Tuncel Kurtiz _Τουντζέλ Κουρτίζ: ο κομμουνιστής καλλιτέχνης από την Τουρκία

27 Σεπτέμβρη 2013 έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος επαναστάτης κομμουνιστής ηθοποιός της Τουρκίας Tuncel Tayanç Kurtiz

Ποίηση  Όσκαρ Ουάιλντ
Κι όμως όλοι σκοτώνουν αυτόν που αγαπούν,
Άκουσε τι λέω,
Κάποιοι το κάνουν με ένα βλέμμα,
Κάποιοι με κολακευτικά λόγια…
Κάποιοι το κάνουν με ένα βλέμμα,
Κάποιοι με κολακευτικά λόγια.
Οι δειλοί σκοτώνουν με ένα φιλί…
Οι γενναίοι με χτυπήματα από σπαθί.

Κάποιοι σκοτώνουν τους αγαπημένους τους όταν είναι νέοι,
Κάποιοι όταν είναι γέροι.
Κάποιοι τους στραγγαλίζουν με λάγνα χέρια,
Κάποιοι με χρυσά χέρια,
Ο συμπονετικός χρησιμοποιεί μαχαίρι,
Γιατί αυτοί που πεθαίνουν από μαχαίρι κρυώνουν γρήγορα,
Κάποιοι δεν αγαπούν αρκετά, κάποιοι αγαπούν πάρα πολύ,
Κάποιοι πουλάνε· κάποιοι αγοράζουν,

Κάποιοι χύνουν δάκρυα σκοτώνοντας,
Κάποιοι χωρίς να κουνήσουν το δαχτυλάκι τους,
Γιατί όλοι σκοτώνουν αυτόν που αγαπούν,
Αλλά δεν πεθαίνουν όλοι απλώς επειδή σκότωσαν.

11 Αυγ. 2007
Συνέντευξη Tuncel Kurtiz στον İrfan Kolçak

Κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου το 1987, δύο βραβεία Golden Orange, την Ασημένια Άρκτο και το βραβείο Golden Bug της Στοκχόλμης. Το βραβείο “Bozoğlu Alay Bey” στην τηλεοπτική σειρά Twilight, λάτρης του Κόλπου και τώρα κάτοικος του Çamlıbel… Είναι ο Tuncel KURTİZ.
Ο Kurtiz, ο οποίος πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Edremit, θέλει να επιστρέψει στο Çamlıbel το συντομότερο δυνατό όταν πάει στην Κωνσταντινούπολη για γυρίσματα. Ασχολείται με τον κήπο και απολαμβάνει τις βόλτες με τα σκυλιά του. Λέει ότι βρήκε την ευτυχία και την ηρεμία στα 70 του χρόνια.

__Κύριε Kurtiz, θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για τον εαυτό σας;

Γεννήθηκα το 1936 στο Bahçecik της Σμύρνης. Ο πατέρας μου ήταν αρχικά κυβερνήτης και αργότερα έγινε γενικός δερβέναγας. Η μητέρα μου ήταν δασκάλα. Ταξιδέψαμε σε πολλές πόλεις και περιοχές της Τουρκίας. Ήμουν 14 ετών όταν έφτασα στο Εντρεμίτ και πέρασα εκεί τα καλύτερα χρόνια της παιδικής μου ηλικίας. Περιστασιακά συναντώ και βλέπω τους συμμαθητές μου, τον Τζενγκίζ και τον Αλί Γκουρ.
Μετά το Εντρεμίτ, πήγαμε στο Γκεντίζ και από εκεί στο Μπαλικεσίρ. Μετά το Λύκειο, μπήκα στη Νομική Σχολή. Εκεί, σπούδασα Αγγλική Φιλολογία και στη συνέχεια ξεκίνησα την υποκριτική. Το πρώτο μου επαγγελματικό έργο ήταν το “An American Comedy” _Μια αμερικάνικη κωμωδία, στο Θέατρο Ντόρμεν.

__Σε ποιες θεατρικές σκηνές έχετε εμφανιστεί μέχρι στιγμής;

Έχω παίξει σε πολλά εξαιρετικά έργα με καταξιωμένους ηθοποιούς. Έχω εμφανιστεί σε πολλά θέατρα, όπως το Θέατρο Νέων του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, το Ντόρμεν, το Θέατρο της Πόλης της Κωνσταντινούπολης, το Γκιουλρίζ Σουρούρι, το Ενγκίν Τζεζάρ, το Μουνίρ Οζκούλ, το Κεντ Ογιουντζουλάρι, το Γκέναρ, το Χαλκ Ογιουντζουλάρι, το Οτζάκ Σαχνέσι, το Θέατρο της Πόλης του Γκέτεμποργκ, το Βασιλικό Θέατρο της Στοκχόλμης, το Κρατικό Θέατρο της Σουηδίας, το Θέατρο Schaubühne του Βερολίνου, το Θέατρο της Πόλης της Φρανκφούρτης, το Βασιλικό Θέατρο Σαίξπηρ Πίτερ Μπρουκ το Θέατρο της Πόλης του Αμβούργου και πολλά άλλα

Έπαιξα στα αραβικά σε δύο ταινίες που έπαιξα στο Ισραήλ. Κέρδισα το βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Έχω παίξει στα γερμανικά ως Τούρκος πατέρας σε τηλεοπτικές σειρές στη Γερμανία, στα νορβηγικά, στα ιταλικά στην Ιταλία και σε άλλες γλώσσες σε χώρες όπως η Ελβετία, η Σουηδία, η Ολλανδία και η Δανία.

__Έχετε κάνει μερικές υπέροχες ταινίες με τον Γιλμάζ Γκιουνέι. Πότε τον γνώρισες;

Ο Γιλμάζ ήταν φίλος μου από το κολέγιο. Έγραφα ιστορίες, όπως και αυτός. Ενώ εγώ έγραφα αφηρημένες, εκείνος έγραφε πιο συγκεκριμένες. Λόγω αυτών των ιστοριών, καταδίκασαν το νεαρό αγόρι σε 7,5 χρόνια φυλάκιση για κομμουνιστική προπαγάνδα. Υπηρετήσαμε τη στρατιωτική μας θητεία στο ίδιο μέρος στο Μους. Αργότερα, έκανα μια ταινία με τίτλο “Şeytanın Uşakışları” (Το Ουσάκις του Διαβόλου) και ο Γιλμάζ μου πρότεινε να συνεργαστεί. Γυρίσαμε ταινίες όπως το “Çüçinizide Mıhlarım” (Τα Τρία Μιχλαρίμια μου), το “Konyakçılar Kral” (Ο Βασιλιάς των Καταστηματαρχών Κονιάκ), το “Don’t Touch My Haracım” (Μην Αγγίζετε το Χαραρίμι μου), το “Sayılı Kabadayılar” (Οι Αριθμημένοι Τυχεροί) και το “The Ugly King” (Ο Άσχημος Βασιλιάς). Πιο πρόσφατα, γυρίσαμε το “Umut” (Ελπίδα) στην Τουρκία. Πήραμε αυτήν την ταινία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Kaan. Απαγορεύτηκε η προβολή της εκτός Τουρκίας, οπότε όλοι νόμιζαν ότι την είχα χάσει. Στην πραγματικότητα, αυτή η ταινία δεν ήταν μια υποτίμηση της Τουρκίας, αλλά μια ταινία κοινωνικού ρεαλισμού.

__Κομμουνιστής;
HER ŞEY ΠΑΝΤΑ!!

Tuncel Tayanç Kurtiz

Ο Tuncel Tayanç Kurtiz (1^η_Φεβ_1936 – 27_Σεπ 2013) ήταν ηθοποιός θεάτρου, κινηματογράφου και τηλεοπτικών σειρών, θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης. Από το 1964, έπαιξε σε περισσότερες από 70 ταινίες, συμπεριλαμβανομένων πολλών διεθνών παραγωγών.

Πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στο Bahçecik _Kocaeliστην Τουρκία. Ο πατέρας του ήταν κυβερνήτης (kaymakam) και η μητέρα του είναι βοσνιακής καταγωγής δασκάλα. Το επάγγελμα των γονιών του ήταν ο λόγος που η οικογένεια περιόδευσε σε πολλά μέρη σε όλη τη χώρα. Αφού αποφοίτησε από το Λύκειο Haydarpaşa στην Κωνσταντινούπολη, ο Kurtiz σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης.

Καριέρα

Σύντομα ξεκίνησε ως ηθοποιός παίζοντας θέατρο. Από το 1958, ο Kurtiz εμφανίστηκε σε πολλές σκηνές στην Κωνσταντινούπολη, σε κρατικά και ιδιωτικά θέατρα. Ήταν επίσης στο θέατρο του Γκέτεμποργκ, του Βασιλικού Θεάτρου της Στοκχόλμης και του Σουηδικού Θεάτρου στη Σουηδία, του Schaubühne Βερολίνου, του Δημοτικού Θεάτρου της Φρανκφούρτης και του Θεάτρου του Αμβούργου στη Γερμανία επίσης στο Βασιλικό Θέατρο Peter Brook Shakespeare στην Αγγλία. Ο Κούρτιζ σκηνοθέτησε το γερμανοτουρκικό θεατρικό έργο “Türkisches Ensemble” στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

·        Κατά τη διάρκεια των σπουδών του και αργότερα κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, έγινε φίλος με τον διάσημο σκηνοθέτη Γιλμάζ Γκιουνέι και έκαναν μαζί αρκετές ταινίες. Η ταινία τους “Umut” του 1970 απαγορεύτηκε να φύγει από την Τουρκία, αλλά προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών με λαθραία κόπια.

·        Ο πρώτος του κινηματογραφικός ρόλος ήταν στην ταινία Şeytanın Uşaklari, που γυρίστηκε το 1964. Έκτοτε, ο Τούντζελ Κούρτιζ έπαιξε επίσης σε πολλές διεθνείς παραγωγές, όπως σουηδικές, γερμανικές, ολλανδικές, ιταλικές, γαλλικές, βρετανικές, ισραηλινές και ινδικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, κυρίως στην πρωτότυπη γλώσσα.

Θάνατος: πέθανε σε ηλικία 77 ετών μετά από κρανιοεγκεφαλικό τραύμα που υπέστη από πτώση στην κατοικία του στο Ετιλέρ της Κωνσταντινούπολης.

Türk Sineması

Μπορεί στη χώρα μας η Τουρκία να είναι ευρύτερα γνωστή για τις δημοφιλείς τηλεοπτικές σαπουνόπερες και σειρές της, διαθέτει ωστόσο ένα αξιοζήλευτο εθνικό σινεμά που ο λάτρης της έβδομης τέχνης οφείλει να έρθει σε επαφή. Και η αλήθεια είναι πως ως και τα τέλη της δεκαετίας του 1990, το τουρκικό σινεμά παράμενε λίγο-πολύ περιχαρακωμένο στα σύνορα της γείτονος. Παρά την απήχησή του στα κινηματογραφικά φεστιβάλ, τις βραβεύσεις και την ιδιαίτερη ματιά των δημιουργών του δηλαδή.
Είναι σχετικά πρόσφατα, εδώ και δύο δεκαετίες, με τον λεγόμενο Νέο Τουρκικό Κινηματογράφο που η εθνική κινηματογραφία της Τουρκίας έχει αποκτήσει μια εξωστρέφεια, με αυτό το τσούρμο των νέων σκηνοθετών να αναγκάζουν την οικουμένη να τους προσέξει. Ο τουρκικός κινηματογράφος, γνωστός και ως Türk Sineması, αποτελεί σημαντικό μέρος της τουρκικής κουλτούρας, με ρίζες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία όπου η πρώτη ταινία γυρίστηκε το 1905. Έχει εξελιχθεί σημαντικά, από τα πρώτα ντοκιμαντέρ της δεκαετίας του 1910 έως τις ομιλούσες ταινίες του 1931. Σήμερα, ο τουρκικός κινηματογράφος είναι μια ζωντανή βιομηχανία που απευθύνεται σε κοινό τόσο στην Τουρκία όσο και σε ομογενείς σε όλη την Ευρώπη, τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, και πρόσφατα έχει αποκτήσει απήχηση στον αραβικό κόσμο. Με σημαντικά φιλμ, αλλά και σημαντικούς δημιουργούς, στην ιστορία του, που αξίζουν μια βαθύτερη ανάλυση στις μέρες μας. Φιλμ που έπαιζαν στα επίσημα διαγωνιστικά των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών φεστιβάλ ήδη από τη δεκαετία του 1960 και του 1970 και σύστηναν στη Γηραιά Ήπειρο τα διαμάντια της Ανατολίας _αναφέρουμε ενδεικτικά

"Ο δρόμος" (1982) _ "Yol" ονόμασε το αριστούργημά του ο Yilmaz Güney (Γιλμάζ Γκιουνέι), σε συνεργασία εδώ με τον Σερίφ Γκιουρέν, που ανάγκασε τις Κάννες να το βραβεύσει όχι μόνο με τον Χρυσό Φοίνικα (τον μοιράστηκε με τον "Αγνοούμενο" του Γαβρά, αλλά και με το βραβείο της ένωσης κριτικών. Αυτοί οι πέντε κρατούμενοι που παίρνουν άδεια από τη φυλακή και ξεκινούν για τα σπίτια τους δεν είναι παρά μια παραβολή της  πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης στην Τουρκία του Εβρέν. Ο μεγάλος Γκιουνέι πατά πάνω στην πλούσια λαογραφική και ηθογραφική παράδοση του τουρκικού σινεμά και φιλοτεχνεί ένα σκληρό πορτρέτο της Τουρκίας, του λαού και των κρατικών αρχών, γινόμενος ο μεγάλος πρεσβευτής του ποιοτικού κινηματογράφου της χώρας του.
Όλη η χώρα δεν είναι παρά μια γιγάντια φυλακή…

"Άνυδρο καλοκαίρι" (1964) _Πολύ πριν τον Φατίχ Ακίν (που δεν θα παίξει στη λίστα μας μιας και κάνει σινεμά στη Γερμανία) και τον Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, πριν και από τον Γιλμάζ Γκιουνέι ακόμα, η Τουρκία γνώρισε την πρώτη της μεγάλη φεστιβαλική διάκριση το 1964. Με το άγριο και βίαιο αγροτικό δράμα του Μετίν Ερκσάν "Susuz Yaz ", το οποίο μετατρέπει το πανέμορφο τοπίο της Ανατολίας σε πεδίο σύγκρουσης δύο αδερφών με το υπόλοιπο χωριό. Η αφορμή; Ο μεγαλύτερος και πιο διαβολικός από τους δυο οικειοποιείται το νερό που αναβλύζει από μια φυσική πηγή, στερώντας το από τα χωράφια των υπολοίπων. Εδώ έχουμε μια ανατολίτικη εκδοχή της βιβλικής παραβολής των Κάιν και Άβελ, ένα ακατέργαστο διαμάντι που συνεχίζει να εντυπωσιάζει με τη μεγάλη αφήγηση, τη λυρική φωτογραφία και τη σπουδαία μουσική του Μάνου Χατζιδάκι φυσικά. Αλλά και τα βαθιά πατήματα στον ιταλικό νεορεαλισμό. Το αριστούργημα του Μετίν Ερκσάν απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο το 1964 και ενθουσίασε τόσο τον Μάρτιν Σκορσέζε, ο οποίος αποφάσισε να την αποκαταστήσει ψηφιακά και να την εντάξει στο φιλόδοξο World Cinema Project του…

"Χειμερία Νάρκη" (2014) _O Χρυσός Φοίνικας του 2014 \ "Kış Uykusu", ανήκε δικαιωματικά σε μια μεγάλη στιγμή τόσο του σύγχρονου τουρκικού κινηματογράφου όσο και του σημαντικότερου ίσως εκπροσώπου του, Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν. Εδώ όλα ξεκινούν όταν ένα αγοράκι ρίξει μια πέτρα στο παράθυρο του τζιπ ενός ξενοδόχου στην Καππαδοκία, ξεκλειδώνοντας μια αλληλουχία γεγονότων από αυτές που ονομάζουμε αληθινή ζωή. Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο ψυχολογικό δράμα τσεχοφικής σύλληψης (πραγματικά, καθώς βασίζεται σε μια σειρά κειμένων του Τσέχοφ), ένα πικρό θεατρικό λες κινηματογραφημένο με τη μαγική τεχνική του Τσεϊλάν. Άλλο ένα καυστικό σχόλιο του μεγάλου δημιουργού για αυτή την αδιατάρακτη καθημερινότητα που μοιάζει με χειμερία νάρκη, μια πραγματική ζωγραφική με καμβά το σελιλόιντ.
Ένα βαθυστόχαστο οικογενειακό δράμα δωματίου γεμάτο φιλοσοφικές αναζητήσεις και κοινωνική κριτική, με γλυκόπικρο χιούμορ και υψηλή διανόηση, κινηματογραφημένο αριστουργηματικά. Μια ιδανική ισορροπία μεταξύ ύφους και περιεχομένου…

"Ξενοδοχείον η πατρίς" (1987) _Η Διεθνής Ένωση Κριτικών (FIPRESCI) μαγεύτηκε στο 44^ο Φεστιβάλ Βενετίας από το ξεχασμένο πια κομψοτέχνημα του τουρκικού σινεμά "Anayurt Oteli " του Ομέρ Καβούρ. Σε σενάριο και σκηνοθεσία του Καβούρ, εδώ συναντάμε έναν χαμηλών τόνων νεαρό πανδοχέα που λειτουργεί το ξενοδοχείο του με τη βοήθεια μιας καμαριέρας. Μια πελάτισσα έρχεται, μένει ένα βράδυ και αναχωρεί την επομένη, υποσχόμενη να επιστρέψει. Μια πελάτισσα που του έχει ανάψει για τα καλά τη σπίθα του έρωτα. Ο ήρωάς μας δεν είναι πια ο ίδιος. Τώρα ζει μέσα στο μαρτύριο της προσμονής, ακόμα πιο μόνος απ’ ό,τι ήταν, ακόμα πιο απελπισμένος από όσο είχε πιστέψει πως ήταν. Αυτό είναι το εφιαλτικό, υπαρξιακό ψυχολογικό θρίλερ του Καβούρ, μια ενδελεχής πραγματεία πάνω στη μοναξιά, την εμμονή της μνήμης και τη θλίψη, αλλά ταυτοχρόνως και μια από τις πιο συνταρακτικές, σπαρακτικές ταινίες του τουρκικού σινεμά. Και μια πολιτική παραβολή σε δεύτερο επίπεδο, εκεί που το κοσμικό κράτος εγκαθιδρύθηκε στα ερείπια της παλιάς αυτοκρατορίας δηλαδή και κάποιοι δεν προσαρμόστηκαν ποτέ στις σαρωτικές αλλαγές…

"Κάποτε στην Ανατολία" (2011) _ Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν ξανά και αναγκαστικά δηλαδή, άλλος ένας προσωπικός καλλιτεχνικός θρίαμβος και μια στιγμή-κλειδί για το τουρκικό σινεμά, εδώ έχουμε το «Bir Zamanlar Anadolu’da», ένα αστικό γουέστερν που απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο των Καννών. Μια ομάδα αστυνομικών, κρατικών αξιωματούχων, ένας γιατρός και ένας κρατούμενος αναζητούν στη νυχτερινή ύπαιθρο της Ανατολίας το πτώμα που έθαψε ο τελευταίος. Μόνο που κόντρα σε όλα τα γουέστερν, στα βάθη της Ανατολίας οι ζωές δεν χάνονται ηρωικά. Καμιά μονομαχία δεν λαμβάνει χώρα, εξωτερικά τουλάχιστον. Οι μάχες είναι εδώ με τον εαυτό σου και τίποτα το επικό δεν έχουν, ενταγμένες μέσα στη μονοτονία μιας καθημερινότητας που δεν αλλάζει ποτέ.
Βαθύ, υπαρξιακό και φιλοσοφικό, το φιλμ που κινείται στις στέπες της Ανατολίας με αυτοκίνητο μοιάζει να μην το κουνά ρούπι, κάνοντας απλώς κύκλους γύρω από τον εαυτό του. Μέχρι που όλα θα αποκτήσουν νόημα, θα συνθέσουν μια μεγαλύτερη εικόνα για την ίδια τη ζωή των πρωταγωνιστών. Η εξιχνίαση ενός εγκλήματος μεταμορφώνεται σε ένα στιλιστικό κομψοτέχνημα, ένα δοκίμιο ύφους με πολλαπλά επίπεδα που μπλέκει τα κινηματογραφικά είδη υπερβαίνοντάς τα…

Δείτε και Ριζοσπάστης Νέος Τουρκικός Κινηματογράφος

 

"_Έφυγε" 💥 η Claudia ✨ Cardinale ☀️⭐⭐⭐

Η σπουδαία Ιταλίδα ηθοποιός Κλάουντια Καρντινάλε _ όχι ⛔ Κλαούντια 🚫 όπως την αναφέρουν τα εδώ ΜΜΕ__ γεννημένη στην Τύνιδα το 1938  άφησε την τελευταία της πνοή ακόμη απαστράπτουσα _87χρονη στις 23 Σεπτεμβρίου 2025. Η ηθοποιός-είδωλο του σινεμά κυρίως τη δεκαετία ’60-70,  αλλά και αργότερα άφησε την "έφυγε" στο Νεμούρ, κοντά στο Παρίσι, όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια. Συνεργάστηκε με μεγάλους σκηνοθέτες …  Λουκίνο Βισκόντι, Φεντερίκο Φελίνι, Ρίτσαρντ Μπρουκς, Ανρί Βερνέιγ, Μάουρο Μπολονίνι Σέρτζιο Λεόνε κά. __ “Μας αφήνει την κληρονομιά μιας ελεύθερης και εμπνευσμένης γυναίκας, τόσο στην καριέρα της ως γυναίκα όσο και ως καλλιτέχνης”, δήλωσε ο ατζέντης της, στο AFP.

Συνειρμικά __
Ήταν 1973 και ο υποφαινόμενος "περιφερόταν" _φοιτητής τότε στη Ρώμη όταν σε μια γέφυρα … ακούστηκαν πυροβολισμοί !! Μια σφαίρα έγραψε το τέλος, με τον πόλεμο να έχει τελειώσει η “δημοκρατία” να “θριαμβεύει” και οι παλιοί και νέοι φασίστες να κυριαρχούν παντού… Ήταν η τελευταία σκηνή της ταινίας του Mauro Bolognini με την Claudia Cardinale Libera, amore mio! Στο βάθος εμφανίζεται _ντυμένη στα κόκκινα η Κλάουντια κουβαλώντας τα ψώνια της … μία, δύο, πολλές ριπές _το κορμί της σωριάζεται και τα ψώνια (διακρίνονται οι κατακόκκινες ντομάτες) κυλούν στο έδαφος και __τίτλοι τέλους.

Η ταινία κυκλοφόρησε δύο χρόνια αργότερα, λόγω προβλημάτων λογοκρισίας. Θυμίζουμε πως βρισκόμασταν στην καρδιά της στρατηγική έντασης σε κυριολεκτικά μολυβένια χρόνια. 

Το πανό της φωτογραφίας γράφει: «τις βόμβες τις βάζουν τα αφεντικά, αγώνας των μαζών είναι η ταξική πάλη»

Η σφαγή στην Piazza Fontana: Μια βόμβα υψηλής ισχύος εκρήγνυται στην κεντρική αίθουσα της Banca nazionale dell’agricoltura (αγροτικής τράπεζας) του Μιλάνου, όπου ακριβώς απέξω στην Piazza Fontana, ήταν μαζεμένοι αγρότες και καλλιεργητές από την επαρχία. Το δάπεδο της τράπεζας διαλύεται, τινάζεται κυριολεκτικά στον αέρα και 17 άνθρωποι σκοτώνονται και πάνω από 90 τραυματίζονται λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά
Λίγα λεπτά πριν από την έκρηξη, μια άλλη βόμβα βρέθηκε τυχαία στην Εμπορική Τράπεζα της Piazza della Scala (Μιλάνο και πάλι) ενώ τρεις άλλες εκρήξεις έλαβαν χώρα στη Ρώμη (η μία σε Τράπεζα και οι άλλες δύο, στο Altare della Patria και στην Piazza Venezia) χωρίς ευτυχώς νεκρούς αλλά με πολλούς τραυματίες και υλικές ζημιές.

Η υπόθεση εν συντομία: Κατά τη διάρκεια της 10ετίας του 1930, η Λίμπερα (Κλάουντια Καρντινάλε), κόρη ενός αναρχικού (τον υποδύεται ο Αντόλφο Τσέλι) που εξορίστηκε από τους φασίστες στην Ustica‎‎ (νησί εξορίας βόρεια της Σικελίας σαν τα Γιούρα), μαθημένη από μωρό να αντιστέκεται, διαμαρτύρεται με κάθε τρόπο και αγωνίζεται ενάντια στο φασιστικό καθεστώς.

Τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με την αστική δημοκρατία να θριαμβεύει _σε βάρος των κομμουνιστών και της Εθνικής Αντίστασης και η Libera συνεχίζει να διαμαρτύρεται στους συντρόφους της για την παρουσία των ίδιων αξιωματούχων στη δημόσια διοίκηση και στον κρατικό μηχανισμό __φωνή βοώντος... μέχρι που σκοτώνεται από έναν φασίστα ελεύθερο σκοπευτή στο δρόμο.

Η ιστορική φωτογραφία -μια από τις πολλές του Berlinguer
με τον χριστιανοδημοκράτη Άλντο Μόρο (Aldo Moro),
που δολοφονήθηκε (μια ακόμη προβοκάτσια)
από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες στη Ρώμη (9 Μαΐου 1978)

Δίπλα στους Pietro Germi & Eleonora Rossi Drago
στο "in Un maledetto imbroglio" _1959 του Pietro Germi

Εγώ η Claudia Cardinale _
__ βιογραφία
από την επίσημη ιστοσελίδα μου

Γεννημένη στην Τυνησία το 1938, η Claudia έγινε γνωστή το 1957, αφού ψηφίστηκε ως "η πιο όμορφη Ιταλίδα στην Τύνιδα". Το βραβείο της, ένα ταξίδι στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, ήταν μια ευκαιρία να ξεκινήσει μια κινηματογραφική καριέρα. Αφού σπούδασε στο Centro Sperimentale στη Ρώμη, ξεκίνησε μια μακρά καριέρα το 1958 με τον σκηνοθέτη Mario Monicelli, με την ταινία "I soliti ignoti", ακολουθούμενη από πολλές άλλες ταινίες, και το 1959 με το "Maledetto Imbroglio" του Pietro Germi. Η φίλη σας Clàudia αντιπροσώπευε στην Ιταλία αυτό που ήταν η Brigitte Bardot στη Γαλλία και επιπλέον όλο και πιο περιζήτητη από τους κορυφαίους σκηνοθέτες.

Υπό τη διεύθυνση του Franco Cristaldi, η Claudia θέλοντας και μη έγινε το εμβληματικό σύμβολο του σεξ. ενώ συνέχισε να πρωταγωνιστεί σε ταινίες με σπουδαίους σκηνοθέτες όπως Abel Gance, Luchino Visconti, Philippe Brocca κά. Το 1963, αποκάλυψε την υποκριτική της δύναμη στο αριστούργημα του Φεντερίκο Φελίνι "Otto e Mezzo" 8¹/₂  με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, τα φαντάσματα του οποίου υποδύθηκε. Την ίδια χρονιά, ο ρόλος της στην ταινία "Gattopardo" του Luchino Visconti με τον Alain Delon αποκάλυψε την υποκριτική της δεινότητα. Ήταν περιζήτητη παντού, ειδικά στο Χόλιγουντ, όπου το 1964 έδωσε την πρώτη της αμερικανική ερμηνεία στο "il Circo" του Χένρι Χάθαγουεϊ με τη Ρίτα Χέιγουορθ και τον Τζον Γουέιν. Ακολούθησε η ταινία "Pantera Rosa" (Ροζ Πάνθηρας) του Μπλέικ Έντουαρντς με τον Πίτερ Σέλερς. Η Claudia Cardinale συνέχισε να περιοδεύει στην Ευρώπη και το Χόλιγουντ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, εμφανιζόμενη σε διάφορους ρόλους, όπως η "Sandra", το 1964, μια ταινία του Λουκίνο Βισκόντι με τον Ζαν Σορέλ, "i Professionali" (οι Επαγγελματίες) το 1966 του Ρίτσαρντ Μπρουκς με τον Burt Lancaster... Το 1969, εμφανίστηκε κυρίως σε ευρωπαϊκές ταινίες, συνεργαζόμενη με σκηνοθέτες όπως οι Λουκίνο Βισκόντι, Πασκουάλε Σκουτιέρι, Λιλιάνα Καβάνι, Κριστιάν Ζακ, Χοσέ Τζιοβάνι, Μάουρο Μπολονίνι, Ανρί Βερνέιγ, Λουίτζι Κομεντσίνι...

"Gattopardo" του Luchino Visconti με τον Alain Delon

Το 1977, πρωταγωνίστησε στην ταινία "Jesus di Nazareth" (ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ) του Φράνκο Τζεφιρέλι και το 1982 στο "Fitzcaraldo" του Werner Herzog, μια διεθνή ταινία που γυρίστηκε με μεγάλη δυσκολία στον Αμαζόνιο... Ακολούθησε η "Principessa Daisy" (Πριγκίπισσα Ντέιζι) το 1983 του Warris Hussein με τη Merete Van Kamp και το  "Γιος του Ροζ Πάνθηρα" το 1993 του Μπλέικ Έντουαρντς με τον Ρομπέρτο ​​Μπενίνι, επίσης το Now… ladies and Gentleman _"Τώρα... Κυρίες και Κύριοι"  το 2001, μια ταινία του Claude Lelouch με πρωταγωνιστές Jeremy Irons και Patricia Kaas, το "Le Demon de midi" το 2004, μια ταινία της Marie-Pascale Osterrieth με πρωταγωνιστές Μισέλ Μπερνιέ και Σιμόν Αμπκαριάν, επίσης το "Tous frais payés" (όλα τα έξοδα πληρωμένα _ 2005) της Aline Issermann με Alexandra Lamy, Bruno Salomone, Isabelle Gelinas και Mathias Mlekus.

Μόλις πριν από λίγα χρόνια, η Claudia έκανε το ντεμπούτο της στο θέατρο το 2000 με το "La Venexiana", ενός άγνωστου συγγραφέα του 16^ου  αιώνα, σε σκηνοθεσία Maurizio Scaparro και πρωταγωνίστρια την Catherine Allégret  και το 2002/2003, το "Come tu mi vuoi" (όπως εσύ με θες) του Λουίτζι Πιραντέλο, σε σκηνοθεσία Pasquale Squitieri (με περιοδεία στην Ιταλία), και το "Doux oiseaux de jeunesse" (το γλυκό πουλί της νιότης) του Τενεσί Γουίλιαμς το 2005, σε σκηνοθεσία Philippe Adrien με Christophe Reymond, Bernard Verley, Delphine Serina…

Τον Ιούνιο του 1992, η Κλαούντια Καρντινάλε έλαβε φόρο τιμής από την Cinémathèque Française και της απονεμήθηκε μετάλλιο, ενώ το 1999, τα ίδια από την Πορτογαλία και την Ιταλία. Το 2000, διορίστηκε "Πρέσβειρα Καλής Θέλησης στην UNESCO το 2004, ονομάστηκε "Ταξιάρχης του Εθνικού Τάγματος Αξίας" από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας, ενώ μετά τον Χρυσό Λέοντα για τη συνολική της προσφορά στη Βενετία το 1993, έλαβε μια αντίστοιχη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο το 2002 και μια Χάλκινη από τον A.Pomodoro στο Λος Άντζελες το 2005.

Ο Αlain Delon και το στοίχημα με τον Visconti
Η ακριβή σου "γάτα " το βράδυ θα είναι στο κρεβάτι μου.

"_Ήταν το όνειρο όλων των γυναικών στο Παλέρμο. Ένας ηθοποιός 26 χρονών, που, όταν είχε εμφανιστεί στο σινεμά – μόλις 4 χρόνια πριν – όλοι είχαν σπεύσει να τον ανακηρύξουν νέο είδωλο. Κι εκείνος, αίφνης, συνειδητοποιούσε τα όρια της κυριαρχίας του…". Αυτή την κυριαρχία – ευτυχώς ή δυστυχώς - επιχείρησε να την δοκιμάσει και πάνω της. Από την πρώτη μέρα των γυρισμάτων του "Γατόπαρδου", ο Αlain έβαλε στα κρυφά στοίχημα με τον Visconti πως θα "σκίσει την ακριβή του γάτα ". _" Κανείς δεν μπορεί να μαντέψει γιατί μας αρκεί να κοιταχτούμε στα μάτια για να καταλάβουμε ο ένας τον άλλο, γιατί γελάμε με τα ίδια πράγματα και γιατί, καμιά φορά, επίσης, κλαίμε. Ο Alain κι εγώ είμαστε οι εξόριστοι μιας χίμαιρας που δημιούργησε ο Visconti για μας…" γράφει η Κλάουντια
Ο Luchino – ερωτευμένος κι ο ίδιος με τον Delon, ξαναμμένος από το σαδιστικό του παιχνίδι – συμφώνησε. Έκανε, μάλιστα, ό,τι μπορούσε για να τον διευκολύνει – ανάμεσα στα άλλα, "μάλωνε" την Cardinale, όταν στις ερωτικές σκηνές του έργου δεν ήταν αρκετά πειστική. "Claudine, δεν θέλω ψεύτικα φιλιά, ψεύτικα χάδια… ".

Ώσπου, εκείνη, το κατάλαβε. Κι ο Delon άναψε και ξαναάναψε από τα κατακόκκινα χείλη της αλλά έχασε το στοίχημα. "Τα πρώτα χρόνια, η σχέση μου με τον Αlain δεν ήταν πάντα εύκολη – δεν έχανε ποτέ την ευκαιρία να μου θυμίζει τι ωραίο ζευγάρι θα γινόμασταν". Αλλά με τα χρόνια, η πίκρα παραμέρισε. Aπέμεινε μόνο η ιστορία μιας πολύ ωραίας φιλίας".

 

Πριν χρόνια σχεδόν, στο Φεστιβάλ των Καννών, οι δυο τους παρακολούθησαν μαζί, βουρκωμένοι, την προβολή μιας αποκατεστημένης κόπιας του "Γατόπαρδου ", χωρίς περικοπές - μια νέα βερσιόν επιμελημένη από τον Martin Scorsese. " Ο Martin, με την βοήθεια της ταινιοθήκης της Bologna, είχε καταφέρει να βρει σκηνές που δεν θυμόμασταν καν – σκηνές όπου τρέχαμε μες στα δωμάτια του palazzo, παίζαμε, φιλιόμασταν. Ο Alain κι εγώ θα μπορούσαμε να ζήσουμε μια ωραία ιστορία αγάπης – αντί γι’αυτό γίναμε ένα ζευγάρι μυθικό: η Αngelica και ο Tancredi. Ίσως και να είναι καλύτερα έτσι"…

Claudia Cardinale
Πληθωρική και διαχρονική

Η Κλάουντια Καρντινάλε (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Claude Joséphine Rose Cardinale) έχει παίξει σε περισσότερες από 150 ταινίες και έχει τιμηθεί με 10άδες βραβεία _πάνω από 43 + 4 υποψηφιότητες (ενδεικτικά Ταξιάρχης του Τάγματος Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας _1995, Μεγάλος ταξιάρχης της Ιταλικής Δημοκρατίας _2002, βραβείο Στάιγκερ +  Νταβίντ ντι Ντονατέλο συνολικής προσφοράς _1997, Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής, Χρυσό Πορτοκάλι Α΄ γυναικείου ρόλου, Τιμητική Χρυσή Άρκτος _2002, βραβείο Νταβίντ ντι Ντονατέλο Α' γυναικείου ρόλου, βραβείο Φλαϊάνο, Νάστρο ντ' Αρτζέντο Α' Γυναικείου Ρόλου _1985 και Νάστρο ντ' Αρτζέντο Β' γυναικείου ρόλου, Χρυσός Λέων συνολικής προσφοράς _1993, Νάστρο ντ' Αρτζέντο Α' Γυναικείου Ρόλου _1965, Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων, Μέγας (και "απλός") Αξιωματικός Λεγεώνας της Τιμής, Ιππότης Λεγεώνας της Τιμής, Εθνικό Τάγμα της Αξίας της Γαλλίας, Τάγμα των Τεχνών και των Γραμμάτων, Χρυσή Άρκτος _2002, βραβεία Χρυσού Αετού _2011 κλπ.

La ragazza con la valigia

Σικελοί οι παππούδες της εγκατασταθεί στην Τυνησία την εποχή που ήταν ακόμη γαλλικό προτεκτοράτο και οι γονείς της _Γιολάντα και Φραντσέσκο, αν και είχαν γεννηθεί στην Αφρική, διατηρούσαν την ιταλική υπηκοότητα. Οι μητρικές της γλώσσες είναι αραβικά, γαλλικά και σικελικά, γι αυτό όταν ξεκίνησε την κινηματογραφική της καριέρα στην Ιταλία, τα ιταλικά τα μιλούσε με αρκετή δυσκολία γι’ αυτό και στις πρώτες της ταινίες ντουμπλάρανε τη φωνή της. Το 1957, κατά τη διάρκεια της "Εβδομάδας ιταλικού κινηματογράφου " στην Τύνιδα, κέρδισε στον διαγωνισμό "Η πιο ωραία Ιταλίδα της Τυνησίας" διαγωνισμός του οποίου το έπαθλο ήταν ένα ταξίδι στη Βενετία για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Στη Βενετία δεν περνά απαρατήρητη και της γίνεται πρόταση να παρακολουθήσει τη Σχολή Κινηματογράφου της Ρώμης. Την πρόταση την δέχεται, όμως εγκαταλείπει τα μαθήματα μετά ένα τρίμηνο, καθώς οι επιδόσεις της στην υποκριτική δεν ήταν ιδιαίτερα καλές και η έλλειψη ευχέρειας που είχε στην ιταλική γλώσσα έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα _Δείτε εδώ
Η επιστροφή της στην Τύνιδα θα συνοδευτεί από μια "επώδυνη" ανακάλυψη: έχει μείνει (για πρώτη φορά _ακολούθησαν κι άλλες) έγκυος. Είναι το αποτέλεσμα μιας σύντομης και δραματικής σχέσης (βιασμού) με έναν 10 χρόνια μεγαλύτερό της Γάλλο, αλλά αποφασίζει να μην προχωρήσει σε έκτρωση και αποδέχεται την πρόταση για συμβόλαιο αποκλειστικότητας με την εταιρεία παραγωγής του –μετέπεια συζύγου της Φράνκο Κριστάλντι και επιστρέφει στην Ιταλία.

1958-1960
Η πρώτη της ιταλική ταινία είναι η γνωστή διαχρονική και απολαυστική πολύ επιτυχημένη κωμωδία "ο Κλέψας του Κλέψαντος _I Soliti Ignoti" του Μάριο Μονιτσέλι, που εγκαινίασε ένα ολόκληρο κινηματογραφικό είδος, όπου μια συμμορία μικροαπατεώνων, που περιφέρεται στα λαϊκά περίχωρα της Ρώμης, προετοιμάζεται για ένα μεγάλο κόλπο, τη ληστεία ενός ενεχυροδανειστηρίου. Είναι, όμως, τόσο γκαφατζήδες που φεύγουν με μοναδική λεία μια κατσαρόλα pasta e ceci (ρεβύθια με μακαρονάκι)… με Βιτόριο Γκάσμαν, Μαρτσέλο Μαστρογιάννι, Τοτό, Κλάουντια Καρντινάλε, Ρενάτο Σαλβατόρι. Αν και ο ρόλος της δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος, η φωτογένειά της την κάνει αμέσως γνωστή και αναγνωρίσιμη. Ακολουθούν άλλες δυο ταινίες, στις οποίες εργάζεται κρύβοντας από όλους την εγκυμοσύνη της, με την άθλια την ψυχολογική της κατάσταση, έχει πάθει κατάθλιψη και κατατρύχεται από βασανιστικές σκέψεις αυτοκτονίας. Όταν πλέον έχει φτάσει στον έβδομο μήνα της, πηγαίνει στον παραγωγό για να ζητήσει διακοπή του συμβολαίου της. Ο Κριστάλντι μαντεύει το πρόβλημα και αποφασίζει να τη στηρίξει. Την βοηθάει να αντιμετωπίσει την οικογένειά της (που ακόμη δεν γνωρίζει τίποτα για το θέμα) και την στέλνει στο Λονδίνο για να γεννήσει μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα του ιταλικού Τύπου, όμως θα της επιβάλει να συνεχίσει να κρατά κρυφή την ύπαρξη του παιδιού που θα γεννηθεί για να μην καταρρεύσει η εικόνα που είχε το κοινό γι’ αυτήν, η εικόνα μιας δροσερής και αγνής ενζενί. Δεν της είναι δυνατόν να αρνηθεί καθότι το συμβόλαιο που έχει υπογράψει τον προηγούμενο χρόνο είναι αμερικάνικου τύπου, κρατά δηλαδή η εταιρεία παραγωγής τον πλήρη έλεγχο όχι μόνο στην καριέρα της αλλά και στην ιδιωτική της ζωή. Θα κρατήσει το μυστικό της για 7 ολόκληρα χρόνια και ο γιος της Πάτρικ μεγαλώνει με την οικογένειά της και αναφέρεται σαν ο μικρός της αδελφός. Ούτε στον ίδιον δεν της επιτρέπουν να αποκαλύψει την πραγματική τους σχέση. Όταν μια σκανδαλοθηρική εφημερίδα δημοσιεύει την αλήθεια, η Καρντινάλε πλέον νιώθει απελευθερωμένη και διηγείται τα πάντα σε μια συνέντευξη στον δημοσιογράφο Έντσο Μπιάτζι.

1960-1970
Αρχίζει να γυρίζει τη μια ταινία μετά την άλλη. Η στρατηγική του Κριστάλντι, για να την καθιερώσει, ήταν να την βάζει να παίζει μικρούς ρόλους αλλά σε ταινίες σπουδαίων σκηνοθετών, οι οποίοι γίνονται σιγά σιγά οι δάσκαλοί της στην υποκριτική. Από το 1960 μέχρι το 1963 παίζει σε 10 ταινίες. Το 1963 είναι μια εξαιρετική χρονιά για την καριέρα της. Συνεργάζεται με δυο από τους σπουδαιότερους Ιταλούς σκηνοθέτες: με τον Λουκίνο Βισκόντι στην ταινία "ο γατόπαρδος " και με τον Φεντερίκο Φελίνι στην ταινία 8½. Τα γυρίσματα σε κάθε ταινία θα είναι εντελώς διαφορετικά. Ο Βισκόντι αφήνει απέξω τον υπόλοιπο κόσμο, έχει ανάγκη την ησυχία για να εργαστεί, στο πλατό επικρατεί μια ατμόσφαιρα σχεδόν θρησκευτικής ευλάβειας, στο σενάριο δεν επιτρέπεται ν’ αλλαχτεί ούτε ένα κόμμα. Από την άλλη, στο πλατό του Φελίνι επικρατεί αναστάτωση και ζωντάνια. Το φασαριόζικο κλίμα και ο θόρυβος τροφοδοτούν την έμπνευσή του. Αποζητά τον αυτοσχεδιασμό από τους ηθοποιούς του αλλά καταφέρνει να τους οδηγεί εκεί που θέλει αυτός. Η συμμετοχή της σε αυτές τις δυο ταινίες θα την καθιερώσουν ως αστέρι πρώτου μεγέθους. Μάλιστα η φωνή της θ’ ακουστεί για πρώτη φορά στην ταινία του Φελίνι. Θα είναι ο πρώτος σκηνοθέτης που δεν θα θελήσει να την ντουμπλάρει. Γι’ αυτόν η κάθε διαφορά είναι ποίηση, ακόμη και η τόσο ξεχωριστή βραχνή φωνή της. Ο Γατόπαρδος θα αποσπάσει τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και η ερμηνεία της ως Αντζέλικα θα μείνει στην ιστορία. Η ίδια διηγείται πως ο Βισκόντι της έπλασε το βλέμμα, το χαμόγελο και της έμαθε πώς να καθοδηγεί το σώμα της.

·       Το 1963 θα γυρίσει και την πρώτη της αμερικάνικη ταινία, τον Ροζ πάνθηρα. Ο συμπρωταγωνιστής της Ντέιβιντ Νίβεν, με το εγγλέζικο χιούμορ του, θα της χαρίσει ένα ιδιαίτερα εκκεντρικό κομπλιμέντο: "η πιο όμορφη ιταλική εφεύρεση… μετά τα σπαγκέτι! ". Για 3 χρόνια θα εργαστεί μόνιμα στις ΗΠΑ, συμμετέχοντας σε πολλές ταινίες. Θα δουλέψει με πολλά διάσημα αστέρια του Χόλιγουντ όπως ο Ροκ Χάτσον, ο Μπαρτ Λάνκαστερ, ο Τόνι Κέρτις, ο Σον Κόνερι, ο Τζον Γουέιν, η Ρίτα Χέιγουορθ κ.ά.

·       Το 1967 παντρεύεται στην Ατλάντα των ΗΠΑ τον παραγωγό Φράνκο Κριστάλντι, ύστερα από επταετή δεσμό. Ο γάμος τους δεν είναι έγκυρος στην Ιταλία αλλά ο Κριστάλντι αποφασίζει και υιοθετεί τον γιο της Πάτρικ. Η Καρντινάλε νιώθει ότι του χρωστάει ευγνωμοσύνη για την καριέρα της αλλά κυρίως γιατί την βοήθησε με την εγκυμοσύνη της αλλά αισθάνεται ότι ο δεσμός τους και στη συνέχεια ο γάμος τους είναι μια προσπάθεια από την πλευρά του να την κρατάει βασανιστικά δέσμια της εταιρείας παραγωγής του.

1970-1980
Στις αρχές της δεκαετίας θα γυρίσει στην Ιταλία, όπου θα λάβει μέρος σε αρκετές ευρωπαϊκές παραγωγές. Η ταινία που θα καθορίσει την μετέπειτα πορεία της έρχεται το 1973-4. Είναι η ταινία "Αίμα στην κόψη του ξυραφιού" με σκηνοθέτη τον Pasquale Squitieri (Πασκουάλε Σκουιτιέρι). Η Καρντινάλε θα γοητευτεί από τον αντικομφορμιστή ναπολετάνο σκηνοθέτη και θα σχετιστεί (ερωτικά-σαρκικά) μαζί του, εξαντλημένη και από την τυφλή υπακοή στον μέντορά της τον Κριστάλντι. Με τον συνομήλικό της Squitieri νιώθει να βρίσκει την ανεμελιά και την ελευθερία που δεν χάρηκε στα νεανικά της χρόνια. Το 1975 εγκαταλείπει οριστικά τον Κριστάλντι ο οποίος την εκδικείται όσο μπορεί, παρακινώντας πολλούς σκηνοθέτες να μην εργαστούν μαζί της και για κάποια χρόνια η καριέρα της θα περάσει κρίση, αλλά θα γυρίσει αρκετές ταινίες με τον Squitieri και το 1979 θα αποκτήσει μια κόρη μαζί του. Η σχέση τους θα κρατήσει "αιώνια" _μέχρι το 1999.

1980-2000
Συμμετέχει σε πολλές ιταλικές ταινίες αλλά και σε αρκετές σημαντικές διεθνείς παραγωγές όπως το Fitzcarraldo (Φιτζκαράλντο ο Τυχοδιώκτης του Αμαζονίου‎‎) του Βέρνερ Χέρτζογκ. Αυξάνονται οι συμμετοχές της σε γαλλόφωνες ταινίες και τελικά το 1989 μετακομίζει στο Παρίσι, όπου νιώθει περισσότερο άνετα λόγω της γλώσσας. Το 1993 της απονέμεται ο Χρυσός Λέων για το σύνολο της καριέρας της στο Φεστιβάλ της Βενετίας. Από το 1977 και μετά συμμετέχει σε περισσότερες από 10 διεθνείς παραγωγές για την τηλεόραση. Σημαντικότερες 2 μίνι σειρές ο Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ του Φράνκο Τζεφιρέλι (1977) και η Γαλλική επανάσταση (1989).

     2000 ___
Το 2002 της απονέμεται η Χρυσή Άρκτος για το σύνολο της καριέρας της στο Φεστιβάλ του Βερολίνου. Δεν είχε ποτέ τολμήσει να παίξει στο θέατρο γιατί θεωρούσε πάντα ότι η φωνή της δεν θα είχε την κατάλληλη απήχηση σε ζωντανό ακροατήριο. Τελικά το 2000 πείθεται να παίξει στη Βενετσιάνα που ανεβαίνει σε θέατρο του Παρισιού. Ακολουθεί μια τουρνέ στην Ιταλία το 2002/2003 με έργο του Πιραντέλλο σε σκηνοθεσία Σκουιτιέρι. Το 2005 συμμετέχει σε ανέβασμα του Γλυκού πουλιού της νιότης και τον επόμενο χρόνο του Γυάλινου κόσμου του Τενεσί Ουίλιαμς. Το 2011 τιμήθηκε με τη Χρυσή Λεοπάρδαλη για τη συνολική της καριέρα στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της είχε εργαστεί με αρκετούς νέους σκηνοθέτες στην πρώτη τους δουλειά, αμειβόμενη ακόμη και με ελάχιστα χρήματα γιατί της άρεσε να προσφέρει τη βοήθειά της σε αυτούς. Από το 2000 ήταν Πρέσβειρα Καλής Θέλησης της ΟΥΝΕΣΚΟ για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών.

Με πληροφορίες από τον ιστότοπο της