Όσκαρ 2024: στοιχήματα _κόκκινα χαλιά με πράσιν΄ άλογα ⚠️ Spoiler Alert! από ΚΝΕ-ΟΔΗΓΗΤΗ

Ένας θεσμός γερασμένος και ξεφτιλισμένος το παλεύει όπως μπορεί: σε πρώτο πλάνο πάντα see-through φορέματα “αστέρων” και στη συνέχεια από Fun bets \ φαβορί & αποδόσεις … τροχός της Stoiximan που “γυρίζει και μοιράζει πλούσια δώρα”! και δε συμμαζεύεται. Τα 96^α βραβεία Όσκαρ προ των πυλών την Κυριακή 10 Μάρτη στο “Dolby Theatre” του Λος Άντζελες. Ουδέν νεώτερο από το μέτωπο _εκτός από τα κουτσομπολιά, που απολαμβάνουν οι διάφοροι ανεγκέφαλοι σε πρωινάδικα και μεσημεράδικα. Οι υποψηφιότητες έγιναν γνωστές, από την 23^η Γενάρη, με τον Γιώργο Λάνθιμο και το «Poor Things» να συγκεντρώνουν συνολικά έντεκα (11)!, ενώ δύο παραπάνω (13) μάζεψε το «Oppenheimer», που έδωσε το “παρών” σε όλες τις κατηγορίες και λογίζεται ως φαβορί _οψόμεθα.
Πάντως στα «Bafta awards» 2024, ο Κρίστοφερ Νόλαν, μέτρησε 7 νίκες και ετοιμάζεται για μία θερμή οσκαρική βραδιά, ενώ το “Oppenheimer” έφυγε από την τελετή με τα “καλά” _ “βαρέων βαρών” βραβεία Καλύτερης Ταινίας & Σκηνοθεσίας, ενώ το “Poor Things” του Λάνθιμου, ήρθε δεύτερο κερδίζοντας στις “μικρές”_ “πετεινού” κατηγορίες, όπως κοστούμια, μακιγιάζ και ειδικά εφέ, επικεντρώνοντας και στα “κάλλη” της Έμα Στόουν…

Γιώργος Λάνθιμος καημένα πράγματα ...

Περίληψη της πλοκής
⚠️ Spoiler Alert!

Η Bella Baxter είναι μία νέα γυναίκα - αποτέλεσμα ενός χειρουργικού πειράματος του Godwin Baxter, διακεκριμένου, αλλά και εκκεντρικού γιατρού, ο οποίος αντικαθιστά τον εγκέφαλο μιας αυτόχειρας και εγκύου γυναίκας με αυτόν του αγέννητου εμβρύου της. Η κοινωνική και διανοητική ενηλικίωση της Bella ξεκινάει όταν, αντί να παντρευτεί εκείνον που επέλεξε ο γιατρός - «πατέρας», επιλέγει την περιπέτεια στο πλευρό ενός κοσμοπολίτη. Μαζί του αρχίζει και η σεξουαλική της ζωή. Η Bella ανεξαρτητοποιείται όταν ανακαλύπτει ότι μπορεί να κερδίζει χρήματα κάνοντας σεξ. Όταν έρχεται αντιμέτωπη με μία τελευταία δοκιμασία, απορρίπτει το παρελθόν της και την παλιά της ταυτότητα. Η Bella είναι πλέον κυρίαρχη του εαυτού της. Έχοντας βάλει τους δικούς της στόχους, οδεύει στο να τους πραγματοποιήσει.

Ο κινηματογραφικός κόσμος
του “ Poor Things”

Η πλειοψηφία των κριτικών για τον κινηματογραφικό κόσμο του "Poor Things" εστιάζει στα στοιχεία της βικτωριανής εποχής που συναντιούνται με μία “τεχνολογική" φαντασία.
Η αισθητική που δομεί ο Γ. Λάνθιμος μέσα από την αρχιτεκτονική, τα σκηνικά περιβάλλοντα, τα κοστούμια ακροβατεί ανάμεσα στην αστική κοινωνία του 19^ου αιώνα, τους προφανείς παραλληλισμούς με την ταινία "Metropolis" του Fritz Lang και τον γερμανικό εξπρεσιονισμό, καθώς και την εκλεκτικιστική, μεταμοντέρνα αρχιτεκτονική των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα, γεγονός που δεν αναιρεί φυσικά την καλλιτεχνική και τεχνική αρτιότητα της ταινίας. Ο κόσμος της ταινίας, όπου συνυπάρχουν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του καπιταλισμού, από τη γέννηση και κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής έως και τον ιμπεριαλισμό, το τελευταίο, μονοπωλιακό στάδιο του καπιταλισμού, αποτελεί μία όψη των βασικών ιδεών της μεταμοντέρνας φιλοσοφίας. Αυτή η όψη της μεταμοντέρνας θεωρίας, που βασίζεται στην εξέταση της πνευματικής ζωής της κοινωνίας, τη φιλοσοφία, την επιστήμη, την πολιτική, τον πολιτισμό, τις ανθρώπινες σχέσεις, διαμορφώνει την αντίληψη ότι η εποχή από τον Διαφωτισμό του 17^ου αιώνα έως την μοντερνικότητα του 20ου αιώνα είναι η εποχή της «νεωτερικότητας», δηλ. η εποχή που κυριαρχεί ο «ορθολογισμός», η διαρκής ανάγκη για εξέλιξη και πρόοδο, η «ανθρωποκεντρική φιλοσοφία» (Michel Foucault, "What is Enlightment?", 1988).

Βέβαια, η μέθοδος εξέτασης της ιστορίας των κοινωνιών ως ιστορία των ιδεών τους, του πολιτισμού τους κοκ. έχει βαθύτερες ρίζες μέσα στη φιλοσοφία. Η μεταμοντέρνα θεωρία ανέπτυξε συστηματικά αυτή τη μέθοδο, ορθώνοντας την κριτική της, με απότοκο τις διάφορες απόψεις π.χ. για το "τέλος της ιστορίας" και των "μεγάλων αφηγήσεων" ή της μεθόδου της “αποδόμησης" αυτής της ιστορίας.

Αντίστοιχα και τα σκηνικά περιβάλλοντα της ταινίας ακολουθούν τη μεταμοντέρνα αρχιτεκτονική που αρέσκεται στην παρουσίαση της "ιστορίας" των ιδεών και των καλλιτεχνικών μορφών, τη μία δίπλα στην άλλη, σε ένα φανταχτερό κολάζ στοιχείων που άλλοτε είχαν περιεχόμενο και λειτουργία, ενώ σήμερα δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία εικόνα όπου οι ιστορικές και κοινωνικές αναφορές έχουν εξαλειφθεί (Charles Moore, Charles Moore Foundation, Austin Texas, 1984). Η νοσταλγία του παρελθόντος μέσα από τα στοιχεία της βικτωριανής περιόδου σε συνδυασμό με τη φαντασίωση ενός τεχνολογικού μέλλοντος, όπως αποτυπώνεται στο έργο "Metropolis" (Fritz Lang, Metropolis, 1927), έργο με ισχυρή επίδραση στο ρεύμα του γερμανικού εξπρεσιονισμού και των ιδεών του, αποτελούν βασικά αντικείμενα ενασχόλησης της μεταμοντέρνας σκέψης για την ερμηνεία του μοντερνισμού, όχι ως καλλιτεχνικού ρεύματος, αλλά ως της κοινωνικής περιόδου από τα τέλη του 19^ου αιώνα έως και τα μέσα του 20ού  (Frederic Jameson, Postmodernism & the Cultural Logic of Late Capitalism, 1991).

Μηνύματα με στόχο τη ζωή
εκτός της κινηματογραφικής αίθουσας

Με όχημα υπαρκτούς και σωστούς προβληματισμούς για τον ρόλο της γυναίκας σήμερα, που διαμορφώνονται αντικειμενικά στο έδαφος της ταξικής καπιταλιστικής κοινωνίας, η οποία παράγει και αναπαράγει τη γυναικεία ανισοτιμία και τις σύγχρονες μορφές της, με όχημα αληθινούς διαλόγους, που αντικατοπτρίζουν πραγματικές διαστάσεις των σημερινών διαπροσωπικών σχέσεων, η ταινία μπορεί και «δεσμεύει» τους θεατές γύρω από τα ζητήματα που θέτει. Βάζοντας στη θέση του κεντρικού ήρωα μία γυναίκα, που χωρίς ταυτότητα και συνείδηση ανεξαρτητοποιείται επιλέγοντας για τον εαυτό της την πορνεία, προβάλλει ως θετική μία από τις πιο άθλιες μορφές εκμετάλλευσης και καταπίεσης, αυτή της εμπορευματοποίησης του σώματος γενικά και της γυναίκας συγκεκριμένα, συμπλέοντας στην προσπάθεια που καταβάλλεται σήμερα αυτό να "χωνευτεί" ως απελευθερωτικό, προοδευτικό, ακόμη και ριζοσπαστικό!

Σε ένα σύμπαν που μοιάζει με την καπιταλιστική κοινωνία -συνονθύλευμα, όμως, αφού οι οικονομικές σχέσεις που κυριαρχούν παραμένουν άγνωστες πέρα από γενικές αναφορές στην κοινωνική αδικία- χάρη στο μεταμοντέρνο κολάζ πολλών και διαφορετικών εικόνων της αστικής κοινωνίας γίνονται και οι αναφορές σε "σοσιαλιστικές ιδέες" με ...μαρξιστική ορολογία. Οι δύο νεαρές κοπέλες που εκπορνεύονται, η “απελευθερωμένη''-Bella και η “σοσιαλίστρια" φίλη της, απέναντι στην κοινωνική κριτική που τους ασκείται, φωνάζουν ότι είναι οι ίδιες τα μέσα παραγωγής τους, ενώ μέσα στην καταθλιπτική κατάσταση του οίκου ανοχής που ζουν, βρίσκουν ότι το πρόβλημα είναι ότι δεν διαλέγουν μόνες τους τον παρτενέρ.

Με συνέπεια υπηρετείται εδώ μία πτυχή της μεταμοντέρνας θεωρίας στο πεδίο της κοινωνικής ζωής, που -μεταξύ άλλων- τοποθετεί το επαναστατικό υποκείμενο όπου υπάρχει γενικά καταπίεση, εν προκειμένω στη γυναίκα. Όχι στην ιστορικό και άρα ταξικά προσδιορισμένη γυναίκα, που βεβαίως, εάν ανήκει στην εργατική τάξη, πράγματι είναι, όχι μόνη της αλλά μαζί με τους άντρες εργάτες, ο κοινωνικός φορέας της επαναστατικής αλλαγής, άλλα στη γυναίκα γενικά. Υπάρχει όμως και βαθύτερο μήνυμα που στέλνει το “Poor Things" πέρα από το εξόφθαλμο: η υποκειμενική εμπειρία, σε αντίθεση με τη γνώση, είναι ο μοναδικός ασφαλής δρόμος για την ελεύθερη κρίση και στάση του ατόμου.

Βεβαίως το έργο δεν αρνείται πλήρως τον ρόλο της γνώσης ή της επιστήμης. Με έξυπνο τρόπο εντάσσει και τη διάσταση της ηθικής στην επιστήμη και της αμφισβήτησης της κατεκτημένης γνώσης. Αυτό, όμως, που παρουσιάζει ως "προτέρημα" της πρωταγωνίστριας είναι ότι βιώνει τις εμπειρίες της χωρίς παρεμβολές από κοσμοαντιλήψεις, προκαταλήψεις, ιδεοληψίες. Με τις αυθόρμητες πράξεις, τις ασυνείδητες εμπειρίες και τα υποκειμενικά βιώματα κατασκευάζει η ίδια τον εαυτό της και τις απόψεις της. Άλλωστε, γίνεται πόρνη, επειδή δε γνωρίζει τις σημασίες των πράξεών της στο κοινωνικό πλαίσιο ούτε και έχει συνειδητά συναισθήματα απέναντι στη σεξουαλική πράξη, την αντιλαμβάνεται μόνο ως ένα ευχάριστο "λαχανιασμένο χοροπήδημα" και αυτή είναι η ασπίδα της στα "στερεότυπα". Η ελευθερία της πρωταγωνίστριας είναι η άγνοιά της!

Αυτή η πλευρό της μεταμοντέρνας θεωρίας, δηλαδή η αντιπαράθεση της κοινωνικής με την υποκειμενική συνείδηση, η προβολή της γνώσης ως μορφή εξουσίας, σε τελευταία ανάλυση η αμφισβήτηση της γνωσιμότητας του κόσμου δεν μπορεί να αναπτυχθεί επαρκώς εδώ, σ' αυτό το άρθρο. Το σίγουρο όμως είναι ότι η ανθρώπινη σκέψη, όπως και οι ιδέες, δεν αναπτύσσονται ούτε παράλληλα ούτε ανεξάρτητα από την κοινωνική πραγματικότητα. Αντιθέτως το γεγονός ότι το περιεχόμενο της ανθρώπινης σκέψης είναι η αντανάκλαση του πραγματικού κόσμου είναι ο δρόμος κατάκτησης της γνώσης και ταυτόχρονα η αιτία γέννησης της ιδεολογίας. Η επέκταση αυτού του ζητήματος έχει βαθιά τη ρίζα της στο ερώτημα «εάν μπορεί να αλλάξει ο κόσμος» ... (ΚΟΜΕΠ, "Ατομική Ελευθερία": Μύθος ή πραγματικότητα, τ.4, 2019).

Να “δει κανείς ή να μην δει"
...το Poor Things?

Στόχος του άρθρου δεν είναι να βγει πόρισμα καλής ή κακής ταινίας. Σήμερα, όμως, που μία όψη της τέχνης είναι αυτή της τεχνικής αρτιότητας και δεξιοτεχνίας σε συνδυασμό με την προσεγμένη αισθητική και τα καλοδουλεμένα μηνύματα είναι απαραίτητη η καλλιέργεια κριτηρίων για να υπάρχει και καλλιέργεια αντιστάσεων!

Η αντίδραση που προβάλλεται ως πρόοδος σαφώς και χρειάζεται απάντηση, όχι όμως με την αναφανδόν απόρριψη, αλλά με στοιχειοθέτημένη και συγκεκριμένη κριτική για να μπορεί να αγκαλιάσει τη σκέψη της νέας γενιάς, για την οποία πέφτει πολλή δουλειά από το αστικό ιδεολογικό στρατόπεδο και την αστική πολιτική, με στόχο να στρατευθεί με το σάπιο καπιταλιστικό σύστημα σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής.

Η ΚΝΕ επιδιώκει την ανάπτυξη του προβληματισμού και της συζήτησης με τη νεολαία για όλα τα ζητήματα, ειδικά για αυτά που τελικά διαμορφώνουν στάση ζωής. Σε αυτήν την προσπάθεια εντάσσεται και η αντίστοιχη αρθρογραφία που μπορεί να γίνει έναυσμα συζήτησης με περισσότερους νέους και νέες από οποιαδήποτε αφετηρία. Ακονίζουμε τη σκέψη και τη ματιά μας, γιατί η ιδεολογική αντεπίθεση σε όλα τα μέτωπα είναι απαραίτητος όρος συσπείρωσης με το ΚΚΕ και την ΚΝΕ, στον δρόμο για την ανατροπή!

Μυρτώ Πετάση, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ
και επικεφαλής της Επιτροπής Πολιτισμού του ΚΣ

Αποδόσεις

·        Oppenheimer   112

·        Poor Things      90

·        The Holdovers 18

·        Barbie 25

·        Killers of the Flower Moon 26

·        Past Lives 26

·        Anatomy of a Fall 35

·        The Zone of Interest 35

·        American Fiction 36

·        Maestro 67.00

Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας

Η συγκεκριμένη κατηγορία είναι και αυτή με την μεγαλύτερη βαρύτητα. Πέρυσι νικήτρια ήταν η ταινία «Everything Everywhere All at Once», ενώ στο άνοιγμα της αγοράς βρίσκαμε το «Oppenheimer» σε θέση φαβορί με απόδοση 1.85. Η ταινία παραμένει στην πρώτη θέση, μόνο που η τιμή της έχει υποχωρήσει στα... τάρταρα και «πληρώνει» πλέον στο εξαιρετικά χαμηλό 1.12.

Το καστ των ηθοποιών αλλά και η ερμηνεία τους είχε (δικαίως) ανεβάσει τον πήχη των προσδοκιών, με τους Κίλιαν Μέρφι, Έμιλι Μπλαντ, Ματ Ντέιμον και Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ να συνθέτουν μία dream team του σινεμά.

Το «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου έρχεται στη δεύτερη θέση των εκτιμήσεων και το έργο του Αλεξάντερ Πέιν, «The Holdovers» συμπληρώνουν την πρώτη τριάδα, σε αρκετά υψηλότερες αποδόσεις.

Όσκαρ Σκηνοθεσίας

Εξίσου σημαντική κατηγορία αυτή που αφορά τη σκηνοθεσία και μάλιστα με ελληνική εκπροσώπηση μεταξύ των φαβορί. Δεν είναι έκπληξη που ο Κρίστοφερ Νόλαν και εδώ είναι το φαβορί για την ταινία «Oppenheimer», με την απόδοση να κατακτήσει το εν λόγω αγαλματίδιο να προσφέρεται στο εξίσου χαμηλό 1.02. Και εδώ, ο Γιώργος Λάνθιμος είναι ο άμεσος ανταγωνιστής του Άγγλου σκηνοθέτη, με το όνομα του Μάρτιν Σκορσέζε να ξεχωρίζει από τη λίστας, με το «Killers of the Flowers Moon».Σε αυτή πρωταγωνιστούν οι Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Λεονάρντο Ντι Κάπριο, με το εν λόγω δραματικό γουέστερν του Αμερικανού να έχει βαθμολογία κόντρα στο 7,7 στο IMDb.

                               ☆☆☆☆☆★★★★★

🤔  Ο τυχερός τροχός της Stoiximan γυρίζει και μοιράζει πλούσια δώρα! _
🙄 Κάνε ΕΓΓΡΑΦΗ ΕΕΕΠ | 21+ | ΠΑΙΞΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ

☆☆☆☆☆★★★★★

 Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου

Η ερμηνεία του Κίλιαν Μέρφι στο «Oppenheimer», είναι ένας από τους λόγους που αυτή έσπασε τα ταμεία. Δεδομένα λοιπόν, ο Ιρλανδός ηθοποιός έχει θέσει σοβαρή υποψηφιότητα για να πάρει την πρωτιά όσον αφορά τον Α' ανδρικό ρόλο.

Μόλις στο 1.25 βρίσκουμε τη συγκεκριμένη επιλογή αυτή τη στιγμή, με την τιμή να υποχωρεί αισθητά από το 1.80 στο οποίο είχε ανοίξει αρχικά.

Από εκεί και πέρα, στην κατηγορία που αφορά το βραβείο του Α' ανδρικού ρόλου συναντάμε επίσης τον Πολ Τζιαμάτι με το «The Holdovers», τον Μπράντλεϊ Κούπερ για το ρόλο του στην ταινία «Maestro» αλλά και τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο για το «Killers of the Flower Moon».

Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου

Εκεί που η κατάσταση είναι περισσότερο ρευστή από τις υπόλοιπες κατηγορίες είναι αυτή για το Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου.

Η Έμμα Στόουν είχε... ανοίξει την κούρσα στο 2.00 για την ερμηνεία της στο «Poor Things», εκεί που ενσαρκώνει την Μπέλα Μπάξτερ την κοπέλα που επαναφέρει στη ζωή ο δρ. Γκόντγουιν Μπάξτερ (Γουίλιαμ Νταφόε) μετά την αυτοκτονία της, πλέον βρίσκεται στο 1.35.

Η Λίλι Γκλάντστοουν, που παίζει το ρόλο της Μόλι Μπάρκχαρτ στο «Killers of the Flower Moon» ήρθε να δώσει μεγάλο ενδιαφέρον στη «μάχη» αυτή.  

Προγνωστικά Όσκαρ 2024

Κι αφού παραπάνω είδαμε τις αποδόσεις για τις κύριες κατηγορίες των βραβείων, πάμε να δούμε και τα στοιχήματα που έχουν αξία. Από τη στιγμή που οι αποδόσεις για το «Oppenheimer» έχουν υποχωρήσει τόσο χαμηλά, θα στραφούμε σε μία εναλλακτική επιλογή.

Αυτή αφορά την αγορά για την ταινία με το καλύτερο διασκευασμένο σενάριο. Το έργο του Νόλαν βασίστηκε στο «American Prometheus», το οποίο είναι η βιογραφία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, του θεωρητικού φυσικού που παρήγαγε τα πρώτα πυρηνικά όπλα, γραμμένη από τους Κάι Μπερντ και Μάρτιν Σιούριν.

Τι παίζουμε…

Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου: Oppenheimer

Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας: Oppenheimer

Όσκαρ Σκηνοθεσίας: Κρίστοφερ Νόλαν

Κορυφαίες Στοιχηματικές Εταιρίες για Όσκαρ

 Oscars 2024 | Οι Προβλέψεις του Flix: Σκηνικά

Οι υποψηφιότητες για το Όσκαρ Σκηνικών φέτος είναι:

Poor Things, Σόνα Χιθ, Ζούζα Μίχαλεκ, Τζέιμς Πράις
Barbie, Σάρα Γκρίνγουντ, Κέιτι Σπένσερ
Οπενχάιμερ, Ρουθ Ντε Ζονγκ, Κλερ Κόφμαν
Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού, Τζακ Φισκ, Ανταμ Γουίλις
Ναπολέων, Ελι Γκριφ, Αρθουρ Μαξ

Όπως και στην κατηγορία των Κοστουμιών, η μάχη φέτος στα Σκηνικά δίνεται μεταξύ δυο ταινιών, τόσο διαφορετικών όσο και... πανομοιότυπων, του «Poor Things» και της «Barbie», σε μια χρονιά, ωστόσο, που προσέφερε πληθωρικό και σοφιστικέ θέαμα και εποχής και σύγχρονο και φανταστικό.

Στο «Οπενχάιμερ», η Ρουθ Ντε Ζονγκ, που μπορεί να είναι για πρώτη φορά υποψήφια για Οσκαρ, αλλά κρατά το παράσημο της συνεργασίας με τον Ντέιβιντ Λιντς στο «Twin Peaks» του 2017, σχεδίασε μια ολόκληρη πόλη, διατηρώντας την ιστορική ακρίβεια αλλά και πασπαλίζοντάς τη με υπαρξιακή ατμόσφαιρα, υπό τις οδηγίες του τελειομανούς Κρίστοφερ Νόλαν, ανακατασκευάζοντας το Λος Αλαμος σε μια μεγάλη έκταση στο Μεξικό. Πέραν αυτού, σχεδίασε εσωτερικά από χλιδάτα μπαρ μέχρι δωμάτια ανάκρισης, αλλά και τον Λευκό Οίκο που φτιάχτηκε μέσα σε πέντε ημέρες, χρησιμοποιώντας κομμάτια του σκηνικού του «Veep». Δεν θα πάρει το Οσκαρ, αλλά άξια!

Στους «Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού», ο βετεράνος Τζακ Φισκ (σταθερός συνεργάτης του Πολ Τόμας Αντερσον, σκηνογράφος του «The Revenant», του «The Tree of Life» του Τέρενς Μάλικ, δύο ακόμα φορές υποψήφιος για Οσκαρ, για το «The Revenant» και το «There Will Be Blood»), έκανε, επιτέλους, μια... νομοτελειακή συνεργασία με τον Μάρτιν Σκορσέζε κι όχι μόνο δημιούργησε μια πόλη του φαρ γουεστ του 1920, δουλεύοντας, μάλιστα, με παραδοσιακούς τεχνίτες της φυλής των Οσατζ, αλλά έδωσε νόημα και περιεχόμενο και στα εσωτερικά των σπιτιών, αναδεικνύοντας τις ταξικές και πολιτισμικές διαφορές τους.

Στον «Ναπολέοντα», ο επίσης... ογκόλιθος Αρθουρ Μαξ (ήδη τρεις φορές υποψήφιος, για τα «Μονομάχος», «American Gangster» και «The Martian», όλα ταινίες του Ρίντλεϊ Σκοτ), δουλεύοντας στην αγαπημένη του περίοδο, με τη βοήθεια της Ελι Γκριφ (σκηνογράφου απαιτητικών παραγωγών σαν το «Ghost in the Shell»), έστησε το μαξιμαλιστικό σύμπαν της γαλλικής αυλής και της μετεπαναστατικής δημοκρατίας και υπατίας, αλλά παράλληλα εξωτερικά και εσωτερικά πλοίων, χαμόσπιτα, φλεγόμενα κτίρια και, κυρίως, έξι ιστορικές μάχες σε πλήρη ανάπτυξη και με απόλυτη ιστορική ακρίβεια.

Στο «Poor Things», η σκηνογραφική ομάδα των Σόνα Χιθ, Τζέιμς Πράις και Ζούζα Μίχαλεκ, έδωσε πνοή στο όραμα του Γιώργου Λάνθιμου, ακολουθώντας τις μεγαλειώδεις, «χειροποίητες» πρακτικές των Πάουελ και Πρέσμπεργκερ, ζωγραφίζοντας και χτίζοντας έναν ολόκληρο, υπερβατικό κόσμο μέσα στα στούντιο της Βουδαπέστης. Το ως επί το πλείστον ασπρόμαυρο Λονδίνο αλλά και την πανδαισία χρωμάτων του στο τελευταίο μέρος, το μαγευτικό κρουαζιερόπλοιο, το παρισινό πορνείο αλλά και την πορτοκαλί, χωμάτινη παρακμή της Αλεξάνδρειας. Μαγευτικό, απαιτητικό, καθοριστικό για τη φόρμα και το περιεχόμενο της ταινίας, μια συναρπαστική δουλειά.

Στην «Barbie» συνεργάστηκαν δυο σπουδαίες επαγγελματίες της σκηνογραφίας, η Σάρα Γκρίνγουντ και η Κέιτι Σπένσερ, και οι δύο ήδη έξι φορές υποψήφιες για Οσκαρ, για τα «Υπερηφάνεια και Προκατάληψη», «Εξιλέωση», «Sherlock Holmes», «Αννα Καρένινα», «Η Πεντάμορφη και το Τέρας» και «Darkest Hour». Μαζί, έφτιαξαν έναν «αληθινό» κόσμο βασισμένο στα σετ της κούκλας Barbie, του σπιτιού της, της πισίνας, της... ντισκοτέκ, του ντους, τοποθετώντας τον στην παραλία του Παλμ Σπρινγκς και ανεβάζοντας τα φούξια και τα φλούο κίτρινα στο τέρμα. Δύσκολο, διαβασμένο, δημιουργικό και fun.

Θα κερδίσει το Οσκαρ: Το «Poor Things»,
Θα έπρεπε να κερδίσει: Το «Poor Things», ως η μόνη ταινία που δεν εικονοποιεί κάτι υπαρκτό
Το Flix θα έδινε το Οσκαρ: Στην «Barbie», γιατί μετά μπορεί να το καλούσε σπίτι της για τσάι-χωρίς-τσάι.

O δρόμος για τα Οσκαρ: Προγνωστικά, στατιστικά, ανατροπές, φαβορί και αουτσάιντερ στο ειδικό τμήμα του Flix για τα φετινά βραβεία Οσκαρ που ανανεώνεται συνεχώς

 Αναμφισβήτητα η τελευταία ταινία του Γ. Λάνθιμου “Poor Things" αποτελεί μία από τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες της χρονιάς. Η ταινία φαινομενικά μόνο πραγματεύεται ένα επίκαιρο θέμα δοσμένο μέσα από μία αριστοτεχνική κινηματογραφική κατασκευή: τη γυναικεία απελευθέρωση και τους όρους πραγματοποίησής της.
Το άρθρο έχει στόχο μία κριτική επισκόπηση όσων είδαμε ανοίγοντας, όμως, πολύ πλατύτερα ερωτήματα, όπως άλλωστε και η ταινία...

 

50 χρόνια από χτύπημα μια Κυριακή του Φλεβάρη 1974 στο ΚΚΕ και την ΚΝΕ

 
Δοκίμιο Ιστορίας ΚΚΕ _1967-1974 – Γ2 ΤΟΜΟΣ σελ 775-783

Κεφ 46. Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τα χτυπήματα
της ασφάλειας στη διάρκεια της δικτατορίας

46.1. Το χτύπημα του Φλεβάρη  1974

Στις αρχές του 1974, η Ασφάλεια πέτυχε ένα σημαντικό πλήγμα στο Κλιμά­κιο της ΚΕ και στην ΚΝΕ. Στις 19 Φλεβάρη, ανακοινώθηκε η σύλληψη 35 στε­λεχών του ΚΚΕ, της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ. Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν οι Νίκος Καλούδης, Αντώνης Αμπατιέλος, Μίνα Γιάννου, Νίκος Κουτρούμπας, Κώστας Κουκουβίτης, Δημήτρης Γόντικας, Γιάννης Παλαβός, Χρήστος Παπα­ναστασίου, Κώστας Κάππος, Θόδωρος Τζιαντζής, Αγγελική Σωτήρη, Νάντια Βαλαβάνη, Λάζαρος Σταθάκης, Γεράσιμος Κοτροκόης, Βασίλης Ντάρδας, Δη­μήτρης Τσοπανίδης, Τάσος Γουδέλης κ.ά.²⁴¹⁵

Οι συλλήψεις στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη συνεχίστηκαν και τις επό­μενες μέρες μέχρι και τα μέσα του Μάρτη.²⁴¹⁶ Ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν και οι Γιάννης Μαρούκης, Κατερίνα Παπαγκίκα, Μαρία Χατζηνικολάου, Άγγελος Χάγιος κ.ά. Επίσης, στα τέλη Απρίλη-αρχές Μάη πιάστηκαν και 27 μέ­λη της οργάνωσης «Άρης Βελουχιώτης» στα Ιωάννινα.²⁴¹⁷

Το ΠΓ της ΚΕ, μετά από τη δημοσιοποίηση των συλλήψεων, κάλεσε «τους κομμουνιστές να σταθούν, όπως πάντα, ακλόνητοι απέναντι στα χτυπήμα­τα των εχθρών του λαού, να επαγρυπνούν αποτελεσματικότερα για την περι­φρούρηση των Οργανώσεών του, να εξακολουθήσουν πιο μεθοδευμένα, επί­μονα την οικοδόμησή του, να σταθούν πρωτομάχοι στους λαϊκούς αγώνες που ωριμάζουν». ²⁴¹⁸

Στους λίγους μήνες που ακολούθησαν μέχρι την πτώση της δικτατορίας, παρά το σημαντικό πλήγμα και τη διακοπή της παράνομης κυκλοφορίας του  Ριζοσπάστη;²⁴¹⁹ οι ΚΟ ανέπτυξαν ορισμένη δράση, ενώ ο Οδηγητής συνέχισε να κυκλοφορεί παράνομα μέχρι τα τέλη του Ιούνη του 1974.

Ωστόσο, οι συλλήψεις της συγκεκριμένης περιόδου δυσχέραναν τη δράση του Κόμματος στην περίοδο που ακολούθησε και χαρακτηρίστηκε από τα ση­μαντικά σημάδια αποσταθεροποίησης της δικτατορίας στη διάρκεια της δια­δικασίας μετάβασης στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Την ίδια περίοδο, η δικτατορία προχώρησε και σε συλλήψεις μελών και στε­λεχών άλλων αντιδικτατορικών οργανώσεων. Ενδεικτικά, το Μάη του 1974, η Χούντα συνέλαβε 36 μέλη και στελέχη της ΑΑΣΠΕ και του ΕΚΚΕ.²⁴²⁰

2415.  Μακεδονία, 20.2.1974.

2416.  Μακεδονία, 14.3.1974.

2417.  Στις 9-12.7.1974 το Έκτακτο Στρατοδικείο Ιωαννίνων καταδίκασε για τη συμμετο­χή τους στην οργάνωση «Άρης Βελουχιώτης» σε διάφορες ποινές (από 5 μήνες έως 10 χρό­νια) άπαντες τους κατηγορούμενους. Ανάμεσα στους καταδικασθέντες ήταν οι Θωμάς Μανόπουλος, Λευτέρης Παπαζαχαρίας, Βαγγέλης Παπαχρήστος κ.ά. ( 13.7.1974).

2418.  Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα, τόμ. 10, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 2009, σελ. 876.

______________________________________

46.2. Εκτιμήσεις και συμπεράσματα

Όπως έχει ήδη διαφανεί, η ανασυγκρότηση των Κομματικών Οργανώσε­ων στην Ελλάδα την περίοδο της δικτατορίας ήρθε αντιμέτωπη με πρωτοφα­νείς δυσκολίες. Πέρα από το οργανωτικό πρόβλημα, υπήρχαν και αντικειμενι­κοί παράγοντες που επιδρούσαν αρνητικά στο στόχο της ανασυγκρότησης, με σημαντικότερους τους ακόλουθους:

·     Τις μαζικές συλλήψεις και την εκτόπιση χιλιάδων κομμουνιστών και κομμουνιστριών που δρούσαν μεν μέσα στην ΕΔΑ, όμως είχαν περάσει από «φω­τιά» και «σίδερο» στα χρόνια της Κατοχής, στον τρίχρονο ένοπλο αγώνα του ΔΣΕ, στους μεγάλους γενικά εργατικούς αγώνες που ακολούθησαν. Ως συνέ­πεια των μαζικών συλλήψεων, ο αριθμός των στελεχών που καλούνταν να φέ­ρει σε πέρας το σύνθετο καθήκον της ένταξης νέων δυνάμεων στις πρόσφατα συγκροτημένες Οργανώσεις του Κόμματος ήταν πολύ μικρός, ενώ δε διέθετε επαρκή υποδομή για να αντεπεξέλθει στις συνθήκες της παρανομίας. Οι δε νε­ότεροι σε ηλικία δεν είχαν πείρα δράσης σε τέτοιες συνθήκες.

·     Τα μέσα που διέθετε η Ασφάλεια, τα επιτελεία και οι μηχανισμοί της Χού­ντας μέσα στην Ελλάδα, αλλά και μέσω των ελληνικών πρεσβειών στην Ευ­ρώπη και στις σοσιαλιστικές χώρες τούς έδιναν τη δυνατότητα να εντοπίζουν και να οργανώνουν μεθοδικά τη σύλληψη των στελεχών του Κόμματος μέσα στην Ελλάδα όσο και εκείνων που έμπαιναν στην Ελλάδα παράνομα, με από­φαση του ΠΓ της ΚΕ.

Ωστόσο, την ανασυγκρότηση των Κομματικών Οργανώσεων δυσχέραναν και ορισμένες πολιτικές επιλογές του Κόμματος. Τον πρώτο καιρό αμέσως με­τά από τη 12η Ολομέλεια του 1968 επέδρασε σε ένα βαθμό αρνητικά το γεγο­νός ότι γινόταν προσπάθεια από την ΚΕ να παραμείνουν στο ΚΚΕ τα στελέχη της οπορτουνιστικής ομάδας. Αυτή η τακτική, αφενός, καθυστερούσε σημαντικά την ανασυγκρότηση και, αφετέρου, εμπόδιζε να ξεδιπλωθεί ανοιχτά γενικευμένο μέτωπο εναντίον της αναθεωρητικής φράξιας. Αντίστοιχα επιδρούσε αρνητικά η επιλογή να αποτραπεί η άμεση μεταφορά της διάσπασης στο ΠΑΜ και στην ΕΔΑ, καθώς οδηγούσε στην καθυστέρηση της πιο αποφασιστι­κής προσέγγισης με κομμουνιστές και κομμουνίστριες προκειμένου να κατα­τοπιστούν από πρώτο χέρι για τις αποφάσεις της 12^ης Ολομέλειας και να συμμετάσχουν στην ανασυγκρότηση των Κομματικών Οργανώσεων.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το ΠΓ της ΚΕ, όπως είδαμε και προηγούμενα, προκειμένου να ενισχυθεί η κομματική ανασυγκρότηση στην Ελλάδα, να βελτι­ωθεί η καθοδηγητική δουλειά και να δυναμώσει η αντιδικτατορική δράση, ορ­γάνωσε την «είσοδο» στελεχών του Κόμματος στην Ελλάδα.

Όμως, για σημαντικό χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα ως το 1971, αποδείχτηκε πολύ περίπλοκο και εξαιρετικά δύσκολο το καθήκον οικοδόμησης Κομματικών Οργανώσεων και του συνδυασμού νόμιμης και παράνομης δουλειάς, λόγω των διαδοχικών συλλήψεων ηγετικών στελεχών, κομματικών μελών που ήταν χρε­ωμένα με τη βοήθεια σε αυτά τα στελέχη και ανθρώπων που μετείχαν στο μη­χανισμό στήριξής τους. Τα περισσότερα από τα στελέχη που στάλθηκαν από το εξωτερικό -με ελάχιστες εξαιρέσεις- πιάστηκαν από τα όργανα της Χού­ντας μαζί με άλλους κομμουνιστές και κομμουνίστριες.

Ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν οι Γρηγόρης Φαράκος, Νίκος Καλούδης, Στρατής Τσαμπής, Κώστας Λίτσας, Αντώνης Αμπατιέλος κ.ά.

Το ΠΓ της ΚΕ αμέσως μετά από το πρώτο χτύπημα το Νοέμβρη του 1968 και τη σύλληψη του Γρ. Φαράκου επιδίωξε να βγουν συμπεράσματα, να αναδειχτούν λάθη και αδυναμίες που οδηγούσαν στον εντοπισμό των στελεχών του από την Ασφάλεια. Συγκρότησε επιτροπές για να συλλέξουν πληροφορί­ες και να καταλήξουν σε ορισμένες εκτιμήσεις και συμπεράσματα. Γι’ αυτόν το σκοπό, σωστά, γινόταν προσπάθεια να φτάσουν στην καθοδήγηση του Κόμ­ματος και να μελετηθούν οι γνώμες και εκτιμήσεις στελεχών που είχαν συλληφθεί και εκείνων που δρούσαν μέσα στην Ελλάδα με την οργάνωση «ταχυδρο­μικού» καναλιού διαβίβασης του σχετικού υλικού. Ωστόσο, εξ αντικειμένου αυ­τή η διαδικασία ήταν χρονοβόρα.

Στις συνεδριάσεις της ΚΕ, με βάση τα στοιχεία των πορισμάτων που βασί­ζονταν σε ατομικά σημειώματα, γίνονταν εκτιμήσεις και κριτική στο ΠΓ πρώτ’ απ’ όλα για τον τρόπο που προετοίμαζε και έπαιρνε όλα τα μέτρα για τις απο­στολές και την καταλληλότητα ορισμένων στελεχών που συμμετείχαν σε αυ­τές. Επιπλέον, γινόταν κριτική για το κατά πόσο έπαιρνε υπόψη -όσο ήταν δυ­νατόν- την ετοιμότητα των βασικών κομματικών οργάνων μέσα στην Ελλάδα να περιφρουρήσουν και να αναπτύξουν τη δουλειά με τη βοήθεια των στελε­χών που έμπαιναν παράνομα στην Ελλάδα.

Τα παραπάνω αναδεικνύουν ότι το ΠΓ πριν, αλλά και μετά από τη 12^η Ολομέ­λεια, δεν είχε πλήρως αντικειμενική εικόνα για την κατάσταση και τις δυνατότητες των κομματικών δυνάμεων, ιδιαίτερα την πρώτη περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας, αλλά και στην πορεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις βρέθηκε αντιμέ­τωπο και με την ωραιοποίηση των εκτιμήσεων και απολογισμών, είτε γιατί δεν υπήρχε συλλογική εικόνα από τα στελέχη στην Ελλάδα είτε γιατί στις δύσκο­λες συνθήκες επικρατούσαν μειωμένες απαιτήσεις. Ωστόσο, υπήρχαν και περι­πτώσεις που δεν υπολόγισε την εκτίμηση του Κλιμακίου της ΚΕ ή του Γραφεί­ου της ΚΟΑ ότι δεν υπήρχε δυνατότητα υποδοχής στελέχους από το εξωτερικό.

Για παράδειγμα, ο Π. Υφαντής σε πόρισμα που συνέταξε για το χτύπημα του 1968 σημείωνε ότι ο Αντώνης Καλαμπόγιας, πριν την άφιξη του Γρ. Φαράκου στην Ελλάδα, σε γράμματά του προς το ΠΓ «έβαζε ζήτημα ότι δεν έχει ετοιμά­σει τις προϋποθέσεις για την παραλαβή καθοδηγητικού στελέχους».²⁴²¹

Όπως υπήρχαν και περιπτώσεις που το ΠΓ ανέθετε στις παράνομες Κομ­ματικές Οργανώσεις καθήκοντα αναντίστοιχα των πραγματικών τους δυνατο­τήτων. Για παράδειγμα, ενώ ήταν διαπιστωμένο ότι ο μηχανισμός στην Ελλάδα ήταν αδύναμος και δεν είχαν εξασφαλιστεί εφεδρείες, βάρυνε η πολιτική από­φαση, πέραν του Ριζοσπάστη και του Οδηγητή, να εκδίδονται και άλλα παρά­νομα έντυπα, να υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί για έκδοση προκηρύξεων, ενώ δεν είχε εξασφαλιστεί ξεχωριστός μηχανισμός για τη συγγραφή άρθρων, την εκτύπωση και τη δημιουργία καναλιού διακίνησης. Στην προηγούμενη επιλο­γή βάρυνε και η πολιτική εκτίμηση ότι η ΚΟ Αθήνας, πέρα από το καθήκον της κομματικής ανασυγκρότησης, θα έπρεπε να διαθέτει επαφές με την ΕΔΑ και το ΠΑΜ. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι αυτές οι δύο πολιτικές συμμαχίες φά­νηκε από νωρίς ότι δεν είχαν τη δυνατότητα να αναπτύξουν παράνομες οργα­νώσεις και, πολύ περισσότερο, μαζική αντιδικτατορική δράση.

Συνολικότερα, το ΠΓ δρούσε συγκεντρωτικά περιορίζοντας τις ευθύνες που αναλογούσαν -από τα ίδια τα πράγματα- στο Κλιμάκιο της ΚΕ στην Ελλάδα.
Έτσι, χανόταν χρόνος λόγω της δύσκολης επικοινωνίας με σημειώματα για οδηγίες και κατευθύνσεις που έπρεπε να εγκριθούν, ακόμα και για ζητήματα που δεν ήταν καίριας σημασίας.

Επιπρόσθετα, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που υπήρχαν για την εξα­γωγή συμπερασμάτων από τα χτυπήματα στην Ελλάδα, επέδειξε αδικαιολόγη­τα μεγάλη καθυστέρηση σε αυτό το καθήκον μετά από το πρώτο σοβαρό χτύ­πημα που δέχτηκε το Κόμμα με τη σύλληψη της ομάδας των στελεχών με επι­κεφαλής τον Γρ. Φαράκο. Αυτή η καθυστέρηση εμπόδισε την αξιοποίηση των συμπερασμάτων στις επόμενες αποστολές, με αποτέλεσμα να επαναλαμβά­νονται τα ίδια λάθη.²⁴²²

Εκτός από την κύρια κριτική προς το ΠΓ με βάση και τις εκθέσεις που δια­μορφώνονταν, ασκούνταν κριτική και στα στελέχη που έμπαιναν στην Ελλά­δα και σε άλλα που ήδη δρούσαν στη χώρα, κυρίως σε ζητήματα παραβιάσε­ων των κανόνων της παράνομης δουλειάς και του συνωμοτισμού. Ενδεικτικά, η εισήγηση του ΠΓ στη 15η Ολομέλεια της ΚΕ, η οποία έγινε μετά από τις συλ­λήψεις των Ν. Καλούδη, Στρ. Τσαμπή κ.ά., εκτιμούσε:

«(...) μέσα στο Κόμμα και στα καθοδηγητικό του όργανα υπάρχει σοβαρή υποτίμηση των μέτρων περιφρούρησης της κομματικής δουλειάς, της επαγρύ­πνησης και της αποκέντρωσης. Γίνονται σοβαρές παραβιάσεις, υποτιμούνται οι δυνατότητες και τα μέτρα του εχθρού. Έχουμε από υπεύθυνους συντρό­φους παραβίαση εντολών του ΠΓ και άλλες σοβαρές παραβιάσεις συνωμοτι­κών μέτρων, και σινιάλα που υπήρχαν δεν πάρθηκαν υπόψη.»²⁴²³

Πράγματι, τα καθοδηγητικό στελέχη στην Ελλάδα πολλές φορές επιδείκνυ­αν αδημονία και βιασύνη στη διαδικασία ανασυγκρότησης του Κόμματος, κά­τω από την πίεση βεβαίως των αναγκών του μαζικού αντιδικτατορικού αγώνα, αλλά και των χτυπημάτων από τις συλλήψεις, με αποτέλεσμα να καταστρατη­γούνται οι κανόνες της επαγρύπνησης. Δεν έδειξαν την απαιτούμενη προσοχή και επαγρύπνηση στην τήρηση της βασικής κατεύθυνσης του διαχωρισμού του κεντρικού μηχανισμού από αυτόν της ΚΟ θήνας, στην επιλογή κατάλληλων συνδέσμων, συνεργατών, σπιτιών, μεταφορικών μέσων, ενώ κάτω από την έλ­λειψη συνδέσμων και μέσων στήριξης σε ορισμένες περιπτώσεις κατέφευγαν στην επαφή με συγγενείς. Ενδεικτικά, το 9ο Συνέδριο έκρινε ότι:

«Τα χτυπήματα, που δέχθηκε το Κόμμα στο 1968-1971, έπαιξαν ανασταλτι­κό ρόλο στην ανάπτυξη της δουλειάς. Τα χτυπήματα αυτό οφείλονταν κυρίως στην έλλειψη προετοιμασίας του Κόμματος για το πέρασμα στην παρανομία, στις σοβαρές παραβιάσεις των συνωμοτικών μέτρων από καθοδηγητικό στε­λέχη, στα λάθη και τις αδυναμίες που παρουσίασε το ίδιο το ΠΓ.»²⁴²⁴

Στο χτύπημα του 1968 καταγράφονται οι εξής παραβιάσεις των συνωμοτικών κανόνων: «Υπερβολική κίνηση μέρα και νύχτα, απεριόριστες επαφές με παράνομους και νόμιμους, πολυχρησιμοποιημένα σπίτια, δύο μηχανισμοί σε μια πολυκατοικία» κ.ά.²⁴²⁵ Υπήρξε, ακόμα, στέλεχος που είχε πάνω από 40 επα­φές μέσα σε ένα μήνα.

Αντίστοιχα προβλήματα υπήρξαν και στα χτυπήματα του 1970: «Το Κλιμά­κιο δεν έδωσε την απαιτούμενη προσοχή στην επιλογή και τον έλεγχο των συν­δέσμων. Υπάρχουν περιπτώσεις που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτήν τη δουλειά πρόσωπα ακατάλληλα, που χρησιμοποιήθηκαν κατ’ επανάληψη σαν σύνδε­σμοι, αν και είχαν εκτεθεί (.. ,).»²⁴²⁶

Επίσης, για το μεγάλο χτύπημα του 1974 σημειωνόταν: «Πλήρης αλληλοεξάρτηση όλης της δουλειάς (...) Αποκέντρωση -μηδέν.

- Τα σπίτια όλων τους στο ίδιο περιβάλλον και σε απόλυτη σύνδεση με τον τεχνικό και εκδοτικό μηχανισμό, τη νεολαία και τη νόμιμη δουλειά. (...) Συχνές επισκέψεις του ενός στο σπίτι του άλλου.»²⁴²⁷

Ουσιαστικά, σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις δεν τηρήθηκε η αρ­χή της αποκέντρωσης, με αποτέλεσμα ο επικεφαλής του Κλιμακίου και άλλα στελέχη να κρατούν προσωπικά πολλαπλές επαφές, να έχουν κοινούς συνδέ­σμους. Από αυτήν τη σκοπιά είναι χαρακτηριστικά όσα επισήμανε το ΠΓ μετά από τα χτυπήματα του 1970:

«Μια άλλη βασική αιτία των χτυπημάτων στάθηκαν, όπως φαίνεται, οι αδυ­ναμίες στο θέμα της αποκέντρωσης της δουλειάς, η μη έγκαιρη αποκέντρωση του ίδιου του κεντρικού μηχανισμού.
Ο κεντρικός μηχανισμός ήταν βαρύς, συγκεντρωμένος σε λίγα πρόσωπα. (...) Η επαφή της παράνομης καθοδήγησης με τους νόμιμους δεν ήταν επίσης καλά οργανωμένη σε βάθος.
(...)
Το γεγονός ότι η δουλειά δεν είναι αρκετά αποκεντρωμένη όχι μόνο δίνει τη δυνατότητα στον εχθρό ευκολότερα να μας χτυπάει, αλλά και τον διευκολύνει να συγκαλύπτει την πηγή του χτυπήματος.»²⁴²⁸

Ωστόσο, η έλλειψη αποκέντρωσης δεν αποτελούσε τη μοναδική παραβία­ση των κανόνων περιφρούρησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι συλληφθέντες είχαν μαζί τους κομματικά σημειώματα.

Ταυτόχρονα, υπήρχε μια ορισμένη υποτίμηση των μηχανισμών της Ασφά­λειας και της δυνατότητάς της να παρακολουθεί χωρίς να συλλαμβάνει άμε­σα τα στελέχη, ώστε να ολοκληρώνει την εικόνα της αναφορικά με ποιους συ­νεργάζονταν. Επίσης, κάτω και από το βάρος των συνθηκών της δικτατορίας, δεν αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα των εφεδρειών σε στελέχη και προσωπικό του μηχανισμού, ώστε οι συλλήψεις να μην οδηγούν στη διακοπή της δράσης.

Τα στελέχη που στέλνονταν ως καθοδηγητές και μέλη του Κλιμακίου της ΚΕ ήταν δοκιμασμένα ολόπλευρα στις δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες πά­λης του Κόμματος, στην Κατοχή, στο ΔΣΕ, στους μεγάλους εργατικούς αγώ­νες, ενώ διατηρούσαν δεσμούς μέσα στην Ελλάδα. Όμως, αρκετά πράγματα είχαν αλλάξει στη μεταπολεμική και μετεμφυλιακή Ελλάδα κατά το χρονικό διάστημα της ζωής τους στην πολιτική προσφυγιά και στις συνθήκες του σο­σιαλισμού. Είχαν επίσης αλλάξει οι μέθοδοι και οι μηχανισμοί παρακολούθη­σης της Ασφάλειας.

Εξάλλου, δεν ήταν δεδομένο ότι όλα τα μέλη της ΚΕ διέθεταν, εκτός από την αφοσίωση και τη διάθεση προσφοράς, και τις άλλες απαιτούμενες ικανό­τητες για να τα βγάλουν πέρα σε αυτές τις σύνθετες συνθήκες. Ανάλογο πρό­βλημα είχαν και οι κομμουνιστές και κομμουνίστριες που ζούσαν στην Ελλά­δα, ιδιαίτερα εκείνοι κι εκείνες που μακρόχρονα διαπαιδαγωγήθηκαν σε συν­θήκες μη ύπαρξης των Κομματικών Οργανώσεων και ΕΔΑίτικης διαπαιδαγώ­γησης στα θέματα της λειτουργίας, της περιφρούρησης και επαγρύπνησης, ενώ σε άλλους, νεότερης ηλικίας, δεν υπήρχε εμπειρία από συνδυασμό παρά­νομης και νόμιμης δουλειάς.

Ανάλογα, από ένα χρονικό σημείο κι έπειτα, οι απελευθερωμένοι από τη Χούντα κομμουνιστές και κομμουνίστριες πέρναγαν σε συνθήκες νομιμότη­τας, δηλαδή επέστρεφαν στα σπίτια ή και στις δουλειές τους, όμως ένα μεγά­λο μέρος τους και, πριν απ’ όλα, τα ηγετικά στελέχη του Κόμματος που ήταν γνωστά στην Ασφάλεια (άλλωστε για το λόγο αυτόν εξορίστηκαν ή φυλακίστη­καν για την παράνομη δράση τους) συνέχιζαν να βρίσκονται κάτω από συνεχή παρακολούθηση και ήταν εξαιρετικά δύσκολο να συνδυάζουν τη νόμιμη ζωή και την παράνομη δουλειά.

Με δεδομένα τα προηγούμενα και τις ευθύνες του ίδιου, το ΠΓ παρέμβαινε προκειμένου να αντιμετωπίσει αδυναμίες, να στηρίξει τη δουλειά του Κλιμακί­ου, να ενισχύσει την κομματική οικοδόμηση και δράση στην Ελλάδα. Σε αυτήν την κατεύθυνση ήταν η προσπάθεια για τη συγκρότηση εφεδρικού καθοδηγητικού οργάνου και ανάλογου τεχνικού μηχανισμού, όπως και η απόφαση -που δεν υλοποιήθηκε- για πέρασμα στην παρανομία των μελών του Γραφείου του Κλιμακίου και άλλων στελεχών.²⁴²⁹

Σε σωστή κατεύθυνση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και την πε­ριφρούρηση της δουλειάς των Οργανώσεων ήταν και οι προτάσεις μελών της ΚΕ, όπως αυτές του Αντώνη Καλαμπόγια μετά από το χτύπημα του 1974:
«Βασική προϋπόθεση για την εξασφάλιση καθοδήγησης στο Εσωτερικό θε­ωρώ τη συγκρότηση Γραφείου μόνον από παράνομους συντρόφους, τον αυ­στηρό χωρισμό της παράνομης από τη “νόμιμη” δουλειά, την αποκέντρωση της ΚΝΕ. (...)
Νομίζω ότι πρέπει ν’ αποκλειστούν οι συνεδριάσεις του Γραφείου κι αν ακό­μα όλα τα μέλη του είναι παράνομα. Σύνδεσμοι στελέχη θα λύνουν το ζήτημα.
Τα στελέχη που αποφυλακίζονται θα περνάν στην παρανομία, θα βγαίνουν στο εξωτερικό και μετά θα επιστρέφουν παράνομα και θα πιάνουν δουλειά. Να αποκλεισθεί η ανάθεση δουλειάς σε σύντροφο που μόλις ελευθερώνεται. (...)
Προτείνω να καθιερωθεί 6-8μηνη ενεργός υπηρεσία των παράνομων στε­λεχών. Σε συνέχεια, ή θα βγαίνουν έξω, ή θα περνάν σε καραντίνα και μετά να αλλάζουν και δουλειά και περιοχή δουλειάς.»²⁴³⁰

Συμπερασματικά:

Η ρίζα των δυσκολιών δράσης στις αντίξοες συνθήκες της δικτατορίας και ενώ δεν υπήρχε όχι μόνο οργανωτική, αλλά και πολιτική προετοιμασία και εκτί­μηση για τον κίνδυνο δικτατορικής εκτροπής, βρισκόταν πριν απ’ όλα στις ιδεολογικοπολιτικές και οργανωτικές συνέπειες από τη 10χρονη απουσία των Κομματικών Οργανώσεων του ΚΚΕ (από την 8^η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1958 και έπειτα), σε συνδυασμό και με το πέρασμα των μελών του Κόμματος στις γραμμές της ΕΔΑ. Το αποτέλεσμα ήταν η υποχώρηση της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης, η εξοικείωση με συνθήκες φιλελευθερισμού και οργανωτι­κής χαλαρότητας και καλλιέργεια κοινοβουλευτικών αυταπατών.

Η κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση στην οργανωτική συγκρότηση και λει­τουργία του Κόμματος, που καθορίζονται από τους σκοπούς και τον επανα­στατικό χαρακτήρα του, αναπτύσσεται και στεριώνει στο πλαίσιο της επανα­στατικής στρατηγικής, αλλά και μέσα από τη συμμετοχή των μελών του Κόμ­ματος στις Κομματικές Οργανώσεις, στη συζήτηση για τη διαμόρφωση της πο­λιτικής του και στη δράση για την προώθησή της, στην εκλογή των οργάνων και τον έλεγχο της δράσης τους με τη διαδικασία της κριτικής και αυτοκριτικής, στην υπεράσπιση και τήρηση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, της συλλογικότητας και της εσωκομματικής δημοκρατίας, στη συνεχή προσπάθεια για την ιδεολογικοπολιτική επαναστατική ενότητα του Κόμματος, την υπεράσπι­ση των αρχών και του Καταστατικού του, στην αδιάλλακτη στάση απέναντι σε κάθε μορφής οπορτουνισμό και οργανωτικό φιλελευθερισμό.

Το γεγονός ότι το Κόμμα είχε ανάγκη ανασυγκρότησης μέσα στην Ελλάδα από την επόμενη μέρα της δικτατορίας ήταν προφανές. Αυτή η ανάγκη όφει­λε να μην ερχόταν σε αντιπαράθεση με τη διάθεση χρόνου για την προετοιμα­σία στοιχειώδους μηχανισμού υποδοχής, διαμονής και δράσης των παράνο­μων στελεχών και των μελών των οργάνων, για τη δημιουργία εφεδρειών και την εξασφάλιση των αναγκαίων οικονομικών πόρων.

Ως αποτέλεσμα των προηγούμενων αδυναμιών, οι συλλήψεις οδηγούσαν στην αποδιοργάνωση του παράνομου μηχανισμού και στην ανάγκη ανασυ­γκρότησής του σχεδόν από την αρχή, άρα επιβράδυναν την πορεία πλήρους ανασυγκρότησής του.

Ακόμα, οι συλλήψεις των στελεχών και η στάση τους απέναντι στη δικτα­τορία, οι ηρωικές και ανυποχώρητες απολογίες στα στρατοδικεία από τη μια συγκινούσαν και αφύπνιζαν, δημιουργούσαν πνεύμα μαχητικότητας και αισιο­δοξίας, καθώς αποδείκνυαν ότι το ΚΚΕ ήταν παρόν ύστερα από πολλά χρόνια απουσίας Κομματικών Οργανώσεων στην Ελλάδα. Από την άλλη, όμως, καλ­λιεργούνταν και ένα είδος απογοήτευσης, ενώ το αυτοαποκαλούμενο «ΚΚΕ Εσωτερικού» προπαγάνδιζε συκοφαντικά ότι η παράνομη δράση του Κόμμα­τος ήταν διαβρωμένη.

Τα προβλήματα και οι παραβιάσεις των κανόνων της παράνομης δουλειάς και του συνδυασμού της με τη νόμιμη, που εντοπίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της 7ετίας με αποκορύφωμα το χτύπημα του Φλεβάρη του 1974, δεν αναι­ρούν το γεγονός ότι το ΚΚΕ, παρά τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες που είχε να αντιμετωπίσει, ρίχτηκε αποφασιστικά στην ανασυγκρότησή του με άμεσο στόχο να εμπνεύσει και να καθοδηγήσει ένα δυναμικό μαζικό αντιδικτατορικό αγώνα. Σε όλη τη διάρκεια της 7ετίας αναδείχτηκε η ετοιμότητα των στελεχών και μελών του να αψηφήσουν τους κινδύνους που τους απειλούσαν, και τους οποίους με ηρωισμό αντιμετώπισαν, προκειμένου να ανταποκριθούν στα συμ­φέροντα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, να ανατρέψουν τη δικτατορία και να ανταποκριθούν στην ηρωική ιστορία του ΚΚΕ, στις κομμου­νιστικές αξίες και ιδανικά.

2419.   Το τελευταίο φύλλο βγήκε το Γενάρη του 1974.
2420.  Μακεδονία, 5.5.1974.
2421.   Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, Έγγραφο 53039, Κατάσταση περιεχομένων φακέλου με τίτλο «Χτύπημα του 11/1968».
2422.   Οι συλλήψεις στελεχών με επικεφαλής τον Ν. Καλούδη συνδέονταν με το πρώτο χτύπημα στον Γρ. Φαράκο λόγω και της συνέχισης χρησιμοποίησης των ίδιων μηχανισμών και του ίδιου τρόπου δουλειάς. Ο εντοπισμός των ίδιων προβλημάτων εμφανιζόταν στις εκθέσεις και πορίσματα που βγήκαν μετά από τα επόμενα χτυπήματα (Ν. Καλούδης, Στρ. Τσαμπής, ως και λίγα χρόνια μετά, που έγινε το μεγάλο χτύπημα του Φλεβάρη του 1974), που σήμαινε ότι δεν πάρθηκαν υπόψη προγενέστερα κρίσιμα συμπεράσματα.
2423.   Είναι ενδεικτικό ότι, παρά την προσπάθεια για εξαγωγή συμπερασμάτων από τα χτυπήματα της Ασφάλειας, σε καμία από τις Ολομέλειες της ΚΕ που μελετήθηκαν οι εκθέσεις για τα χτυπήματα δεν κρίθηκαν ολοκληρωμένες για να μπουν στη διαδικασία της έγκρισής τους από το καθοδηγητικό όργανο ώστε να αποτελούν ένα συλλογικό πόρισμα.
2424.  Το 9^ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, έκδ. ΚΕ του ΚΚΕ, Αθήνα, 1974, σελ. 52.
2425.   Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, Έγγραφο 53039, Κατάσταση περιεχομένων φακέλου με τίτλο «Χτύπημα του 11/1968».
2426.  Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, Έγγραφο 470372, Έκθεση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με πρώ¬τα συμπεράσματα για το χτύπημα του Μάη 1970 και ορισμένες σκέψεις για το χτύπημα του Νοέμβρη 1970.
2427.   Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, Έγγραφο 471941, Φάκελος με τα υλικά της επιτροπής που εξέτασε το χτύπημα της Ασφάλειας στον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος και της ΚΝΕ το 1974.
2428.  Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, Έγγραφο 470372, ό.π
2429. Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, Έγγραφο 227459, Σημείωμα του ΠΓ προς το Γραφείο του Κλιμακίου της ΚΕ, 23.10.1972.
2430. Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, Έγγραφο 471941, Φάκελος με τα υλικά της επιτροπής που εξέτασε το χτύπημα της Ασφάλειας στον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος και της ΚΝΕ το 1974.

 

(ΟΔΗΓΗΤΗΣ Φεβ-2024)
Τον Φλεβάρη του 1974 έγινε το μεγάλο «χτύπημα» της χού­ντας με τη σύλληψη δεκάδων μελών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Στις 19 Φλεβάρη ανακοινώθηκε η σύλληψη 35 στελεχών του ΚΚΕ, της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ. Οι συλλήψεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη συνεχίστηκαν μέχρι και τα μέσα του Μάρτη. Όπως χα­ρακτηριστικά αναφέρεται στο αντίστοιχο υποκεφάλαιο του Γ² Τόμου Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ 1967-1974, το ΠΓ της ΚΕ, μετά από τη δη­μοσιοποίησή των συλλήψεων, κάλεσε «τους κομμουνιστές να στα­θούν, όπως πάντα, ακλόνητοι απέναντι στα χτυπήματα των εχθρών του λαού, να επαγρυπνούν αποτελεσματικότερα για την περιφρού­ρηση των Οργανώσεών του, να εξακολουθήσουν πιο μεθοδευμένα, επίμονα την οικοδόμησή του, να σταθούν πρωτομάχοι στους λαϊκούς αγώνες που ωριμάζουν».  

Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τότε που οι σύντροφοί μας στων «φρουρών το πείσμα» στάθηκαν ακλόνητοι στα ανοσιουργή­ματα πόυ διέπραξε εναντίον τους το αστικό δικτατορικό καθεστώς, το επόμενο διάστημα η «Σύγχρονη Εποχή» θα εκδώσει βιβλίο που θα έχει ως αναφορά τις αναμνήσεις της συντρόφισσας Αγγελικής Σωτήρη από εκείνη την περίοδο.

Η Αγγελική Σωτήρη, μαζί με άλλους συντρόφους, είχε ευθύνη για τη λειτουργία του παράνομου τυπογραφείου της “Πανσπουδαστι­κής”, εφημερίδας της Αντι-ΕΦΕΕ.                                                               

Όταν της ανατέθηκε η συγκεκριμένη χρέωση από την Οργάνωση, το 1972, ήταν δευτεροετής φοιτήτρια της Ιατρικής στην Αθήνα. Πιάστηκε στις 14 Φλεβάρη του 1974 και αποφυλακίστηκε στις 26 Ιου­λίου του ίδιου έτους! Τις αναμνήσεις που κατέγραψε από αυτούς τους μήνες εμπιστεύτηκε στο Κόμμα της για να τις αξιοποιήσει όπως κρίνει. Αποτελούνται από δύο «κεφάλαια», με το δεύτερο να ξεκινά από εκεί που τελειώνει το πρώτο. Τη στιγμή, δηλαδή, που η Ασφάλεια μπαίνει στο διαμέρισμα της πολυκατοικίας στoν Νέο Κόσμο όπου λειτουργούσε το παράνομο τυ­πογραφείο. Το πρώτο κεφάλαιο έχει τίτλο: «Μερικές αναμνήσεις από την οργάνωση και λειτουργία του παράνομου τυπογραφείου της "Πανσπουδαοτικής", εφημερίδας της Αντιδικτατορικής ΕΦΕΕ (Αντι-ΕΦΕΕ), κατά τη διάρκεια της δικτατορίας»: Το δεύτερο: «Στα κρατητήρια της Γενικής Ασφάλειας, στην οδό Μεσογείων».

Είναι βαρύ το χρέος και μεγάλη η τιμή που την επιμέ­λεια αυτής της έκδοσης ανέλαβε το Κεντρικό Συμβούλιο Της ΚΝΕ. Κάθε λέξη της συντρόφισσας είναι μια ψηφίδα ” μνήμης της ηρωικής πορείας του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Είναι παράδειγμα αφοσίωσης στους σκοπούς του Κόμματος. Επιβεβαίωση της αστείρευτης δύναμης που κρύβει μέσα του ο άνθρωπος όταν η καρδιά φλογίζεται από ανώτερα ιδανικά.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, πρόσφατα, κυ­κλοφόρησε τον τόμο Γ₂ του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ για την περίοδο 1967-1974. Εκεί ο αναγνώστης μπορεί να μελετήσει, ανάμεσα σε άλλα, τις εκτιμήσεις και τα συμπεράσματα από το τιτάνιο έργο ανασυγκρότησης των παράνομων Οργανώσεων του ΚΚΕ και της δράσης της ΚΝΕ μέσα σε συνθήκες σκληρής παρανομίας. Το Κόμμα,, μελετώντας επιστημονικά την ιστορία, εξά­γει συμπεράσματα για να γίνει πιο αποτελεσματικό στην αναμέτρηση με τον ταξικό αντίπαλο. Να μπορεί να οργανώνει από καλύτερες θέσεις την πάλη για την απελευθέρωση του ανθρώπου από την καπιταλιστική σκλαβιά.

Η έκδοση με τις αναμνήσεις της συντρόφισσας Αγγε­λικής Σωτήρη είναι προφανώς η προσωπική της μαρ­τυρία, η καταγραφή των γεγονότων, όπως η ίδια τα βίωσε. Η αξία τους δεν συνίσταται στο αν καταγράφουν λεπτομερώς όλο το πλαίσιο μέσα στο οποίο έδρασε το ΚΚΕ και η ΚΝΕ τη συγκεκριμένη περίοδο και το πώς αντιμετωπίστηκαν από τον ταξικό αντίπαλό. Βρίσκεται στη σεμνότητα και την πληρότητα με την οποία απει­κονίζονται αρετές και αρχές που είναι προς κατάκτηση και σήμερα για όλα τα μέλη και στελέχη της ΚΝΕ, για κάθε νέο αγωνιστή. Αφορούν το πώς μια συντρόφισσα, που έζησε την κόλαση και το αποκρουστικό πρόσωπο του ταξικού εχθρού, μπορεί με λίγα λόγια να περιγρά­φει πράγματα που σε συγκλονίζουν παραδίδοντας, μα­θήματα ζωής και αγώνα.

Μέσα από τις σελίδες της έκδοσης ο αναγνώστης θα μπορέσει να διακρίνει:

Πώς μπορεί ένας αγωνιστής να είναι προετοι­μασμένος και τελικά να μπορεί να αντέξει τον αφάνταστο πόνο και τη φρίκη των βασανιστηρίων.

Είναι σημαντικό να υπάρχει γνώση από τα πριν για τον αντίπαλο και τους μηχανισμούς που θα επιστρατεύσει για να λυγίσει τους κρατούμενους. Να καλλιεργείται η αποφασιστικότητα για ανυποχώρητη στάση απέναντι τους μέχρι το τέλος. Να συνειδητοποιείται ότι ο κάθε σύντροφος και συντρόφισσα δεν είναι ένα απλό άτομο, αλλά εκφράζει τα συμφέροντα του λαού κάθε στιγμή απέναντι στην καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Τις μεθόδους, τις δυσκολίες και τα χαρακτη­ριστικά που σφυρηλατεί στην προσωπικότητα η κομματική δουλειά σε παράνομες συνθήκες.
«Ζω­ντανεύουν» μπροστά μας οι διαδρομές που έκαναν οι σύντροφοι μεταμφιεσμένοι για να μην πιαστούν, η εφευρετικότητα και η πειθαρχία τους. Αντιλαμβανόμα­στε πώς σύντροφοι που αγαπούν τη ζωή, ακόμα και μέσα σε συνθήκες σκληρής παρανομίας καταφέρνουν να εκτιμούν και να δημιουργούν όμορφες και ανθρώ­πινες στιγμές.

Πώς μέσα στο βαθύ σκοτάδι μπορείς να ανάψεις σπίθες όταν έχεις τα όπλα της συλλογικότητας, της συντροφικότητας και της γνώσης. Καταλαβαίνουμε σε όλο του το μεγαλείο τον στίχο «τακ-τακ εσύ, τακ- τακ εγώ» και πώς με αυτή τη γλώσσα της σιωπής» κατάφεραν να αντέξουν έχοντας ο ένας στο πλευρό του τον άλλο. Συνειδητοποιούμε τί σημαίνει πως ο κομ­μουνιστής κρατούμενός έχει απίστευτη δύναμη. Γιατί η καρδιά τού μπορεί να βρίσκει βάλσαμο και να αντέ­χει ό,τι δεν μπορεί να φανταστεί ανθρώπου νους, όταν το μυαλό τού ταξιδεύει σε μέρη που οικοδομούνταν ο σοσιαλισμός. Όταν μπορεί να πάρει δύναμη, σφυρίζο­ντας τον σκοπό ενός τραγουδιού, όταν ξέρει ότι πρέπει  να μη λυγίσει για να δώσει δύναμη και στους συντρό­φους που βρίσκονται στα διπλανά κελιά. Όταν ξέρει πως έχει δίκιο και ο λαός θα είναι στο πλευρό του.

Διαβάζουμε για τοyς χώρους που τυπώνονταν υλικά που διαφώτιζαν και οργάνωναν την πάλη στις σχολές της Αθήνας. Μπορούμε καλύτερα να καταλάβουμε την ανάγκη να διασφαλίζεται με κάθε θυσία η μελέτη, το γράψιμο, το τύπωμα και η διακί­νηση υλικών που είναι απαραίτητα για να επιτελεί η Οργάνωσή μας τον πρωτοπόρο της ρόλο σε όλες τις συνθήκες.

Ότι οι νοσηρές υπάρξεις των βασανιστών δημιουργήθηκαν και έδρασαν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη χούντα. Η αποτρόπαια δράση τους ήταν νομιμοποιημένη από όλες τις μορφές αστικής εξουσίας, ακριβώς γιατί πάντα έχει στο στόχαστρο την ιδεολογική-πολιτική-οργανωτική πρωτοπορία του εργατικού-λαϊκού κινήματος, το Κομμουνι­στικό Κόμμα και τη νεολαία του. Αποκαλυπτικά για τα παρα­πάνω είναι τα αποσπάσματα του «Ριζοσπάστη» και αστικών εφημερίδων που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση και αφορούν στη δίκη των βασανιστών της Ασφάλειας Αθηνών στο μικτό κακουργιοδικείο Χαλκίδας (11/11/1975-30/11/1975). Τελικά οι 10 από τους 14 κατηγορούμενους βασανιστές απαλλάχθηκαν, ενώ στους υπόλοιπους 4 επιβλήθηκαν ποι­νές 4-10 μηνών.

Στο σημείο όπου η συντρόφισσα αναφέρεται στη νύχτα που βασανίστηκε γράφει: «Δεν βγάζω κιχ. Δεν νιώθω τίποτα. Δεν ξέρω αν πονάω. Δεν ξέρω αν ζω ή πέθανα. Ένα πείσμα μόνο με διακατέχει. Να αντέξω ως το τέλος... Μόλις φεύγουν οι βασανιστές, οι τοίχοι, του κελιού μου γεμίζουν χαρμόσυνα τακ-τακ. Είναι οι σύντροφοι. Δεν είμαι μόνη μου. Ξέρουν πως άντεξα, δεν έβγαλα άχνα όλη νύχτα. Δικές μου κραυγές δεν ακούστηκαν. Μόνο οι κραυγές των βασανιστών»

Στο πρόσωπο της συντρόφισσας Αγγελικής Σωτήρη υποκλινόμαστε σε όσους, κόντρα στα βασανιστήρια του αστι­κού δικτατορικού καθεστώτος, έδειξαν στην πράξη τις κομ­μουνιστικές αξίες και την κομμουνιστική ηθική. Σφίγγουμε ευλαβικά το χέρι σε αυτούς, που όπως και η συντρόφισσα Αγγελική; βρήκαν τη δύναμη ημιλιπόθυμοι στο κελί της φυλακής τους να σιγοτραγουδήσουν «Κι αν κάνετε τα στήθια μου κομμάτια εσείς πεθαίνετε και όχι εγώ»:

Αυτές τις μορφές ηρώων έχει γεννήσει το ΚΚΕ και η ΚΝΕ.

Αισθανόμαστε περήφανοι και συγκινημένοι που τον δικό τους πόνο, τις θυσίες και τα βάσανά τους, με τη στάση τους και όλη την πορεία της ζωής τους κατάφεραν να τα «μεταδώσουν» σε εμάς σαν «δεντράκια καλοσύνης» και «γεράκια δύναμης».

Στο δρόμο που χάραξαν οφείλουμε
να συνεχίσουμε να βαδίζουμε.

* Η Αντιδικτατορική ΕΦΕΕ ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της ΚΝΕ (το ιδρυτικό της συνέδριο έγινε τον Ιούλη του 1972) καί αποτέλεσε καθοδηγητικό όργανο του φοιτητικού κινήματος στα χρόνια της δικτατορίας. Σε μια πορεία συσπείρωνε στις γραμμές της σημαντικό αριθμό φοιτητών κάι φοιτητρι­ών και δημιούργησε επιτροπές αγώνα κατά σχολές και έτη.

Απόσπασμα την κατάθεση της Αγγελικής Σωτήρη, όπως δημοσιεύτηκε στον "Ριζοσπάστη" στις 14/11/1975

Πιάστηκα στις 13 Φλεβάρη στο παράνομο τυπογραφείο της Πανσπουδαστικής. Το σπίτι όπου πιάστηκα λεηλατήθηκε. Εκεί με χτύπησε ο Μπάμπαλης στο πρόσωπο. Μετά με πήγαν στη Γενική Ασφάλεια. Με ξαναχτύπησαν. Με έπιασαν από τα μαλλιά, με πέταξαν κάτω, μου ζουλούσαν τα μάτια, με έβρισαν, με είπαν πόρνη, απόψε όλοι θα σε... Στις 17 Φλεβάρη την Κυριακή ήταν βάρδια ο Σμαΐλης. Με αφορμή ότι σφύριζα με έβρισε με χτύπησε με κλωτσιές μέχρις ότου έτρεξε αίμα από τη μύτη μου. Τότε σταμάτησε. Μετά από λίγες μέρες ήλθε στο κελί μου ο Κραβαρίτης. Μου έβγαλε τούφες από τα μαλλιά, μου χτύπησε το κεφάλι στον τοίχο, μου έριξε κλωτσιές στο κεφάλι, μου πίεσε τα μάτια. Μου αναστάτωσε το κελί. Έφυγε και ξαναγύρισε σε λίγο. Επανέλαβα μετά τα ίδια. Όλα αυτά έγιναν παρουσία του Κανέλλου. Την άλλη μέρα με πήγαν στο γραφείο του Παύλου. Ήταν εκεί ο Τσικριπής. Μου ζήτησε να καταδώσω τους συντρόφους μου. Αρνήθηκα. Ο Παύλου μου είπε ότι θα σου σπάσω τα κόκαλα, εδώ θα μάθεις πως γίνονται τα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα. Στις 11 Μάρτη τη νύχτα μπήκε στο κελί μου ο Κραβαρίτης. Μου ζήτησε να του πω τα ίδια.

Αρνήθηκα. Μου έβγαλε τα μισά μαλλιά. Με έβαλε να στέκομαι με ένα πόδι ψηλά. Έφερε ένα καδρόνι. Με χτύπησε παντού. Τελικά έσπασε το καδρόνι πάνω μου. Με διέταξε να στέκομαι με το ένα πόδι ψηλά και τα χέρια στην έκταση. Έβαλε και δύο-τρεις αστυφύλακες με στολή και με χτύπαγαν όταν κατέβαζα το πόδι. Παρών ήταν και ο Παπουτσής. Με πή­γαν στην τουαλέτα, μου έκαναν φάλαγγα. Μου έβγαλαν τα παπούτσια και τις κάλτσες, μου έκλεισαν τα μάτια και με χτυπούσαν με γκλομπς στα πέλματα. Με έπιασαν από τα μαλλιά. Ο διάδρομος ήταν γεμάτος μαλλιά. Ο Κραβαρίτης είχε λυσσάξει, χοροπηδού­σε πάνω στο σώμα μου, με έβριζε, με χτύπαγε συνέχεια. Το πρωί με παράτησαν. Στις αρχές Μάη ήρθε και με πήρε ο Λουκόπουλος και τότε είδα να βγαίνει από το γραφείο του Γκάνου ο «Μήτσος ο επιλοχίας» κρατώντας ένα δέμα.

Με πήγαν στο γκαράζ. Διαπίστωσα ότι το δέμα είχε μέσα ένα σχοινί και με αυτό με δέσανε στον πάγκο. Ο Λουκόπουλος διέταξε ξύλο μέχρι θανάτου και πήρε μέρος ο ίδιος στα βασανιστήριά μου. Με ανάγκαζαν ύστερα με χτυπημένα πόδια να τρέχω. Ο επιλοχίας πήρε ένα σφυρί και χτυπούσε τα δάχτυλα των ποδιών μου. Μετά με ξαναέδεσαν στον πάγκο και μου ξαναέκαναν φάλαγγα. Ο επιλοχίας μου κατέβασε το παντελόνι και τα εσώρουχά μου και μου τραβούσε τρίχες από το εφήβαιό μου. Μου τραβούσε το στήθος και μου φώναζε, μωρή θα στα βγάλω. Με πήγαν μετά επάνω. Ο επιλοχίας ύστερα από μέρες ήρθε πάλι στο κελί μου και μου'πε να ετοιμαστώ για να με κατεβάσουν στο υπόγειο…