Reinhard Kleist: στην αιώρα με τον Φιντέλ Κάστρο

Ο όρος graphic novel κάτι σαν κόμικ χρησιμοποιείται ευρέως, συμπεριλαμβανομένης μυθοπλασίας και μη από τους επαγγελματίες καρτουνίστες, συνήθως με διαδοχικά σκίτσα, που κάνουν την ιστορία. Μερικές φορές συγχέεται με την πολιτική γελοιογραφία. Υπάρχουν ακόμη σχεδιαστές κινουμένων σχεδίων, που σήμερα _με τη βοήθεια των υπολογιστών βρίσκονται σε ανώτερο επίπεδο, ενώ υπάρχουν και ταινίες όπου τα καρτούν παίζουν, μαζί με ηθοποιούς.

Η αποτύπωση της ζωής του επαναστάτη ηγέτη, Φιντέλ Κάστρο, είναι πρόκληση ακόμη και για τον πιο καλά ενημερωμένο βιογράφο, που παρουσιάζεται σαν “μυστήριο” από τους αστούς. Από την άποψη αυτή η προσπάθεια (τέλος του 2011 _με τον Φιντέλ ακόμη εν ζωή) ενός γερμανού σκιτσογράφου να αφηγηθεί την ιστορία του με εικόνες, φαίνεται στην καλύτερη περίπτωση φιλόδοξη - στη χειρότερη, ακόμη και ανόητη. Παρόλα αυτά, ο Reinhard Kleist έχει παραδώσει μια εντυπωσιακά ζωντανή βιογραφία του Comandante en jefe που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, κάνοντας τους φαν των κόμικς να ζητάνε περισσότερα. Το graphic novel του Kleist “Castro” σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής για τα γερμανικά κόμικς, σύμφωνα με τον κορυφαίο ειδικό του είδους, Paul Gravett … χρειάστηκαν χρόνο για να ωριμάσουν, αλλά η στιγμή τους «έφθασε» με την κυκλοφορία αυτού του βιβλίου. “Τα τελευταία 10 χρόνια, έχετε δει αρκετούς γερμανούς συγγραφείς να βγαίνουν στη διεθνή σκηνή και ο Κλάιστ είναι πρωτοπόρος αυτής της νέας μορφής», σημείωσε.
Ερωτηθείς πόσο δύσκολο ήταν να απεικονίσεις τον Κάστρο σε φωτογραφίες, ο Ράινχαρντ Κλάιστ σταμάτησε για να σκεφτεί. “Ήταν πραγματικά μεγάλο έργο να γράψω την ιστορία”, παραδέχτηκε. “Απογοητευόμουν για εβδομάδες γιατί δεν είχα ιδέα από πού να το ξεκινήσω και πώς να το τελειώσω”. Είπε ότι αυτό που του άρεσε στο βιβλίο ήταν ότι είχε βρει έναν τρόπο να γράψει για την κουβανική επανάσταση. “Δεν νομίζω ότι αυτό το βιβλίο αφορά ειδικά τον Φιντέλ Κάστρο”, πρόσθεσε. “Είναι πραγματικά για την επανάσταση και τον ισχυρό χαρακτήρα του Φιντέλ Κάστρο _τον πρωτοποριακό του ρόλο”.

Ο Κλάιστ είπε ότι η χαρτογράφηση της ζωής του Κάστρο του έδωσε την ευκαιρία να αμφισβητήσει το δικό του σύστημα πεποιθήσεων και ότι ο ίδιος έφτασε στην Κούβα απελπιστικά αφελής. "Υπάρχει ένα θέμα που υπογραμμίζει ολόκληρο το βιβλίο: πώς να ακολουθήσεις τα ιδανικά σου. Έχουμε δύο διαφορετικούς χαρακτήρες, τον Καρλ, τον αφηγητή και τον Φιντέλ Κάστρο - και οι δύο ακολουθούν τα ιδανικά τους με πολύ διαφορετικό τρόπο", παρατήρησε ο Kleist _ ένας νεαρός, ιδεαλιστής ρεπόρτερ, που εγκαταλείπει γρήγορα την προσπάθεια να είναι ουδέτερος. "Σε τριακόσιες σελίδες δεν μπορείς να πλησιάσεις το μπόι του Φιντέλ".Η προσπάθεια του Kleist να αντιμετωπίσει μια από τις πιο πολωτικές φιγούρες της ιστορίας δεν αφαιρεί τη διασκέδαση από το βιβλίο, σύμφωνα με τον Paul Gravett, κορυφαίο ειδικό και διευθυντή του Comica, του Διεθνούς Φεστιβάλ Κόμικς του Λονδίνου. Το βιβλίο είναι γεμάτο ειρωνεία και χιούμορ. Ο ίδιος ο Kleist επισημαίνει μια αγαπημένη ενότητα, στην οποία σκιαγραφεί τις εκατοντάδες πραγματικές πλοκές για τη ζωή του Κάστρο - συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου να τοποθετήσει μια υποβρύχια βόμβα ενώ ο Κουβανός ηγέτης κάνει κατάδυση.

Τήρηση ισορροπίας
Αλλά μήπως η προσπάθεια να είσαι αστείος σε ένα κόμικ με κάποιο τρόπο ευτελίζει την κουβανική επανάσταση και το τίμημα της ανθρώπινης ζωής; Όχι σύμφωνα με τον Paul Gravett, ο οποίος λέει ότι ο Kleist αποτυπώνει το ψυχολογικό κίνητρο του Κάστρο, χωρίς να προσπαθεί να γράψει μια οριστική βιογραφία. "Δεν προσπαθεί να ζωγραφίσει κάποια μεγάλη πινελιά της ιστορίας - προσπαθεί να μπει στη νοοτροπία και την προσωπικότητα αυτού του πολύ συναρπαστικού ηγέτη", είπε ο Gravett. Για τον Ράινχαρντ Κλάιστ, η αντιμετώπιση του Κάστρο αντιπροσωπεύει ένα σκληρό, συναισθηματικό ταξίδι. Ερωτηθείς αν θα έστελνε στον Κάστρο ένα αντίγραφο, είπε ότι είχε ακούσει τον Κάστρο να διαβάζει κάθε βιβλίο που βγαίνει για αυτόν ελπίζοντας ότι ο “Comandante en jefe” θα διαβάσει τον δικό του.

Πρόλογος Volker Skierka (Φόλκερ Σκιέρκα)
Αν υπάρχει ένα πρόσωπο της σύγχρονης ιστορίας, που η ζωή του, εκτός από δοκίμιο και ντοκιμαντέρ, μας επιβάλλει σχεδόν να την αφηγηθούμε με τη μορ­φή εικονογραφημένης ιστορίας, αυτό είναι ο Φιντέλ Κάστρο. Μια ζωή βγαλμένη σαν μέσα από ένα λατινοαμερικάνικο περιπετειώδες μυθιστόρημα -με μια μικρή διαφορά: ότι η ιστορία δεν είναι φανταστική, αλλά αληθινή. Τόσο αληθινή, που θα ήταν αδύνατο να την επινοήσουμε χωρίς ν' ακουστεί απίστευτη. Ο ηγέτης της κουβανέζικης επανάστασης είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και αμφιλεγόμενα πρόσω­πα της σύγχρονης ιστορίας, μια προσωπικότητα εξί­σου μισητή και ηρωική, μυθική και διαβολική. Ακόμα και ο Τσε Γκεβάρα, το αιώνιο ίνδαλμα, δεν θα ήταν τίποτα χωρίς τον Φιντέλ Κάστρο. Δεν νομίζω να υπάρχει άλλος πολιτικός της νεότερης εποχής, που να ήταν τόσο έξυπνος, μορφωμένος και διαβα­σμένος, επιβλητικός και ευειδής, χαρισματικός και γο­ητευτικός, που να διαθέτει ένα εξουσιαστικό ένστι­κτο τόσο πειστικό αλλά και επικίνδυνο. Κάποιος που μπορούσε να κρατάει καθηλωμένους εχθρούς και φί­λους, απλώς με πολύωρους λόγους. Θα έπρεπε να έχει κανείς τα δικά του προσόντα, για να πάρει τα όπλα εναντίον μιας βάρβαρης δικτατορίας που είχε την εύνοια των ΗΠΑ και που συνεργαζόταν με τη Μαφία, να προκαλέσει μια επανάσταση, να την οδη­γήσει στη νίκη, και έπειτα να παραμείνει για πολλά χρόνια στην εξουσία. Και στην περίοδο αυτή να γλι­τώσει από εκατοντάδες δολοφονικές απόπειρες. Ο Κάστρο και μετά τον θάνατό του θα καταλάβει σί­γουρα μια περίοπτη θέση στην ιστορία. Πάμπολλοι συγγραφείς αισθάνθηκαν τον χαρακτήρα αυτόν σαν πρόκληση. Αλλά τώρα ένας τόλμησε να σκιαγραφήσει (με την κυριολεκτική ση­μασία της λέξης), τη διαδρομή αυτού του λαϊκού ηγέ­τη από την Καραϊβική, με έναν τρόπο ασυνήθιστο -σαν κόμικ.

Η ιδέα για το βιβλίο αυτό γεννήθηκε λίγα χρόνια πριν. Σε μια συνάντηση σ' ένα καφέ του Βερολίνου, ο Ράινχαρτ Κλάιστ μου μίλησε για τα σχέδιά του. Ετοί­μαζε ένα ταξίδι στην Κούβα και με ρώτησε, ως βιο­γράφο του Κάστρο, την άποψή μου για την πολιτι­κή κατάσταση μετά την ασθένεια του ηγέτη και παραίτησή του από το αξίωμά του. Αποτέλεσμα του ταξιδιού αυτού ήταν ένα βιβλίο κόμικ με τίτλο Αβάνα, στο οποίο σκιαγραφεί πολύ αισθαντικά και με αυθεντικές πινελιές την καθημερινότητα και τις δύσκολες συνθήκες ζωής, κυρίως των νεαρών Κουβανών μέσα στο εξίσου αντιφατικό μοντέλο ενός ιδιότυπου σοσιαλισμού. Το κόμικ Αβάνα κατά κάποιο τρόπο η εισαγωγή του Κλάιστ στο βιβλίο αυτό για τον Φιντέλ Κάστρο και την κουβανική επανάσταση. Αφού μέσα από την Αβάνα «ζεστάθηκε» και πήρε μια γεύση από τον τρόπο ζωής των Κουβανών, αποτόλμησε το μείζον -μια βιογραφία του «Maximo Lider», του Ανώτατου Ηγέτη που κυβέρνησε για δεκαετίες με στιβαρό χέρι τη χώρα.

Τη δύναμή του ο γιος των μεγαλοτσιφλικάδων, μαθητής των Ιησουιτών καλόγερων την άντλησε από το γεγονός ότι ήταν ο πρώτος κουβανός Caudillo που σαν άλλος Δαβίδ απάλλαξε τη χώρα του από την κυριαρχία του αμερικανού Γολιάθ, δίνοντας στo λαό του, για πρώτη φορά στην ιστορία, εθνική ταυτότητα και αξιοπρέπεια. Η στενόμυαλη ρεπουμπλικάνικη κυβέρνηση του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον (που ήδη από τότε ήταν σε “θολά νερά”), τον έριξαν στις ανοιχτές αγκάλες της Σοβιετικής Ένωσης. Από τότε ο Κάστρο έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στη διεθνή πολιτική. Με ατσάλινο πείσμα είδε να έρχονται και να παρέρχονται αμερικάνοι πρόεδροι, σοβιετικοί γενικοί γραμματείς, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, δημοκράτες, άρχοντες και εκπρόσωποι του Θεού στη γη, μέχρι που αποδείχτηκε ο πιο μακρόβιος ηγέτης του 20ού αιώνα, της επανάστασής του, που είχε σαν επακόλουθο ο Κάστρο να πάρει από τους Αμερικάνους όλα όσα κατείχαν στην Κούβα, η αποτυχημένη απόβαση στων Κουβανών μισθοφόρων το 1961, υπό την καθοδήγηση της CIA στον Κόλπο των Χοίρων, η εγκατάσταση σοβιετικών ατομικών πυραύλων το 1962 παραλίγο να προκαλέσει τον τρίτο παγκόσμιο κυρίως όμως η επί δεκαετίες επιβίωση του καθεστώτος του, παρά τον ασφυκτικό οικονομικό αποκλεισμό από τις ΗΠΑ -αυτές οι πάμπολλες ναρκισσιστικές προκλήσεις σε βάρος της ιστορίας και της κοινής γνώμης, η υπερδύναμη στον δικό του Βορρά δεν πρόκειται να του τα συγχωρήσει ποτέ, και μετά τον θάνατό του.

Σε μια παρουσίαση του βιβλίου Αβάνα, το 2009 στο Αμβούργο, ο Ράινχαρτ Κλάιστ και ο Μίχαελ Γκρένεβαλντ των εκδόσεων Carlsen, μου πρότειναν να αναλάβω συμβουλευτικό ρόλο στο κόμικ για τον Φιντέλ Κάστρο, πράγμα που δέχτηκα με μεγάλη χαρά. Όχι μόνο επειδή είχα ασχοληθεί πολλά χρόνια με τον κουβανό ηγέτη για τη δική μου βιογραφία, αλλά κι επειδή εδώ επρόκειτο για μια νέα, εντελώς διαφορε­τική, πολύ συναρπαστική λογοτεχνική μορφή μιας βι­ογραφίας. Γιατί ο τρόπος αφήγησης ενός κόμικ, ανοί­γει πεδία για φανταστικές αλήθειες και συμπεράσμα­τα, που δεν επιτρέπονται στο ειδικό βιβλίο. Τα απο­καλυπτικά τσιτάτα, οι κλιμακώσεις και μια λογοτε­χνική εξιστόρηση των ιστορικών γεγονότων σε ένα “εικονογραφημένο μυθιστόρημα” μπορούν να γεννή­σουν μια συναισθηματική αλήθεια, που ίσως να σκι­αγραφεί με μεγαλύτερη ακρίβεια τα πραγματικά γε­γονότα.

Ο Ράινχαρτ Κλάιστ μετέφερε, ζωγραφικά και αφη­γηματικά, με ιδανικό τρόπο τις ιδέες του και τις συζη­τήσεις μας για τον Κάστρο και την κουβανέζικη επα­νάσταση. Η φιγούρα του Καρλ Μέρτενς, που θα μπο­ρούσε να είναι από οπουδήποτε -από τη Γερμανία, αλλά και από τις Η ΠΑ, την Ισπανία, την Αγγλία ή την Γαλλία ή από κάποια άλλη χώρα της γης- καθοδηγεί τον αναγνώστη μέσα στα γεγονότα. Κάθε άλλο από —πολιτικώς ορθά βέβαια, ο πρωταγωνιστής από δη­μοσιογράφος μετατρέπεται σε ιδεαλιστή, που πολύ γρήγορα εγκαταλείπει την πολιτική ουδετερότητα του επαγγέλματος του. Είναι συνεπαρμένος από μια ιστορία αγάπης, και συγκλονισμένος από τα εγκλή­ματα της κυβέρνησης του Μπατίστα, που την πο­λεμάει ο Κάστρο στη δεκαετία του 1950. Ο Κλάιστ χρησιμοποιεί ένα εύρημα: ο Καρλ Μέρτενς μαθαίνει για την επανάσταση από μια πραγματική συνέντευξη του Χέρμπερτ Μάθιους, που δημοσιεύτηκε στους New York Times. Έτσι αποφασίζει να πάει κι αυτός εκεί και να συναντήσει τον ηγέτη, που του παραχωρεί μια συνέντευξη -ξαπλωμένος στην αιώρα του αρχηγείου του μέσα στη ζούγκλα. Έτσι ο Μέρτενς ακολουθεί τα γεγονότα και παραδίδεται στη γοητεία, όχι μόνο της επανάστασης και του αρχηγού της, αλλά και μιας νεαρής επαναστάτριας. Υπήρξαν πράγματι τέτοιες ιστορίες ξένων (ανάμεσά τους υπάρχουν δημοσιογράφοι, ακόμα κι ένας πρώην πράκτορας της CIA), που πήγαν να προσκυνήσουν στην Κούβα, και έστω και για περιορισμένο χρόνο αφιερώθηκαν στην επανάσταση. Ο Κλάιστ σκιαγραφεί ζοφερά τον τύπο του διανοούμενου από μια πλούσια χώρα, που σπεύ­δει να υποκύψει στον σοσιαλιστικό ρομαντισμό ενός τέτοιου κινήματος, μέσα σ' έναν πολιτιστικό περίγυ­ρο που του είναι εντελώς ξένος.

Η ζωγραφική απεικόνιση, κυρίως του ήρωα και των κύριων προσώπων, σε έναν χρονικό ορίζοντα μισού αιώνα έχει μια συναρπαστική αυθεντικότητα. Η απεικόνιση των τοπίων, του περιβάλλοντος και της ατμόσφαιρας στις διάφορες φάσεις της ζωής και της επιβίωσης της επανάστασης και των πρωταγω­νιστών της, έχουν μια ακρίβεια που προβάλλει και αντανακλά τη σοβαρότητα και την αξιοπιστία της αφήγησης του Κλάιστ. Η περιγραφή του Κάστρο εί­ναι πολύ αυθεντική, όχι μόνο οπτικά, στις διάφορες περιόδους της ζωής του, αλλά και στην προβολή του χαρακτήρα του. Ένας από τους τελευταίους φίλους του Κάστρο στη δύση της ζωής του, ο συγγραφέας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, έγραψε κάποτε σ' ένα κείμενό του: «Ένα εί­ναι βέβαιο: όπου και να βρίσκεται και με όποιον -ο Φιντέλ Κάστρο είναι εδώ, για να νικήσει. Δεν πιστεύω να υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο, που να αντιμε­τωπίζει χειρότερα μια ήττα. Η συμπεριφορά του σε μια ήττα, ακόμα και για τα μικρότερα πράγματα, δεί­χνει υποταγμένη σε μια προσωπική νομοτέλεια: δεν θα το χωνέψει ποτέ και δεν θα ησυχάσει, αν δεν κα­ταφέρει να αντιστρέφει τους όρους και μετατρέψει την ήττα σε νίκη». Ακριβώς σαν τον Γκαρσία Μάρκες, σκιαγράφησε στον παρόντα τόμο ο Κλάιστ τον δικό του Κάστρο. Ταυτόχρονα, μέσα από τα μπαλόνια και την αφήγηση διαφαίνεται ένα υπόγειο χιούμορ, πλα­νιέται μια ευχάριστη ειρωνική διάσταση του συγγρα­φέα προς τον Φιντέλ Κάστρο -κι ως εκ τούτου αθέ­λητα του Κάστρο προς τον εαυτό του- πράγμα που μεγαλώνει την απόλαυση του διαβάσματος. Και στο τέλος μένει ανοιχτή η συνέχεια.

Ο Volker Skierka είναι συγγραφέας του βιβλίου “Φιντέλ Κάστρο”: Μια βιογραφία, που έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Επίσης είναι ένας από τους σεναριογράφους του ντοκιμαντέρ Φιντέλ Κάστρο _Ο αιώνιος επαναστάτης.

Ο Reinhard Kleist (γεννημένος το 1970 στο Hürth, Γερμανία) είναι γραφίστας και σκιτσογράφος:σπούδασε γραφιστική στο Fachhochschule Münster. Εκεί δημιούργησε τα άλμπουμ του «Lovecraft», «Dorian» και ως διατριβή «Abenteur eines Weichenstellers». Τελειώνοντας το πτυχίο του μετακόμισε στο Βερολίνο. Το 1996, στο Διεθνές Σαλόνι Κόμικς στο Ερλάνγκεν, κέρδισε το βραβείο Max-and-Moritz για το καλύτερο γερμανόφωνο κόμικ άλμπουμ. Από το 2003 εργάζεται μαζί με τον συγγραφέα Tobias O. Meißner στη σειρά κόμικς "Berlinoir", το 2006, κυκλοφόρησε η βιογραφία του για τον Elvis Presley με τον τίτλο "Elvis" και το 2008, έμαθε ισπανικά για να ταξιδέψει στην Κούβα, όπου σχεδίασε και σκιαγράφησε σκηνές δρόμου από την Αβάνα, τις οποίες συγκέντρωσε στο κόμικ "Havanna" το 2007. Το 2011, κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Der Boxer» (Ο Μποξέρ), το οποίο αφηγείται την ιστορία του Εβραίου μποξέρ Χάρι Χάφ και το 2015 με τον τίτλο "Der Traum von Olympia" (Το όνειρο της Ολυμπίας) για τη Σομαλή δρομέα Samia Yusuf Omar . Αρκετά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, αραβικά και ελληνικά.

 

Πάμε θέατρο; στο party της ζωής!

Μια παράσταση βασισμένη στο βιβλίο “Every Brilliant Thing” (κάθε λαμπρό πράγμα) εξομολογητική κι αστεία, καθηλωτική όπως πάντα αυτό το σπουδαίο “μαμούνι”, η Ελένη Ράντου μάς προσκαλεί στο πάρτυ της ζωής της _που θέλει να το κάνει ζωής μας. Οι θεατές το εισπράττουν χορεύοντας, γελώντας και κλαίγοντας με νοσταλγία και θλίψη, κάποιοι βιώνοντας την απόρριψη και την ήττα.

Μια λίστα ξεκινάει από την πρώτη απόπειρα αυτοκτονίας της μάνας της που τη βασανίζει σε όλη της ζωή, υπενθυμίζοντας τη σημασία στη ζωή των “μικρών πραγμάτων”, παγωτό, τα μπουγέλα, η θάλασσα το γιαούρτι...

 

1   Παγωτό
2   Τα μπουγέλα
3   Το κόκκινο χρώμα
4   Η τσίχλα Χίου που κολλάει στα δόντια
5   Να ψαχουλεύεις τα συρτάρια της μαμάς
6   Οι αστερισμοί στον ουρανό
7   Ζεστό ψωμί με λάδι και ντομάτα
8   Η ουρά του σκύλου που λέει πάντα αλήθεια
9   Τα ακατάλληλα δια ανηλίκους
10 Το σπίτι μου. Θέλω να πάω στο σπίτι μου.
136 Ο συμμαθητής μου ο Γιάννης που είναι κούκλος!
137 Να κατουράς στη θάλασσα και να μη σε παίρνουνε χαμπάρι
138 Η περίεργη αίσθηση όταν τρίβεσαι στη σέλα ποδηλάτου
139 Ο κύριος Χατζιδάκις
140 Ο κύριος Γκάτσος
1018 Να το κάνετε οπουδήποτε εκτός απ' το κρεβάτι
1019 να μη σε τρομάζει η ευτυχία
1020 να μη φοβάσαι το μετά
1021 Να ταξιδεύουμε παρέα με το αυτοκίνητο
1022 και να τσακωνόμαστε για τη πιο σύντομη διαδρομή
1023 Να βλέπουμε μαζί το Φάρο στο λιμάνι των Χανίων
1024 Σαν τη Χαλκιδική δεν έχει
1025 Να συντονίζονται οι ανάσες μας σα ν' αναπνέει ένας

Σε καλοδουλεμένη σκηνοθεσία Ανέστη Αζά (Romáland – Mια φορά κι έναν καιρό ήταν και δεν ήταν _η Δημοκρατία του Μπακλαβά _Ερωτικές Καρτ Ποστάλ από την Ελλάδα _Ελλάς Μονάχου _Το φιντανάκι _ Καθαρή πόλη _Υπόθεση Φαρμακονήσι ή το Δίκαιο του νερού Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α.Ευαγγελάτου), που αναδεικνύει τον ατίθασο χαρακτήρα αυτής της γλυκόπικρης ιστορίας ταξιδεύουμε μαζί με μια ηρωίδα σε αυτοσχεδιασμό από το 1973 ως και τα σήμερα (και το αύριο) , σε ένα πρωτότυπο 50χρονο ταξίδι γεμάτο προκλήσεις και δυσκολίες, με έπιπλα που κρέμονται απ΄το ταβάνι, πόρτες που ανοιγοκλείνουν κάθε τόσο, αφήνοντας το πίσω και προχωρώντας μπροστά, με Ράντου, στο επίκεντρο πάντα ανατρεπτική και παιανίζουσα μπάντα String Demons.

·        Θέατρο Διάνα _Ιπποκράτους 7 - 210 3626596

·        Κείμενο: Ελένη Ράντου

·        Σκηνοθεσία: Ανέστης Αζάς

·        Σκηνογραφία: Μαγιού Τρικεριώτη

·        Ενδυματολόγος: Κική Γραμματικοπούλου

·        Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα

·        Φωτογραφίες: Γιάννης Μαργετουσάκης

·        Βοηθός σκηνοθέτη: Μιχάλης Πητίδης

·        Επικοινωνία: Αντώνης Κοκολάκης

           Every Brilliant Thing

Αυτό δεν είναι παιχνίδι, αλλά παιχνιδιάρικο, δεν είναι ψυχαγωγία, αν και είναι διασκεδαστικό. Δημιουργήθηκε πριν από μια δεκαετία από τον θεατρικό συγγραφέα Duncan Macmillan με τον κωμικό Jonny Donahoe και ερμηνεύτηκε σε 100άδες θεατρικά σε όλο τον κόσμο σε μια σχεδόν σόλο παράσταση απόλυτα συναρπαστική – και όχι μόνο συναισθηματικά. Μπορεί να λέει την ιστορία ενός μόνο αγοριού (ή κοριτσιού) καθώς μεγαλώνει στην ενηλικίωση.

Με τους θεατές στη θέση τους μοιράζονται χαρτάκια και κατά τη διάρκεια της επόμενης ώρας (η παράσταση είναι 2ωρη), όταν καλείται ένας αριθμό, ένα μέλος του ακροατηρίου διαβάζει δυνατά αυτό που είναι γραμμένο στο δελτίο. "Νούμερο ένα!" _«Παγωτό», έρχεται η απάντηση. «Νούμερο επτά!» «Πέφτουν άνθρωποι». "Είκοσι τέσσερα!" "Spag bol." Αυτά είναι μερικά από τα «λαμπρά πράγματα» που κάνουν τη ζωή να αξίζει να ζεις και τα οποία καταγράφει σε μια ολοένα διευρυνόμενη λίστα.

Η λίστα ξεκινά την ημέρα που ο πατέρας (και όχι η μάνα στο πρωτότυπο) παίρνει απροσδόκητα από το σχολείο το παιδί (ένα μέλος του κοινού αναλαμβάνει υποχρεωτικά τον ρόλο). Η μητέρα του αγοριού προσπάθησε να δώσει τέλος στη ζωή της (για πρώτη φορά). Το αγόρι (ή το κορίτσι) θέλει να της δώσει λόγους να ζήσει. Η λίστα του συνεχίζεται στο δημοτικό σχολείο, με τρεμούλες σταματήματος, μέχρι να φύγει από το σπίτι, να πάει στο πανεπιστήμιο, να βρει έρωτα και αγάπη… «Εννιακόσια ενενήντα εννέα!» "Ηλιακό φως."

Καθώς ξεδιπλώνεται η ιστορία μέσα από το γέλιο, προσελκύοντας τη βοήθεια του κοινού όταν χρειάζεται χαρακτήρες, γίνεται φανερό ότι το κίνητρο πίσω από τη λίστα αλλάζει. Κατηγορώντας τον εαυτό του που δεν άλλαξε τη νοοτροπία της μητέρας του, το αγόρι που έγινε άντρας ψάχνει τώρα τους λόγους για τους οποίους θα έπρεπε να ζήσει ο ίδιος.

Η συμμετοχή του κοινού γίνεται έκφραση της πραγματικότητας στον πυρήνα της παράστασης. Το σενάριο, η σκηνοθεσία και, πάνω απ 'όλα, η ερμηνεία βασίζονται στην εμπιστοσύνη: απευθυνθείτε και ο κόσμος θα ανταποκριθεί. Τελικά, ίσως, το πιο λαμπρό πράγμα στη ζωή είναι ότι είναι μια κοινή

εμπειρία.

Ταινία ντοκιμαντέρ
Ένας γιος δημιουργεί μια λίστα με πράγματα που αξίζει να ζήσει κανείς - όλα σε μια προσπάθεια να ανεβάσει το πνεύμα της μητέρας του που έχει χρόνια κατάθλιψη - σε αυτή τη διασκευή της αναγνωρισμένης παράστασης ενός χαρακτήρα.

Η ιστορία πίσω από το "Every Brilliant Thing"

"Όπως το λέει ο Ντάνκαν, κάθε Brilliant Thing ξεκινά ως χάρη. Η Rosie, ηθοποιός στο πρώτο του έργο, τον πλησίασε την τελευταία τους βραδιά. Ήταν σε δύο σκηνές μόνο stan by.  Μετά την παράσταση, πήρε το πρόσωπό του στα χέρια της και είπε: «Μου χρωστάς.» Λίγους μήνες αργότερα προσκλήθηκε να γράψει ένα μικρό θεατρικό έργο και φάνηκε σαν μια καλή ευκαιρία να ανταποδώσει τη χάρη. Της έγραψε έναν μονόλογο. Έχοντας παίξει σε μια παράσταση όπου δεν έλεγε τίποτα, μπορούσε πλέον να στέκεται στη σκηνή και να μιλά συνεχώς για δεκαπέντε λεπτά, κάτι που, γνωρίζοντας τη Ρόζι, της ταίριαζε πολύ περισσότερο.

Όσο το κορίτσι μεγαλώνει, μεγαλώνει και η λίστα. Παίρνει τη δική του ζωή, άλλοι άνθρωποι αρχίζουν να προσθέτουν σε αυτό, γράφουν στο περιθώριο, κάνουν τροπολογίες, δίνουν υποσημειώσεις. Ο σκοπός της λίστας έχει ξεχαστεί και η κατάθλιψη της μητέρας της δεν υποχωρεί.

Τελικά, ως ενήλικη γυναίκα, φτάνει στον στόχο του …ενός εκατομμυρίου και ονομάζει τη λίστα «Every Brilliant Thing». Οι άνθρωποι που άκουσαν τη Rosie να διαβάζει τον μονόλογο τον απόλαυσαν πολύ και έτσι τους επόμενους μήνες, της ζητήθηκε να τον παίζει ξανά και ξανά σε διαφορετικά θέατρα.

101. Μασάζ
102. Συνομιλίες κειμένου αργά το βράδυ
103. Ακατάλληλα τραγούδια που παίζονται σε συναισθηματικές στιγμές
2571. Αγκαλιές και γέλια μέχρι να πονέσει η κοιλιά σου
2572. Κοχύλια
Και μετά 10άδες επώνυμοι:
3675. Παπούτσια !! _Μάρλον Μπράντο
3263. Τηλέφωνα με περιστροφικό επιλογέα αντί για κουμπιά
3346. Λήψη μικτής ταινίας
3376. Columbo
3545. Ξεμπλέκοντας πράγματα

Ο Jonny Donahoe και ο Duncan Macmillan μιλούν με το HBO

·        HBO: Γιατί αποφασίσατε ότι ήταν σημαντικό να εμπλέξετε το κοινό στην παράσταση του Every Brilliant Thing;

§  Duncan Macmillan: Θέλαμε να είναι μια συζήτηση με τα φώτα αναμμένα. Όλοι μπορούσαν να δουν ο ένας τον άλλον, όλοι μπορούσαν να ακούσουν ο ένας τον άλλον και όλοι μπορούσαν να γελάσουν και να κλάψουν μαζί. Η λέξη που συνεχίσαμε να χρησιμοποιούμε ήταν η «χειρονομία» του κομματιού, όπως στο, ας μην μας χωρίζουμε από το κοινό. ας τα κάνουμε όλα μαζί.

·        HBO: Πώς προσεγγίσατε την εμβάθυνση σε μια συζήτηση για την κατάθλιψη και την αυτοκτονία στο πλαίσιο ενός θεατρικού έργου;

§  Ντάνκαν Μακμίλαν: Είναι ένα τρομακτικό, σκοτεινό θέμα που δεν θέλαμε να συγκινήσουμε, αλλά θέλαμε επίσης να είμαστε πραγματικά ειλικρινείς και χρήσιμοι για αυτό. Νιώσαμε ότι ήταν σημαντικό να κάνουμε κάτι που είναι πολύ σπάνιο για τους Βρετανούς άνδρες, που είναι να μιλάμε για συναισθήματα. Έπρεπε να είναι αστείο, και επίσης έπρεπε να είναι ανοιχτό και γενναιόδωρο και να περιλαμβάνει κοινό και να μην τρομάζει τον κόσμο.

§  Jonny Donahoe: Επειδή το θέατρο είναι «στο γύρο», έχετε γύρω σας αυτό το κινούμενο σύνολο ανθρώπων που αντιδρούν, ασχολούνται, γελούν και κλαίνε. Θα έπιανα ζευγάρια να παίρνουν το ένα το χέρι του άλλου. Γι' αυτό πάντα επιμέναμε να είναι στον γύρο. Δεν είναι μόνο ότι πρέπει να δεις τα μέλη του κοινού να παίζουν χαρακτήρες όπως ο «μπαμπάς» και η «φίλη», πρέπει να μπορείς να δεις την ανταπόκριση όλων σε αυτό. Εκεί η φόρμα συναντά το περιεχόμενο του κομματιού. Η κατάθλιψη είναι κάτι που επηρεάζει όλους μας, είτε άμεσα είτε έμμεσα, και ο μόνος τρόπος για να την αντιμετωπίσουμε είναι να είμαστε ανοιχτοί σε αυτήν.

Μερικά τυχαία πράγματα από τη λίστα μέχρι στιγμής:

1. Παγωτό

15. Γελώντας τόσο δυνατά βγάζεις γάλα από τη μύτη σου

62. Roller coaster 103. Ακατάλληλα τραγούδια που παίζονται σε συναισθηματικές στιγμές.

113. Όταν οι κοινοτοπίες αποδεικνύονται αληθινές - όπως το να ξυπνάς συνειδητοποιώντας κάτι, μετά να μυρίζεις αληθινό καφέ

128. Ντέιβιντ Μπάουι

307. Γουρουνάκια

570. Talking Heads (το συγκρότημα)

1040. Ασαφής τσόχα

1061. Πίνα Μπάους

1063. Η λέξη «πλίνθος»

1244. Αιώρες

1294. Ο ζυγός αριθμός Star Trek Films

                                       Ελένη Ράντου

Με λένε Ελένη Ράντου και γεννήθηκα σε μια ιδιωτική κλινική στο Αιγάλεω Αττικής. Απόφοιτος της γαλλικής φιλολογίας και της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου, γρήγορα ενσωματώθηκα στο χώρο του ..θεάματος για λόγους που ακριβώς ποτέ δεν κατάλαβα, καθώς πάντα και παντού νοιώθω αλεξιπτωτίστρια και περαστική. Περαστικά μου. Από τη σχολή ακόμα ο χώρος της τηλεόρασης με φλέρταρε στενά, ίσως τότε να ήταν και το μόνο που με φλέρταρε, καθώς φανατικά αγοροκόριτσο δε με φλέρταρε και τίποτ άλλο. Εκανα και το πρώτο μου σήριαλ τότε εν έτει 198. κάτι. με τον υπέροχο Βασίλη Γεωργιάδη ως μέντορα και τηλεοπτικό μου πατέρα. Ως αριστούχος, τρομάρα μου, της δραματικής σχολής προσελήφθην στο δημόσιο... στο Εθνικό μας Θέατρο, στο οποίο και χάρισα τις αξέχαστες ερμηνείες μου στο "Μιας πεντάρας νιάτα" των Γιαλαμά -Πρετεντέρη, καθώς και στη "Στρίγγλα που έγινε αρνάκι" του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.

Όμως το δημόσιο, ως άνθρωπος πολύ οξυδερκής, μου δημιουργούσε θλίψη και παραιτήθηκα. Από τότε αναζήτησα την τύχη μου σε θιάσους και σκηνές, όπως το απλό θέατρο, το σύγχρονο θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και, γενικά, σε ό,τι είχε μέσα του τον όρο θέατρο. Εζησα την εμπειρία να παίζω δίπλα στην Αλίκη Βουγιουκλάκη, στον κύριο Κιμούλη, στην κυρία Ντενίση, στον κύριο Κατρανίδη, να σκηνοθετούμαι από τον κύριο Φασουλή, από τον κύριο Τσιάνο, από τον κύριο Αντύπα, και το σωτήριον έτος 1993 -νομίζω- αποφάσισα να πάρω την τύχη μου στα χέρια μου και να επιχειρήσω δική μου θεατρική δουλειά, με όλο το οικονομικό σάλτο και την ευθύνη. Βότκα Μολότωφ, λεγόταν το Σάλτο μορτάλε του Αντον Τσέχωφ με τη σκηνοθετική καθοριστική ματιά του Γιάννη Κακλέα. Το πείραμα απέδειξε πως άξιζε τον κόπο. Η πιο νέα τότε θιασάρχης, μόλις 27 χρονών, διέψευσε τη προδιαγεγραμμένη -χαριτωμένη της- πορεία και βούτηξε στα βαθιά χωρίς να πνιγεί. Κέρδισα τόσο σεβασμό που δεν μπορούσα να σταματήσω πια, καθώς είμαι τρελά νάρκισσος και κομπλεξική. Εν τω μεταξύ η τηλεόραση συνέχιζε το στενό μαρκάρισμα, καθώς η ιδιωτική τηλεόραση αναζητούσε καινούρια πρόσωπα και γλώσσα.

Εκεί κάπου επιχείρησα σήριαλ το "Αχ Ελένη" που ανέλαβα και το σενάριο κι εκεί κάπου η πίεση γράφε -παίζε μ έκανε να πάθω το πρώτο μπρέικ ντάουν. Δεν ξανάκανα τέτοια απόπειρα. Μετά τη γέννηση της πολυπόθητης κόρης μου επανήλθα δριμύτερη ως άλλος δολοφόνος στον εγκληματικό τόπο του θεάτρου και της τηλεόρασης με το "Οχι τα νέα του Αντένα", τις "Σαββατογεννημένες", την εργαζόμενη γυναίκα και με θεατρικές δουλειές όπως το "Προσοχή δαγκώνει", του "Γκέρνυ" , το "Με δύναμη απ" την Κηφισιά" των Κεχαιδη Χαβιαρά με σκηνοθέτες τον Αντρέα Βουτσινά και το Νίκο Μαστοράκη. Από το 2000 στεγάστηκα στο θέατρο "Διάνα", όπου μαζί με το Γιάννη Κακλέα γράψαμε μια μικρή ιστορία τρέλλας και υπέρβασης κάνοντας έργα όπως το "Μαγειρεύοντας με τον Ελβις", του Λή Χώλ, το δικό μου "Μαμά μην τρέχεις", γνωστό και ως κινηματογραφικό "Πεθαίνω για Σένα", τις "Νύχτες Ραδιοφώνων", του Νίκυ Σίλβερ, το "33 φορές να φύγεις", του δικού μας Νίκου Ποριώτη, και έπονται εύχομαι πολλά ακόμα όσο έχουμε δύναμη και κουράγια ..

Τελευταία άρθρα

•        Ζητείται ελπίς

•        Μ’ αρέσει να δείχνομαι. Πειράζει;

•        Αλλάζουμε και βουλιάζουμε;

•        Μνημόνιο σαν χημειοθεραπεία…

•        Ποιος έχει δίκιο μαμά;

•        Άπαπα κούραση!‏

•        Θα προσαρμοστούμε με λοβοτομή;

•        Πού πάτε ρε βλάχοι; Χορτάστε πείνα τώρα…

•        Φέρτε τη ζωή μας πίσω ρε…

Η Ελένη Ράντου έδωσε πρόσφατα μια συνέντευξη στη Χριστίνα Γαλανοπούλου για τη Lifo, όπου σε κάποιο σημείο, η συζήτηση πηγαίνει στα πολιτικά, κι εκεί καταφέρνει να πει κάποια σωστά πράγματα, δείχνοντας όμως και τις αντιφάσεις της.
Λοιπόν, δεν φοβάμαι να σου πω ότι εμένα αυτό το «πρώτη φορά αριστερά» με σόκαρε. Μου μετακίνησε έναν πολύ σημαντικό άξονα μέσα μου. Ήθελα να πιστεύω ότι υπάρχει ένας χώρος που δεν θα βρεθεί ποτέ στην εξουσία γιατί είναι ιδανικός. Κι ότι αν βρεθεί θα συνεχίσει να είναι ιδανικός. Ε, εντάξει. Αυτό καταλύθηκε! Με άφησε ορφανή πολιτικά αυτό το πράγμα, με άφησε χωρίς πολιτική πατρίδα. Πολλή ορφάνια.

    — Τι παρομοίωση..!

Ναι, γιατί από την αρχή πίστευα ότι δεν έπρεπε να αναμιχθεί η αριστερά με την εξουσία. Και πολύ καλά έκανε το κλασικό ΚΚΕ που έμεινε μακριά από αυτή την ιστορία. Μερικοί χώροι δεν είναι για να πραγματοποιήσουν ποτέ μία κυβερνητική αλλαγή – είναι για να βάζουν το όριο. Εννοείται ότι δεν πιστεύω ότι ο κομμουνισμός είναι κάτι εφαρμόσιμο. Είναι, όμως, κάποιες αξίες που οφείλουν να υπάρχουν για να δημιουργούν ενοχές και αντιστάσεις στην κοινωνία, όταν αρχίσει να κανιβαλίζεται πολύ άσχημα.

2019 Δεν είναι μυστικό πως ο ΓΓ του ΚΚΕ είναι μεγάλος θεατρόφιλος και τιμά συχνά πυκνά με την παρουσία του καλλιτεχνικά δρώμενα. Αυτή το φορά όμως προχώρησε κι ένα βήμα παραπάνω, “πρωταγωνιστώντας” για λίγο σε έναν απολαυστικό διάλογο με την Ελένη Ράντου, στη διάρκεια της παράστασης “Τζασμίν” στο θέατρο “Διάνα”.

Η παράσταση είχε μαραθώνια διάρκεια τριών ωρών και ο Δημ Κουτσούμπας βρέθηκε εκεί μαζί με την Αλέκα Παπαρήγα και το Νίκο Σοφιανό μια μέρα πριν από την ψηφοφορία της συνταγματικής αναθεώρησης. Όλα ξεκίνησαν όταν μπροστά από τη θέση του Κουτσούμπα βρέθηκε μια ταξιδιωτική βαλίτσα, μέρος της παράστασης. Η πρωταγωνίστρια Ελένη Ράντου έψαχνε υποτίθεται την αποσκευή στο αεροδρόμιο, ώσπου της την παρέδωσε εκείνος για να ακολουθήσει ένας διάλογος που οι θεατές του δε θα ξεχάσουν έτσι εύκολα:

Ρωτάει λοιπόν η ηθοποιός:
– Κι εσείς από Νέα Υόρκη έρχεσθε;
– Από πολύ μακριά, απαντάει ο Κουτσούμπας.
– Ααα κατάλαβα, από το Βλαδιβοστόκ…
– Μας το πήρανε κι αυτό, απαντά ο Κουτσούμπας. Μπορεί οι αντιδράσεις του κοινού να μην καταγράφονται κάπου, αλλά εύκολα μπορούμε να τις φανταστούμε...