουσμα της "συγκέντρωσης της ΕΦΕΕ". Ένα τραγούδι που μιλάει για μια ιερή διαδικασία που βάλλεται μαχητικά σήμερα από την κυβέρνηση και ενώ το κατηργημένο άσυλο κείται ψόφιο στα εδάφη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με την ΚΝΕ να δίνει μάχες "από τη σωστή πλευρά της ιστορίας". Ο "Νιόνιος" όμως ποτέ δεν αντιλήφθηκε το μεγαλειώδες του γεγονότος _απασχολημένος με το κορίτσι "μια τσαπερδόνα που έφεγγε στη μέση όλου του κόσμου και ήταν κατακόκκινη νιφάδα σε γιορτή"… Όλα αυτά τα έχει παραδεχτεί ο ίδιος μιλώντας πριν πέντε χρόνια στο Mega που εξηγούσε γελώντας, ότι δεν περίμενε όταν έγραφε το συγκεκριμένο ερωτικό τραγούδι ότι θα έπαιρνε τέτοιες πολιτικές διαστάσεις. Εκείνος έψαχνε απλώς έναν τρόπο να εκφράσει τον έρωτα που ένιωθε τότε για μια φοιτήτρια. Γεγονός που καταμαρτυρείται και από το ότι το τραγούδι αυτό κυκλοφόρησε στο δίσκο “Τα ερωτικά τραγούδια του Διονύση Σαββόπουλου”

Πέρασαν τα χρόνια, που μέσα από το "Φορτηγό" ένωσε ποίηση και "ιερό πεζοδρόμιο", όνειρο με  πολιτική, ατομικό βίωμα με συλλογική μοίρα. Πολλοί δεν άντεξαν το βάρος των νεανικών τους επιλογών και ο Σαββόπουλος δεν αποτελεί εξαίρεση. Πολλοί τον θυμούνται το τραγούδι από τον στίχο που λέει "είμαι 16άρης σας γαμώ τα Λύκεια" (1983).

Τον χειμώνα ετούτο άμα τον πηδήσαμε
Γι' άλλα δέκα χρόνια άιντε καθαρίσαμε
Κόμμα και ρετσίνα κι άσματα επινίκια
Είμαι δεκαεξάρης σας γαμώ τα Λύκεια
Δεν είμαι Πασόκα δεν είμαι ούτε ΚΚΕ
Βρε είμαι ό,τι είμαι κι ό,τι τραγουδώ για σε
Οι μειοψηφίες τάγματα ξυπόλητα
σκαρφαλώνουν μέσα σε σκοτάδια απόλυτα
Το τραγούδι ετούτο τό 'πα το εβδομηνταεννιά
Σ' αγαπάω ακόμα αλλά εσύ είσαι κακιά

Στη Νατάσσα έλαχε ο κλήρος να το πει πέρσι και τη δεύτερη φορά δεν άντεξε να μην τον φέρει στα μέτρα της, προκαλώντας χαμόγελα στους παρουσιαστές. "Δεν είμαι Πασόκα, είμαι όμως Κουκουέ!"

Μη, μην το πεις

οι παλιοί μας φίλοι

μην το πεις

για πάντα φύγαν.

Μη, το μαθα πια

τα παλιά βιβλία, τα παλιά τραγούδια

για πάντα φύγαν.

Πέρασαν οι μέρες που μας πλήγωσαν.

Γίνανε παιχνίδι στα χέρια των παιδιών.

Η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει

τη δική σου μελαγχολία

κι έρχεται η στιγμή για ν’ αποφασίσεις

με ποιους θα πας και ποιους θ’ αφήσεις.

Πέρασαν για πάντα

οι παλιές ιδέες, οι παλιές αγάπες

οι κραυγές.

Γίνανε παιχνίδι στα χέρια των παιδιών.

Όμορφη είναι αυτή η στιγμή, να το ξαναπώ

όμορφη να σας μιλήσω

βλέπω πυρκαγιές

πάνω από λιμάνια πάνω από σταθμούς

κι είμαι μαζί σας.

Όταν ο κόσμος μας θα καίγεται

όταν τα γεφύρια πίσω μας θα κόβονται

εγώ θα είμαι εκεί να σας θυμίζω

τις μέρες τις παλιές.

Τέρμα πια στις αυταπάτες
ή με τους καλοντυμένους ή χωρίς γραβάτες –
Ωδή Νιόνιου στο Μητσοτάκη

Χριστούγεννα 2019
Η συνύπαρξη Παύλου Τσίμα και Διονύση Σαββόπουλου στον αέρα της εκπομπής του πρώτου  “Αποτύπωμα” σίγουρα δεν καλύπτεται από τις νέες ενδείξεις καταλληλότητας τηλεοπτικών προγραμμάτων, που απλώς δείχνουν το ενδεδειγμένο κατώτατο ηλικιακό όριο, αφού στην περίπτωση αυτή πιο ταιριαστό θα ήταν σαν κάτι σαν το λογότυπο της ΝΔ. Απέναντι στην οποία ο μουσικοσυνθέτης εξακολουθεί λέει να “είναι επιφυλακτικός” γιατί έχει “παλαιοκομματική νοοτροπία” που θυμίζει “παλιό ΠΑΣΟΚ”, δεν μπορεί ωστόσο να αντισταθεί στη διακριτική γοητεία του πρωθυπουργού.
Συγκεκριμένα, οι “ελπίδες του είναι στο Μητσοτάκη”, που έχει “πάρα πολύ δύσκολο έργο και αξίζει υποστήριξης”, γιατί “εκτός από την όρεξή του, έχει επιπλέον καλύτερη μόρφωση (από τον Τσίπρα), ντύνεται καλύτερα και δεν έχει τόσες πολλές αυταπάτες στο μυαλό του”. Αν είχατε κουραστεί επί πέντε χρόνια η αγραβατωσιά (sic) των Συριζαίων να διαφημίζεται ως ένδειξη πολιτικού ριζοσπαστισμού, ετοιμαστείτε να περάσετε τη θητεία της νέας κυβέρνησης με ύμνους στο στιλ των στελεχών της και προσωπικά του Κυριάκου Μητσοτάκη, ιδιαίτερα από τους δεν “είμαι – ΝΔ – αλλά”. Γιατί όσο να ‘ναι τα ψίχουλα που σου προσφέρει ένας προσεχτικά κοστουμαρισμένος ηγέτης έχουν άλλη χάρη.

Η συνέντευξη κύλησε μάλλον βαρετά, και παραδόξως, παρά την περιρρέουσα ακροδεξιά ατμόσφαιρα που θα ευνοούσε κάτι τέτοιο, ο Νιόνιος δεν επανέλαβε την  before it was cool αλλά περιορίστηκε σε μια εξύμνηση της “επιστροφής στην κανονικότητα”, λέγοντας πως ο κόσμος “θέλει αλλαγή όπως εκείνη του Woodstock (sic), αλλά δεν θέλει μπάχαλο, δεν θέλει διάλυση, θέλει ένα πράγμα πιο κανονικό”. Σε άλλο σημείο, επανέλαβε με άλλα λόγια το παγκάλειο θεώρημα του “μαζί τα φάγαμε”__“Η ειρωνεία με τον θυμό είναι ότι δεν θυμώσαμε επειδή αλόγιστα και αντιπαραγωγικά δανειζόμασταν και χρεοκοπήσαμε. Θυμώσαμε με τους πολιτικούς επειδή δεν είχαν την ικανότητα να συνεχίσουμε να δανειζόμαστε και να αναβάλλεται επ’ άπειρον η χρεοκοπία.” Δεν έλειψε και μια εσάνς λανθάνοντος αντισοβιετισμού, όταν, αναφερόμενος στον Ερντογάν έκανε λόγο για “πατερούληδες” που “ξεφυτρώνουν παντού”. Καταλάβατε, που λένε και στα ίντερνετς. Τέλος, κάνοντας αναδρομή στο παρελθόν, έκανε τη ρηξικέλευθη διαπίστωση πως η γενιά του ήταν “αριστερής συμπεριφοράς και συντηρητικής ψυχοσύνθεσης”._                       Εφημερίδα ΒΗΜΑ
O Διονύσης Σαββόπουλος, ο τραγουδοποιός που επηρέασε όσο λίγοι την ελληνική μουσική του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, αλλά και σε ευρύτερο επίπεδο μια ολόκληρη γενιά Ελλήνων, τη γενιά του ’60, έφυγε από τη ζωή 21 Οκτωβρίου, την ίδια ημέρα που το 1969 κυκλοφόρησε ο εμβληματικός του δίκος “Το περιβόλι του τρελού”. Επιστρέφουμε, εις μνήμην του, στο 1975 και στη συνέντευξη που είχε δώσει στον Γιώργο Πηλιχό και το περιοδικό "ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ" με την οποία έχοντας συμπληρώσει δέκα χρόνια παρουσίας στο ελληνικό τραγούδι επανασυστηνόταν στον κόσμο: …Μ’ έφερε ένα φορτηγό "Εμένα όπως ἴσως ξέρεις μ’ έφερε ἐδῶ ἕνα φορτηγό, ἀπό ἕνα μέρος τόσο μακρινό πού μερικές φορές αμφιβάλλω ἂν ὑπάρχη κάν! Το μέρος λέγεται Θεσσαλονίκη καί ἐδῶ λέγεται  ̓Αθήνα καί εἶναι αἱσχος"!
»Τί θά ἦταν ἡ  ̓Αθήνα χωρίς ὅλα αὐτά τά παιδιά που ἐντελώς ξαφνικά και χωρίς συγκεκριμένο λόγο φεύγουν από τους μικρόκοσμους που ἀνήκουν καί καταφτάνουν στην πρωτεύουσα καί τά δίνουν όλα καί τό περίσσευμά τους ἐπί πλέον;
»Το φορτηγό είναι μαγικό πράγμα. Ξέρεις εθνική οδός, πικροδάφνες, πλαστικά μπουκάλια στην άκρη, σιδεράδικα και τζούκ-μπόξ καὶ ἐν τέλει ἡ  ̔Ομόνοια, ὅπως ἀκριβῶς τήν εἶχε ἀγαπήσει πρίν 20 χρόνια ο Νίκος Κούνδουρος, σαν μια τεράστια τρύπα δηλαδή, που ὅμως δέν θέλει νά εἶναι τρύπα καί γι’ αὐτό φέγγει καί λίγο μετά, τό καλοκαίρι του ’65, αυτή ή Ομόνοια πού λές διαδήλωνε με τα καλύτερα παιδιά, που τώρα χωρίς καμμιά ἀπολύτως διάκριση τὰ ὀνομάζουν προβοκάτορες! Τί σύγχυση λεξιλογίου θεέ μου!
»Το 63, λοιπόν, που έφτασα ἐδῶ, δεν ήξερα κανένα. Είχα μόνο 100 δραχμές και πήγα τό πρῶτο βράδι κι’ ἔφαγα στου Τσιτσάνη ἀλλά καί κεῖνος μου εἶπε τήν «Αρχόντισσα» καί καθόμουνα στο τραπεζάκι μόνος και άκουγα. Μετά πήγα στο "Πάρκ" ἀπ’ τα παρασκήνια να πιάσω θέση στη χορωδία – θυμάσαι: Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, "Μαγική πόλη" – καί ἀποτάθηκα σ’ ἕναν με μεγάλο κεφάλι που ήταν υπεύθυνος ἐκεῖ, τον Μάνο Λοΐζο.

Μάνος Χατζιδάκις,
Διονύσης Σαββόπουλος Μάνος Λοΐζος

»Δεν μπόρεσε νά μοῦ ἐξασφαλίση δουλειά αλλά τό πῆρε προσωπικά καί μέ φιλοξένησε για καιρό στο σπίτι του, στον Ταύρο, καί μοῦ ἔδειχνε μάλιστα και κιθάρα.
»Δυστυχώς παρεξήγησε την εφηβική μου άθυροστομία και σε κάποια περίπτωση θεώρησε ότι πρόσβαλα τή γυναίκα του καί μ’ έδιωξε. Μετά όμως διαλύθηκε ή παρεξήγηση κι’ ἔκτοτε είμαστε πολύ φίλοι ἀξιοπρεπέστατος κύριος! Δουλέψαμε μετά μαζί στη «Στοά» του Γιώργου Κούνδουρου. Ο Μάνος συνόδευε στην κιθάρα τή Μαρία τη Φαραντούρη. Εγώ δέν εἶχα καμμιά ἐπιτυχία, ἐκτός ἐκείνη τή φορά πού ήρθατε μαζί μέ τό Μίκη Θεοδωράκη και σᾶς ἄρεσε – τό θυμᾶσαι; Γενικά τραγουδούσα μή ἀκουόμενος καί ὅταν έβγαινα ὁ κόσμος ἔλεγε “ἄχ πάλι αὐτός;”

           O πρώτος του δίσκος
»Με βοήθησε ὁ Νίκος Μαμαγκάκης. Αὐτός μοῦ εἶχε βρεῖ καί τό κέντρο πού σοῦ ἔλεγα πρίν – τή “Στοά”. Τόν ἐπισκεπτόμουν συχνά ἐκεῖ πού καθόταν σε κεῖνο τό καραβάν – σεράϊ στην πλατεία Δεξαμενῆς. Ἔφτιαχνε τότε τόν “Ερωτόκριτό” του καί μέ ἑτοίμαζε για να τραγουδήσω. Είχα πολύ ωραίο στύλ για παραμυθάς αλλά ή φωνή μου ἦταν ἀπό τότε χάλια κι’ ἔτσι δέν ἔγινε τίποτε. Μου βρήκε ὅμως δουλειά στη “Στοά” κι’ ἐπίσης μέ πήγε στη “Λύρα”, τήν ἑταιρία δίσκων τοῦ Πατσιφᾶ καί ἐπέμενε να γυρίσω δίσκο.
»Σε παρακαλῶ υπογράμμισε το “ἐπέμενε” γιατί ὁ Πατσιφάς δέν με ήθελε με κανένα τρόπο, επειδή κοτζάμ ἐκδότη τόν ἀποκαλοῦσα “κύριε ἐργοδότα” καί ἐπειδή στην άκρόαση είχα τραγουδήσει τόσο έκκωφαντικά καί ἐφιαλτικά τη “Μαϊμού” που σηκώθηκε ὅλη ἡ ὁδός Κριεζώτου στο πόδι καί ἦρθε ἡ αστυνομία μπάς καί γίνεται ἔγκλημα.
»Από τότε γινόταν ἔξαλλος ὅταν ἔμπαινα στο γραφείο του, πεταγόταν ἐπάνω πολύ θυμωμένος καί σχεδόν χτύπαγε τις γροθιές του στο ταβάνι, φωνάζοντας “Oχι, δέν ἔχω ἀπολύτως κανένα νέο για σας κύριε Σαββόπουλε”! Βέβαια, μέ τὴν ἐπιμονή του Νίκου Μαμαγκάκη γύρισα τελικά τόν πρώτο μου μικρό δίσκο.
»Ήταν τό Φεβρουάριο τοῦ ’65 κι’ ὁ δίσκος περιείχε τέσσερα τραγούδια: “Εγερτήριο”, “Μια θάλασσα μικρή”, “Τα πουλιά της δυστυχίας” καί “Μή μιλᾶς ἄλλο γι’ ἀγάπη”.

Γυμνό μοντέλo, άστεγος και νηστικός

 »Έκανα διάφορες δουλειές. Οι πιο διασκεδαστικές ήταν, δημοσιογράφος στον “Ελεύθερο Τύπο” τοῦ Καβαφάκη, όπου μια φορά ἀντί νά τελειώνω το ρεπορτάζ μου έγραφα νότες σ’ ένα τεφτεράκι καί μπήκε ξαφνικά ὁ ἀρχισυντάκτης Μάνος καί μ’ έπιασε στα πράσα κι’ εγώ μπερδεύτηκα (επειδή μόλις είχα τελειώσει το γυμνάσιο) καί εἶπα "συγγνώμη κύριε γυμνασιάρχα"!
»Μετά, γυμνό μοντέλο στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο μάθημα του καθηγητού Μαυροειδή. Συχνά όμως ξέμενα και τότε με συμμάζευε πότε ὁ Λοΐζος, πότε ὁ Μαμαγκάκης, ἅ ναί καί ὁ Γιάννης Μαρκόπουλος. Συγκεκριμένα, το καλοκαίρι του ’64 γύρναγα άστεγος καί νηστικός και κάθε βράδι διερρήγνυα τά γραφεία του "ΣυλλόγουΜπέρτραντ Ράσσελ γιά τήν εἰρήνη", έστρωνα κάτω αφίσσες που έγραφαν "περπάτα κι’ εσύ! " ἢ κάτι τέτοιο και κοιμόμουν κι’ ἔφευγα σκαστός τό πρωί.

Γιάννης Μαρκόπουλος

»Γιά καλή μου τύχη βρέθηκε ὁ Μαρκόπουλος καί μέ φιλοξένησε για μεγάλο διάστημα στο σπίτι του, στην Κυψέλη. Ως φιλοξενούμενος ὑπῆρξα φορτικώτατος καί ἐνοχλητικώτατος ώσπου εἶδε κι’ ἀπόειδε ὁ ἄνθρωπος και μούπε μιά μέρα ὅτι ἔρχεται ή μαμά του ἀπ’ τήν Κρήτη καί δυστυχῶς δέν μπορεῖ νά μέ φιλοξενήση άλλο. “Αν καί κατά βάθος μου φαίνεται ὅτι δέν μ’ έδιωξε τόσο επειδή ήμουν φορτικός, αλλά επειδή νόμιζε ότι ήμουν πιό έξυπνος καί πιό μορφωμένος ἀπ’ αὐτόν.
»Ολ’ αυτά συνέβαιναν γύρω στο ’64 όταν ὅλοι οἱ νέοι μουσικοί προσπαθούσαμε να αυτοσχεδιάσουμε πάνω στον τεράστιο χώρο που περίσσευε και δεν καλύπτονταν ἀπό Χατζιδάκι-Θεοδωράκη, άντε ἂς βάλουμε καί Ξαρχάκο.

Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις,
Σταύρος Ξαρχάκος _Νέοι καλλιτέχνες

»Τρία χρόνια μετά, 19  ̓Απριλίου 1967 γινόταν μια μεγάλη συναυλία μέ Φαραντούρη, Λοίζο και μένα, ὅπου ἀγκαλιασμένοι μπροστά σε κατενθουσιασμένους φοιτητές τραγουδούσαμε: «Δεν θα περά, δεν θά περάση ὁ φασισμός» – τί κωμωδία! Δυό μέρες μετά ή χρυσή μποεμία 1962 – 67 τέλειωνε καί οἱ νέοι μουσικοί συνειδητοποιούσαμε πόσο δύσκολο επάγγελμα διαλέξαμε.
(…)
»Μᾶς ἔχεις δεῖ στις αρχές της δεκαετίας του ’60 να καταφθάνουμε στην  ̓Αθήνα ένας, ἕνας ἀπ’ τούς μακρι νούς μας γαλαξίες, με μουσικά δρο γανα υπομάλης, μέ τραίνα, αεροπλάνα και λεωφορεῖα – ὁ Λοΐζος ἀπ’ τήν Αἴγυπτο, ὁ Μαρκόπουλος κι’ ὁ Λεοντῆς ἀπ’ τήν Κρήτη, ὁ Μαυρουδῆς ἀπό τήν Καλλιθέα, ὁ Γλέζος δέν ξέρω ἀπὸ ποῦ, ὁ Μαμαγκάκης ἀπ’ τό Μόναχο, ἡ Φαραντούρη ἀπό τή Νέα Ιωνία; Δέν ἔχεις δεῖ τίποτε πιο άγγελικό στη ζωή σου! Α, πίστεψέ με ή Ιστορία δεν τέλειωσε μέ Χατζιδάκι – Θεοδωράκη (…).
»Θα γραφτούν πολλά ὡραῖα τραγούδια ακόμη. Εξ άλλου με βοήθησαν πάρα πολύ. Εγώ δέν εἶχα ἰδέα μουσικής – αὐτοί μ’ έμαθαν κιθάρα, ἁρμονία, ρυθμούς, τόσα πράγματα… Ωστόσο κι’ ἄλλοι πολλοί μέ βοήθησαν στη δουλειά μου. Γνωστοί καί ἄγνωστοι. Πολλές φορές χωρίς να το ξέρουν. Με βοήθησαν ἀκόμα κι’ αὐτοί πού μέ ταλαιπώρησαν. Εκείνος ὁ γελοῖος ὁ στρατιώτης πού μέ κυνηγοῦσε μ’ ένα μαχαίρι στην οδό Χέϋδεν, τόν Μάρτη του ’70, ακόμα κι’ ἐκεῖνα τά ζῶα πού μοῦ κάνανε τά πόδια νά, τόν Αὔγουστο του 67 στην “Ταράτσα”.
»Εἶμαι ἐκ φύσεως ἐπιπόλαιος καί χωρίς κάτι τέτοιους, ὁ προοδευτισμός μου δέν θάταν παρά μια νεανική μέθη. Το «Φορτηγό» κυκλοφόρησε το Νοέμβρη του ’66. Ήτανε δεκαεφτά τραγούδια αλλά ή λογοκρισία εἶχε κόψει ἐκεῖνα τά πέντε πού βγήκαν μετά μέ τό «Δέκα χρόνια κομμάτια». Η ἀξία ὅλης ἐκείνης τῆς σειράς ήταν νομίζω ή δύναμη. Νά, αυτή ή ταχύτητα πού κόβει την αναπνοή σάν νά μήν ἐπαρκεῖ ὁ αέρας. Ημουν ἄλλος έφηβος έναντίον τῆς πραγματικότητας, αλλά αὐτό γινόταν πρώτη φορά μέ δίσκο.
(…)
»Μετά σχεδόν τα παράτησα. Παντρεύτηκα, τριγύρναγα μέ τή γυναίκα μου στο εξωτερικό μέχρι τό ’69. (…) Μάλιστα, έπαιζα αὐλό στους δρόμους. Συγκεκριμένα ἔξω ἀπό τό καφέ Σαίντ – Κλώντ, στο Παρίσι καί στήν Πιάτσα Ντουόμο, στο Μιλάνο. Πήγα επίσης στο Ισραήλ καί τούς τραγουδούσα τραγούδια του Λοΐζου. Τούς άρεσαν πάρα πολύ ἂν καί Αἰγύπτιου! Το «Περιβόλι του τρελλοῦ» τό ἔγραψα στην Ιταλία, ’68 – ’69. Τό στοιχείο που κυβερνά αὐτόν τον δίσκο εἶναι ἡ νοσταλγία. Νοσταλγία όμως για ποιο πράγμα; Γιά κανένα συγκεκριμένα. Έτσι γενικά, νοσταλγία. Όπως όταν είμαστε άρρωστοι πολύ καί νοσταλγούμε, όχι βέβαια τή ζωή πού εἴμασταν γεροί καί ἄλλο ἀπό ρουτίνα δεν ξέραμε, αλλά τή ζωή γενικά, στην πιο καθαρή καί ὑγιή της ἔννοια.
(…)

"Μπάλλος"

»Αὐτά τά δυό μοτίβα της δύναμης και τῆς νοσταλγίας επανέρχονται και στον “Μπάλλο” και στο “Βρώμικο ψωμί”. Στον “Μπάλλο” μάλιστα εἶχα Ιδιαίτερη επιτυχία, γιατί ή σύζευξη λειτουργούσε σ’ ένα μυθικό – συμβολικό ἐπίπεδο. Η δήλωσή μου μάλιστα ἐκεῖ μέσα ὅτι παίρνω την ευθύνη ἀπέναντι στο κοινό, ἀκούστηκε σαν πολύ δυνατό ερωτικό σλόγκαν και άρεσε πάρα πολύ, όπως καί ἡ αὐθεντικώτατη ερώτησή μου “τί τρέχει”. Γενικά εκείνη τη χρονιά στο “Ρονττέο” εἴχαμε πολλήν ἐπιτυχία.

"Βρώμικο ψωμί"

Το "Βρώμικο ψωμί" άρεσε λιγότερο γιατί ήταν πιο ρεαλιστικό. Οι θεοί τῆς νοσταλγίας καί τῆς δύναμης εἶχαν μεταμορφωθῆ ἐκεῖ σέ ξεναγούς τῆς νύχτας γύρω ἀπ’ τήν πλατεία Ομονοίας. Δυστυχῶς αὐτό δέν εἶναι τόσο άμεσο· ἐπίσης ἡ χρήση στοιxείων ρόκ ήταν περισσότερη ἀπ’ ὅσο μπορούσε ἴσως ν’ αντέξη τό κοινό. Ωστόσο, υπάρχουν ἐκεῖ μέσα στροφές όπως το «Δέν ἔχω ήχο» ή «Θά φανερωθῆ σ’ ὅποιον τοῦ παραδοθή» ἤ τό «Ζεϊμπέκικο», πού θά δυσκολευτῶ πολύ νά τίς ξεπεράσω ἢ καὶ νὰ τίς ἐπαναλάβω ἀκόμη. (…)

"Δεν ανήκω σε κανένα κόμμα"!

»Μέχρι τώρα τα κατάφερα να μήν υπογράψω καμμιά δήλωση πολιτικών φρονημάτων, αλλά τώρα βρίσκω ὅτι θάταν ἀρκετά διασκεδαστικό νά τό κάνω ἐδῶ, σ’ αὐτή την κουβέντα μας. Πράγματι εἶμαι ένα περίεργο εἶδος ἀριστερού που γεννήθηκε μέ τόν ἐμφύλιο και πού δέν δέχεται νά ἐκλέξη μέ τούς ὅρους πού τοῦ θέτει αὐτός ὁ ἐμφύλιος.
»Στον καταναγκασμό μιας τέτοιας ἐκλογῆς κάνω τήν παλαβή, ὄχι ἐπειδή εἶμαι οὐδέτερος – ουδετερότητα δέν ὑπάρχει – αλλά επειδή δέν ἔχω ἀνάγκη αὐτῆς τῆς διαμάχης, δεν μου λείπει αὐτή ἡ διαμάχη, ἀλλ ̓ οὔτε κι’ αὐτή ἔχει όφελος από μένα ἔτσι που εἶμαι, γι’ αὐτό θέλει νά μέ καταστήση “ὠφέλιμο”.
»Ωφέλιμο γιά τήν μία ή τήν ἄλλη παράταξη ἑπομένως. Αλλά ἐγώ θέλω νά τίς ἀντέξω καί τίς δύο. Αὐτό ἀκριβῶς λέγεται "κάνω τήν παλαβή". Αν ὁ Καραγκιόζης κουραστή να φορτώνεται τήν ἀθλιότητα στη καμπούρα του καί παραιτηθῆ, τότε ποιός θά τήν ἀναλάβη; Μ’ αυτό το ἐρώτημα αρχίζει κανείς να γίνεται τραγουδιστής.
»Το 1962 σε ηλικία 18 ἐτῶν ἔγινα στέλεχος του κόμματος τῆς  ̓Αριστερᾶς. Δεν ήταν για πολύ. Για καιρό ἔπειτα θεωροῦσα ὅτι ἡ ἀδυναμία για μονιμώτερη ένταξή μου ἐκεῖ, ὀφείλονταν σε δικά μου προσωπικά αίτια, στην τρέλλα πού εἶναι ἀποτέλεσμα μονισμού και αλληλεγγύης ταυτοχρόνως, καί στο πάθος γιά ὅ,τι κάνει τά πράγματα νά εἶναι συνεχώς καινούργια σπάνια και μοναδικά.
»Τώρα πιά ξέρω ότι αυτή ή αδυναμία ήταν άποκλειστικά του κόμματος, πού δέν μπόρεσε να δεχθή τήν μικρή παραγωγική φλόγα. Εξακολουθώ να πισστεύω στη σοσιαλιστική επανάσταση και στην κατάληψη τῆς ἐξουσίας και με κλωτσιές καί μέ μαγγούρες καί μ’ ἀπ’ ὅλα.  ̓Αλλά δέν μπορῶ ν’ ἀκούω ὅτι οἱ ἀγωνιστές μιας τέτοιας υπόθεσης εἶναι ἁπλῶς μέλη “μιᾶς οίκονομίας πού πρέπει ν’ ἀλλάξη”.

Διονύσης Σαββόπουλος
Σοσιαλιστική επανάσταση

»Δεν δέχομαι ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα σκέτο κοινωνικοοικονομικό συμβάν κι’ ότι ἀγωνιστής εἶναι ὅλος κι’ ὅλος αὐτός που μετατρέπει αὐτό τό συμβάν σ’ ένα άλλο κοινωνικοοικονομικό συμβάν. Κι’ ἂν ὁ ἄνθρωπος έχει υλική βάση, ὅμως ξεχειλίζει και περισσεύει συνεχῶς ἀπ’ αὐτήν, κι’ ἂν ἡ σοσιαλιστική επανάσταση εκτοξεύεται κατ’ εὐθεῖαν ἀπ’ τό μηχανοστάσιο τῆς ἱστορίας, εἶναι ωστόσο δυνατή και βιώσιμη μόνο χάρη σ’ αὐτό τό περίσσευμα καί σ’ αὐτό τό ξεχείλισμά της.
»Η σοσιαλιστική επανάσταση ζή κάτι παραπάνω ἀπό ένα κοινωνικό συμβάν: Ζη μια παραγωγικώτερη σχέση μέ τόν χρόνο καί τόν χῶρο, ξανακερδίζοντας την παράδοση, μετατρέποντας τόν χώρο της σε όχημα υπερδιαστημικό πρός ένα μέλλον πού ἔτσι ξαναγίνεται σπάνιο καί μοναδικό. Αὐτή εἶναι ἡ δικαιοσύνη του μαρξισμού, κατορθωτή χάρη στο περίσσευμα ἀκριβῶς τῆς ὕπαρξής του, καί στό ξεχείλισμα του. Χάρη σ’ αυτό δηλαδή πού μονίμως παρασιωπάται και παρασιωποιημένο ἐπιτρέπει την συνεχή προδοσία τοῦ ἐργατικού κινήματος.
»Αὐτός εἶναι ὁ ἐφιάλτης τοῦ ἐμφύλιου καί ὄχι τά συγκεκριμένα πολιτικά λάθη. Γιατί τά λάθη εἶναι ἀνθρώπινα αλλά ή μετατροπή μιᾶς ἐπανάστασης σέ ἀπόλυτο κοινωνικό συμβάν δέν εἶναι τοῦ ἀνθρώπου. Είναι τῆς ἐξουσίας καὶ τῶν πάσης φύσεως τρελλών σχεδιαστών πού νομίζουν πώς θα φορέσουν στη ζωή καί τή δημιουργία τό τεράστιο καπέλλο πού φτιάξαν στα έργαστήριά τους.
»Δέν ἀνήκω σε κανένα κόμμα ή παράταξη. Νομίζω ότι όποιος προσχωρεί σε κόμμα, διαιωνίζει τό ἀδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε καί σάν άτομα καί σάν λαός ἐδῶ καί δεκα ετίες. Στις εκλογές δεν ψήφισα τίποτ’ ἀπολύτως. Φυλάω τόν ἑαυτό μου γιά καλύτερα…» (…).

Δισκογραφία

    Φορτηγό (Lyra, 1966)
    Επανέκδοση σε CD: LYRA CD3225, 1996

    Οι πλανόδιοι

    α.Οι μάγοι

    β.Η Ζωζώ

    γ.Η μαϊμού

    δ.Το μπουλούκι

    Η Συννεφούλα

    Το δέντρο

    Βιετνάμ γιε-γιε

    Ήλιε ήλιε αρχηγέ

    Τα κορίτσια που πηγαίνουν δυο- δυο

    Τα πουλιά της δυστυχίας

    Μη μιλάς άλλο για αγάπη

    Οι παλιοί μας φίλοι

    Το περιβόλι του τρελού (Lyra, 1969)

    Επανέκδοση σε CD: 1996

    Το περιβόλι

    Η θεία Μάρω

    Θαλασσογραφία

    Οι πίσω μου σελίδες

    Η Συννεφούλα

    Σαν ρεμπέτικο παλιό

    Είδα την Άννα κάποτε

    Ντιρλαντά

    Τα παιδιά που χάθηκαν

    Ωδή στο Γεώργιο Καραϊσκάκη

    Μπάλλος (Lyra, 1971)

    Πρώτη έκδοση 30/3/1971, επανέκδοση σε CD

    Μπάλλος

    Κιλελέρ

    Ο παλιάτσος κι ο ληστής

    Έρχεται βροχή έρχεται μπόρα

    Σημαία από νάυλον

    Διάλειμμα

    Σ' ευχαριστώ ω! εταιρία

    45άρι βινύλιο (Lyra, 1971)
    Υπάρχει και στη συλλογή Ο Σαββόπουλος στη Λύρα

    Ο καθρέφτης (μαζί με τον Δημήτρη Γκόγκο - Μπαγιαντέρα)

    Ο πολιτευτής

    Το βρώμικο ψωμί (Lyra, 1972)

    Επανέκδοση σε CD, 1996

    Έλσα σε φοβάμαι

    Άγγελος εξάγγελος

    Τραγούδι

    Ζεϊμπέκικο

    Ολαρία ολαρά

    Το μωρό

    Η Δημοσθένους λέξις

    Μαύρη θάλασσα

    Δέκα χρόνια κομμάτια (Lyra, 1975)
    LP: LYRA 3715, επανέκδοση σε CD, 1992

    Οι δεκαπέντε (Αμνηστεία '64)

    Η Παράγκα

    Η Παράγκα (με κιθάρα)

    Το θηρίο

    Σωματική ανάγκη

    Μια θάλασσα μικρή

    Στη συγκέντρωση (της Ε.Φ.Ε.Ε.)

    Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας (φιλική συμμετοχή Δόμνα Σαμίου)

    Η δοκιμή

    Σημείωμα

    Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη

    Θεία Μάνου

    Σύρμα

    Ολαρία ολαρά

    Ζεϊμπέκικο (φιλική συμμετοχή Σωτηρία Μπέλλου)

    Σαν τον Καραγκιόζη

    Επέτειος

    Happy day (Lyra, 1976)
    Σάουντρακ για την ομώνυμη ταινία του Παντελή Βούλγαρη.

    Καλημέρα σας

    Λαϊκός τραγουδιστής

    Αέρας

    Οργανάκια

    Tableau vivant

    Σχόλιο

    Χαμογελάστε

    Φανφάρα

    Νινόν

    Τμήμα ψυχαγωγίας

    Χαράδρα

    Έξοδος

    Αχαρνής, Ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια (Lyra, 1977)
    Υπότιτλος: Τραγούδια για νέους κανταδόρους. Επανέκδοση σε CD: LYRA CD 3304

    Τραγουδούν-συμμετέχουν:
    Δ. Σαββόπουλος, Σ. Μπουλάς, Ν. Παπάζογλου, Μ. Τανάγρη,
    Ν. Ζιώγαλας, Η. Λιούγκος, Β. Ξύδης, Μ. Ρασούλης, Κ. Γεωργίου

    Πρόλογος

    Πάροδος

    Φαλλική πομπή

    Σύγκρουση

    Αγώνας

    Παράβαση

    Στάσιμο

    Κήρυκες

    Έξοδος

    Η ρεζέρβα (Lyra, 1979)

    Επανέκδοση σε CD: 1992.

    Πρωινό (Αφροδίτη Μάνου)

    Για την Κύπρο

    Πολιτευτής

    Γεννήθηκα στη Σαλονίκη (Άλκηστη Πρωτοψάλτη)

    Για τα παιδιά που' ναι στο κόμμα

    Για τον Σοσιαλισμό

    Μικρή Ελλάδα (Ελένη Βιτάλη)

    Κανονάκι

    Τι έπαιξα στο Λαύριο

    Μακρύ Ζεϊμπέκικο για το Νίκο

    Πειρατής

    Οι εκλογές μαντινάδα

    Άσπα

    Αουντουαντάρια

    Τραπεζάκια έξω (Lyra, 1983)

    Επανέκδοση σε CD, 1990.

    Νέο κύμα

    Μας βαράνε ντέφια

    Χουλιγκάνοι

    Μυστικό τοπίο

    Δεν είναι ρυθμός

    Πρωτομαγιά

    Φλόγες

    Ας κρατήσουν οι χοροί

    Canto

    Το χειμώνα ετούτο

    Τσάμικο

    20 Χρόνια δρόμος-Ζωντανές ηχογραφήσεις (Lyra, 1983)
    Το CD μοιράστηκε με το τεύχος 5 του περιοδικού ΔΙΦΩΝΟ.
Περιέχει ζωντανές ηχογραφήσεις από τις συναυλίες στο Palais De Sports της Θεσσαλονίκης (1/4/1983, κομμάτια 1-7) και στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας (19/9/1983, κομμάτια 8-14).
LYRA 99001, 1995)

    Παραμυθάκι

    Τι έπαιξα στο Λαύριο

    Το χειμώνα ετούτο

    Μη μιλάς άλλο γι αγάπη

    Είδα την Άννα κάποτε

    Τσάμικο

    Σαν τον Καραγκιόζη

    Άγγελος εξάγγελος

    Παράγκα

    Στη συγκέντρωση της ΕΦΕΕ

    Μπάλλος

    Η Συννεφούλα

    Ήλιε αρχηγέ

    Ας κρατήσουν οι χοροί

    Λαλαλα

Ο κ. Σαββόπουλος ευχαριστεί τον κ. Χατζιδάκι και θα'ρθη οπωσδήποτε (Σείριος, 1988)
Ζωντανή ηχογράφηση στο μουσικό κέντρο 'Σείριος' 17/1 - 3/2/1988. Στο πιάνο ο Μάνος Χατζιδάκις. MINOS-EMI, CD 88.0062.

    Έναρξις

    Μια στιγμή ειρήνης

    Ο κος Σαββόπουλος θερμά ευχαριστεί

    Μας βαράνε ντέφια

    Παραμυθάκι

    Τι έπαιξα στο Λαύριο

    Ιαμβική σκηνή

    Η συννεφούλα

    Τα κορίτσια που πηγαίνουν δυο-δυο

    Σημαία από νάϋλον

    Ωσάν να μη συμβαίνει τίποτε

    Ένα τραγουδάκι του Lucio Dalla

    Σ'αυτό το σπίτι σ'αυτόν τον οίκο

    Χάρτινο το φεγγαράκι κι αποσπάσματα (με Έλλη Πασπαλά και Νίκο Παπάζογλου)

    Δεν έχω ήχο δεν έχω υλικό

    Σαν τον Καραγκιόζη

    Ας κρατήσουν οι χοροί

    Μια θάλασσα μικρή

    Το κούρεμα (Polydor, 1989)

    Συμμετέχει η Ελευθερία Αρβανιτάκη. POLYGRAM LP: 839 728-1, CD: 839 728-2.

    Μην Περιμένετε Αστειάκια

    Ο άντρας και η γυναίκα δεν είναι ίσοι

    Η αποτυχία της αριστεράς

    Εμείς του '60

    Κωλοέλληνες

    Το Μητσοτακ

    Ο γιος μου πάει στο στρατό

    Καλοκαίρι

Αναδρομή 63-89 (Polydor, 1990)

Στο 'Μακρύ ζεϊμπέκικο' τραγουδούν: Λένα Πλάτωνος, Διονύσης Σαββόπουλος, Νέννη Ζάππα, Βασίλης Πιερρακέας, Θανάσης Σοφράς, Γιώτα Μάνεση, Πάνος Τσιάπης. Στα κομμάτια 6-14 τραγουδούν: Διονύσης Σαββόπουλος, Νέννη Ζάππα, Βασίλης Πιερρακέας.

Σε παρένθεση η "χρονολογία που γράφτηκαν τα τραγούδια ανεξαρτήτως πότε ηχογραφήθηκαν". (CD 843 304-2, 1990)

•     Σαν παλιό ρεμπέτικο (1967)
•     Ωδή (1968)
•     Μπάλλος (αποσπάσματα, 1970)
•     Ζεϊμπέκικο με τη Λένα Πλάτωνος (1972)
•     Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο (1978)
•     Κωλοέλληνες (1988)
•     Τσάμικο (1982)
•     Ο πολιτευτής (1974)
•     Για τα παιδιά που 'ναι στο κόμμα (1975)
•     Πρωτομαγιά (1977)
•     Μην περιμένετε αστειάκια (1988)
•     Εμείς του '60 (1988)
•     Αουντουαντάρια (1978)
•     Αντί επιλόγου, απάνθισμα (1963-1989)
•     Μη πετάξεις τίποτα (Polydor, 1994)
•     Τίτλοι
•     Είδα τη Σούλα και τον Δεσποτίδη
•     Φιλημένη μεσ' στους κινηματογράφους (με τη Γλυκερία)
•     Το ρεφραίν σ' αγαπώ (με τη Νένη Ζάππα)
•     Μη πετάξεις τίποτα
•     Ακτίνες του βορρά
•     Ταγκό βουβό
•     Ο μικρός μονομάχος
•     Πρεσθλάβες
•     Πώς με κατάντησε η αγάπη
•     Μέρες καλύτερες θα ρθουν

    Τίτλοι

Ο Σαββόπουλος πριν το Φορτηγό (Lyra, 1996, CD 99009)
Αυτό το CD μοιράστηκε μαζί με το τεύχος 5 του περιοδικού ΜΕΤΡΟ (με τη συνεργασία του ΜΕΛΩΔΙΑ FM 100).

•     Εγερτήριο (Ήλιε ήλιε αρχηγέ)
•     Μια θάλασσα μικρή
•     Τα πουλιά της δυστυχίας
•     Μη μιλάς άλλο γι' αγάπη
•     Το δέντρο
•     Η συννεφούλα
•     Η Ζωζώ
•     Τα κορίτσια που πηγαίνουν δυο δυο
•     Οι δεκαπέντε (Αμνηστεία '64)
•     Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας (στίχοι Ντ. Χριστιανόπουλου)
•     Οι παλιοί μας φίλοι
•     Βιετνάμ γιε γιε

    Παράρτημα Α' (Polydor, 1996, CD 537 031-2)

·       Οδυσσεβάχ Το τραγούδι ας πούμε του Οδυσσεβάχ

·       (Οδυσσεβάχ) Δρακοκύκλωπες και Κυκλωποδρακόπουλα

·       Ψάλτης

·       Δεν περνούν οι μέρες δεν περνούν οι ώρες

·       Το τραγούδι των Σειρήνων

·       Τα μάγια της Κίρκης

·       Ψαλτούλα

Τάλαντο

    (Πλούτος) Το κοροϊδευτικό αεράκι

·       Η είσοδος του χορού

·       Θρεττανελό

·       Ο βαρύγδουπος Χρεμύλος

·       Το τραγούδι του πλούτου

·       Χα χα!

·       Μιράκολο!

·       Αυταπάτες

·       Ο τρεκλίζων Ερμής

·       Το τραγούδι της πενίας

·       Η έξοδος του χορού

·       Σιγά η πατρίδα κοιμάται

•     Το ξενοδοχείο (Mercury, 1997, POLYGRAM CD 536827-2)
•     Το σώσε! (Gimme some lovin' - Steve Winwood, Spencer Davis, Muff Winwood)
•     Τηςγιατρειάςτορίσκο (φιλικώςΑργύρηςΜπακιρτζής, ΑλκίνοοοςΙωαννίδης) _
      The healing game - Van Morrison
•     Άγγελοςεξάγγελος (The wicked messenger - Bob Dylan)
•     Perfect day (Perfect day - Lou Reed)

    Του Ιωσήφ το πανωφόρι (φιλικώς Ορφέας Περίδης) _
   Joseph's coat - Nick Gravenites, J. Cipollina

·       Μια φορά σ' αυτή τη ζήση (φιλικώς Αλκίνοος Ιωαννίδης) (Once in a lifetime - David Byrne, Brian Eno, Christopher Frantz, Gerry Harrison, Martina Weymouth)

·       Άδεια μου αγκαλιά (Into my arms - Nick Cave)

·       Ο παλιάτσος κι ο ληστής (φιλικώς Βασίλης Παπακωνσταντίνου) (All along the watchtower - Bob Dylan)

·       Ο χρόνος που μετράει (L' anno che verra - Lucio Dalla)

·       Χορεύοντας τη νύχτα (Dance the night away - Jack Bruce, Peter Ronald Brown)

·       Ιθάκη (Itaca - Lucio Dalla)

·       Γέρος για ροκ, νέος για θάνατο (Too old to rock'n'roll, too young to die - Ian Scott Anderson)

·       Καταγραφές (Polygram, 1997)
Αυτό το CD μοιράστηκε μαζί με το τεύχος 287 του περιοδικού ΗΧΟΣ (02/1997).

·       Αντί εισαγωγής, οι μάγοι (1964)

·       Το περιβόλι (1968)

·       Θαλασσογραφία (1967)

·       Σαν παλιό ρεμπέτικο (1967)

·       Μπάλος αποσπάσματα (1970)

·       Ζεϊμπέκικο (1972) [με τη Λένα Πλάτωνος και χορωδία]

·       Τσάμικο (1982)

·       Για τα παιδιά που 'ναι στο κόμμα (1975) [με Νέννη Ζάππα, Βασίλη Πιερρακέα]

·       Εμείς του '60 (1988)

·       Αουντουαντάρια (1978)

·       Αντί επιλόγου, απάνθισμα (1963_1989) [με Νέννη Ζάππα, Βασίλη Πιερρακέα]

·       Γεννήθηκα στη Σαλονίκη (1975) [με Νέννη Ζάππα, Βασίλη Πιερρακέα]

·       Ο Σαββόπουλος στην Λύρα (Lyra, 1998)

·       Βιβλίο-κασετίνα η οποία περιλαμβάνει του 9 δίσκους που κυκλοφόρησαν από τη δισκογραφική εταιρεία Lyra κατά την περίοδο 1966-1983 (από το Φορτηγό μέχρι τα Τραπεζάκια έξω). Δεν περιλαμβάνεται ο δίσκος 20 Χρόνια δρόμος-Ζωντανές ηχογραφήσεις (1983).

·       Τραγούδια έγραψα για φίλους - Tribute στον Διονύση Σαββόπουλο (Mercury, 1998, POLYGRAM CD 538671-2)

·       Μυστικό τοπίο (Άλκηστις Πρωτοψάλτη)

·       Μια θάλασσα μικρή (Γιάννης Κότσιρας)

·       Η Δημοσθένους λέξις (Χάρις Αλεξίου)

·       Στη συγκέντρωση της ΕΦΕΕ (Δήμητρα Γαλάνη - Κωνσταντίνος Βήτα)

·       Έλσα σε φοβάμαι (Φοίβος Δεληβοριάς)

·       Είδα την Άννα κάποτε (Γιάννης Πάριος)

·       Θαλασσογραφία (Ελένη Τσαλιγοπούλου - Υπόγεια Ρεύματα)

·       Το περιβόλι (Νίκος Πορτοκάλογλου)

·       Πολιτευτής (Λαυρέντης Μαχαιρίτσας)

·       Οι παλιοί μας φίλοι (Αλκίνοος Ιωαννίδης)

·       Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη (Πυξ Λαξ)

·       Το δέντρο (Active Member)

·       Ο χρονοποιός (Mercury, 1999, UNIVERSAL CD 542252-2)

·       Χριστούγεννα πάντα τσακωνόμαστε

·       Με το κραγιόν σ' ένα χαρτάκι

·       Το τσακάλι

·       Πλάι στο αρνάκι

·       Αηδόνι στην κερασιά

·       Η μοναξιά της Αμερικής

·       Σου μιλώ και κοκκινίζεις

·       Το φως στις 10 πμ

·       Τα χρυσά παιδιά του Γκάλη

·       Σωστικά συνεργεία

·       Ποιος φτιάχνει τα ανέκδοτα

·       Πρώτη του 2000

·       Κάποτε στο Ολυμπιακό (LYRA, 1999)

Αναπαραγωγή και διάθεση ΔΙΦΩΝΟ
μοιράστηκε με το περιοδικό ΔΙΦΩΝΟ 50

·       Εκφωνήτρια ΕΡΑ

·       Έναρξη ζωντανής μετάδοσης (από τη Μαριάννα Κορομηλά)
Ακούγεται ο Γιώργος Κούνδουρος και η αρχιτέκτων Ειρήνη Μπούρλου

·       Επί σκηνής η Μπάντα Λουτρακίου και ο Θανάσης Βέγγος

·       Η Δόμνα Σαμίου για τη συνεργασία στο Ροντέο το 1971

·       Έναρξη συναυλίας

·       Νέο κύμα _Τραπεζάκια έξω 1983
Ακούγεται ο καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας Γ.Π. Σαββίδης

·       Το χειμώνα ετούτο _Τραπεζάκια έξω
Ακούγεται ο Τάσος Φαληρέας

·       Μας βαράνε ντέφια _Τραπεζάκια έξω

·       Χουλιγκάνοι _Τραπεζάκια έξω__
Ακούγεται ο Μανώλης Μυλωνάκης

·       Στη συγκέντρωση της Ε.Φ.Ε.Ε _Δέκα Χρόνια Κομμάτια 1975

·       Ήλιε ήλιε αρχηγέ _Φορτηγό 1966

·       Ραδιοφωνική μετάδοση της συναυλίας Μυστικό τοπίο _Τραπεζάκια έξω
(τραγουδά η Ελένη Βιτάλη)

·       Ας κρατήσουν οι χοροί _Τραπεζάκια έξω

·       Επί σκηνής ποδηλάτης ο Λουκιανός Κηλαηδόνης
(tracks: 21, 22, 23, 24, 25) Canto __
τραγουδά η Δήμητρα Γαλάνη και ακούγονται οι Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Τσαρούχης, Βασίλης Τσιτσάνης

·       Μπάλλος (1971)

·       Η Δημοσθένους λέξις [Βρώμικο ψωμί 1972]

·       (tracks: 28, 29) Τα πουλιά της δυστυχίας _Φορτηγό (τραγουδά ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου - η συναυλία συνεχίζεται

·       Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη (Δέκα Χρόνια Κομμάτια 1975)
Ραδιοφωνική μετάδοση της συναυλίας

·       (track 32a) Απόσπασμα από την εκπομπή Χειμερινό ηλιοστάσιο

·       (track 32b) Ας ερχόσουν για λίγο Μιχάλης Σουγιούλ και Μίμης Τραϊφόρος_1947

·       Δεν είναι ρυθμός _Τραπεζάκια έξω 1983

·       ΣΑΒΒΟΡΑΜΑ (Universal, 2001, MERCURY CD 016644-2)

·       Υπότιτλος: Θέατρο τραγουδιών με ζωγραφιές του Αλέξη Κυριτσόπουλου. Ζωντανή ηχογράφηση από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Δύο CD, το πρώτο έχει 16 κομμάτια και το δεύτερο 14.

·       (Εικόνα Α) Εισαγωγή (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       (Εικόνα Α) Τα πουλιά της δυστυχίας (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Η θεία Μάνου (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Θαλασσογραφία (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Είδα την Άννα κάποτε (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Στη συγκέντρωση της Ε.Φ.Ε.Ε. (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Μπάλλος (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Η Δημοσθένους λέξις (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Μαύρη θάλασσα (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Εικόνα Β _Ζεϊμπέκικο (Διονύσης Σαββόπουλος)

·       Σαν τον Καραγκιόζη (Διονύσης Σαββόπουλος, Δόμνα Σαμίου)

·       (Εικόνα Γ: Αχαρνής Α) Πάροδος (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Μελίνα Τανάγρη, Fons Musicalis)

·       __ Το πανεράκι (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Μελίνα Τανάγρη, Fons Musicalis)

·       Θεούλη του Φαλλού (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Μελίνα Τανάγρη, Fons Musicalis)

·       Ευριπιδάκι (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Μελίνα Τανάγρη, Fons Musicalis)

·       Παράβαση (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Fons Musicalis)

·       Ευτυχισμένος άνθρωπος (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Fons Musicalis)

·       (Εικόνα Γ: Αχαρνής Β) Ιαμβική συζυγία (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Fons Musicalis)

·       Πάντα εμπρός ταξιδιώτες (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Fons Musicalis)

·       Εξοδος (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Fons Musicalis)

·       Παραμυθάκι (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Fons Musicalis)

·       Τι έπαιξα στο Λαύριο (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Fons Musicalis)

·       (Εικόνα Δ) Γεννήθηκα στη Σαλονίκη (Διονύσης Σαββόπουλος, Δημήτρης Μπάσης, Μελίνα Κανά)

·       Πρωινό (Διονύσης Σαββόπουλος, Νατάσα Φλουρή)

·       Πρωτομαγιά (Διονύσης Σαββόπουλος, Νατάσα Φλουρή)

·       Μας βαράνε ντέφια (Διονύσης Σαββόπουλος, Νατάσα Φλουρή)

·       Εικόνα Ε: Αχαρνής Α Εμείς του '60 (Διονύσης Σαββόπουλος, Νατάσα Φλουρή, Fons Musicalis)

·       Επίλογος (Διονύσης Σαββόπουλος, Νατάσα Φλουρή, Fons Musicalis)

·       Πρωτοχρονιές του ραδιοφώνου (Διονύσης Σαββόπουλος, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Fons Musicalis)

·       Ο πυρήνας (με Λάντσια και Κιουρτσόγλου) (LYRA, 2007, CD 1108)

·       Ζωντανή ηχογράφηση και μαγνητοσκόπηση στο Gazarte 10 & 12 Νοεμβρίου 2006.

·       ΤΟ ΤΣΑΚΑΛΙ

·       ΕΛΣΑ ΣΕ ΦΟΒΑΜΑΙ

·       ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

·       ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΔΥΣΤΥΧΙΑΣ

·       ΘΕΙΑ ΜΑΝΟΥ

·       Η ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ ΛΕΞΙΣ

·       ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΝΑ ΠΑΡΑΞΕΝΟ

·       Η ΖΩΖΩ

·       ΚΩΛΟΕΛΛΗΝΕΣ

·       ΑΓΓΕΛΟΣ ΕΞΑΓΓΕΛΟΣ

·       ΤΑ ΚΑΛΟΤΑΞΙΔΑ ΠΟΥΛΙΑ / ΗΡΘΕ Ο ΒΟΡΙΑΣ ΗΡΘΕ Ο ΝΟΤΙΑΣ

·       ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ

·       Η ΠΑΡΑΓΚΑ

·       ΤΟ ΧΕΙΜΩΝΑ ΕΤΟΥΤΟ

·       ΑΗΔΟΝΙ ΣΤΗΝ ΚΕΡΑΣΙΑ

·       ΤΟ ΦΩΣ ΣΤΙΣ 10 πμ

·       ΑΔΕΙΑ ΜΟΥ ΑΓΚΑΛΙΑ

·       ΦΕΥΓΩ

·       ΕΜΕΙΣ ΤΟΥ '60*

 

Συμμετοχές

·       Ροκ ιστορίες (ΕΜΙ)

·       Τα παράλογα (Notos, 1976)

·       Το άλογο του Ομέρ Βρυώνη [τραγούδι]

·       Η εκδίκηση της γυφτιάς (Lyra, 1978)

·       Βρέχει στην Εθνική Οδό [τραγούδι]

·       Μετανάστης στην αγκαλιά σου [τραγούδι]

·       Τα μπαράκια (Lyra, 1981)

·       Πάρτυ στη Βουλιαγμένη (live) (Lyra, 1983)

·       Ζωντανή περιπέτεια (Lyra, 1986)

·       Ζήτω το ελληνικό τραγούδι (ΜΙΝΟS, 1987)

·       Μαρία Φαραντούρη - 17 Τραγούδια (ΜΙΝΟS, 1990)

·       Caruso [τραγούδι]

·       Σκηνές Rock (Lyra, 1994)

·       Άσωτος υιός (Mercury, 1996)

·       Ένα τραγούδι για τον Πειραιά (Lyra, 1997)

·       Ανεμοδείκτης (Mercury, 1999)

·       Αδιέξοδο [τραγούδι, μαζί με Αλκίνοο Ιωαννίδη και Ελευθερία Αρβανιτάκη]

·       Έτσι δραπετεύω απ' τις παρέες (ΕΜΙ, 1999)

·       Και τι ζητάω [τραγούδι]

·       Εκτός τόπου και χρόνου, ζωντανή ηχογράφηση (Mercury, 2000)

·       Ο Σαμάνος (Lyra, 2008)

·       Όμορφη Μέρα (Onirama, 2009)

·       Ο κόκορας ξυπνάει παιδικό τραγούδι του Γιώργου Χατζηπιερή.

Βιβλία

•       ·       Διονύσης Σαββόπουλος, Η Σούμα 1963-2003, Ιανός, 2003
• ·       Δημήτρης Καράμπελας, Διονύσης Σαββόπουλος, Μεταίχμιο, 2003 (2η Έκδοση - Αναθεωρημένη, 2024)
• ·       Διονύσης Σαββόπουλος, Γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα. Εκδόσεις Πατάκη, 2025

Willy Brandt & Ostpolitik

21-Οκτ-1969 ο ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) Βίλλυ Μπραντ εκλέγεται καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας νέας εποχής στα πολιτικά πράγματα της μεταπολεμικής Γερμανίας αλλά και Ευρώπης _οραματιστής των αναγκαίων για το αστικό κράτος καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων. Η εκλογή του, σηματοδότησε μια ώθηση στις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, στην προσπάθεια συμφιλίωσης με την DDR (πρώην Ανατολική Γερμανία _Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας) και στην αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της χώρας του μέσα στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο. Ξεκίναγε η _αγκομαχούσα πλέον, "ατμομηχανή της Ευρώπης"

Ο Βίλλυ Μπραντ (Willy Brandt, 18-Δεκ-1913 \ 8-Οκτ 1992) ήταν ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας (SPD) από το 1964 έως το 1987 και υπηρέτησε ως καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας από το 1969 έως το 1974.

Η ζωή του

Η μητέρα του ήταν μια πωλήτρια και αγνώστου πατρός_ το πραγματικό του όνομα ήταν Χέρμπερτ Καρλ Φραμ και το Μπραντ ψευδώνυμο. Σε μικρή ηλικία εργάζεται ως μαθητευόμενος σε ένα ράφτη. Ο παππούς εργάτης σε αγροκτήματα ανήκει στους σοσιαλιστές και τον επηρεάζει. Έτσι σε νεαρή ηλικία εντάσσεται στα Κόκκινα Γεράκια τη νεολαία των τότε σοσιαλδημοκρατών, λαμβάνει υποτροφία και εντάσσεται στη Σοσιαλιστική Νεολαία ενώ προσεγγίζει και το Κομμουνιστικό Κόμμα, χωρίς να γίνει ποτέ μέλος του. Το 1933 εγκατέλειψε τη Γερμανία, για τη Νορβηγία και συνεργάστηκε με τη νορβηγική αντίσταση. Παράλληλα σπουδάζει Δίκαιο και Οικονομία στο Πανεπιστήμιο του Όσλο. Με το ψευδώνυμο Βίλλυ Μπραντ έρχεται ως ανταποκριτής του σκανδιναβικού τύπου στο Βερολίνο για να παρακολουθήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες ενώ πηγαίνει στην Ισπανία και μελετά τον Φρανκισμό. Συνεργάζεται στη δημιουργία αντιστασιακής οργάνωσης, της Μέτρο. Όταν συλλαμβάνεται από την Γκεστάπο, έχει προλάβει να φορέσει νορβηγική στρατιωτική στολή και δεν κρατείται παρά μόνο 15 ημέρες και αφήνεται ελεύθερος. Καταφεύγει στη Σουηδία, όπου ασχολείται με τη δημοσιογραφία.
Το 1945 επέστρεψε στη Γερμανία με νορβηγική υπηκοότητα και έλαβε και πάλι τη γερμανική υπηκοότητα. Εργάστηκε στη δημόσια διοίκηση του Βερολίνου και έγινε δήμαρχος το 1957. Συνέβαλε πολύ στη διαμόρφωση του προγράμματος των Σοσιαλδημοκρατών, ενώ διατέλεσε υπΕξ σε κυβέρνηση συνεργασίας με τους Χριστιανοδημοκράτες.

Καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις
21-Οκτ-1969 _Καγκελάριος

Ο Μπραντ ανέλαβε την καγκελαρία σε μια συγκυρία όπου η Δυτική Γερμανία βρισκόταν στο μεταίχμιο: η οικονομική ανάπτυξη των προηγούμενων δύο δεκαετιών, το λεγόμενο «οικονομικό θαύμα» (Wirtschaftswunder), είχε δημιουργήσει νέα κοινωνικά στρώματα και αυξημένες προσδοκίες για πολιτικές που θα ενίσχυαν τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατική σταθερότητα. Παράλληλα, οι σχέσεις με την Ανατολική Γερμανία και τα άλλα σοσιαλιστικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης παρέμεναν τεταμένες, καθώς η χώρα προσπαθούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις της Δύσης και στην ανάγκη διαλόγου με τον ανατολικό της γείτονα.

Νικητές στις βουλευτικές εκλογές της 28^ης Σεπτεμβρίου αναδείχθηκαν, με 46,1% οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) του Κουρτ Γκέοργκ Κίζινγκερ και οι Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) του Φραντς Γιόζεφ Στράους. Όμως, κυβέρνηση συνασπισμού σχημάτισαν οι Σοσιαλδημοκράτες με τους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP), οι οποίοι υπέστησαν μεν την πρώτη μεγάλη πτώση τους -από 9,4% έπεσαν στο 5,8%- ξεπέρασαν, όμως, το απαιτούμενο 5% για την εκπροσώπησή τους στη Βουλή. Αντιθέτως, το νεοναζιστικό Εθνικοδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας (NPD) έμεινε τελικά εκτός Κοινοβουλίου, μολονότι αύξησε τη δύναμή του κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες. "Ο γερμανικός λαός απέδειξε με την ψήφο του ότι επιθυμεί σταθερή κυβέρνηση το ταχύτερο δυνατό με επικεφαλής την CDU και την CSU", δήλωσε, αμέσως μετά τα αποτελέσματα, ο καγκελάριος Κουρτ Γκέοργκ Κίζινγκερ, ο οποίος, ιδιαίτερα ανήσυχος, προσπάθησε να προλάβει τις ήδη ορατές στον πολιτικό ορίζοντα εξελίξεις. Η καθοριστική αυτή μετατόπιση ισορροπιών ευνόησε τη μεταβολή του πολιτικού τοπίου. Έχοντας ετοιμάσει το έδαφος για την αναρρίχησή του στην εξουσία με την τριετή θητεία του ως υπΕξ και αντικαγκελάριος στην κυβέρνηση του "μεγάλου συνασπισμού", ο Βίλλυ Μπραν έσπευσε να αποκλείσει την παράταση του προηγούμενου κυβερνητικού σχήματος και διαμήνυσε 12 ώρες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στον πρόεδρο Χάινεμαν ότι είναι έτοιμος να διεκδικήσει την καγκελαρία, επικεφαλής κυβέρνησης συνασπισμού με το FDP. Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες με τη σειρά τους, τον προηγούμενο χρόνο απομάκρυναν τον πρόεδρο του κόμματος Έριχ Μέντε, εκπρόσωπο της συντηρητικής πτέρυγας, τον οποίο αντικατέστησε ο Βάλτερ Σέελ, επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας, ενορχηστρωτής της ανατροπής του Μέντε, υπέρμαχος της Οστπολιτίκ και της διευθέτησης των συνοριακών διαφορών με την Πολωνία. Στις 30 Σεπτεμβρίου η κοινοβουλευτική ομάδα της FDP αποφάσισε οριστικά την έναρξη διαπραγματεύσεων με τους Σοσιαλδημοκράτες. Ενώ επιτροπές των δύο κομμάτων άρχισαν τις διαβουλεύσεις (1^η Οκτωβρίου), οι Χριστιανοδημοκράτες εξέδωσαν νέα ανακοίνωση, στην οποία τόνιζαν ότι "η οποιαδήποτε απόπειρα διαστρέβλωσης της εκπεφρασμένης επιθυμίας του εκλογικού σώματος με τη συγκρότηση κυβέρνησης "μικρού αριστερού συνασπισμού" δεν μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό της σταθερής και αποτελεσματικής κυβέρνησης που χρειάζεται η χώρα". Οι διαμαρτυρίες αποδείχθηκαν, όμως, μάταιες. Οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις ήταν αναγαίες και επίκαιρες και στις 3 Οκτωβρίου ο Βίλλυ Μπραντ και ο Βάλτερ Σέελ ανακοίνωσαν στον Τύπο την "πρόθεσή τους να συγκυβερνήσουν".

15 Οκτωβρίου έληξαν οι συζητήσεις για την κατανομή των υπουργείων και στις 21 ο Βίλλυ Μπραντ εκλέχθηκε καγκελάριος από την δυτικογερμανική Βουλή (Μπούντεσταγκ) και την επομένη ανακοίνωσε το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης με τρεις Ελεύθερους Δημοκράτες σε υπουργεία καίριας σημασίας: ο Βάλτερ Σέελ ανέλαβε του υπΕξ, ο Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ το Εσωτερικών και ο προσκείμενος στη δεξιά πτέρυγα του FDP Γιόζεφ Ερτλ το Οικονομικών, ενώ το Άμυνας ανέλαβε ο σοσιαλδημοκράτης Χέλμουτ Σμιτ.

Η άνοδος των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) του Βίλλυ Μπραντ στην εξουσία επισφράγισε το τέλος μίας ιδιαίτερα σημαντικής περιόδου στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας. Ύστερα από περίπου 20 χρόνια συνεχούς διακυβέρνησης και αφού απορρόφησαν τους μεταναζιστικούς κραδασμούς, οι Χριστιανοδημοκράτες πέρασαν στην αντιπολίτευση, για να μείνουν στην ιστορία ως θεμελιωτές της νέας Γερμανίας και του δυτικογερμανικού οικονομικού θαύματος. Ταυτόχρονα, όμως, η επιστροφή των Σοσιαλδημοκρατών 40 περίπου χρόνια μετά τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, αντανάκλασε με τον πλέον διαυγή τρόπο μία από τις μεγάλες ιδιαιτερότητες της δυτικογερμανικής μεταπολεμικής παράδοσης. Μεσούντος του Ψυχρού Πολέμου κι ενώ Ανατολή και Δύση αναζητούσαν τρόπους συνύπαρξης, άρχισε η εποχή του Βίλλυ Μπραντ και της Οστπολιτίκ του.Κατά τη διάρκεια της καγκελαρίας του, ο Βίλλυ Μπραντ υποστήριξε τη δυτικογερμανική συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα και συνέβαλε στη βελτίωση των σχέσεων με την ΕΣΣΔ. Η πολιτική του είχε ως στόχο το άνοιγμα της Γερμανίας προς τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Οστπολιτίκ), στάση που επηρέασε τη διεθνή πολιτική σκηνή.

Την εκλογή του Μπραντ ακολούθησε μια διαδικασία έντονων διαπραγματεύσεων και πολιτικών συμμαχιών. Κύριος αντίπαλός του ήταν η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU/CSU), η οποία διεκδικούσε την παραμονή της στην εξουσία με πιο συντηρητική ατζέντα. Ο Μπραντ επικέντρωσε την εκστρατεία του στην προώθηση κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, στη βελτίωση της εκπαίδευσης και της κοινωνικής ασφάλισης και στην ειρηνική προσέγγιση με την Ανατολή, υπογραμμίζοντας ότι μόνο μέσω του διαλόγου μπορούσαν να μειωθούν οι εντάσεις του Ψυχρού Πολέμου. Το SPD, σε συνεργασία με το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP), σχημάτισε τον πρώτο συνασπισμό που έδωσε στον Μπραντ πλειοψηφία στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Η συμμαχία αυτή ήταν ενδεικτική της ανάγκης για πολιτική σταθερότητα σε μια περίοδο έντονων κοινωνικών και διεθνών προκλήσεων, και προετοίμαζε το έδαφος για τις μεταρρυθμίσεις που θα ακολουθούσαν.

Παρέμεινε καγκελάριος για τέσσερα χρόνια, μέχρι το 1974, όταν παραιτήθηκε λόγω της αποκάλυψης ενός σκανδάλου κατασκοπείας, ενώ το 1971 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για την Οστπολιτίκ. Βοήθησε στην ανάπτυξη των χωρών του Τρίτου Κόσμου και στην εδραίωση της ειρήνης. Πέθανε από καρκίνο.

        Ostpolitik
        Αναγκαία και επίκαιρη

Μία από τις πρώτες και πλέον καθοριστικές πολιτικές πρωτοβουλίες του Μπραντ ήταν η Ostpolitik, η στρατηγική που στόχευε στη βελτίωση των σχέσεων με την Ανατολική Γερμανία και τις σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η πολιτική αυτή, η οποία συχνά αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό και έντονη πολιτική αντιπαράθεση στο εσωτερικό, στόχευε στην αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων και στη σταδιακή μείωση των εντάσεων του Ψυχρού Πολέμου στην καρδιά της Ευρώπης. Η εκλογή του Μπραντ μπορεί επομένως να ιδωθεί ως το προοίμιο μιας γενικότερης στροφής της Δυτικής Γερμανίας προς τη διπλωματική επαναπροσέγγιση με την Ανατολή. Στο εσωτερικό, ο Μπραντ επικεντρώθηκε στην προώθηση κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, όπως η ενίσχυση της κοινωνικής ασφάλισης, η βελτίωση των εργασιακών συνθηκών και η αύξηση της συμμετοχής του κράτους στην εκπαίδευση. Οι πολιτικές του αντικατόπτριζαν μια νέα αντίληψη για τον ρόλο του αστικού κράτους ως εγγυητή κοινωνικής συνοχής, εξασφαλίζοντας υποστήριξη από τα μεσαία στρώματα και τους νέους, ενώ αντιμετώπιζαν την παραδοσιακή συντηρητική αντιπολίτευση με ισχυρά επιχειρήματα για την αναγκαιότητα προσαρμογής στις κοινωνικές αλλαγές.

Ο Βίλυ Μπραντ παρέμεινε καγκελάριος για τέσσερα χρόνια, μέχρι το 1974, όταν παραιτήθηκε λόγω της αποκάλυψης ενός σκανδάλου κατασκοπείας με το οποίο αποκαλύφθηκε πως o γραμματέας του, Γκίντερ Γκιγιόμ, ήταν κατάσκοπος για λογαριασμό της ανατολικογερμανικής Στάζι. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος δεν είχε καμία ανάμειξη, ο Μπραντ αποφάσισε να παραιτηθεί για να προστατεύσει την κυβέρνηση και το SPD από πολιτικές αναταράξεις.

Από τα "ανθισμένα τοπία"
στα συντρίμμια της καπιταλιστικής παλινόρθωσης
Γερμανία – επέτειος της "επανένωσης"

Γιορτάζεται και φέτος _όπως κάθε χρόνο, η ανατροπή του σοσιαλισμού, η οποία επέτρεψε στους μονοπωλιακούς ομίλους να "σαρώσουν" τη ΓΛΔ και τις λαϊκές κατακτήσεις Από τα πανηγύρια για την καπιταλιστική παλινόρθωση _από το 2010, με την παρουσία του Χ. Κολ, λίγο μετά " Μια πολύ ευτυχισμένη στιγμή στην Ιστορία της χώρας", την χαρακτήρισε η καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ,  με αφορμή τις εορταστικές εκδηλώσεις για την 27^η επέτειο. Η αποκαλούμενη επανένωση της Γερμανίας τέθηκε σε ισχύ στις 3 Οκτώβρη 1990, με την προσάρτηση της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας (ΓΛΔ) στην Ομοσπονδιακή Γερμανία.

Είχαν προηγηθεί διαπραγματεύσεις με τον τότε Πρόεδρο της ΕΣΣΔ, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο οποίος είχε αναλάβει το τελικό στάδιο της καπιταλιστικής παλινόρθωσης. Η "επανένωση", όπως ονομάζεται από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις – εντός και εκτός Γερμανίας -, που υπονόμευσαν με όλες τους τις δυνάμεις την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στο ανατολικό τμήμα της χώρας, σήμανε για το λαό κατακόρυφη πτώση του βιοτικού επιπέδου, ραγδαία αύξηση της ανεργίας (που ήταν άγνωστη στη ΓΛΔ), σάρωμα κοινωνικών παροχών και εργατικών κατακτήσεων. Ταυτόχρονα, εντάθηκε η επίθεση για τη μείωση του εργατικού «κόστους» και στη δυτική Γερμανία, με σειρά αντιλαϊκών μέτρων τη δεκαετία του ’90. Και με αφορμή την επέτειο της ανατροπής του σοσιαλισμού στην Ανατολική Γερμανία αναδεικνύεται η επικαιρότητα και αναγκαιότητα των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής που έχουν στο επίκεντρό τους τον άνθρωπο, τους παραγωγούς του πλούτου. Αυτό άλλωστε μαρτυρούν και οι εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν στη "σκιά" της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης.…

Ζίγκμουντ Βέρνερ Πάουλ Γεν (Sigmund Werner Paul Jähn)
ανατολικογερμανός πιλότος και κοσμοναύτης,
ο πρώτος γερμανός που πήγε στο διάστημα, στο πλαίσιο του προγράμματος "Ιντερκόσμος"

Διεθνιστική βοήθεια της DDR - Μοζαμβίκη

Πλακάτ - αφιέρωμα στον Κόκκινο Στρατό

Το palais της Δημοκρατίας (Palast der Republik) στην πλατεία Marx-Engels-Platz

Μάζωξη των πιονιέρων

Ένα από τα 100άδες πολιτιστικά κέντρα

Το μνημείο των αγωνιστών για το σοσιαλισμό-κομμουνισμό, όπως εγκαινιάστηκε το 1951 στην πρώην ανατολική Γερμανία (DDR) – νεκροταφείο Friedrichsfelde – Lichtenberg 

Marx-Engels-Platz: ένα ακόμη πολιτιστικό κέντρο για το λαό ...
Εκεί ήταν ένας βομβαρδισμένος χώρος (1η φωτο)
"από την Alexanderplatz στο παλιό Lindencorso το χειμώνα, ήταν σαν μια πορεία στην Αρκτική
Και το καλοκαίρι έρημος Σαχάρα"

"Ευτυχισμένη στιγμή"
 για τους επιχειρηματικούς ομίλους

Η ανατροπή του σοσιαλισμού στην Ανατολική Γερμανία παρέσχε " πεδίον δόξης λαμπρό" για τους επιχειρηματικούς ομίλους, που βρήκαν νέες διεξόδους για τα κεφάλαιά τους. Οι ιδιωτικοποιήσεις «σάρωσαν» τις επιχειρήσεις, τα εργοστάσια, τη γη, τα κτίρια, όλο τον πλούτο της χώρας που μέχρι τότε αποτελούσε λαϊκή περιουσία. Σύμφωνα με επίσημα κρατικά στοιχεία, με τους πρώτους νόμους της "ενοποίησης" της χώρας, τα δυτικογερμανικά μονοπώλια πήραν στον έλεγχό τους, ανάμεσα σε άλλα: 8.500 βιομηχανικά συγκροτήματα και εργοστάσια, 20.000 μικροεπιχειρήσεις, 7.500 εστιατόρια, 900 βιβλιοπωλεία, 1.854 φαρμακεία, 3,68 εκατομμύρια εκτάρια αγροτικών και δασικών εκτάσεων, 25 δισεκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα οικοπέδων και κτιρίων. Ακόμη μέχρι σήμερα, για πολλούς Ανατολικογερμανούς, ο Οργανισμός που ανέλαβε να προωθήσει τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής (Treuhandanstalt), είναι η «ενσάρκωση του κακού». Αρχικά ο Οργανισμός αυτός ιδρύθηκε με την «υπόσχεση» στους πολίτες της ΓΛΔ ότι η περιουσία της Ανατολικής Γερμανίας – η αξία της υπολογίζεται στα 800 δισ. ευρώ – θα αξιοποιούνταν προς όφελός τους. Στην πραγματικότητα, φυσικά, επέβαλε την ιδιωτικοποίηση περίπου 5.000 ακινήτων, 10.000 εταιρειών και 25.000 μικροεπιχειρήσεων. Η λαϊκή περιουσία ξεπουλήθηκε στους όπου Γης καπιταλιστές, έως και το τελευταίο μάρκο, οι οποίοι επιπλέον εισέπραξαν και πλουσιοπάροχες επιδοτήσεις δήθεν για να επενδύσουν, λόγω της ξεπερασμένης τάχα τεχνολογίας των εργοστασίων της ΓΛΔ…

Δραματική η επιδείνωση
για το λαό όλης της χώρας

" Ανθισμένα τοπία" υποσχόταν στους κατοίκους της ΓΛΔ ο τότε καγκελάριος, Χέλμουτ Κολ, που πρωτοστάτησε στην καπιταλιστική παλινόρθωση. Οι εξελίξεις δεν άργησαν να αποκαλύψουν τον κυνισμό του. Αμέσως μετά τη διείσδυση των μονοπωλιακών ομίλων στα ανατολικά κρατίδια υπήρξε μια γενική μείωση του αριθμού των εργαζομένων από περίπου 10 εκατ. την περίοδο της ΓΛΔ (σσ. στα 16 εκατ. ήταν ο συνολικός πληθυσμός) σε 6 εκατ. το 1992, δύο χρόνια μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών, «το αποτέλεσμα του οικονομικού μετασχηματισμού της Ανατολικής Γερμανίας μετά το 1990 ήταν μια έντονη αποβιομηχανοποίηση». «Τη δεκαετία του ’90 παρέμεινε μόνο το 20% – 25% των θέσεων εργασίας της ανατολικογερμανικής βιομηχανίας. Στον μεταποιητικό βιομηχανικό τομέα, τον σημαντικότερο κλάδο της ΓΛΔ, που απασχολούσε το 39% του συνόλου των εργαζομένων, χάθηκε το 75% – 80% των θέσεων εργασίας», αναφέρεται. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία για την έρευνα και ανάπτυξη. Στη ΓΛΔ απασχολούνταν στη βιομηχανική έρευνα περίπου 86.000 άνθρωποι το 1989 και το 1993 μειώθηκαν στις 15.000. Τα χρόνια που ακολούθησαν στην ανατολική Γερμανία εμφανίστηκαν άστεγοι, άνεργοι, φτωχοί, αμόρφωτοι, αποκλεισμένοι και περιθωριοποιημένοι άνθρωποι. Ολα αυτά στη σοσιαλιστική Γερμανία ήταν άγνωστα. Αντίθετα, τέτοια φαινόμενα υπήρχαν στη Δυτική Γερμανία και μάλιστα τις τελευταίες δεκαετίες επιδεινώνονται οι συνθήκες ζωής για όλο και περισσότερους. Ακόμη μέχρι σήμερα τα συντρίμμια της καπιταλιστικής παλινόρθωσης είναι φανερά, ενώ με την ανατροπή της ΓΛΔ εντάθηκε η αντιλαϊκή επίθεση και στη δυτική Γερμανία.

Ενδεικτικά, στην ανατολική Γερμανία το 2019 η επίσημη ανεργία ανερχόταν στο 7,1% (5,5% συνολικά) και σήμερα παραπάνω _κοντά στο 10%, ενώ το ετήσιο εισόδημα των εργαζομένων είναι κατά μέσο όρο 10.000 ευρώ χαμηλότερο σε σχέση με τους εργαζόμενους στα δυτικά κρατίδια. Το 21,6% των παιδιών – που επί σοσιαλισμού ήταν η " προνομιούχα τάξη" – ζουν σε συνθήκες φτώχειας, ενώ και στη δυτική Γερμανία το ποσοστό ανέβηκε στο 14%.

Μετά τα υψηλά ποσοστά του εθνικιστικού – αντιμεταναστευτικό κόμματος " Εναλλακτική για τη Γερμανία" (ΑfD) στις ανατολικές περιοχές, αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις εμφανίζουν ως αιτία τη ΓΛΔ. Παρουσιάζουν την πραγματικότητα με το κεφάλι κάτω. Αφού η καπιταλιστική παλινόρθωση και η ανυπαρξία Κομμουνιστικού Κόμματος με επαναστατική στρατηγική, σε συνδυασμό με το συστηματικό ξαναγράψιμο της Ιστορίας, οδηγούν στο φαινόμενο της ενίσχυσης άλλων λαϊκιστικών μορφωμάτων του κεφαλαίου από τα πιο χτυπημένα τμήματα του πληθυσμού. Άλλωστε, όπως παραδέχτηκε και η καγκελάριος Α. Μέρκελ με αφορμή τους εορτασμούς για την καπιταλιστική παλινόρθωση, "ναι, εξακολουθούμε να έχουμε ορισμένα διαρθρωτικά προβλήματα", "όπως π.χ. τις διαφορές στην οικονομική κατάσταση των ανθρώπων", " επίσης η φορολογική δυνατότητα των ανατολικών κρατιδίων είναι δραματικά χαμηλή" αλλά και στα δυτικά κρατίδια υπάρχουν "αδύναμες" περιοχές " με πολύ χαμηλή ιατρική περίθαλψη" και …"πρέπει να βρεθούν λύσεις για ισότητα στις συνθήκες διαβίωσης". Βεβαίως, αυτό που μπορεί να δώσει ο καπιταλισμός είναι μερικά ψίχουλα, ενώ η μόνη ουσιαστική λύση στα λαϊκά προβλήματα είναι η ανατροπή του.

Η Νόιε Οστπολιτίκ (Neue Ostpolitik, νέα ανατολική πολιτική_ή απλά Ostpolitik), ήταν η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Δυτικής Γερμανίας και της Ανατολικής Ευρώπης, και ιδιαίτερα της DDR (Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας ή "Ανατολικής") που ξεκίνησε το 1969. Η πολιτική της "αλλαγής μέσω της επαναπροσέγγισης" υλοποιήθηκε αρχής γενομένης από τον Βίλλυ Μπραντ, τέταρτο καγκελάριο της Δυτικής Γερμανίας.

Η Οστπολιτίκ ήταν μία προσπάθεια να δοθεί τέλος στην πολιτική της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU), η οποία ήταν η εκλεγμένη κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας από το 1949 έως το 1969. Οι Χριστιανοδημοκράτες υπό τον Κόνραντ Αντενάουερ και τους διαδόχους του προσπάθησαν να πολεμήσουν το κομμουνιστικό καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες του Μπραντ προσπάθησαν να πετύχουν έναν ορισμένο βαθμό συνεργασίας μαζί τους. Σημειωτέον πως ο όρος Οστπολιτίκ έχει εφαρμοστεί από τότε στις προσπάθειες του Πάπα Παύλου ΣΤ΄ να προσεγγίσει τις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες κατά την ίδια περίοδο.

🆘  Στις 11 Δεκεμβρίου 2006, εκεί μέσα στήθηκε μια πλάκα γρανίτη με την επιγραφή «Στα θύματα του σταλινισμού», που εγκαινιάστηκε από τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων του Βερολίνου Walter Momper και τη δήμαρχο της περιφέρειας PDS του Βερολίνου-Lichtenberg Christina Emmrich, επιφανές στέλεχος των οπορτουνιστών του κόμματος Die Linke.
Ο Momper περιέγραψε την πλάκα ως απαραίτητη προσθήκη, η οποία «σαφώς δεν είναι αντίστοιχη με το άλλο μνημείο», αλλά εμείς «δεν γνωρίζουμε περιορισμούς ή αποκλεισμούς»: «Η επιγραφή “στα θύματα του σταλινισμού” περιλαμβάνει όλα τα θύματα. Και έτσι πρέπει να είναι.
Επειδή δεν μπορούμε να θυμόμαστε μόνο μεμονωμένες ομάδες θυμάτων και να αφήνουμε άλλους έξω»…
Όσο για την Emmrich αυτή συνέδεσε την «αναθηματική» με την ιστορία του κόμματος της, ειδικά με το «διάλειμμα του Σταλινισμού ως σύστημα»
Το έκτρωμα καταστράφηκε επανειλημμένα από τη λαϊκή μήνι κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων και όχι μόνο

Τα πρώτα εγκαίνια του επαναστατικού μνημείου
με βάση σχέδιο του Mies van der Rohe
από τον Wilhelm Pieck τον Ιούνιο του 1926

Το επίσημο κράτος (DDR) τιμά για τελευταία φορά τα εκλεκτά του τέκνα
10 μήνες αργότερα στις 3 Οκτωβρίου 1990, η χώρα διαγράφεται από το χάρτη, με απόφαση “από τα μέσα και από τα πάνω”
Στη φωτογραφία (από δεξιά προς τα αριστερά)
Erich Mielke, Erich Honecker, Joachim Herrmann (ομιλητής), Willi Stoph (Βερολίνο-Friedrichsfelde, 15-Ιαν-1989) στον εορτασμό της 70ής επετείου από τη δολοφονία του Karl Liebknecht και της Rosa Luxemburg

Δεσπόζει η γραφή  Die Toten mahnen uns _
Οι νεκροί μας προειδοποιούν
Μπροστά διαδηλωτές του ΚΚΕ και του ΤΚΡ _ΚΚ Τουρκίας

Fűr eine welt ohne ausbeutung, krisen, kriege und vertreinbung! Fűr den sozialismus!
«Με τους εργαζόμενους όλων των χωρών:
Για ένα κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, κρίσεις, πολέμους και προσφυγιά,
για τον Σοσιαλισμό!»

Από την “ευφορία” για την “ελευθερία”
στα δεσμά της φτώχειας και της απελπισίας

Εκτοπισμός εκατομμυρίων, θλίψη, φόβος και παραίτηση ακολούθησαν την «επανένωση», αφήνοντας μέχρι σήμερα το στίγμα τους

Πριν από 36+ χρόνια, στις 9 Νοέμβρη 1989, έπεσε το τείχος του Βερολίνου, σηματοδοτώντας την ανατροπή της σοσιαλιστικής εξουσίας στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ) μετά από δεκαετίες στοχευμένης ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης. Σε αυτήν τη "στρογγυλή" επέτειο – παρά τα πανηγυρικά αφιερώματα για την "επανένωση" και τις φωτογραφίες ανθρώπων που γιορτάζουν στους δρόμους του Βερολίνου – ο απολογισμός των υποσχέσεων για τα "ανθισμένα τοπία" που περίμεναν τους Ανατολικογερμανούς και για "μια ανοιχτή χώρα με ελεύθερους ανθρώπους", είναι αναπόφευκτος, ιδιαίτερα στη Γερμανία.

Μόλις λίγες μέρες μετά την πτώση του τείχους μπροστά σε εκατομμύρια Ανατολικογερμανούς υψώθηκαν ανυπέρβλητα ταξικά τείχη. Προσέκρουσαν πάνω στη σκληρή πραγματικότητα της "επανένωσης", δηλαδή της κυριαρχίας των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής σε όλη τη Γερμανία: Πετάχτηκαν έξω από τις δουλειές τους, στα δεσμά της φτώχειας και της απελπισίας. Ταυτόχρονα, αντεργατικά μέτρα σάρωσαν όλη τη χώρα.

36+ χρόνια μετά, γερμανική κυβέρνηση, ρεπορτάζ, αφιερώματα και αναλύσεις δεν γίνεται να προσπεράσουν αυτήν την πραγματικότητα και να γιορτάσουν την καπιταλιστική παλινόρθωση, χωρίς να αναφερθούν στις "άνισες συνθήκες διαβίωσης" σε όλη τη χώρα και στην "ελεύθερη ζωή για όλους", που παραμένει ζητούμενο.

Με φόντο τη λαϊκή δυσαρέσκεια για τη φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του γερμανικού λαού, την ανησυχία για τους οξυμένους διεθνείς ανταγωνισμούς και τη δυναμική επανεμφάνιση νεοναζιστικών και ακροδεξιών οργανώσεων, ιδιαίτερα φέτος υπογραμμίζονται στον γερμανικό Τύπο η υποτονική συμμετοχή στις πολυήμερες εκδηλώσεις, η «στοχαστική διάθεση», η απουσία από τους εορτασμούς ηγετών ή κυβερνητικών αξιωματούχων ισχυρών δυτικών καπιταλιστικών κρατών που πρωτοστάτησαν στην αντεπανάσταση.

Ακόμη και η καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, σε συνέντευξη στο «Der Spiegel», παραδέχτηκε πως υπάρχει νοσταλγία για τη ΓΛΔ _"Ostalgie" και πως "η άποψη για τη ΓΛΔ εξαρτάται επίσης από το πού βρίσκεται σήμερα και πώς ζει ένας πρώην Ανατολικογερμανός". Χαρακτήρισε αυτήν τη νοσταλγία ένα «είδος ρομαντικής εξιδανίκευσης» που «συμπυκνώνεται στο σύνθημα: ” Τη ζωή μας στην DDR κανείς δεν μπορεί να μας την πάρει“. Υπογράμμισε ότι "η 9η Νοέμβρη 1989 παραμένει μια ευτυχισμένη στιγμή στη γερμανική ιστορία", επειδή "τόσοι άνθρωποι στη ΓΛΔ ονειρεύονταν την ελευθερία και ξαφνικά μπορούσαμε να υψώσουμε τη φωνή μας"! Για να συμπληρώσει αμέσως μετά ότι "για πολλούς Ανατολικογερμανούς η ζωή έγινε μεν ελεύθερη, αλλά όχι πάντα ευκολότερη"…

Εκτοπισμός, φτώχεια, φόβος και παραίτηση

"9 Νοέμβρη 1989": Στο Βερολίνο οι άνθρωποι γιορτάζουν την πτώση του τείχους, που υποτίθεται ότι – μεταξύ άλλων – θα σταματούσε τη διαφυγή Ανατολικογερμανών προς τη Δυτική Γερμανία. Σχεδόν κανείς δεν φανταζόταν τότε ότι πολλές περιοχές της πρώην Ανατολικής Γερμανίας θα αντιμετώπιζαν ένα τεράστιο κύμα μετανάστευσης", αναφέρει αφιέρωμα της γερμανικής εφημερίδας «Die Zeit». Η έρευνα της εφημερίδας επεξεργάστηκε τα δεδομένα για εκατομμύρια μεταναστών από την Ανατολική στη Δυτική Γερμανία, το διάστημα 1991–2017, αναδεικνύοντας μία από τις λιγότερο γνωστές περιόδους της γερμανικής μεταπολεμικής ιστορίας.

"Μετά την επανένωση σχεδόν το ¹/₄ του πληθυσμού της πρώην ΓΛΔ – πάνω από 3,5 εκατ. άνθρωποι – μετακόμισε στη Δυτική Γερμανία. Μόνο το έτος 1989 – 90 εγκατέλειψαν την Ανατολική Γερμανία περίπου 800.000, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων αναγκάστηκε να μεταναστεύσει, επειδή έκλεισαν επιχειρήσεις και η ανεργία αυξήθηκε δραστικά», αναφέρεται. Υπολογίζεται ότι χάθηκαν τουλάχιστον 4 εκατ. θέσεις εργασίας έως το 1992. Η τάση αυτή συνεχίζεται και τα επόμενα χρόνια, με εκατοντάδες χιλιάδες μετεγκαταστάσεις προς τη Δύση κάθε χρόνο. Τα πρώτα χρόνια του 2000 περίπου 500.000 εργαζόμενοι εξακολουθούν να μεταναστεύουν, αναζητώντας δουλειά σε κάποια δυτική πόλη.

"Ο κοινωνιολόγος Πάουλ Βίντολφ εκτιμά ότι τα πέντε χρόνια μετά την επανένωση, έως και το 80% των εργαζόμενων Ανατολικογερμανών έχασαν προσωρινά ή μόνιμα τη δουλειά τους (…) σε πολλά μέρη εξαπλώθηκαν η φτώχεια, ο φόβος και η παραίτηση", αναφέρεται.

Οι ιδιωτικοποιήσεις «σάρωσαν» επιχειρήσεις, εργοστάσια, γη, κτίρια, όλο τον πλούτο της χώρας, που μέχρι τότε ήταν λαϊκή περιουσία. Δυτικογερμανικά μονοπώλια – μέσω του διαβόητου Οργανισμού «Treuhand» – πήραν στον έλεγχό τους ανάμεσα σε άλλα: 8.500 βιομηχανικά συγκροτήματα και εργοστάσια, 20.000 μικροεπιχειρήσεις, 7.500 εστιατόρια, 3,68 εκατ. εκτάρια αγροτικών και δασικών εκτάσεων, 25 δισ. τ.μ. οικοπέδων και κτιρίων. Σύμφωνα με το γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών, ακολούθησε μια έντονη αποβιομηχανοποίηση στην Ανατολική Γερμανία και παρέμεινε μόνο το 20% – 25% των θέσεων εργασίας στη βιομηχανία.

Τον Μάρτη του 1991, δεκάδες χιλιάδες διαδηλώνουν στη Λειψία ενάντια στην "Treuhand" και τη μαζική ανεργία, ενώ διαδηλώσεις έγιναν σε δεκάδες άλλες πόλεις. "Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η δουλειά στη ΓΛΔ ήταν κάτι περισσότερο από μια θέση εργασίας. Ήταν το λίκνο της κοινωνικής ζωής", γράφει η "Zeit".

"  Γιατί δεν μου επιτρέπετε να δουλέψω";   

Ξαφνικά, οι Ανατολικογερμανοί ήταν "ελεύθεροι" να βρουν τον δρόμο τους στην "αγορά εργασίας". Εκεί ήρθαν αντιμέτωποι με μια απαγόρευση που δεν μπορούσαν να φανταστούν. Την ανεργία. Ένα από τα κυρίαρχα αισθήματα όσων είχαν ζήσει στη ΓΛΔ, ήταν η ματαίωση, η αίσθηση ότι πλέον δεν μπορούν να προσφέρουν μέσω της εργασίας τους.

Λίγο μετά την επανένωση, το γερμανικό Ινστιτούτο ερευνών "Emnid" διεξήγαγε μια δημοσκόπηση, ρωτώντας τους Ανατολικογερμανούς για την κατάσταση της ζωής τους, αναφέρεται στην "Zeit": "Οι δημοσκόποι διαπίστωσαν ότι στους Ανατολικογερμανούς κυριαρχούσε μια καταθλιπτική διάθεση, όπως δεν είχε μετρηθεί “ποτέ πριν και πουθενά”. Πάνω από το 1/3 του ενήλικου πληθυσμού ένιωθε ότι “δεν είναι χρήσιμοι πλέον σε αυτήν την κοινωνία”__".

Η Εύα – Μαρία Γκέλερ, γεννημένη το 1952 στο Γκέρλιτζ (Ανατολική Γερμανία), διηγείται στη «Sueddeutsche Zeitung» τη …σταδιοδρομία της στα "mini jobs" _μίνι τζομπς και τα διαβόητα προνοιακά επιδόματα "Χαρτζ 4".

Από το 1994, όταν έκλεισε το ορυχείο λιγνίτη, άρχισε μια πολυετής περιπλάνηση σε πολλές προσωρινές δουλειές, ακόμη και με 1 ευρώ την ώρα, στις οποίες εξωθούνταν για να μην κοπούν οι …"παροχές ανεργίας".

"Μόλις το 2008 κατάφερα να πιάσω μια κάπως σταθερή δουλειά στο “Μουσείο Χωριού”. Μεγάλο μέρος της αμοιβής μου επιδοτούνταν από την Υπηρεσία Ανέργων. Στο μουσείο, πραγματοποιούσα προγράμματα για μαθητές. Επιτέλους είχα βρει μια δουλειά “με νόημα”__", αναφέρει.

Όταν μετά από δύο χρόνια έληξε το πρόγραμμα της Υπηρεσίας Ανέργων και απολύθηκε, έστειλε επιστολή στην τότε υπουργό Εργασίας (CDU) και πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: "Γιατί δεν μου επιτρέπετε να δουλέψω; Αφού το θέλω! ", της είχε γράψει _-και η φον ντερ... ως απάντηση έξυσε το "γατάκι" της

"Εκτοτε ποτέ δεν μπόρεσα να έχω μια κανονική δουλειά, αυτό ήταν μια μεγάλη πίκρα. Να θέλει να δουλέψει κανείς και να μην τον αφήνουν… Ετσι βγήκα όσο πιο σύντομα μπορούσα στη σύνταξη. Είχα μπουχτίσει από την “επαιτεία”. Τουλάχιστον απαλλάχτηκα από το άγχος για κάθε ραντεβού στην Υπηρεσία Ανέργων. Ειλικρινά θα προτιμούσα να δουλεύω έως τη σύνταξη σε λατομείο…», είναι μερικά από τα λόγια της.

"Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν οι αυταπάτες"

"Η πολιτική “επικοινωνία” (σσ. προπαγάνδα) στη Γερμανία την εποχή εκείνη ήταν ότι με την επανένωση όλοι θα πάρουν από ένα “Volkswagen”, θα κάνουν μακρινά ταξίδια και θα χτίσουν ένα σπίτι… Το μεγαλύτερο πρόβλημα των Ανατολικογερμανών ήταν οι αυταπάτες τους. Πολλοί πίστευαν πραγματικά ότι θα ζήσουν ως “ίσοι πολίτες” σε μια ενωμένη Γερμανία", λέει στην "Zeit" ο πολιτικός επιστήμονας, Αλεξάντερ Κλάρκσον, ερευνητής στο "Κing’s College" του Λονδίνου στη Γερμανία και άλλες χώρες της Ευρώπης.

"Οι Ανατολικογερμανοί έπεσαν από αυτή την ουτοπική ιδέα της ενωμένης γερμανικής κοινωνίας στην πραγματικότητα, όπου έπρεπε να ξεκινήσουν από το μηδέν", αναφέρει. Η υπόσχεση του τότε καγκελάριου, Χέλμουτ Κολ, για " εξίσωση των συνθηκών διαβίωσης" σήμαινε για τους περισσότερους "το κατώτατο επίπεδο της ιεραρχίας" της καπιταλιστικής Γερμανίας.

Η ατμόσφαιρα χαρακτηρίζεται από "σκεπτικισμό"

"Το πνεύμα αισιοδοξίας που είδαμε πριν από 30 χρόνια, ή ακόμα και πριν από 10 χρόνια, δεν είναι αντιληπτό σήμερα», αναγκάζεται να παραδεχτεί ο πρώην αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Βερολίνου, Κλάους Λέντερερ, αρμόδιος επί χρόνια για τη διοργάνωση των εορτασμών της πρωτεύουσας. Η διάθεση είναι "στοχαστική, αλλά γιορτάζουμε (…) Επιστρέφουμε στην ιστορία και μιλάμε για το μέλλον".

Ο ίδιος αναφέρει ότι τα 36χρονα δεν θα γιορταστούν πανηγυρικά, αλλά κυρίως είναι μια " στάση για σκέψη": Πρώτον, για τις " παραλείψεις και ελλείψεις στη διαδικασία ενοποίησης" και δεύτερον για να αποφευχθεί η εκμετάλλευση των " αναμνήσεων" από " εθνικιστικές συλλογικότητες".

Νέες απολύσεις στη Γερμανία
στο δρόμο χιλιάδες εργαζόμενοι

Σεπ_2025
Με πηχυαίους τίτλους τα ΜΜΕ της πάλαι ποτέ 🇩🇪 “ατμομηχανής της Ευρώπης” προειδοποιούν:   Tausende Entlassungen bei einem deutschen Unternehmen –Was ist das? Thousands of layoffs at a German company – What are they? Το θέμα, δεν είναι καινούργιο _και όχι μόνο στη Γερμανία, αντίθετα!

Περικοπές πάνω από το 45% των θέσεων εργασίας

Τώρα η πολυεθνική BorgWarner, ένας από τους 25 μεγαλύτερους προμηθευτές της αυτοκινητοβιομηχανίας παγκοσμίως, σχεδιάζει να περικόψει χιλιάδες θέσεις εργασίας σε εγκαταστάσεις της στη Γερμανία. Σύμφωνα με το IG Metall, το μεγαλύτερο συνδικάτο εργαζομένων της Γερμανίας, περίπου το 40% των θέσεων εργασίας στο κέντρο τεχνολογίας μπαταριών (BTC) στο εργοστάσιο της BorgWarner στο Darmstadt της Γερμανίας πρόκειται να περικοπούν έως τον Ιανουάριο του 2026. Επίσης, κινδυνεύει επίσης περίπου το 45% των θέσεων εργασίας στις μονάδες παραγωγής. Ο Jörg Köhlinger, περιφερειακός διευθυντής της IG Metall στην κεντρική Γερμανία, δήλωσε ότι “προγραμματίζονται μαζικές περικοπές θέσεων εργασίας σε έναν τομέα τεχνολογίας του μέλλοντος, όπως η παραγωγή μπαταριών“, ενώ σε ανακοίνωσή της, η εταιρεία σημείωσε ότι “προχωρά σε προσαρμογές καθοδηγούμενες από τις απαιτήσεις της αγοράς, προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστική στο σημερινό επιχειρηματικό περιβάλλον“. Ταυτόχρονα, σημείωσε ότι σχεδιάζονται “μέτρα που αφορούν το προσωπικό“, τόσο στο τεχνολογικό κέντρο, όσο και στο εργοστάσιο του Darmstadt.

Σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπων της εταιρείας, αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η φάση ενημέρωσης και διαβούλευσης με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, και γι’ αυτό προς το παρόν δεν μπορούν να δοθούν περαιτέρω λεπτομέρειες. Σημειώνουμε ότι το 2021, η BorgWarner εξαγόρασε την κατασκευάστρια εταιρεία μπαταριών Akasol με έδρα το Darmstadt (σσ. ιδρύθηκε το 2008 από μια ομάδα μηχανικών του Τεχνικού Πανεπιστημίου της πόλης), έναντι άνω των 700 εκατομμυρίων ευρώ. Η Akasol

Εν των μεταξύ η αμερικανική εταιρεία BorgWarner παρουσίασε τις τελευταίες καινοτομίες της στην έκθεση IAA Mobility 2025 στο Μόναχο, αποκαλύπτοντας τη γκάμα της από συστήματα e-torque, μονάδες κίνησης, συστήματα ανακυκλοφορίας καυσαερίων και turbo για κινητήρες εσωτερικής καύσης, καθώς και range extender.

Η κρίση χτυπά την πόρτα της Γερμανίας –

Πάνω από 50.000 εργαζόμενοι μένουν χωρίς δουλειά

Αρκετές Γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες και προμηθευτές σχεδιάζουν περικοπές θέσεων εργασίας στην “ατμομηχανή της Ευρώπης”, συμπεριλαμβανομένης της Audi με 7.500+ και του εδραιωμένου ομίλου Continental με πάνω από 3.000 στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσής του. Ο όμιλος VW και άλλοι προμηθευτές όπως η Porsche αναμένεται επίσης να προβούν σε περικοπές, καθώς ο κλάδος αντιμετωπίζει διαρθρωτικές αλλαγές και μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς.

Συγκεκριμένα

·       Audi:

·       Ο βαυαρικός κατασκευαστής καταργεί συνολικά 7.500 θέσεις εργασίας στη Γερμανία έως το τέλος του 2029, μετά την επίτευξη συμφωνίας με τους εκπροσώπους των εργαζομένων.

·       Continental:

·       Ο προμηθευτής αυτοκινήτων σχεδιάζει να περικόψει 3.000 θέσεις εργασίας, καθώς ο όμιλος επανατοποθετείται και προχωρά στην αναδιάρθρωση των επιχειρηματικών του μονάδων.

·       Όμιλος VW:

·       Υπάρχουν σκέψεις για το κλείσιμο τουλάχιστον τριών γερμανικών εργοστασίων και τη μείωση του μεγέθους των υπόλοιπων εργοστασίων, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στην απώλεια δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας.

·       Porsche:

·       Ο κατασκευαστής σπορ αυτοκινήτων αναμένεται επίσης να μειώσει το εργατικό δυναμικό του λόγω της αναδιάρθρωσης της εταιρικής του δομής, επηρεάζοντας ενδεχομένως περίπου 1.900 εργαζομένους.

“Λόγοι” για τις περικοπές

·       Διαρθρωτικές αλλαγές:

§  Η αυτοκινητοβιομηχανία υφίσταται βαθιές αλλαγές, λόγω της αυξανόμενης επικράτησης των ηλεκτρικών οχημάτων και των συναφών αλλαγών στην παραγωγή.

·       Πίεση κόστους και ανταγωνισμός:

§  Η πίεση για μείωση του κόστους και ανταγωνισμό σε παγκόσμιο επίπεδο αναγκάζει πολλές εταιρείες να εφαρμόσουν μέτρα αναδιάρθρωσης, συμπεριλαμβανομένων των περικοπών θέσεων εργασίας.

·       Αναδιάρθρωση επιχειρηματικών μονάδων:

·       Εταιρείες όπως η Continental βρίσκονται επί του παρόντος σε σημαντικά μέτρα αναδιάρθρωσης που επηρεάζουν επίσης την απασχόληση.

Ιστορική αυτοκινητοβιομηχανία απολύει εργαζομένους –

Πόσοι υπάλληλοι μένουν στο δρόμο__

Κατεβάζει ρολά ιστορική γερμανική εταιρεία

Η γερμανική βιομηχανία και το εργατικό της δυναμικό αντιμετωπίζουν νέο πλήγμα, καθώς η αναδυόμενη κρίση φτάνει σε επίπεδα-ρεκόρ και οι απολύσεις αυξάνονται με ανησυχητική ταχύτητα. Η Bosch, ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές εξοπλισμού αυτοκινήτου παγκοσμίως, βρίσκεται σε μια από τις πιο δύσκολες φάσεις της τελευταίας δεκαετίας. Η εταιρεία αναγκάζεται να επιταχύνει το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, προχωρώντας σε νέες μαζικές περικοπές προσωπικού, καθώς προσπαθεί να καλύψει το τεράστιο χρηματοδοτικό κενό που έχει δημιουργηθεί από τη βαθιά κρίση στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. Όπως ανακοινώθηκε, στόχος είναι η εξοικονόμηση περίπου 2,5 δισ. ευρώ ετησίως «το συντομότερο δυνατό», κάτι που σηματοδοτεί την έλευση ενός νέου και σφοδρού κύματος απολύσεων.

Ο όμιλος απασχολεί σήμερα περισσότερους από 418.000 εργαζομένους σε όλο τον κόσμο, ενώ μόλις λίγα χρόνια πριν, βρισκόταν σε τροχιά ευφορίας, επενδύοντας τεράστια ποσά στην ηλεκτροκίνηση και την αυτόνομη οδήγηση. Ωστόσο, οι καθυστερήσεις τόσο στην ευρεία υιοθέτηση των ηλεκτρικών όσο και στην αυτοματοποίηση, φαίνεται πως έχουν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στο πλάνο βιωσιμότητας της εταιρείας.

Παρότι η Bosch δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει σε ποιες χώρες θα επικεντρωθούν οι νέες περικοπές, η Γερμανία φαίνεται να βρίσκεται στο επίκεντρο. Με πρόσχημα “τα υψηλά μισθολογικά κόστη“, τις “βαρύτατες (sic!!) κοινωνικές εισφορές και την “κόπωση (;;) της εγχώριας αγοράς“, καθιστούν τη χώρα λιγότερο ανταγωνιστική σε σχέση με τους διεθνείς αντιπάλους. Ήδη το καλοκαίρι που πέρασε, η Bosch είχε ανακοινώσει περικοπές 1.100 θέσεων μέχρι το 2029 στη Γερμανία, μετά τις 7.000 απολύσεις που είχαν προηγηθεί τον προηγούμενο χρόνο.

Οι προβλέψεις για το 2025 είναι ήδη δυσοίωνες, καθώς η μονάδα Mobility της Bosch αναμένεται να καταγράψει ανάπτυξη μικρότερη του 2%, πολύ χαμηλότερη από τις προσδοκίες των προηγούμενων ετών. Το πλάνο της γερμανικής μάρκας είναι να επενδύσει σε τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, ελπίζοντας έτσι να αυξήσει την παραγωγικότητα της, μειώνοντας ταυτόχρονα τα κόστη.

Σημειώνεται, επίσης, ότι πρόκειται για μια κρίση που δεν αφορά μόνο τη Bosch, με ολόκληρη τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία να βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επιδόσεων και κερδών. Μεταξύ άλλων, η Daimler Truck έχει ήδη ανακοινώσει 5.000 απολύσεις, ενώ αντίστοιχα, μεγάλοι προμηθευτές όπως η ZF και η Schaeffler προχωρούν και αυτοί σε δραστικές κινήσεις μείωσης προσωπικού.

6 Μαΐου 1938_
Ο Χίτλερ βάζει τον θεμέλιο λίθο
του εργοστασίου της Volkswagen