💥 Καμία Άλλη Γη 👊 No Other Land

 Για σινεφίλ και για παιδιά από μωρά ως 100 χρόνων
των Μπάζελ Αντρα, Γιουβάλ Αμπραχαμ, Χάμνταν Μπαλάλ, Ρέιτσελ Σορ

Ριζοσπάστης
Ο Μπάζελ Αντρα, ένας νεαρός Παλαιστίνιος ακτιβιστής από τη Μασαφέρ Γιάτα, αντιμάχεται τον εκτοπισμό από την ισραηλινή κατοχή από παιδί. Ο Μπάζελ καταγράφει τη σταδιακή καταστροφή του χωριού του, καθώς οι στρατιώτες γκρεμίζουν τα σπίτια των οικογενειών που μένουν εκεί, στη μεγαλύτερη επιχείρηση εκτοπισμού στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Από τότε που θα συναντηθεί με τον Ισραηλινό δημοσιογράφο Γιούβαλ Αμπραχαμ, θα συνδεθούν φιλικά και θα πολεμήσουν τον διωγμό μαζί για περισσότερα από 5 χρόνια. Ο σύνθετος δεσμός τους στοιχειώνεται από τη μεταξύ τους ανισότητα: Ο Μπάζελ ζει σε συνθήκες σκληρής κατοχής ενώ ο Γιούβαλ είναι χωρίς περιορισμούς και ελεύθερος.

"Αν φωνάξεις δεν θα πεθάνεις", ουρλιάζουν με όλη τη δύναμη της φωνής τους δεκάδες Παλαιστίνιοι που διαδηλώνουν στη Μασαφέρ Γιάτα για τη ζωή τους. Ο Μπάζελ είναι 7 χρόνων, είναι η πρώτη διαδήλωση που θυμάται, κάθεται με τη μητέρα του στο χώμα, συλλαμβάνουν ξανά τον πατέρα του... τότε καταλαβαίνει ότι οι γονείς του είναι ακτιβιστές και ο πατέρας του ανίκητος. Ενα κορίτσι ουρλιάζει γιατί του κατεδαφίζουν το σπίτι. Δεν τους νοιάζει που ίσως έχουν μείνει μέσα μικρά παιδιά. Η μπουλντόζα προχωρά... Ο Χαρούν προσπαθεί να πάρει πίσω τα εργαλεία του από τους στρατιώτες. Τον πυροβολούν. Μένει παράλυτος από τον λαιμό και κάτω. Γυρίζει σε μια σπηλιά. Χωρίς περίθαλψη. Η μάνα του ουρλιάζει να γυρίσει στο νοσοκομείο. Δεν το επιτρέπουν. Τον σηκώνουν οι γείτονες με σεντόνια από το χώμα για τις βασικές του ανάγκες. Η μάνα του πια εύχεται να «φύγει». Υποκύπτει στις πληγές του. Πεθαίνει. Οι στρατιώτες χτυπάνε πόρτες με τα πόδια και μπαίνουν στα σπίτια με τα όπλα προτεταμένα. Οι έποικοι πυροβολούν στο ψαχνό και χτίζουν τα σπίτια τους στη ματωμένη αρπαγμένη γη. Κάθε οικογένεια που χάνει το σπίτι της μετακομίζει σε σπηλιά. Δεν θέλει να φύγει από τον τόπο της. Αν φύγει χάνει τη γη της, την ταυτότητά της.

Ο Μπάζελ δεν έχει άλλο δρόμο, μόνο τρέχει, τρέχει, τρέχει, φωνάζοντας ανάμεσα στις πέτρες και τα αγκάθια με μια κάμερα στο χέρι και κινηματογραφεί το μακελειό. Κινηματογραφεί τη χαμένη ζωή που δεν πάει χαμένη, την ανείπωτη βία, το αίμα, τον διαρκή φόβο, τον ηρωισμό, τη χαρά όταν κάποιος βγαίνει από τη φυλακή, την επιμονή, το «δεν παραδίνομαι», το «αντέχω», το «αγωνίζομαι μέχρι την τελευταία μου πνοή». Ο Γιούβαλ γίνεται αρνητής στράτευσης, μαθαίνει Αραβικά, συνειδητοποιεί την αδικία, ανατρέπει ό,τι έμαθε από παιδί, πηγαίνει στη Μασαφέρ Γιάτα, γίνεται ένα με τον αδερφό του Μπάζελ, τώρα είναι μαζί. Μαζί φωνάζουν, μαζί τρέχουν, μαζί κινηματογραφούν το μακελειό. Μαζί γιατί η αγωνία να είσαι δίκαιος, να κοιτάς τον ήλιο και να σου καίει το μέτωπο, είναι το σπουδαιότερο παράσημο ανθρωπιάς.

Όχι να μην πάτε απλά να δείτε αυτήν την ταινία. Να πάρετε μαζί τα έφηβα παιδιά σας. Δεν θα χρειαστεί να τους εξηγήσετε τίποτα. Θα καταλάβουν μόνα τους σε ποια πλευρά είναι το δίκιο, θα καταλάβουν μόνα τους γιατί κρατάμε παντοτινά χαραγμένη μια σημαία της Παλαιστίνης στην καρδιά μας.

Παλαιστίνη 🇵🇸 θα τη λένε για πάντα! _μαζί της 💥 ως τη λευτεριά!

Γάζα:
Με "ξέσπασμα της κόλασης" απειλούν οι μακελάρηδες

Το κράτος - δολοφόνος Ισραήλ και ο κατοχικός στρατός του, εχθές, μία μέρα μετά τα πανηγύρια των ιμπεριαλιστών για την «αιώνια ειρήνη» σκότωσε 7 Παλαιστινίους συνεχίζοντας τα εγκλήματα στην Γάζα. Ο σφαγέας και εγκληματίας πολέμου πρωθυπουργός του Ισραήλ Νετανιάχου σε συνέντευξή του στο αμερικάνικο δίκτυο CBS News μιλώντας για την «ευκαιρία που δώσαμε (σσ. το γενοκτονικό κράτος του Ισραήλ) στην ειρήνη» (!) έθεσε ξανά ζητήματα σχετικά με τον «αφοπλισμό της Χαμάς» (σσ. όρος που περικλείεται στο σχέδιο Τραμπ και αφορά την δημιουργία ενός αμερικανο - ισραηλινού προτεκτοράτου που θα ενταφιάζει το δικαίωμα των Παλαιστινίων σε ελεύθερη και ανεξάρτητη πατρίδα) για να απειλήσει ξανά ότι σε αντίθετη περίπτωση "θα ξεσπάσει κόλαση".

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ με χθεσινές του δηλώσεις ισχυρίστηκε ότι "Αν δεν αφοπλιστούν (σσ. η Χαμάς) θα το κάνουμε εμείς γρήγορα και βίαια". Αυτή η δήλωση έρχεται μετά τις συγκαταβατικές του δηλώσεις για την αποδοχή του ρόλου δυνάμεων της Χαμάς στην "φύλαξη" περιοχών της Γάζας μιλώντας ακόμα και για "επανεξοπλισμό" της. Επίσης μέσω συνεχών δηλώσεων "ανοιγοκλείνουν" το πέρασμα της Ράφα, περιορίζουν την "ανθρωπιστική βοήθεια" και προετοιμάζουν και με αυτόν τον τρόπο τα νέα αίσχη τους, με πρόσχημα την «καθυστέρηση» στην επιστροφή σορών από ισραηλινούς κρατούμενους στην Λωρίδα. Την ίδια στιγμή φυσικά 11.000 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι μένουν φυλακισμένοι στα ισραηλινά κάτεργα υφίστανται συστηματική πείνα, ιατρική παραμέληση και βασανιστήρια, με δεκάδες θανάτους να έχουν καταγραφεί.

Άλλωστε, οργή προκαλούν οι κτηνωδίες που γίνονται γνωστές σχετικά με τα όσα βίωσαν οι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι που απελευθερώθηκαν πρόσφατα στο πλαίσιο της συμφωνίας με το πιστόλι στον κρόταφο του Παλαιστινιακού λαού. Χαρακτηριστική ήταν η μαρτυρία του Σάντι Αμπού Σιντ, όπως καταγράφηκε από το "Al Jazeera": "Πεινούσαμε δύο χρόνια. Μας κράτησαν γυμνούς, μας χτυπούσαν μέρα - νύχτα. Υπομείναμε κάθε είδους βασανιστήρια, σωματικά και ψυχολογικά. Μου είπαν ότι σκότωσαν τα παιδιά μου, ότι η Γάζα καταστράφηκε. Όταν βγήκα, είδα μόνο ερείπια. Εμοιαζε με το τέλος του κόσμου". Η φωνή του σπάει καθώς θυμάται τις απειλές: "Μας έλεγαν ότι οι οικογένειές μας είναι νεκρές, ότι δεν έχουμε τίποτα να περιμένουμε".

• Ο 35χρονος Αχμέντ Ραουάι εξιστόρησε τη ζωή στη φυλακή Κετσιότ: "Μας ξυλοκοπούσαν με ράβδους, μας έδεναν για ώρες χωρίς νερό. Δεν υπήρχε ύπνος, μόνο φόβος. Ένας φρουρός μου είπε ότι θα πεθάνω εκεί μέσα. Δεν είχαμε ιατρική φροντίδα, ακόμα κι όταν κάποιοι αιμορραγούσαν".
• Συνταρακτική και η μαρτυρία της 28χρονης Λεϊλά Χαμάντ, μίας από τις 53 γυναίκες κρατούμενες, που είπε: "Μας έγδυναν μπροστά σε όλους, μας φώναζαν υβριστικά. Μια μέρα, με χτύπησαν επειδή ζήτησα νερό. Μας κρατούσαν σε κελιά χωρίς φως, με αρουραίους. Δεν ήξερα αν θα ξαναδώ τον ήλιο..".
• "Δεν κοιμόμουν, δεν έτρωγα, μόνο προσευχόμουν να επιβιώσω", λέει ο 40χρονος Ιμπραήμ Σαλάχ. "Μας φέρονταν σαν ζώα, αλλά η ψυχή μας δεν έσπασε".

Ένα ντοκιμαντέρ φτιαγμένο από έναν Παλαιστίνιο δικηγόρο κι έναν Ισραηλινό δημοσιογράφο αποτελεί εξ ορισμού μια απόλυτα καίρια ταινία. Πόσο μάλλον όταν είναι και κινηματογραφημένο με ρυθμό και αισθητική. Βραβευμένο στην Berlinale και πρόσφατα στις Νύχτες Πρεμιέρας. Υπάρχουν ταινίες που περικλείονται απόλυτα από τον τόπο και το χρόνο όπου έγιναν. Εάν το "Καμία Άλλη Γη" δεν ήταν μια συνεργασία Παλαιστινίων και Ισραηλινών κι αν δεν είχε γίνει δυο ανάσες πριν την πυροδότηση του πολέμου στη Γάζα, θα συζητούνταν διαφορετικά.

Όμως το "Καμία Άλλη Γη" είναι ακριβώς αυτό. Μια ταινία, ένα ντοκιμαντέρ, που γύρισαν δυο νέοι, ο Παλαιστίνιος δικηγόρος Μπάζελ Αντρα κι ο Ισραηλινός δημοσιογράφος Γιουβάλ Αμπραχάμ, μαζί, σ' έναν τόπο μικρογραφία της ισραηλο-παλαιστινιακής σύρραξης, για να καταδείξουν από τη μια τι συμβαίνει, από την άλλη ότι υπάρχει περιθώριο συνεννόησης μεταξύ των δυο λαών. Πριν τον πόλεμο.

Στο νότιο άκρο της Δυτικής Όχθης βρίσκεται η Μασαφέρ Γιάτα, μια ορεινή περιοχή, καλλιεργήσιμη, όπου από το 1945, λίγο πριν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, έχουν κατοικηθεί γύρω στα είκοσι μικρά, πετρόκτιστα παλαιστινιακά χωριά. Ωστόσο, το 1980 ο ισραηλινός στρατός κήρυξε την περιοχή «ζώνη στρατιωτικής εκπαίδευσης», απαγορεύοντας την κατοίκησή της από Παλαιστίνιους κι εξαφανίζοντας τα κατοικημένα χωριά από τον επίσημο χάρτη. Από τότε, τακτικά, ο ισραηλινός στρατός με μπουλντόζες ισοπεδώνει τα κτίσματα κι εκτοπίζει βίαια τους κατοίκους, για να τα εξαφανίσει και κυριολεκτικά. Εκείνοι επιστρέφουν, ξαναχτίζουν, ξαναεγκαθιστούν γεννήτριες, ξαναβρίσκουν τα ζώα και τα χωράφια τους. Ως την επόμενη φορά.

Αυτή την ιστορία καταγράφει το ντοκιμαντέρ "Καμία Άλλη Γη", το οποίο έκανε την πρεμιέρα του και βραβεύτηκε ως καλύτερο ντοκιμαντέρ στην Berlinale (προκαλώντας πολιτικό χάος με επεμβάσεις της αστυνομίας κλπ.), αποσπώντας το βραβείο κοινού και εκεί αλλά και στα περίοπτα φεστιβάλ ντοκιμαντέρ CPH:DOX και Visions du Réel, και κερδίζοντας, μόλις προχθές, το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ στις Νύχτες Πρεμιέρας.

Το ντοκιμαντέρ είναι μια ταινία ανθρωπιστική, μια και παρακολουθεί μεν τη βιαιοπραγία, επαναλαμβανόμενα, αλλά εστιάζει με τρυφερότητα και επιμονή στο πώς την εισπράττουν τα θύματα, οι κάτοικοι, μαγνητοσκοπώντας τα τραύματά τους, ψυχικά και σωματικά, την απελπισία τους, τη διαμαρτυρία τους και την ιστορία τους: μια πάππου προς πάππου αντίσταση που διατρέχει γενιές αλλά δεν μοιάζει να κερδίζει το παιχνίδι με το χρόνο. Κι αυτό το κάνει, από τη μια χωρίς να παραμελεί την κινηματογραφική του διάσταση, κι από την άλλη χωρίς να γίνεται, σκόπιμα τουλάχιστον, χειριστικό συναισθηματικά.

"Θέλεις να ανατρέψεις την Κατοχή μέσα σε δέκα μέρες, χρειάζεται υπομονή", λέει σε μια στιγμή ο Μπάζελ στον Γιουβάλ κι εκεί είναι που η ταινία παίρνει την πραγματική της διάσταση. Γιατί τη βλέπουμε σε μια εποχή όπου η επίθεση στη Γάζα και τον Λίβανο και παντού τριγύρω από το κράτος δολοφόνο κλπ. "πρόθυμους" (ΕΕ, Ελλάδα) μετρά εκατοντάδες θανάτους κάθε μέρα. Γιατί η πίστη των δυο δημιουργών και της ομάδας τους, ότι η ομόνοια μπορεί να υπάρξει, ότι η συνεργασία θα φέρει την ειρήνη, δεν μπορεί παρά να μοιάζει ρομαντική, καλόπιστα αφελής.

Εκείνο που πραγματικά καταφέρνει το "Καμία Άλλη Γη", ακόμα και μέσα από τη φεστιβαλική του επιτυχία (κυρίως γι' αυτή), είναι να φέρει τους θεατές αντιμέτωπους, πρόσωπο με πρόσωπο, με πράξεις αποτρόπαιες και μια καθηλωτική δυστυχία, χωρίς να σχολιάζει, αλλά και χωρίς να τους δίνει περιθώριο ν' αποστρέψουν το βλέμμα. Με ησυχία και καθαρότητα. Κι αυτό, αυτή τη στιγμή, είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για το αίτημα κατάπαυσης πυρός, με τη μορφή μιας μαρτυρίας.

Παλαιστίνη, Νορβηγία, 2024, Έγχρωμο

✨ Παραγωγή: Φάμπιεν Γκρίνμπεργκ, Μπαρντ Κιόγκε Ρόνινγκ
✨ Σκηνοθεσία: Μπάζελ Αντρα, Γιουβάλ Αμπραχαμ, Χάμνταν Μπαλάλ, Ρέιτσελ Σορ
✨ Σενάριο: Μπάζελ Αντρα, Γιουβάλ Αμπραχαμ, Χάμνταν Μπαλάλ, Ρέιτσελ Σορ
✨ Φωτογραφία: Ρέιτσελ Σορ
✨ Μοντάζ: Μπάζελ Αντρα, Γιουβάλ Αμπραχαμ, Χάμνταν Μπαλάλ, Ρέιτσελ Σορ
✨ Μουσική: Γιούλιους Πόλουξ Ροθλέντερ
⌛ Διάρκεια: 92λ

💥 Και 🇵🇸 Παλαιστίνη θα τη λένε για πάντα!
Νάκμπα _με την Παλαιστίνη ως τη λευτεριά

 

Γ

Φθινόπωρο 🌿🍂 με ποίηση 🇵🇸 Παλαιστίνης ✨🎈

Αν και το φθινόπωρο ξεκινά παραδοσιακά με την φθινοπωρινή ισημερία (21-24-Σεπ) και τελειώνει με το χειμερινό ηλιοστάσιο (21 ή 22-Δεκ) και στον παραδοσιακό ηλιακό όρο της Ανατολικής Ασίας, ξεκινά 8-Αυγ και τελειώνει 7-Νοε, ο κόσμος το έχει ταυτίσει με την 1^η του Σεπτέμβρη. Η σύνδεση με τη μετάβαση από τον ζεστό σε κρύο καιρό και τη σχετική της κατάσταση ως εποχή της πρώτης συγκομιδής, κυριάρχησε στα θέματα και τις δημοφιλείς εικόνες της _στις δυτικές κουλτούρες.

Οι προσωποποιήσεις του φθινοπώρου είναι συνήθως όμορφα θηλυκά που τρέφονται καλά με φρούτα, λαχανικά και δημητριακά που ωριμάζουν αυτή τη στιγμή. Πολλοί πολιτισμοί διαθέτουν φεστιβάλ φθινοπωρινής συγκομιδής, συχνά τα πιο σημαντικά στα ημερολόγιά τους, ενώ εξακολουθούν αντηχείς αυτών των εορτασμών στις φθινοπωρινές διακοπές των Ευχαριστιών (ΗΠΑ+Καναδάς), οι εβραϊκές διακοπές της σκηνοπηγίας με τις ρίζες τους ως φεστιβάλ συγκομιδής πανσελήνων των “σκηνών” (που ζουν σε υπαίθριες καλύβες κατά τη στιγμή της συγκομιδής). Υπάρχουν επίσης τα πολλά φεστιβάλ που γιορτάζονται από ιθαγενείς λαούς της Αμερικής που συνδέονται με τη συγκομιδή ώριμων τροφίμων που μαζεύονται στην άγρια φύση, το κινεζικό φεστιβάλ στα μέσα του φθινοπώρου, το φεστιβάλ της Σελήνης και πολλά άλλα. Η κυρίαρχη διάθεση αυτών των φθινοπωρινών εορτασμών είναι μια χαρά για τους καρπούς της γης αναμειγμένες με μια συγκεκριμένη μελαγχολία που συνδέεται με την επικείμενη άφιξη σκληρών καιρικών συνθηκών. Αυτή η άποψη παρουσιάζεται στο ποίημα Autumn (όπου περιγράφει την εποχή ως μια εποχή αφθονίας γονιμότητας, μια εποχή “ώριμης καρποφορίας”) του Άγγλου λυρικού ποιητή John Keats της δεύτερης γενιάς των Ρομαντικών μαζί με τον Percy Bysshe Shelley και το λόρδο Μπάυρον (Τζον Κητς 1795-1821 _τα ποιήματά του δεν έτυχαν θερμής υποδοχής όσο ζούσε, η φήμη του όμως αυξήθηκε γρήγορα μετά τον θάνατό του)

"Δεν βλέπω τη φυλακή μονάχα ως έναν τόπο πόνου,

αλλά και ως μια αρένα sumud _πείσματος
Μονάχα ένας σταθμός στο μονοπάτι της αντίστασης
ενάντια στο Ισραήλ και τους συνεργάτες του.
Οι ισραηλινοί βασανιστές μου δεν μπόρεσαν
να με κάνουν να σωπάσω,
ακόμα κι όταν μ' έδεσαν σε μια καρέκλα,
με αίμα να τρέχει από το στόμα μου
ενώ επανειλημμένα τρανταζόμουν από τα ηλεκτροσόκ.
Ακόμα και τότε τους προκαλούσα.
Μιλούσα για τα δικαιώματα των αδελφών μου στη φυλακή.
Η φυλακή ποτέ δεν σκότωσε την εξέγερση μέσα στην καρδιά μου. Αντιθέτως, δυνάμωνε την πίστη μου στον σκοπό μου
και την αγάπη μου στην πατρίδα μου"
Kifah Afifi, παλαιστίνια αντάρτισσα

        Sumud _ṣumūd
Σημαίνει “πείσμα” _“σταθερότητα” ή “σταθερή επιμονή”· προέρχεται από το ρήμα ṣamada = τακτοποιώ, στολίζω, αποθηκεύω, σώζω και είναι μια παλιά παλαιστινιακή ιδεολογική πολιτιστική αξία, και πολιτική στρατηγική που αναδύθηκε κυρίως μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967 μεταξύ του λαού ως συνέπεια της καταπίεσής του και της αντίστασης που ενέπνευσε. Τα άτομα που επιδεικνύουν ṣumūd αναφέρονται ως ṣamīdīn, οι ενικοί τύποι του οποίου είναι ṣamīd _ṣamīda. Καθώς ο όρος εξελίχθηκε, οι Παλαιστίνιοι έχουν διακρίνει δύο κύριες μορφές του. Η πρώτη, “στατική”, είναι πιο παθητική και ορίζεται ως “διατήρηση των Παλαιστινίων στη γη τους”. Η δεύτερη, η “αντίσταση sumud” (ṣumūd muqāwim), είναι μια πιο δυναμική ιδεολογία που έχει ως στόχο την αναζήτηση τρόπων οικοδόμησης εναλλακτικών θεσμών, ώστε να αντισταθεί και να υπονομεύσει την ισραηλινή κατοχή της Παλαιστίνης.
Το απόλυτο σύμβολο που συνδέεται με την έννοια του sumud και την παλαιστινιακή αίσθηση ριζοβολίας στη γη είναι η ελιά, πανταχού παρούσα σε όλη την περιοχή. Ένα άλλο σύμβολο του sumud που έχει συχνά απεικονιστεί σε παλαιστινιακά έργα τέχνης είναι αυτό της μητέρας, και πιο συγκεκριμένα, μιας αγρότισσας που απεικονίζεται ως έγκυος.
             Προέλευση και ανάπτυξη
Στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, το sumud αντιπροσώπευε την παλαιστινιακή πολιτική στρατηγική όπως υιοθετήθηκε από το 1967 και μετά. Ως έννοια στενά συνδεδεμένη με τη γη, τη γεωργία και την ιθαγένεια, η ιδανική εικόνα του Παλαιστινίου που προβλήθηκε εκείνη την εποχή ήταν αυτή του αγρότη (στα αραβικά, fellah) που παρέμεινε στη γη του, αρνούμενος να φύγει. Ο Baruch Kimmerling (σσ. Ισραηλινός λόγιος και καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ _κατά Times “ο πρώτος ακαδημαϊκός που επανεξετάζει τις ιδρυτικές αρχές του Σιωνισμού και του Ισραηλινού Κράτους”) γράφει ότι η υιοθέτηση μιας στρατηγικής sumud υποκινήθηκε από την επιθυμία να αποφευχθεί νέα εθνοκάθαρση. Το Sumud ως στρατηγική είναι πιο παθητικό από τη στρατηγική που υιοθέτησαν οι Παλαιστίνιοι φενταγίν, αν και έχει παράσχει ένα σημαντικό υποκείμενο νόημα στην αφήγηση των μαχητών, “συμβολίζοντας τη συνέχεια και τις συνδέσεις με τη γη, με την αγροτιά και έναν αγροτικό τρόπο ζωής”.
Στατικό sumud:Στη δεκαετία του 1970, καθώς η απομάκρυνση από τις υπόγειες μαχητικές δραστηριότητες των Παλαιστινίων φενταγίν έδωσε πλήρως τη θέση της στην έννοια του sumud μεταξύ των Παλαιστινίων που εξακολουθούσαν να ζουν σε αυτό που κάποτε ήταν η ιστορική Παλαιστίνη, η μητέρα αναδύθηκε ως εκπροσώπηση της ιδεολογίας του sumud. Το κίνημα κληρονομιάς και λαογραφίας άκμασε επίσης εκείνη την εποχή, και η τέχνη των αφισών που δημιουργήθηκε έκανε την εικόνα των εμφανώς εγκύων αγροτισσών μια εικόνα του.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, το sumud ζητούσε "έναν συλλογικό τρίτο δρόμο μεταξύ υποταγής και εξορίας, μεταξύ παθητικότητας και... βίας για τον τερματισμό της κατοχής". Το στατικό sumud, αν και υπογραμμιζόταν από την αποφασιστικότητα να παραμείνει κανείς στη γη του, χαρακτηριζόταν επίσης από μια στάση παραίτησης. Ο στόχος της απλής παραμονής στη θέση του εκδηλώθηκε με την εξάρτηση από τη διεθνή βοήθεια, όπως αυτή που έλαβε το Ταμείο Βοήθειας Steadfastness της Ιορδανο-Παλαιστινιακής Κοινής Επιτροπής, που ιδρύθηκε από την Αραβική Διάσκεψη Κορυφής στη Βαγδάτη το 1978.
Αντίσταση sumud: Η εμφάνιση επιτροπών ιατρικής βοήθειας στις αρχές της δεκαετίας του 1980, αποτελούμενες από γιατρούς από νοσοκομεία στην Ιερουσαλήμ, οι οποίοι περνούσαν τις μέρες τους εθελοντικά για να ιδρύσουν και να λειτουργήσουν κλινικές σε παλαιστινιακά χωριά, ήταν η πρώτη εκτεταμένη εκδήλωση της αντίστασης sumud. Μέχρι το 1983, πολλές τέτοιες επιτροπές παρείχαν ιατρικές υπηρεσίες σε όλη τη Δυτική Όχθη. Ενωμένες για να σχηματίσουν την Ένωση Παλαιστινιακών Επιτροπών Ιατρικής Βοήθειας, αυτή η οργάνωση βάσης παρείχε ένα μοντέλο για άλλες τέτοιες επιτροπές που εμφανίστηκαν στα χρόνια και τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ο Γιάσερ Αραφάτ, περιγράφοντας πώς το sumud είναι μια πολιτική στρατηγική που αποτελεί προϋπόθεση για τη μάχη, είπε: “Το πιο σημαντικό στοιχείο στο παλαιστινιακό πρόγραμμα είναι η διατήρηση της γης. Η διατήρηση της γης και όχι μόνο ο πόλεμος. Ο πόλεμος έρχεται σε διαφορετικό επίπεδο. Αν μόνο πολεμάς - αυτό είναι μια τραγωδία. Αν πολεμάς και μεταναστεύεις - αυτό είναι μια τραγωδία. Η βάση είναι να διατηρείς και να πολεμάς. Το σημαντικό είναι να διατηρείς τη γη και μετά - να πολεμάς”
Το Sumud με αυτή την έννοια σήμαινε “να παραμένεις στη θέση σου παρά τις συνεχείς επιθέσεις”. Δεν πρόκειται απλώς για παθητική αντοχή, αλλά για “μια πράξη άκαμπτης αντίστασης και ανυπακοής”. Οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, τόσο αυτοί που ζουν εντός όσο και εκτός των κατεχόμενων εδαφών, συχνά περιγράφουν την ικανότητά τους να αντιστέκονται και να υπομένουν τη ζωή σε στρατόπεδα ως sumud. Η διατήρηση της γης από τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες στις επιθέσεις στο Τελ αλ-Ζαάταρ και στη σφαγή Σάμπρα-Σατίλα στον Λίβανο αναφέρονται ως χαρακτηριστικά παραδείγματα.  

Λε-Λε Λευ-τε-ριά!

Λευτεριά στην Παλαιστίνη

Mahmoud Darwish (Παλαιστίνιος ποιητής και συγγραφέας _ο εθνικός ποιητής της Παλαιστίνης | το 1988 έγραψε την Παλαιστινιακή Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, η οποία ήταν η επίσημη χάρτα για τη δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους “έφυγε” το 2008):  Ένα “Φθινοπωρινό ποίημα για την Παλαιστίνη”, με τίτλο “έχουμε το Δικαίωμα να Αγαπάμε το Φθινόπωρο”, αναλογίζεται θέματα βίαιου εκτοπισμού, μνήμης των εγγενών δικαιωμάτων στη φύση και το όνειρο, εν μέσω συνεχούς ιμπεριαλιστικής επέμβασης από το κράτος δολοφόνο και τους συμμάχους του. Άλλα ποιήματα, όπως της Olivia Elias (ποιήτρια της παλαιστινιακής διασποράς γεννημένη στη Χάιφα το 1944) αντιπαραβάλλουν τη φυσική ομορφιά του φθινοπώρου με τις τραγικές πραγματικότητες του πολέμου και της στέρησης στη Γάζα, ενώ ένα άλλο του Zakaria Mohammed (Ζακάρια Μοχάμεντ γεννήθηκε στα κατεχόμενα κοντά στη Ναμπλούς_Δημοσιογράφος, εκδότης, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, εννέα τόμων), οραματίζεται ένα ανθεκτικό, φυσικό τοπίο όπου τα άλογα του φθινοπώρου βόσκουν στα σύννεφα.

“Έχουμε το Δικαίωμα να Αγαπάμε το Φθινόπωρο”
_του Mahmoud Darwish

Αυτό το ποίημα διεκδικεί το ανθρώπινο και εθνικό δικαίωμα να βιώσει κανείς την ομορφιά και την ειρήνη του φθινοπώρου, αμφισβητώντας αν ένας λαός που γεννήθηκε εν μέσω τέτοιας βίας μπορεί ακόμα να έχει ένα όνειρο ή το δικαίωμα να αγαπά την εποχή. __Εικόνες: Φύλλα που πέφτουν σαν κάρβουνα ή χρυσός, ρωτώντας αν μπορούν να γεννηθούν νέα φθινόπωρα __αμφισβητώντας την απουσία φυσιολογικής ζωής και τον αναγκαστικό εκτοπισμό του παλαιστινιακού λαού, διεκδικώντας το δικαίωμά του στις θεμελιώδεις ανθρώπινες ανάγκες της ζωής και της εποχής.

           “Αγαπώ το φθινόπωρο και τη σκιά των νοημάτων”.

Αγαπώ το φθινόπωρο και τη σκιά των νοημάτων.
Απολαμβάνω το φθινόπωρο από ένα ελαφρύ σκοτάδι,
διαφάνεια μαντηλιών, σαν ποίηση αμέσως μετά τη
γέννηση, θαμπωμένη στη νυχτερινή λάμψη ή στο σκοτάδι.
Σέρνεται και δεν βρίσκει ονόματα για τίποτα.

Η ντροπαλή βροχή, που υγραίνει μόνο μακρινά πράγματα,
με ευχαριστεί.
__Σε τέτοια φθινόπωρα, η γαμήλια πομπή
και η κηδεία τέμνονται: οι ζωντανοί
γιορτάζουν με τους νεκρούς, και οι νεκροί
γιορτάζουν με τους ζωντανούς__

Χαίρομαι να βλέπω κάποιον να σκύβει,
για να ανακτήσει το μαργαριτάρι του στέμματος από ένα ψάρι στη λίμνη.
Το φθινόπωρο χαίρομαι να βλέπω την κοινοτυπία των χρωμάτων,
κανένας θρόνος δεν κρατάει το ταπεινό χρυσάφι στα φύλλα των ταπεινών δέντρων
που είναι ίσα στη δίψα για αγάπη.

Απολαμβάνω την εκεχειρία μεταξύ στρατών,
περιμένοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ δύο ποιητών,
που αγαπούν την εποχή του φθινοπώρου, κι όμως διαφωνούν για την κατεύθυνση των μεταφορών του.

Το φθινόπωρο απολαμβάνω τη συνενοχή μεταξύ οράματος και έκφρασης.
και κάπου αλλού _“διεκδικούμε το Δικαίωμα να Αγαπάμε το Φθινόπωρο”

Και εμείς, επίσης, έχουμε το δικαίωμα να αγαπάμε τις τελευταίες μέρες του φθινοπώρου και να ρωτάμε το άλσος: Υπάρχει τώρα χώρος για ένα νέο φθινόπωρο ώστε να μπορούμε να ξαπλώνουμε σαν κάρβουνα;

Σαν τον χρυσό, το φθινόπωρο κάνει τα φύλλα του μισοπετάχια.
Μακάρι να μην λέγαμε ποτέ αντίο στα βασικά
και να αμφισβητούσαμε τους πατέρες μας όταν έφευγαν με την απειλή μαχαιριού.
Είθε η ποίηση και το όνομα του Θεού να μας λυπηθούν!

Έχουμε το δικαίωμα να ζεσταίνουμε τις νύχτες των όμορφων γυναικών και να μιλάμε για
τι θα μπορούσε να μειώσει τη νύχτα δύο ξένων που περιμένουν τον Βορρά στην πυξίδα.
Είναι φθινόπωρο. Έχουμε το δικαίωμα να μυρίζουμε τα αρώματα του φθινοπώρου
και να ζητάμε από τη νύχτα ένα όνειρο.

Το όνειρο, όπως και οι ίδιοι οι ονειροπόλοι, αρρωσταίνει; Φθινόπωρο. Φθινόπωρο.
Μπορεί ένας λαός να γεννηθεί σε γκιλοτίνα;
Έχουμε το δικαίωμα να πεθάνουμε όπως θέλουμε.
Είθε η γη να κρυφτεί μέσα σε ένα σιτάρι!

Με του κόσμου τους Λαούς
Σε κάθε χώρο δουλειάς φτάνει το κάλεσμα για τη μεγάλη συναυλία - διαδήλωση στις 3 Σεπτέμβρη

“Δεν είδα το φθινόπωρο φέτος”
της Ολίβια Ελίας

Αυτό το ποίημα αντιπαραβάλλει την απουσία του φυσικού φθινοπώρου με την συντριπτική πραγματικότητα του πολέμου και των δεινών στη Γάζα _Θέμα: η απώλεια της φυσικής ομορφιάς λόγω συγκρούσεων και στέρησης _Εικόνες: Η απουσία φλεγόμενης ακακίας, ιπτάμενων γερανών και χρυσών φύλλων, που αντικαθίστανται από βόμβες, πείνα και δίψα. Μιλάει για τις διαχρονικές καταστροφές του πολέμου στη Γάζα, εστιάζοντας στη στέρηση βασικών αναγκών και την βάναυση πραγματικότητα της καταστροφής.

Δεν είδα να πέφτουν φέτος
Δεν είδα την φλόγα της ακακίας
τους γερανούς να πετούν μακριά

μόνο βόμβες και περισσότερες βόμβες στη Γάζα σε ερείπια
…

Χωρίς νερό χωρίς τροφή χωρίς καύσιμα & ηλεκτρικό
για τους ανθρώπους του Γκέτο
ούτε καν φάρμακα __απόλυτη στέρηση
έτσι αποφάσισαν οι Κατακτητές με την αδιάκοπη
υποστήριξη των ισχυρών Συμμάχων τους.
πρώτα απ' όλα ο μεγάλος Αρχηγός της Αμερικής που
κουνάει μανιωδώς το βέτο του

#33, Olivia Elias

Το όνομα σου, Παλαιστίνη

Κείμενο για δύο ερμηνευτές/εύτριες και έναν/μία μουσικό (ούτι, φλάουτο, κλαρινέτο…)
_                Μουσική
_       Ι

Γεννήθηκα στη χώρα της ομορφιάς
ομορφιά πριν
ομορφιά πίσω
ομορφιά ολόγυρα

Ξαπλωμένη στην κούνια μου βύθισα
τα μάτια μου στο δικό σου μπλε, τόσο αψεγάδιαστο
που πνίγηκα μέσα του για πάντα

Μες στο αρχέγονο φως
κάθε πράγμα γεννιέται την ίδια ακριβώς στιγμή
με το περίγραμμα της σκιάς του

Δέντρο πουλί λουλούδι
Παιδί νεαρό κορίτσι

Πάντοτε το παιχνίδι του φωτός και του ανέμου
ανάμεσα σε θάλασσα και ουράνιους λόφους και ερήμους
με το άρωμα του αμύγδαλου και του ανθισμένου γιασεμιού

Ποιο θαύμα επιτάσσει
αυτή την κόκκινη μπλε και χρυσαφένια μουσική
με τις ασημιές πινελιές
και τη μαύρη φλόγα του κυπαρισσιού;
H μουσική αντηχεί
τις φωνές των ανθρώπων
το ρίγος των συναισθημάτων
που περιβάλλει τα πάντα

Γύρευα καιρό τις λέξεις
που θα περιέγραφαν την ομορφιά σου
Μα τα παράτησα
Ποιήτριες πιο ικανές κι απ’ τις ποιήτριες
οι ζωγράφοι
μου έδειξαν τον δρόμο

Για ν’ αδράξω το μυστήριό σου
πρέπει να βυθιστούμε μέσα σου ολάκερες
να γευτούμε τους ζουμερούς καρπούς σου
ν’ αφήσουμε τις πηγές σου να κυλήσουνε στις φλέβες μας
να βιώσουμε τη μοναδική εμπειρία
του είναι στην αιώνια και νεογέννητη εικόνα σου

Η φλογερή σου ομορφιά, ω Παλαιστίνη, βαδίζει
πλάι μας στους δρόμους της εξορίας
μέσα στους μπόγους μας
μια χούφτα από αυτή την κόκκινη γη
φυλαχτό στον βωμό των εκλιπόντων

Μουσική…
Ένα από τα πιο συγκινητικά έργα που γράφτηκαν για την Παλαιστίνη και τη Νάκμπα τον 21^ο αιώνα, η εκτενής ποιητική σύνθεση της Ολιβιά Ελιάς μιλά για τη “φλογερή ομορφιά” της Παλαιστίνης που “βαδίζει πλάι μας στους δρόμους της εξορίας/ μέσα στους μπόγους μας”, για έναν λαό “που χτυπά/ αδιάκοπα τις πόρτες του μέλλοντος”. Μας παραδίδεται σαν παρτιτούρα, καθώς φιλοδοξεί να εκτελεστεί σαν ραψωδία με συνοδεία μουσικής, αναζητά την ισορροπία ανάμεσα στην ποίηση της αντίστασης και στη λυρική έκφραση.

___18-Ιουν-2025
Ηχηρό μήνυμα αλληλεγγύης απέναντι στη συνεχιζόμενη βαρβαρότητα και τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη έστειλαν χιλιάδες που βρέθηκαν στη μεγάλη συναυλία στην Τεχνόπολη, με αρκετούς να μην καταφέρνουν να μπουν στον κατάμεστο χώρο της συναυλίας. Δεκάδες παλαιστινιακές σημαίες, διαρκή συνθήματα και πλακάτ συνέθεσαν το σκηνικό για τη συναυλία του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου και του Πανελλήνιου Σωματείου Ελλήνων Τραγουδιστών, με σύνθημα “η φωνή μας γίνεται κραυγή”. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η Χάρις Αλεξίου χάρισε μια ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή απαγγέλλοντας ένα συγκλονιστικό ποίημα του Παλαιστίνιου ποιητή Ζακάρια Μοχάμεντ. “Λένε πως οι καλλιτέχνες έχουν πολύ δυνατή φωνή κι έτσι μπορούν να περάσουν τα μηνύματα. Όχι. Οι καλλιτέχνες παίρνουν τη δική σας φωνή και την κάνουν δυνατή”, είπε και ξεκίνησε να διαβάζει το ποίημα, προσπαθώντας να αντέξει και η ίδια τη συγκίνηση.

“Εκλαιγε, γι’ αυτό κι εγώ του κρατούσα το χέρι.
Για να τον παρηγορήσω και να του σκουπίσω τα δάκρυα.
Του είπα καθώς με έπνιγε η λύπη: Σου υπόσχομαι
ότι η δικαιοσύνη θα νικήσει στο τέλος και η ειρήνη σύντομα θα έρθει.

Του έλεγα ψέματα φυσικά. Ξέρω ότι η δικαιοσύνη δεν θα νικήσει και η ειρήνη δεν θα έρθει σύντομα. Αλλά έπρεπε να σταματήσω τα δάκρυά του.

Είχα αυτή την λανθασμένη ιδέα που λέει πως αν μπορούσαμε με κόλπα να σταματήσουμε το ποτάμι των δακρύων, όλα θα συνέχιζαν την πορεία τους με την λογική. Τα πράγματα θα γίνονταν αποδεκτά ως έχουν.

Η βία και η δικαιοσύνη θα βοσκούσαν μαζί στο χωράφι.
Ο θεός και ο σατανάς θα ήταν αδέρφια και το θύμα θα ήταν ο έρωτας του θύτη.

Αλλά δεν υπάρχει τρόπος να σταματήσουν τα δάκρυα.
Ξεχύνονται ολοένα σαν πλημμύρα να διαλύσουν την ψεύτικη τελετή της ειρήνης.
Και γι’ αυτό, γι’ αυτή την πικρή εμμονή των δακρύων,
ας θεωρήσουμε το μάτι ως το μόνο αληθινό, άγιο επί γης.

Δεν είναι δουλειά της ποίησης να σκουπίζει τα δάκρυα.
Η ποίηση οφείλει να σκάβει μια τάφρο από όπου θα μπορούν να ξεχειλίζουν
και να πνίγουν το σύμπαν”.

“15 Αυγούστου” του Ζακάρια Μοχάμεντ: το ποίημα προσωποποιεί το Φθινόπωρο ως μια δύναμη που θα σαρώσει τον καταπιεστικό καλοκαιρινό ήλιο και θα φέρει ένα τοπίο από πέτρα, σύννεφα και τα δυνατά άλογα της εποχής ως μια φυσική δύναμη δλδ. που φέρνει ανακούφιση από τον “αδιάντροπο ήλιο” του καλοκαιριού…

Περιμένω το τέλος του Αυγούστου και το θάνατο του Σεπτεμβρίου.
Είμαι εδώ, αργοπορημένο Φθινόπωρο, σε περιμένω.
Σου ετοίμασα ένα χυλό σιταριού και άναψα φωτιά.
Έλα με τον άνεμό σου και σκούπισε τον αναίσχυντο ήλιο.
Σήκωσε το χέρι του από τους ώμους μου.

Το καλοκαίρι βαραίνει στο στήθος μου.
Αλλά το άσπρο μου χέρι ορκίζεται στο Φθινόπωρο
κι ετοιμάζει τη σέλα για τα άθλια άλογά του.
Το Φθινόπωρο σκέφτεται την ιδέα μου και μετά την εφαρμόζει:
σειρές από πέτρες περικυκλώνουν την πλαγιά του λόφου
και σκόρπια σύννεφα σκαρφαλώνουν στην πλαγιά του ουρανού.
Τίποτα περισσότερο από αυτό, τίποτα περισσότερο.

Φυσικά, θα μπορούσες να προσθέσεις μια έκρηξη αστραπής
για να θρυμματίσεις τα κόκαλά μου και τα κόκαλα του κόσμου.

Όλοι κάνατε λάθος. Νομίζατε ότι τα άλογα ζουν στους λόφους της Άνοιξης.
Οι λόφοι του φθινοπώρου είναι η κατοικία των αλόγων.
Η μυρωδιά της βροχής τα διεγείρει, τα ρουθούνια τους ανοίγουν,
μετά πηδούν πάνω από πέτρινους τοίχους προς την κορυφή,
για να βόσκουν στις άκρες των σύννεφων.

__συνειρμικά
Η Αργυρώ, ένα αγοροκόριτσο που ήταν ο αρχηγός της αλητοπαρέας της πλατείας Κυριακού που αργότερα ονομάστηκε πλατεία Βικτωρίας, ήταν ένα άσχημο κορίτσι, κατουρούσε όρθια, φορούσε κοντό παντελόνι, έβριζε, έκλεβε, ήταν ανά πάσα στιγμή έτοιμη για καβγά και θύμωνε όταν την φώναζαν με το παρατσούκλι “καγκουρό”». Η μάνα της ήταν η κυρά - Μελέταινα μια σκελετωμένη φουκαριάρα που είχε ανοίξει ένα καφενεδάκι στην Αριστοτέλους και έψηνε καφέδες στους μεροκαματιάρηδες μισοτιμής.
Αφεντικό στο μαγαζί ήταν ο γιος της ο Σπύρος ο “Μανιαμούνιας”. Ένας αδύνατος σκελετωμένος κι αυτός, άκαμπτος σαν κόντρα πλακέ, με περιποιημένη χωρίστρα, με ένα και εξήντα μπόι. Το μυαλό του δεν έκοβε πολύ και έκανε πάντα λάθος στα ρέστα και όταν παρίστανε τον νταή στην αδελφή του, η Αργυρώ τον πλάκωνε στις γρήγορες και του έλεγε “Μούγκα, Μανιαμούνια”. Στη κατοχή είχε βγάλει ένα κασελάκι και γυάλιζε παπούτσια, ιδίως των Ιταλών στρατιωτών που ήθελαν να είναι περιποιημένοι. Μια μέρα διασχίζοντας κάθετα τη Δεριγνύ δεν πρόσεξε και την παρέσυρε ένα καμιόνι που οδηγούσε ένας Αυστριακός φαντάρος και έσπασε χέρια και πόδια. Ο Αυστριακός την πήρε στην αγκαλιά του, την πήγε στο νοσοκομείο και με τα πολλά τη γιάτρεψε.
Ο Σπανός ήθελε το τραγούδι να το πει ο Πάριος που ήταν ήδη φίρμα και επέμενε γι’ αυτό αλλά ο Λευτέρης ήθελε τη Χαρούλα “Από αυτό το τραγούδι όπως έγινε και όπως το είπα κατάλαβα ότι έγινα τραγουδίστρια”

ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΗ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ
Το Ισραήλ κλιμακώνει τις δολοφονικές επιχειρήσεις και παγώνει κάθε ανθρωπιστική βοήθεια στην Πόλη της Γάζας