Τέτοιες
μέρες Δεκέμβρη του 1996 κοντά στη μεγαλύτερη νύχτα
του χρόνου –σίγουρα όχι σαν "λιποτάκτης", όπως ο ίδιος πιθανά
πίστευε, ο αδερφός του Μίκη Γιάννης Θεοδωράκης.
Ο Γιάννης ήταν «παλιός»: έβγαλε στον αέρα πτυχές
της δράσης του παρακράτους - όντας ένας από τους δημοσιογράφους που
αποκάλυψε τους δολοφόνους του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Έκανε τα πρώτα δημοσιογραφικά του βήματα στους «Δρόμους της Ειρήνης», στη συνέχεια
στην (προδικτατορική) «Αυγή» και αργότερα στον «Ριζοσπάστη» μετά την
επανέκδοσή του, το Σεπτέμβρη του 1974.
Ποιητικά του έργα: Λιποτάκτες - τέσσερα τραγούδια: Όμορφη Πόλη, Αυγή Αφράτη,
Δακρυσμένα Μάτια, Χάθηκα - που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, ο οποίος
μελοποίησε επίσης τα ποιήματα Λειτουργία - στην ενότητα Αρχιπέλαγος - Βγάλε τα
μαύρα πανιά, Μελαχρινό αγόρι - Οκτώβρης '98 - Μενεξεδένια τα βουνά -Ταξίδι μέσα
στη Νύχτα - Νύχτα μαγικιά, Κάνε κουράγιο, Η αγάπη ζει με τ' όνειρο, Μη με
προδώσεις, Χωρίσαμε - Χαιρετισμοί - κ.ά.
Έχουν επίσης εκδοθεί σε βιβλία τα ποιητικά του έργα Πλημμύρα, Ένα τραγούδι του
καιρού, καθώς και τα πεζά Υπέρ Βωμών και Αστειών, όπου διακωμωδεί το
παρακράτος.
Γεννήθηκε
το 1932 στα Γιάννενα και έκανε τα πρώτα του βήματα στη
δημοσιογραφία σε εφημερίδες και περιοδικά της Αριστεράς στη δύσκολη περίοδο της
φασιστικής βίας και τρομοκρατίας, αψηφώντας διώξεις και κινδύνους.
Στις 10 Νοέμβρη 1996 έστειλε από το κρεβάτι του πόνου (δημοσιεύθηκε στο
"Ριζοσπάστη"), ένα τελευταίο κείμενό του με αφορμή το βιβλίο του Β.
Αποστολόπουλου για τον ΔΣΕ στη Ρούμελη. Τέλειωνε με τη φράση "Ναι...
Μπορούμε και πάλι να ελπίζουμε" !
Στα ποιήματά του έγραφε "θάμαι πάντα μόνος", αλλά έφυγε –όπως
του έπρεπε, περιτριγυρισμένος με αγάπη, δίνοντας τη μάχη μέχρι το τέλος
γενναία, με πολύ κουράγιο και καλή διάθεση.
Η οικογένεια Θεοδωράκη Όρθιος ο Γιάννης _καθιστοί από δεξιά Μίκης η μάνα Ασπασία & ο πατέρας Γιώργος
"Όμορφη
πόλη" (+θα γίνεις δικιά μου) σε στίχους του –κατά Δάντη «καταραμένου», Γιάννη
(κύκλος «Λιποτάκτες» –βγήκε και σε 45άρι και, αργότερα, το 1966
ενσωματώθηκε και στο άλμπουμ «Μικρές Κυκλάδες»)
Όμορφη πόλη φωνές μουσικές
απέραντοι δρόμοι κλεμμένες ματιές
ο ήλιος χρυσίζει χέρια σπαρμένα
βουνά και γιαπιά πελάγη απλωμένα
Θα γίνεις δικιά μου πριν έρθει η νύχτα
τα χλωμά τα φώτα πριν ρίξουν δίχτυα
θα γίνεις δικιά μου
Η νύχτα έφτασε τα
παράθυρα κλείσαν η νύχτα έπεσε οι δρόμοι χαθήκαν
Οι "Λιποτάκτες" περιλαμβάνουν τέσσερα
μελοποιημένα ποιήματα (πιθανά μεταξύ 1952-1954) και όπως εξομολογείται ο
ίδιος ο Μίκης, τα ποιήματα αυτά «τα μάζευε από πεταμένα χαρτάκια που
έβρισκε στον κήπο τους στα Χανιά», όπου τα σκορπούσε ο αδερφός του…
Οι λάτρεις της
αστρονομίας, αλλά και οι ρομαντικοί του Χικμέτ στην αμερικανική ήπειρο θα γίνουν μάρτυρες δια γυμνού οφθαλμού ενός από τα πιο εντυπωσιακά αστρονομικά
φαινόμενα, μιας «ειδικής» υπερβατικής σεληνιακής έκλειψης, περισσότερο γνωστής
ως «lunadesangre» ή «bloodmoon» (ματωμένο
φεγγάρι).
Και μάλιστα το γεγονός θα συμβεί ενώ η σελήνη θα βρίσκεται στην πλήρη φάση της
όταν η σκιά του πλανήτη μας θα την καλύψει κατά 97% και θα αντανακλάται σε ένα κοκκινωπό χρώμα, λόγω του διάσπαρτου φωτός
από την ατμόσφαιρα ενώ λιγουλάκι θα συνεχίζουν να αντανακλούν το φως του ήλιου.
Σημειώστε - κοινοποιήστε! Τα ξημερώματα της 19ης
Νοέμβρη για 3ω+28λ αρχίζοντας από τις ~04:30 (τοπική ώρα) «σχεδόν» ολική έκλειψηΣελήνης, πορφυρό φωτοστέφανο MicroBeaverFullMoon,
χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από εμάς αλλά που μπορούμε να δούμε live! (σσ. Το πιο δημοφιλές όνομα για την Πανσέληνο του
Νοεμβρίου είναι το Beaver [=κάστορας] moon. Πήρε το όνομά του από τους πάντα προνοητικούς και επιμελείς
κάστορες που ολοκληρώνουν ανυπόμονα τα καταφύγια και τις αποθήκες τροφών τους
για την κρύα χειμερινή σεζόν που έρχεται και συμβολίζει την ικανότητα να είναι
οι αρχιτέκτονες και οι δημιουργοί της ζωής τους).
Κόκκινο φεγγάρι, μάγια μου ΄χεις κάνει
Η καλύτερη
στιγμή για να εκτιμήσετε φαινόμενο θα είναι γύρω στις 5.30-5.45 λίγες μοίρες από τις Πλειάδες! Σε πλήρη εξέλιξη σε βόρεια και νότια (Λατινική) Αμερική και λιγότερο
στην Αυστραλία ή σε κάποια μέρη της Ασίας και της Ευρώπης.
Η Καραϊβική και το δυτικό τμήμα της Νότιας Αμερικής θα είναι τα προνομιούχα
ανάλογα και με την ώρα (πχ. στο ανατολικό τμήμα της Βραζιλίας θα ξημερώσει πριν
φτάσει στο μεγαλείο της).
Η ολική έκλειψη
Σελήνης -Blood Moon, χρησιμοποιείται επίσης συχνά από τους επιστήμονες για να
περιγράψει τέσσερις ολικές σεληνιακές εκλείψεις που συμβαίνουν στη σειρά.
Στις 18-19
Νοεμβρίου η έκλειψη είναι μέρος μιας «σχεδόν τετράδας» —μιας σειράς τεσσάρων
μεγάλων σεληνιακών εκλείψεων σε δύο χρόνια.
Τρεις από αυτές τις εκλείψεις είναι ολικές, ενώ η 18-19 Νοεμβρίου 2021 είναι μια «βαθιά» μερική έκλειψη. Τόσο «βαθιά» που είναι
σχεδόν ολική.
Ένα όμορφο
κόκκινο φεγγάρι «να του μαχαιρώνει την καρδιά», εκείνο το «Φεγγάρι μάγια μου
΄κανες και περπατώ στα ξένα...» του Μίκη (στίχοι Ερρίκου Θαλασσινού πρώτη
εκτέλεση ο αξεπέραστος Γρηγόρης Μπιθικώτσης), οι «σιωπές αγαπημένες της
σελήνης» του Σεφέρη, ο αξέχαστος Μάνος της νιότης μας που έγραψε και μελοποίησε
ο ίδιος «το φεγγάρι είναι κόκκινο | το ποτάμι είναι βαθύ) και που ο Λευτέρης
Παπαδόπουλος (μελοποίησε ο Γιάννης Σπανός - τραγούδησε η Χάρις Αλεξίου) είδε
«πράσινο»…
Εναλλαγές χρωμάτων και σκιών, ουρανού και γης, σύμπαντος για τον μαγικό
δορυφόρο.
Θα μείνω εδώ και θα υπάρχω όπως μπορώ | και για το πείσμα σας γουρούνια θα
αντέχω
Κόκκινο
φεγγάρι, θάλασσες τεκίλα
φύλλα πεταμένα στη φωτιά
κόκκινο φεγγάρι, κόκκινο λιμάνι
κάτι μου ‘χεις κάνει
Είδα πολλούς που ζήσανε για πλάκα
είδα και άλλους που το πήραν σοβαρά
και τραβηχτήκανε και άσχημα τραβιούνται
και το πληρώσανε στο τέλος ακριβά
Με τα μαύρα
ρούχα, αμίλητοι καπνίζουν, οι φίλοι
κι ονειρεύονται να φύγουν μακριά
οι φίλοι που δε βρήκανε τίποτα ν’ αγαπήσουν
που δεν πιστεύουν τίποτα, κανέναν, πουθενά
Υπάρχουν χίλιοι
τρόποι για να τρελαθείς
υπάρχουν και άλλοι τόσοι για να λες υπομονή
όμως για μένα είναι αργά να τρελαθώ
και είναι ακόμα πιο αργά να κάνω υπομονή
Θα μείνω εδώ και θα υπάρχω όπως μπορώ
και για το πείσμα σας γουρούνια θα αντέχω
θα περιμένω άλλες μέρες
Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας από τη «μοναξιά του σχοινοβάτη» (1992)
Γιατί η Σελήνη γίνεται κόκκινη; «ματωμένο φεγγάρι»;
Το Blood Moon
δεν είναι επιστημονικός όρος, αν και τον τελευταίο καιρό χρησιμοποιείται ευρέως
σε ολική έκλειψη, επειδή παίρνει συχνά κοκκινωπό χρώμα - όπως στην παρακάτω
εικόνα, η οποία λήφθηκε κατά τη διάρκεια της ολικής έκλειψης σελήνης τον Σεπτέμβριο του 2015.
Ολική έκλειψη σελήνης συμβαίνει –όπως είναι γνωστό όταν το φεγγάρι ταξιδεύει
μέσα από την «ομπρέλα» της γης και εμποδίζει 100% το άμεσο ηλιακό φως να
φωτίσει την επιφάνεια του. Ωστόσο, μέρος του ηλιακού φωτός εξακολουθεί να
φτάνει στη σεληνιακή επιφάνεια έμμεσα, μέσω της ατμόσφαιρας της Γης, λούζοντας
τη Σελήνη με μια κοκκινωπή, κίτρινη ή πορτοκαλί λάμψη.
Καθώς οι
ακτίνες του Ήλιου περνούν μέσα από την ατμόσφαιρα, ορισμένα χρώματα στο φάσμα
φωτός -αυτά προς το ιώδες φάσμα- φιλτράρονται από ένα φαινόμενο που ονομάζεται
σκέδαση Rayleigh (Rayleighscattering)
Αυτός είναι ο ίδιος μηχανισμός που προκαλεί πολύχρωμες ανατολές και
ηλιοβασιλέματα. Τα κόκκινα μήκη κύματος επηρεάζονται λιγότερο
από αυτό το φαινόμενο, επομένως το φως που φτάνει στην επιφάνεια της Σελήνης
έχει μια κοκκινωπή απόχρωση, με αποτέλεσμα η πλήρως επισκιασμένη Σελήνη να
πάρει κόκκινο χρώμα.
Μαρξ: θρησκεία το όπιο των λαών
Υπάρχουν και οι
μανιώδεις ακόλουθοι στις λεγόμενες «προφητείες του ματωμένου φεγγαριού» που
κατά τους «ειδήμονες» χριστιανούς κήρυκες John Hagee και Mark Biltz, βρίσκονται
στη Βίβλο, ως τετράδα (σειρά τεσσάρων διαδοχικών σεληνιακών εκλείψεων - όλες
ολικές που συμπίπτουν με εβραϊκές γιορτές - με έξι πανσέληνους μεταξύ, και
χωρίς ενδιάμεσες μερικές σεληνιακές εκλείψεις !!) που ξεκίνησε με τη έκλειψη
Απρ-2014 ως …αρχή των έσχατων καιρών όπως περιγράφεται στο Βιβλίο του Ιωήλ και «έκλεισε» με την
έκλειψη 27|28-Σεπ-2015.
Φεγγάρι
μάγια μου΄κανες
(Της ξενιτιάς) του Μίκηπριν
60 χρόνια -1962 (1η εκτέλεση
Γρηγόρης Μπιθικώτσης και από τότε καμιά 10αριά-20αριά ακόμη … Μανώλης Μητσιάς,
ο «άρχοντας» Δημήτρης Μητροπάνος … Μπάσης ο δεξιοτέχνης του μπουζουκιού και
συνθέτης Μανώλης Πάππος, Τρίφωνο κά)
Το
λαϊκό αυτό αριστούργημα αποτελεί κομμάτι του έργου (και βινύλιου) «Όμορφη Πόλη» (σύνθεση 1961-62 σε Αθήνα | Παρίσι, για
την ομώνυμη επιθεώρηση – θέατρο «Παρκ» -παίχτηκε το καλοκαίρι του 1962 σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη.
Το πρώτο μέρος της στιχουργικά υπέγραφε ο Μποστ
το 2ο ο ίδιος ο συνθέτης, με κομμάτια πάνω σε στίχους Δημήτρη
Χριστοδούλου, Ερρίκου Θαλασσινού και Άκου Δασκαλόπουλου.
(Στίχοι και μουσική που αγάπησα) Στείλε ουρανέ μου ένα πουλί
να πάει στη μάνα υπομονή
Φεγγάρι μάγια
μου ‘κανες
και περπατώ στα ξένα
είναι το σπίτι ορφανό
αβάσταχτο το δειλινό
και τα βουνά κλαμένα
Στείλε ουρανέ μου ένα
πουλί
να πάει στη μάνα υπομονή
Στείλε ουρανέ
μου ένα πουλί
ένα χελιδονάκι,
να πάει να χτίσει τη φωλιά
στου κήπου την κορομηλιά
δίπλα στο μπαλκονάκι,
στείλε ουρανέ μου ένα πουλί
να πάει στη μάνα υπομονή
Να πάει στη μάνα
υπομονή
δεμένη στο μαντίλι
προικιά στην αδερφούλα μου
και στη γειτονοπούλα μου
γλυκό φιλί στα χείλη
Ο τίτλος «Όμορφη πόλη», από το
ομότιτλο (+θα γίνεις δικιά μου) σε στίχους του «καταραμένου» αδερφού του Μίκη, Γιάννη Θεοδωράκη (κύκλος «Λιποτάκτες» ένα
χρόνο πριν –βγήκε και σε 45άρι και, αργότερα, το 1966 ενσωματώθηκε και στο άλμπουμ
«Μικρές Κυκλάδες»
Όμορφη πόλη φωνές μουσικές
απέραντοι δρόμοι κλεμμένες ματιές
ο ήλιος χρυσίζει χέρια σπαρμένα
βουνά και γιαπιά πελάγη απλωμένα
Θα γίνεις δικιά μου πριν έρθει η νύχτα
τα χλωμά τα φώτα πριν ρίξουν δίχτυα
θα γίνεις δικιά μου
Η
νύχτα έφτασε τα παράθυρα κλείσαν
η νύχτα έπεσε οι δρόμοι χαθήκαν
Το
έργο αποτελούν τα τραγούδια: Σερενάτα, Μπουρνάζι, Όταν με δείτε να μιλώ,
Εκείνος που μας χάθηκε, Θλιμμένη ματιά, Του σπιτιού, Της Δουλειάς, Του γάμου,
Του χάρου, Μέσα στα μαύρα σου μαλλιά, Της ξενιτιάς (Φεγγάρι μάγια μού ΄κανες),
Νανούρισμα.
Ερμήνευαν επί σκηνής ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης (καθιερωμένος
πια στο κοινό), η Ντόρα Γιαννακοπούλου (λίγους
μήνες μετά την επιτυχημένη της παρουσία στην παράσταση «Ένας όμηρος») και ο Γιάννης Βογιατζής με τη
Γιοβάννα εναλλάξ το «Μέσα στα μαύρα σου μαλλιά».
Η
ηχογράφηση έγινε το καλοκαίρι του 1962 στο studio Columbia με ηχολήπτη τον Νίκο
Κανελλόπουλο και μουσικούς Γιάννη Διδίλη, Κώστα Παπαδόπουλο και Λάκη Καρνέζη –εκτός
από Μπιθικώτση και Ντόρα Γιαννακοπούλου, πήραν μέρος, Άννα | Μαρία Καλουτά και Ανδρέας Ντούζος, ενώ έκαναν
το ντεμπούτο τους στο σανίδι η Μάρθα Καραγιάννη και η Κατερίνα Γώγου!
σσ. 1. Η λογοκρισία απαγόρευσε να
συμπεριληφθεί στο δίσκο το «Μπουρνάζι» -τραγουδιόταν επί σκηνής από τη Μαρία
Κωνσταντάρου, γιατί … «περιείχε υπαινιγμούς για το βιοτικό επίπεδο της Ελλάδας»
-ξεκίναγε με το στίχο «Είμαστε λαός φτωχός» κομμάτι που τελικά δεν πέρασε ποτέ
στη δισκογραφία και παραμένει ως σήμερα ανέκδοτο…
2. Η φυματίωση του Μίκη εμφανίστηκε ξανά τότε
«από το πουθενά» έτσι ίσα-ίσα που πρόλαβε τη γενική πρόβα και μετά πήγε στο Παρίσι
(για δουλειά -έγραφε μουσική για ένα φιλμ) και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε
σανατόριο στο Έσεξ της Αγγλίας και μετά στο δικό μας στην Πεντέλη.
Έτσι δεν ήταν παρών στις παραστάσεις παρά μόνο την τελευταία διευθύνοντας για
λίγο και την ορχήστρα, ενώ στο μεσοδιάστημα εμφανίστηκαν οι Στέλιος Καζαντζίδης
+ Μαρινέλλα (ο θρυλικός «Καημός» είχε ηχογραφηθεί νωρίτερα σε πρώτη εκτέλεση από
αυτό το –τότε, «δίδυμο») και ο Μανώλης Χιώτης με τη Μαίρη Λίντα.
3. Οι
"Λιποτάκτες" περιλαμβάνουν
τέσσερα μελοποιημένα ποιήματα του
αδελφού του Μίκη Γιάννη (πιθανά μεταξύ 1952-1954).
Όπως εξομολογείται ο ίδιος ο Μίκης, τα ποιήματα αυτά «τα μάζευε από πεταμένα χαρτάκια που έβρισκε στον κήπο
τους στα Χανιά», όπου τα σκορπούσε ο αδερφός του
Ο
Γιάννης Θεοδωράκης ήταν «παλιός»: έβγαλε στον αέρα πτυχές της δράσης του παρακράτους - όντας ένας από τους
δημοσιογράφους που αποκάλυψε τους δολοφόνους
του Γρηγόρη Λαμπράκη. Έκανε τα πρώτα δημοσιογραφικά του βήματα στους
«Δρόμους της Ειρήνης», στη συνέχεια στην (προδικτατορική) «Αυγή» και αργότερα
στον «Ριζοσπάστη» μετά την επανέκδοσή του, το Σεπτέμβρη του 1974. Ποιητικά του έργα: Λιποτάκτες - τέσσερα τραγούδια: Όμορφη Πόλη, Αυγή Αφράτη,
Δακρυσμένα Μάτια, Χάθηκα - που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, ο οποίος
μελοποίησε επίσης τα ποιήματα Λειτουργία - στην ενότητα Αρχιπέλαγος - Βγάλε τα
μαύρα πανιά, Μελαχρινό αγόρι - Οκτώβρης '98 - Μενεξεδένια τα βουνά -Ταξίδι μέσα
στη Νύχτα - Νύχτα μαγικιά, Κάνε κουράγιο, Η αγάπη ζει με τ' όνειρο, Μη με
προδώσεις, Χωρίσαμε - Χαιρετισμοί - κ.ά.
Έχουν επίσης εκδοθεί σε βιβλία τα ποιητικά του έργα Πλημμύρα, Ένα τραγούδι του
καιρού, καθώς και τα πεζά Υπέρ Βωμών και Αστειών, όπου διακωμωδεί το
παρακράτος.
Έφυγε από τη ζωή τον Δεκέμβρη
του 1996 –σίγουρα όχι σαν λιποτάκτης, όπως ο ίδιος πιθανά πίστευε.
Γεννήθηκε
το 1932 στα Γιάννενα και έκανε τα πρώτα του βήματα στη δημοσιογραφία σε
εφημερίδες και περιοδικά της Αριστεράς στη δύσκολη περίοδο της φασιστικής βίας
και τρομοκρατίας, αψηφώντας διώξεις και κινδύνους.
Στις 10 Νοέμβρη 1996 έστειλε από το κρεβάτι του πόνου (δημοσιεύθηκε στο
"Ριζοσπάστη"), ένα τελευταίο κείμενό του με αφορμή το βιβλίο του Β.
Αποστολόπουλου για τον ΔΣΕ στη Ρούμελη. Τέλειωνε με τη φράση "Ναι... Μπορούμε και πάλι να ελπίζουμε" ! Στα ποιήματά του έγραφε
"θάμαι πάντα μόνος", αλλά
έφυγε –όπως του έπρεπε, περιτριγυρισμένος με αγάπη, δίνοντας τη μάχη μέχρι το
τέλος γενναία, με πολύ κουράγιο και καλή διάθεση.
Τα τραγούδια του δίσκου
1.Εισαγωγή (Ορχήστρα)
2.Σερενάτα (Μποστ) Αν. Ντούζος
3.Όταν με δείτε να μιλώ (Δ. Χριστοδούλου)
Ντ. Γιαννακοπούλου
4.Του σπιτιού (Ερ. Θαλασσινού) Χορωδία
5.Της ξενιτιάς (Ερ. Θαλασσινού) Γρ.
Μπιθικώτσης
6.Νανούρισμα (Ερ. Θαλασσινού) Ντ.
Γιαννακοπούλου
7.Μέσα στα μαύρα σου μαλλιά (Α.
Δασκαλόπουλου) Γρ. Μπιθικώτσης-Χορωδία
Και το κόκκινο φεγγάρι
μου μιλάει για σένα, το ρωτάω αν με περιμένεις κι εκείνο απαντά…
Περπατάω
έρημος και μόνος κι έρμος,
μάτια κρυμμένα κάτω από το καπέλο, χέρια στις τσέπες, γιακάς ανασηκωμένος.
Σφυρίζω
στ΄αστέρια που αχνοφάνηκαν.
Και
το κόκκινο φεγγάρι μου μιλάει για σένα, το ρωτάω αν με περιμένεις, κι εκείνο
απαντά: «Αν θες να ξέρεις, δεν υπάρχει καμιά εδώ»… Και
γω το όνομα φωνάζω για να ρθεις, όμως όλος ο κόσμος μιλώντας για σένα, μου
φωνάζει: «Είναι αργά πια τι θέλεις να μάθεις; δεν υπάρχει καμιά εδώ».
(σφύριγμα
του μουσικού μοτίβου) Κόκκινο
φεγγάρι, ποιος θα είναι ειλικρινής μαζί μου;
Κόκκινο φεγγάρι, την έχασα χτες βράδυ χωρίς να ειδωθούμε.
Εγώ
όμως λέω ότι με περιμένει, έξω στο μπαλκόνι απόψε στις τρεις η ώρα, και προσεύχεται
στους αγίους να μπορέσει να με δει.
Αλλά όχι …όχι δεν …
(κατά
λέξη μετάφραση του στίχου)
Είχα χίλια και περισσότερα ραντεβού, τόσα πολλά και περισσότερα τσιγάρα άναψα, πολλά
φλιτζάνια καφέ που ήπια,
φίλησα χιλιάδες πικρά χείλη. (συνεκδοχικά)
Χιλιάδες συναντήσεις, τόσα και παραπάνω τσιγάρα άναψα και φλιτζάνια καφέ ήπια, χιλιάδες
οι πίκρες … τίποτα.
Και
το κόκκινο φεγγάρι μου διηγείται για σένα,
Κόκκινο φεγγάρι, (σφύριγμα
του μουσικού μοτίβου)
(για
ναπιλιτανομαθείς) Vacodistrattamenteabbandunato | ll'uocchiesott' 'ocappielloannascunnute | mane 'int' 'asaccaebáveroaizato | Vacosiscanno ê stellecasó' asciute. E 'a luna rossa mme parla 'e te | io lle domando si aspiette a me | e
mme risponne: "Si 'o vvuó' sapé | ccá nun ce sta nisciuna".
E i' chiammo 'o nomme pe' te vedé | ma, tutt' 'a gente ca parla 'e te | risponne:
"E' tarde che vuó' sapé? | Ccá nun ce sta nisciuna".
Luna rossa, chi mme sarrá sincera? Luna rossa | se n'è ghiuta ll'ata sera | senza
mme vedé.
E io dico ancora ch'aspetta a me | for' 'o barcone stanott'ê ttre | e prega 'e
Sante pe' mme vedé.
Ma nun ce sta nisciuna.
Mille e cchiù appuntamente aggio tenuto | tante e cchiù sigarette aggio
appicciato | tanta tazze 'e café mme só' bevuto | mille vucchelle amare aggio
vasato.
E 'a luna rossa mme parla 'e te, …
Luna rossa
Luna rossa - κόκκινο
φεγγάρι
Το τραγούδι-μύθος στη διάλεκτο της Νάπολης που δημοσιεύτηκε το 1950, γραμμένο
από τον Vincenzo De Crescenzo και μελοποιημένο από τον Antonio Vian (AntonioViscione), παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη γιορτή της
Piedigrotta το 1950 στο Θέατρο Augusteo, ερμηνευμένο από τον Giorgio Consolini.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα το τραγούδι έγινε πολύ δημοφιλές και μια από τις μεγάλες
επιτυχίες της μεταπολεμικής περιόδου, όχι μόνο στη Νάπολη και στην Ιταλία αλλά και
στο εξωτερικό (σε 42 γλώσσες και διαλέκτους!!). Μόλις έφτασε στις ΗΠΑ θα ηχογραφηθεί (ως Blushing Moon) από τον Frank Sinatra
και αργότερα από Ella
FitzgeraldDean
Martinκά.
Έχει ερμηνευτεί και ηχογραφηθεί από μυριάδες τραγουδιστές από όλο τον
κόσμο, ενίοτε υφιστάμενο –σημεία των καιρών, την (εκόντως ακόντως) καλλιτεχνική
«μόλυνση» της χώρας του μεταφραστή και ερμηνευτή –αναφέρουμε ενδεικτικά
τους δικούς μας Γιώργο Νταλάρα και Μάριο Φραγκούλη … Claudio Villa, Luciano
Virgili, Piero Umiliani, Mario Merola, Mario Trevi, Massimo Ranieri, Lina
Sastri, Gabriella Ferri, Mia Martini, Enzo Gragnaniello, Renato Carosone, Renzo
Arbore e L'Orchestra Italiana, Carlo Buti, Eddy Napoli, Sergio Bruni, Roberto
Murolo, Lucienne Delyle, Tony Martin, Joséphine Baker, Luciano Tajoli, Jovanotti,
Franco Ricci, Mirna Doris, Mango, Noa, Caetano Veloso, Vic Damone, Mario
Tessuto, Nada trio, Orquesta Huambaly, M'Barka Ben
Taleb (εκτέλεσηστααραβικά!).
Vincenzo De Crescenzo:
Ποιητής και μουσικός (μελωδός χωρίς μεταγραφή), ο DeCrescenzo καθιερώθηκε ως συγγραφέας ναπολιτάνικων
τραγουδιών το 1950 χάρη στη LunaRossa, την οποία
έπαιζε ο GiorgioConsolini.
Χάρη στη μουσική του Vian
(ψευδώνυμο του AntonioViscione),
στο ρυθμό του beguine
και σε ένα κείμενο που χρησιμοποιούσε μια γλώσσα με τις ρίζες του στο παρελθόν
αλλά βαθιά νέα, η LunaRossa ξεκίνησε μια
μικρή επανάσταση στο ναπολιτάνικο τραγούδι μπαίνοντας με επιτυχία σε νυχτερινά
κέντρα και ξεκινώντας το λεγόμενο nouvelleNeapolitanvague. Το κομμάτι έγινε σύντομα παγκόσμια
επιτυχία: ηχογραφήθηκε στην Ιταλία από τον ClaudioVilla, τραγουδήθηκε επίσης από τους FrankSinatra, EllaFitzgerald και DeanMartin.
Το Φεστιβάλ της Νάπολης: Ο DeCrescenzo σημάδεψε
την εποχή των Φεστιβάλ της Νάπολης, μεταξύ άλλων θυμόμαστε τις Arriarricavalluccio, Benemio, 'Avocca 'eCuncettina, Solitudine, Malinconicoautunno-με την MarisaDelFrate, κέρδισε το VFestivalκαι έγινε μουσικό μοτίβο της ομώνυμης
ταινίας, επίσης το
βραβευμένοCredere
(με NunzioGalloκαι Milva), Calamitad'oro (με τον ClaudioVilla στα νιάτα του), Serenatella 'emaggio, Mandulino 'eSantaLucia, 'Afigliad' 'ocafettiere, Durmì, Allegrettomanontroppo, Fenestaverde, Mariajeje, Inferno, SiDiovulesse, Ilsole è natoaNapoli, Napule è una, 'AterzaMaria.
Είχε
ιδρύσει, μαζί με άλλους στιχουργούς, τραγουδοποιούς και μουσικούς, δισκογραφική
εταιρεία και ήταν από τους κύριους αρχιτέκτονες εκείνης της λαϊκής «εξέγερσης»
που έδωσε τέλος στην ιστορία των Φεστιβάλ της Νάπολης όταν έγινε κατανοητό ότι
η ποιότητα του τραγουδιού είχε ξεπουληθεί στη δύναμη και τα συμφέροντα των παντοδύναμων
δισκογραφικών εταιρειών.
Στη δεκαετία του εβδομήντα υπήρξε δημιουργός πολυάριθμων επιτυχημένων ναπολιτάνικων
θεατρικών έργων και δραμάτων με επεξεργασίες ξανά και ξανά -στο περιεχόμενο και
τις μορφές τους με έναν καινοτόμο τρόπο: αποτέλεσμα έρευνας και διαισθήσεων που
συχνά συνδύαζαν σκηνογραφικά και θεαματικά κινηματογραφικά στοιχεία με αυτά του
παραδοσιακού λαϊκού θεάτρου.
Έγραψε επίσης μια ποιητική συλλογή, Celeste, που παραμένει το λογοτεχνικό του
αριστούργημα.