Όρσον Γουέλς: οι Αρειανοί ante portas…

 

8 μμ. 30-Οκτ-1938 _23χρονος τότε ο Όρσον Γουέλς στο ραδιόφωνο του CBS, Mercury Theatre on the Air, χαλαρή χορευτική μουσική και ο Πόλεμος των Κόσμων _ με αφορμή τη γιορτή του Χάλοουϊν, ξεκινάει …

Όρσον Γουέλς 🎥
χαρισματικό | αντιφατικό ιερό τέρας του σινεμά

Η εκπομπή ήταν μια δραματοποίηση του ομώνυμου μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας του Χ. Τζ. Γουέλς, σε παραγωγή και σκηνοθεσία του, για τη ραδιοφωνική σειρά. Το κλειδί για την πρόκληση του πανικού ήταν η επιλογή του Γουέλς να παρουσιάσει την ιστορία όχι σαν ένα απλό θεατρικό έργο, αλλά σαν μια σειρά από έκτακτα δελτία ειδήσεων και ζωντανά ρεπορτάζ που δημιουργούσαν την ψευδαίσθηση ότι μια πραγματική εισβολή εξωγήινων βρισκόταν σε εξέλιξη. Σύντομα, η μουσική διακόπηκε από ένα έκτακτο ανακοινωθέν. Ο παρουσιαστής μετέδωσε την είδηση ότι παρατηρήθηκε μία σειρά από αλλεπάλληλες μυστηριώδεις εκρήξεις στον πλανήτη Άρη. Ακολούθησαν διαρκώς κλιμακούμενες αναφορές από "δημοσιογράφους" που περιέγραφαν την πτώση ενός εξωγήινου αντικειμένου στο Γκρόβερς Μιλ του Νιου Τζέρσεϊ, ενός μετεωρόλιθου ίσως, που εντέλει αποδείχτηκε πως ήταν ένα εξωγήινο σκάφος. Έπειτα, μίλησαν για την εμφάνιση τρομακτικών Αρειανών που έβγαιναν από κυλινδρικά διαστημόπλοια, και τη χρήση μιας θανάσιμης ακτίνας θερμότητας εναντίον της αστυνομίας και του κοινού. Το πρώτο μισό της εκπομπής, που διατηρήθηκε αυστηρά στη μορφή των έκτακτων δελτίων ειδήσεων, κορυφώθηκε με τον "ρεπόρτερ" να περιγράφει την κατάρρευση της Νέας Υόρκης, πριν η μετάδοση διακοπεί απότομα. Ο ρεαλιστικός τόνος των «ζωντανών ρεπορτάζ» ενισχύθηκε από τη χρήση ηχητικών εφέ και από την πειστική ερμηνεία των ηθοποιών, οι οποίοι μετέδιδαν τον υποτιθέμενο τρόμο και την απόγνωσή τους καθώς οι εξωγήινοι σάρωναν την περιοχή, εκτοξεύοντας δηλητηριώδη αέρια. Το πρώτο μισό της εκπομπής, που διατηρήθηκε αυστηρά στη μορφή των έκτακτων δελτίων ειδήσεων, κορυφώθηκε με τον "ρεπόρτερ" να περιγράφει την κατάρρευση της Νέας Υόρκης, πριν η μετάδοση διακοπεί απότομα. Η πρώτη ξεκάθαρη διακοπή για να γίνει εκ νέου γνωστό ότι επρόκειτο για μυθοπλασία ήρθε στα 40 λεπτά της ωριαίας εκπομπής. Δεδομένου ότι η εκπομπή δεν διέκοπτε για διαφημίσεις, οι συνεχιζόμενες διακοπές για τις εξελίξεις της εισβολής αύξησε το ρεαλισμό του προγράμματος σε σημείο που μεγάλη μερίδα των ακροατών πίστεψε ότι επρόκειτο περί πραγματικής εισβολής που λάμβανε χώρα σε πραγματικό χρόνο.

Παρασκήνιο

Ο συγγραφέας Χ. Τζ. Γουέλς είχε πει κάποτε πως τα φανταστικά του μυθιστορήματα δεν έπρεπε να θεωρούνται πραγματικά παρά να διαβάζονται σαν ένα συναρπαστικό όνειρο. Αλλά το συναρπαστικό όνειρο έγινε τρομερός εφιάλτης για χιλιάδες Αμερικανούς οι οποίοι "από πάντα" πιστεύουν σε ΑΤΙΑ και εξωγήινους ante portas (σσ. Αγνώστου Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα ή UFΟ, που υιοθετήθηκε το 1953 από την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ ). Όταν λοιπόν  οι ακροατές άνοιξαν τα ραδιόφωνά τους άκουσαν την ακόλουθη ανακοίνωση: "Η ραδιοφωνική εταιρία Κολούμπια και οι συνεργαζόμενες μαζί της εταιρίες, σας παρουσιάζουν τον Όρσον Γουέλς και τους φίλους του στο έργο του Άγγλου συγγραφέα Γουέλς ^^ο Πόλεμος των Κόσμων^^" κι άρχισε η εκπομπή (και το πατιρντί).

        Η εκπομπή

Η μετάδοση έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε οι ακροατές είχανε την εντύπωση πως ο εκφωνητής μιλούσε για αληθινές σκηνές που διαδραματίζονταν μπροστά στα μάτια του. Μάλιστα η εκπομπή διακόπτονταν για να συνεχισθεί σε λίγο με νεότερες σκηνές. Ξαφνικά έγινε μία ακόμη διακοπή, όπως όταν πρόκειται να μεταδοθεί κάποια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είδηση, και ο εκφωνητής ακούστηκε να λέει: «Επάνω στον πλανήτη Άρη παρατηρούνται αλλεπάλληλες μυστηριώδεις εκρήξεις». Σε λίγο ακολούθησε καινούργια μετάδοση: «Ένας μετεωρόλιθος έπεσε προ ολίγου στη γη» και για να γίνει η εκπομπή ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, είπε ο εκφωνητής πως ο μετεωρόλιθος έπεσε στην Αμερική, κοντά στην πόλη Πρίνστον του Νιού Τζέρσεϊ, ενώ στο μυθιστόρημα του Γουέλς αναφέρεται πως ο μετεωρόλιθος είχε πέσει στην Αγγλία. Ακολούθησε η ανακοίνωση πως δεν επρόκειτο για μετεωρόλιθο παρά για έναν κύλινδρο μέσα από τον οποίο βγήκανε πλάσματα από τον Άρη. Ήτανε οπλισμένα με μία φοβερή θερμική ακτίνα που έκαιγε ό,τι βρισκότανε μπροστά της. Πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν από αυτήν και οι Αρειανοί βαδίζανε προς τη Νέα Υόρκη.

Η αντίδραση του κοινού

Το αποτέλεσμα της εκπομπής αυτής ήτανε να καταληφθούν χιλιάδες  Αμερικανοί από πανικό, πιστεύοντας πως ήτανε ο πρώτος στόχος των εξωγήινων και τρομοκρατήθηκαν. Γέροι, νέοι και παιδιά ετοιμάστηκαν να φύγουν παίρνοντας μαζί τους ό,τι πιο πολύτιμο είχανε. Τα τηλέφωνα της αστυνομίας, των εφημερίδων και της ραδιοφωνικής εταιρίας δεν πρόφταιναν να απαντάνε στις αγωνιώδεις ερωτήσεις του κοινού. Οι περισσότεροι ρωτούσανε πού έπρεπε να καταφύγουνε για περισσότερη ασφάλεια. Η φαντασία συμπλήρωνε τον πανικό. Κάποιος βεβαίωσε ότι η αστυνομία είχε βγάλει διαταγή να εκκενωθεί αμέσως η Νέα Υόρκη. Άλλος ανέφερε πως είδε εχθρικά αεροπλάνα να πετάνε πάνω από τον ποταμό Χάντσον. Και άλλος είπε πως είχε δει με τα μάτια του τους καπνούς της μάχης ανάμεσα στους Αρειανούς και στον αμερικανικό στρατό.  Γιατροί και νοσοκόμοι τηλεφωνούσαν στα νοσοκομεία για να προσφέρουν εθελοντικές υπηρεσίες και μερικοί δημοτικοί υπάλληλοι άρχισαν να καταστρώνουν σχέδια για την εκκένωση της Νέας Υόρκης. Από όλες τις άλλες αμερικανικές περιοχές φθάνανε τηλεγραφήματα και τηλεφωνήματα συγγενών και φίλων που αγωνιούσαν για την τύχη των δικών τους. Και όλοι αναρωτιόνταν αν οι εισβολείς κατακτούσαν όλες τις Η.Π.Α. και τον Καναδά. Κάποια γυναίκα από το Οχάιο τηλεφώνησε σε μια εφημερίδα και ρώτησα ποια ώρα ακριβώς θα ερχόταν το τέλος του κόσμου. Μια άλλη, στην Πενσυλβάνια, την βρήκε ο σύζυγός της τη στιγμή που ετοιμαζόταν να πιει δηλητήριο, λέγοντας "Καλύτερα να πεθάνω έτσι".

Ο Γουέλς δεν αντιλήφθηκε τον πανικό που προκάλεσε παρά μόνο όταν η αστυνομία όρμησε και κατέλαβε το στούντιο του σταθμού διακόπτοντας την εκπομπή. Την επόμενη μέρα, κι ενώ οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να συνέλθουν από τον τρόμο τους, όλος ο κόσμος, γελούσε με το πάθημά τους. Ωστόσο, το γεγονός αυτό απέδειξε τη δύναμη χειραγώγησης των ΜΜΕ στις μάζες και άφησε εύφορο έδαφος στην προπαγάνδα που ασκήθηκε τα επόμενα χρόνια.

Μελέτες, συμπεράσματα

Ο Richard J. Hand (Καθηγητής Πανεπιστημίου Πρακτικής Μέσων Ενημέρωσης) παραθέτει μελέτες από ιστορικούς που υπολόγισαν ότι περίπου 6.000.000 άτομα άκουσαν τη ραδιοφωνική μετάδοση του CBS, εκ των οποίων 1.700.000 άτομα πίστεψαν ότι ήταν αλήθεια και 1.200.000 άτομα φοβήθηκαν πραγματικά, ενώ πολλές εφημερίδες εξέφρασαν την ανησυχία ότι το ραδιόφωνο, που τότε ήταν ένα νέο μέσο ενημέρωσης, θα καθιστούσε τον Τύπο παρωχημένο. Ως εκ τούτου οι δημοσιογράφοι άρπαξαν την ευκαιρία και μεγαλοποίησαν το γεγονός του πανικού για να καταδείξουν τους κινδύνους που υποτίθεται ότι έκρυβαν οι ραδιοφωνικές εκπομπές. 

 Άλλες μεταδόσεις

• Το Φεβρουάριο του 1949, οι Leonardo Paez και Eduardo Alcaraz μετέφεραν στα ισπανικά τη ραδιοφωνική εκδοχή του Γουέλς, για το Radio Quito στο Κίτο του Ισημερινού. Η εκπομπή δημιούργησε πανικό στην πόλη. Η αστυνομία και η πυροσβεστική έσπευσε να βγει από την πόλη για να αντιμετωπίσει τη δήθεν εισβολή των εξωγήινων δυνάμεων. Αφού διαπιστώθηκε ότι η εκπομπή ήταν μυθοπλαστική, ο πανικός μετατράπηκε σε εξέγερση και εκατοντάδες άνθρωποι επιτέθηκαν στο Radio Quito και την εφημερίδα El Comercio. Τις ημέρες που προηγήθηκαν της εκπομπής, η El Comercio συμμετείχε στην εξαπάτηση του κοινού δημοσιεύοντας ψευδείς αναφορές για ΑΤΙΑ πάνω από τον Ισημερινό. Ο απολογισμός των ταραχών ήταν τουλάχιστον έξι νεκροί, συμπεριλαμβανομένων μιας φίλης του Paez και της ανιψιάς του. Μετά το συμβάν ο Paez μετακόμισε στη Βενεζουέλα.
• Η ραδιοφωνική εκπομπή του Γουέλς ήταν το αντικείμενο της τηλεοπτικής ταινίας "The Night That Panicked America"
• Το 1988, με αφορμή την 50ή επέτειο της ραδιοφωνικής εκπομπής του Γουέλς, το αμερικανικό ραδιοφωνικό δίκτυο National Public Radio (NPR) μετέδωσε μία νέα εκδοχή με τους Jason Robards, Steve Allen (ο οποίος ήταν 17 ετών όταν άκουσε την εκπομπή του 1938), Douglas Edwards, Scott Simon και Terry Gross. Η εκδοχή αυτή ήταν υποψήφια για βραβείο Γκράμι στην κατηγορία Καλύτερο Άλμπουμ με Απαγγελία Λόγου ή Μη Μουσικό.
• Το 1994, ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός L.A. Theatre Works και ο ραδιοφωνικός σταθμός KPCC έκαναν μία αναμετάδοση του αυθεντικού κειμένου ενώπιον ακροατηρίου, με τη συμμετοχή ηθοποιών από το Σταρ Τρεκ.
• Το 2002, το αμερικανικό ραδιοφωνικό δίκτυο Premiere Radio Networks έκανε μία αναπαράσταση του ραδιοφωνικού έργου με παρουσιαστή τον Glenn Beck.
• Το 2010, ο ουγγρικός πανεπιστημιακός σταθμός Első Pesti Egyetemi Rádió μετέφερε το έργο στα ουγγρικά, χρησιμοποιώντας τα ηχητικά εφέ του 1938 σαν να επρόκειτο για μετάδοση από ουγγρικό ραδιοφωνικό σταθμό εκείνης της χρονιάς, επίσης το Midnight Radio στο Πίτσμπουργκ μετέδωσε τον «Πόλεμο των Κόσμων» υιοθετώντας τοποθεσίες της Δυτικής Πενσυλβάνια.

Πολλοί αμερικανικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, και ιδιαίτερα εκείνοι που μεταδίδουν προγράμματα εποχής, ξαναμεταδίδουν την αυθεντική εκπομπή του Γουέλς ως παράδοση του Χάλοουϊν ενώ άλλοι μεταδίδουν τροποποιημένες μορφές του έργου.

Επιρροές στον Γουέλς

Το 2005, μία μελέτη του BBC ανέφερε ότι η ιδέα και το ύφος του Γουέλς μπορεί να ήταν επηρεασμένα από μία παλιότερη φάρσα που είχε κάνει το 1926 ο Ronald Knox μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού του BBC. Εκείνη η ραδιοφωνική εκπομπή του Knox αναμείγνυε τη μετάδοση χορευτικής μουσικής με αναφορές μίας επανάστασης που υποτίθεται ότι σάρωνε το Λονδίνο και ηχητικά εφέ των καταστροφών. Η μετάδοση του Knox προκάλεσε πανικό στους ακροατές που δεν γνώριζαν ότι το πρόγραμμα ήταν φανταστικό.

Το 1874 η εφημερίδα New York Herald δημοσίευσε μία φάρσα, σύμφωνα με την οποία άγρια ζώα δραπέτευσαν από τον Κεντρικό Ζωολογικό Κήπο της Νέας Υόρκης, γεγονός που δημιούργησε ένα είδος πανικού στο κοινό που πίστεψε ότι το γεγονός ήταν αληθινό.

Στον Κινηματογράφο

• Λέγεται ότι η είδηση της ιαπωνικής επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ έγινε δεκτή με σκεπτικισμό από το αμερικανικό κοινό, ως συνέπεια των όσων συνέβησαν με τη ραδιοφωνική μετάδοση του «Πολέμου των Κόσμων». Στην ταινία "Air Force" (1943), όταν αναφέρεται στο ραδιόφωνο η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ ένας χαρακτήρας ρωτάει αν έχουν συντονισμένο τον Όρσον Γουέλς.
• Στην ταινία του Μπάιρον Χάσκιν "Ο Πόλεμος των Κόσμων" (1953), στην πρώτη κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Χ. Τζ. Γουέλς, γίνεται έμμεση αναφορά στη ραδιοφωνική εκπομπή. Στη σκηνή κατά την οποία οι Αρειανοί ξεκινούν την πρώτη τους επίθεση, απεικονίζεται ένας δημοσιογράφος που καλύπτει την επίθεση και το φορτηγάκι που έχει τον ραδιοφωνικό εξοπλισμό να καταστρέφεται από τη θερμική ακτίνα των εξωγήινων. Το όνομα του δημοσιογράφου, όπως και στην εκπομπή του 1938, είναι Carl Phillips. Αργότερα εμφανίζεται ο ηθοποιός Paul Frees, με φωνή σαν του Όρσον Γουέλς, ως δημοσιογράφος που ηχογραφεί τις παρατηρήσεις του σε μία μπομπίνα.
• Στην ταινία "The Adventures of Buckaroo Banzai Across the 8th Dimension" (Οι περιπέτειες του Μπάκαρου Μπανζάι στην 8^η διάσταση1984), η πλοκή εξελίσσεται γύρω από μία εξωγήινη φυλή της οποίας η άφιξη στη Γη υποκινεί τον Όρσον Γουέλς να κάνει τη ραδιοφωνική μετάδοση του «Πολέμου των Κόσμων», αλλά με τους εξωγήινους να υπνωτίζουν τον Γουέλς με αποτέλεσμα να παρουσιάσει την εισβολή ως ραδιοφωνικό δράμα ενώ ήταν όντως πραγματική.
• Στην ταινία "Gremlins" (1984), καθώς τα Gremlins καταλαμβάνουν την πόλη ένας ανήσυχος πολίτης τηλεφωνεί στον παρουσιαστή του τοπικού ραδιοφώνου, ο οποίος του λέει ότι δεν κάνει τις μπούρδες του Γουέλς.
• Η ραδιοφωνική μετάδοση του «Πολέμου των Κόσμων» αναφέρεται εν συντομία στην ταινία του Γούντι Άλεν "Ημέρες Ραδιοφώνου" (1987).
• Στην ταινία «Spaced Invaders» (1990), ένα πλήρωμα χαζών Αρειανών παρακολουθούν τη ραδιοφωνική αναμετάδοση του «Πολέμου των Κόσμων» και νομίζουν ότι ολόκληρος ο Αρειανός στόλος εισβάλει στη Γη με αποτέλεσμα να προσγειωθούν στη Γη και να αποκλειστούν εκεί θέτοντας τη βάση για την πλοκή της ταινίας.
• Στην ταινία του Τζωρτζ Α. Ρομέρο "Το Ημερολόγιο των Νεκρών" (2007), ένας ραδιοφωνικός σχολιαστής, του οποίου η φωνή ανήκει στον Γουές Κρέιβεν, αναφέρεται στη μετάδοση του Γουέλς.

_Στην τηλεόραση
_σταχυολογώντας από 100άδες

• Στο επεισόδιο "Lucy Meets Orson Welles" της αμερικανικής κωμικής σειράς «I Love Lucy», η Lucy αγοράζει σύνεργα υποβρύχιας κατάδυσης την ίδια ώρα που ο Γουέλς υπογράφει δίσκους των Σαιξπηρικών του αναγνώσεων. Αφού η Lucy τον πλησιάζει φορώντας ακόμα τη μάσκα κατάδυσης και τα βατραχοπέδιλα, ο Γουέλς την κοιτάει και της λέει: «My “Man from Mars” broadcast was 18 years ago… Where were you? __ Η μετάδοση του "Άνθρωπος από τον Άρη" έγινε πριν από 18 χρόνια... Πού ήσουν;».».
• Στο επεισόδιο «The Night America Trembled» της σειράς «Westinghouse Studio One» (1957) απεικονίζεται (σε ημι-μυθιστορηματική μορφή) η δημιουργία της εκπομπής και η επακόλουθη αντίδραση του κοινού.
• Στο πρώτο επεισόδιο της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «The Rocky and Bullwinkle Show» (1959), υπάρχει ένα σημείο όπου ένας άντρας που λέγεται Dorson Bells μεταδίδει από το ραδιόφωνο ότι «Moon Men are nearing the Earth and this is not a play so please feel free to panic» («οι άνθρωποι της Σελήνης πλησιάζουν τη Γη και αυτό δεν είναι έργο οπότε είστε ελεύθεροι να πανικοβληθείτε»).
• Στο επεισόδιο «Battle for the Planet» της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «Animaniacs», ο Pinky και ο Brain σχεδιάζουν την αναδημιουργία της εκπομπής του Γουέλς με την ελπίδα να καταλάβουν τον κόσμο κατά τη διάρκεια του πανικού. Ωστόσο, ο Brain δεν συνειδητοποιεί ότι το κοινό έχει εξελιχθεί και ότι αντιμετωπίζει με περισσότερο σκεπτικισμό τέτοιου είδους υλικό. Λαμβάνοντας υπόψη και τον ερασιτεχνισμό της όλης προσπάθειας, κανείς δεν τους παίρνει σοβαρά. Ο χαρακτήρας του Brain βασίζεται στον ίδιο τον Όρσον Γουέλς.
• Σε ένα επεισόδιο της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «Οικογένεια Φλίντστοουνς», το ραδιόφωνο ανακοίνωσε την επερχόμενη εισβολή των Way-Outs, οι οποίοι όμως ήταν ένα συγκρότημα σαν τους Beatles, που φορούσε περίεργες στολές. Οι κάτοικοι του Bedrock που δεν κατάλαβαν ποιοι ήταν οι Way-Outs καταλήφθηκαν με φόβο, με αποτέλεσμα ο παρουσιαστής να αναγκαστεί τελικά από την αστυνομία να εξηγήσει ότι οι προηγούμενες ανακοινώσεις του ήταν πλασματικές.
• Σε ένα επεισόδιο της βρετανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «Budgie the Little Helicopter», ένας οδηγός ακούγοντας μία ραδιοφωνική εκπομπή σαν αυτή του Γουέλς εξέλαβε τους χαρακτήρες της σειράς (που είναι ανθρωπόμορφα αεροσκάφη) ως διαστημικό σκάφος, οδηγώντας σε πανικό την τοπική κοινωνία.
• Στο επεισόδιο «Madeline and the Spider Lady» της σειράς κινουμένων σχεδίων «The New Adventures of Madeline», τα κορίτσια παίζουν σ’ ένα αχρησιμοποίητο ραδιοφωνικό στούντιο και κάνουν ένα ψεύτικο δελτίο ειδήσεων αναφέροντας για γιγαντιαία μυρμήγκια που επιτίθενται στη Νέα Υόρκη. Όμως ένας τεχνικός του σταθμού χτυπάει κατά λάθος έναν μοχλό και εκπέμπει το ψεύτικο δελτίο ειδήσεων. Αυτό που ακολουθεί είναι μαζική υστερία παρόμοια με αυτή που αναφέρεται στα γεγονότα που ακολούθησαν τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς.
• Ένα παρόμοιο επεισόδιο προβλήθηκε και στη βραχύβια σειρά κινουμένων σχεδίων «Ντένις ο Τρομερός», όπου ο Ντένις και οι συμμαθητές του επισκέπτονται ένα στούντιο ραδιοφώνου για να ηχογραφήσουν ένα έργο για το σχολείο. Μόνο που σ’ αυτό το επεισόδιο οι Αρειανοί προσπάθησαν πράγματι να εισβάλουν στη Γη αλλά τα σχέδιά τους ματαιώθηκαν όταν από σύμπτωση ο Ruff χτυπάει κατά λάθος ένα μοχλό με αποτέλεσμα το έργο να μεταδοθεί στον κόσμο. Ο πανικός που προκλήθηκε έκανε τους εξωγήινους να ματαιώσουν τα σχέδιά τους, αφού υπολόγιζαν στο στοιχείο του αιφνιδιασμού.
• Στο επεισόδιο «Take Me to Your Loudon» της αμερικανικής κωμικής σειράς «Newhart» (1987), ο Michael Harris προβάλει την κινηματογραφική εκδοχή του «Πολέμου των Κόσμων» αντί για το «Vermont Today» προκαλώντας στους κατοίκους της κωμόπολης έναν πανικό σαν αυτόν του 1938.
• Στην εναρκτήρια σκηνή του επεισοδίου «Treehouse of Horror IV» της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «Σίμπσονς» (1993), η Μαρτζ προτείνει στον Μπαρτ να προειδοποιήσει τους θεατές ότι το επεισόδιο είναι τρομακτικό και ότι ίσως είναι καλύτερα ν’ ακούσουν εκείνη την παλιά ραδιοφωνική εκπομπή του «Πολέμου των Κόσμων». Επίσης, στο επεισόδιο «Treehouse of Horror XVII» (2006), περιλαμβάνεται ένα μέρος με τίτλο «The Day the Earth Looked Stupid», το οποίο προσαρμόζει την ιστορία της ραδιοφωνικής εκπομπής του Όρσον Γουέλς στο Springfield του 1938. Το επεισόδιο δείχνει τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται σαν ζώα μέχρι που αποκαλύπτεται η απάτη. Αμέσως μετά τη ραδιοφωνική εκπομπή οι εξωγήινοι επιτίθενται πραγματικά στο Springfield αλλά σχεδόν κανένας δεν πιστεύει ότι πρόκειται για πραγματικούς εξωγήινους, γεγονός που οδηγεί στην καταστροφή της πόλης.
• Στο επεισόδιο «The Sky Is Falling» της σειράς «Touched by an Angel» (1996) συμπεριλήφθηκαν μέρη από την αυθεντική ραδιοφωνική μετάδοση. Στο επεισόδιο αυτό ένας ηλικιωμένος άντρας έπρεπε να αντιμετωπίσει το τραύμα που υπέστη κατά τη διάρκεια του εθνικού πανικού, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου του πατέρα του εξαιτίας των διαλείψεων ενός παρανοϊκού πολίτη. Έθεσε επίσης τις βάσεις για τη συνάντηση των δύο κύριων χαρακτήρων της σειράς: της Monica και της Tess.
• Στο επεισόδιο «Panic» της αμερικανικής σειράς επιστημονικής φαντασίας «Perversions of Science» (1997), ο James Kennedy και ο Jason Lee υποδύονται δύο ακροατές που μπερδεύονται και ανησυχούν από μία ραδιοφωνική εκπομπή του ύφους του «Πολέμου των Κόσμων». Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Kennedy και ο Lee παίζουν δύο εξωγήινους εισβολείς μεταμφιεσμένους σε ανθρώπους, οι οποίοι πιστεύουν λανθασμένα ότι η εισβολή στη Γη γίνεται από τη δική τους φυλή χωρίς να έχουν ενημερωθεί.
• Σε ένα επεισόδιο της σειράς κινουμένων σχεδίων «Arthur», η Dora Winifred (D.W.) νόμιζε ότι ο Άρης κατοικούνταν από τεράστιους δεινόσαυρους και όταν ο πατέρας της τής είπε ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα στον Άρη, η D.W. είπε ότι ένιωσε ανόητη που πίστευε ότι υπάρχουν Αρειανοί. Ο πατέρας της τότε της μίλησε για τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς και για τους πολλούς ανθρώπους που πίστεψαν ότι γινόταν εισβολή από Αρειανούς.
• Σε ένα επεισόδιο της αμερικανικής δραματικής σειράς «Στον Έβδομο Ουρανό», η Ruthie πανικοβάλλεται με τη φημολογία περί του τέλους του κόσμου που υποτίθεται ότι θα έρθει με την αλλαγή της χιλιετίας και ο Eric συσχετίζει το γεγονός με τον πανικό που προκλήθηκε με τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς για να δείξει πως και τότε όλοι νόμιζαν ότι ερχόταν το τέλος του κόσμου και ότι τελικά δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας.
• Το επεισόδιο «Invaders from Mars» της βρετανικής σειράς επιστημονικής φαντασίας «Doctor Who» (2005) εξελίσσεται στη Νέα Υόρκη την ώρα της εκπομπής του Όρσον Γουέλς.
• Ένα επεισόδιο της σειράς «Ανεξιχνίαστες Υποθέσεις» (2007) ασχολήθηκε με ένα φόνο που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του πανικού που συνέβη κατά τη ραδιοφωνική εκπομπή του 1938.

    Στο ραδιόφωνο

Το επεισόδιο «Terror From the Skies» της ραδιοφωνικής σειράς «Adventures in Odyssey» βασίζεται και έχει πολλές αναφορές στον «Πόλεμο των Κόσμων». Όπως η ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς, έτσι κι αυτή ήταν μία δραματοποιημένη ραδιοφωνική εκπομπή που αναφερόταν σε μία εισβολή εξωγήινων στη Γη.

Στη λογοτεχνία

• Το βιβλίο του Άρθουρ Κλαρκ «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» και το βιβλίο «Η Σφαίρα» του Μάικλ Κράιτον αναφέρουν τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς ως παράδειγμα του γιατί σε περίπτωση εξωγήινης άφιξης θα ήταν πιο συνετό να προβλέψει κανείς μία αντίδραση πανικού εκ μέρους των ανθρώπων παρά κατάπληξη και δέος.
• Στο μυθιστόρημα των Ted White και Dave Van Arnam «Sideslip» (1968), λαμβάνει χώρα μία εναλλακτική ιστορία όπου εξωγήινοι (αρκετά διαφορετικοί από τους Αρειανούς του Γουέλς) επωφελούνται από τη σύγχυση που ακολουθεί την εκπομπή και πραγματοποιούν μία πραγματική εισβολή, μετά από την οποία κυβερνούν τη Γη επί τρεις δεκαετίες.
• Στο βιβλίο του Σίντνεϋ Σέλντον «The Doomsday Conspiracy», ένας από τους Αμερικανούς στρατηγούς χρησιμοποιεί το παράδειγμα της ραδιοφωνικής μετάδοσης του Γουέλς για να δικαιολογήσει την απόκρυψη πληροφοριών από το κοινό, προκειμένου να αποτρέψει έναν μαζικό πανικό.

Στα κόμικς

Στο υπ’ αριθμόν 62 τεύχος του Σούπερμαν (Ιανουάριος/Φεβρουάριος 1950), υπάρχει μία ιστορία όπου ο Όρσον Γουέλς ταξιδεύει τυχαία στον Άρη και μαθαίνει για μία πραγματική εισβολή Αρειανών, αλλά οι ραδιοφωνικές του προειδοποιήσεις αποδεικνύονται άχρηστες αφού κανείς δεν τον παίρνει στα σοβαρά λόγω των όσων είχαν συμβεί με τη ραδιοφωνική εκπομπή του «Πολέμου των Κόσμων». Ευτυχώς, ο Σούπερμαν συνειδητοποιεί ότι ο Γουέλς μιλάει σοβαρά και σταματά την εισβολή. Αναφορές στη ραδιοφωνική εκπομπή υπάρχουν και στο τεύχος «Superman: War of the Worlds» (1999).

Σε ένα τεύχος του Weird Science υπάρχει μία ιστορία όπου ένα τηλεοπτικό δίκτυο αποφασίζει να προβάλει μία τηλεοπτική εκδοχή της ραδιοφωνικής εκπομπής του Όρσον Γουέλς. Για την αποφευχθεί τυχόν σύγχυση, δημοσιεύουν το γεγονός πολλές μέρες πριν την προβολή. Δυστυχώς, το ίδιο βράδυ λαμβάνει χώρα πραγματική εισβολή και όταν ο σταθμός διακόπτει τη μετάδοση για να αναφέρει το πραγματικό γεγονός κανείς δεν το πιστεύει.

Σε ένα τεύχος του «The Spirit» (Σεπτέμβριος 1947), ο Γουέλς ανακαλύπτει μία πραγματική εισβολή Αρειανών αλλά οι φρενήρεις προσπάθειές του να πείσει τις αρχές αγνοούνται επιδεικτικά. Η ιστορία αυτή σηματοδότησε την πρώτη φορά που ο όρος «ΑΤΙΑ» (UFO) χρησιμοποιήθηκε στα κόμικς.

          Στη μουσική

• Το τραγούδι των Queen «Radio Ga Ga» (1984), που γράφτηκε από τον Ρότζερ Τέιλορ και αποτίνει φόρο τιμής στο ραδιόφωνο, περιλαμβάνεται ο στίχος «You gave them all those old time stars / Through wars of worlds - invaded by Mars».
• Το τραγούδι των Crimson Glory «March to Glory», το οποίο περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Astronomica» (1999), περιέχει αποσπάσματα από τη ραδιοφωνική εκπομπή του «Πολέμου των Κόσμων». Το επόμενο τραγούδι του άλμπουμ λέγεται «War of the Worlds» και έχει ως θέμα μία εξωγήινη εισβολή.
  
  
• Το τραγούδι των Pinback «Boo» (2001) περιλαμβάνει στοιχεία από τη ραδιοφωνική εκπομπή, συμπεριλαμβανομένης και της περίφημης φράσης «2X2L calling CQ».
• Το τραγούδι των Panic at the disco «Intermission» (2005) περιέχει ένα δείγμα από τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς, όπου ακούγεται η φράση «Due to circumstances beyond our control...».
• Το τραγούδι της Μπρίτνεϊ Σπίαρς «Kill the Lights» (2008) περιέχει μία εισαγωγή όπου ο παραγωγός Danja αναδημιουργεί τη διακοπή των πρώτων λεπτών της ραδιοφωνικής εκπομπής.

Στα βιντεοπαιχνίδια

• Στο Metal Gear Solid 3: Snake Eater ένας χαρακτήρας κάνει μέσω ραδιοφώνου μία διασκεδαστική διήγηση του πανικού των γονιών του κατά τη διάρκεια του ραδιοφωνικού έργου του Γουέλς.
• Στο Resistance αποκαλύπτεται ότι η εκπομπή προκάλεσε τη σκληρή απάντηση της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία κατάστρεψε την καριέρα του Όρσον Γουέλς. Ο λόγος για την αντίδραση της κυβέρνησης είναι ότι υπήρχε ήδη παρούσα στη Γη μία εξωγήινη απειλή, η οποία έπρεπε να κρατηθεί μυστική για όσο το δυνατόν περισσότερο χρονικό διάστημα.

 

Από την Κομσομόλ του Λένιν-Στάλιν RKSM-b_μπολσεβίκων στη διάλυση από την περεστρόικα

Η Κομσομόλ (Комсомол) ήταν η κομμουνιστική οργάνωση νέων στην τέως Σοβιετική Ένωση. Το όνομα της ήταν συντομογραφία του "Всесоюзный ленинский коммунистический союз молодёжи", δλδ Πανενωσιακή λενινιστική κομμουνιστική ένωση νεολαίας, "ВЛКСМ". Η Κομσομόλ αποτελούσε τη νεολαία του ΚΚΣΕ _όπως σε μας η ΚΝΕ είναι η οργάνωση του ΚΚΕ στους νέους.
Η σοβιετική μαζική οργάνωση ιδρύθηκε στις 29 Οκτωβρίου 1918 και αμέσως μετά την ίδρυσή της είχε 22.000 μέλη. Κατά τις 10ετίες του 1970 και του 1980 περίπου 40 εκατομμύρια λαός ηλικίας 14-28 ετών ήταν κομσομόλοι, ενώ τα στελέχη της οργάνωσης, ήταν στην πλειοψηφία τους μεγαλύτεροι.

Με τις ανατροπές και την καπιταλιστική παλινόρθωση η οργάνωση απαγορεύθηκε και διαλύθηκε (19-Αυγ- 1991)
Γενέθλια της Комсомол λοιπόν σήμερα __που το 1926, η RKSM(b_μπολσεβίκων) μετονομάστηκε όπως είδαμε σε VLKSM _ Vsesoyuznyy leninskiy kommunisticheskiy soyuz molodyozhi __Πανενωσιακή Λενινιστική Κομμουνιστική Ένωση Νεολαίας

• Μέχρι το 1925, η Κομσομόλ είχε 1 εκατομμύριο μέλη, και πολλά άλλα ήταν σε θεατρικές κλπ. ομάδες πολιτισμού για μικρότερα παιδιά. Τον Μάρτιο του 1926, τα μέλη της Κομσομόλ έφτασαν στο αποκορύφωμα της περιόδου ΝΕΠ με 1.750.000 μέλη και όταν ο Στάλιν ανέλαβε την εξουσία _στο πρώτο Πενταετές Σχέδιο (1928-1933) η συμμετοχή αυξήθηκε δραστικά. Οι νεότεροι νέοι που ήταν επιλέξιμοι για ένταξη στην Κομσομόλ ήταν δεκατεσσάρων ετών, ενώ τα μικρότερα παιδιά εντάχθηκαν στην "συμμαχική" Πανενωσιακή Οργάνωση Πρωτοπόρων Βλαντιμίρ Λένιν (Νέοι Πρωτοπόροι).
• Η Φεβρουαριανή Επανάσταση του 1917 συνέβαλε στην αύξηση της κοινωνικοπολιτικής δραστηριότητας των νέων. Άρχισαν να εμφανίζονται οργανώσεις νέων εργαζομένων "Εργασία και Φως" κά, τα μέλη των οποίων στράφηκαν στο κόμμα των μπολσεβίκων _το 1917, οργανώθηκε στην Πετρούπολη το Σοσιαλιστικό Σωματείο Εργαζομένων Νεολαίας (SSRM), το οποίο επικεντρώνεται στους Μπολσεβίκους. Στις 29 Οκτωβρίου 1918, στο Ι Πανσοβιετικό Συνέδριο Ενώσεων Νέων Εργατών και Αγροτών, πάρθηκε απόφαση για τη συγχώνευση μεμονωμένων _διαιρεμένων σωματείων σε μια πανεθνική οργάνωση με ενιαίο κέντρο που λειτουργεί υπό την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπ) - RKSM. Το 1924 μετά τον θάνατο του Β.Ι. Λένιν, έλαβε το όνομα ενός ηγέτη και το 1926 μετονομάστηκε σε VLKSM.
• Μία από τις μαύρες σελίδες στην ιστορία της VLKSM ήταν η έναρξη και η υποστήριξη το 1978-1990 (δλδ ως τις ανατροπές) του κινήματος MZHK - το οποίο προέκυψε από ένα μεγάλης κλίμακας κοινωνικοοικονομικό πείραμα υπό κεντρικό έλεγχο. Το νέο έβαλε τα θεμέλια του "εκδημοκρατισμού" και αποκομμουνισμού της χώρας _μάλιστα, οι εκπρόσωποι του ΔΠΔ στο τελευταίο, XXI Συνέδριο της πάλαι ποτέ Κομσομόλ ήταν οι κύριοι υποστηρικτές της εξάλειψης της πανενωσιακής κομμουνιστικής οργάνωσης νέων. Η απόφαση για αυτοδιάλυση της Πανενωσιακής Κομμουνιστικής Ένωσης Νεολαίας Λένιν πάρθηκε στις 27-28 Σεπτεμβρίου 1991 στο XXII Έκτακτο Συνέδριο της VLKSM.

Ο ρόλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας
100 χρόνια μετά την ίδρυση της Κομσομόλ

Σημαντική διεθνής δραστηριότητα της ΚΝΕ ήταν η συμμετοχή αντιπροσωπείας της Οργάνωσης στις εκδηλώσεις εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση της Κομσομόλ, που διοργανώθηκαν από τη Λενινιστική Κομμουνιστική Ενωση Νεολαίας στις 27-29 Οκτώβρη 2018 στη Μόσχα. Η Κομσομόλ, η οργάνωση που σύμφωνα με τα λόγια του Λένιν ήταν μια ένωση της νεολαίας "για να διδαχτεί ο κομμουνισμός", υπερασπίστηκε τα πρώτα χρόνια την Οκτωβριανή Επανάσταση στις μάχες με τους αντεπαναστάτες και τις ξένες δυνάμεις που εισέβαλαν για να "πνίξουν το μωρό στην κούνια". Αφού η επανάσταση επικράτησε, η Κομσομόλ ύψωσε ψηλά τη σημαία της ανοικοδόμησης της χώρας. Έδωσε μεγάλους αγώνες για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, συνέβαλε στα θαύματα των πρώτων δεκαετιών, της εκβιομηχάνισης και του εξηλεκτρισμού, στη μάχη με τους κουλάκους και τα άλλα αντεπαναστατικά στοιχεία. Και μετά, κατά τη ναζιστική επίθεση στη Σοβιετική Ένωση, εκατομμύρια κομσομόλοι και γενικότερα νέοι έδωσαν τη ζωή τους για την ήττα του φασισμού στο πλευρό των μπολσεβίκων. Μετά τον πόλεμο, η Κομσομόλ και πάλι πρωτοστάτησε στην ανοικοδόμηση της ΕΣΣΔ.

Στο πλαίσιο της συμμετοχής της στις εορταστικές δραστηριότητες, η ΚΝΕ κατέθεσε λουλούδια στο μαυσωλείο του Β. Ι. Λένιν και στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Σημαντική ήταν η τοποθέτηση της οργάνωσης στο διεθνές σεμινάριο "Η 100ή επέτειος της λενινιστικής Κομσομόλ και το κομμουνιστικό νεολαιίστικο κίνημα. Ιστορικές και σύγχρονες προκλήσεις". Εκεί ο Πασχάλης Καγιάννης, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ, είχε την ευκαιρία να προβάλει τη διαχρονική ανάγκη ύπαρξης οργάνωσης Νεολαίας με κομμουνιστικά χαρακτηριστικά, οργάνωσης που θα διαπαιδαγωγεί νέους κομμουνιστές, αυριανά μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ταυτόχρονα, αναδείχθηκαν οι στόχοι που θέτει η ΚΝΕ, καθώς αναφέρθηκε ότι "βάζουμε υψηλούς στόχους για ΚΝΕ πιο μαζική, πιο γερή ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά, να γίνουμε πιο ικανοί να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες, σύνθετες ανάγκες του ταξικού αγώνα, κατακτώντας μέσα από την καθημερινή πάλη την ετοιμότητα να ανταποκριθούμε σε απότομες στροφές και καμπές, σε συνθήκες στις οποίες δημιουργούνται οι προϋποθέσεις αλλά και οι απαιτήσεις να μπουν σε πρωτόγνωρη δράση μάζες νεολαίας που λίγο πριν δεν είχαν συμμετοχή. Επαγρυπνούμε και παλεύουμε ώστε η ΚΝΕ να κατακτά και να καλλιεργεί όλο και περισσότερο τα επαναστατικά της χαρακτηριστικά".Τέλος, η ΚΝΕ ενημέρωσε αναλυτικά τις παρευρισκόμενες Κομμουνιστικές Νεολαίες για τη δράση που αναπτύσσουν το ΚΚΕ και η ΚΝΕ αυτήν την περίοδο στην Ελλάδα.

             90 χρόνια από την ίδρυση της Κομσομόλ

2008
Χρονιά, που στη Ρωσία πραγματοποιήθηκαν πολλές εκδηλώσεις για τα 90 χρόνια από την ίδρυση της Πανενωσιακής Κομμουνιστικής Ένωσης Νεολαίας, της Κομσομόλ. Αν και η Κομσομόλ είχε δημιουργηθεί στις 29 του Οκτώβρη 1918 ως μια καθαρά ιδεολογικο-πολιτική οργάνωση, που σύμφωνα με τα λόγια του Λένιν ήταν μια ένωση της νεολαίας "για να διδαχτεί ο κομμουνισμός", αυτή τη φορά την ίδρυση της Κομσομόλ έτρεξε να "τιμήσει", πέρα από τους κομμουνιστές, "κάθε καρυδιάς καρύδι", μεταξύ άλλων και οι επίσημες αρχές και οι πολιτικές οργανώσεις που τις στηρίζουν, ακόμη και πασίγνωστοι νεόπλουτοι επιχειρηματίες, που πέρασαν από τις γραμμές της. Βεβαίως, σ' αυτές τις "επίσημες" εκδηλώσεις υπήρχε η προσπάθεια παρουσίασης της Κομσομόλ, όχι ως μιας κομμουνιστικής οργάνωσης νεολαίας, αλλά ως μιας μεγάλης "κρατικής", " πατριωτικής" οργάνωσης νεολαίας.

Στην πραγματικότητα, βέβαια, η Κομσομόλ είχε τη δική της σημαντική συνεισφορά στην υπεράσπιση της Οχτωβριανής Επανάστασης, στα πρώτα χρόνια, στις μάχες με τους αντεπαναστάτες και τις ξένες δυνάμεις που εισέβαλαν για να καταπνίξουν την Επανάσταση. Κι όταν αυτή επικράτησε στα πεδία των μαχών, η Κομσομόλ ύψωσε ψηλά τη σημαία της ανοικοδόμησης της χώρας. Έδωσε μεγάλους αγώνες για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, συνέβαλε στα "θαύματα" των πρώτων δεκαετιών, της εκβιομηχάνισης και του εξηλεκτρισμού, στη μάχη με τους κουλάκους και τα άλλα αντεπαναστατικά στοιχεία. Και μετά, κατά τη ναζιστική επίθεση στη Σοβιετική Ενωση, στάθηκε δίπλα στο Κόμμα των Μπολσεβίκων. Χιλιάδες κομσομόλοι έδωσαν τη ζωή τους για την ήττα του φασισμού. Μετά τον πόλεμο η Κομσομόλ και πάλι πρωτοστάτησε στην ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο χώρας. Η δράση της συνδέθηκε με μεγάλα κατασκευαστικά έργα (ΜΠΑΜ, κ.ά.) και τις φοιτητικές μπριγάδες εθελοντικής εργασίας.

Ο Λένιν στο 3^ο Συνέδριο της ρωσικής οργάνωσης της Κομσομόλ (Οκτώβρης 1920) είχε καλέσει τη νεολαία να μάθει τον κομμουνισμό, μέσα από αυτή. Είχε θέσει το ερώτημα αν υπάρχει "κομμουνιστική ηθική". Και απάντησε ως εξής:
"Φυσικά υπάρχει. Συχνά παρουσιάζουν τα πράγματα έτσι, σαν να μην έχουμε εμείς τη δική μας ηθική και πολύ συχνά η αστική τάξη μας κατηγορεί ότι εμείς, οι κομμουνιστές, απορρίπτουμε κάθε ηθική. Αυτή είναι μια μέθοδος για να υποκαθίστανται οι έννοιες, για να ρίχνεται στάχτη στα μάτια των εργατών και αγροτών.
Με ποια έννοια απορρίπτουμε την ηθική, απορρίπτουμε την ηθικότητα;
Με την έννοια που την κήρυσσε η αστική τάξη, που έβγαζε την ηθικότητα αυτή από τις εντολές του θεού. Εμείς σχετικά μ' αυτό, φυσικά, λέμε ότι δεν πιστεύουμε στο θεό και ξέρουμε πολύ καλά ότι στο όνομα του θεού μιλούσε ο κλήρος, μιλούσαν οι τσιφλικάδες, μιλούσε η αστική τάξη, για να εξασφαλίσουν τα εκμεταλλευτικά τους συμφέροντα (...).
Εμείς απορρίπτουμε κάθε τέτοια ηθικότητα που είναι παρμένη από εξωανθρώπινη, εξωταξική έννοια. Λέμε ότι αυτό είναι απάτη, ότι αυτό είναι κοροϊδία και θόλωμα του μυαλού των εργατών και των αγροτών προς το συμφέρον των τσιφλικάδων και των καπιταλιστών.
Εμείς λέμε ότι η ηθικότητά μας είναι απόλυτα υποταγμένη στα συμφέροντα της ταξικής πάλης του προλεταριάτου. Η ηθικότητά μας βγαίνει από τα συμφέροντα της ταξικής πάλης του προλεταριάτου.
Η παλιά κοινωνία στηριζόταν στην καταπίεση όλων των εργατών και των αγροτών από τους τσιφλικάδες και τους καπιταλιστές. Χρειάστηκε να το καταστρέψουμε αυτό το καθεστώς, έπρεπε να τους ανατρέψουμε τους καταπιεστές, αλλά για να το κάνουμε αυτό έπρεπε να δημιουργήσουμε μια ένωση. Και μια τέτοια ένωση δε θα τη δημιουργούσε ο θεούλης. Μια τέτοια ένωση μπορούσαν να τη δημιουργήσουν μόνο οι φάμπρικες, τα εργοστάσια, μόνο το προλεταριάτο, που έχει μορφωθεί, που έχει ξυπνήσει από τον παλιό λήθαργο.
Μόνο όταν σχηματίστηκε αυτή η τάξη, άρχισε το μαζικό κίνημα που οδήγησε σ' αυτό που βλέπουμε σήμερα, στη νίκη της προλεταριακής επανάστασης σε μια από τις πιο αδύνατες χώρες, που τρία χρόνια υπερασπίζεται τον εαυτό της από την επίθεση της αστικής τάξης όλου του κόσμου (...). Μόνο αυτή η τάξη μπορεί να βοηθήσει τις εργαζόμενες μάζες να ενωθούν, να συσπειρωθούν και να υπερασπίσουν τελικά, να στερεώσουν τελικά την κομμουνιστική κοινωνία, να τη χτίσουν ολοκληρωτικά.
Να γιατί λέμε: Για μας δεν υπάρχει ηθικότητα παρμένη έξω από την ανθρώπινη κοινωνία. Και είναι απάτη να υποστηρίζεις ότι υπάρχει. Για μας η ηθικότητα υποτάσσεται στα συμφέροντα της ταξικής πάλης του προλεταριάτου (...). Η κομμουνιστική ηθικότητα είναι η ηθικότητα εκείνη που εξυπηρετεί αυτό τον αγώνα, που συνενώνει τους εργαζόμενους ενάντια σε κάθε εκμετάλλευση, ενάντια σε κάθε μικρή ιδιοκτησία γιατί η μικρή ιδιοκτησία δίνει στα χέρια ενός προσώπου εκείνο που έχει δημιουργηθεί με την εργασία ολόκληρης της κοινωνίας".

Προσφορά στη σοσιαλιστική οικοδόμηση

Έτσι ξεκίνησε η Κομσομόλ, ακολουθώντας αυτές τις διδαχές του Λένιν και βέβαια κανείς δε θα καταφέρει να σβήσει αυτήν τη συνεισφορά της στην υπόθεση της οικοδόμησης της νέας σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας. Ούτε οι σημερινοί Ρώσοι καπιταλιστές, που πέρασαν από τις γραμμές της και στα χρόνια της περεστρόικα «ξεπετάχτηκαν» ως επιχειρηματίες, επωφελούμενοι από τις αλλαγές που έγιναν στην οικονομία εκείνη την περίοδο.
Σημειώνει, μεταξύ άλλων, στην ανακοίνωσή του το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΚΕΚΡ-ΚΚΡ), με την ευκαιρία της επετείου των 90 χρόνων: "Με τον καιρό στην Κομσομόλ, όπως άλλωστε και στο Κόμμα, μεγάλωνε η απόσταση ανάμεσα στη φόρμα και στο περιεχόμενο (...). Ο προσανατολισμός από την ταξική πάλη σταδιακά αντικαταστάθηκε από την ειρηνική συνύπαρξη των κοινωνικών συστημάτων στη σφαίρα της ιδεολογίας, όπου σαφώς και δεν μπορεί να υπάρξει κανένας συμβιβασμός. Έτσι, δεν ήταν η Λενινιστική Κομσομόλ αυτή που διαπαιδαγώγησε όλους εκείνους τους παράγοντες που ετοίμασαν την αντεπαναστατική ανατροπή, κι οι οποίοι στα χρόνια της Κομσομόλ καλούσαν στο φωτεινό κομμουνιστικό μέλλον και τώρα με επιτυχία έχουν ενσωματωθεί στην καπιταλιστική πραγματικότητα". Και η ανακοίνωση του ΚΕΚΡ-ΚΚΡ καταλήγει: "Ολοι αυτοί γιορτάζουν τώρα τα 90 χρόνια από τη γέννηση του νεκρού, ενώ εμείς γιορτάζουμε τα 90 χρόνια της σκληρής πάλης της Ένωσης νεολαίας για τον κομμουνισμό. Οι γιορτές μας είναι διαφορετικές".

                Η θέση και ο ρόλος της ΚΟΜΣΟΜΟΛ

Με διαφορετικό τρόπο, μπορούμε να εκτιμήσουμε τώρα το ρόλο και τη θέση της Κομσομόλ στην Ιστορία, δεν πρέπει, όμως, να αμφισβητηθεί η επιρροή αυτής της ισχυρότατης κάποτε οργάνωσης στη διαμόρφωση της επιστημονικά επεξεργασμένης και ανταποκρινόμενης στις ανάγκες των καιρών νεολαιίστικης πολιτικής. Η Πανενωσιακή Λενινιστική Κομμουνιστική Ενωση Νεολαίας (ΠΛΚΕΝ) κατόρθωσε να εντάξει τη νέα γενιά στις πραγματικές κοινωνικοπολιτικές δραστηριότητες και να διοχετεύσει το τεράστιο ενεργητικό δυναμικό των νέων σε δημιουργικούς σκοπούς, πράγμα που στις μέρες μας δεν έχει κατορθώσει καμιά δομή της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, κανένα πολιτικό κίνημα ή ρεύμα στη Ρωσία. Εμείς, οι κομσομόλοι της δεκαετίας του '90, δεν προσπαθούμε να εξιδανικεύσουμε το παρελθόν της ΠΛΚΕΝ. Γι' αυτό, όμως, υπάρχει η επιστήμη της Ιστορίας, ώστε, όχι απλώς να διδαχτούμε από τα λάθη των προηγούμενων γενεών, αλλά και να δούμε τα επιτεύγματα και τις νίκες τους για να αξιοποιηθούν σήμερα. Τα εργοστάσια των πρώτων πεντάχρονων πλάνων και η κατασκευή του μετρό, η ανόρθωση της καταστραμμένης από τον πόλεμο εθνικής οικονομίας, οι πτήσεις στο Διάστημα, η συγκοινωνιακή αρτηρία Βαϊκάλη - Αμούρ άνοιξαν νέους ορίζοντες και αποτέλεσαν μια ορμητική είσοδο στο μέλλον.

Σήμερα, στη δύσκολη μετασοσιαλιστική περίοδο, η Κομμουνιστική Ενωση Νεολαίας της Ρωσίας εργάζεται στο νέο ιστορικό στάδιο, με σκοπό να επανεπεξεργαστεί δημιουργικά και να ενεργοποιήσει όλη τη θετική πείρα, που συσσωρεύτηκε στη διάρκεια του μισού και πλέον αιώνα ιστορίας της Κομσομόλ. Η γηραιά Μούσα της Ιστορίας Κλειώ έπαιξε το παμπάλαιο αστείο της με την Κομσομόλ, η οποία, δυστυχώς, διαλύθηκε λόγω του αρμονικού συνδυασμού των αντικειμενικών και υποκειμενικών παραγόντων, αλλά τα αποτελέσματα αυτού του γεγονότος δεν πρέπει να εκτιμηθούν μονοσήμαντα. Στη θέση της μεγαλύτερης στον κόσμο, αν και, πιθανόν, πολύ τυποποιημένης νεολαιίστικης δομής, ήρθε μια οργάνωση, στην οποία δεν υπάρχουν αδιάφοροι, που η υπόθεσή της έγινε, για σχεδόν δεκαδες χιλιάδες νέους ανθρώπους, υπόθεση της ζωής τους, η ίδια η ζωή τους. Και αυτή η οργάνωση, η Κομμουνιστική Ενωση Νεολαίας της Ρωσίας, ιδρύθηκε το 1991 από ανθρώπους που δεν ήθελαν να συμβιβαστούν με το να ξεχαστούν για πάντα πολλές ένδοξες παραδόσεις της σοβιετικής Κομσομόλ.

Η Κομσομόλ της Ρωσίας κατέληξε στο συμπέρασμα για την αναγκαιότητα της επιστροφής του κινήματός μας στις ρίζες του. Χρειάζεται, κατ' αρχήν, η αλλαγή του καθορισμού των προτεραιοτήτων σε σχέση με τις μορφές και τις μεθόδους δουλιάς - από την υπερίσχυση των πολιτικών δραστηριοτήτων στο δυνάμωμα και τον τονισμό του κοινωνικού πλαισίου της δραστηριότητάς μας. Δεν μπορούμε να μη δούμε ότι η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά από τότε που ιδρύθηκε η οργάνωσή μας. Η "κατά μέτωπο" προπαγάνδα φέρνει καμιά φορά εντελώς αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Αν, όμως, κατορθώσουμε να επηρεάσουμε στο μέτρο των δυνατοτήτων μας την επεξεργασία της νομοθεσίας στον τομέα της παιδείας και της κοινωνικής προστασίας της νεολαίας, να πραγματοποιήσουμε ένα ζωντανό νεολαιίστικο φεστιβάλ, ένα μαζικό φοιτητικό φόρουμ, να οργανώσουμε τις καλοκαιρινές διακοπές των μαθητών από τις απομακρυσμένες περιοχές της Ρωσίας, τότε ελπίζουμε ότι αυτά θα μας δώσουν το κλειδί της επιτυχίας.

Στη δουλιά μας πρέπει να σπάμε συνεχώς τα στερεότυπα, τα οποία έντονα επιβάλλονται στους νέους από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, και, δυστυχώς, στηρίζονται σε κάποιο έδαφος. Το ολοφάνερο για πολλούς γεγονός ότι το σύγχρονο κομμουνιστικό κίνημα στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό στις νοσταλγικές αναμνήσεις των μεγαλύτερων γενεών, τους κάνει να το αντιλαμβάνονται σαν αρχαϊσμό, που ανήκει δηλαδή σε μια παρωχημένη ήδη ιστορική εποχή. Με βάση αυτά, υποθέτουν ότι πίσω απ' αυτό το κίνημα δεν μπορούν να βρίσκονται πραγματικά δρώσες, σοβαρές και ενεργητικές νεολαιίστικες δομές, οι οποίες δεν αποσκοπούν στην επιστροφή του παρελθόντος, αλλά στην οικοδόμηση του μέλλοντος.

Το μέλλον, κατά την αντίληψή μας, είναι μια κοινωνία της πραγματικής ελευθερίας, τα ιδεώδη της οποίας είναι πολύ σημαντικά για τους νέους ανθρώπους. Σήμερα όλο και περισσότερο γίνεται κατανοητό ότι το δυτικό καπιταλιστικό σύστημα αξιών, παρά τα διαμορφωμένα στις τελευταίες δεκαετίες στερεότυπα, έρχεται σε αντίθεση με την πραγματική ελευθερία της δημιουργίας, με την ελευθερία της αυτοπραγμάτωσης, ή αυτοπροβολής, πράγμα που έχει ιδιαίτερη σημασία για κείνους που μόλις μπαίνουν στη μεγάλη ζωή. Από την άλλη μεριά, αποχτάει όλο και βαθύτερο νόημα η θέση ότι η ελευθερία ενός ξεχωριστού ατόμου είναι αναπόσπαστη από την ελευθερία του κράτους του. Αυτές ακριβώς οι τάσεις, μαζί και στη συνείδηση των συνομήλικών μας, υποδείχνουν σε μας τις κύριες προτεραιότητες των κατευθύνσεων της πρακτικής μας δραστηριότητας - την οικονομική, κοινωνική και νομική προστασία της νεολαίας.
_                Ιγκορ ΜΑΛΙΑΡΟΦ \
Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Ενωσης Νεολαίας της Ρωσίας

Δείτε και_Ριζοσπάστης Ο κομμουνισμός είναι η αναγέννηση όλου του κόσμου
Η συνέντευξη του μεγάλου Σοβιετικού λογοτέχνη, Νικολάι Αλεξέγιεβιτς Οστρόφσκι συγγραφέα του έργου "Πώς δενότανε τ' ατσάλι", στην αγγλική εφημερίδα "News Chronicle", λίγο πριν από το θάνατό του