hasta la victoria siempre VENCEREMOS: τάνγο-ταγκό

Η ημέρα του τάνγκο (αυτό που στα ελληνικά μεταφράζουμε λαθεμένα ταγκό, από τα γαλλικά που τονίζουν σχεδόν τα πάντα στη λήγουσα) el Día_del_Tango –Tango Day γιορτάζεται κάθε 11 Δεκεμβρίου και συμπίπτει με την ημερομηνία γέννησης του «μύθου» Carlos Gardel πριν 131 χρόνια (1890).
Η ημέρα καθορίστηκε με πρωτοβουλία του συνθέτη και καλλιτεχνικού παραγωγού, Ben Molar, με εξαιρετική αναφορά στο συνθέτη μαέστρο και βιρτουόζο του βιολιού Julio De Caro, το 1899.

Το tango αποτελεί δημοφιλές –κυρίως στα μέρη του, είδος πολύπλοκο που περιλαμβάνει χορό, μουσική, τραγούδι, αφήγηση, κίνηση, παντομίμα και δράμα

Δεν έχουμε φυσικά ούτε την πρόθεση, ούτε τα φόντα μέσα από αυτό το σημείωμα να κάνουμε ανάλυση για τον μυθικό αυτό είδος, για τον οποίο έχουν γραφεί χιλιάδες τόμοι, συγγράμματα, μελέτες και διατριβές σε όλες τις γλώσσες.
Θα σημειώσουμε όμως ότι στα καθ’ ημάς είναι απονευρωμένο από τις λαϊκές κοινωνικές αναφορές της ιστορίας γέννησής του, (λούμπεν προλεταριάτο) στις γειτονιές του Μπουένος Άιρες, στο Rio De La Plata, στο λιμάνι στα μπαρ και στα πορνεία και λίγο νωρίτερα –γύρω στο 1880, στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης.
Μαστροποί και πόρνες, «Σουραμπάγια Τζόνι» αλλά και εργατική τάξη και μαζί μετανάστες (αργεντίνοι και ευρωπαίοι).

Το τάνγκο, σύμφωνα με τον Ερνέστο Σάμπατο – Tango, discusion y clave (θεωρείται μαζί με τον Xόρχε Λουίς Mπόρχες ο μεγαλύτερος Aργεντινός συγγραφέας), είναι προϊόν επιμειξίας μουσικών και χορών, που έφερναν οι μετανάστες από τις πατρίδες τους, με έντονο το ερωτικό στοιχείο.
Είναι το τραγούδι του μοναχικού άνδρα, του porteño («πορτένιο»=κάτοικος Buenos Aires), που εκφράζει την επιθυμία και τη νοσταλγία του για μία γυναίκα και σε πολλές περιπτώσεις το ανικανοποίητο: «Στη ζωή μου είχα γκόμενες και γκόμενες, μα ποτέ μου μια γυναίκα» λέει το δίστιχο ενός τραγουδιού τάνγκο.
Χορός ενδοστρεφής και ενδοσκοπικός, ποτέ χαρωπός: «Ο γερμανός πίνει μπίρα, μεθοκοπάει και χορεύει αφελώς, ο «πορτένιο» χορεύει ένα τάνγκο για να σκεφθεί την τύχη του, που δεν του φέρθηκε σωστά» -τύχη μπαμπέσα και σκληρή… λέει ο Sábato.
Μεγάλη ώθηση στο τάνγκο έδωσε το bandoneón (μπαντονεόν), που αποτελεί το σήμα κατατεθέν του. Είναι ένα είδος ακορντεόν που –κατασκευαστικά, έφτασε από τη Γερμανία, με ήχο συναισθηματικό, βαθύ και δραματικό, που εκφράζει τέλεια τους καημούς του «πορτένιο» και ο βιρτουόζος συνθέτης Άστορ Πιατσόλα (1921-1992) το χρησιμοποίησε σαν εργαλείο που έκανε το μουσικό είδος γνωστό σε ένα κοινωνικά ευρύτερο κοινό.

Το πώς αυτό το «ευρύ» κοινό εισπράττει το τάγκο, μπορούμε να το αντιληφθούμε, τόσο από τις εικόνες κυριών με ολόσωμες τουαλέτες, που χορεύουν βαριεστημένα με κιριλέ καβαλιέρους σε δεξιώσεις εκπροσώπων, όσο –ίσως στην πλέον χυδαία μορφή του σε δικούς μας γάμους στα γνωστά «κτήματα», κάπου μεταξύ κλαρίνου και σπασίματος πιάτων, αντίληψη που ο Μίκης Θεοδωράκης είχε εκφράσει παραστατικά με το «βλαχοντίσκο και ρεμπετοτανγκό»

Τα λεφτά μου όλα δίνω για μια ζημιά | άμα θες να βρεις τις πύλες του παραδείσου

Το «ιστορικό» κομμάτι της Χαρούλας κυκλοφόρησε το 1996 σε cd single (ήταν μάλιστα σε σχήμα καρδιάς), και εκτός από τους στίχους περιείχε –μαζί με ένα σύντομο ιστορικό …και οδηγίες εκμάθησης. Ένα χρόνο αργότερα συμπεριλήφθηκε στο «Ένα φιλί του κόσμου», με ζωντανές ηχογραφήσεις.
Ταξίδεψε σε πολλές χώρες μέσω συναυλιών της μεγάλης μας τραγουδίστριας, αλλά και στον κινηματογράφο.
Ακουγόταν στην ταινία του Richard Linklater (Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ -το τελευταίο μέρος της τριλογίας του) «Πριν τα Μεσάνυχτα» με πρωταγωνιστές τους Ίθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί, η οποία γυρίστηκε στην Ελλάδα 18 χρόνια μετά την πρώτη τους συνάντηση σ την ταινία Before Sunrise | «Πριν το Ξημέρωμα».

Τα λεφτά μου όλα δίνω για ένα tango
κι ένα άγγιγμά σου κάτω από το τραπέζι
Αδιάφορα τριγύρω μου να κοιτώ
Στο γυμνό λαιμό μου το χέρι σου να παίζει

Τα λεφτά μου όλα δίνω για μια βραδιά
για ρομαντικές φιγούρες πάνω στην πίστα
Να παραμερίζουν όλοι από τη φωτιά
που θα στέλνει το κορμί μας στο πρίμα βίστα

Τα λεφτά μου όλα δίνω για μια ζημιά
που θα κάνει άνω κάτω την λογική σου
θέλει τρέλα η ζωή μας και νοστιμιά
άμα θες να βρεις τις πύλες του παραδείσου

Μια γυναίκα ένας άντρας κι ένας θεός
ένας έρωτας θεός να μας σημαδεύει
Να σου δίνω τα φιλιά στων κεριών το φως
και να παίρνω αυτά που ο νους ας απαγορεύει

Αδιάφορα τριγύρω μου να κοιτώ | Στο γυμνό λαιμό μου το χέρι σου να παίζει» -αυτό το σημείο «λογοκρίθηκε» από την εταιρία, καθώς ο αρχικός στίχος ήταν ... σόκινγκ –το χέρι βρισκόταν «χαμηλότερα».

El choclo – Το καλαμπόκι

Αυτό το μοτίβο του οποίου ο τίτλος αναφέρεται στο καλαμπόκι, που στη νότια Αμερική είναι γνωστό ως «choclo», είναι ένα από τα πιο δημοφιλή κομμάτια τάνγκο μέρος της ιστορίας αυτού του είδους.
Η σύνθεση του “El choclo” αποδίδεται στον Ángel Villoldo και έκανε πρεμιέρα το 1903, αν και λέγεται ότι η μελωδία δημιουργήθηκε από τον Casimiro Alcorta πέντε χρόνια νωρίτερα, και έγινε μέγιστη επιτυχία από την Ορχήστρα Typica Los Reyes del Tango και –μεταξύ άλλων από την Tita Merello, Fuga y Misterio (Fuga =διαφυγή, τροπή, απόδραση) και μυστήριο

σσ |> Ο μεσαιωνικός (14ος αι.) μουσικός όρος φαίνεται να κατάγεται από τια γερμανικά, Fuge=ρωγμή, αρμός, κενό, αρμός) σαν σύνθεση μίμησης (caccia στα ιταλικά – chace γαλλική κλπ)

Αυτό το κομμάτι –σχετικά πιο σύγχρονο δε λείπει από τη λίστα των καλύτερων τάνγκο στην ιστορία, καθώς δημιουργήθηκε από τον σημαντικότερο συνθέτη τάνγκο στον κόσμο, τον Astor Piazzolla, ο οποίος ανέβασε σε νέα διάσταση την ποιότητα των ήχων αυτού του μουσικού είδους που αντανακλά μέρος του πολιτισμού της Αργεντινή αλλά και της Ουρουγουάης.

«Πήρε κεφάλι» –Por una cabeza

Το διάσημο tango είναι αναγνωρισμένο παγκοσμίως και έχει ξεπεράσει τους κύκλους γενιών και γενιών με την ερμηνεία διαφορετικών καλλιτεχνών, καθώς ο Carlos Gardel το συνέθεσε στη Νέα Υόρκη το 1935 σε στίχους του Alfredo Le Pera, συγκρίνοντας μια έκφραση ιπποδρομιών με την τύχη κάποιων ρομαντικών σχέσεων.

Cumparsita

Ένα άλλο διάσημο τραγούδι που κηρύχθηκε άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας από τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (ΟΥΝΕΣΚΟ), είναι το Cumparsita, ένα τάνγκο προέλευσης Ουρουγουάης.

Αν ήξερες | αυτό ακόμα μέσα στην ψυχή μου | Κρατάω …| αυτή την αγάπη για σένα | αν ήξερες μόνο, ότι δεν σε ξέχασα ποτέ | Και εσύ ολούθε είσαι, της ζωής μου πια κομμάτι | κι εκείνα τα μάτια, που η χαρά μου ήταν τα ψάχνω γύρω μα να τα βρω δεν μπορώ … Πες μου, percanta, τι σου έκανα;
Αυτό το μουσικό κομμάτι που δημιούργησε ο συνθέτης Gerardo Matos, για να συνοδεύσει το καρναβάλι στο τέλος του 1915, αργότερα σε αραντιαζμέντο από τον Roberto Firpo. Ανακηρύχθηκε το 1988 ως πολιτιστικός ύμνος της Ουρουγουάης, που ερμήνευσαν από τον Carlos Gardel, μέχρι και τον Julio Iglesias.

El día que me quieras -η μέρα που μ’ αγάπησες

Ένα ακόμη τραγούδι του Carlos Gardel σε στίχους του Alfredo Le Pera, σε μουσική προσαρμογή του Terig Tucci (ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη στις 19-Μαρτ-1934).
Υπάρχουν πάνω από 200 εκδόσεις του «El día que me quiero», μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει η έκδοση του μεξικάνου τραγουδιστή Luis Miguel.
Αυτό το μουσικό κομμάτι, ήταν επίσης το θέμα ομώνυμης ταινίας, σε σκηνοθεσία του John Reinhardt.

Bésame mucho – Φίλα με πολύ (συνεχώς)

Διάσημο και διεθνώς αναγνωρισμένο τάνγκο, το οποίο ξεχωρίζει για τον ρομαντισμό και την απαλότητά του, γραμμένο από τον μεξικανό πιανίστα και συνθέτη Consuelito Velázques. Φίλα με, φίλα με πολύ | Σαν να ήταν αυτή η νύχτα | η τελευταία φορά | … Φίλα με, φίλα με συνέχεια -φοβάμαι να σε έχω και να σε χάνω ξανά | Θέλω να κολλάω πάνω σου, να καθρεφτίζομαι στα μάτια σου | να σε βλέπω δίπλα μου | Σκέψου ότι ίσως αύριο θα είμαι ήδη μακριά | πολύ μακριά από σένα
Το Bésame mucho έχει εκτελεστεί από πολλούς καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένης της ταλαντούχου Cesaria Evoria ... και των Beatles!

Cambalache – Τα «ανομολόγητα» (Παζαρέματα)

Τάνγκο της Αργεντινής του 1934, που αντιστοιχεί στο λεγόμενη “Decade Infame” (10ετία της αθλιότητας) που ο Enrique Santos Discépolo καταγγέλλει με τους στίχους του και το συνέθεσε για την ταινία El alma del bandoneon (η αυγή του μπαντονεόν).
Το ότι ο κόσμος ήταν και θα είναι ένα σκουπίδι | ήδη το ξέρω… | στο πεντακόσια έξι | και στο δύο χιλιάδες το ίδιο! | ότι πάντα υπήρχαν κλέφτες μακιαβελιστές και ξεγελασμένοι, ευτυχισμένοι και πικραμένοι, άξιοι και φτιαχτοί …

Αλλά το ότι ο εικοστός αιώνας είναι μια απόδειξη ξεδιάντροπης κακίας πια δεν υπάρχει να το αρνηθεί.
Ζούμε ριγμένοι -καλά ανακατεμένοι σε ένα χυλό και στην ίδια λάσπη όλοι…
Σήμερα καταλήγει να είναι το ίδιο να σαι σωστός ή προδότης | ανίδεος, σοφός, κλέφτης, … γενναιόδωρος ή απατεώνας! Μαζί ο Mezcla’o με τον Toscanini, ο Scarface με τον Ναπολέοντα, ο Don Bosco με τα “Mignón”, Carnera και San Martín …όλοι στο ίδιο τσουβάλι – Παζάρι του εικοστού αιώνα
Εκτός από την 1^η εκτέλεση (του Gardel), μεταξύ πολλών αποτελεί ένα από τα αξιοσημείωτα τραγούδια του Julio Sosa.

A media luz – στο μισόφωτο

Αυτό το τραγούδι που παρουσιάστηκε στην πρωτεύουσα της Ουρουγουάης το 1925, γράφτηκε από τον Carlos César Lenzi και μελοποιήθηκε από τον Edgardo Donato.
Όλα στο ημίφως | Corrientes, τρία-τέσσερα-οκτώ! | 2^ος όροφος, ασανσέρ | ούτε θυρωρός ούτε γείτονες | Μέσα κοκτέιλ έρωτα | πιάνο, χαλί και τραπεζάκι | ένα τηλέφωνο απαντάει, ένα γραμμόφωνο που κλαίει | παλιά ταγκό της νιότης μου | πορσελάνινη κι η γάτα | για να μην κλάψει την αγάπη
Κι όλα στο μισόφωτο | στο μισόφωτο και οι δυο | στο μισόφωτο τα φιλιά…
Αποτελεί είναι ένα από τα πιο διάσημα τάγκο στην ιστορία και ένα από τα πιο τραγουδισμένα από διαφορετικούς καλλιτέχνες