"Μια ζωή μέσα στους δρόμους" - Οι ιστορίες πίσω από τα τραγούδια και άγνωστες μαρτυρίες για τον “άρχοντα”

Το διαθέσιμο έντυπο υλικό για τον Δημήτρη Μητροπάνο είναι _σε σχέση με το ανθρώπινο και μουσικό του εκτόπισμα δυσανάλογο, θα λέγαμε ελάχιστο. Μετά την πρώτη μονογραφία __σσ. “Δημήτρης” _2014, βιβλίο του Ευθύμη Φιλίππου, (σσ. βραβευμένου για την κινηματογραφική του συνεισφορά ως σεναριογράφος ταινιών του Λάνθιμου) και σχεδόν ταυτόχρονα _Δεκέμβρη 2014, ένα  64 σελίδων Δημήτρης Μητροπάνος / Χωρίς Επίλογο (CD Single + Βιβλίο) ISBN13_9789609635028 \ 5099973987727 CD + Book 12/2012 …ενόψει ενός νέου άλμπουμ που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί... Ο Δημήτρης Μητροπάνος λίγες μέρες πριν τον αιφνίδιο θάνατό του είχε ξεκινήσει στο στούντιο τα πρώτα δοκιμαστικά για την ηχογράφηση του νέου του CD σε μουσική Μίνου Μάτσα. Τα τέσσερα τραγούδια που πρόλαβε να τραγουδήσει καθώς και το τραγούδι "Μια Νύχτα" που ερμήνευσε στην τηλεοπτική σειρά ΤΟ ΝΗΣΙ είναι τα τελευταία δείγματα μιας διαχρονικής πορείας. Παράλληλα ο Οδυσσέας Ιωάννου σε μια μικρή νουβέλα και με αφετηρία την ημέρα του αποχαιρετισμού 19 Απριλίου 2012, ξετυλίγει τη ζωή και την καριέρα ενός γνήσιου Έλληνα, ενός σπουδαίου καλλιτέχνη και ανθρώπου. -Minos-EMI-
Το παρακάτω κείμενο είναι ένα μικρό απόσπασμα από μια συζήτηση που ξεκίνησε στις 18 Απριλίου του 2012 και συμμετείχαν κάποιοι άνθρωποι που έζησαν κοντά του. Ο Βασίλης, ο Σπύρος, η Μυρσίνη, ο Δημήτρης, ο Βασίλης, η Λία, ο Μάκης, η Βένια, ο Γιάννης, ο Ηλίας και η Αναστασία. Στους χώρους που έγινε η συζήτηση υπήρχε πάντα κρύο νερό, μικροί πλαστικοί αναπτήρες και κρέας. Η παρούσα έκδοση δημιουργήθηκε για λογαριασμό της Minos EMI. (Από την έκδοση του Ευθύμη Φιλίππου)

Δημήτρης Μητροπάνος: τραγούδησε τις αγωνίες και τους αγώνες του λαού _ βαδίζοντας μαζί στον ίδιο δρόμο

"Μια ζωή μέσα στους δρόμους"

Με τον Δημήτρη Μητροπάνο
βαδίζαμε μαζί στον ίδιο δρόμο,
σταθερά και ακλόνητα.

Ο ίδιος τίμησε με την παρουσία του εκδηλώσεις του Κόμματος και τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του "Οδηγητή" όλα τα χρόνια.

Πηγαία λαϊκή φωνή, με μεγάλη, ουσιαστική κατάθεση στο ελληνικό τραγούδι, ο Δημήτρης Μητροπάνος, διήνυσε μια 45χρονη διαδρομή στο τραγούδι στεφανωμένη με επιτυχίες, από τότε που τυχαία τον άκουσε να τραγουδά ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και μέσω εκείνου βρέθηκε στην «Κολούμπια». Έκτοτε ξεκινά μια πορεία στο ελληνικό τραγούδι, με διάρκεια και ερμηνείες-σταθμούς του λαϊκού και έντεχνου τραγουδιού που τον κατέταξαν στους λαϊκούς βάρδους.

Η φωνή του, ειδικά από τη δεκαετία του ’90 και μετά, έγινε ο μελωδικός «τόπος» όπου συναντήθηκε ένα ρεύμα του λαϊκού τραγουδιού με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και με τραγούδια των οποίων οι στίχοι και η μουσική διαφοροποιούνταν από τη θεματολογία του κλασικού λαϊκού τραγουδιού.

Σε αυτή τη «συνάντηση» η φωνή του διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο γιατί προσέλκυσε στιχουργούς και συνθέτες να γράψουν με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι μέχρι τότε, αλλά και μπόλιασε νέες μορφές στιχουργίας και σύνθεσης με τη δωρική λιτότητα του κλασικού λαϊκού τραγουδιού, το οποίο είχε επηρεάσει τον Μητροπάνο.

Όταν ο Πάνος Γεραμάνης
έγραφε για τον Μητροπάνο

«Ξεχωριστή στο πρόγραμμα του Δημήτρη Μητροπάνου στο Ζοοm μία ενότητα τύπου... τζουκ μποξ» έγραφε ο Πάνος Γεραμάνης στα Νέα, τον Φεβρουάριο του 2002. Ο δημοσιογράφος είχε βρεθεί στις πρόβες του τρίωρου προγράμματος με 60 τραγούδια «σαν μια διαδρομή, από μεγάλες στιγμές του γνήσιου λαϊκού τραγουδιού, σε όλες του τις τάσεις» είχε γράψει τότε στο άρθρο του, που το τιτλοφορούσε «Στο τζουκ μποξ της καρδιάς».
Έλεγε, λοιπόν, ο Δημήτρης Μητροπάνος, όπως «κατέθετε» στο άρθρο του ο Π. Γεραμάνης:
«Και είναι τόσα τα τραγούδια, τόσα που θέλω να πω. Έτσι όπως ζωντανεύει η επιθυμία μου να τα ακούσω στα παιδικά μου χρόνια, ρίχνοντας το κέρμα μιας δραχμής κι αργότερα του τάληρου στα πραγματικά τζουκ μποξ στα καφενεία, τα σφαιριστήρια και τις λαϊκές ταβέρνες. Οι πολύ έντονες μνήμες μου από εκείνες τις εποχές, που ο κόσμος δεν είχε τη δυνατότητα να ακούει τους μεγάλους τραγουδιστές της προτίμησής του στα λαϊκά μαγαζιά κι έβρισκε τον τρόπο να ρίχνει τις δραχμές στα τζουκ μποξ και να απολαμβάνει τις λαϊκές επιτυχίες πίνοντας το ούζο ή το κρασί του με λίγο μεζέ. Όλα αυτά που έζησα, με συγκινούν και με τονώνουν κι έτσι βγάζω όλο μου τον εαυτό την ώρα που τραγουδώ αυτά τα αθάνατα τραγούδια».

Έντεκα χρόνια μετά το «τελευταίο ζεϊμπέκικο» του Δημήτρη Μητροπάνου, ένα νέο _σχετικά, βιβλίο για τον αείμνηστο ερμηνευτή, με την υπογραφή των δημοσιογράφων Θανάση Κάππου (απόφοιτος του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών _έχει γράψει κυρίως ιστορικά και πολιτικά βιβλία… Αριστερά, πολιτική και ποδόσφαιρο, Τα περίπτερα της Αθήνας, ο κοινοβουλευτικός Κώστας Κάππος και η επανάσταση που έρχεται) _γιος του Κώστα _ μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και κοινοβουλευτικού του εκπρόσωπου μέχρι το 1989…) και Νίκου Μερτζάνη (εργάστηκε μεταξύ άλλων για 11 χρόνια στο ελεύθερο, αστυνομικό και πολιτικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα Απογευματινή, υπήρξε πολεμικός ανταποκριτής και αρχισυντάκτης στα δελτία ειδήσεων του ΑΝΤ1, ενώ διετέλεσε Γενικός Διευθυντής Ενημέρωσης της ΕΡΤ1).

Ένας στίχος που περιγράφει όσο κανένας άλλος τη σχέση του Δημήτρη Μητροπάνου με τον κόσμο. Μια σχέση αγάπης και λατρείας. Για σαράντα πέντε και πλέον χρόνια. Μέρες και νύχτες. «Αλίμονο», σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά! «Άκου, έχω φωνή». Η δύναμη των λέξεων που έγιναν στίχος. Τρεις λέξεις – μια ζωή. Σε συντροφεύουν κάθε στιγμή. Στα εύκολα, στα δύσκολα, και πιότερο σε εκείνα τα πιο δύσκολα που χρειάζεσαι κάτι για να πιαστείς. «Δεν θέλω πια να μάθω τι ζητάμε, φτάνει να μου χαρίσεις δυο φιλιά». Το έμβλημα των απανταχού ερωτευμένων. Η προσωποποίηση του μεγαλύτερου συναισθήματος στον κόσμο ανά τους αιώνες σε δεκατρείς λέξεις… Όσο γι’ αυτούς που μας μίλησαν για τον Μήτσο, τον δικό τους Μητροπάνο, ήταν άνθρωποι που κατάλαβαν το φτιασίδι και την προσπάθειά μας.

Όταν θες να μιλήσουμε για τον Μήτσο δεν χρειάζεται μέσο και πληθυντικός. Όπως εμείς. Όπως ο Μήτσος. Σπάνιες μαρτυρίες και σπονδυλωτές ιστορίες. Για τον πολιτικό και τον ποδοσφαιρικό Μητροπάνο. Για το “Μαρτινέγκο” και τη Νέα Φιλαδέλφεια, τα χρόνια τα δίσεκτα με τον Μίκη. Για τα “Πικροσάββατα” και εκείνη την παράξενη ιστορία με τη φωτογραφία ενός δωδεκάχρονου ψηλού παιδιού στη Ρουμανία. Άγνωστα γεγονότα, τα οποία συνοδεύουν εμβληματικά τραγούδια που ερμήνευσε ο Δημήτρης Μητροπάνος, όπως και οι συνεργασίες του με μεγάλα ονόματα του χώρου, αποκαλύπτονται συνολικά για πρώτη φορά. Μέσα από τις ιστορίες αυτές, ξεδιπλώνονται διάφορες πτυχές της ζωής του: η ανθρώπινη πλευρά του καλλιτέχνη, τα παιδικά του χρόνια, η οικογένειά του, οι φίλοι του και εκατοντάδες άγνωστοι που νιώθουν ευγνωμοσύνη γι’ αυτόν, οι πολιτικές του πεποιθήσεις, που αντικατοπτρίζονταν στη χρυσή αλυσίδα με το σφυροδρέπανο που φορούσε στο λαιμό, αλλά και η μεγάλη του αδυναμία: το ποδόσφαιρο και συγκεκριμένα ο Ολυμπιακός. Παιδικοί και αδελφικοί φίλοι του Δημήτρη Μητροπάνου, συνάδελφοι και συνεργάτες του, άνθρωποι που υπηρέτησαν τη θητεία τους μαζί του ή ήταν παρόντες σε σημαντικές στιγμές της ζωής του καταθέτουν για πρώτη φορά τις μαρτυρίες τους για το μεγαλύτερο ίσως και σίγουρα αξέχαστο Έλληνα λαϊκό ερμηνευτή.Τις σελίδες του συμπληρώνουν σπονδυλωτές ιστορίες και μοναδικά ντοκουμέντα από εφημερίδες και έντυπα μιας άλλης εποχής.

Πρόκειται για ένα βιβλίο-ενθύμιο, που όποιος το έχει, θα έχει ένα ιστορικό τεκμήριο, ένα συλλεκτικά χαραγμένο σημείο αναφοράς για την Ελλάδα του 20ού αιώνα μέσα από πολιτικά, κοινωνικά και μουσικά χαρακτηριστικά» αναφέρει ο Θανάσης. Ένα σχολικό ντοκιμαντέρ αποτέλεσε την αφορμή για το βιβλίο που υπογράφουν από κοινού ο Θανάσης Κ. Κάππος και ο 17χρονος γιος του Κώστας. Μάλιστα, η συγκεκριμένη έκδοση δεν θα υπήρχε καν χωρίς το νεαρότερο Κάππο, αφού αυτός ήταν που συνάντησε -με άλλη αφορμή- το στενότερο φίλο του Δημήτρη Μητροπάνου. Το 2021, στην Τερψιθέα της Λάρισας, κάναμε μια συνάντηση με το γιο μου με τον Γεράσιμο Μπετσιμέα, έναν παλιό “Λαμπράκη”, έναν παλιό αριστερό, για ένα σχολικό ντοκιμαντέρ. Εκεί μας είπε “αν δεν γίνει τώρα βιβλίο, δεν θα γίνει ποτέ”. Μετά την παραίνεσή του, λέει ο γιος μου “ας το κάνουμε”» εξηγεί ο Θανάσης.

Από εκείνη τη συνάντηση και μέχρι να πάρει υπόσταση το βιβλίο, πέρασαν περισσότερα από δυόμισι χρόνια, αφού μέλημα του κ. Κάππου ήταν να ψάξει και να βρει ανθρώπους που δεν είχαν μιλήσει ποτέ για τον Δημήτρη Μητροπάνο. Γιώργος Κούδας, Βασίλης Κωνσταντίνου, Κώστας Αϊδινίου, Χρήστος Λεοντής, Ηλίας Γεράκης, Νίκος Μαραγκουδάκης, καθώς και η ξαδέλφη του Άλκη Αλκαίου Ιωάννα Ντίνου είναι μόνο κάποιοι που ζωντανεύουν με τις αφηγήσεις τους σκηνικά με πρωταγωνιστή τον Δημήτρη, με πολλά από αυτά να έχουν κοινό παρονομαστή τη δοτικότητα και τη μεγαλοψυχία του καλλιτέχνη.

Ο Μαραγκουδάκης, που υπηρέτησε φαντάρος στην Κομοτηνή μαζί με τον Δημήτρη Μητροπάνου, αναφέρει ότι, όταν κατά τη διάρκεια της θητείας τους έβγαιναν με έξοδο μικρής διάρκειας, ο Δημήτρης τραγουδούσε σε ένα κέντρο λίγο έξω από την πόλη, τη “Γαϊδάρα”. Λοιπόν, από το μισό μπουκάλι ουίσκι που ήταν το μεροκάματό του, καημός του ήταν ποιον φαντάρο θα μπορέσει να πρωτοκεράσει _λέει χαρακτηριστικά.

Το στοιχείο αυτό του χαρακτήρα του αποδεικνύεται κι από άλλες διηγήσεις, που αναφέρουν -για παράδειγμα- πως ξεκινούσε με αρκετά χρήματα στην τσέπη από διάφορα μεροκάματα στη Θεσσαλονίκη, όπου κατά καιρούς τραγουδούσε σε διάφορα κέντρα, και έφτανε στην Αθήνα… χρεωμένος, διότι παντού σταματούσε και μοίραζε χιλιάρικα. Ήταν ένας άνθρωπος που είχε πονέσει, είχε δυσκολευτεί κι έτσι βοηθούσε όποιον του ζητούσε, λέγοντας με συγκίνηση ότι δεν απογοητεύτηκε ούτε όταν διαπίστωσε πως κάποιος επιχείρησε να εκμεταλλευτεί την καλοσύνη του. Ήταν ένα παλικάρι που τον προσέγγισε προσποιούμενο κινητικά προβλήματα κι ο Μητροπάνος ανέλαβε να πληρώσει τα πάντα γι’ αυτόν. Είχε όμως ένα χούι, ήθελε η νέα μέρα που θα χαράξει να τον βρει σε άλλο κέντρο από εκείνο που τραγουδούσε. Έτσι, ένα βράδυ, μετά το μαγαζί που δούλευε, πήγε κάπου αλλού με ένα φίλο και συνάντησε το εν λόγω άτομο να χορεύει ζεϊμπέκικο. “Αφού είναι καλά το παλικάρι, δεν πειράζει”, ήταν η επική ατάκα με την οποία αντιμετώπισε το συμβάν __

Στην ευτυχία, στη λύπη, στον πόνο, στον έρωτα, στον χωρισμό. Αγκαλιά, και μόνος! Ενας στίχος που περιγράφει όσο κανένας άλλος τη σχέση του Δημήτρη Μητροπάνου με τον κόσμο. Μια σχέση αγάπης και λατρείας. Για σαράντα πέντε και πλέον χρόνια. Μέρες και νύχτες. “Αλίμονο”, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά! “Ακου, έχω φωνή”. Η δύναμη των λέξεων που έγιναν στίχος. Τρεις λέξεις – μια ζωή. Με κρεμασμένο στο στήθος του από μια χρυσή αλυσίδα ένα μικρό σφυροδρέπανο αντί για το κλασικό σταυρουδάκι!

Εκτός από την αποδοχή που είχε ως άνθρωπος, ξεσήκωνε τα πλήθη και ως καλλιτέχνης. Στο βιβλίο περιγράφονται, εκτός από εμφανίσεις σε νυχτερινά κέντρα, και μοναδικές συναυλίες που πραγματοποιήθηκαν κατά καιρούς, στις οποίες συμμετείχε ο Μητροπάνος και αποθεωνόταν από το κοινό. Μια από αυτές, η μεγάλη συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη στο ιστορικό «Μαρτινέγκο» στην Κρήτη, στο πλαίσιο της μεγάλης του περιοδείας σε Ελλάδα και Κύπρο την περίοδο 1966-’67. Μια συναυλία στο κατώφλι της Χούντας, που εξελίχθηκε σε λαϊκό συλλαλητήριο και «μουσική εξέγερση», όπως περιγράφεται, με τη συμμετοχή της Μαρίας Φαραντούρη, της Ελένης Ροδά και του τότε νεαρού συνθέτη Χρήστου Λεοντή. Ο Μητροπάνος εκείνη τη βραδιά, αν και πρωτοεμφανιζόμενος κατάφερε να ξεσηκώσει τον κόσμο, που φώναζε ρυθμικά «σήκω, Νίκο, να τον δεις», απευθυνόμενος στον Νίκο Καζαντζάκη, που ο τάφος του βρίσκεται πολύ κοντά στο γήπεδο.

«Παιδί αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΔΣΕ που διώχθηκαν σκληρά από το αστικό κράτος και τους μηχανισμούς του, ο Δημήτρης Μητροπάνος αναγκάστηκε να βγει πολύ νωρίς στη βιοπάλη, αναζητώντας μεροκάματο. Έχοντας αυτά τα βιώματα τραγούδησε τις αγωνίες, τους αγώνες και τα βάσανα του λαού και κέρδισε ξεχωριστή θέση στην καρδιά του. Με τη δωρική φωνή και την ξεχωριστή ερμηνεία του πλούτισε το λαϊκό τραγούδι».
_Απόσπασμα από την ανακοίνωση του ΚΚΕ 
με την αναγγελία θανάτου του Δημήτρη Μητροπάνου

Από μικρός δούλευε τα καλοκαίρια για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια. Πρώτα ως σερβιτόρος στην ταβέρνα του θείου του και ύστερα σε ξυλουργεία. Μετά την Γ’ Γυμνασίου, το 1964, ήρθε στην Αθήνα να ζήσει με το θείο του στην οδό Αχαρνών. Προτού τελειώσει το Γυμνάσιο άρχισε να δουλεύει ως τραγουδιστής _τον φώναζαν από μικρό "βλαχάκι", λόγω και της καταγωγής του. Παράλληλα, οργανώθηκε στη Νεολαία Λαμπράκη, καθώς είχε ήδη πολιτικοποιηθεί από νωρίς, δεχόμενος μάλιστα απειλές ότι δε θα τον άφηναν να σπουδάσει λόγω των κομμουνιστικών του καταβολών.

Ολυμπιακάκιας αλλά …

Ένα άλλο γεγονός όπου έδωσε το “παρών”, μαζί με άλλους καλλιτέχνες, για να προσφέρει ήταν οι φιλανθρωπικές εκδηλώσεις που έγιναν για τους σεισμοπαθείς της Θεσσαλονίκης, μετά το σεισμό του ’78. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται ντοκουμέντα για τις συναυλίες αυτές, ενώ συχνά παρατίθενται αποσπάσματα από την εφημερίδα «Μακεδονία» της εποχής. Σπάνια και άγνωστη στους περισσότερους είναι και η ιστορία όπου ο Δημήτρης Μητροπάνος τραγούδησε σε χορό του ΠΑΟΚ, αν και ο ίδιος ήταν _κατά δήλωσή του “άρρωστος” Ολυμπιακός. Ένας χορός που πραγματοποιήθηκε με αφορμή το Κύπελλο Ελλάδας, το οποίο κατακτούσε για δεύτερη φορά στην ιστορία του ο Δικέφαλος του Βορρά το ’74 και μάλιστα έπειτα από έναν τελικό κόντρα στον Ολυμπιακό. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο χορό εκείνο ο Γιώργος Ζαμπέτας βγήκε με το μπουζούκι του, φορώντας σορτς και φανέλα από την επίσημη εμφάνιση της “ασπρόμαυρης” ομάδας.

Επιπλέον, αναφέρεται ότι ο Δημήτρης Μητροπάνος έπαιζε ποδόσφαιρο ως τερματοφύλακας ή ως επιτελικός χαφ. Μάλιστα, συμμετείχε ως παίκτης σε ένα φιλικό αγώνα για την ανακούφιση των σεισμοπαθών, που έγινε στο γήπεδο “Χαριλάου” μεταξύ καλλιτεχνών και αθλητικογράφων. Η σύνθεση των ομάδων, το τελικό σκορ και κάποιες φάσεις του αγώνα ζωντανεύουν σε ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου. Αναφέρονται ακόμα “τσακωμοί” και καζούρα που είχε με φίλους -συχνότερα καλλιτέχνες-, φιλάθλους άλλων ομάδων, ενώ διατηρούσε φιλίες με γνωστούς Έλληνες ποδοσφαιριστές - οι μαρτυρίες ορισμένων εξ αυτών περιλαμβάνονται στο βιβλίο.

Οι συναρπαστικές ιστορίες, με άγνωστες και σπάνιες πληροφορίες για τη ζωή του, βγαίνουν εκτός των ορίων των 120 σελίδων του βιβλίου, καταδεικνύοντας το μεγάλο ενδιαφέρον για τον Μητροπάνο, που παραμένει ολοζώντανο, αν κι έχουν περάσει 14 χρόνια από το θάνατό του.

Η φύση των βιβλίων του Θανάση, η διαφοροποίηση και η ιδιαιτερότητά τους είναι ότι δεν κυκλοφορούν στην αγορά, αλλά είναι _κατά κάποιον τρόπο “συλλεκτικά”_προσωπικά. Το συγκεκριμένο μετράει παραπάνω από μια εκδόσεις, πέρα από παρουσιάσεις και… “χέρι χέρι”, οδεύοντας ψηλότερα. Προσωπικά το συνιστούμε. Μπορείτε να το αποκτήσετε με ηλεκτρονική παραγγελία στις εκδόσεις “Αλήθεια” _ιδιοκτησίας, Θανάση Κ. Κάππου στη διεύθυνση alitheia.publications@gmail.com _ με έμβασμα 28€ στο GR47014011501150 02002034545

Με πληροφορίες και
από το facebook του Θανάση

Δημήτρης Μητροπάνος: τραγούδησε τις αγωνίες και τους αγώνες του λαού _ βαδίζοντας μαζί στον ίδιο δρόμο

Γεννημένος στις 2_Απρ_1948, στην Αγία Mονή, μια συνοικία έξω από τα Τρίκαλα — από την οποία καταγόταν η μητέρα του — μεγάλωσε χωρίς τον πατέρα του, τον οποίο γνώρισε στα 29 του. Μέχρι τα 16 νόμιζε πως σκοτώθηκε στο βουνό (ήταν αντάρτης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας), οπότε έλαβε ένα γράμμα του που έλεγε πως ζει στη Ρουμανία.

17 Απρίλη του 2012 _σαν σήμερα, ο “άρχοντας” άφησε την τελευταία του πνοή στις 11:00 το πρωί, σε ηλικία 64 ετών στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του νοσοκομείου Υγεία έχοντας πολλά ακόμα να δώσει, αφήνοντας πίσω «του αιώνα την παράγκα» να δέρνεται από «βοριάδες» που απειλούν να αφανίσουν ό,τι αντιστέκεται στο πέρασμά τους. Η φωνή του θα μας συντροφεύει πάντα, στην αγωνία για το μεροκάματο και στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή, τραγουδώντας γι’ αυτούς που ερωτεύονται, παλεύουν και ζουν την κάθε τους στιγμή «στη διαπασών»…

Με τον Δημήτρη Μητροπάνο
βαδίζαμε μαζί στον ίδιο δρόμο,
σταθερά και ακλόνητα.

Ο ίδιος τίμησε με την παρουσία του εκδηλώσεις του Κόμματος και τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του "Οδηγητή" όλα τα χρόνια.

Πηγαία λαϊκή φωνή, με μεγάλη, ουσιαστική κατάθεση στο ελληνικό τραγούδι, ο Δημήτρης Μητροπάνος, διήνυσε μια 45χρονη διαδρομή στο τραγούδι στεφανωμένη με επιτυχίες, από τότε που τυχαία τον άκουσε να τραγουδά ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και μέσω εκείνου βρέθηκε στην «Κολούμπια». Έκτοτε ξεκινά μια πορεία στο ελληνικό τραγούδι, με διάρκεια και ερμηνείες-σταθμούς του λαϊκού και έντεχνου τραγουδιού που τον κατέταξαν στους λαϊκούς βάρδους.

Η φωνή του, ειδικά από τη δεκαετία του ’90 και μετά, έγινε ο μελωδικός «τόπος» όπου συναντήθηκε ένα ρεύμα του λαϊκού τραγουδιού με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και με τραγούδια των οποίων οι στίχοι και η μουσική διαφοροποιούνταν από τη θεματολογία του κλασικού λαϊκού τραγουδιού.

Σε αυτή τη «συνάντηση» η φωνή του διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο γιατί προσέλκυσε στιχουργούς και συνθέτες να γράψουν με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι μέχρι τότε, αλλά και μπόλιασε νέες μορφές στιχουργίας και σύνθεσης με τη δωρική λιτότητα του κλασικού λαϊκού τραγουδιού, το οποίο είχε επηρεάσει τον Μητροπάνο.

Συμμεριζόμενος την άποψη ότι ο καλλιτέχνης, αλλά και κάθε άνθρωπος έχει χρέος και ανάγκη να αφουγκράζεται, να μιλά, να αγωνίζεται για τα ζωτικά προβλήματα της εποχής μας, σφράγισε με την απαράμιλλη ερμηνεία του τραγούδια χαραγμένα στη συνείδηση του λαού μας, των Μίκη Θεοδωράκη («Τραγούδι του Νεκρού αδερφού», «Αξιον Εστί», «Ρωμιοσύνη» κ.ά.), Χρήστου Λεοντή (το δοξαστικό της Ειρήνης από την «Καταχνιά») κ.ά.

«Παιδί αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΔΣΕ που διώχθηκαν σκληρά από το αστικό κράτος και τους μηχανισμούς του, ο Δημήτρης Μητροπάνος αναγκάστηκε να βγει πολύ νωρίς στη βιοπάλη, αναζητώντας μεροκάματο. Έχοντας αυτά τα βιώματα τραγούδησε τις αγωνίες, τους αγώνες και τα βάσανα του λαού και κέρδισε ξεχωριστή θέση στην καρδιά του. Με τη δωρική φωνή και την ξεχωριστή ερμηνεία του πλούτισε το λαϊκό τραγούδι».
_Απόσπασμα από την ανακοίνωση του ΚΚΕ 
με την αναγγελία θανάτου του Δημήτρη Μητροπάνου

Από μικρός δούλευε τα καλοκαίρια για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια. Πρώτα ως σερβιτόρος στην ταβέρνα του θείου του και ύστερα σε ξυλουργεία. Μετά την Γ’ Γυμνασίου, το 1964, ήρθε στην Αθήνα να ζήσει με το θείο του στην οδό Αχαρνών. Προτού τελειώσει το Γυμνάσιο άρχισε να δουλεύει ως τραγουδιστής _τον φώναζαν από μικρό "βλαχάκι", λόγω και της καταγωγής του. Παράλληλα, οργανώθηκε στη Νεολαία Λαμπράκη, καθώς είχε ήδη πολιτικοποιηθεί από νωρίς, δεχόμενος μάλιστα απειλές ότι δε θα τον άφηναν να σπουδάσει λόγω των κομμουνιστικών του καταβολών.

Το 1967, ο Μητροπάνος ηχογραφεί τον πρώτο του 45άρη δίσκο, με το τραγούδι «Θεσσαλονίκη». Είχε προηγηθεί η ηχογράφηση του τραγουδιού «Χαμένη Πασχαλιά», που λογοκρίθηκε από τη χούντα και δεν κυκλοφόρησε ποτέ.

Στη μακρόχρονη πορεία του στο τραγούδι, ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους δημιουργούς του λαϊκού και έντεχνου τραγουδιού: Γιώργος Ζαμπέτας, Μίκης Θεοδωράκης, Δήμος Μούτσης, Απόστολος Καλδάρας, Τάκης Μουσαφίρης, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιάννης Σπανός, Μάριος Τόκας. Η πολύ σημαντική συνεργασία με τον Θάνο Μικρούτσικο στο δίσκο «Στου αιώνα την παράγκα», αποτελεί στροφή του ερμηνευτή σε πιο «έντεχνες» διαδρομές, διατηρώντας και πάλι την ταυτότητα του λαϊκού. Ο Μητροπάνος συνεχίζει στα ίδια μονοπάτια, με τραγούδια των Μικρούτσικου, Κορακάκη, Μουκίδη, Παπαδημητρίου κ.ά.

Τελευταίες δισκογραφικές δουλειές του Δημήτρη Μητροπάνου, ήταν η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας του στο Ηρώδειο (Σεπτέμβριος 2009), αποτελούμενη από 2 CD με τον τίτλο «Τα Τραγούδια Της Ζωής Μου», και ο δίσκος «Εδώ Είμαστε» με τραγούδια του Σταμάτη Κραουνάκη σε στίχους του ίδιου, της Λίνας Νικολακοπούλου, του Μάνου Ελευθερίου, του Λάκη Λαζόπουλου και ένα ποίημα του Κωστή Παλαμά.

Ζαμπέτας _Μίκης _Μούτσης _Καλδάρας _
Μάριος Τόκας _Σπύρος Παπαβασιλείου _
Τάκης Μουσαφίρης _Θάνος Μικρούτσικος

Πιτσιρικάς στην «Κολούμπια» γνώρισε τον Γιώργο Ζαμπέτα (τον οποίο μνημονεύει ως μεγάλο του δάσκαλο και δεύτερο πατέρα), δίπλα στον οποίο θα δουλέψει στα «Ξημερώματα».. Όπως έχει δηλώσει, «ο Ζαμπέτας είναι ο μόνος άνθρωπος στο τραγούδι ο οποίος με βοήθησε χωρίς να περιμένει κάτι. Με όλους τους υπόλοιπους συνεργάτες μου κάτι πήρα και κάτι έδωσα».

Το 1966 ο Μητροπάνος συναντάται, τυχαία, για πρώτη φόρα με τον Μίκη Θεοδωράκη και ερμηνεύει, στη θέση άλλου καλλιτέχνη που τότε ασθενούσε, μέρη από τη «Ρωμιοσύνη» και το «Άξιον Εστί» σε μια σειρά συναυλιών στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Το 1972 υπήρξε ένας σημαντικός σταθμός: ο συνθέτης Δήμος Μούτσης και ο ποιητής-στιχουργός Μάνος Ελευθερίου κυκλοφόρησαν τον «Άγιο Φεβρουάριο», με ερμηνευτές τον Μητροπάνο - Πετρή Σαλπέα, σηματοδοτώντας ένα σταθμό στην ελληνική μουσική. Ακολούθησαν «Ο Δρόμος για τα Κύθηρα» του Γιώργου Κατσαρού και «Τα Συναξάρια» του Γιώργου Χατζηνάσιου, έργα με απήχηση στο κοινό.

Η συμμετοχή του σε δίσκους των Λάκη Παπαδόπουλου (με το τραγούδι «Για Να Σ' Εκδικηθώ») και Νίκου Πορτοκάλογλου («Κλείνω Κι Έρχομαι») αναδεικνύουν εκείνη την εποχή την ευρεία γκάμα της ερμηνείας του και προαναγγέλλουν μια στροφή στον τρόπο ερμηνείας του, που θα οδηγήσει σε μια σειρά από δίσκους που άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό την έννοια του καλού σύγχρονου λαϊκού τραγουδιού. Οι συνεργασίες με τον Μάριο Τόκα και το Φίλιππο Γράψα («Η Εθνική Μας Μοναξιά» το 1992 και «Παρέα Μ' Έναν Ήλιο» το 1994) συνδυάζουν τη λαϊκή υφή και συναίσθημα με τη πιο βαθιά έννοια στίχων και τη χρησιμοποίηση λέξεων πιο επιτηδευμένων. Παράλληλα, η απήχηση των τραγουδιών στην κοινωνία και η εμπορική επιτυχία αναδεικνύουν αυτές τις δημιουργίες ως εργαλεία αλλά και συμπτώματα της εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας. Από το 1992 και μετά τη συνεργασία του με τον Μάριο Τόκα ο Μητροπάνος καθιερώνεται στο Πάνθεον των Ελλήνων τραγουδιστών.

Η πολύ σημαντική συνεργασία με τον Θάνο Μικρούτσικο το 1996, στον δίσκο «Στου Αιώνα Την Παράγκα», σε στίχους Άλκη Αλκαίου, Κώστα Λαχά, Λίνας Νικολακοπούλου και Γιώργου Κακουλίδη, αποτελεί στροφή του ερμηνευτή σε ακόμα πιο «έντεχνες» διαδρομές, διατηρώντας και πάλι την ταυτότητα του λαϊκού. Μετά το 1996 και την πιο επιτυχημένη του συνεργασία στην Ελληνική Δισκογραφία, ο Μητροπάνος αναγνωρίζεται ως η Εθνική Φωνή της Ελλάδας! (Ενορχήστρωση: Αντώνης Μιτζέλος)

Ο Μητροπάνος συνεχίζει στα ίδια μονοπάτια, με τραγούδια των Μικρούτσικου, Μουκίδη, Παπαδημητρίου κ.α. στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000. Από τις τελευταίες δουλειές του Θεσσαλού αοιδού, ξεχωρίζει το «Πες Μου Τ' Αληθινά Σου» σε μουσική Στέφανου Κορκολή και στίχους Ελεάνας Βραχάλη και Νίκου Μωραΐτη, αλλά και η ζωντανή ηχογράφηση «Υπάρχει Και Το Ζεϊμπέκικο», από το πρόγραμμα - ωδή στον εθνικό χορό της Ελλάδας, μαζί με τους Θέμη Αδαμαντίδη και Δημήτρη Μπάση, καθώς επίσης και ο δίσκος «Στη Διαπασών», ο οποίος περιέχει 12 λαϊκά τραγούδια και μια μπαλάντα. Από τα τραγούδια του δίσκου ξεχωρίζει το τραγούδι «Η Εκδρομή» του Γιάννη Μηλιώκα, το οποίο γράφτηκε για την επιστροφή του ερμηνευτή στη δισκογραφία μετά από ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας.

Τον Ιούνιο του 2012, κυκλοφορεί το άλμπουμ-αφιέρωμα στο συνθέτη Μάριο Τόκα με τίτλο «Ήλιος Κόκκινος», στο οποίο συμμετέχει μεταξύ άλλων ο Δημήτρης Μητροπάνος με τρία τραγούδια («Της Μοναξιάς Οι Σκλάβοι», «Γράψε Μου Κάτι», «Υπάρχουν Κάτι Μελωδίες»). Τα τραγούδια αυτά σε μουσική του Τόκα είναι και τα τελευταία που ηχογράφησε  και μάλιστα λίγες μέρες πριν το θάνατό του. Μεγάλες, διαχρονικές του επιτυχίες ήταν τα τραγούδια «Σ' Αναζητώ Στη Σαλονίκη», «Πάντα Γελαστοί», «Ρόζα», «Τα Λαδάδικα». Υπήρξε φίλαθλος του Ολυμπιακού, διατηρώντας άριστες σχέσεις με τους φιλάθλους όλων των ομάδων.

ΠΑΝΤΑ ΓΕΛΑΣΤΟΙ (και γελασμένοι)

Τη μέρα που έμαθα ότι δεν είναι πια ανάμεσά μας, μου φάνηκε πως άκουσα την καρδιά μου να κάνει ένα «κρακ». Ο Μητροπάνος ήταν κομμάτι μας. Τον αγαπούσαμε πολύ αυτόν τον άνθρωπο!
Σπάνια προσωπικότητα, με αυθεντική γοητεία, ήθος και μπέσα. Αγνός, ευγενής, γενναιόδωρος, ευθύς, με χιούμορ και λόγο-συμβόλαιο.
Με τον ήχο και την ψυχή της φωνής του πορευτήκαμε σε αγάπες, παραπατήσαμε σε τραύματα, χορέψαμε σε γλέντια και γίναμε κομμάτια σε χαλασμούς.

11 χρόνια που έφυγε. Έφυγε όπως τότε, εκείνα τα μεσάνυχτα, από τα Τρίκαλα, από το σταθμό των τρένων. Ένας -ανεπιθύμητος στα σχολεία- πιτσιρικάς, που ταξίδευε Αθήνα για να βρει την τύχη του. Ανεπιθύμητος λόγω …κατακόκκινης οικογένειας. Ξέρει ότι είναι πια στην μπούκα.
Εκείνο το βράδυ που άφηνε πίσω του το χωριό του, τη «Μικρή Μόσχα», οι αγαπημένοι του παιδικοί φίλοι τον είχαν ξεπροβοδίσει όλοι μαζί. Έχαναν όχι μόνο το πιο ξηγημένο παιδί της παρέας, αλλά και τον καλύτερο ποδοσφαιριστή της ομάδας τους, τον Μαραντόνα τους, έτσι τον έλεγαν.
Εκείνος ήταν πολύ λυπημένος που θα τους αποχωριζόταν και μάλιστα τους ρώτησε, σε περίπτωση που θα έβγαζε δίσκο, αν θα τον …αγόραζαν.

Όταν ήταν μικρός ήθελε να γίνει αρχιτέκτονας. «Το τι ήθελα εγώ, ήταν άλλο. Για να σπουδάσεις τότε, έπρεπε να έχεις "πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων"», οπότε αυτό κοβόταν.
Σε μια εποχή έντονου αντικομμουνισμού, εκείνος συντάχτηκε με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Ακόμα και το δίπλωμα οδήγησης κατάφερε να το βγάλει μετά τη μεταπολίτευση.

Το μόνο όπλο σε αυτό το τοπίο διεθνούς τρομοκρατίας, είχε πει ο Δ. Μητροπάνος στον «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ», «είναι η αντίσταση του κόσμου, η ουσιαστική, συνεχής, καθημερινή πάλη του. Αυτό είναι το μόνο αντίπαλο δέος για τους πολεμοκάπηλους του πλανήτη»...

Αναφερόμενος στον ρόλο των καλλιτεχνών και των διανοουμένων στην αφύπνιση του λαού λέει ότι «σε μια εποχή αδιαφορίας και βολέματος, όπως η σημερινή, δεν είναι ουσιαστική η συμμετοχή τους στον αγώνα για τέτοια ζωτικής σημασίας προβλήματα. Έχει αλλάξει και ο τρόπος που αντιμετωπίζονται από το κατεστημένο... Σήμερα, ασκούνται άλλου είδους πιέσεις. Και στην περίπτωση της συναυλίας για τον Οτσαλάν ειδικότερα υπήρξαν φοβερές πιέσεις, τηλέφωνα. Εγώ πάντως δεν τις καταλαβαίνω αυτές τις πιέσεις που λένε δεν θα σε παίξουμε στην τηλεόραση ή θα το πληρώσεις αν δεν είσαι μαζί μας... Όχι, δεν είμαι μαζί τους. Είμαι αυτό που θέλω. Με αυτό που ζητώ να βιώσουν τα παιδιά τα δικά μου και του δίπλα μου, ώστε να μπορέσουν να ζουν ανθρώπινα, ευτυχισμένα. Ας με κυνηγήσουν... Και τι έγινε; Μπορώ να φτιάξω μια καλύτερη κοινωνία; Αυτό με απασχολεί. Εξάλλου, αν πας σε μια διαδήλωση, μπορείς να κάνεις και πέντε φίλους... Μπορεί κάποιοι να με λένε και γραφικό για τις επιλογές μου. Αυτοί, όμως, τι είναι; Εγώ μπορεί να είμαι γραφικός, αυτοί, όμως, είναι δουλοπρεπείς, γλείφτες. Δεν με νοιάζουν, ούτε με αφορούν. Έχω την αξιοπρέπειά μου, που λείπει απ' αυτούς που σκύβουν το κεφάλι και κλίνουν το "βολεύομαι" σε όλες τις πτώσεις».
                 _ Συνέντευξη στη Ρουμπίνη Σούλη Ριζοσπάστης, 23_Απρ_2000

Ανυπομονώ να ξανακούσω το τραγούδι που αγαπώ πολύ, να τραγουδήθηκε από χιλιάδες κόσμου στη συναυλίες και στα φεστιβάλ της ΚΝΕ _το ΠΑΝΤΑ ΓΕΛΑΣΤΟΙ.

Παραγίναμε νόμιμοι…
να βγω στο δρόμο να χορέψω ένα ζεϊμπέκικο

Σημάδεψε για πάντα το ελληνικό τραγούδι με την από σπάνιο μέταλλο και με λεβέντικη χροιά φωνή του και το βαρύ του «πάτημα» στο πάλκο-σκηνή. Ερμήνευσε μεγάλους συνθέτες, ποιητές και στιχουργούς και δεν αρνήθηκε να σταθεί δίπλα στους νεώτερους δημιουργούς που είχαν κάτι να «πουν»· τα τραγούδια του τραγουδήθηκαν από όλες τις ηλικίες. Συνδέθηκε με το ζεϊμπέκικο όσο ίσως κανείς άλλος ερμηνευτής. Αγαπήθηκε από το λαό και κυρίως τη νεολαία όσο λίγοι.

Τραγούδησε τις αγωνίες, τα βάσανα και τους αγώνες του λαού με περηφάνια και έγνοια για τους αδικημένους· τραγούδησε τον έρωτα και την αγάπη «με βαριά παλικαρίσια αναπνοή», με αξιοπρέπεια και αρχοντιά χωρίς να χάσει ποτέ «το αντριλίκι» του. Τόλμησε να δοκιμάσει τη φωνή του σε «διαδρομές» απερπάτητες από άλλους μεγάλους του λαϊκού τραγουδιού, και να μας δωρίσει μοναδικές στιγμές ψυχικής ανάτασης και αξεπέραστες ερμηνείες.

―Εσείς είστε μεγάλος τραγουδιστής.
―Δεν θα το πω εγώ αυτό. Αυτό που θέλω να μείνει είναι ότι πέρασε κάποιος απ’ αυτή τη δουλειά και την έκανε καλά. Μου φτάνει.

Ο Δ. Μητροπάνος δεν κρύφτηκε ποτέ, ούτε μάσησε τα λόγια του. Πνεύμα ανυπόταχτο και στρατευμένη συνείδηση, συμμετείχε ενεργά ο ίδιος και στάθηκε πάντα στο πλευρό των αγώνων του λαού, διατυπώνοντας καυστική κριτική στο σύστημα και τα πλοκάμια του (και) στην τέχνη, αλλά και στους συναδέλφους του που επέλεγαν τη σιωπή-συνενοχή. Ο λόγος του είναι και θα παραμένει επίκαιρος όσο ο συμβιβασμός και η υποταγή θα καθορίζουν το παρόν και θα υποθηκεύουν το μέλλον.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων από τον χαμό του αξέχαστου ερμηνευτή Δημήτρη Μητροπάνου, η ΚΕ του ΚΚΕ μαζί με την οικογένειά του πραγματοποίησαν μεγάλη συναυλία προς τιμήν του (30 Μάη, 8.30 μ.μ. στο γήπεδο του Πανιωνίου στη Νέα Σμύρνη).

«Της ψυχής το παρακάτω» τιτλοφορείται το αφιέρωμα. Σπουδαία ονόματα του ελληνικού τραγουδιού θα ανέβουν στη σκηνή και θα ερμηνεύσουν τραγούδια πολλών σημαντικών Ελλήνων συνθετών και στιχουργών, που έχουν μείνει ανεξίτηλα χαραγμένα στις καρδιές των ανθρώπων του λαού, χάρη στη μοναδική δωρική φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου που τα σφράγισε περνώντας τα στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού.

• Τραγουδούν (με αλφαβητική σειρά): Πέγκυ Ζήνα, Παντελής Θαλασσινός, Βαγγέλης Κορακάκης, Λάκης Παπαδόπουλος, Μίλτος Πασχαλίδης, Γιώργος Σαμπάνης, Κώστας Τριανταφυλλίδης.
• Παρουσίαση, σκηνοθεσία, επιμέλεια: Ιεροκλής Μιχαηλίδης
• Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιάννης Παπαζαχαριάκης.
• Ηχοληψία: Δημήτρης Ευαγγελάτος.

Συμμετέχει η Ορχήστρα του Δημήτρη Μητροπάνου. Γιώργος Κατσίκας (ντραμς), Γιάννης Κυφωνίδης (πλήκτρα), Μίμης Ντούτσουλης (μπάσο), Γιάννης Παπαζαχαριάκης (κιθάρα), Γιώργος Παπαχριστούδης (πιάνο), Μάκης Πελέκας (μπουζούκι), Χρήστος Περτσινίδης (ηλεκτρική κιθάρα), Γιάννης Σινάνης (μπουζούκι), Ανδρέας Τράπαλης (βιολί), Ντίνος Χατζηιορδάνου (ακορντεόν).

Μ' ένα βαρύ ζεϊμπέκικο...

Ο Δημήτρης Μητροπάνος για περισσότερα από 45 χρόνια βάδισε με συνέπεια στους δρόμους του ελληνικού τραγουδιού, αποκαλύπτοντας συνεχώς νέες πτυχές της μεγάλης του ερμηνευτικής γκάμας. Με το γνήσιο λαϊκό χρώμα της φωνής του χάρισε ανεπανάληπτες στιγμές, κερδίζοντας την αγάπη και τον σεβασμό όλων μας, κατακτώντας να τον νιώθουν μέχρι και σήμερα «δικό τους» τόσο οι παλιότερες όσο και οι νεότερες γενιές...
Ερμήνευσε με τον δικό του μοναδικό τρόπο τραγούδια που έχουν μείνει ανεξίτηλα στο πέρασμα του χρόνου. Στη φωνή του φτερούγισε το πείσμα όσων πηγαίνουν κόντρα στους δύσκολους καιρούς. Τα τραγούδια του συντρόφευσαν και συνεχίζουν να συντροφεύουν όσους θέλουν «έναν κόσμο πιο μεγάλο...».

Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ο Δημήτρης Μητροπάνος πορεύτηκε στο πλευρό του ΚΚΕ.
Στις 15 Απρίλη, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, παρέδωσε στην γυναίκα του Βένια και την κόρη του Αναστασία υλικά από το Αρχείο του Κόμματος, τα οποία αναφέρονται στον πατέρα του αξέχαστου ερμηνευτή, Γιώργο.

Πιο συγκεκριμένα, παρέδωσε τη βιογραφική έκθεση του Γιώργου Μητροπάνου στο Κόμμα, καθώς και το φύλλο της Εφημερίδας της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης του ΔΣΕ (25/10/1948) που ανακοινώνει την προαγωγή του σε λοχαγό του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος. Υλικά και ντοκουμέντα που φανερώνουν μια οικογένεια δοσμένη στους αγώνες και το κίνημα. Αυτήν την αγωνιστική παράδοση τίμησε μέχρι τέλους της ζωής του και ο Δημήτρης Μητροπάνος.
Τώρα, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, η ΚΕ του ΚΚΕ και η οικογένειά του διοργανώνουν προς τιμήν του αυτήν τη μεγάλη συναυλία

Καταδικάζοντας το επαίσχυντο αντικομμουνιστικό μνημόνιο που πέρασε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης και εξισώνει ευθέως τον κομμουνισμό με το ναζισμό, δρομολογώντας επικίνδυνες εξελίξεις για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις λαϊκές ελευθερίες, θα πει:

«Το να πεις ότι αυτά που συμβαίνουν είναι απαράδεκτα είναι λίγο. Συμβαίνουν τόσα πράγματα. Κάθε μέρα σκοτώνουν τον κόσμο, κάθε μέρα κάνουν πράγματα και δεν ασχολείται κανένας. Τώρα ξαφνικά τους πείραξε ότι ο κομμουνισμός είναι βλαβερός. Αν έτσι νομίζουν τι να κάνουμε, δεν μπορούμε να τους πούμε να μην αποφασίζουν. Δικαίωμά τους είναι να αποφασίζουν. Ομως, δικαίωμά μας είναι να αντιστεκόμαστε και να αγωνιζόμαστε και να παλεύουμε. Από μια πλευρά θεωρώ μπας και είναι και λίγο καλό να ξυπνήσουμε και λίγο και να δούμε τι γίνεται, πού βαδίζουμε, πού πάμε, γιατί κάπου βολευτήκαμε, κάπου είπαμε εντάξει, είμαστε καλά, νόμιμο το ΚΚΕ, νόμιμο το ένα, νόμιμο το άλλο, όμως παραγίναμε νόμιμοι. Ισως μας ξυπνήσει λίγο και να ξαναμάθουμε να αγωνιζόμαστε. Καλό θα μας κάνει. Οι προοδευτικοί άνθρωποι που αγωνίζονται και που σηκώνουν το κεφάλι θα το σηκώσουν και θα το σηκώσουν και πιο πολύ. Γι’ αυτό σας λέω, ότι κάπου θα ξυπνήσουν συνειδήσεις, θα ξυπνήσουν πράγματα, θα ξυπνήσουν τα μαζικά κινήματα.»
                Ριζοσπάστης, 31_12_2005–1_1_2006

Σου έλεγα “Έχεις σπασμένα τα φτερά
και μην πετάς πολύ ψηλά, θα τσακιστείς”
— Χιονάνθρωπος, Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική Στίχοι: Τάκης Μουσαφίρης
Πρώτη εκτέλεση: Δημήτρης Μητροπάνος

Σου έλεγα “Έχεις σπασμένα τα φτερά
και μην πετάς πολύ ψηλά, θα τσακιστείς”.

_Και μου ‘λεγες “Καλά, καλά”.

Σου έλεγα “Μη δίνεσαι, μη σκορπίζεσαι,
κοίταξε λίγο και τον εαυτό σου”.

Και μου ‘λεγες “Καλά, καλά”.

Ταξίδευες, γινόσουν νύχτα λίγο-λίγο.
Σου έλεγα “Χανόμαστε, χανόμαστε,
δεν το καταλαβαίνεις;”

Κι εσύ μου έλεγες “Καλά, καλά”.

Γιατί εσύ δεν ήσουν άνθρωπος
γιατί εσύ ήσουν χιονάνθρωπος
που λίγο-λίγο τέλειωνες,
εγώ σε ζέσταινα κι εσύ μου έλιωνες.

Σου έλεγα “Απ’ την καλή σου την καρδιά
ζεις για τους άλλους μοναχά και εσύ δεν ζεις”.
_                   Και μου ‘λεγες “Καλά, καλά”.

Σου έλεγα “Μη νοιάζεσαι, μη μοιράζεσαι,
κράτα και κάτι για τον εαυτό σου”.
_                  Και μου ‘λεγες “Καλά, καλά”.
Ταξίδευες, γινόσουν νύχτα λίγο-λίγο
Γιατί εσύ …

Δισκογραφία

·     1967: δίσκοι 45 στροφών

·     1970: Λαϊκή Παρέλαση.

·     1971: Δημήτρης Μητροπάνος (PHIμητροπανοςLIPS 6331026 LP-CD), ο πρώτος δίσκος του. Στα πέντε τραγούδια η μουσική του Σπύρου Παπαβασιλείου, από τρία οι Γιώργος Ζαμπέτας και Άκης Πάνου, σε δύο του Γιώργου Μανισαλή.

·     1971: Άγιος Φεβρουάριος (PHILIPS 6331028 LP-CD), μουσική Δήμος Μούσης, στίχοι Μάνος Ελευθερίου. Τραγουδούν Δημήτρης Μητροπάνος και Πετρή Σαλπέα.

·     1973: Ο Δρόμος για τα Κύθηρα (PHILIPS 6331052 LP-CD), μουσική Γιώργος Κατσαρός, στίχοι Ηλίας Λυμπερόπουλος. Τραγουδούν Δημήτρης Μητροπάνος και Χριστιάνα.

·     1974: Νεκρικοί Διάλογοι (PHILIPS 6331065 LP-CD), μουσική Μίμης Πλέσσας, στίχοι Κώστας Βίρβος. Τραγουδούν Δημήτρης Μητροπάνος, Αντώνης Καλογιάννης, Γιώργος Μαρίνος, Λήσα, Λιλάντα Λυκιαρδοπούλου, Πασχάλης, Σπύρος Βλασσόπουλος, Κατιάνα Μπαλανίκα.

·     1974: Κυρά-Ζωή (PHILIPS 6331066 LP-CD), ο δεύτερος δίσκος του. Σε έξι τραγούδια η μουσική του Σπύρου Παπαβασιλείου και οι στίχοι του Τάσου Οικονόμου. Ακόμη τρία τραγούδια του Τάκη Μουσαφίρη, δύο με μουσική του Γιώργου Κατσαρού.

·     1975: Σκόρπια Φύλλα (PHILIPS 9112002 LP-CD), μουσική Απόστολος Καλδάρας, στίχοι Σώτια Τσώτου. Τραγουδούν Δημήτρης Μητροπάνος και Χριστιάνα.

·     1976: Λαϊκά '76 (PHILIPS 6331089 LP-CD), ο τρίτος δίσκος του, με τραγούδια του Τάκη Μουσαφίρη και των Σπύρου Παπαβασιλείου-Τάσου Οικονόμου.

·     1976: Τσιμεντένια Πρόσωπα (PHILIPS 9112006 LP), μουσική Γιώργος Κατσαρός, στίχοι Ηλίας Λυμπερόπουλος. Τραγουδούν Δημήτρης Μητροπάνος και Ρένα Πάντα.

·     1977: Τα Παιδιά της Πιάτσας (POLYDOR 2421104 LP), τραγούδια από θεατρική παράσταση με κείμενα των Κώστα Καραγιάννη, Νίκου Καμπάνη και Ρούλη Μακρίδη και μουσική του Γιώργου Κατσαρού. Τραγουδούν Δημήτρης Μητροπάνος, Νέλλη Γκίνη, Νίκος Δαδινόπουλος, Δούκισσα, Κώστας Καρουσάκης, Χαρούλα Λαμπράκη, Γιάννης Ντουνιάς, Πίτσα Παπαδοπούλου, Βίκυ Παππά, Νίκος Ρίζος και Ρίτα Σακελλαρίου.

·     1977: Ερωτικά Λαϊκά (PHILIPS 6331105 LP-CD), ο τέταρτος δίσκος του, με τραγούδια του Τάκη Μουσαφίρη και των Σπύρου Παπαβασιλείου-Τάσου Οικονόμου.

·     1979: Παράπονο (PHILIPS 6331133 LP-CD), ο πέμπτος δίσκος του. Έξι τραγούδια με στίχους Μάνου Κουφιανάκη. Μουσική των Σπύρου Παπαβασιλείου (3), Τάκη Μουσαφίρη (3), και από δύο οι Στέλιος Ζαφειρίου, Δώρος Γεωργιάδης, Νίκος Καραχάλιος.

·     1979: 14 Ζεϊμπέκικα (PHILIPS 6331152 LP), συλλογή τραγουδιών του.

·     1980: Λαϊκά του Σήμερα (PHILIPS 6483201 LP), ο Μητροπάνος σε τραγούδια του Τάκη Μουσαφίρη και των Σπύρου Παπαβασιλείου-Τάσου Οικονόμου.

·     1980: Πορτρέτο (PHILIPS 6483255 LP), συλλογή τραγουδιών του.

·     1981: Τα Συναξάρια (PHILIPS 6483285 LP-CD), με τον Μητροπάνο σε μουσική Γιώργου Χατζηνάσιου. Οι στίχοι σε επτά τραγούδια του Μιχάλη Μπουρμπούλη, σε δύο του Μάνου Ελευθερίου, και ακόμη Μάνος Κουφιανάκης και Κυριάκος Ντούμος.

·     1981: Τα Λαϊκά της Νύχτας (PHILIPS 6483331), με τους Δημήτρη Μητροπάνο, Δούκισσα και Ρίτα Σακελλαρίου. Παλιά λαϊκά σε ενορχήστρωση Τάκη Μουσαφίρη.

·     1982: Τα 14 Χασάπικα (PHILIPS 6483367 LP), συλλογή τραγουδιών του.

·     1983: Λαϊκές Στιγμές (PHILIPS 811384 LP), μουσική Σπύρος Παπαβασιλείου, στίχοι Λάκης Τεάζης και Νίκος Βρεττός.

·     1984: Τα Πικροσάββατα (PHILIPS 818055 LP-CD), μουσική Μίκης Θεοδωράκης, στίχοι Λευτέρης Παπαδόπουλος. Δεύτερες φωνές η Χάρις Αλεξίου.

·     1984: Τα Λαϊκά της Νύχτας Νο 2 (PHILIPS 818800 LP), με τους Δημήτρη Μητροπάνο, Δούκισσα, Ρίτα Σακελλαρίου, Κατερίνα Στανίση και Χριστόφορο. Παλιά λαϊκά σε ενορχήστρωση Τάκη Μουσαφίρη.

·     1984: Όταν Μιλούν τα Τέλια (PHILIPS 824236 LP), τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα με τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Κατερίνα Στανίση.

·     1984: Ακόμα Μια Μέρα (POLYDOR 825237 LP), τραγούδια του Τάκη Μουσαφίρη με τους Δημήτρη Μητροπάνο, Αντώνη Καλογιάννη, Ελπίδα, Δημήτρη Κοντολάζο, Σούλα Μαρτίνη, Κατερίνα Στανίση και Χριστόφορο.

·     1985: 15 Χρόνια Μητροπάνος (PHILIPS 824525 LP), συλλογή 28 τραγουδιών του από το 1971 ως το 1984.

·     1985: Τα Νυχτέρια Μας (PHILIPS 826009 LP-CD), μουσική Σταύρος Κουγιουμτζής, στίχοι Λάκης Τεάζης.

·     1985: Για τα Παιδιά.

·     1986: Τα Ζημιάρικα.

·     1986: Αγάπη Μου Αγέννητη (PHILIPS 830417 LP-CD), τραγούδια του Τάκη Μουσαφίρη.

·     1986: Τ' Ανάρπαχτα.

·     1987: Τέσσερις + Μία (MINOS 676 LP-CD), δίσκος της Αθηναϊκής Κομπανίας με συμμετοχή του Δημήτρη Μητροπάνου στο "Παράσταση".

·     1987: Ένας Καινούριος Άνθρωπος (MINOS 689 LP-CD), μουσική Αλέκος Χρυσοβέργης, στίχοι Σπύρος Γιατράς. Στις δεύτερες φωνές η Βούλα Καραχάλιου.

·     1987: 16 από τα Ωραιότερα Τραγούδια Μου (PHILIPS 832155 LP), συλλογή.

·     1987: Το Δικό Μας Τραγούδι (POLYDOR 833840 LP), μουσική Σπύρος Παπαβασιλείου, στίχοι Λάκης Τεάζης, τραγούδι Δημήτρης Μητροπάνος, Δημήτρης Κοντολάζος, Κατερίνα Στανίση.

·     1988: Καινούρια Χρώματα (MINOS 714 LP-CD), τραγούδια του Τάκη Μουσαφίρη με τους Δημήτρη Μητροπάνο, Στράτο Διονυσίου, Πίτσα Παπαδοπούλου, Πασχάλη Τερζή, Σοφία Εμφιετζή και Θανάση Κομνηνό.

·     1988: Έλα Γοριλάκι (MINOS 716 LP), δίσκος του Λάκη Παπαδόπουλου με συμμετοχή του Δημήτρη Μητροπάνου στο "Για Να Σ' Εκδικηθώ".

·     1988: Οι Μεγαλύτερες Επιτυχίες Του (MINOS 15029 CD), συλλογή.

·     1989: Μια Νύχτα Στον Παράδεισο (MINOS 766 LP), μουσική Αλέκος Χρυσοβέργης, στίχοι Σπύρος Γιατράς, τραγούδι Δημήτρης Μητροπάνος, Λίτσα Διαμάντη, Θανάσης Κομνηνός, Βούλα Καραχάλιου.

·     1989: Εμείς οι Δυο (MINOS 772 LP-CD), τραγούδια του Τάκη Μουσαφίρη.

·     1989: Πριν Τελειώσει η Νύχτα (PHILIPS 842226 LP-CD), συλλογή τραγουδιών του.

·     1990: 20 Μεγάλες Επιτυχίες (PHILIPS 842728 LP-CD), συλλογή τραγουδιών του.

·     1990: Εσύ Λέγε Με Έρωτα (MINOS 853 LP-CD), μουσική Σπύρος Παπαβασιλείου.

·     1991: Σήκω Ψυχή Μου Σήκω Χόρεψε (ΕΜΙ 170439 LP-CD), δίσκος του Νίκου Πορτοκάλογλου με συμμετοχή του Δημήτρη Μητροπάνου στο "Κλείνω κι Έρχομαι".

·     1991: Ξημέρωσε (WEA 175086 LP-CD), δίσκος της Γλυκερίας με συμμετοχή του Δημήτρη Μητροπάνου στο "Σε Λατρεύω".

·     1991: Θα 'θελα Να 'σουν Εδώ (ΑΚΤΗ 468918 LP-CD), δίσκος του Πασχάλη Τερζή με συμμετοχή του Δημήτρη Μητροπάνου στο "Φίλε της Νύχτας".

·     1991: Στα Ξενυχτάδικα της Αγκαλιάς Σου (MINOS 920 LP-CD), τραγούδια με μουσική του Θανάση Πολυκανδριώτη με τους Δημήτρη Μητροπάνο, Ελένη Βιτάλη, Στράτο Διονυσίου, Κική Λουκά, Θανάση Κομνηνό.

·     1991: Μια Νύχτα στον Λυκαβηττό (MINOS 934/5 LP-CD), ηχογράφηση της συναυλίας του Μητροπάνου την 16η Σεπτεμβρίου 1990. Συμμετέχει ο Γιώργος Μεράντζας.

·     1991: Πάρε Αποφάσεις (MINOS 949 LP-CD), μουσική Χρήστος Νικολόπουλος, στίχοι Λευτέρης Παπαδόπουλος. Δεύτερες φωνές η Γλυκερία.

·     1992: Η Εθνική Μας Μοναξιά (ΕΜΙ 170459 LP-CD), με μουσική του Μάριου Τόκα. Οι στίχοι των Φίλιππου Γράψα (4), Σαράντη Αλιβιζάτου (2), Άννας Αργυρού (2), Κώστα Φασουλά, Γιάννη Πάριου.

·     1992: Η Γλυκερία στον Λυκαβηττό (WEA 177245 LP-CD), ηχογράφηση συναυλίας της. Συμμετέχουν οι Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Βογιατζής, Γιάννης Μηλιώκας.

·     1992: Οι Μεγάλες Επιτυχίες (POLYSTAR 514246 LP-CD), συλλογή 28 τραγουδιών του.

·     1993: Ο Παίζων (ΕΜΙ 78988 LP-CD), δίσκος της Αθηναϊκής Κομπανίας με τον Δημήτρη Μητροπάνο στο "Η Ζωή Σου ο Θάνατός Μου" και "Μια Νύχτα Ακόμη".

·     1993: Δίδυμα Φεγγάρια (ΕΜΙ 78992 LP-CD), δίσκος της Αλέκας Κανελλίδου. Ο Δημήτρης Μητροπάνος μαζί της στο ομότιτλο τραγούδι.

·     1993: Ο Μητροπάνος Τραγουδάει Σπανό (EMI 80136 LP-CD), μουσική Γιάννης Σπανός, στίχοι Φίλιππος Γράψας.

·     1994: Ανήσυχο Βλέμμα (MINOS 80365 LP-CD), συμμετοχή του Μητροπάνου στον δίσκο της Μαντώς.

·     1994: 24 Ζεϊμπέκικα (PHILIPS 526380 LP-CD), συλλογή 24 τραγουδιών του από το 1971 ως το 1986.

·     1994: Παρέα Μ' Έναν Ήλιο (EMI 80615 LP-CD), σε τραγούδια με μουσική του Μάριου Τόκα και στίχους του Φίλιππου Γράψα. Συμμετέχει ο Κώστας Χατζηχριστοδούλου.

·     1995: Τα 45άρια του Δημήτρη Μητροπάνου (PHILIPS 528096 LP-CD), συλλογή 24 τραγουδιών του, ηχογραφημένων από το 1967 ως το 1971.

·     1995: Έχω Μια Διαίσθηση (RCA 28631 LP-CD), δίσκος του Στέφανου Κορκολή. Ο Μητροπάνος μαζί του στο "Κάποιες Φορές".

·     1996: 30 Χρόνια Δ. Μητροπάνος.

·     1996: Τα Λαϊκά Μιας Ζωής.

·     1996: ΖΟΟΜ '96.

·     1996: 16 Χασάπικα.

·     1996: Τα Ερωτικά.

·     1996: Τα Πρώτα Μου Τραγούδια/1967-1975.

·     1996: Τα Καλύτερα.

·     1996: Στου Αιώνα Την Παράγκα. Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος, στίχοι: Ά. Αλκαίος, Γ. Κακουλίδης, Κ. Λαχάς, Λ. Νικολακοπούλου.(Ενορχήστρωση: Αντώνης Μιτζέλος)

·     1997: Ψάξε Στ' Όνειρό Μας.

·     1998: Τα Μεγάλα Λαϊκά.

·     1998: Του Έρωτα & Της Φυγής.

·     1999: Εντελβάις. Μουσική: Μάριος Τόκας. Στίχοι: Άλκης Αλκαίος.

·     2001: Στης Ψυχής Το Παρακάτω.

·     2002: Αμμόχωστος Βασιλεύουσα. Μάριου Τόκα (συμμετοχή σε 4 τραγούδια).

·     2003: Θα Είμαι Εδώ.

·     2004: Υπάρχει Και Το Ζεϊμπέκικο.

·     2005: Πες Μου Τ' Αληθινά Σου.

·     2007: Για Την Καρδιά Ενός Αγγέλου.

·     2008: Στη Διαπασών.

·     2009: Τα Τραγούδια Της Ζωής Μου.

·     2010 Σαν Ναυαγός Συμμετοχή στον δίσκο του Βασίλη Παπακωνσταντίνου Το Παιχνίδι παίζεται

·     2011: Εδώ Είμαστε. Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης. Στίχοι: Σταμάτης, Λίνα Νικολακοπούλου, Λάκης Λαζόπουλος και Κωστής Παλαμάς (ποίηση).

·     2012: Ήλιος Κόκκινος. Μάριος Τόκας (συμμετοχή με 3 τραγούδια).

·     2012: Χωρίς Επίλογο. 5 τραγούδια από τον επερχόμενο δίσκο που ετοίμαζε με τον Μίνωα Μάτσα συνοδευόμενα από μία μικρή νουβέλα για τη ζωή και την καριέρα του τραγουδιστή από τον Οδυσσέα Ιωάννου.

·     2014: Κρυφά. Ανέκδοτες ζωντανές ηχογραφήσεις.

Μία ώρα με... τον Δημήτρη Μητροπάνο (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)