Για τον «αναρχικό» Fabrizio De André μιλήσαμε το Μάρτη του 22, αμέσως μετά την έναρξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία (βλ. La guerra di Piero _Ο πόλεμος του Πιέρο).
Σήμερα ο λόγος σ’ έναν γορίλα (Il gorilla), σε στίχους Georges Brassens (Le gorille) αυτού του μεγάλου Γάλλου ποιητή τραγουδιστή –τραγουδοποιού, την εμβληματική με την αρμονικά πολύπλοκη μουσική για φωνή και κιθάρα και άρτιους, ποικίλους στίχους.
(απόδοση Θηβαίου)
Στην πλατεία μιας επαρχίας
το πλήθος κοίταγε ενθουσιασμένο
ένα γορίλα που κάτι τσιγγάνοι
τον είχαν φέρει φυλακισμένο.
Δίχως αισχύνη και σεβασμό
οι γεροντοκόρες του χωριού
παίζαν αναίσθητα με το ζώο
δεν λέω πώς, δεν λέω πού.
Προσοχή στο γορίλα!
Ξαφνικά το μεγάλο κλουβί
που έγκλειστη ζούσε η κακόμοιρη φύση
απότομα ανοίγει, δεν ξέρω γιατί
ίσως να το ’χαν άσχημα κλείσει.
Το τέρας βγαίνοντας έξω από κει
σκέφτηκε: "Σήμερα θα το αναλάβω"
μιλούσε για την παρθενιά του
που χρόνια τώρα τον είχε σκλάβο.
Ο αφέντης ούρλιαξε: "Προσοχή,
του γορίλα του ’χει σαλέψει
δεν έχει δει ποτέ του μαϊμού
γι’ αυτό μπορεί να τα μπερδέψει!".
Απ’ τους παρόντες τότε ο καθείς
σπεύδει τα νώτα του να προφυλάξει
οι γεροντοκόρες απέδειξαν πως
άλλο οι ιδέες και άλλο η πράξη.
Προσοχή στο γορίλα!
Ο όχλος ομοθυμαδόν
ξεχύνεται έντρομος στον δρόμο
μα ένας ψύχραιμος δικαστής
και μια γιαγιά δεν είχαν λόγο.
Κι αφού οι υπόλοιποι την είχανε κάνει
το θηρίο πάτησε γκάζι
τη γριούλα και τον δικαστή
με τέσσερις πήδους του αρπάζει.
Προσοχή στο γορίλα!
"Αχ", αναστέναξε η γιαγιά
"να πάρει εμένα είναι απίθανο μάλλον
θα ’ταν τελείως παράξενο
και δεν θα το ευχόμουν εκτός των άλλων".
"Να με μπερδέψει με μια μαϊμού",
είπε ο δικαστής ενοχλημένος
"είναι αδύνατο εντελώς"
Στο τέλος βγήκε γελασμένος.
Προσοχή στο γορίλα!
Αν σας απειλούσε ποτέ κανείς
Βιάστε τον έναν ή τον άλλο
τη γιαγιά ή το δικαστή,
ποιον θα διαλέγατε δεν αμφιβάλλω
Κι αν ο γορίλας φημίζεται ότ’ είναι
αρρενωπότατος και προικισμένος
τούτος εδώ μας βγήκε ντεμί
στα γούστα κάπως συγχυσμένος
Προσοχή στο γορίλα!
Απαξιώντας λοιπόν τη γιαγιά
τον δικαστή σφίγγει με πάθος
και προς τους θάμνους τον τραβά
ενώ αυτός του φώναζε:
"Κάνεις λάθος!".
Τι ακριβώς συνέβη εκεί πίσω
αδυνατώ να αναφέρω εκτενώς
μα με είχε το θέαμα συνεπάρει
τι σφρίγος, τι ένταση, τι ρυθμός!
Προσοχή στο γορίλα!
Θα πω μονάχα πως το κορύφωμα
που ’χε το αλλόκοτο ετούτο δράμα
στρίγκλιζε κλαίγοντας ο δικαστής
στα διαλείμματα φώναζε: "Μάνα!".
Φώναζε ‘μάνα’ σαν τον φουκαρά
που χθες καταδίκασε για ληστεία
και για κοινό παραδειγματισμό
τον αποκεφάλισε στην πλατεία
Προσοχή στο γορίλα!
Η απόδοση Θηβαίου -η γνωστότερη (υπήρξαν και των Βαρβέρη και Μπόγδη), περιλαμβάνεται
στον δίσκο «Μέρες αδέσποτες» που κυκλοφόρησε το 1995
από τους Συνήθεις Υπόπτους, σχήμα στο οποίο συμμετείχε τότε.
Προφανώς δεν μετέφρασε κατευθείαν από τον Μπρασένς αλλά, χρησιμοποίησε τον
Φαμπρίτσιο.
Θυμίζουμε και το «Ο Μεγάλος Ζωολογικός Κήπος» του Νικολάς Γκιγιέν, απόδοση Γιάννη Ρίτσου, τη συνάντηση των δύο ποιητών, ορόσημο στην ιστορία του πολιτισμού των δύο λαών, ώσμωση πολιτισμών και αγώνων.
Στη συλλογή ο Γκιγιέν, στιχουργικά νεοτερικός, με έναν εύγλωττα συμβολιστικό υπερρεαλισμό, ασκεί μια οξύτατη σάτιρα για τα λογής λογής ανθρωποφάγα «ζώα» που γεννά η καπιταλιστική κοινωνία.
ℹ️ Ο Μεγάλος Ζωολογικός Κήπος του Γκιγιέν εκδόθηκε σε παγκόσμια πρώτη στην Ελλάδα το Δεκέμβρη του 1966, από τις εκδόσεις Θεμέλιο, στη μετάφραση του Homo Universalis, Γιάννη Ρίτσου.
