Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Eduardo Galeano -Εδουάρδο Γκαλεάνο. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Eduardo Galeano -Εδουάρδο Γκαλεάνο. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

14 Οκτωβρίου 2023

Eduardo Galeano _Gaza

Για να δικαιολογηθεί, η κρατική τρομοκρατία δημιουργεί τρομοκράτες: σπέρνει μίσος και θερίζει άλλοθι. Όλα δείχνουν ότι αυτή η σφαγή στη Γάζα (σσ. αναφέρεται στο 2014), που σύμφωνα με τους εμπνευστές της θέλει “να βάλει τέλος στους τρομοκράτες”, θα καταφέρει να τους πολλαπλασιάσει.

Από το 1948, οι Παλαιστίνιοι ζουν καταδικασμένοι σε διαρκή ταπείνωση. Δεν μπορούν καν να αναπνεύσουν χωρίς άδεια. Έχουν χάσει την πατρίδα τους, τα εδάφη τους, το νερό τους, την ελευθερία τους, τα πάντα. Δεν έχουν καν το δικαίωμα να επιλέξουν αυτούς που θα τους  κυβερνάνε. Όταν ψηφίζουν ποιον δεν πρέπει να ψηφίσουν, τιμωρούνται. Η Γάζα τιμωρείται. Έγινε αδιέξοδος ποντικοπαγίδα από τότε που η Χαμάς κέρδισε καθαρά τις εκλογές το 2006.

Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί το 1932, όταν το Κομμουνιστικό Κόμμα θριάμβευσε στις εκλογές στο Ελ Σαλβαδόρ. Λουσμένοι στο αίμα, οι Σαλβαδοριανοί εξιλεώθηκαν για την ανάρμοστη συμπεριφορά τους και έκτοτε έζησαν υπό στρατιωτικές δικτατορίες. Η “δημοκρατία” είναι μια πολυτέλεια που δεν αξίζει σε όλους.

Οι αυτοσχέδιοι πύραυλοι που οι μαχητές της Χαμάς, στριμωγμένοι στη Γάζα, εκτοξεύουν με chambona (σσ. αδέξια “στρακαστρούκες”) στοχεύουν τα εδάφη που ήταν παλαιστινιακά και τα οποία σφετερίστηκε η ισραηλινή κατοχή είναι παιδιά της ανικανότητας (για κάτι καλύτερο). Και η απόγνωση, στα όρια της αυτοκτονικής τρέλας, είναι η μητέρα του μπράβου που αρνείται το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ, κλαίει χωρίς καμία αποτελεσματικότητα, ενώ ο 100% αποτελεσματικός πόλεμος της εξόντωσης αρνείται, εδώ και χρόνια, το δικαίωμα στην ύπαρξη της Παλαιστίνης. Απομένει η μικρή Παλαιστίνη. Βήμα βήμα το Ισραήλ τη σβήνει από τον χάρτη. Οι άποικοι εισβάλλουν και πίσω τους οι στρατιώτες “διορθώνουν” τα σύνορα. Οι σφαίρες αγιάζουν τους στερούμενους, σε νόμιμη άμυνα.

Δεν υπάρχει επιθετικός πόλεμος που να μην ισχυρίζεται ότι είναι αμυντικός πόλεμος. Ο Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία για να εμποδίσει την Πολωνία να εισβάλει στη Γερμανία. Ο Μπους εισέβαλε στο Ιράκ για να εμποδίσει το Ιράκ να εισβάλει στον κόσμο. Σε κάθε αμυντικό του πόλεμο, το Ισραήλ έχει καταπιεί άλλο ένα κομμάτι Παλαιστίνης και τα γεύματα συνεχίζονται. Η καταβρόχθιση δικαιολογείται από τους τίτλους ιδιοκτησίας που παραχώρησε η Βίβλος, από τους διωγμούς δύο χιλιάδων ετών που υπέστη ο εβραϊκός λαός και από τον πανικό που προκαλούν οι Παλαιστίνιοι που κρύβονται.

Το Ισραήλ είναι η χώρα που δεν συμμορφώνεται ποτέ με τις συστάσεις ή τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, αυτή που δεν τηρεί ποτέ τις αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων, αυτή που παραβιάζει τους διεθνείς νόμους και είναι επίσης η μόνη χώρα που έχει νομιμοποιήσει τα βασανιστήρια των κρατουμένων.

Ποιος του έδωσε το δικαίωμα να αρνηθεί όλα τα δικαιώματα; Από πού πηγάζει η ατιμωρησία με την οποία το Ισραήλ πραγματοποιεί τη σφαγή στη Γάζα; Η ισπανική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να βομβαρδίσει ατιμώρητα τη Χώρα των Βάσκων για να βάλει τέλος στην ETA, ούτε η βρετανική θα μπορούσε να καταστρέψει την Ιρλανδία για να εκκαθαρίσει τον IRA. Η τραγωδία του oλοκαυτώματος συνεπάγεται μια πολιτική αιώνιας ατιμωρησίας;

Ή μήπως αυτό το πράσινο φως προέρχεται από την κορυφαία δύναμη που έχει τους πιο άνευ όρων από τους υποτελείς της στο Ισραήλ; Ο ισραηλινός στρατός, ο πιο σύγχρονος και εξελιγμένος στον κόσμο, ξέρει ποιους σκοτώνει. Δεν σκοτώνει κατά λάθος. Σκοτώνει με φρίκη. Οι απώλειες αμάχων ονομάζονται παράπλευρες ζημιές, σύμφωνα με το λεξικό άλλων αυτοκρατορικών πολέμων.

Στη Γάζα, στις δέκα “παράπλευρες” ζημιές, τα τρία είναι παιδιά. Και υπάρχουν χιλιάδες ακρωτηριασμένα θύματα της τεχνολογίας του ανθρώπινου τεμαχισμού, την οποία η στρατιωτική βιομηχανία δοκιμάζει με επιτυχία σε αυτήν την επιχείρηση εθνοκάθαρσης. Και όπως πάντα, πάντα το ίδιο: στη Γάζα, εκατό προς ένα. Για κάθε εκατό Παλαιστίνιους που σκοτώνονται, ένας Ισραηλινός.

Επικίνδυνοι άνθρωποι, προειδοποιεί ο άλλος βομβαρδισμός, που γίνεται από τα χειραγωγικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, που μας καλούν να πιστέψουμε ότι μια ισραηλινή ζωή αξίζει όσο εκατό ζωές Παλαιστινίων. Και αυτά τα μέσα ενημέρωσης μας καλούν επίσης να πιστέψουμε ότι οι διακόσιες ατομικές βόμβες του Ισραήλ είναι ανθρωπιστικές και ότι μια πυρηνική δύναμη που ονομάζεται Ιράν ήταν αυτή που εξολόθρευσε τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

Η λεγόμενη διεθνής κοινότητα, υπάρχει; Είναι κάτι περισσότερο από μια λέσχη εμπόρων, τραπεζιτών και πολεμιστών; Είναι κάτι περισσότερο από το καλλιτεχνικό όνομα που χρησιμοποιούν οι Ηνωμένες Πολιτείες όταν κάνουν θέατρο;

Μπροστά στην τραγωδία της Γάζας, η παγκόσμια υποκρισία λάμπει για άλλη μια φορά. Όπως πάντα, η αδιαφορία, οι κενές ομιλίες, οι κούφιες δηλώσεις, οι βαρύγδουπες διακηρύξεις, οι διφορούμενες θέσεις αποτίνουν φόρο τιμής στην ιερή ασυδοσία. Αντιμέτωπες με την τραγωδία στη Γάζα, οι αραβικές χώρες νίπτουν τα χέρια τους. Ως συνήθως. Και όπως πάντα, οι ευρωπαϊκές χώρες τρίβουν τα χέρια τους μεταξύ τους. Η παλιά Ευρώπη, τόσο ικανή για ομορφιά και διαστροφή, χύνει περιστασιακά τα δάκρυα ενώ γιορτάζει κρυφά αυτό το αριστούργημα. Γιατί το κυνήγι των Εβραίων ήταν πάντα ευρωπαϊκό έθιμο, αλλά εδώ και μισό αιώνα εισπράχθηκε αυτό το ιστορικό χρέος από τους Παλαιστίνιους, που είναι επίσης Σημίτες και που ποτέ δεν ήταν, ούτε είναι αντισημίτες. Πληρώνουν εν ψυχρώ τον λογαριασμό κάποιου άλλου.

23-7-14 Πηγή Red Latina sin fronteras

Και για ισπανομαθείς το πρωτότυπο

Para justificarse, el terrorismo de Estado fabrica terroristas: siembra odio y cosecha coartadas. Todo indica que esta carnicería de Gaza, que según sus autores quiere acabar con los terroristas, logrará multiplicarlos. Desde 1948, los palestinos viven condenados a humillación perpetua. No pueden ni respirar sin permiso. Han perdido su patria, sus tierras, su agua, su libertad, su todo. Ni siquiera tienen derecho a elegir sus gobernantes.

Cuando votan a quien no deben votar, son castigados. Gaza está siendo castigada. Se convirtió en una ratonera sin salida, desde que Hamas ganó limpiamente las elecciones en el año 2006. Algo parecido había ocurrido en 1932, cuando el Partido Comunista triunfó en las elecciones de El Salvador. Bañados en sangre, los salvadoreños expiaron su mala conducta y desde entonces vivieron sometidos a dictaduras militares. La “democracia” es un lujo que no todos merecen. Son hijos de la impotencia los cohetes caseros que los militantes de Hamas, acorralados en Gaza, disparan con puntería sobre las tierras que habían sido palestinas y que la ocupación israelí usurpó. Y la desesperación, a la orilla de la locura suicida, es la madre de las bravatas que niegan el derecho a la existencia de Israel, gritos sin ninguna eficacia, mientras la muy eficaz guerra de exterminio está negando, desde hace años, el derecho a la existencia de Palestina. Ya poca Palestina queda. Paso a paso, Israel la está borrando del mapa.

Los colonos invaden, y tras ellos los soldados van corrigiendo la frontera. Las balas sacralizan el despojo, en legítima defensa. No hay guerra agresiva que no diga ser guerra defensiva. Hitler invadió Polonia para evitar que Polonia invadiera Alemania. Bush invadió Irak para evitar que Irak invadiera el mundo. En cada una de sus guerras defensivas, Israel se ha tragado otro pedazo de Palestina, y los almuerzos siguen. La devoración se justifica por los títulos de propiedad que la Biblia otorgó, por los dos mil años de persecución que el pueblo judío sufrió, y por el pánico que generan los palestinos al acecho. Israel es el país que jamás cumple las recomendaciones ni las resoluciones de las Naciones Unidas, el que nunca acata las sentencias de los tribunales internacionales, el que se burla de las leyes internacionales, y es también el único país que ha legalizado la tortura de prisioneros.

¿Quién le regaló el derecho de negar todos los derechos? ¿De dónde viene la impunidad con que Israel está ejecutando la matanza de Gaza? El gobierno español no hubiera podido bombardear impunemente al País Vasco para acabar con ETA, ni el gobierno británico hubiera podido arrasar Irlanda para liquidar a IRA. ¿Acaso la tragedia del Holocausto implica una póliza de eterna impunidad? ¿O esa luz verde proviene de la potencia mandamás que tiene en Israel al más incondicional de sus vasallos? El ejército israelí, el más moderno y sofisticado del mundo, sabe a quién mata. No mata por error. Mata por horror. Las víctimas civiles se llaman daños colaterales, según el diccionario de otras guerras imperiales. En Gaza, de cada diez daños colaterales, tres son niños.

Y suman miles los mutilados, víctimas de la tecnología del descuartizamiento humano, que la industria militar está ensayando exitosamente en esta operación de limpieza étnica. Y como siempre, siempre lo mismo: en Gaza, cien a uno. Por cada cien palestinos muertos, un israelí. Gente peligrosa, advierte el otro bombardeo, a cargo de los medios masivos de manipulación, que nos invitan a creer que una vida israelí vale tanto como cien vidas palestinas. Y esos medios también nos invitan a creer que son humanitarias las doscientas bombas atómicas de Israel, y que una potencia nuclear llamada Irán fue la que aniquiló Hiroshima y Nagasaki.

La llamada comunidad internacional, ¿existe? ¿Es algo más que un club de mercaderes, banqueros y guerreros? ¿Es algo más que el nombre artístico que los Estados Unidos se ponen cuando hacen teatro? Ante la tragedia de Gaza, la hipocresía mundial se luce una vez más. Como siempre, la indiferencia, los discursos vacíos, las declaraciones huecas, las declamaciones altisonantes, las posturas ambiguas, rinden tributo a la sagrada impunidad. Ante la tragedia de Gaza, los países árabes se lavan las manos. Como siempre. Y como siempre, los países europeos se frotan las manos. La vieja Europa, tan capaz de belleza y de perversidad, derrama alguna que otra lágrima mientras secretamente celebra esta jugada maestra. Porque la cacería de judíos fue siempre una costumbre europea, pero desde hace medio siglo esa deuda histórica está siendo cobrada a los palestinos, que también son semitas y que nunca fueron, ni son, antisemitas. Ellos están pagando, en sangre contante y sonante, una cuenta ajena.

Πηγή

Ο ρεαλισμός της "ουτοπίας"

«Η ουτοπία «φέγγει» στον ορίζοντα. Κάνω δύο βήματα προς το μέρος της, απομακρύνεται δύο. Προχωράω δέκα βήματα μπροστά, εκείνη ξεγλιστράει δέκα βήματα πιο πέρα.
Όσο μακριά κι αν πάω, ποτέ δεν την αγγίζω. Σε τι χρησιμεύει λοιπόν η ουτοπία; Στο να μας κάνει να προχωρούμε
»
(αποδίδεται –εσφαλμένα, στον
Eduardo Galeano -Εδουάρδο Γκαλεάνο)

Βιβλία του Eduardo Galeano 

Μνήμη της Φωτιάς _
Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής

__   Γράφει η Άννεκε Ιωαννάτου //

«…Για τους φτωχούς ξέρουμε τα πάντα: πού δεν δουλεύουν, τι δεν τρώνε, πόσο δεν ζυγίζουν, πόσο δεν μετρούν, τι δεν έχουν, τι δεν σκέφτονται, τι δεν ψηφίζουν, τι δεν πιστεύουν…Μόνο που δεν ξέρουμε γιατί οι φτωχοί είναι φτωχοί… Μήπως γιατί η γύμνια τους μας ντύνει και η πείνα τους μας δίνει να φάμε; 

Με τα παραπάνω λόγια στο «Τα παιδιά των Ημερών» ο Εντουάρντο Γκαλεάνο βάζει το νυστέρι στη συνείδηση των ασυνείδητων που δεν «θέλουν να ξέρουν» τις ρίζες της φτώχειας γιατί αυτό θα σήμαινε ότι πρέπει να τεθεί τέρμα στον πλούτο τους. Αυτό το νυστέρι το κρατούσε μια ζωή στο χέρι μαζί με την πένα ή μάλλον η πένα του ήταν το νυστέρι και πώς να γίνει αλλιώς; Η μαρτυρική πορεία των χωρών αυτών κάτω από το ζυγό της αποικιοκρατίας και μετά από διάφορες «ανεξαρτητοποιήσεις» κάτω από το ζυγό των νέων μορφών αποικιοκρατίας με την ατέλειωτη ακολουθία δικτατορικών καθεστώτων δεν μπορούσε παρά να αποτελέσει τη βασανιστική ύλη των λογοτεχνών-στοχαστών της. Συνεπώς η κοινωνική αδικία με τις κραυγαλέες ανισότητες ήταν και για τον Γκαλεάνο η κινητήρια δύναμη της πένας του χρησιμοποιώντας τη λογοτεχνία σαν όπλο στην ιδεολογική πάλη.

Πορεία ζωής και ιδεολογική πάλη

Ο Εντουάρντο Γκαλεάνο πέθανε 13-Απρ-2015 ένα χρόνο μετά από το φυσικό θάνατο στις (17-Απρ_2014) μιας άλλης εμβληματικής φυσιογνωμίας των λατινοαμερικανικών γραμμάτων, του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Ωστόσο και ο Γκαλεάνο σίγουρα θα συνεχίσει να ζει μέσα από το έργο του. Γεννήθηκε το 1940 στο Μοντεβιντέο, πρωτεύουσα της Ουρουγουάης, και ξεκίνησε την πορεία του από τη δημοσιογραφία εργαζόμενος σε διάφορα περιοδικά. Το 1961 έγινε διευθυντής της εφημερίδας «Εποχή» και από το 1960 μέχρι το 1964 ήταν αρχισυντάκτης της εβδομαδιαίας επιθεώρησης «Πορεία» που είχε δημιουργηθεί το 1939 από μια ομάδα προοδευτικών διανοουμένων, σαν όργανο πάλης ενάντια στο φασισμό που τότε είχε θριαμβεύσει στην Ισπανία και στη Γερμανία απειλώντας όλη την Ευρώπη. Την επιθεώρηση αυτή τη διέπνεε ένας βαθύς αντιαμερικανισμός και υπεράσπιζε σοσιαλιστικές και αντιιμπεριαλιστικές ιδέες. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά και πνευματικά τεκταινόμενα της Ουρουγουάης προωθώντας την προοδευτική νοτιοαμερικανική λογοτεχνία και, βεβαίως, συμβάλλοντας στην ανατροπή της δικτατορίας. Το 1973 η στρατιωτική χούντα έκλεισε το περιοδικό και ο Γκαλεάνο, που σαν διευθυντής σύνταξης είχε παίξει καθοριστικό ρόλο στην ιδεολογική κατεύθυνση του περιοδικού, εξορίζεται και πάει στην Αργεντινή, όπου ιδρύει το λογοτεχνικό περιοδικό «Κρίση» ώσπου να επιβληθεί και εκεί, το 1976, η στρατιωτική δικτατορία. Στη συνέχεια πήγε στη Βαρκελώνη. Το 1985 επέστρεψε στην πατρίδα του όπου έζησε το υπόλοιπο της ζωής του.

Έργα φωτιάς

Τα πιο εμβληματικά έργα του Εντουάρντο Γκαλεάνο είναι χωρίς αμφιβολία τα μεταφρασμένα και στα ελληνικά «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971), μια καλά τεκμηριωμένη καταδίκη του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, και η τριλογία «Μνήμη της Φωτιάς» (1982–1986) (Ι. «Γεννήσεις», ΙΙ. «Πρόσωπα και Μάσκες, ΙΙΙ. «Ο αιώνας του Ανέμου») στο οποίο με μικρά χρονογραφήματα σε γλώσσα «στακάτο» επιγραμματικό, δίνει την ιστορία της Νότιας Αμερικής από τις απαρχές της Κατάκτησης μέχρι σήμερα. Συνέχισε αυτό το στυλ με το πιο πρόσφατο «Καθρέφτες. Μια σχεδόν παγκόσμια Ιστορία» (2008). Αλλά και τα δοκίμιά-μαρτυρίες του δίνουν με γλαφυρή συντομία και απλότητα –χωρίς ωστόσο να πέσουν σε απλοϊκότητα – την πεμπτουσία των μαρτυρικών δρώμενων σε χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, όπως το εξαιρετικό «Γουατεμάλα, κλειδί της Λατινικής Αμερικής» (1967). Πάντα υπέρμαχος της κουβανικής Επανάστασης συμμετείχε για πολλά χρόνια στη σύνταξη της επιθεώρησης «Casa de las Americas» που εκδίδεται στην Αβάνα. Ο Γκαλεάνο έχει χειριστεί πολλά είδη του γραπτού λόγου, αλλά τελικά δημιούργησε ένα νέο είδος γραφής σβήνοντας τα σύνορα ανάμεσα στα λογοτεχνικά είδη. Άλλωστε με το έργο του ήθελε να σβήσει και άλλα σύνορα. Σε μια συνέντευξη στην οποία τον χαρακτήρισε η δημοσιογράφος «διανοούμενο» δεν έδειχνε και πολύ χαρούμενος με το χαρακτηρισμό αυτό εξηγώντας ότι γι’ αυτόν δεν υπάρχουν σύνορα ανάμεσα στο νου- σκέψη και το συναίσθημα, δεν του αρέσει ο διαχωρισμός της καρδιάς από τη λογική καθιερώνοντας τον όρο «στοχαζόμενος με συναίσθημα» («sentipensando”). Στα έργα του αναμειγνύονται η φαντασία, ο μύθος, η μαρτυρία και η κοινωνική ανάλυση. Πετυχημένες «ατάκες» του έχουν πολλαπλά δημοσιευθεί και παρατεθεί.

Διαχρονικές «φλογισμένες» μνήμες
της παγκόσμιας πάλης των λαών

Μία μία παίρνει τις χώρες της Λατινικής Αμερικής γράφοντας σελίδες από την ιστορία αγώνων τους, των απεργιών, των Πρωτομαγιών, όπως στο «Μνήμη της Φωτιάς» για το Ελ Σαλβαντόρ: «Η Ρωσική Επανάσταση και οι παγκόσμιοι εργατικοί και απελευθερωτικοί αγώνες έριξαν τους σπόρους τους στη Λατινική Αμερική κατά τις δεκαετίες 1920 και 1930. Στο Ελ Σαλβαντόρ η παράδοση των αγώνων των Ινδιάνων που τον 19ο αιώνα (1833) αγωνίστηκαν με επικεφαλής τον ηγέτη Ακίνο για ανακατανομή της γης, συνεχίστηκε με την ανάπτυξη εργατικών αγώνων και την ίδρυση του κομμουνιστικού κόμματος (1832). Θρυλικές μορφές του κομμουνιστικού κόμματος ήταν ο Φαραμπούντο Μαρτί και ο Μιγκέλ Μάρμολ. Ο Φαραμπούντο Μαρτί εκτελέστηκε το 1832 μετά την αποτυχημένη εξέγερση. Ο Μιγκέλ Μάρμολ γλύτωσε μέσα από το σωρό των εκτελεσμένων και η υπόλοιπη ζωή του ήταν ένας διαρκής αγώνας για την προάσπιση των εργατικών δικαιωμάτων. Διέσχισε όλες τις χώρες της Νότιας Αμερικής καταγγέλλοντας, οργανώνοντας και πολεμώντας. Πέθανε στην Κούβα το 1975. Η επανάσταση του 1932 έφερε τους καρπούς της. Το 1974 ιδρύθηκε το απελευθερωτικό μέτωπο «Φαραμπούντο Μαρτί» που οργάνωσε ένοπλο επαναστατικό αγώνα. Παρά τη συντριβή του σήμερα το μέτωπο αυτό στο Ελ Σαλβαντόρ αποτελεί τη μόνη δύναμη που πολεμάει τη ντόπια ολιγαρχία και τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των ΗΠΑ». Στο ίδιο στυλ μιλάει χρονογραφικά για τη Χιλή, το Εκουαδόρ, τη Νικαράγουα, τη Γουατεμάλα, την Κούβα και άλλες χώρες για αγώνες των ιθαγενών, των εργατών, των αγροτών, καθώς και για τις αιματηρές ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Δεν μπορούν όμως οι εξαιρετικά σύντομες φράσεις και εκφράσεις να αποκρύψουν τη συμπυκνωμένη οργή αυτού του γιού ενός τμήματος του μαρτυρικού και πάντα με «ανοιχτές φλέβες» «Τρίτου Κόσμου». ‘Ισα ίσα το απέριττο αυτό ύφος τονίζει, αλλά και ελέγχει την οργή .

Τα έργα του Εντουάρντο Γκαλεάνο αφήνουν λίγα περιθώρια για λογοτεχνική ανάλυση ακριβώς επειδή μιλούν από μόνα τους με μια ασυνήθιστη αμεσότητα και κάπως εύκολα απομονώνει κανείς αποσπάσματα από τα συμφραζόμενα. Τα μηνύματα μοιάζουν να μην έχουν ανάγκη από συμφραζόμενα, αλλά πυροβολούν από μόνα τους. Ίσως γι αυτό τόσο συχνά κυκλοφορούν τόσα τσιτάτα του Γκαλεάνο. Ο Γκαλεάνο ήξερε πολύ καλά ποιοι είναι οι πραγματικοί ένοχοι της μιζέριας τόσων λαών κι ας μην αναδεικνύουν τα λεχθέντα του πάντα με σαφήνεια τους ταξικούς διαχωρισμούς. Και το εκφράζει πότε ειρωνικά, πότε άμεσα, όπως στις ατάκες «Οι θεωρίες του Μίλτον Φρίντμαν (Αμερικανός οικονομολόγος, κατ’ εξοχήν υποστηρικτής του νεοφιλελευθερισμού, Α.Ι.) του έδωσαν το βραβείο Νόμπελ, στη Χιλή της έδωσαν το στρατηγό Πινοσέτ», «Η παγκόσμια οικονομία είναι η πιο αποτελεσματική έκφραση του οργανωμένου εγκλήματος. Οι διεθνείς οργανώσεις που ελέγχουν το νόμισμα, το εμπόριο και την πίστωση ασκούν τρομοκρατία ενάντια στις φτωχές χώρες και ενάντια στους φτωχούς όλων των χωρών…». Και: «Τώρα τα βασανιστήρια ονομάζονται παράνομοι εξαναγκασμοί. Η προδοσία ονομάζεται ρεαλισμός. Ο οπορτουνισμός λέγεται πραγματισμός. Ο ιμπεριαλισμός λέγεται παγκοσμιοποίηση. Και τα θύματα του ιμπεριαλισμού λέγονται χώρες αναπτυσσόμενες».

“Η ιστορία της Λατινικής Αμερικής
είναι η ιστορία της λεηλασίας των φυσικών πόρων της”

Για όσους νομίζουν ότι ο Γκαλεάνο με την κριτική του έμεινε στο διαχειριστικό εποικοδόμημα του συστήματος, όπως τόσοι άλλοι προοδευτικοί της ηπείρου του, όχι σπάνια κάτω από την πίεση της επιλογής ανάμεσα στο να ακουστείς ή να μην ακουστείς ευρύτερα ή από φόβο για συνέπειες(εξορίες, βασανιστήρια κλπ.) και πρέπει να διαλέξεις διατυπώσεις που δεν σε θάβουν, μπορούμε να πούμε ότι εδώ κι εκεί επισημαίνει τη βαθύτερα αιτία, τον καπιταλισμό μιλώντας είτε μεταφορικά είτε κυριολεκτικά για την ανάγκη της κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής και ανταλλαγής και την απαλλοτρίωση της μεγάλης ιδιοκτησίας. Επίσης επισημαίνει στην μπροσούρα του για το φασισμό «Ημέρες και νύχτες του έρωτα και του πολέμου», ότι οι βασανιστές και οι δικτάτορες είναι πληρωμένοι υπάλληλοι- γραφειοκράτες που μπορούν να χάσουν τη θέση τους αν δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Δεν χρειάζεται πολλή σκέψη για να καταλάβουμε ποιοι τους πληρώνουν…

Σε μια πολύ πρόσφατη συνέντευξή του στο ντοκιμαντέρ «Το αόρατο τείχος: η λεηλασία προκαλεί την Έξοδο, η τραγωδία της αφρικανικής Εξόδου» ο Γκαλεάνο με αφορμή τα σύγχρονα μαζικά πια κύματα προσφύγων προς την Ευρώπη από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή μιλά για την ευρωπαϊκή καπιταλιστική συσσώρευση στη βάση της λεηλασίας της Αφρικής και της Αμερικής: Πετούσαν στη θάλασσα τους νεκρούς της προηγούμενης νύχτας, νεκρούς από πληγές, αρρώστιες ή επειδή κρεμόντουσαν με τις ίδιες τις αλυσίδες τους. Αιώνες ταπείνωσης και αδειάσματος. Οι νέοι άνθρωποι, το καλύτερο που διάθετε η Αφρική, γίνονταν εργατικό δυναμικό σκλαβωμένο στις φυτείες της Αμερικής έτσι σφραγίζοντας το πεπρωμένο γυναικών, αντρών και παιδιών για μερικές γενιές. Όλοι στην υπηρεσία της συσσώρευσης κεφαλαίων. Εκείνοι έγιναν το καύσιμο που κινούσε αυτή τη μηχανή που γέννησε αυτό που πριν ονομαζόταν καπιταλισμός και τώρα το ονομάζουν «οικονομία της αγοράς (…)”.

Καθόλου περίεργο που η σημερινή κατάσταση ξυπνάει μέσα σ’ αυτό τον λαμπρό εκπρόσωπο της λογοτεχνίας και του στοχασμού της Λατινικής Αμερικής τον πόνο αιώνων. Στην καταπολέμηση αυτής της εκμετάλλευσης αφιέρωσε όλη τη ζωή του.

06 Νοεμβρίου 2021

Ο ρεαλισμός της "ουτοπίας"

 

Σαν σήμερα, πριν από 104 χρόνια ο κόσμος συγκλονίστηκε από τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης.

70+ χρόνια μετά η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο υποστέλλονταν από την κορυφή του Κρεμλίνου και το πρώτο εργατικό κράτος στον κόσμο έκλεινε το ταξίδι στους ουρανούς λυγίζοντας κάτω από το βάρος της αντεπανάστασης.
Ήταν εκείνες τις μέρες που έβγαζε «βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε», πως ο σοσιαλισμός ήταν «το παρατράγουδο στα ωραία (ιμπεριαλιστικά) άσματα» και οι κάθε λογής Φουκουγιάμα διατυμπάνιζαν το τέλος της ιστορίας και την οριστική επικράτηση του καπιταλισμού προσπαθώντας να σβήσουν από τη μνήμη τους εκατοντάδες χιλιάδες, -εκατομμύρια Πάβελ Κορτσάγιν που «έδεναν το ατσάλι» μαζί με το τιτάνιο ιστορικό οικοδόμημα που “γέννησε” τον άνθρωπο της νέας κοινωνίας του πρώιμου και ανολοκλήρωτου σοσιαλισμού.

Ουτοπία

Ελληνική ρίζα (“ου”|ουκ +τόπος) που χρησιμοποιείται πλέον σ’ όλα τα μήκη και πλάτη утопия Utopia utopía utopie. Το λεξικό Τριανταφυλλίδη αναφέρει: «χαρακτηρισμός για κάθε ιδέα, ιδίως ιδεολογία, η οποία θεωρείται ότι είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί· (πρβ. χίμαιρα): H εξέλιξη του σοσιαλισμού από την ~ στην πράξη. Xαρακτηρίζουμε ως ~ κάθε ιδεολογία εκτός από τη δική μας. || (επέκτ.) για ανθρώπινο στόχο: H παγκόσμια ειρήνη θεωρείται ~ ακόμα και σήμερα. Πιστεύει σε ουτοπίες. Είναι ~ να……[λόγ. < αγγλ. utopia < νλατ. Utopia `φανταστική χώρα με ιδεώδεις νόμους και δίκαιο κοινωνικό σύστημα΄, τίτλος βιβλίου του Thomas More < αρχ. ο + τόπ(ος) -ία]»

Στην ιστορία της αρχαίας Κίνας καλύπτει την περίοδο της «ανατολικής εποχής» Zhou (770 – 256 π.Χ.), με έμφαση στη συγγένεια της ουτοπικής σκέψης με τα ηθικά και φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής, τις ιδιαιτερότητες της κοσμοθεωρίας, ξεκινώντας από τον Κομφούκιο και τον Μο-Τζου και φτάνοντας στον κατακερματισμό της χώρας (αντιμαχόμενα βασίλεια) και στην αδύναμη πολιτική εξουσία που οδηγεί στην ουτοπική ανάδυση της εικόνας ενός ισχυρού -απόλυτα σοφού ηγεμόνα, τον οποίο βοηθούν να κυβερνήσει «σοφοί και ευσεβείς άνθρωποι»

Ο Ηράκλειτος διακήρυττε πως όλα μεταβάλλονται, τίποτε δε μένει σταθερό, ακίνητο· «τ πάντα ρε, δς ες τν ατν ποταμν οκ ν μβαίης, ε γίγνεσθαι κα μεταβάλλεσθαι κα μηδέποτε τ ατ μένειν»

Η αριστοφανική ουτοπία, (Όρνιθες 414 π.Χ), είναι ευ_τοπική και δυσ_τοπική συγχρόνως, με τον (πονηρό πρωταγωνιστή) Πεισθέταιρο, να φεύγει από την Αθήνα και να δημιουργεί μια άλλη πόλη (ουσιαστικά για να σώσει τον εαυτό του), τη Νεφελοκοκκυγία (κατοικία κούκων κά πουλιών στα σύννεφα), στην οποία συνυπάρχουν οι θεοί με τους ανθρώπους.
Ευτελισμός της καθεστηκυίας τάξης των αξιών και θεσμών της κοινωνίας, πρόσωπα γελοιοποιούνται, με τον αγαθιάρη Ευελπίδη να ψάχνει κι αυτός τον τσαλαπετεινό του…


Ιστορική η παράσταση του Θεάτρου Τέχνης το 1959 (σκηνοθέτης Κάρολος Κουν σκηνικά και κοστούμια Γιάννης Τσαρούχης, μετάφραση του Βασίλη Ρώτα, μουσική Μάνος Χατζιδάκις χορογραφίες Ραλλού Μάνου), όπου ο Άγγελος Τερζάκης κατακεραύνωσε τους πάντες μιλώντας για προσβολή «σε χώρο επίσημο, μπροστά στα μάτια της εξουσίας» όπου «κανένας δεν έχει το δικαίωμα να γελοιοποιεί τα ιερά των άλλων» (sic!!)

Κάνω δύο βήματα, απομακρύνεται δύο
Προχωράω δέκα κι εκείνη ξεγλιστράει …

Fernando Birri: Janela sobre a utopia

Ela està no horizonte – diz – Me aproximo dois passos, ela se afasta dois passos. Caminho dez passos e o horizonte corre dez passos. Por mais que eu caminhe, jamais a alcançarci. Para que serve a utopia? Serve para isso: para caminhar.

«Η ουτοπία «φέγγει» στον ορίζοντα. Κάνω δύο βήματα προς το μέρος της, απομακρύνεται δύο. Προχωράω δέκα βήματα μπροστά, εκείνη ξεγλιστράει δέκα βήματα πιο πέρα.
Όσο μακριά κι αν πάω, ποτέ δεν την αγγίζω. Σε τι χρησιμεύει λοιπόν η ουτοπία; Στο να μας κάνει να προχωρούμε
»
(αποδίδεται –εσφαλμένα, στον Eduardo Galeano -Εδουάρδο Γκαλεάνο)