Η Καρπουζομανία …των Σοβιετικών

Ανάμεσα στα τόσα που λέγονταν –πριν τις ανατροπές στον κόσμο για τους Μοσχοβίτες, ένα πράγμα είναι σίγουρα αλήθεια (αν και όχι πολύ γνωστό).
Το ότι οι κάτοικοι της Σοβιετικής πρωτεύουσας τρέφουν ιδιαίτερη αδυναμία στα καρπούζια.
Κι αυτό μπορεί να φανεί παράξενο, γιατί καρπούζια κοντά στη Μόσχα δεν υπάρχουν. Για να αναπτυχθεί αυτή η ραβδωτή σφαίρα πρέπει να αντιστοιχούν κλιματολογικές συνθήκες σύμφωνα με την αρχαϊκή φόρμουλα: πέντε προς τρία (πέντε μέρη ήλιου προς τρία μέρη νερού).
Σ’ αυτή την αναλογία θερμότητας και υγρασίας, αν και προσπάθησαν μεταπολεμικά να καλλιεργήσουν καρπούζια οι πειραματιστές, δεν κατάφεραν στο τέλος τίποτα. Βέβαια, πήραν έναν καρπό που έμοιαζε μ’ αυτό που ήθελαν. Ήταν στρογγυλό, ήταν παρδαλό, μόνο που δεν μπορούσες να το βάλεις στο στόμα. Η αποτυχία πίκρανε πολύ τους Μοσχοβίτες.

Να πω απλώς, οι Μοσχοβίτες αγαπούν τα καρπούζια, θα πει να μην πω τίποτα. Αν ακόμα χρησιμοποιήσουμε εκφράσεις, όπως τα «λατρεύουν», τα «θεοποιούν», «ξετρελαίνονται», τότε κι αυτές θα φανούν αρκετά αδύνατες για να εκφράσουν τη δύναμη του πάθους της καρπουζομανίας, που αγκαλιάζει τη Μόσχα κάθε καλοκαίρι. Τώρα το πώς οι Μοσχοβίτες έγιναν θύματα αυτού του παρδαλού πειρασμού που ωριμάζει κάτω από τον καφτερό ήλιο και που ήταν κάποτε γνωστός μόνον από διαδόσεις, παραμένει αίνιγμα. Να όμως, που είμαστε αναγκασμένοι μερικές φορές να δεχόμαστε και την ύπαρξη των αινιγμάτων, δεν είναι αλήθεια;

Τα πρώτα συμπτώματα του παρδαλού πυρετού εμφανίζονται στις αρχές του Ιούλη –καληώρα σαν τώρα, σύμφωνα με την ανάγνωση της τοπικής εφημερίδας.
Σ ‘ αυτήν περιγράφεται η από κάθε άποψη πλήρης αγωνιστική ετοιμότητα των λιμανιών και των ισχυρών γερανών. Κι αν η μαγική λέξη δεν ειπώθηκε ακόμα, ο πεπειραμένος καρπουζοφάγος γνωρίζει καλά, τι εννοείται με εκείνο το αόριστο «οπωρικά».
Γι’ αυτό μόλις γυρίσει από τη δουλειά ανεβαίνει στη σκεπή της πολυκατοικίας, δεκαεννέα, όροφοι να πούμε και εφοδιασμένος όπως είναι με κιάλια θεάτρου, απλώνει το βλέμμα προς την πλευρά του καναλιού Βόλγα-Μόσχα: Θα φανεί άραγε στον ορίζοντα ο καπνός του πολυπόθητου καραβανιού;

Εδώ είμαστε υποχρεωμένοι να πούμε λίγα λόγια, για το πώς έρχεται στην πρωτεύουσα αυτός ο γλυκός πειρασμός. Ο εναέριος δρόμος αποκλείεται γιατί είναι πολύ βαρύς… για την τσέπη. Ο σιδηρόδρομος; Γενικά αποδεκτός, όμως το τράνταγμα, οι στάσεις μεγάλης διάρκειας στους ενδιάμεσους σταθμούς και η έλλειψη εξαερισμού στα βαγόνια, τον κάνουν να υποφέρει τρομερά.

Και τι απομένει λοιπόν! Φανταστείτε ένα ήσυχο καλοκαιρινό βραδάκι στην πλατιά επιφάνεια του Βόλγα, ακολουθώντας το πλωτό μέρος, αρχίζει να κινείται εναντία στο ρεύμα μια αυτοκίνητη μαούνα. Τα ελεύθερα από τη βάρδια μέλη του πληρώματος μαζεύτηκαν γύρω από τη φωτιά, όπου ετοιμάζεται η απλή ψαρόσουπα από στουργιόνια, που σερβίρουν μόνο σε αριστοκρατικά γεύματα και συζητούν για τη ρομαντική μοίρα του Στένκα Ράζιν. Και κάτω στο αμπάρι…

• Ξέρετε από πού είναι το εμπόρευμα;
• Νομίζω από τον Κάτω Βόλγα.

Αναμειγνύεται τρίτος:

• – Μη λέτε ανοησίες! Είναι από τη Μελιτούπολη. Είναι νωρίς για τα καρπουζιά του Βόλγα.

Μη σας φαίνεται παράξενο, εδώ τα ξέρουν όλα: πότε φτάνουν τα καρπούζια στη Μελιτούπολη της Ουκρανίας, πότε πρέπει να περιμένουμε τους ζουμερούς φτασμένους καρπούς από τους κηπουρούς του Καμίσιν, από τα αγροκτήματα του Μπίκωφ.

• Τι λέτε φτάνουν για όλους;
• Φτάνουν, θα πουληθούν μέχρι τη νίκη…

Αυτό σημαίνει, πως θα σταματήσει κάθε εμπορική πράξη στην αγορά, θα κλείσουν τα καταστήματα, τα εστιατόρια, τα καφενεία και τα ρεστοράν. Μόνο στο δρόμο, στον αυτοσχέδιο μπάγκο, που θα φωτίζεται με μία κινητή λάμπα, θα συνεχίσουν ακόμα να μαζεύονται οι άνθρωποι με τις τσάντες και τα δίχτυα στα χέρια. Για τους αχόρταγους ξενύχτηδες τα πράγματα είναι σκούρα. Τέτοια ώρα δε θα βρουν πουθενά να τους γεμίσουν το ποτήρι με μπράντι και με αφράτη μπίρα όσο κι όπου κι αν ορκιστούν, πως μεσά τους «Ολα καίνε». Βλέπεις όμως, η δίψα να δοκιμάσουν το αρωματικό, ζουμερό και αστραφτερό σαν ρουμπίνι καρπούζι, είναι ιερή.
Τις μέρες που έρχονται τα καρπούζια, στη Μόσχα συνεχίζονται οι συνεδριάσεις των υπουργείων, οι συνδιασκέψεις, τα συμπόσια. Μόνο ο αριθμός τους είναι σημαντικά μικρότερος και οι ομιλίες συντομότερες. Πέφτει το ενδιαφέρον για τα θέατρα, τον κινηματογράφο, τις συναυλίες και τα’ άλλα θεάματα. Οι παραστάσεις δίνονται μπροστά σε λιγοστούς θεατές, που κι αυτοί οι περισσότεροι είναι επαρχιώτες.

Μετά πάλι η ίδια εφημερίδα της πόλης ρίχνει λάδι στη φωτιά. Το Σάββατο δημοσιεύει δύο αριθμούς: ε ένας (σε τόνους) κάνει λόγο για την όλο και αυξανόμενη μεταφορά καρπουζιών. Ο άλλος (σε καπίκια) είναι ή μείωση της τιμής κατά κιλό. Συμβαίνουν τώρα ορισμένες μετατοπίσεις. Στο ασανσέρ που υπολογίζετε για 4 άτομα, τώρα ανεβαίνουν μόνο τρία, ενώ καταστροφικά πέφτει η ημερήσια κατανάλωση του νερού.
Θύμα όλης αυτής της τόσο οξυμένης κατάστασης μπορεί να είναι ο επαρχιώτης όπως και κάθε ξένος στην πόλη. Θέλει να συναντηθεί ο άνθρωπός μας τώρα με τον Κ. για μια δουλειά όχι και τόσο υπηρεσιακή. Τον παίρνει τηλέφωνο.

• Θα ήθελα να σας δω σήμερα το βράδυ, σ’ ένα ελεύθερο χώρο αν θέλετε και να τα πούμε για κάνα δυο ωρίτσες.
• Θα το ‘θελα κι εγώ πολύ, απαντάει ο Κ. Μόνο που η γυναίκα μου κανόνισε να πάμε στους γονείς της, στο σπίτι τους εκεί στο Χίμκι.

Δεν θα πρέπει να πιστέψεις τον Κ. …Ο Πειρασμός τον έβαλε να πει ψέματα, σε κανένα Χίμκι δεν θα πάει, αλλά όλο το βράδυ θα κάθεται σπίτι και θα τρώει καρπούζι…
Γι’ αυτό σας συμβουλεύω λοιπόν: πριν αγοράσετε εισιτήριο για τη Μόσχα, τηλεφωνήστε τούς γνωστούς σας και ενημερωθείτε αν τελείωσε εκεί ό παρδαλός πυρετός ή συνεχίζεται ακόμα.
              (υπογραφή Μ. Σεμιόνωφ)

Το κείμενο υπάρχει σε ένα μικρό βιβλιαράκι με επιλεγμένα αποσπάσματα σοβιετικής σάτιρας που τυπώθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη:
«Το πανομοιότυπο του σ. Κόβσιωφ Σύγχρονη σοβιετική σάτιρα», εκδότης Χρήστος Παπαδημητρίου. Αντιγράφουμε από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Μια επιλογή σοβιετικής σάτιρας από το σύγχρονο σοβιετικό περιοδικό τύπο. Με τα ευθυμογραφήματα αυτά ο αναγνώστης δε θα διασκεδάσει μόνο, αλλά και θα γνωρίσει τα βασικά θέματα της κοινωνικής ζωής που απασχολούν τη σοβιετική σάτιρα σήμερα.
Αποτελεί επιλογή διηγημάτων από τα περιοδικά Νεβά, Μόσχα και Κροκοντίλ, όπου εκτός του  Μ. Σεμιόνωφ, γράφουν οι Αλεξέγιεφ, Γιέλιν, Γκαϊτάι, Ελίν, Καζάεφ, Λέβτσενκο, Μακάροφ, Μάτιουσκιν-Γκέρκε, Μπορίσοβα, Ντανίλοφ, Λ. Σεμιόνοφ και Σούκοντσεφ

ℹ️  Χαζεύοντάς πάλι το βιβλιαράκι (βγήκε σε διάφορα χρώματα -εγώ έχω αυτό με το κίτρινο εξώφυλλο θυμήθηκα και τη δημοσίευση πριν 6 χρόνια (7-Αυγ-2015) του Ηρακλή (Κακαβάνη -Ατέχνως)
🆘  Ανέμελος κόσμος τότε -10 χρόνια πριν τις ανατροπές και εμείς το ίδιο, αλλά -όπως είναι γνωστό, ο ταξικός εχθρός δεν κοιμάται ποτέ -θα επανέλθουμε κάποια στιγμή

Citrullus lanatus karpuz _καρπούζι

Το καρπούζι ή υδροπεπόνι, επισήμως ο υδροπέπων (watermelon Wassermelone pastèque sandía арбуз 西瓜 Citrullus lanatus _Κίτρουλλος ο εριώδης), είναι είδος ανθοφόρων φυτών της οικογένειας των κολοκυνθοειδών, που αρχικά εξημερώθηκε στην δυτική Αφρική. Πρόκειται πολυκαλλιεργούμενο φρούτο, με  πάνω από 1.000 ποικιλίες. Υπάρχουν αποδείξεις καλλιέργειας καρπουζιού από σπόρους (κουκούτσια) σε τάφους Φαραώ στην αρχαία Αίγυπτο. Το καρπούζι καλλιεργείται σε ευνοϊκά κλίματα, από τροπικές μέχρι και εύκρατες περιοχές παγκοσμίως για τον μεγάλο του καρπό, με το σκληρό φλοιό και χωρίς εσωτερικές διαιρέσεις (βοτανολογικά λέγεται pepo). Η γλυκιά, ζουμερή σάρκα είναι συνήθως βαθυκόκκινη έως ροζ, σήμερα βγαίνει και σε κίτρινο πορτοκαλί, πράσινο ή άσπρο, με πολλούς μαύρους σπόρους _αν και υπάρχουν ποικιλίες χωρίς. Ο καρπός μπορεί να φαγωθεί ωμός και ο φλοιός είναι βρώσιμος (γλυκό), ενώ συχνά καταναλώνεται ως χυμός ή ως συστατικό σε κοκτέιλ. Η σημαντική προσπάθεια αναπαραγωγής έχει αναπτύξει ποικιλίες ανθεκτικές σε νόσους, με πολλές ποικιλίες οι οποίες παράγουν ώριμο καρπό μέσα σε 100 ημέρες από την φύτευση. Η Κίνα _πρωταθλήτρια και στα καρπούζια παράγει σχεδόν τα ²/₃ της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής.

Τα στελέχη έχουν μήκος έως 3μ και φύλλα έχουν 60-200 χιλιοστά και πλάτος 40-150. Τα φυτά έχουν αρσενικά και θηλυκά άνθη σε τριχωτούς μίσχους μήκους 40 χιλιοστών. Αυτά είναι κίτρινα και πρασινωπά στο πίσω μέρος. Το καρπούζι είναι ένα μεγάλο ετήσιο φυτό με μακρούς, αδύναμους, αναρριχητικούς (αν και μπορεί να αναπτυχθεί και στο έδαφος) μίσχους που έχουν πέντε γωνίες (πέντε όψεις) και μήκος έως και 3μ. Τα νεαρά φυτά είναι τριχωτά με κιτρινωπές ή καφέ τρίχες που εξαφανίζονται καθώς αυτό γερνά. Τα φύλλα μεγάλα, χονδροειδή, τριχωτά με πτερύγια _γίνονται άκαμπτα και τραχιά όταν γερνούν. Τα λευκά έως κίτρινα άνθη αναπτύσσονται μεμονωμένα στους άξονες των φύλλων, με τα αρσενικά και θηλυκά άνθη εμφανίζονται στο ίδιο φυτό. Τα αρσενικά άνθη κυριαρχούν στην αρχή της εποχής, ενώ τα θηλυκά, τα οποία αναπτύσσονται αργότερα, έχουν κατώτερες ωοθήκες. Τα άγρια φυτά έχουν φρούτα διαμέτρου έως 20εκ., ενώ οι καλλιεργημένες ποικιλίες μπορεί να υπερβαίνουν τα 60 και μπορούν να φτάσουν σε βάρος αρκετά κιλά.
Το γλυκό καρπούζι περιγράφηκε επίσημα από τον Κάρολο Λινναίο το 1753 και πήρε το όνομα Cucurbita citrullus και ξανά στο γένος Citrullus (Κίτρουλος) το 1836, με το όνομα Citrullus vulgaris (Κίτρουλλος ο Κοινός), από τον Γερμανό βοτανολόγο Χάινριχ Άντολφ Σράντερ. __

Ιστορία

Το καρπούζι _ανθοφόρο φυτό που προέρχεται από τη δυτική Αφρική, όπως ήδη αναφέραμε αναπτύσσεται στην άγρια φύση και το Citrullus colocynthis (Κίτρουλλος ο Κολοκύνθης) μάλλον είναι ο άγριος πρόγονος του. Η φυσική του έκταση εκτείνεται από τη βόρεια και τη δυτική Αφρική έως τις Δυτικές Ινδίες και παρατηρήθηκε άγρια στην κεντρική Αφρική. Στοιχεία για την καλλιέργεια τόσο του C. lanatus όσο και του C. colocynthis στην κοιλάδα του Νείλου έχουν βρεθεί από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. και μετά, και σπόροι και των δύο ειδών έχουν βρεθεί σε τοποθεσίες της δωδέκατης δυναστείας και στον τάφο του Φαραώ Τουταγχαμών. Σπόροι καρπουζιού βρέθηκαν στην περιοχή της Νεκράς Θάλασσας στους αρχαίους οικισμούς του Μπαμπ εντ-Ντρα και του Τελ Αράντ, ενώ εμφανίζεται σε ζωγραφισμένα ασβεστολιθικά ανάγλυφα της αρχαίας Αιγύπτου. Τον 7^ο αιώνα, καρπούζια καλλιεργούνταν στην Ινδία, και τον 10^ο φτάνει στην Κίνα, η οποία είναι σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός καρπουζιού στον κόσμο. Τον 10^ο επίσης εμφανίζεται και στην Ευρώπη, και συγκεκριμένα οι Μαυριτανοί εισήγαγαν το φρούτο στην Ιβηρική Χερσόνησο και υπάρχουν ενδείξεις ότι καλλιεργείται στην Κόρδοβα το 961 και επίσης στη Σεβίλλη το 1158. Απλώθηκε βόρεια προς τη νότια Ευρώπη, ίσως περιοριζόταν εκ των προτέρων από τις καλοκαιρινές θερμοκρασίες που ήταν ανεπαρκείς για καλές αποδόσεις. Ο καρπός είχε αρχίσει να εμφανίζεται στην ευρωπαϊκή βοτανική μέχρι το 1600, και φυτεύτηκε ευρέως στην Ευρώπη τον 17^ο  αιώνα ως δευτερεύουσα καλλιέργεια κήπων.

Ευρωπαίοι άποικοι και σκλάβοι από την Αφρική εισήγαγαν το καρπούζι στον Νέο Κόσμο. Οι Ισπανοί έποικοι το καλλιεργούσαν στη Φλόριντα το 1576, και καλλιεργήθηκε στη Μασαχουσέτη το 1629, και το 1650 καλλιεργήθηκε στο Περού, τη Βραζιλία και τον Παναμά, καθώς και σε πολλές βρετανικές και ολλανδικές αποικίες. Την ίδια στιγμή, οι ιθαγενείς πληθυσμοί της Αμερικής καλλιεργούσαν την καλλιέργεια στην κοιλάδα του Μισισιπή και τη Φλόριντα. Τα καρπούζια έγιναν γρήγορα αποδεκτά στη Χαβάη και σε άλλα νησιά του Ειρηνικού όταν εισήχθησαν εκεί από εξερευνητές όπως ο καπετάνιος Τζέιμς Κουκ. Στην εποχή του εμφυλίου στις ΗΠΑ, καλλιεργήθηκαν από ελεύθερους μαύρους και έγιναν ακόμη και σύμβολο για την κατάργηση της δουλείας. Μετά τον εμφύλιο, οι μαύροι κακοποιήθηκαν για τη σχέση τους με το καρπούζι και το συναίσθημα εξελίχθηκε σε ένα ρατσιστικό στερεότυπο, όπου οι μαύροι μοιράζονταν μια υποτιθέμενη άφθονη όρεξη για καρπούζι, ένα φρούτο που συσχετίζονταν με την τεμπελιά και την ακαθαρσία. Τα καρπούζια χωρίς σπόρους αναπτύχθηκαν αρχικά το 1939 από Ιάπωνες επιστήμονες που μπόρεσαν να δημιουργήσουν τριπλοειδή υβρίδια χωρίς σπόρους που παρέμειναν σπάνια αρχικά επειδή δεν είχαν επαρκή αντίσταση στις ασθένειες, αλλά έγιναν πιο δημοφιλή τον 21^ο αιώνα, αυξάνοντας σχεδόν το 85% των συνολικών πωλήσεων καρπουζιών στις ΗΠΑ (2014).

Η ελληνική λέξη (υδροπέπων=υδρο-πεπόνι) έγινε “καρπούζι” προέρχεται από την αντίστοιχη τουρκική karpuz, η οποία ανάγεται στην περσική xarbuz(a). Στην Κύπρο δε, χρησιμοποιείται και η αραβική ονομασία παττίχα.

                 Καλλιέργεια

Τα καρπούζια είναι φυτά που καλλιεργούνται σε κλίματα από τροπικά έως εύκρατα, χρειάζονται θερμοκρασίες υψηλότερες από περίπου 25° C για να ευδοκιμήσουν. Σε κλίμακα κήπου, οι σπόροι συνήθως σπέρνονται σε γλάστρες υπό κάλυψη και μεταφυτεύοναι σε χώμα καλά στραγγιζόμενο με pH 5,5_7, και μεσαία επίπεδα αζώτου. Τα κύρια παράσιτα του καρπουζιού περιλαμβάνουν αφίδες, μύγες φρούτων και νηματώδεις ρίζες. Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, τα φυτά είναι επιρρεπή σε ασθένειες των φυτών, όπως το ωίδιο και το μωσαϊκό. Ορισμένες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ιαπωνία και σε άλλα μέρη της Άπω Ανατολής είναι επιρρεπείς στο φουζάριο. Ο εμβολιασμός τέτοιων ποικιλιών σε ανθεκτικά στις ασθένειες ρίζες προσφέρει προστασία. Τα καρπούζια έχουν μεγαλύτερη περίοδο καλλιέργειας από άλλα πεπόνια και συχνά χρειάζονται 85 ημέρες ή περισσότερο από τη στιγμή της μεταφύτευσής τους για να ωριμάσουν τα φρούτα. Η έλλειψη γύρης θεωρείται ότι συμβάλλει στην “κοίλη καρδιά” που προκαλεί τη σάρκα του καρπουζιού να αναπτύξει μια μεγάλη τρύπα, μερικές φορές σε περίπλοκο, συμμετρικό σχήμα (πάντως είναι ασφαλή για κατανάλωση).

Οι αγρότες της περιοχής Ζεντσουτζί της Ιαπωνίας βρήκαν έναν τρόπο να καλλιεργούν κυβικά καρπούζια καλλιεργώντας τα φρούτα σε μεταλλικά και γυάλινα κουτιά και κάνοντάς τα να πάρουν το σχήμα του δοχείου. Το κυβικό σχήμα είχε αρχικά σχεδιαστεί για να διευκολύνει τη στοίβαξη και αποθήκευση, αλλά αυτά τα "τετράγωνα καρπούζια" μπορεί να είναι τριπλάσια από την τιμή των κανονικών, επομένως απευθύνονται κυρίως σε πλούσιους αστούς, όπως και τα σε σχήμα πυραμίδας !! ή οποιοδήποτε πολυεδρικού (!!!) σχήματος

Στην Ελλάδα το καρπούζι ωριμάζει το καλοκαίρι και είναι ένα από τα πιο δροσιστικά καλοκαιρινά φρούτα, ιδανικό για κατανάλωση σε φέτες ή σε φρουτοσαλάτες: περιέχει ζάχαρη ~6%, νερό ~91% και όπως πολλά άλλα φρούτα, βιταμίνη C. Μπορεί να χτυπηθεί στο μπλέντερ και να γίνει γρανίτα ή αναψυκτικό, με ή χωρίς την προσθήκη μικρής ποσότητας αλκοόλ, επίσης να γίνει και φρουτ-παντς, κόβοντάς το στη μέση, αδειάζοντας το ένα μισό και ξαναγεμίζοντάς το με το αλεσμένο περιεχόμενο συν βότκα και παγάκια _φαντασία να υπάρχει. Σε αρκετά σημεία της χώρας μας με το φλοιό του καρπουζιού παρασκευάζουν γλυκό του κουταλιού.

                        Στον πολιτισμό και τη λαϊκή κουλτούρα

Επειδή η επιλογή του καρπουζιού είναι δύσκολη για τους περισσότερους, τυπική εικόνα από λαϊκή αγορά στην Ελλάδα είναι η _πάλαι ποτέ, “διαφήμιση” του πωλητή των καρπουζιών “Καρπούζι με το μαχαίρι”, “Όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω”, ή “με τη βούλα”, εννοώντας την εγγυημένη ποιότητα του φρούτου. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα ή η διάθεση για να κοπεί το καρπούζι, πολλοί καταφεύγουν σε έλεγχο που γίνεται χτυπώντας το ελαφρά περίπου στη μέση: υποτίθεται ότι αν το καρπούζι κάνει έναν κούφιο, “καμπανιστό” ήχο είναι καλής ποιότητας, ενώ αν ο ήχος είναι συμπαγής, δεν θεωρείται ώριμο και η αγορά αποφεύγεται. Καθώς ο τρόπος αυτός είναι επισφαλής, μερικές φορές όταν το φρούτο δεν αποδειχτεί ικανοποιητικής ποιότητας ακούγεται η φράση “μάπα το καρπούζι” (η φράση αυτή χρησιμοποιείται και μεταφορικά), δλδ ότι είναι εσωτερικά άσπρο (άγουρο) ή άγλυκο σαν λάχανο (μάπα).
Η έκφραση "(δεν χωράνε) δύο καρπούζια σε μία/στην ίδια μασχάλη" παραπέμπει σε υποχρεωτική επιλογή ανάμεσα σε δύο πράγματα που είναι ανέφικτο να συνυπάρξουν. Στο πνεύμα της έκφρασης αυτής κυκλοφόρησε το ρεμπέτικο τραγούδι "Δυο καρπούζια σ’ ένα χέρι" (1946) από τον Στελλάκη Περπινιάδη σε στίχους του Χαράλαμπου Βασιλειάδη.
Στην παιδική τηλεοπτική σειρά με μαριονέτες Φρουτοπία (1985) της ΕΡΤ που βασίστηκε στην ομώνυμη σειρά βιβλίων του Ευγένιου Τριβιζά, ένας από τους ήρωες είναι ο Σωτήρης το καρπούζι με τη φωνή του Παύλου Χαϊκάλη. Το αστυνομικό παραμύθι Ο κλέφτης των καρπουζιών (2003) είναι ένα βιβλίο παιδικής λογοτεχνίας του Χρήστου Μπουλώτη.
Το καρπούζι χρησιμοποιείται ποικιλοτρόπως ως σύμβολο αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό, καθώς και της ανάκτησης της Χερσώνας από την Ουκρανία.
Επειδή είναι ως επί το πλείστον νερό, το καρπούζι έχει χρησιμοποιηθεί για να συμβολίσει τη σεξουαλική ρευστότητα, τον “ρευστό” ή μεταβαλλόμενο σεξουαλικό προσανατολισμό, τέλος _όπως αναφέραμε στις ΗΠΑ έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως ρατσιστικό στερεότυπο που σχετίζεται με τους Αφροαμερικανούς.