Η μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα στον κόσμο 🇹🇷 σύμβολο του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας

Είναι δεδομένο πως η Τουρκία –στα πλαίσια του “ανήκομεν εις την Δύσιν” ασκεί μια τελείως διαφορετική πολιτική στην παγκόσμια (ιμπεριαλιστική) σκακιέρα, που οι δικοί μας “φωστήρες” και “παπαγαλάκια”, κάνουν πως δεν βλέπουν.
Ειδικά σήμερα η εξέλιξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία, αποτέλεσε μια ακόμη χρυσή ευκαιρία για γεωπολιτική αναβάθμιση της Άγκυρας μέσα από ρόλο “τίμιου διαμεσολαβητή” με τη Μόσχα να μιλάει για «εκτίμηση» και «σεβασμό» “για τη στάση της Τουρκίας, παρά τις διαφορετικές θέσεις για την Ουκρανία”

Θυμίζουμε Ο Τούρκος ΥΠΕΞ ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «πρέπει να μπει τέλος (...) οι πόλεμοι δεν έχουν νικητές και η ειρήνη δεν έχει χαμένους», ενώ σημείωσε ότι «η απόφασή μας σχετικά με τη Σύμβαση του Μοντρέ μένει ίδια. Θα συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε όσα προβλέπει».

Από τη πλευρά του ο Σ. Λαβρόφ είπε ότι η Αγκυρα υιοθετεί μια «πολύ ισορροπημένη» στάση. «Δεν είναι μυστικό ότι οι θέσεις μας για το θέμα της Ουκρανίας είναι διαφορετικές, αλλά εκτιμούμε και σεβόμαστε τη στάση της Τουρκίας», ανέφερε ο Ρώσος ΥΠΕΞ. Καλωσόρισε δε την επιλογή της κυβέρνησης Ερντογάν να μη συμμετάσχει στις κυρώσεις που η Δύση επέβαλε στη Ρωσία.
Δήλωσε επίσης ότι Μόσχα και Άγκυρα θα συνεχίσουν τις προετοιμασίες για τη φετινή 9η Συνάντηση του Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών, με τη συμμετοχή και των δύο Προέδρων, Βλ. Πούτιν και Ρ. Τ. Ερντογάν. Η φετινή συνάντηση θα γίνει στην Τουρκία.
Τέλος, ο Λαβρόφ δήλωσε ότι ο πυρηνικός σταθμός Akkuyu (NPP), που κατασκευάζεται στην Τουρκία με τη βοήθεια της Ρωσίας, σχεδιάζεται να τεθεί σε λειτουργία το 2023, μέχρι την 100ή επέτειο από την ανακήρυξη της Τουρκικής Δημοκρατίας.

“Η κατασκευή της γέφυρας αποτελεί φόρο τιμής για τα εκατό χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας”

Τη νέα μεγαλύτερου μήκους κρεμαστή γέφυρα παγκοσμίως, η οποία κατασκευάστηκε πάνω από τα στενά των Δαρδανελίων (βορειοανατολικά) -φυσικό σύνορο μεταξύ της Ευρώπης και της Ασίας- εγκαινίασε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά την επέτειο της επίθεσης στην Καλλίπολη, μια ημέρα που θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές ημέρες νίκης στην τουρκική ιστορία.

Η κατασκευή της Γέφυρας του Τσανάκαλε (των Δαρδανελίων, όπως λέμε εμείς) το 1915 είναι η πρώτη που εκτείνεται σε αυτό το θαλάσσιο πέρασμα των σχεδόν 60 χιλιομέτρων που συνδέει το Αιγαίο Πέλαγος με τη θάλασσα του Μαρμαρά.

Εκτός από τη σύνδεση των δύο ηπείρων, η γέφυρα ξεχωρίζει επίσης για το μεγαλύτερο μήκος στον κόσμο, το οποίο εκτείνεται μεταξύ των δύο κύριων πυλώνων (ύψους 318 μέτρων) σε μήκος έως και 2.023 μέτρα.
(για την ιστορία είναι 32 μέτρα μακρύτερο από τον τρέχοντα κάτοχο ρεκόρ, την κρεμαστή γέφυρα Ακάσι-Καϊκιό στην Ιαπωνία, η οποία ολοκληρώθηκε το 1998).

Συμβολισμοί

Η κατασκευή της γέφυρας αποτελεί "φόρο τιμής για τα εκατό χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας" ενώ το  “2.023μ” έχει δικούς του συμβολισμούς, καθώς αντιπροσωπεύει το έτος κατά το οποίο θα γιορταστεί η εκατονταετηρίδα της αστικής Δημοκρατίας της Τουρκίας, που ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, αλλά ο συμβολισμός δεν σταματά εκεί.

Σύμφωνα με τη Hurriyet, το όνομα της γέφυρας, 1915 Canakkale, αποτίει φόρο τιμής στη Μάχη της Καλλίπολης από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (που οι Τούρκοι αποκαλούν Çanakkale Savaşları -Εκστρατεία της Καλλίπολης, μετά τον τόπο όπου έγινε η μάχη) στην οποία ο τουρκικός στρατός νίκησε τις ένοπλες δυνάμεις της Αντάντ, κυρίως από την τότε Βρετανική Αυτοκρατορία.
Για να τιμηθεί η σημαία της Τουρκίας, οι πυλώνες της γέφυρας φέρουν το κόκκινο και άσπρο χρώμα.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους σε συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στη γέφυρα, ο πρόεδρος του συμβουλίου της Limak Holding Εμπρού Οζερντιρ είχε δηλώσει ότι –φυσικά υπάρχουν διόδια ~15€, “όπως καθορίστηκε στη σύμβαση που υπογράφηκε μεταξύ της εταιρείας και των Αρχών”.
σσ.
1. Και στη γείτονα χώρα –όπως ακριβώς και στην Ελλάδα, τα μεγάλα έργα –ειδικά οι οδικοί άξονες, γίνονται με τη λεγόμενη “παραχώρηση”, δηλ ο κατασκευαστής βάζει ένα ποσό –συνήθως μικρό και με ρήτρα τράπεζας και μετά εισπράττει πολλαπλάσια από την εκμετάλλευση (βλ. Αττική – Ιονία, ακόμη και Εγνατία που κατασκευάστηκε με χτήμτα του ελληνικού λαού και παραχωρήθηκε μετά κλπ. οδοί)
2. Ο κατώτατος μισθός στην Τουρκία “παίζει” 175-220€ ~2.500-3.000 λίρες, εν μέσω μόνιμης για το λαό νομισματικής κρίσης, με τον Ερντογάν, να μη “δέχεται” τους υπολογισμούς σε €υρώ | $$, λέγοντας “Το νόμισμά μας είναι γνωστό και είναι η λίρα και δεν θα αφήσουμε να το καταπιούν” (sic!!)

Ερντογάν:
Ζωντανή η μνήμη των μαρτύρων του Τσανάκαλε

«Η γέφυρα αυτή είναι ένας τρόπος να κρατηθεί ζωντανή η μνήμη των μαρτύρων του Τσανάκαλε» δήλωσε σχετικά ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ομιλία που εκφώνησε.
Εκτός από τη γέφυρα αυτή, ο τούρκος πρόεδρος επέβλεπε από τότε που ανέλαβε την εξουσία -αρχικά ως πρωθυπουργός από το 2003 έως το 2014, στη συνέχεια ως πρόεδρος- την κατασκευή στην Κωνσταντινούπολη μιας σήραγγας κάτω από τον Βόσπορο, μιας τρίτης γέφυρας πάνω από τον Βόσπορο και ένα τεράστιο αεροδρόμιο.
Ο Ερντογάν ξεκίνησε, επίσης, τον Ιούνιο την κατασκευή του έργου «Κανάλι της Κωνσταντινούπολης», ενός γιγαντιαίου καναλιού 45 χιλιομέτρων παράλληλο με τα στενά του Βοσπόρου, έργο που αποδοκιμάστηκε από την αντιπολίτευση και τους υπερασπιστές του περιβάλλοντος.

Ενισχυμένος ρόλος
εν μέσω σφοδρών ανταγωνισμών
για τα τουρκικά μονοπώλια

Σε πεδίο έντονου «ενδιαφέροντος» από μονοπωλιακούς κολοσσούς και σφοδρών καπιταλιστικών ανταγωνισμών μεταξύ διεθνών και περιφερειακών δυνάμεων εξελίσσονται όλο και περισσότερο περιοχές τεράστιου φυσικού και ορυκτού πλούτου, που δίνουν πρόσφορο έδαφος στις λεγόμενες «πράσινες» επενδύσεις (όπως για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας), με τα ισχυρότερα καπιταλιστικά κράτη και τις λυκοσυμμαχίες τους, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η ΕΕ, η Ρωσία, η Ινδία κ.ά. διαγκωνίζονται για να προωθήσουν τις δικές τους στρατηγικές επενδύσεις και κινήσεις.
Στο ίδιο πλαίσιο, ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις όπως η Τουρκία επιχειρούν εδώ και χρόνια να ενισχύσουν τον ρόλο τους, αξιοποιώντας το δικό τους «ειδικό βάρος», θρησκευτικές και πολιτιστικές σχέσεις κ.λπ.

Η προσπάθεια της Κίνας να εξασφαλίσει, ιδιαίτερα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, πρώτες ύλες και τεράστιες ποσότητες Ενέργειας απαραίτητες για την αλματώδη οικονομική της ανάπτυξη, καθώς και να ενισχύσει τα οικονομικά και γεωπολιτικά της «πατήματα», προώθησε σε δεκάδες αφρικανικές χώρες σημαντικά έργα υποδομής από κινεζικά κρατικά και ιδιωτικά μονοπώλια.
Με «μοχλό» την τοποθέτηση τεράστιων κεφαλαίων από το Πεκίνο, πολλές αφρικανικές χώρες εντάχθηκαν στην πρωτοβουλία «Μία Ζώνη - Ενας Δρόμος» (BRI), δίνοντας προβάδισμα στην Κίνα και στα μονοπώλιά της έναντι των Δυτικών ανταγωνιστών τους.

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ από την πλευρά τους επιχειρούν να ενισχύσουν τις μπίζνες τους στην ήπειρο, συνδυάζοντας τις επιχειρηματικές δραστηριότητες με γεωπολιτικά συμφέροντα υπό το πρόσχημα της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας» ή της προσφοράς καλύτερων όρων για «πράσινες» υποδομές, π.χ. με τις πρωτοβουλίες «Build Back Better World» του G7 και «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ.

Η Τουρκία δεν έμεινε αμέτοχη. Ιδιαίτερα τα τελευταία 15 χρόνια επιχείρησε να θέσει γερές βάσεις για πολύπλευρη ανάπτυξη των εμπορικών, οικονομικών και πολιτικών της σχέσεων, επιδιώκοντας το άνοιγμα νέων αγορών για τα τουρκικά μονοπώλια.

Το μαρτυρούν μεταξύ άλλων το άνοιγμα της πρώτης στρατιωτικής της βάσης στο εξωτερικό, στη Σομαλία, και η δραστηριοποίηση εκατοντάδων τουρκικών επιχειρήσεων σε γύρω χώρες.
Και ενώ το 2021 (μέχρι τα τέλη Νοέμβρη), το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και αφρικανικών χωρών ξεπέρασε τα 30 δισ.$, με στόχος τα 50 δισ. πάνω από 25.000 Αφρικανοί εργαζόμενοι απασχολούνται σε τουρκικές επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε έργα - κατασκευαστικά και όχι μόνο - συνολικής αξίας πάνω από 78 δισ.$ και στην ίδια κατεύθυνση αξιοποιείται και η «ήπια ισχύς» της Εκπαίδευσης, καθώς υπολογίζεται ότι την τελευταία δεκαετία πάνω από 14.000 Αφρικανοί φοιτητές έχουν σπουδάσει σε τουρκικά πανεπιστήμια.

Χαρακτηριστική είναι εξάλλου η σημασία που δίνουν οι ΗΠΑ στον ρόλο της Τουρκίας, όπως και η προσπάθεια της Ουάσιγκτον να «κουμπώσει» τα σχέδια της Άγκυρας, ενώ το γερό «μπάσιμο» της Τουρκίας στις χρυσοφόρες αφρικανικές αγορές όπλων (μετά την έναρξη εξαγωγών σε Σομαλία, Αιθιοπία, Μαρόκο και Λιβύη) δεν αποκλείεται να αυξήσει τις τριβές μεταξύ ανταγωνιστικών τουρκικών και ρωσικών μονοπωλίων πολεμικής βιομηχανίας. Να σημειωθεί ότι η Ρωσία είχε μεταξύ 2015 και 2019 το 49% της αγοράς όπλων στην Αφρική (στοιχεία SIPRI).

Στη δίνη των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων

Η εκστρατεία της Καλλίπολης ήταν ένα μέρος του πρώτου παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου που έγινε στην ουσία για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του ευρωπαϊκού και αμερικανικού κεφαλαίου και οι νεκροί, ήταν –όπως πάντα, όπως και σήμερα με τον πόλεμο στην Ουκρανία, παιδιά που στάλθηκαν μακριά από τις οικογένειές τους και τις πατρίδες τους για να σκοτωθούν για ξένα συμφέροντα και να ενταφιαστούν σε ξένη γη.

Η ίδια πολιτική συνεχίστηκε να ασκείται (sic!) –“από τη σωστή σκοπιά | πλευρά της ιστορίας” μέσω των εκάστοτε κυβερνήσεων μέχρι τα σήμερα . 

107 …200 χρόνια η ίδια ιστορία

Όταν ο στόλος της ΑΝΤΑΝΤ έκανε την απειλητική εμφάνισή του στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης η Ευρώπη συγκλονιζόταν από το Μεγάλο Πόλεμο που είχε ξεσπάσει ένα χρόνο πριν και την είχε αγκαλιάσει απ' άκρη σ' άκρη.
Επρόκειτο για τον πρώτο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο που άρχισε στις 19 Ιούλη | 1-Αυγ-1914 ως αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων που συσσωρεύονταν για δεκαετίες.
Στον πόλεμο αυτό συγκρούστηκαν δύο στρατιωτικοπολιτικοί συνασπισμοί καπιταλιστικών χωρών, που μέχρι να ανάψει η φωτιά διαμορφώνονταν ασταμάτητα ως δήθεν συμμαχίες για τη διασφάλιση της ειρήνης.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, έγινε αυτό που ο Λένιν περιέγραφε με αξιοθαύμαστο τρόπο όταν σημείωνε πως «οι ειρηνικές συμμαχίες προετοιμάζουν τους πολέμους και με τη σειρά τους ξεπηδούν από τους πολέμους, καθορίζοντας η μια την άλλη, γεννώντας τη διαδοχή των μορφών της ειρηνικής και της μη ειρηνικής πάλης πάνω στο ίδιο ακριβώς έδαφος των ιμπεριαλιστικών σχέσεων και των αμοιβαίων σχέσεων της παγκόσμιας οικονομίας και της παγκόσμιας πολιτικής»³.

Οι δύο αντιμαχόμενοι στρατιωτικοπολιτικοί συνασπισμοί ήταν η Τριπλή Συνεννόηση (Τριπλή Αντάντ) και η Τριπλή Συμμαχία. Η Τριπλή Συνεννόηση ήταν ο στρατιωτικοπολιτικός συνασπισμός της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας. Στην ολοκληρωμένη αυτή μορφή του συγκροτήθηκε στα 1907 όταν η Ρωσία και η Αγγλία ήρθαν σε συμφωνία που, στην ουσία, συμπλήρωνε την αγγλογαλλική συμφωνία του 1904, η οποία έμεινε στην ιστορία με την ονομασία «Εγκάρδια Συνεννόηση» (Entente Cordiale) ή αγγλογαλλική Αντάντ.
Η Τριπλή Συμμαχία ήταν η στρατιωτικοπολιτική συμμαχία Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας και Ιταλίας, που η συγκρότησή της ξεκίνησε με τη γερμανοαυστριακή στρατιωτική συμμαχία του 1878 και ολοκληρώθηκε με την προσχώρηση σ' αυτήν το 1883 της Ιταλίας.

Οι συνασπισμοί αυτοί στην πορεία του πολέμου άλλαξαν αισθητά. Η Ιταλία, για παράδειγμα, στην αρχή της αναμέτρησης δήλωσε ουδετερότητα γιατί έτσι νόμιζε πως εξυπηρετούσε τα ιμπεριαλιστικά της σχέδια. Στη συνέχεια, όμως, επιχείρησε να συμπαραταχτεί με κάποιον από τους δύο συνασπισμούς, που θα της έδινε τα ανταλλάγματα που ζητούσε, και τελικά το Μάη του 1915 πέρασε με το μέρος της Αντάντ. Το κενό στην Τριπλή Συμμαχία κάλυψε η Βουλγαρία, που επίσης στην αρχή του πολέμου δήλωσε αυστηρή ουδετερότητα, αλλά στη συνέχεια πέρασε στο πλευρό των κεντρικών δυνάμεων, της Αυστροουγγαρίας, δηλαδή, και της Γερμανίας. Το ίδιο έκανε και η Τουρκία, με αποτέλεσμα η Τριπλή Συμμαχία να γίνει τετραπλή (Γερμανο-αυστρο-βουλγαρο-τουρκική).

Το πρωί της 18^ης Μαρτίου 1915, ο συμμαχικός στόλος, αποτελούμενος από 18 θωρηκτά με μια σειρά από καταδρομικά και αντιτορπιλικά, ξεκίνησε την κύρια επίθεση ενάντια στο στενότερο σημείο των Δαρδανελίων, όπου τα στενά έχουν πλάτος ~1,5km, ενώ αναπτύχτηκαν ναρκαλιευτικά
Στις 2:00 μμ… “Όλα τα τηλεφωνικά καλώδια κόπηκαν, όλες οι επικοινωνίες με τα οχυρά διακόπηκαν, μερικά από τα όπλα είχαν χτυπηθεί... με αποτέλεσμα τα πυρά του πυροβολικού της άμυνας να χαλαρώσουν σημαντικά”
Το γαλλικό θωρηκτό Bouvet χτύπησε σε νάρκη, με αποτέλεσμα να ανατραπεί σε δύο λεπτά, με μόλις 75 επιζώντες από ένα συνολικό πλήρωμα 718 ατόμων, το ίδιο τα HMS Irresistible & Inflexible, ενώ το Ocean που στάλθηκε για να τα διασώσει κι αυτό χτύπησε σε νάρκη και βυθίστηκε
Ο σχεδιασμός για την κατάληψη της τουρκικής άμυνας από ξηρά, για να ανοίξει ο δρόμος για τα πλοία άρχισε. Δύο συμμαχικά υποβρύχια προσπάθησαν να διασχίσουν τα Δαρδανέλια αλλά χάθηκαν από νάρκες και τα ισχυρά ρεύματα
Οι Σύμμαχοι σχεδίαζαν να αποβιβαστούν και να ασφαλίσουν τη βόρεια ακτή, να καταλάβουν τα οθωμανικά οχυρά και τις συστοιχίες πυροβολικού για μια ναυτική δύναμη να προχωρήσει μέσω των Στενά και της Θάλασσας του Μαρμαρά προς την Κωνσταντινούπολη.
Γύρω στις 2:00 πμ., ένας Οθωμανός παρατηρητής σε έναν λόφο στο Ariburnu είδε πολλά πλοία μακριά στον ορίζοντα.
Στις 3:00 πμ., το φεγγάρι είχε καλυφθεί και τα πλοία δεν ήταν πλέον ορατά δεν ήταν σίγουροι αν επρόκειτο για πραγματική απόβαση ή εκτροπή.
Ακολούθησε μπαράζ πυροβολικού, γύρω στις 6:00 πμ… τα εναπομείναντα τάγματα διατάχθηκαν να πάρουν το δρόμο τους για το Ariburnu επειγόντως.

Πρωί της 17^ης (30^ής με το νέο ημερολόγιο) Σεπ-1915 όταν ο διοικητής του Γ' Σώματος Στρατού, αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Μοσχόπουλος, ειδοποιήθηκε από το διοικητή του Φρουρίου Θεσσαλονίκης, συνταγματάρχη Ευλ. Μεσαλά ότι στο λιμάνι της πόλης εισέπλεαν μονάδες του στόλου της ΑΝΤΑΝΤ.
Γύρω στις 9, ενώπιον του στρατηγού παρουσιάστηκε αντιπροσωπεία αποτελούμενη από τρεις αξιωματικούς του στόλου της εν λόγω συμμαχίας με επικεφαλής το Γάλλο πλοίαρχο Ντιμενίλ. Την αντιπροσωπεία συνόδευε ο Γάλλος υποπρόξενος στη Θεσσαλονίκη Λεόν. Ο Γάλλος πλοίαρχος χωρίς περιστροφές δήλωσε ότι εκτελούσε διαταγές του Άγγλου αρχιναυάρχου Ντε Ρόμπεκ και του διοικητή των συμμαχικών στρατιωτικών δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ στρατηγού Σαράιγ κι ότι ήταν εντεταλμένος να ανακοινώσει πως φτάνουν μεταγωγικά πλοία γεμάτα από συμμαχικά στρατεύματα τα οποία, ύστερα από συνεννοήσεις που είχαν γίνει ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και το Γάλλο πρέσβη στην Αθήνα, επρόκειτο να αποβιβασθούν στη Θεσσαλονίκη.
Ο Ντιμενίλ πρόσθεσε επίσης ότι σε συνεργασία με τις ελληνικές στρατιωτικές αρχές τα συμμαχικά στρατεύματα θα οργάνωναν την άμυνα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης προς εξασφάλιση από πιθανή εχθρική επίθεση¹.
Έκπληκτος ο Μοσχόπουλος και αγνοώντας οτιδήποτε σχετικό με τις αναφερόμενες από το συνομιλητή του συνεννοήσεις ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και το Γάλλο πρέσβη, παρακάλεσε να διακοπεί οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση επί του θέματος έως ότου συνεννοηθεί με την κυβέρνηση της χώρας. Γύρω στο μεσημέρι, στην Αθήνα, στο γραφείο του υπουργού επί των Στρατιωτικών, στρατηγού Π. Δαγκλή, έφτανε το παρακάτω τηλεγράφημα²:

«Θεσσαλονίκη, αριθμός 334, επείγον. Ταύτην την στιγμή παρουσιάσθησαν ενώπιόν μου ο πρόξενος της Γαλλίας, ο κυβερνήτης του προς τούτο ελθόντος ενταύθα πολεμικού και δύο αξιωματικοί του Επιτελείου Δαρδανελίων, οίτινες μου εδήλωσαν ότι, κατόπιν συνεννοήσεως του αυτόθι πρεσβευτού της Γαλλίας μετά προέδρου της ελληνικής κυβερνήσεως, προτίθενται να εκτελέσουν αναγνώρισιν γαλλικού στρατού ή λάβουν μέτρα δι' άμυναν λιμένος από προσβολής εχθρικής ή υποβρυχίων.

Η κατάσταση χωρίς αμφιβολία ήταν άκρως σοβαρή και το μέλλον φάνταζε να παίρνει δραματικές διαστάσεις. Πριν όμως εξετάσουμε τα γεγονότα που ακολούθησαν ας δούμε πώς φτάσαμε ως αυτό το σημείο.

Η Ευρώπη και τα Βαλκάνια
στη δίνη του μεγάλου ιμπεριαλιστικού πολέμου

Η έναρξη του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε την βαλκανική χερσόνησο σε μια περίπλοκη στρατιωτικοπολιτική κατάσταση. Η βαλκανική ενότητα που είχε επιτευχθεί στον πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε συντριβεί στις λόγχες του δευτέρου Βαλκανικού Πολέμου. Μειονοτικά προβλήματα, εθνικιστικοί ανταγωνισμοί και αλυτρωτισμοί, διαμόρφωναν το πεδίο σύγκρουσης και αποτελούσαν την «εθνική» σημαία των κυρίαρχων αστικών τάξεων που αναζητούσαν διεύρυνση των «εθνικών» τους αγορών με νέα εδάφη και εργατικό δυναμικό. Ηταν φανερό πως ακόμη και στο πλαίσιο ευρύτερων ιμπεριαλιστικών συνασπισμών οι βαλκανικές χώρες ήταν αδύνατο να συνυπάρξουν κάτω από κοινή ομπρέλα.

Η πρώτη και η μόνη βαλκανική χώρα που βρέθηκε στη δίνη του μεγάλου ιμπεριαλιστικού πολέμου από την στιγμή της έναρξής του ήταν η Σερβία που από τις 28 Ιούλη του 1914 είχε δεχτεί στρατιωτική επίθεση από την Αυστροουγγαρία. Η τελευταία νόμισε ότι βρήκε μια καλή ευκαιρία να προωθηθεί στα Βαλκάνια εκμεταλλευόμενη τη δολοφονία, από Σέρβους εθνικιστές στο Σαράγιεβο του διαδόχου του θρόνου της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου και της συζύγου του Σοφίας Χότεκ, ένα μήνα πριν.

Η Βουλγαρία και η Τουρκία μέχρι της στιγμής που εισήλθαν στον πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων, ακολουθούσαν μια προσεκτική πολιτική παζαριών και με τους δύο ιμπεριαλιστικούς συνασπισμούς για να σταθμίσουν τον πιθανό νικητή αλλά και να αποκομίσουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη.

Ανάμεσα στα δύο ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα βρέθηκε και η Ελλάδα, σε τέτοιο σημείο μάλιστα που η κυρίαρχη τάξη της χωρίστηκε στα δύο, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το λαό και τον τόπο. Ομως, από την έναρξη του πολέμου ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως πρωθυπουργός, όντας ανταντόφιλος αλλά και διορατικός, επιχείρησε να προλάβει τις εξελίξεις και να δημιουργήσει τετελεσμένα, να προσανατολίσει δηλαδή τη χώρα στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ. Ετσι από την 1/14 Αυγούστου του 1914 έθεσε στην Αγγλία, στη Ρωσία και τη Γαλλία - μέσω των πρεσβευτών τους στην Αθήνα - το εξής ερώτημα⁴: «Εάν η Βουλγαρία μόνη ή ομού μετά της Τουρκίας επιτεθή κατά της Σερβίας ,η Ελλάς θα βοηθήση την τελευταίαν. Εν την περιπτώσει ταύτη θα ήσαν διατεθημέναι οι Δυνάμεις της Τριπλής Συνεννοήσεως να θεωρήσουν την Ελλάδα ως σύμμαχον και να της παράσχουν την επικουρίαν των υπό την ιδιότητα της συμμάχου;». Στο ερώτημα αυτό οι ιθύνοντες της ΑΝΤΑΝΤ αρχικά απέφυγαν να απαντήσουν αλλά υπήρξε νέο διάβημα Βενιζέλου ποιο προωθημένο από το πρώτο. Συγκεκριμένα, στις 5/18 Αυγούστου του 1914 ο Ελ. Βενιζέλος πρόσφερε συμμαχία άνευ όρων στην ΑΝΤΑΝΤ. Στην αναφορά - προς τη βρετανική κυβέρνηση - της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα η προσφορά συμμαχίας του Βενιζέλου προς την ΑΝΤΑΝΤ περιγράφεται ως εξής⁵: «Ο κ. Βενιζέλος, τη πλήρει συγκαταθέσει του βασιλέως και της κυβερνήσεως, έθεσεν επισήμως εις την διάθεσιν των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ πάσας τας στρατιωτικάς και ναυτικάς δυνάμεις της Ελλάδος, δι' οιανδήποτε στιγμήν ζητηθούν. Προσέθεσεν ότι η προσφορά αυτή εγένετο ειδικώς εις την αγγλικήν κυβέρνησιν, με τα συμφέροντα της οποίας είναι αδιαχωρίστως συνδεδεμένα τα συμφέροντα της Ελλάδος, και ότι, καίτοι αι δυνάμεις της Ελλάδος ήσαν μικραί, ηδύνατο να διαθέση διακοσίας χιλιάδας στρατού, ενώ το ναυτικόν της και οι λιμένες της ηδύναντο να είναι χρήσιμοι εις τους συμμάχους. Υπηνίσσετο ότι εν ανάγκη πενήντα χιλιάδες ελληνικού στρατού ηδύναντο να σταλούν εις Αίγυπτον προς διατήρησιν της τάξεως. Η προσφορά θα παραμείνη ανοικτή, και μέχρις ότου γίνη αποδεκτή εννοείται ότι θα παραμείνη εντελώς μυστική».

Εν τω μεταξύ η Αγγλία απάντησε στο πρώτο διάβημα Βενιζέλου συνιστώντας στην Ελλάδα να παραμείνει ουδέτερη στην περίπτωση που ουδέτερη παρέμενε και η Τουρκία. «Αν η Τουρκία - έλεγε η αγγλική απάντηση - παρεβίαζε την ουδετερότητα, η Αγγλία θα ήτο έτοιμη να δεχθή την Ελλάδα ως σύμμαχο». Στο ίδιο πνεύμα κινούνταν και η γαλλική απάντηση, όπου αναφερόταν: «Προς το παρόν φρονούμεν, ότι άπασαι αι προσπάθειαι της Ελλάδος οφείλουν να αποβλέπουν εις το να τηρήση η Τουρκία την υποσχεθείσαν ουδετερότητά της και να αποφευχθή παν το οποίον θα ηδύνατο να φέρη την τουρκικήν κυβέρνησιν να εξέλεθη αυτής». Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και η ρωσική απάντηση⁶.

Είναι φανερό πως στην αρχική φάση του πολέμου η ΑΝΤΑΝΤ ευνοούσε την ελληνική ουδετερότητα και το ίδιο έκαναν και οι κεντρικές δυνάμεις μπρος στο ενδεχόμενο να έχουν μια Ελλάδα στο εχθρικό προς αυτούς στρατόπεδο. Εχει πάντως σημασία να προσέξουμε ότι οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ, ενώ ευνοούσαν την ελληνική ουδετερότητα ως αντιστάθμισμα στην ουδετερότητα της Τουρκίας, απέφευγαν επιμελώς την οποιαδήποτε αναφορά στον παράγοντα Βουλγαρία, παρόλο που η αναφορά του Βενιζέλου στην εν λόγω χώρα ήταν σαφής. Η αποσιώπηση αυτή δεν είναι τυχαία, δεδομένου ότι η ΑΝΤΑΝΤ επιδίωκε να προσεταιριστεί τη Βουλγαρία και μάλιστα με εδαφικά ανταλλάγματα, τόσο εις βάρος της Ελλάδας όσο και εις βάρος της Σερβίας και της Ρουμανίας. Αλλά το χειρότερο βρισκόταν αλλού. Βρισκόταν στο γεγονός ότι ο Βενιζέλος ήταν απολύτως έτοιμος να μπει στο παιχνίδι του μοιράσματος εδαφών και δεν άργησε να αποδεχτεί το παζάρι που του πρότεινε η Αγγλία. Ετσι με τα υπομνήματά του, που έστειλε στο βασιλιά Κωνσταντίνο, το Γενάρη του 1915, καθ' υπόδειξη του Φόρεϊν Οφις, πρότεινε να παραχωρηθεί στη Βουλγαρία η περιοχή Καβάλας - Δράμας - Σαρισαμπάν υπό τις εξής προϋποθέσεις: Η Βουλγαρία να κηρύξει αμέσως τον πόλεμο εναντίον των Κεντρικών Δυνάμεων μαζί με τους Ελληνες και τους Σέρβους. Ο πόλεμος να είναι νικηφόρος για να γίνουν οι παραχωρήσεις και η Ελλάδα σε αντάλλαγμα των παραχωρήσεων που θα έκανε, να έπαιρνε τη Δυτική Μικρά Ασία⁷.

Πάντως ούτε η Βουλγαρία πήγε με την ΑΝΤΑΝΤ, ούτε η Τουρκία έμεινε ουδέτερη. Από τις 4/17 Ιούλη του 1915 είχε υπογραφεί μυστική συμφωνία ανάμεσα στη Βουλγαρία, στη Γερμανία, στην Αυστρία και την Τουρκία και η τριπλή συμμαχία των κεντρικών δυνάμεων έγινε τετραπλή. Από το φθινόπωρο του 1915 η Βουλγαρία πέρασε ανοιχτά με τον μέρος των κεντρικών δυνάμεων, ενώ η Τουρκία είχε στραφεί κατά της ΑΝΤΑΝΤ ένα χρόνο νωρίτερα, όταν το φθινόπωρο του 1914 κατήργησε τις διομολογήσεις και βομβάρδισε τέσσερα ρωσικά λιμάνια στον Εύξεινο Πόντο⁸.

Η προετοιμασία της εισβολής της ΑΝΤΑΝΤ στην Ελλάδα

Στις αρχές του 1915 η πολεμική κατάσταση χαρακτηριζόταν από μια ισορροπία δυνάμεων ανάμεσα στους δύο συνασπισμούς. Στο δυτικό μέτωπο διεξαγόταν πόλεμος χαρακωμάτων και στο ανατολικό επικρατούσε στασιμότητα, λόγω εξαντλήσεως των αντιπάλων. Η κατάσταση αυτή από τη μία μεριά έσπρωχνε όλο και περισσότερο προς την ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας και από την άλλη απαιτούσε την είσοδο στον πόλεμο νέων χωρών, δηλαδή περισσότερων ανθρώπινων ζωών, ούτως ώστε να διαταραχθεί η ισορροπία δυνάμεων προς όφελος της μίας ή της άλλης πλευράς. Πού όμως έπρεπε να αναζητηθεί το στρατηγικό πλεονέκτημα; «Μεταξύ των ιθυνόντων των Συμμάχων - γράφει ο Σπ. Σκόνδρας⁹-, τόσον εν Λονδίνω (Λόιντ Τζορτζ και Ου. Τσόρτσιλ) όσον και εν Παρισίοις (Μπριάν) επεκράτει η άποψις ότι "η αποφασιστική επιτυχία" έπρεπε να αναζητηθή στη Βαλκανική».

Ο πόλεμος πέρασε τις πύλες των Βαλκανίων με την εκστρατεία της ΑΝΤΑΝΤ στα Δαρδανέλια, που κράτησε από τις 6/2 ως τις 18/3 του 1915. Η κατάργηση των διομολογήσεων (δηλαδή των αποικιοκρατικών δικαιωμάτων στο έδαφός της), το κλείσιμο των στενών για τα εμπορικά και πολεμικά πλοία και οι ναυτικές τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στα ρωσικά λιμάνια του Εύξεινου Πόντου ήταν οι κύριες αφορμές για να προκληθεί η επιχείρηση, που όμως δεν είχε επιτυχή κατάληξη, με αποτέλεσμα οι δυνάμεις της Συμμαχίας να αλλάξουν τακτική και μετά τις 18/3/1915 να στραφούν σε αποβατικές επιχειρήσεις στη χερσόνησο της Καλλίπολης.

Ευθύς μόλις εκδηλώθηκε η εκστρατεία των Δαρδανελίων ο Βενιζέλος, με υπόμνημά του προς το βασιλιά, τάχθηκε υπέρ της συμμετοχής της Ελλάδας στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ, ενώ την αντίθετη ακριβώς γνώμη εξέφρασε με δικό του υπόμνημα ο τότε αρχηγός της Επιτελικής Υπηρεσίας του Στρατού, συνταγματάρχης Ιωάννης Μεταξάς¹⁰. Η διχογνωμία που δημιουργήθηκε, η οποία δεν περιοριζόταν ανάμεσα στον Βενιζέλο και τον Μεταξά αλλά απλωνόταν σε μεγάλο βάθος μέσα στον αστικό πολιτικό κόσμο και στην κυρίαρχη τάξη, οδήγησε σε πολιτική κρίση, στην παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου και στο σχηματισμό νέας υπό τον αρχηγό της αντιπολίτευσης Δημ. Γούναρη, που ορκίστηκε στις 10/3/1915.

Η κυβέρνηση Γούναρη δεν έμεινε για πολύ στα πράγματα. Στις 31 Μάη/13 Ιούνη του 1915 οι εκλογές έδωσαν 184 έδρες στο κόμμα των Φιλελευθέρων (επί συνόλου 310) και ο Βενιζέλος επέστρεψε θριαμβευτής, έχοντας την εντύπωση ότι τα χέρια του ήταν πλέον λυμένα για να προσδέσει τη χώρα στο άρμα της ΑΝΤΑΝΤ.

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η Σερβία ήταν η μόνη χώρα της Βαλκανικής χερσονήσου που είχε εμπλακεί στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο από την έναρξή του. Η Σερβία συνδεόταν επίσης με την Ελλάδα, από τις 19 Μάη (1 Ιούνη) του 1913, με Συνθήκη Ειρήνης, Φιλίας και Στρατιωτικής Συνδρομής¹¹ και είχε επιδιώξει να ενεργοποιήσει από την αρχή του πολέμου αυτό το συμφωνητικό, χωρίς αποτέλεσμα. Τα άρθρα 1 και 4 της εν λόγω συμφωνίας υποχρέωναν την Ελλάδα να βοηθήσει στρατιωτικά τη Σερβία στον πόλεμο που της είχε κηρύξει η Αυστροουγγαρία, αλλά το άρθρο 2 της συμβάσεως υποχρέωνε τη Σερβία από την πρώτη ημέρα των επιχειρήσεων να διαθέσει στην κοιλάδα του Αξιού 150.000 άνδρες, κάτι που η τελευταία ήταν αδύνατο να πράξει. Η συμφωνία μπορούσε να ενεργοποιηθεί μόνο σε περίπτωση πολέμου με τη Βουλγαρία ή και με την Τουρκία, αλλά ήταν αδύνατο να τεθεί σε εφαρμογή τώρα που εχθρός της Σερβίας ήταν η Αυστροουγγαρία. Εντούτοις ο ευφυής Βενιζέλος, απ' αφορμή τη βουλγαρική επιστράτευση στις 8/21 Σεπτέμβρη του 1915 επιχείρησε να ενεργοποιήσει τη συμφωνία και να βάλει την Ελλάδα στον πόλεμο, στο πλευρό της Αντάντ αντικαθιστώντας τους 150.000 σέρβους στην κοιλάδα του Αξιού με στρατεύματα της συμμαχίας. Οπως ο ίδιος ο Βενιζέλος αφηγήθηκε στη Βουλή, στη συνεδρίαση της 13ης Αυγούστου του 1917, κατά το τρίτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη 1915 (με το νέο ημερολόγιο) ζήτησε και πήρε εξουσιοδότηση από το βασιλιά Κωνσταντίνο, ώστε να βολιδοσκοπήσει τους Αγγλογάλλους αν μπορούσαν εκείνοι να στείλουν στην κοιλάδα του Αξιού τα στρατεύματα που η Σερβία ήταν υποχρεωμένη να παρέχει, ούτως ώστε η Ελλάδα να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, όπως αυτές απέρρεαν από την ελληνοσερβική συνθήκη. Πράγματι οι επαφές έγιναν και οι κυβερνήσεις της Αγγλίας και της Γαλλίας έσπευσαν να αποδεχτούν την ελληνική πρόταση, χωρίς βεβαίως να δεσμεύονται ρητώς για άμεση αποστολή τόσο μεγάλου αριθμού στρατευμάτων¹². Από εκεί και ύστερα τα πράγματα πήραν το δρόμο τους. Η επέμβαση της ΑΝΤΑΝΤ στην Ελλάδα ήταν πλέον ζήτημα χρόνου. «Εδώ - γράφει ο Κ. Ζαβιτζιάνος¹³ - αρχίζει μία άγρια καμπάνια κατά του Βενιζέλου, ο οποίος, ως έλεγον, έφερε ξένα στρατεύματα εις την χώραν, χωρίς να έχη, ως έλεγον, σύμφωνον την γνώμην του Στέμματος. Και η καμπάνια αυτή εγένετο επί έτη ολόκληρα, όχι μόνον δηλαδή καθ' όλην την διάρκειαν του μεγάλου εκείνου πολέμου, αλλά και μετά τούτον, οσάκις δηλαδή εγένετο λόγος».

Είναι αλήθεια ότι ο Βενιζέλος έχει επικριθεί - και όχι άδικα - δριμύτατα για τον τρόπο που χειρίστηκε την επέμβαση της ΑΝΤΑΝΤ στην Ελλάδα, παρόλο που δίπλα στις επικρίσεις αναπτύχθηκε ένα πέπλο προστασίας, με στόχο να αποκρύψει ή να δικαιολογήσει τις ευθύνες του. Ας επιστρέψουμε όμως από εκεί που αρχίσαμε, δηλαδή από την επέμβαση των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ στη Θεσσαλονίκη.

Η επέμβαση της ΑΝΤΑΝΤ

Όταν ο Βενιζέλος ενημερώθηκε για το τηλεγράφημα που αναφέραμε στην αρχή, του στρατηγού Μοσχόπουλου, σχετικά με την επικείμενη απόβαση δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ στη Θεσσαλονίκη, επιχείρησε, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, να επικοινωνήσει μαζί του. Στη σειρά των άρθρων του για το λεγόμενο εθνικό διχασμό και συγκεκριμένα στο 19ο κατά σειρά άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» στις 4/11/1934 γράφει σχετικά¹⁴: «Μετέβην εις το τηλεγραφείον του υπουργείου των Στρατιωτικών, όπου εκάλεσα τον στρατηγόν Μοσχόπουλον και συνωμίλησα μετ' αυτού από μηχανής. Εδήλωσα προς αυτόν ότι εφ' όσον πρόκειται περί προκαταρκτικών μέτρων δι' επικείμενην απόβασιν δύναται να επιτρέψη αυτά, αλλά πρέπει να δηλωθή ότι έναρξις της αποβάσεως δε θα επιτραπή εφ' όσον δε λάβη σύμφωνον διαταγήν της κυβερνήσεως. Ο στρατηγός Μοσχόπουλος με ηρώτησε τι θα πράξη, εάν οι Γάλλοι παρά την προειδοποίησιν αυτήν επιμείνουν ν' αρχίσουν την απόβασιν. Του απήντησα ότι οφείλει να λάβει εγκαίρως όλα τα στρατιωτικά μέτρα, τα οποία θα του επιτρέψουν να αντισταθή εν ανάγκη εις την απόβασιν και θα καταστήσουν εξ άλλου εμφανή την περί τούτου απόφασίν του. Ο στρατηγός Μοσχόπουλος επέμεινε "τι θα πράξω, εάν παρά ταύτα οι Γάλλοι αρχίσουν αποβιβαζόμενοι;". Απήντησα: "Θα τους κτυπήσετε..." Ο στρατηγός Μοσχόπουλος, δ' επιστολής του προς το "Ελεύθερον Βήμα" κατά τη δημοσίευση της ιστορικής μελέτης του κ. Γ. Βεντήρη βεβαιώνει ότι δεν έλαβε παρ' εμού διαταγήν να αντισταθή. Είναι ευκολώτερον να ελησμόνησε ο κ. Μοσχόπουλος τη δοθείσαν από μηχανής διαταγήν παρά να έπαθα εγώ την ψευδαίσθησιν ότι την έδωσα».

Πράγματι, όταν ο Γ. Βεντήρης δημοσίευσε σε συνέχειες στο «Ελεύθερον Βήμα», στις αρχές της δεκαετίας του '30 την εργασία του - που αργότερα κυκλοφόρησε σε βιβλίο υπό τον τίτλο «Η Ελλάς του 1910 - 1920» - ανέφερε και τα περί διαταγής αντιστάσεως στην ΑΝΤΑΝΤ από τον Βενιζέλο προς το στρατηγό Μοσχόπουλο, για να εισπράξει την κατηγορηματική διάψευση του τελευταίου¹⁵. Προφανώς, ο Μοσχόπουλος έχει δίκιο στον ισχυρισμό του ότι ουδέποτε έλαβε τέτοια διαταγή αντιστάσεως. Αλλωστε, είναι παιδαριώδες και το επιχείρημα του Βενιζέλου ότι «είναι ευκολώτερον να ελησμόνησε ο κ. Μοσχόπουλος την δοθείσαν από μηχανής διαταγήν παρά να έπαθα εγώ την ψευδαίσθησιν ότι την έδωσα». Αν είχε την παραμικρή βάση ένας τέτοιος ισχυρισμός τότε οφείλουμε να συμπεράνουμε ότι ο Μοσχόπουλος λησμόνησε τη διαταγή την ίδια στιγμή που την έλαβε, αφού ουδέποτε την εφάρμοσε. Μόνο που ένα τέτοιο γεγονός θα επέσυρε εναντίον του κάποιες, έστω και τυπικές, κυρώσεις οι οποίες ουδέποτε επιβλήθηκαν και για τις οποίες ο Βενιζέλος δεν κάνει την παραμικρή νύξη. Αλήθεια τόσο εύκολα παράκουαν τόσο σημαντικές διαταγές οι στρατιωτικοί εκείνης της περιόδου;
Εν πάση περιπτώσει, η ιστορική αλήθεια, την οποία ουδείς πλέον μπορεί να αμφισβητήσει, λέει ότι η κυβέρνηση Βενιζέλου έδωσε πλήρη συγκατάθεση για την απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη και αρκέστηκε να προβεί μόνο σε τυπική διαμαρτυρία προς τις δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ για παραβίαση της ουδετερότητάς της¹⁶. Το σχετικό κείμενο της διαμαρτυρίας που επιδόθηκε στις 2 Οκτώβρη του 1915 αναφέρει: «Επειδή η Ελλάς είναι ουδετέρα έναντι του Ευρωπαϊκού πολέμου η βασιλική κυβέρνησις δεν δύναται να παράσχη την έγκρισιν αυτής εις τας προτιθέμενας υμετέρας ενεργείας καθ' όσον θίγουσιν την ουδετερότητα της Ελλάδος, τοσούτο μάλλον καθ' όσον προέρχονται εκ μέρους δύο εμπολέμων δυνάμεων. Κατόπιν τούτου η Βασιλική Κυβέρνησις έχει καθήκον να διαμαρτυρηθή εναντίον της διαμέσου του ελληνικού εδάφους διόδου ξένων στρατευμάτων». Για να θολώσει μάλιστα ακόμη περισσότερο τα νερά η κυβέρνηση Βενιζέλου ενημέρωσε και τις Κεντρικές Δυνάμεις για τη ...διαμαρτυρία της προς τις δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ¹⁷.

Κατά τ' άλλα, η απόβαση των συμμαχικών δυνάμεων εξελίχθηκε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα και από την 1η Οκτώβρη που άρχισε, η Θεσσαλονίκη άρχισε να μετατρέπεται σε κατεχόμενη πόλη. Την αλήθεια αυτής της εκτίμησης βεβαιώνει σε επιστολή του στο στρατηγό Δαγκλή ο συνταγματάρχης Πάτροκλος Κοντογιάννης, διοικητής της XV Μεραρχίας. Η επιστολή φέρει ημερομηνία 26 Σεπτέμβρη/ 9 Οκτώβρη 1915, δηλαδή λίγες μέρες μετά την απόβαση και σ' αυτή ο Συνταγματάρχης Κοντογιάννης γράφει μεταξύ άλλων¹⁸: «Στρατηγέ μου, σας γράφω σήμερον, ίνα σας είπω πόσον λυπούμαι διά την τόσον ανέλπιστον έκβασιν της κυβερνητικής κρίσεως, ης συνέπεια ήτο η πτώσις της κυβερνήσεως, ης μετείχετε. Το πράγμα είναι ακόμη λυπηρότερον, διότι η δημιουργηθείσα κατάστασις είναι λίαν ακροσφαλής και σχεδόν χαώδης. Οι Γάλλοι και οι Αγγλοι εγείρουν εδώ νέας αξιώσεις. Θέλουν να μην πληρώνουν φόρους, θέλουν μόνιμον εγκατάστασιν ύδατος εν τω στρατοπέδω των επίταξιν του τηλεγράφου Eastern, θέλουν να καταλάβουν μέρος του τελωνείου κτλ., κτλ.». Περαιτέρω σχόλια ασφαλώς περιττεύουν.

Η γνώση είναι δύναμη!

Οπως ήταν αναμενόμενο, η απόβαση των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ στη Θεσσαλονίκη προκάλεσε πολιτική κρίση στη χώρα. Το λαϊκό αίσθημα ήταν αντίθετο σε μια τέτοια εξέλιξη κι ασφαλώς δεν μπορούσε παρά να δυσφορεί. Από την άλλη η άρχουσα τάξη, ήταν διχασμένη ανάμεσα στα δύο ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα από την αρχή του πολέμου. Σε πολιτικό επίπεδο η μία πτέρυγά της με ηγέτη τον βασιλιά Κωνσταντίνο έκλινε προς το μέρος των κεντρικών δυνάμεων. Η άλλη με ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο τασσόταν ανεπιφύλακτα με το μέρος της ΑΝΤΑΝΤ. Η γερμανόφιλη πτέρυγα εμφανιζόταν με το σύνθημα της ουδετερότητας, όχι όμως από αντιπολεμική διάθεση αλλά από ψυχρό υπολογισμό. «Στο βάθος της καιροσκοπικής πολιτικής του αντιβενιζελισμού - γράφει ο Σεραφείμ Μάξιμος¹⁹- υπήρχε πάντοτε το αντιπολεμικό αίσθημα. Ο εργατικός κόσμος και γενικά οι μικροαστικές μάζες δε θέλανε τον πόλεμο, γιατί δεν είχαν κανένα συμφέρον. Αυτό το κατάλαβε καλύτερα απ' όλους η δυναστεία. Γι' αυτό και όταν είδε πως ήταν αδύνατο να ωθήση τη χώρα σε πόλεμο υπέρ της Γερμανίας, έντυσε στα άσπρα το γερμανικό της αετό, άλλαξε τη στραταρχική ράβδο του Κάιζερ με ''κλάδο ελαίας'' και παρουσιάσθηκε ουδετερόφιλη και ειρηνόφιλη, ευχαριστημένη, γιατί με τα αντιπολεμικά της συνθήματα αντιδρούσε και στην ΑΝΤΑΝΤ και στη φιλελεύθερη μπουρζουαζία, ενώ σφυρηλατούσε δεσμούς αίματος με τη μεγάλη λαϊκή μάζα».

Τη νύχτα της 4^ης προς 5^η Οκτώβρη του 1915 επήλθε οριστική ρήξη μεταξύ Βενιζέλου και Βασιλιά. Την επομένη, 6 Οκτώβρη, σχηματίστηκε κυβέρνηση υπό τον Αλέξανδρο Ζαΐμη, αλλά η κρίση στη χώρα και ειδικότερα στο εσωτερικό της κυρίαρχης τάξης δε σταμάτησε αλλά βάθυνε ακόμη περισσότερο. Κι όσο βάθαινε η κρίση τόσο περισσότερο εξάπλωνε η ΑΝΤΑΝΤ την κυριαρχία της πάνω στην ελληνική επικράτεια.
Μέσα στο 1916 η Μακεδονία και η Θεσσαλονίκη τελούσαν υπό γαλλικό στρατιωτικό νόμο, τα ελληνικά παράλια ελέγχονταν πλήρως από το στόλο της «συμμαχίας» και ο Πειραιάς καταλήφθηκε από «συμμαχικά» στρατεύματα.
Προς τα τέλη του Νοέμβρη του ιδίου έτους επιχειρήθηκε η κατάληψη της Αθήνας με αιματηρά αποτελέσματα, αφού “ελληνικά τμήματα ατάκτων αντιστάθηκαν”, ενώ οβίδες από τα «συμμαχικά» πλοία έπλητταν το Ζάππειο και τα ανάκτορα²⁰. Την ίδια χρονιά και συγκεκριμένα στις 16/29 Αυγούστου του 1916 ξέσπασε στη Θεσσαλονίκη βενιζελικό κίνημα, το οποίο βεβαίως κατάφερε να επικρατήσει με τις γαλλικές λόγχες. Λίγο αργότερα, στη συμπρωτεύουσα έφτασε ο ίδιος ο Βενιζέλος και τον Οκτώβρη του ιδίου έτους σχημάτισε κυβέρνηση. Η χώρα χωρίστηκε στα δύο, ενώ έναν περίπου χρόνο αργότερα οι Αγγλογάλλοι εκπαραθύρωναν τον Βασιλιά Κωνσταντίνο κι έδιναν πανελλαδική εμβέλεια στην κυβέρνηση Βενιζέλου.
Λίγο αργότερα, θα ακολουθούσε νέος κύκλος τραγωδιών, με κυριότερη αυτή της Μικρασιατικής Καταστροφής. Για μια ακόμη φορά, δίπλα στην τραγωδία του τόπου, τα λόγια του λόρδου Μπάιρον αποκτούσαν διπλή τραγικότητα:
“Μην καρτερείτε από τους Φράγκους λευτεριά γιατί αγοράζει ο βασιλιάς των και πωλεί, στις Ντόπιες φάλαγγες, στα ντόπια τα σπαθιά η ελπίδα της ανδρείας στέκει μοναχή”.

1. Σπ. Α. Σκόντρα: «Ιστορία του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου 1914 - 1918», εκδόσεις «ΚΕΚΡΟΨ», Αθήναι 1969, τόμος Β', σελ. 360.
2. Γεωργίου Βεντήρη: «Η Ελλάς του 1910 - 1920», εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, τόμος Β', σελ. 38.
3. Β. Ι. Λένιν: «Ο ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού», εκδόσεις Σ.Ε., σελ. 117.
4. Κωνσταντίνου Ζαβιτζιάνου: «Αι Αναμνήσεις του εκ της Ιστορικής Διαφωνίας Βασιλέως Κωνσταντίνου και Ελευθερίου Βενιζέλου όπως την έζησε (1914 - 1922)», Αθήναι 1946 - 47, τόμος Α', σελ. 17.
5. Σπ. Β. Μαρκεζίνη: «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος», Εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ, τόμος 3ος, σελ. 281.
6. Σπ. Β. Μαρκεζίνη, στο ίδιο, σελ. 281 - 282.
7. Γιάννη Κορδάτου: «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας», εκδόσεις 20ός Αιώνας, τόμος XIII, σελ. 419 - 420. Τα υπομνήματα του Βενιζέλου στο, Γεωργίου Βεντήρη: «Η Ελλάς του 1910 - 1920», εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, τόμος Α', σελ. 371 - 379.
8. Βλάσης Μ. Βλαγκόπουλος: «Συνθήκες Σταθμοί της Ιστορίας - Οδοιπορικό 146 χρόνων 1821 - 1967», Εκδόσεις Σάκκουλα, σελ. 138 - 142.
9. Σπ. Α. Σκόντρα, στο ίδιο, σελ. 353
10. Αλέξανδρου Μαζαράκη - Αινιάνος: «Απομνημονεύματα», εκδόσεις «Ικαρος» 1948, σελ. 160 - 169, Ιωάννου Μεταξά: «Ημερολόγιο», εκδόσεις «Γκοβόστη», τόμος Β' σελ. 407 - 413, Γεωργίου Βεντήρη: «Η Ελλάς του 1910 - 1920», εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, τόμος Α', σελ. 379 - 388 και αλλού.
11. Κωνσταντίνου Σβολόπουλου: «Η Ελληνική Εξωτερική Πολιτική 1900 - 1945», εκδόσεις ΕΣΤΙΑ, σελ. 91.
12. Επ. Μαλαίνου: «Ιστορία των ξενικών επεμβάσεων», Αθήνα 1960, τόμος Γ', σελ. 175 - 177.
13. Κωνσταντίνου Ζαβιτζιάνου: «Αι Αναμνήσεις του εκ της Ιστορικής Διαφωνίας Βασιλέως Κωνσταντίνου και Ελευθερίου Βενιζέλου όπως την έζησε (1914 - 1922)», Αθήναι 1946 - 47, τόμος Α', σελ. 89.
14. «Η ιστορία του Εθνικού Διχασμού κατά την αρθρογραφία του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Ιωάννου Μεταξά», Εκδόσεις ΚΥΡΟΜΑΝΟΣ, σελ. 161.
15. «Ελεύθερον Βήμα», 9 Μαρτίου 1931.
16. Κωνσταντίνου Ζαβιτζιάνου, στο ίδιο, σελ. 91, Γεωργίου Βεντήρη: «Η Ελλάς του 1910 - 1920», εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, τόμος β', σελ. 39 και Marc Ferro: «Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος 1914 - 1918», εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», σελ. 153.
17. Επ. Μαλαίνου, στο ίδιο, σελ. 183.
18. «Αρχείο Στρατηγού Π. Γ. Δαγκλή», εκδόσεις Βιβλιοπωλείον Ε. Γ. Βαγιονάκη, τόμος Β' σελ. 145 - 146.
19. Σεραφείμ Μάξιμου: «Κοινοβούλιο ή δικτατορία;», εκδόσεις «Στοχαστής», σελ. 10.
20. Τάσος Βουρνάς: «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας - 1909 - 1940», εκδόσεις ΤΟΛΙΔΗ, σελ. 176 - 190.

 

 

 

 

 

 

Ο κόσμος των τεράτων είναι ο καπιταλισμός- $€- Διέξοδο απ' τον πόλεμο θα δώσει ο λαός!

Οι ιμπεριαλιστές - τη Γη ξαναμοιράζουν 
με των λαών το αίμα τα σύνορα αλλάζουν

Μη χάσετε τον “ΟΔΗΓΗΤΗ”

Οι μαθητές και οι μαθήτριες διδάσκονται στο σχολείο ότι για να ξεκινήσει ένας πό­λεμος χρειάζεται να υπάρχουν οι πραγμα­τικές αιτίες του και, συνήθως, ένα ή περισσότερα γεγονότα που αποτελούν τις αφορμές. Πρόκειται για αυτά τα λίγο-πολύ τυχαία γεγονότα που βάζουν τελικά τη φωτιά στο φιτίλι, ενώ η εύφλεκτη ύλη έχει αρχίσει να συσσωρεύεται καιρό πριν. Από τη μυθο­λογική αρπαγή της ωραίας Ελένης που «οδήγησε» στον Τρωικό Πόλεμο μέχρι τη δολοφονία του αρχι­δούκα Φερδινάνδου, διαδόχου της Αυστροουγκρικής Αυτοκρατορίας, που πυροδότησε την έναρξη του 1^ου Παγκοσμίου Ιμπεριαλιστικού Πολέμου, αλλά και μέχρι και σήμερα, έχουν καταγραφεί εκατοντάδες τέτοιες αφορμές, ανάμεσά τους και οι πιο απίθανες.

Ο κλέφτης φωνάζει: μ^΄ έκλεψαν!
Ο φονιάς παραπονιέται: Θέλουν να με σκοτώσουν
       Μπέρτολτ Μπρεχτ

Οι πόλεμοι στην εποχή του ιμπεριαλισμού

Αυτό που ίσως δεν είναι τόσο σαφές στα σχολικά μαθή­ματα, είναι πως στη σημερινή εποχή, δηλαδή την εποχή του ιμπεριαλισμού, του ανώτατου σταδίου του καπιτα­λισμού, αιτία των πολέμων είναι πάντα οι ανταγωνισμοί των αστικών τάξεων για τις αγορές, τις πλουτοπαραγωγικές πηγές, τους δρόμους μεταφοράς ενέργειας, τις «σφαίρες» επιρροής κλπ.
Αυτοί οι ανταγωνισμοί υπάρχουν και εκδηλώνονται και στην περίοδο της ιμπεριαλιστικής «ειρήνης», όπως συνέβαινε, για πα­ράδειγμα, στην Ουκρανία όλα τα τελευταία χρόνια και με πιο μεγάλη ένταση από το 2014 και μετά. Όταν όμως δεν μπορούν πια να επιλυθούν με διπλωματικά-πολιτικά μέσα κι εύθραυστους συμβιβασμούς, επιλύονται με τον τρόπο που βλέπουμε σήμερα στην ίδια χώρα.

Επειδή, όμως, αυτοί που αποτελούν τις αστικές τά­ξεις, σχεδόν ποτέ δεν προσφέρονται να πάρουν οι ίδιοι το όπλο και να πολεμήσουν για τα κέρδη τους, χρει­άζεται να πείσουν τους λαούς να το κάνουν με προ­θυμία για λογαριασμό τους ή να τους υποστηρίξουν, να πάρουν το μέρος του ενός ή του άλλου εχθρού των συμφερόντων τους, να δεχτούν να θυσιάσουν τις ανάγκες τους προκειμένου να δίνονται τεράστια ποσά για πολεμικούς εξοπλισμούς κτλ.

Οι ιμπεριαλιστές-προστάτες των μειονοτήτων...

Μόνο τις τελευταίες δεκαετίες, έχουμε δει να αξιοποιούνται πολλά διαφορετικά προσχήματα για να «στρω­θεί το έδαφος» για μια ιμπεριαλιστική επέμβαση. Στον πόλεμο που εξαπέλυσε το ΝΑΤΟ απέναντι στη Γιουγκοσλαβία το 1999, ήταν η προστασία των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων από την «εθνοκάθαρ­ση» που, σύμφωνα με τους ΝΑΤΟϊκούς, διέπραττε ο Σέρβος ηγέτης Μιλόσεβιτς.
Το πρόσχημα της προστα­σίας των μειονοτήτων είναι από τα πιο αγαπημένα των ιμπεριαλιστών, καθώς έχει χρησιμοποιηθεί πάρα πολλές φορές στην ιστορία. Συνήθως, μάλιστα, είναι οι ίδιοι που υποδαυλίζουν, με φανερούς και αθέατους τρόπους, τα εθνικιστικά και θρησκευτικά μίση καιρό πριν, για να έρθουν μετά ως «ειρηνοποιοί» να δώσουν τη λύση με τα όπλα. Στην προκειμένη περίπτωση να προχωρήσει ο «διαμελισμός» της Γιουγκοσλαβίας και να δημιουργήσουν κράτη-προτεκτοράτα στα Βαλκάνια, για τα δικά τους συμφέροντα.

Για την «προστασία» της τουρκοκυπριακής μειονότη­τας εισέβαλε στην Κύπρο και η ΝΑΤΟΐκή σύμμαχός μας Τουρκία το 1974, για να επιβάλει τελικά 50χρονη κατοχή στο ένα τρίτο του στρατηγικής σημασίας νη­σιού, η οποία προκαλεί μεγάλα δεινά και στους ίδιους τους τουρκοκύπριους.

Και αφού αναφερθήκαμε σε δύο εμβληματικούς πο­λέμους που ξέσπασαν στην Ευρώπη μετά τον Β' Πα­γκόσμιο Πόλεμο (τους οποίους αυτές τις μέρες πολλοί παριστάνουν ότι έχουν ξεχάσει...), φτάνουμε και στη σημερινή εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία: και εδώ, το βασικό πρόσχημα ήταν η προστασία του ρωσόφωνου πληθυσμού του Ντονμπάς.
Η εισβολή, μάλι­στα, έγινε με «πρόσκληση» των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» της περιοχής, μια μόλις μέρα μετά την αναγνώρισή τους από τον Βλ. Πούτιν, για να φτάσουμε να βλέπουμε μετά από λίγες ώρες τα ρωσικά στρατεύματα να επιχειρούν έξω από το Κίεβο, δηλαδή στην άλλη άκρη της χώρας...

Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»

Η πολύνεκρη επίθεση στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης τον Νοέμβριο του 1999 αποτέλεσε το άλ­λοθι για τους «πολέμους κατά της τρομοκρατίας» που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στο Αφ­γανιστάν και το Ιράκ, χώρες πλούσιες σε πετρέλαιο και άλλες πλουτοπαραγωγικές πηγές, το 2001 και το 2003 αντίστοιχα.
Τραγική ειρωνεία: οι ιμπεριαλιστές πήγαν σε αυτές τις χώρες δήθεν για να πολεμήσουν τους Ταλιμπάν (απογόνους των «Μουτζαχεντίν») και την ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση «Αλ Κάιντα» του Ο. Μπιν Λάντεν, δηλαδή τους πρώην συνεργάτες τους, αυτούς που εξόπλιζαν και χρηματοδοτούσαν αδρά απέναντι στην προσπάθεια του λαού του Αφγανι­στάν να «βγει στο φως» με την κυβέρνηση του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος και τη στήριξη της Σοβιετικής Ένωσης, τις δεκαετίες του '70 και του ‘80. Τον Αύγου­στο που μας πέρασε, όλοι είδαμε την κατάληξη και αυ­τού του προσχήματος, με τους Αμερικανούς να εγκατα­λείπουν το Αφγανιστάν μετά από 20 χρόνια, ουσιαστικά παραδίδοντας της χώρα ξανά στους Ταλιμπάν...

Στον πόλεμο του Ιράκ αξιοποιήθηκε και το επιπλέον πρόσχημα των «όπλων μαζικής καταστροφής» που υπο­τίθεται ότι κατείχε το τότε καθεστώς του Σαντάμ Χουσε- ΐν, τα οποία ακόμα τα ψάχνουμε...
Ίδια ήταν πάνω-κάτω τα προσχήματα («χημικά όπλα» του «δικτάτορα» Άσαντ και δράση των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους») και για την επέμβαση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη Συρία το 2014, ένας πόλεμος που συνεχίζε­ται μέχρι και σήμερα και στον οποίο συμμετέχει, με το πρόσχημα της «υποστήριξης της δημοκρατικά εκλεγμέ­νης κυβέρνησης», και η Ρωσία.

Η υπεράσπιση της “κουλτούρας ελευθερίας”…

Το 2011 το ΝΑΤΟ εξαπέλυσε επέμβαση στη Λιβύη προκειμένου να «αποκαταστήσει τη δημοκρατία», δη­λαδή να ανατρέψει την κυβέρνηση του πρώην συνεταί­ρου των ΗΠΑ και της ΕΕ, Μ. Καντάφι, η οποία εκείνη την περίοδο έκανε οικονομικά «ανοίγματα» προς τη Ρωσία και την Κίνα. Το αποτέλεσμα ήταν η χώρα να βυθιστεί στο χάος, στο οποίο παραμένει μέχρι και σή­μερα.

Γενικά, όπως θα έχει ήδη παρατηρήσει ο αναγνώ­στης, οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έχουν μια ιδιαίτερη ευ­αισθησία απέναντι στους «δικτάτορες» και τις «δικτα­τορίες» και κάνουν τα πάντα για να απαλλάξουν τους λαούς από αυτές... Το ότι αυτό το ενδιαφέρον αφορά σχεδόν πάντα χώρες πλούσιες σε πετρέλαιο και άλλες πηγές πλούτου και εκδηλώνεται ακριβώς τη στιγμή που οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών κάνουν κινήσεις προσέγγισης με ανταγωνιστικά ιμπεριαλιστικά κέντρα, είναι εντελώς τυχαίο... Ταυτόχρονα, η δήθεν δημοκρατική ευαισθησία τους πάει «περίπατο» όταν πρόκειται για σκοταδιστικά, αυταρχικά καθεστώτα μετά οποία δι­ατηρούν στενές οικονομικές και στρατιωτικές σχέσεις, όπως αυτό της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο δεν τους ενοχλεί, για παράδειγμα, με τον τρόπο που αντιμετωπί­ζει τις γυναίκες ή όταν σφάζει εδώ και χρόνια τον λαό της Υεμένης.

Ο Ιμπεριαλισμός δεν έχει όρεξη και τρώει για να του έρθει.
Αλλά ποτέ δεν τρώει Ιμπεριαλισμούς, τρώει τις λείες τους.
   Μ. Λουντέμης

Σήμερα, ως απειλή για την «κουλτούρα ελευθερίας του δυτικού κόσμου», ακόμα και ως «σύγχρονος Χίτλερ», προβάλλεται από αυτές τις δυνάμεις ο Πούτιν, ένας «αυταρχικός ηγέτης» που «αρνείται στον ουκρα­νικό λαό το δικαίωμα να αποφασίζει ελεύθερα για το μέλλον του». Πρόκειται για τις ίδιες δυνάμεις που δύο φορές ως τώρα, το 2004 («πορτοκαλί επανάσταση») και το 2014 («ευρωμαΐντάν») έχουν πρωτοστατήσει στην ανατροπή εκλεγμένων κυβερνήσεων της Ουκρα­νίας και στην εγκατάσταση δικών τους κυβερνήσεων-«μαριονετών».
Για τον σκοπό αυτό δεν δίστασαν, μάλιστα, να αξιοποιήσουν και να ενισχύσουν εθνικιστι­κές και φασιστικές δυνάμεις, υμνητές των Ουκρανών συνεργατών του Χίτλερ και του αρχηγού τους, Στέπαν Μπαντέρα.

...και η “αντιμετώπιση των νεοναζί”

Ο Πούτιν, από την άλλη, αξιοποιεί τα παραπάνω για να δικαιολογήσει την εισβολή που πραγματοποιεί στην Ουκρανία για τα συμφέροντα της αστικής τάξης της Ρωσίας, με το πρόσχημα της «αποναζιστικοποίησης» της χώρας. Όσοι καλούν σήμερα τον ελληνικό λαό και τη νεολαία να συνταχθεί με τον δήθεν «αντιφασιστι­κό αγώνα» του Πούτιν ενάντια στο «φασιστικό Κίεβο», παραγνωρίζουν πως δεν έχει περάσει και πολύς και­ρός από τότε που ο Πρόεδρος της Ρωσίας εκθείαζε τον Ρώσο ιδεολόγο του φασισμού, φιλόσοφο Ιβάν Ιλίν, μεταξύ των έργων του οποίου θα βρει κανείς τα εξής: «Εθνικοσοσιαλισμός. Νέο πνεύμα», «Σχετικά με τον ρωσικό φασισμό», «Περί φασισμού» κ.ο.κ. Αν πάλι, βλέποντας τους παραστρατιωτικούς μισθοφόρους της «Wagner» να περνούν τα ουκρανικά σύνορα, τους έρ­χονται στο μυαλό οι απελευθερωτικές κόκκινες στρα­τιές του Ζούκοφ και του Βοροσίλοφ, τους προτρέπουμε να το κοιτάξουν άμεσα με κάποιον ειδικό...

Ποιος ξεκίνησε πρώτος;

Όλες οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των τελευταίων δεκαετιών έχουν ξεκινήσει με επίκληση στο άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Το ίδιο άρθρο επικαλέστηκε και ο Πούτιν στο διάγγελμά του της 24^ης Φλεβάρη. Ποτέ κανείς δεν ξεκίνησε μια επέμβαση πα­ραδεχόμενος ότι... παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, αλλά κατηγορώντας τους άλλους ότι το παραβίασαν πρώτοι και τον υποχρέωσαν να λάβει μέτρα. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, επιπλέον, η μία πλευρά κατηγορεί την άλλη για παραβίαση των εύθραυστων «συμφωνιών του Μινσκ», οι οποίες ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκαν ποτέ.

Η ελληνική κυβέρνηση, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΙ- ΝΑΛ και τα περισσότερα αστικά ΜΜΕ μιλούν για την ανάγκη στήριξης της κυβέρνησης της Ουκρανίας, γιατί είναι, λένε, η αμυνόμενη πλευρά σε αυτή τη διαμάχη. Η αλήθεια είναι ότι η συζήτηση για το «ποιος ξεκίνη­σε πρώτος» και ποιος «τηρεί το Διεθνές Δίκαιο» σε μια ιμπεριαλιστική διαμάχη, δεν έχει κανένα νόημα για τους λαούς. Το πρόβλημα με το Διεθνές Δίκαιο είναι ότι το ίδιο γίνεται όλο και πιο αντιδραστικό, όλο και πιο εχθρικό για τους λαούς, αφού το φτιάχνουν οι ίδιοι οι ιμπεριαλιστές. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι και από τις δύο πλευρές άδικος και επιθετικός, αφού γίνεται γιο τα κέρδη των εκμεταλλευτών, με τους εκμεταλλευόμε­νους να αποτελούν το «κρέας στα κανόνια» τους, ενώ η μάχη για τη «λεία» έχει ξεκινήσει στην πραγματικότητα πολύ πριν πέσει η πρώτη τουφεκιά...

Δεν διαλέγουμε ιμπεριαλιστή -
Μπαίνουμε στη μάχη, μαζί με τους λαούς,
για το δίκιο μας!

Οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν υιοθετήσει διαχρονι­κά όλα τα πολεμικά προσχήματα των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών στις οποίες συμμετέχει η χώρα, για το συμ­φέρον της ελληνικής αστικής τάξης. Έχουν δώσει γη και νερό στους ιμπεριαλιστές για να εξαπολύουν τις δολοφονικές επιθέσεις τους, έχουν στείλει ελληνικά στρατεύματα στο Κόσοβο και το Αφγανιστάν, παλιότερα στην Κορέα.

Το ίδιο κάνουν και τώρα στην περίπτωση της Ουκρα­νίας. Ο λαός και η νεολαία, όμως, δεν έχουν κανένα συμφέρον να τους ακολουθήσουν σε αυτό το μο­νοπάτι, στο πολεμικό σφαγείο που τους οδηγούν. Το δικό τους συμφέρον βρίσκεται στη χάραξη αυτοτελούς γραμμής, μακριά από όλα τα αστικά και ιμπεριαλιστικά σχέδια. Μπροστά στο νέο έγκλημα, η καθαρή απάντη­ση είναι μόνο μία: Όχι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την εμπλοκή της χώρας μας σε αυτόν! Οι ιμπεριαλιστές δεν είναι ανίκητοι! Οι λαοί είναι οι μόνοι κυρίαρχοι να χαράξουν την πορεία τους, μακριά από τα ιδιοτελή συμφέροντα των αστικών τάξεων και των κυβερνήσεων που τις υπηρετούν.

Οι κομμουνιστές και ο λαός
απέναντι στον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία!

Η Ελλάδα, με απόφαση της κυβέρνησης του ΠΑ- ΣΟΚ τότε, συμμετείχε ενεργά στην ΕυρωΝΑΤΟΐκή επέμβαση στη Γιουγκοσλαβίας το 1999. Όλα τα κόμματα -ανάμεσά τους και ο πρόγονος του ΣΥ-ΡΙΖΑ, ο ΣΥΝ- αποδέχονταν τα άλλοθι των ιμπερια­λιστών για τη σφαγή. Χωρίς τη συμβολή της Ελλάδας δε θα μπορούσε να επιτευχθεί το αιματοκύλισμα του γιουγκοσλαβικού λαού.

Στην αντίπερα όχθη ήταν μόνο το ΚΚΕ.
Πρω­τοστάτησε στην οργάνωση τεράστιων λαϊκών συγκεντρώσεων που συμμετείχαν χιλιάδες εργα­ζομένων, μαθητών και φοιτητών. Με χίλιους δυο τρόπους, αψηφώντας τον κίνδυνο, δυσκόλεψαν το πέ­ρασμα των στρατευμάτων στη γείτονα χώρα. Σύμφωνα μάλιστα με τα δικά τους -ΝΑΤΟικά- στοιχεία, από αυ­τές τις κινητοποιήσεις του λαού και της νεολαίας της πατρίδας μας, το δολοφονικό τους έργο καθυστέρησε περίπου ένα μήνα!

Ο κόσμο$ των τεράτων είναι ο καπιταλισμός,
Διέξοδο απ' τον πόλεμο θα δώσει ο λαός!

Το «ξυπνήσαμε σε έναν διαφορετικό κόσμο», ήταν ίσως ο πιο κοινός τίτλος των αστικών μέσων ενημέρωσης μετά την απαράδεκτη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και μόνο τα βλέμματα των παιδιών, κλεισμένων σε καταφύ­για ή σε σταθμούς μετρό, η απελπισία των ανθρώπων που βλέπουν πυραύλους να περνάνε πάνω από τα κεφάλια τους είναι σίγουρα οι εικόνες ενός κόσμου σάπιου που γιγαντώνει τη φρίκη και την εκμετάλλευση για τον λαό της Ουκρανίας, για τους λαούς σε όλο τον κόσμο.

Όμως αλήθεια, όλοι αυτοί που ξαφνικά είδαν τις «τεκτονικές πλάκες του κόσμου να κινούνται» και «τον όλεθρο να πλανιέται πάνω από την Ευρώπη» σε τι κόσμο πί­στευαν ότι ζούσαμε πιο πριν; Στην ιδεατή πολιτεία του Πλάτωνα;
Κυρίως, ποιον κό­σμο νομίζουν πως υπερασπίζονται όταν μιλάνε για «τον καπιταλισμό που παρά τις αδυναμίες του είναι το καλύτερο σύστημα που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα»;

Οι διάφορες αναλύσεις και απόψεις που έχουν διατυ­πωθεί αυτό το διάστημα είναι χρήσιμες όχι απλά για να αποκαλυφθεί η φαιδρότητα όσων περίμεναν την επέμβαση της ιμπεριαλιστικής Ρωσίας για να «μετανο­ήσουν» επειδή πίστεψαν πως ο «φιλόσοφος» Φουκου- γιάμα είχε δίκιο όταν στις αντεπαναστατικές ανατροπές στα πρώην σοσιαλιστικά κράτη είδε το «τέλος της ιστο­ρίας και την απαρχή μιας περιόδου δημοκρατίας και προόδου»...

Αλλά γιατί σημαντικό τμήμα της νεολαίας στη χώρα μας αγωνιά για τις εξελίξεις, αντιλαμβάνεται πως ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος ήρθε ξανά στην γειτονιά μας. Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις, σύσσωμα τα αστι­κά επιτελεία, το πύο που αναβλύζει από τις κακοφορμισμένες πληγές του καπιταλιστικού κόσμου προσπαθούν να το παρουσιάσουν σαν ευκαιρία να ανθίσουν ξανά οι «αξίες της ενωμένης Ευρώπης», να αναγεννηθεί το ΝΑΤΟ και να παλέψουμε ώστε να διαφυλάξουμε την ευημερία που με τόσο κόπο έχει προσφέρει στην ανθρωπότητα η «Δύση».

Το λίφτινγκ του Πούτιν,
η “δικαίωση” του ΝΑΤΟ
και η ΕΕ που “ξυπνάει”

Αν μπορούμε να αποδώσουμε κάπως σχηματικά την προσπάθεια των αστικών επιτελείων να στρατεύσουν τον λαό και την νέα γενιά στα συμφέροντα της αστικής τάξης θα λέγαμε πως παρουσιάζουν τον ιμπεριαλιστι­κό πόλεμο στην Ουκρανία σαν αποτέλεσμα της ψυ­χοσύνθεσης του Πούτιν, ενώ ως διέξοδο από αυτόν προβάλλουν την ενδυνάμωση των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Έτσι η αιτία του πολέμου φαίνεται να είναι ο 70χρονος Πούτιν που τον νοιάζει η υστεροφημία του, ο αυταρχισμός που τον διακρίνει, το μίσος του για την «δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα». Ένας από του πολλούς «αναλυτές» που παρελαύνουν από τα τηλεοπτικά παράθυρα, για να επιβεβαιώσει τα παραπάνω, σκιαγράφησε το ψυχολογικό προφίλ του Πούτιν, ενημερώνοντας πως έχει «τσιτωμένο» πρό­σωπο με ότι αυτό συνεπάγεται για την ψυχοσύνθεση του...

Από την άλλη, είναι ίσως εμβληματική η δήλωση του Γιώργου Παπανδρέου (ανάμεσα στα διάφορα αξιώματα που κατά καιρούς έχει λάβει ή διεκδικήσει ήταν και αυτό του ΥπΕξ της Ελλάδας την περίοδο που ΝΑΤΟ-EE αιματοκυλούσαν τον λαό της Γιουγκοσλαβίας) στον ΣΚΑΙ αναφέροντας εμμέσως πλην σαφώς πώς «όσοι απορούσαν για τον λόγο που συνέχιζε να υπάρ­χει το ΝΑΤΟ μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ τώρα βλέπουν τον λόγο».

Αντίστοιχα, πλήθος δημοσιευμάτων αναφέρουν πως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτέλεσε την ευκαιρία ώστε «η ΕΕ επιτέλους να ξεπεράσει τις άγονες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη και αντιμετω­πίζοντας την κοινή απειλή να προχωρήσει στην πολιτική-οικονομική και στρατιωτική της ενοποίηση».

Τι κρύβουν;

Όλοι αυτοί κατηγορούν το ΚΚΕ πως δεν «βλέπει» πως οι δύο πλευρές της σύγκρουσης είναι ο «αιμοστα­γής» Πούτιν και η Ουκρανία που αναδεικνύεται σε σύμβολο αντίστασης του «ελεύθερου» κόσμου. Ας δούμε όμως τα γεγονότα:

Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έχουν προσφέρει «καύσιμη ύλη» για την τυπική έναρξη του πολέμου, συμμετέχουν ενεργά στην σύγκρουση. Ξαφνικά, οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες παρουσιάζονται σαν «μαχητές της ειρήνης» που ξύπνησαν από τον λήθαργο και θα βάλουν φραγ­μό στα σχέδια της ιμπεριαλιστικής Ρωσίας. Όμως το ΝΑΤΟ είναι αυτό που έχει επεξεργαστεί στρατηγική για το «πρώτο πυρηνικό πλήγμα», έχει πραγματοποι­ήσει την μεγαλύτερη μετακίνηση στρατιωτικού υλικού και προσωπικού στα πλαίσια της άσκησης «Defender Europe» με σενάριο έναν πόλεμο με την Ρωσία. ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ εδώ και χρόνια στηρίζουν όποια αντι­δραστική κυβέρνηση έχει υπάρξει στην Ουκρανία. Δεν άνοιξαν τώρα την «κάνουλα» των χρημάτων και των εξοπλισμών για να βοηθήσουν δήθεν την Ουκρα­νία, εδώ και χρόνια την ενισχύουν με πολεμικό υλικό, στρατιωτικούς εκπαιδευτές και τεράστια χρηματικά ποσά, ρίχνοντας «λάδι στην φωτιά».

Ό,τι είναι ο Πούτιν, είναι «εικόνα και ομοίωση» του καπιταλιστικού κόσμου. Είναι ηγέτης μιας ισχυρής ιμπεριαλιστι­κής δύναμης και η πολιτική που ακο­λουθεί έχει στόχο να στηρίξει τα συμ­φέροντα της ρωσικής αστικής τάξης στον σφοδρό ανταγωνισμό της με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Ας μην ξεχνάμε πως όλοι ^ αυτοί που τώρα παρουσιάζονται σαv «κλίκα ολιγαρχών με αφεντικό τον Βλαδίμηρο» είναι ουσιαστικά όσοι τα αστικά επιτελεία υμνούσαν την περίοδο των αντεπαναστατικών ανατροπών στην ΕΣΣΔ ως αυτούς που θα φέρουν το πολυπόθητο τέλος του «ολοκληρωτισμού» και στηρίχθηκαν τότε ποικιλοτρόπως.

► Ο Ουκρανικός λαός και τα συμφέροντα του δεν ταυτίζονται με την αστική τάξη της χώρας, και τις αντιδραστικές κυβερνήσεις. Θα έλεγε κανείς πως και μόνο όσα είδαν το φώς της δημοσιότητας για το πώς την «έκαναν» πολλοί καπιταλιστές της Ουκρανίας ακό­μα και λίγο πριν ξεκινήσει η επέμβαση της Ρωσίας, το αποδεικνύουν.
Ο λαός της Ουκρανίας δεν πληρώνει τίμημα για κάποια «ελεύθερη» επιλογή που έκανε το 2013 να βαδίσει στον δρόμο της «δημοκρατίας». Βρί­σκεται στις συμπληγάδες μια γιγαντιαίας ιμπεριαλιστι­κής αντιπαράθεσης. Ένα τμήμα της αστικής τάξης της χώρας, για τα δικά του συμφέροντα, επέλεξε να ενισχύσει τις συμμαχίες του με τις ΗΠΑ και την ΕΕ και για αυτό τον σκοπό δεν δίστασε να εξαπολύσει προγκρόμ σε όσους διαφωνούσαν, να οργανώσει πραξι­κοπήματα, να αξιοποιήσει ναζιστικά τάγματα. Από την άλλη η Ρωσία που έχει ισχυρά συμφέροντα στην πε­ριοχή, δεν δίστασε με τη σειρά της να αξιοποιήσει και αυτή εθνικιστικές δυνάμεις, τη δύναμη των όπλων και του ολέθρου για να τα επιβάλει.

Η «μεγάλη εικόνα» των όσων συμβαίνουν βρίσκε­ται σε αυτό που το ΚΚΕ με συνέπεια αναδεικνύει στο λαό και τη νεολαία, προσπαθώντας να διαμορφωθεί ταξικό κριτήριο για τις εξελίξεις. Υπάρχει σφοδρή σύ­γκρουση ανάμεσα σε ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσία και Κίνα για νέες σφαίρες επιρροής, έλεγχο πλουτοπαραγωγικών πηγών, και δρόμους μεταφοράς εμπορευμάτων σε μια περίοδο που η πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στο ιμπεριαλιστικό σύστημα απειλείται από την «άνοδο» της Κίνας. Σε αυτή τη βάση και επειδή η αλλαγή του «πρώτου των πρώτων» από τους ιμπεριαλιστές ληστές δεν γίνεται με συμφωνίες «κυρίων», η αστική τάξη κάθε χώρας επα­ναπροσδιορίζει συμμαχίες, αλλάζει αμυντικό δόγματα, επιδιώκει την ενίσχυση της στρατιωτικής της ισχύος.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο διαμορφώνεται ένα τρομα­κτικό «κουβάρι» ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και δυναμώνουν οι αντιθέσεις. Η αστική τάξη της Ρωσίας, αφού διήνυσε μια περίοδο που το κύριο για αυτή ήταν να «δυναμώσει» τη θέση της μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ, θεωρεί πως διαμορφώνονται τώρα ευνοϊκές για αυτή συνθήκες να προβάλει την ισχύ της απέ­ναντι σε ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, ειδικά σε περιοχές όπου έχει στόχο να βαθύνει την καπιταλιστική ενοποίηση (πρώην χώρες της ΕΣΣΔ κ.λπ).

Υπάρχει “φιλειρηνικός” καπιταλισμός;

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρωτοστατεί σε μια χυδαία διαστρέβλω­ση της πραγματικότητας και διεκδικεί τον ρόλο του «ρεαλιστή» υπερασπιστή της ειρήνης. Δεν θα κάνου­με αναλυτική αναφορά στην υποκρισία του με τα όσα κυνικά διατυπώνει. Έφτασε στο σημείο με το εξώ­φυλλο της «Αυγής» να αναφέρει πώς «Η Δύση με την επέκταση του ΝΑΤΟ τροφοδότησε την σύγκρουση, ενώ έχει προκαλέσει ήδη δυο πολέμους στην Ευρώπη», όταν ανάμεσα σε άλλα πολλά, ως κυβέρνηση αποκάλεσε «διεθνιστική» την Νατοϊκή συμφωνία των Πρεσπών και κάλεσε τις ΝΑΤΟϊκές αρμάδες να περιπολούν στο Αιγαίο δήθεν για να σώζουν τους πρόσφυγες!

Χρειάζεται όμως μια αναφορά στην προσπάθεια που κάνουν να «εξωραΐσουν» την EE-την καλούν να στα­θεί στο ύψος των περιστάσεων και να αναλάβει διπλω­ματικές πρωτοβουλίες- να πείσουν πως στο πλαίσιο του καπιταλισμού «θα μπορούσαν τα πράγματα να είναι αλλιώς».

Ο καπιταλισμός δεν υπάρχει
χωρίς τον ανταγω­νισμό
ανάμεσα στους μονοπωλιακούς ομίλους

Ακριβώς γιατί «αναπνέει» μέσα από το κυνήγι του μέγιστου κέρδους. Ποτέ στην ιστορία μια ιμπεριαλιστική δύναμη δεν μπορεί να θεωρήσει δίκαιη τη μερίδα της λείας που λαμβάνει, καταβάλει κάθε προσπά­θεια ώστε να αναβαθμίσει τη θέση της απέναντι στους ανταγωνιστές της. Ο συσχετισμός δύναμης ανάμεσα τους δεν παραμένει στάσιμος, αυτό είναι νόμος. Χώρες που βρίσκονταν «χαμηλότερα» δυναμώνουν και τότε διεκδικούν ακόμα πιο αποφασιστικά το μερτι­κό τους. Τα «παζάρια» ανάμεσα τους δεν μπορούν να αποδίδουν πάντα, οι ιμπεριαλιστικές συμφωνίες που ανταποκρίνονταν σε ένα διαφορετικό συσχετισμό ανα- τρέπονται και τότε τον πρώτο λόγο αναλαμβάνουν τα όπλα. Αυτός είναι ο καπιταλισμός, αυτό διδάσκει η τωρινή εξέλιξη στο Ουκρανικό μέτωπο, αλλά και όλη η ιστορία των ιμπεριαλιστικών πολέμων.

Όσο για την ΕΕ τι να πει κανείς; Να θυμηθούμε τις «διπλωματικές» λύσεις που έδωσε στην Γιουγκοσλα- βία, τα «φιλειρηνικά» αεροπλάνα και πλοία των κρατών μελών της που βομβάρδιζαν σε Συρία και Λιβύη ή το ότι τώρα η «διπλωματική» λύση που προκρίνει είναι η κατακόρυφη αύξηση της στρατιωτικής της ισχύος ώστε πιο αποτελεσματικά να παρεμβαίνει με αυτονομία σε όλο τον κόσμο;

Το δίλημμα είναι:
Με τους ιμπεριαλιστές; ή με τους λαούς;

Ο λαός και η νεολαία είναι κρίσιμο να βγάλουν συμπεράσματα. Αλίμονο αν μπο­ρεί κανείς να βρει ελπίδα για έναν πιο ειρηνικό ή έστω «σταθερό» κόσμο στο δυνάμωμα των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Κάθε βήμα ενίσχυ­σης των καπιταλιστικών ενώσεων προμηνύει νέους κινδύνους για τους λαούς.

Χρειάζεται να απαντηθεί ο κυνισμός της ΝΔ και διάφορων «παπαγάλων» που τολμούν να λένε πως η «ελευθερία» χρειάζεται θυσίες, εννοώντας τις δρα­ματικές συνέπειες που θα υποστούν οι λαοί της Ευρώπης από την όξυνση της ακρίβειας και λόγω αυτών των εξελίξεων, τη νέα επίθεση στό λαϊκό εισόδημα αλλά ακόμα και την αποδοχή του να συμμετέχει η χώρα ενεργά, με κάθε μέσο στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς.

Το δίλημμα δεν είναι «με την Ουκρανία-άρα με το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και συμ­μετοχή στη σύγκρουση- ή με τον αυταρχισμό του Πούτιν».
Είναι με τον ου­κρανικό λαό και τους λαούς όλου του κόσμου ή με τους ιμπεριαλιστές, είτε αυτοί παρουσιάζονται σαν «αετοί» είτε σαν «αρκούδες που ξυπνάνε».
Το ΚΚΕ, όπως όταν τα μέλη του έβαζαν κυριολεκτικά τα κορμιά τους μπροστά στα τρένα και τα χόβερκραφτ που πήγαιναν να αιματοκυλίσουν τον λαό της Γιουγκοσλαβίας, καθυστερώντας την αποστολή τους εκεί, έτσι και τώρα πρωτοστατεί για να μην υπάρχει καμία συμμετοχή της Ελλάδας, να αναδειχθεί η αλήθεια για τον πόλεμο. Το πρόβλημα το έχουν όσοι θεωρούν πως ο «ρεαλισμός» επιβάλλει να διαλέξεις ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, όσοι στα νεκρά παιδιά της Γιουγκοσλαβίας έβλεπαν την «δημοκρατία να ανθίζει», αλλά και όσοι στη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας βλέπουν την «αντιμπεριαλιστική απάντηση στην μεγαλομανεία των ΗΠΑ»... Οι λαοί έχουν τη δύναμη και έχουν αποδείξει πως αν το αποφασίσουν μπορούν να βγουν νικητές!

Ορισμένες οφειλόμενες απαντήσεις
στην «Ομοβροντία» αντικομμουνισμού
για την ιστορία της Ουκρανίας

Πριν ηχήσουν τα κανόνια του πολέμου, ήχησαν τα κανόνια του αντικομμουνισμού. 'Αλλωστε, ο αντικομμουνισμός είναι πάντα κακό προανάκρουσμα για τους λαούς. Καθώς εξελίσσεται η απαράδεκτη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η αντικομμουνιστική επί­θεση ξεκινά από τις διαφορετικές αφετηρίες των αλληλοσυγκρουόμενων ιμπεριαλιστικών κέντρων, για να καταλήξει στον κοινό ταξικά τόπο της αμαύρωσης του Σοσιαλισμού που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Ο Λένιν στο διάγγελμα του Πούτιν συνδυάστηκε με τις αναφορές στον περιβόητο λιμό («Γολοντομόρ»). Από την άλλη, οι αντιπρόσωποι των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ υποστηρίζουν ότι ο Ρώσος πρόεδρος προσπαθεί να αναβιώσει τον ηγεμονισμό της ΕΣΣΔ, ενά­ντια στον οποίο πολλές φορές «ξεσηκώθηκαν» οι λαοί και από τον οποίο «γλιτώσαμε» το 1991. Τότε που, όπως υποστήριζαν, η ειρήνη και η ασφά­λεια... επιτέλους ήρθαν στην Ευρώπη (μην γελάτε έτσι έλεγαν)!
Χωρίς να μπορούμε να ασχοληθούμε με όλα τα προϊόντα της φαντα­σίας των διάφορων αστικών επιτελείων θα δώσουμε μερικές απαντήσεις.

Επανάσταση & ΛΔ Ουκρανίας

Στη σύγχρονη ιστορία, οι αγρότες που καλλιεργού­σαν τις τεράστιες εκτάσεις της Ουκρανίας και οι εργάτες που έδιναν ζωή στα βιομηχανικά κέντρα και τα λιμάνια της Νότιας Ουκρανίας και της Κριμαίας τε­λούσαν υπό σκληρή διπλή -εθνοτική και ταξική- εκμε­τάλλευση. Απάντηση στη χρόνια εκμετάλλευσή τους έδωσαν με τη μαζική συμμετοχή τους στην Οκτωβρια­νή Επανάσταση.
Η Ουκρανία μάλιστα αποτέλεσε πεδίο σφοδρών μαχών υπεράσπισης της Επανάστασης, αφού εκεί ξεδιπλώθηκε το μεγαλύτερο μέρος της ιμπεριαλι­στικής επέμβασης των στρατών 14 καπιταλιστικών κρα­τών ενάντια στη νεοσύστατη σοβιετική εξουσία, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.

Ο Ρώσος πρόεδρος στο διάγγελμα της 21^ης Φεβρου­άριου λοιδόρησε την προσφορά της Μεγάλης Οκτω­βριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης στους λαούς της πρώην τσαρικής αυτοκρατορίας και τη συγκρότηση της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας. Χαρακτήρισε την Ουκρανία κατασκεύασμα των Μπολ­σεβίκων, οι οποίοι ακρωτήριασαν τη ρωσική επικρά­τεια. Δεν πρωτοτύπησε. Πριν από αυτόν, επικαλούμενοι θεωρίες συνομωσίας (όπως ότι ο Λένιν ήταν πράκτορας των Γερμανών), διάφοροι αντιδραστικοί πολιτικοί, ακα­δημαϊκοί, δημοσιογράφοι έχουν ερμηνεύσει την Οκτω­βριανή Επανάσταση και τη συγκρότηση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) σαν ένα σχέδιο εναντίον της Ρωσίας, που οδήγησε στον περιο­ρισμό της εδαφικής επικράτειας της άλλοτε Τσαρικής Αυτοκρατορίας. Μέσα σε αυτή την ανάλυση εντάσσουν και την πράγματι επώδυνη για τη νεαρή σοβιετική εξου­σία συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ (3 Μαρτίου 1918), η οποία έδωσε φιλί ζωής στην Επανάσταση, εξασφαλίζο­ντας το τέλος της εμπλοκής της Σοβιετικής Ρωσίας στον Α' Παγκόσμιο Ιμπεριαλιστικό Πόλεμο.

Από τις πρώτες κινήσεις της σοβιετικής εξουσίας ήταν η αναγνώριση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης των λαών και των εθνοτήτων της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Το πρώτο διάταγμα της σοβιετικής εξουσίας ήταν το Διάταγμα για την Ειρήνη.
Με αυτό οι Μπολσεβίκοι πρότειναν τρίμηνη ανακωχή στους εμπόλεμους για να διαπραγματευτούν τους όρους της ειρήνης. Οι δυνά­μεις της Αντάντ αρνήθηκαν και άρχισαν να στηρί­ζουν τις αντεπαναστατικές δυνάμεις.
Τότε, η Σοβιετι­κή Εξουσία που μετρούσε μερικές μέρες ζωής ξεκίνησε συνομιλίες με τις Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανική και Αυστρουγγρική Αυτοκρατορία κλπ) το Δεκέμβριο του 1917, στις οποίες πρότεινε ειρήνη, με βάση την αυτο­διάθεση των λαών και ενάντια στις κατακτήσεις.
Οι Κεντρικές Δυνάμεις εκμεταλλευόμενες τη δύσκολη θέση της νεαρής σοβιετικής εξουσίας επέμεναν σε επαχθείς όρους.

Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, στις 9 Φεβρουάρι­ου 1918, η Γερμανία συνήψε ξεχωριστή ειρήνη με την Τσεντράλναγια Ράντα, δηλαδή τη Βουλή της «Ουκρα­νικής Λαϊκής Δημοκρατίας», μιας κρατικής οντότητας που δημιουργήθηκε μετά την Επανάσταση και συσπεί­ρωσε τις αντεπαναστατικές δυνάμεις.
Οι Γερμανοί, ει­σβάλλοντας στην Ουκρανία, ενίσχυσαν τις δυνάμεις των αντεπαναστατών. Αξίωσαν στη συνέχεια την από­σπαση από τα εδάφη της επαναστατημένης Ρωσίας τε­ράστιες εκτάσεις μεταξύ αυτών κι ένα σημαντικό τμήμα της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας.
Ταυτόχρονα οι Γερμανοί παραβιάζοντας την εκεχειρία προέλασαν προς την Πετρούπολη, όπου τους απέκρουσε οι νε­οσύστατος Κόκκινος Στρατός. Σε αυτό το πλαίσιο υπογράφθηκε η δυσβάσταχτη συνθήκη που ο ίδιος ο Λένιν χαρακτήρισε «ανυπολόγιστα βαριά».

Οι Γερμανοί παραμένοντας στα εδάφη που αφαιρέθηκαν από την πρώην Τσαρική Αυτοκρατορία αντιμε­τώπισαν ένοπλους κομμουνιστές αντάρτες.
Όταν το 1919 συζητιόταν η παράδοση της Γερμανίας στην Αντάντ, η τελευταία διέταξε τους Γερμανούς να μην αποσυρθούν από τα πρώην ρωσικά εδάφη μέχρι να τους αντικαταστήσουν αυτοί, όπως και έγινε.
Νικη­τές και ηττημένοι του Μεγάλου Πολέμου συμφωνούσαν στην κατάπνιξη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής,Επανάστασης, η οποία όμως επικράτησε. Παρ' όλα αυτά, οι ιμπεριαλιστές της Αντάντ κατόρθωσαν να απο­σπάσουν τη Δυτική Ουκρανία, που διαμελίστηκε και προσαρτήθηκε σε τρεις χώρες (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία).

Το 1922 στην ΕΣΣΔ συνενώθηκαν εθελοντικό 4 αυ­τόνομες Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες, μεταξύ των οποίων και η Ουκρανική ΣΣΔ. Έκτοτε ξεκίνησε η συνύπαρξη των Ουκρανών με τις άλλες εθνότητες στο πλαίσιο της ΕΣΣΔ, συνύπαρξη που σφυρηλατήθηκε στο καμίνι της ταξικής πάλης, η οποία συνεχίστηκε κατά τη σοσιαλιστική οικοδόμηση.

Η κολεκτιβοποίηση και η μάχη κατά των κουλάκων

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 το σοβιετικό κράτος απο­φάσισε να βαθύνει η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής στον αγροτικό τομέα. Αυτό σήμαινε ειδι­κή δουλειά στην Ουκρανία των τεράστιων αγροτικών εκτάσεων και των κουλάκων (μεγαλογαιοκτημόνων), οι οποίοι αποτελούσαν απόστημα για τη ΣΣΔ Ουκρα­νίας. Οι τελευταίοι προσπάθησαν να διατηρήσουν την εξουσία τους, σκοτώνοντας αντιπροσώπους της σοβιετικής εξουσίας και καταστρέφοντας τεράστιο κομμάτι της παραγωγής και των μέσων παραγω­γής (ζώα, εργαλεία κτλ). Η εκρηκτική κατάσταση προκάλεσε το λιμό του ουκρανικού λαού τη χρο­νιά 1932-1933, με ευθύνη πρώτα και κύρια της τάξης των κουλάκων. Ως επιπλέον αιτίες του φαινομένου της πείνας μπορούμε συνοπτικά να επισημάνουμε:

• Την ξηρασία που έπληξε την Ουκρανία το 1930-1932.
• Την επιδημία τύφου που σάρωσε την Ουκρανία και το Βόρειο Καύκασο την ίδια περίοδο.
•  Την έλλειψη πείρας και κατάλληλης προετοιμασίας από το σοβιετικό κράτος που δυσκόλεψε το πρώτο διάστημα της κολεκτιβοποίησης.

Το 1933 η σοβιετική εξουσία έλαβε έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης εξασφαλί­ζοντας τελικά την επιτυχή συγκομιδή εκείνης της χρονιάς και στέλνοντας στην Ουκρανία τρόφιμα, ζωοτροφές, χιλιάδες τρακτέρ και άλλο υλικό.

Ωστόσο από τη μια οι ναζί, που εποφθαλμιούσαν τα εδάφη της ΣΣΔ Ουκρανίας και από την άλλη οι ΗΠΑ ξέσπασαν σε αντικομμουνιστικό παραλήρημα εκείνη την περίοδο, κατηγορώντας εντελώς αβάσιμα την ηγεσία των μπολσεβίκων για γενοκτονία ενάντια στους Ουκρανούς.

Μετά την επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας στην ΕΣΣΔ (Ιούνης 1941), στο Κίεβο και την Οδησσό η αντίσταση στρατού και λαού καθυστέ­ρησε σημαντικά τα ναζιστικά στρατεύματα. Μετά την στρατιωτική τους επι­κράτηση, οι ναζί λεηλάτησαν την ΣΣΔ Ουκρανίας και προξένησαν τεράστιες ανθρώπινες και υλικές απώλειες. Υπολογίζεται ότι 5 εκατομμύρια Ουκρανοί εξοντώθηκαν στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Στα εγκλήματά αυτά συμμετείχαν και η Οργάνωση Ουκρανών Εθνικιστών, τα τάγματα του δια­βόητου Στεπάν Μπαντέρα, πρώην αστοί αντεπαναστάτες δηλαδή, που τώρα έβρισκαν ευκαιρία να υπονομεύσουν την ΕΣΣΔ.

Οι Ουκρανοί παρτιζάνοι μαζί με τον Κόκκινο Στρατό συνέτριψαν τελικά τις φασιστικές ορδές, γράφοντας εκ νέου ιστορικές στιγμές για το σοβιετικό λαό. Στο Χάρκοβο, στο Κουρσκ και άλλες πόλεις δόθηκαν εμβληματικές μάχες. Αποτέλεσμα της συντριβής του ναζισμού ήταν μεταξύ άλλων και η μεταπο­λεμική ένωση των δυτικών εδαφών της Ουκρανίας με τα ανατολικά της εδάφη.

Μεταπολεμικά η ΣΣΔ Ουκρανίας απέκτησε σημαντικές υποδομές ιδίως στη βιομηχανία με μέριμνα της σοβιετικής εξουσίας. Μέχρι το 1950 επιτεύχθη­κε το προπολεμικό επίπεδο εξόρυξης μετάλλου και η ολική παραγωγή της βιομηχανίας αναπτύχθηκε κατά 15%. Το 1970 η Ουκρανία έφτασε να έχει διπλάσια βιομηχανική παραγωγή από το 1940.

Το κρίσιμο συμπέρασμα

Ο ουκρανικός λαός στη νεότερη ιστορία του και κάτω από το φεουδαρχικό και το καπιταλιστικό κοινωνικοοικονομικό σύστημα είδε τα εδάφη του να διαμελίζονται, διαιρέθηκε από θρησκευτικές έριδες, χτυπήθηκε από τον πολωνικό και τον ρωσικό εθνικισμό, βίωσε την σκληρή εκμετάλλευση των κουλάκων και των άλλων καπιταλι­στών. Η σοσιαλιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ έθεσε σε τροχιά επίλυσης όλα τα παρα­πάνω προβλήματα που είχαν επισωρεύσει στην Ωυκρανία οι προηγούμενοι κοινωνικο­οικονομικοί σχηματισμοί παρά τα λάθη και τις αδυναμίες που αναμφίβολα υπήρχαν.

Τι συνέβη με το πισωγύρισμα στον καπιταλισμό και την επανένταξη της Ρωσίας και της Ουκρα­νίας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα; Οι κοινωνικές κατακτήσεις σαρώθηκαν, ο εθνικισμός αναζωπυρώθη­κε, ο πόλεμος επανήλθε.

Αυτό είναι το αποτέλεσμα των εκμεταλλευτικών σχέ­σεων παραγωγής που κυρι­αρχούν στην Ουκρανία και τους γείτονες της και το πα­ράδειγμα τους αφορά όλους τους λαούς, κάθε νέο και νέα που το σύστημα προ­σπαθεί να τον πείσει ότι ο καπιταλισμός είναι το τέλος της Ιστορίας.

Ψάξ΄το παραπάνω - Σύγχρονη Εποχή

• Ο 1^ος Παγκόσμιος Πόλεμος και η Προϊστορία του (1870-1918), Έρνο Γκόντος,
• Ο Λένιν τον Οκτώβρη, Λάζλο Γκιούρκο,
• Το έπος της Μαύρης Θάλασσας, Αντρέ Μαρτί,
• Οι Έλληνες στη διαδικασία οικοδόμησης του Σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, Αναστάσης Γκίκας

Σύντομο χρονικό της πορείας του «Οδηγητή»

Ο “Οδηγητής” είναι το περιοδικό της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας και αποτελεί όργανο του Κεντρικού Συμβουλίου της. Κυκλοφορεί το πρώτο Σάββατο κάθε μήνα και διακινείται από τις Οργανώσεις της ΚΝΕ σε όλη τη χώρα και στο εξωτερικό.

Δανείστηκε το όνομά του από το ομώνυμο ποίημα του μεγάλου μας ποιητή, Κώστα Βάρναλη. Από την κυκλοφορία του πρώτου τεύχους, τον Σεπτέμβριο του 1968, μέχρι σήμερα, τέσσερις στίχοι από το ποίημα αυτό βρίσκονται πάντα στο εξώφυλλο του «Οδηγητή», δίπλα στο λογότυπό του:

“Δεν είμ’ εγώ σπορά της τύχης
ο πλαστουργός της νιας ζωής.
Εγώ ‘μαι τέκνο της ανάγκης
κι ώριμο τέκνο της οργής”

«Τέκνο της ανάγκης κι ώριμο τέκνο της οργής» ήταν άλλωστε το περιοδικό, που ξεκίνησε την κυκλοφορία του σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας και διώξεων από το καθεστώς της στρατιωτικής χούντας στην Ελλάδα και είχε τη δική του ιδιαίτερη συμβολή στη συγκρότηση των πρώτων παράνομων οργανώσεων της ΚΝΕ, αλλά και στον ίδιο τον αντιδικτατορικό αγώνα της νεολαίας.
Στις 22 Σεπτέμβρη του 1968, γραμμένος σε μεμβράνη και πολυγραφημένος, κυκλοφόρησε ο πρώτος “Οδηγητής”, όργανο της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας.
Από το 1968 ως και την κατάρρευση της δικτατορίας, ο “Οδηγητής” έβγαλε συνολικά 44 φύλλα.

• Στις 18 Σεπτέμβρη του 1974, μια βδομάδα πριν τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, κυκλοφόρησε ο πρώτος νόμιμος “Οδηγητής”. Η περίοδος αυτή, που κρατά 16 χρόνια, απ’ το 1974 ως και το 1990 χαρακτηρίζεται από την ορμητική ανάπτυξη της ΚΝΕ και την κυριαρχία του “Οδηγητή” στον χώρο των νεολαιίστικων εντύπων.
• Το 1989, η πλειοψηφία του Κεντρικού Συμβουλίου αποχωρεί από την ΚΝΕ και ταυτόχρονα προσπαθεί ανεπιτυχώς να σφετεριστεί τον τίτλο της Οργάνωσης, αλλά και του “Οδηγητή”. Ο “Οδηγητής” στα χέρια της οπορτουνιστικής ομάδας, που κυριαρχούσε στο νέο Κεντρικό Συμβούλιο, έχασε τη φυσιογνωμία του ως οργάνου της επαναστατικής Οργάνωσης Νεολαίας του ΚΚΕ και τελικά η κυκλοφορία του διεκόπη τον Δεκέμβρη του ’90. Η επανακυκλοφορία του τον Σεπτέμβρη του ’91 ως μηνιαίου περιοδικού επιβεβαίωσε τη διαδικασία ανασυγκρότησης της ΚΝΕ.
• Μέχρι και τα μέσα του ’97, ο “Οδηγητής” δεν καταφέρνει να έχει σταθερή μηνιαία κυκλοφορία και πολλές φορές κυκλοφορεί ανά δίμηνο, καταφέρνει όμως να ανοίγει δρόμους στην επαφή της ΚΝΕ με τη νεολαία, στα δύσκολα αυτά χρόνια κατά τα οποία η Οργάνωση στήθηκε ξανά σχεδόν απ’ το μηδέν.
• Η κυκλοφορία του σταθεροποιείται και από το 2000 μέχρι τον Δεκέμβρη του 2007, ο “Οδηγητής” κυκλοφορούσε την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα μαζί με τον “Κυριακάτικο Ριζοσπάστη”.
• Από τον Γενάρη του 2008 κυκλοφορεί και πάλι αυτοτελώς, ως μηνιαίο έντυπο, μορφή που διατηρεί μέχρι και σήμερα