“Severna Makedonija”

Μοναδικοί κερδισμένοι οι ευρωνατοϊκοί ιμπεριαλιστές

Τσίπρας-Ζάεφ συμφωνούν, ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και ΕΕ χειροκροτούν. Με αυτή τη φράση μπορεί να περιγραφεί η πρόσφατη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των κυβερνήσεων Ελλάδας-ΠΔΓΜ.

Πρόκειται για συμφωνία «κομμένη και ραμμένη» στα μέτρα των επιδιώξεων του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, που ξεκλειδώνει την ένταξη της ΠΓΔΜ στους δυο ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, αποτελώντας ταυτόχρονα αποφασιστικό βήμα για την πλήρη ΝΑΤΟποίηση των Βαλκανίων. Το παραδέχθηκε, άλλωστε, ο ίδιος ο Αλ. Τσίπρας χθες: «Προκειμένου η Ελλάδα όχι μόνο να δεχθεί αλλά και να πρωτοστατήσει στην ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική προοπτική των γειτόνων μας, οι τελευταίοι συμφώνησαν να αλλάξουν τη Συνταγματική τους ονομασία για όλες τις χρήσεις και έναντι όλων». 

Τα λόγια του πρωθυπουργού έρχονται να πιστοποιήσουν, με τον πλέον επίσημο τρόπο, το ρόλο που έχει αναλάβει η αστική τάξη της Ελλάδας ως «τοποτηρητής» των συμφερόντων του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στην βαλκανική χερσόνησο και ευρύτερα στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Η πρεμούρα της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να κλείσει το ζήτημα της ονομασίας και να προχωρήσει η διαδικασία ένταξης της «Severna Makedonija» (ΠΓΔΜ) σε ΝΑΤΟ και ΕΕ απηχεί τους σχεδιασμούς της εγχώριας αστικής τάξης για βαθύτερη οικονομική διείσδυση στην περιοχή, για νέες κερδοφόρες μπιζνες με σκοπό την αναβάθμιση της θέσης της στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Ποιός βγαίνει, λοιπόν, κερδισμένος από την συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ; Σίγουρα όχι ο εργαζόμενος λαός σε Ελλάδα και Σκόπια, καθώς η ένταξη της «Severna Makedonija» στο ΝΑΤΟ θα σημάνει ενίσχυση της ανασφάλειας και αποσταθεροποίησης στην περιοχή. Μια ανασφάλεια που θα συνεχίσει να τρέφεται από τους αλυτρωτισμούς και τις εθνικιστικές επιδιώξεις, δεδομένης της -επίσημης πλέον- αποδοχής από την ελληνική κυβέρνηση των όρων περί «μακεδονικής» εθνότητας και γλώσσας.

Μοναδικοί κερδισμένοι από την συμφωνία που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός είναι οι αμερικανοί και ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι που τρίβουν τα χέρια τους στην προοπτική νέων χρυσοφόρων επενδύσεων με θύματα τους εργαζόμενους ανεξαρτήτως εθνικότητας. 

Οι εργαζόμενοι, οι λαοί των Βαλκανίων δεν έχουν συμφέρον να συνταχθούν με καμιά απ’ τις δύο όψεις της αστικής ιδεολογίας, είτε με τον εθνικισμό, είτε με τον κοσμοπολιτισμό. Μόνη διέξοδος είναι η ενδυνάμωση της αντιιμπεριαλιστικής πάλης, για την αποδέσμευση από ΝΑΤΟ και ΕΕ με το λαό στην εξουσία.

Αλλά ο Τσίπρας βγαίνει και στο κλαρί! ...στην συνέντευξη του στην ΕΡΤ, ερωτηθείς για τη θέση του ΚΚΕ σχετικά με την συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ στο ονοματολογικό, είπε μεταξύ άλλων: «…ξεπερνά, προφανώς, τα όρια της κατανόησης από τη δική μου πλευρά και για όσους έχουν διαβάσει Μαρξ και Λένιν, ξεπερνά τα όρια, με την έννοια ότι η αυτοδιάθεση και το αναφαίρετο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού των λαών, δεν μπορεί να αμφισβητείται από το Κομμουνιστικό Κόμμα»

 

Δεν ξέρουμε αν έχει ποτέ μπει στη διαδικασία να διαβάσει έργα του Μαρξ και του Λένιν, σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, με βάση όσα είπε με αφορμή την συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ, δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν: Ή έχει μαύρα μεσάνυχτα από μαρξιστική-λενινιστική ιδεολογία, ή διαστρεβλώνει συνειδητά το νόημα όσων έχουν γράψει οι θεμελιωτές του επιστημονικού σοσιαλισμού προκειμένου να δικαιολογήσει τον αντιδραστικό κοσμοπολιτισμό που η κυβέρνηση του ακολουθεί στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Μιας και πρόκειται για λαθροχειρία ολκής εκ μέρους του πρωθυπουργού- λαθροχειρία που την επαναλαμβάνουν περιφερόμενα στα ΜΜΕ στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ- αξίζει να σημειώσουμε ορισμένα πράγματα:

Η γενική επίκληση στο δικαίωμα της «αυτοδιάθεσης» και του «αυτοπροσδοιορισμού», χωρίς να συνοδεύεται από σαφή αναφορά στις δοσμένες ιστορικές συνθήκες, είναι τέχνασμα προπαγανδιστικό και παραπλανητικό. Είναι ίδια, άραγε, η θεώρηση της αυτοδιάθεσης που της προσέδιδαν το 19ο αιώνα οι Μαρξ και Ένγκελς και στις αρχές του 20ου αιώνα ο Λένιν, με την ερμηνεία που επιχειρεί να προσδώσει στον όρο σήμερα ο κ.Τσίπρας; Προφανώς και όχι.

Μέσα στο ιστορικό προτσές η έννοια της «αυτοδιάθεσης»- και εν γένει του εθνικού ζητήματος- δεν θα μπορούσε να παραμείνει η ίδια. Κατά την περίοδο των αστικών επαναστάσεων και την αποσύνθεση των φεουδαρχικών καθεστώτων τον 19ο αιώνα η αυτοδιάθεση είχε- σε αρκετές περιπτώσεις- προοδευτικό πρόσημο. Η προσέγγιση των Μαρξ και Ένγκελς για το ζήτημα της αυτοδιάθεσης συνδέεται αναπόφευκτα με τα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα της εποχής ανόδου του καπιταλισμού. Έτσι, το αίτημα της αυτοδιάθεσης κρίνεται από τους Μαρξ και Ένγκελς ανά περίπτωση, με βάση το κατά πόσο μπορεί κάθε φορά να συμβάλει στην ενίσχυση της πάλης του προλεταριάτου για την κατάκτηση της εξουσίας.

Για παράδειγμα, ο Μαρξ έβλεπε θετικά τον αγώνα του ιρλανδικού λαού για ανεξαρτησία από τη βρετανική αυτοκρατορία, όπως και το αίτημα της ανεξαρτησίας της- τριχοτομημένης τότε- Πολωνίας ενώ, αντίθετα, θεωρούσε (ορθά) αντιδραστικό το κίνημα του «πανσλαβισμού» που καθοδηγούνταν πρωτίστως από την τσαρική Ρωσία. Η περίπτωση των νοτιοσλαβικών κινημάτων εθνικής ανεξαρτησίας εκείνης της εποχής είναι ενδεικτικό παράδειγμα της χειραγώγησης της έννοιας της «εθνικής αυτοδιάθεσης» από μεγάλες δυνάμεις στο πλαίσιο των μεταξύ τους ανταγωνισμών.

Την στάση των Μαρξ και Ένγκελς απέναντι σε κινήματα εθνικής ανεξαρτησίας της εποχής εξηγούσε αργότερα ο Β.Ι.Λένιν. «Το 1848», σημείωνε ο Λένιν «υπήρχαν ιστορικοί και πολιτικοί λόγοι να γίνεται διάκριση ανάμεσα στα «αντιδραστικά» και τα επαναστατικά-δημοκρατικά έθνη. Ο Μαρξ είχε δίκιο, όταν καταδίκαζε τα πρώτα και υποστήριζε τα δεύτερα. Το δικαίωμα αυτοδιάθεσης είναι μια από τις διεκδικήσεις της δημοκρατίας, που, φυσικά, πρέπει να υποτάσσεται στα γενικά συμφέροντα της δημοκρατίας. Το 1848 και στα επόμενα χρόνια αυτά τα γενικά συμφέροντα ανάγονταν πρώτ’ απ’ όλα στην πάλη ενάντια στον τσαρισμό».

Στο έργο του «Κριτικά σημειώματα πάνω στο εθνικό ζήτημα» (1913), ο Λένιν αποκρυσταλλώνει τη μαρξιστική οπτική πάνω στο θέμα της αυτοδιάθεσης. Για το Λένιν, η αυτοδιάθεση των λαών δεν είναι ούτε γενικόλογο σύνθημα, ούτε αυτοσκοπός. Το αίτημα της αυτοδιάθεσης έχει προοδευτικό πρόσημο μόνο ως επιμέρους σύνθημα εντασσόμενο στο πλαίσιο της πάλης για την σοσιαλιστική επανάσταση. Εξυπηρετεί ή όχι τους σκοπούς της προλεταριακής επανάστασης – αυτό είναι το ερώτημα βάσει του οποίου η λενινιστική οπτική οφείλει να εξετάζει το αίτημα της αυτοδιάθεσης, εθνικής ανεξαρτησίας κλπ.

«Οι αστοί», έγραφε ο Β.Ι.Λένιν, «θέτουν πάντοτε τα εθνικά τους αιτήματα σε εξέχουσα θέση και έτσι είναι πάντα της μόδας. Όμως, για το προλεταριάτο, αυτά τα αιτήματα υποτάσσονται στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του ταξικού αγώνα» [4]. Ως εκ τούτου, για το Λένιν το αίτημα της «αυτοδιάθεσης» ήταν αποδεκτό στο βαθμό που δεν συγκρούονταν με την συνολικότερη πάλη για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος. Τέτοιου είδους αιτήματα – και συνθήματα- οι επαναστάτες όφειλαν (και οφείλουν) να τα εξετάζουν στο πλαίσιο μιας διαλεκτικής ενότητας για την ανατροπή του καπιταλισμού, για την προλεταριακή επανάσταση.

Να τι έγραφε: «Οι διάφορες διεκδικήσεις της δημοκρατίας, μαζί και η αυτοδιάθεση, δεν είναι κάτι το απόλυτο, αλλά ένα «μέρος» του πανδημοκρατικού (σήμερα: πανσοσιαλιστικού) «παγκόσμιου» κινήματος. Μπορεί σε ορισμένες συγκεκριμένες περιπτώσεις το μέρος να έρχεται σε αντίθεση με το όλο και τότε πρέπει να απορρίπτεται» [5]. Γίνεται λοιπόν σαφές ότι οι κομμουνιστές οφείλουν να αντιμετωπίζουν το ζήτημα της αυτοδιάθεσης με διαφορετικά κριτήρια απ’ ότι η αστική τάξη και οι ιμπεριαλιστικές της ενώσεις.

Ήδη την εποχή του Λένιν- περίοδο άνθισης μιας σειράς αντιαποικιοκρατικών κινημάτων- το αίτημα της αυτοδιάθεσης έχριζε ιδιαίτερης προσοχής και μελέτης, στη βάση των ιστορικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών μέσα στις οποίες διατυπώνονταν. Στην σημερινή σύνθετη πραγματικότητα το ζήτημα της «εθνικής αυτοδιάθεσης» περιπλέκεται ακόμη περισσότερο. Έχουμε δει παραδείγματα κινημάτων που θέτουν στόχους «εθνικής ανεξαρτησίας» και «αυτοδιάθεσης» να χειραγωγούνται από την αστική τάξη στο πλαίσιο των ενδοιμπεριαλιστών ανταγωνισμών. 

Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου εθνοτικές, θρησκευτικές, γλωσσικές και πολιτισμικές διαφορές αξιοποιούνται από ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΝΑΤΟ, ΕΕ, κλπ), στο πλαίσιο της ενίσχυσης και όξυνσης των ενδοαστικών ανταγωνισμών, για την προώθηση απώτερων σχεδιασμών. Το έργο το έχουμε δει, στα Βαλκάνια, στην Τσετσενία, σε περιοχές της Μέσης Ανατολής και αλλού, όπου η αστική τάξη υιοθετεί αιτήματα «αυτοδιάθεσης» και «αυτοπροσδιορισμού» στο βαθμό που αυτά ικανοποιούν τις ταξικές της επιδιώξεις.

Στην εποχή, λοιπόν, του μονοπωλιακού καπιταλισμού, της «νέας τάξης πραγμάτων» και της όξυνσης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, η αστική τάξη δε διστάζει να προωθεί ζητήματα αυτοδιάθεσης και αυτοπροσδιορισμού, χρησιμοποιώντας για τον εγκλωβισμό πλατιών λαϊκών μαζών το δίπολο εθνικισμού-κοσμοπολιτισμού. Στο πλαίσιο αυτό, παραδείγματος χάρη, η σκόπιμα αφηρημένη και γενικόλογη έννοια του «αυτοπροσδιορισμού» (αυτοκαθορισμού) πλασάρεται ως- υποτιθέμενο- «δώρο» της σύγχρονης αστικής δημοκρατίας στις καταπιεσμένες μειονότητες κάθε είδους. Με λίγα λόγια, ο καθένας μπορεί να αυτοπροσδιορίζεται όπως επιθυμεί αρκεί ο αυτοπροσδιορισμός αυτός να μην οδηγεί στην ταξική συνειδητοποίηση του ατόμου.

Με όχημα αυτήν, την κοσμοπολίτικη αντίληψη του κεφαλαίου, ο κ.Τσίπρας μιλά για αυτοδιάθεση και αυτοπροσδιορισμό, επιχειρώντας να τις εμφανίσει ως έννοιες που, τάχα, έχουν παντού και πάντοτε προοδευτικό πρόσημο. Μόνο που στη λαθροχειρία του αυτή, έκανε το λάθος να εμπλέξει τους κλασσικούς του μαρξισμού, από τον οποίο ο ίδιος και το πολιτικό του σινάφι έχουν πάρει οριστικό και αμετάκλητο διαζύγιο εδώ και πολλά χρόνια.

1. Συνέντευξη στην ΕΡΤ, 13 Ιούνη 2018: https://www.youtube.com/watch?v=Z1pyFXq0lck
2. Βλ. Σχετικά: Ι.Β.Στάλιν, «Ο μαρξισμός και το εθνικό ζήτημα», Άπαντα τ. 2, Σύγχρονη Εποχή & Φρ. Ένγκελς, «Δημοκρατικός Πανσλαβισμός» (Νέα Εφημερίδα του Ρήνου, 14/2/1849).
3. Β. Ι. Λένιν: «Η σοσιαλιστική επανάσταση και το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των εθνών». Απαντα, τ. 27, σελ. 260.
4. Β. Ι. Λένιν: «Για το δικαίωμα των εθνών στην αυτοδιάθεση», Άπαντα, τ.25, σελ.273.
5. Β. Ι. Λένιν: «Τα αποτελέσματα της συζήτησης για την αυτοδιάθεση». Άπαντα, τ. 30, σελ. 39.

πηγές: 

δύο σημειώματα του Νίκου Μόττα

(Πολιτικές Επιστήμες, υποψήφιου διδάκτορα [Phd] Πολιτικής Επιστήμης, Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας κάτοχου δύο μεταπτυχιακών τίτλων [Master of Arts] στις διπλωματικές σπουδές -Παρίσι και στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις -Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ. 
Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνόφωνα και ξενόγλωσσα μέσα.

βλ και https://atexnos.gr/ 

Εδώ > https://www.902.gr/eidisi/politiki/161117/i-symfonia-tsipra-zaef-egine-gia-na-taktopoiithei-i-pgdm-se-nato-kai-ee-video
ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας για τη συμφωνία Τσίπρα – Ζάεφ από το βήμα της Βουλής.

Επίσης 

https://www.902.gr/eidisi/politiki/161443/synenteyxi-toy-dimitri-koytsoympa-sto-ethnos-tis-kyriakis

η Συνέντευξη του Δημήτρη Κουτσούμπα στο «Έθνος της Κυριακής»