Ιστορική έχει μείνει η απολογία του στη δίκη της Λειψίας
Ο Γκεόργκι Δημητρώφ (1882 - 1949) υπήρξε στέλεχος του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Παιδί εργατικής οικογένειας από τη νοτιοδυτική Βουλγαρία, δούλεψε ως στοιχειοθέτης σε τυπογραφείο και αναδείχθηκε σε συνδικαλιστής ηγέτης. Εντάχθηκε στο Βουλγαρικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα το 1902 και προσχώρησε στην επαναστατική - μαρξιστική πτέρυγά του με επικεφαλής τον Ντίμιταρ Μπλαγκόεφ, τους λεγόμενους «στενούς σοσιαλιστές». Το 1903, οι «στενοί σοσιαλιστές» δημιούργησαν ξεχωριστό κόμμα. Το 1915 ως εκλεγμένος βουλευτής στο κοινοβούλιο αντιτάχθηκε στην ψήφιση των πολεμικών πιστώσεων. Γι' αυτό το λόγο φυλακίστηκε μέχρι το 1917. Το 1919 το κόμμα των «στενών σοσιαλιστών» μετονομάζεται σε Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας και εντάσσεται στην Κομμουνιστική Διεθνή. Μετά την επικράτηση της δικτατορίας του Τσάνκοφ στη Βουλγαρία, ο Γκ. Δημητρώφ διέφυγε στο εξωτερικό, ενώ καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο. Εμεινε στη Σοβιετική Ενωση μέχρι το 1929. Στη συνέχεια, ταξίδεψε στη Γερμανία, χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα και ανέλαβε ευθύνη στο Κεντροευρωπαϊκό τμήμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Το Μάρτη του 1933, συνελήφθη μαζί με τους Βούλγαρους κομμουνιστές Ποπόφ, Τάνεφ, τον αρχηγό της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΚΚ Γερμανίας Ερνστ Τόργκλερ με την κατηγορία του εμπρησμού του Ράιχσταγκ στις 27 Φλεβάρη 1933. Ο Γκ. Δημητρώφ αναδείχθηκε το 1934 σε Γραμματέας της Κομμουνιστικής Διεθνούς μέχρι και την αυτοδιάλυσή της το 1943. Από αυτήν τη θέση πρωτοστάτησε στην πολιτική γραμμή της Διεθνούς, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά το 7ο Συνέδριο. Το 1944, μετά από 22 χρόνια εξορίας, επέστρεψε στη Βουλγαρία. Ηγήθηκε του ΚΚ Βουλγαρίας ως Γενικός Γραμματέας και της εγκαθίδρυσης της σοσιαλιστικής εξουσίας στη χώρα. Πέθανε τον Ιούλη του 1949. Ο εμπρησμός τους Ράιχσταγκ (γερμανικό κοινοβούλιο) έγινε λίγες μέρες πριν από τις εκλογές του Μάρτη του 1933. Ηδη, από τις 30 Γενάρη, ο Χίτλερ είχε διοριστεί καγκελάριος από τον Πρόεδρο Χίντεμπουργκ και με τις ευλογίες του γερμανικού κεφαλαίου. Η ναζιστική κυβέρνηση υποστήριξε πως ο εμπρησμός ήταν μέρος σχεδίου «κομμουνιστικής εξέγερσης» και έτσι πέρασε σε μια ανελέητη ανοιχτή επίθεση ενάντια στους κομμουνιστές με συλλήψεις στελεχών και μελών του ΚΚ ανάμεσά τους και του ηγέτη του Ερνστ Τέλμαν.
 |
| Der Richter - Der Gerichtete (Ο δικαστής - ο ένοχος) |
Η δίκη της υπόθεσης πραγματοποιήθηκε στην πόλη της Λειψίας. Ξεκίνησε στις 21 Σεπτέμβρη του 1933, στο IV Ποινικό Δικαστήριο του Ράιχ και ολοκληρώθηκε στις 23 Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου. Όπως αποδείχθηκε, ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ αποτέλεσε οργανωμένη προβοκάτσια των ναζί, με στόχο να ενοχοποιήσουν το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας και την Κομμουνιστική Διεθνή. Το κατηγορητήριο της δίκης κατέρρευσε και οι ναζιστικές αρχές υποχρεώθηκαν να αφήσουν τον Δημητρώφ και τους συντρόφους του ελεύθερους να φύγουν για την ΕΣΣΔ.
Το κείμενο που
ακολουθεί αποτελείται από αποσπάσματα της απολογίας του Γκ. Δημητρώφ στις 16
Δεκέμβρη του 1933. Στα αποσπάσματα που επιλέχθηκαν αναδεικνύεται η στάση του
κομμουνιστή απέναντι σε ένα δικαστήριο οργανωμένο από το αστικό κράτος (και
ειδικότερα από τη φασιστικής μορφής διακυβέρνηση) που έχει ως στόχο όχι μόνο τη
φυσική του εξόντωση αλλά την ηθική και πολιτική καταδίκη του κομμουνισμού, της
πάλης της εργατικής τάξης για την απελευθέρωσή της. Η στάση του Γκ. Δημητρώφ
είναι υποδειγματική, δε στέκεται ως ένα ξεχωριστό άτομο απέναντι στους δικαστές
του. Αναδεικνύει εξαρχής τον πολιτικό στόχο της δίκης. Η αντιπαράθεση στη δίκη
γίνεται αντιπαράθεση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργατική τάξη, ανάμεσα στην
αστική εξουσία και τους μηχανισμούς της και το επαναστατικό εργατικό κίνημα, το
κομμουνιστικό κίνημα.
Ο Γκ. Δημητρώφ αξιοποιεί το βήμα του δικαστηρίου, για να
αναπτύξει τις θέσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς, να προπαγανδίσει την ανάγκη
υπεράσπισης της Σοβιετικής Ενωσης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να
κατανοήσουμε και τα αποσπάσματα από την απολογία του, που αναφέρονται στην
έκκληση της ΚΔ για κοινή δράση κομμουνιστών και σοσιαλδημοκρατών ενάντια στο
φασισμό. Το ΚΚΕ έχει θέσει το ζήτημα της ανάγκης κριτικής μελέτης των
επεξεργασιών του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και εκείνης της περιόδου, με
σκοπό την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για το σήμερα και το αύριο. Για το
ζήτημα της συμμαχίας κομμουνιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων υπενθυμίζουμε
την εξής επισήμανση του «Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ β' τόμος (1949-1968)» στη
σελ. 99:
« (...)
Κυριάρχησε η
άποψη ότι τα Κομμουνιστικά Κόμματα δεν θα μπορούσαν να απεγκλωβίσουν τις
εργατικές δυνάμεις που ακολουθούσαν τη σοσιαλδημοκρατία, ότι θα απομονώνονταν
από αυτές αν δεν ακολουθούσαν πολιτική συμμαχίας με τα σοσιαλδημοκρατικά
κόμματα.
Οι ιστορικές
εξελίξεις έδειξαν ότι μεγάλο μέρος της βάσης των άλλων κομμάτων κερδίζεται με
την όξυνση της ταξικής πάλης, με ισχυρό ιδεολογικό μέτωπο κατά της αστικής
πολιτικής και του οπορτουνισμού, και ότι αυτό αφορά και την περίοδο κορύφωσης
των κοινωνικοπολιτικών συγκρούσεων, ακόμα περισσότερο αυτή».
είναι του Γιώργου Πολυμερίδη.
