Ρωσία: η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας «Sberbank», μεταλλάσσεται σε τεχνολογικό κολοσσό εν μέσω ανταγωνισμών της καπιταλιστικής κρίσης

Με την ανάπτυξη του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής και το πέρασμα στη μεγάλη βιομηχανία, με τη χρήση των μηχανών, αναπτύσσονται τα μέσα παραγωγής, έτσι που κοινωνικοποιούν ολοένα και περισσότερο την παραγωγή και την εργασία, η παραγωγή αναπτύσσεται σε ολοένα και μεγαλύτερη κλίμακα, η ανάπτυξη των μέσων παραγωγής αυξάνει την παραγωγικότητα της εργασίας, επομένως και την υπεραξία που αποσπά ο κεφαλαιοκράτης.

Μαρξ (3^ος τόμος του «Κεφαλαίου», σελ. 550)
«Σχηματισμός μετοχικών εταιρειών»
1) Τεράστια επέκταση της κλίμακας της παραγωγής και των επιχειρήσεων, που ήταν αδύνατο να γίνουν από τα ξεχωριστά κεφάλαια. Ταυτόχρονα, τέτοιες επιχειρήσεις, που ήταν προηγούμενα κυβερνητικές, γίνονται εταιρικές.
2) Το κεφάλαιο, που αυτό καθ' αυτό βασίζεται σε κοινωνικό τρόπο παραγωγής και που προϋποθέτει κοινωνική συγκέντρωση μέσων παραγωγής και εργατικών δυνάμεων, παίρνει εδώ άμεσα τη μορφή κοινωνικού κεφαλαίου (κεφαλαίου άμεσα συνεταιρισμένων ατόμων), σε αντίθεση προς το ατομικό κεφάλαιο, και οι επιχειρήσεις του εμφανίζονται σαν εταιρικές επιχειρήσεις, σε αντίθεση προς τις ατομικές επιχειρήσεις. Πρόκειται για την κατάργηση του κεφαλαίου σαν ατομικής ιδιοκτησίας μέσα στα πλαίσια του ίδιου του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής».

Ο Λένιν μας λέει: «Ο συναγωνισμός μετατράπηκε σε μονοπώλιο. Το αποτέλεσμα είναι τεράστια πρόοδος στην κοινωνικοποίηση της παραγωγής. Ιδιαίτερα κοινωνικοποιείται και το προτσές των τεχνικών εφευρέσεων και τελειοποιήσεων».
Το μονοπώλιο αποτελεί τη βάση ενός νέου σταδίου του καπιταλισμού, στην ιστορική του εξέλιξη, του ιμπεριαλισμού, που εκφράζει τη μετάβαση από την πλήρη ελευθερία του συναγωνισμού προς την πλήρη κοινωνικοποίηση.
Ταυτόχρονα, όμως, μονοπώλιο σημαίνει τάση για κυριαρχία, τάση επέκτασης, εξάσκηση βίας πάνω στους άλλους.

Τραπεζιτικό και χρηματιστικό κεφάλαιο

Η διαδικασία που μόλις περιγράψαμε δεν αφορά μόνο τη βιομηχανία. Η ίδια εξέλιξη παρατηρείται και στον τραπεζικό τομέα. Η συγκέντρωση μετατρέπει τους τραπεζίτες από «μετριόφρονες μεσολαβητές» σε πανίσχυρους μονοπωλητές.
Δημιουργούνται οι μεγάλες τράπεζες που εκτοπίζουν τις μικρές. Εκτόπιση δε σημαίνει αναγκαστικά κλείσιμο της μικρής τράπεζας. Σημαίνει «σύνδεση», «συμμετοχή», αλλά και απορρόφηση. Σε κάθε περίπτωση σημαίνει υποταγή.
Το τραπεζικό κεφάλαιο, με τη δημιουργία των τραπεζικών μονοπωλίων, αναδεικνύεται σε κυρίαρχο του οικονομικού παιχνιδιού. Υποτάσσει τις εμπορικές και βιομηχανικές πράξεις όλης της καπιταλιστικής κοινωνίας. Αυτό γίνεται μέσα από πολλούς δρόμους. Κυρίως όμως γίνεται μέσα από την ανάγκη για κεφάλαια που έχει η βιομηχανία και το εμπόριο.

Οι τράπεζες επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στη βιομηχανία (αλλά και στο εμπόριο, στο χρηματιστήριο). Οδηγούμαστε σ' ένα σημαντικό αποτέλεσμα.
Στη σύμφυση του τραπεζικού κεφαλαίου με το βιομηχανικό κεφάλαιο. Δημιουργείται το χρηματικό κεφάλαιο και η χρηματιστική ολιγαρχία.
Το χρηματιστικό κεφάλαιο υπερέχει από κάθε άλλη μορφή κεφαλαίου. Είναι το πιο ισχυρό κεφάλαιο που δημιουργεί ο καπιταλισμός.

Ταυτόχρονα, σε επίπεδο των χωρών ξεχωρίζουν μερικά κράτη που κατέχουν τη χρηματιστική «δύναμη» απ' όλα τα υπόλοιπα. Γεγονός που τους προσδίδει κυρίαρχη θέση στον παγκόσμιο χάρτη.

Οι ιδιοκτήτες των μετοχικών εταιρειών είναι αυτοί που έχουν στην ιδιοκτησία τους τις μετοχές των εταιρειών, γι' αυτό ο Μαρξ κάνει λόγο για απλούς ιδιοκτήτες κεφαλαίου, αλλά δεν έχουν άμεση σχέση με τη λειτουργία της παραγωγής. Η λειτουργία της παραγωγής διευθύνεται από τους διευθυντές.
Το ρόλο του κεφαλαιοκράτη που οργάνωνε και διηύθυνε την παραγωγή άμεσα ο ίδιος, αντικαθιστά τώρα ο διευθυντής. Ετσι η λειτουργία των επιχειρήσεων είναι χωρισμένη από την ιδιοκτησία.
Με την εμφάνιση της μετοχικής εταιρείας, ο Μαρξ μιλάει για «αναγκαίο σημείο περάσματος για την ξαναμετατροπή του κεφαλαίου σε ιδιοκτησία των παραγωγών, όχι όμως πια σαν ατομική ιδιοκτησία ξεχωριστών παραγωγών, αλλά σαν ιδιοκτησία συνεταιρισμένων παραγωγών, σαν άμεσα κοινωνική ιδιοκτησία».
Δηλαδή η μετοχική εταιρεία, ως έκφραση συλλογικής μορφής ιδιοκτησίας του κεφαλαίου στα πλαίσια του καπιταλισμού, αποδεικνύει τις δυνατότητες περάσματος από την καπιταλιστική ιδιοκτησία στην κοινωνική ιδιοκτησία.
Επίσης το γεγονός ότι οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου δεν έχουν πλέον σχέση με την οργάνωση και τη λειτουργία της παραγωγής, σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου είναι πλέον περιττοί, δε χρειάζονται για την ανάπτυξη της παραγωγής, των παραγωγικών δυνάμεων, αφού αυτή μπορεί να αναπτύσσεται και χωρίς τους ιδιοκτήτες κεφαλαίου.
Όλες οι λειτουργίες της παραγωγής μπορούν να διεκπεραιωθούν από τους ίδιους τους άμεσους παραγωγούς, δηλαδή την εργατική τάξη, στο επίπεδο ολόκληρης της κοινωνίας (απλές λειτουργίες των συνεταιρισμένων παραγωγών, κοινωνικές λειτουργίες).

Η εμφάνιση του χρηματιστικού κεφαλαίου

«H βασική πρωταρχική πράξη των τραπεζών είναι η μεσολάβηση στις πληρωμές. Σε σχέση μ' αυτό οι τράπεζες μετατρέπουν το αδρανές χρηματικό κεφάλαιο σε ενεργό, δηλαδή σε κεφάλαιο που φέρνει κέρδος, συγκεντρώνουν τα χρηματικά έσοδα όλων των ειδών και τα θέτουν στη διάθεση της τάξης των καπιταλιστών. Στο βαθμό που αναπτύσσεται η τραπεζική δραστηριότητα και συγκεντρώνεται σε λίγα ιδρύματα, οι τράπεζες μετεξελίσσονται από το μετριόφρονα ρόλο των μεσολαβητών σε πανίσχυρους μονοπωλητές, που διαθέτουν σχεδόν όλο το χρηματικό κεφάλαιο του συνόλου των καπιταλιστών και των μικρονοικοκυραίων, καθώς και το μεγαλύτερο μέρος των μέσων παραγωγής και των πηγών πρώτων υλών σε μια δοσμένη χώρα ή σε μια ολόκληρη σειρά χωρών. Αυτή η μετατροπή των πολυάριθμων μετριοφρόνων μεσολαβητών σε μια χούφτα μονοπωλητές αποτελεί ένα από τα βασικά προτσές της μετεξέλιξης του καπιταλισμού σε καπιταλιστικό ιμπεριαλισμό και γι' αυτό θα πρέπει να σταθούμε πριν απ' όλα στη συγκέντρωση των τραπεζών».
(Λένιν, «Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού», «Άπαντα», τ. 27, σελ. 332).

Αυτά 100 και 150 χρόνια πριν (ο πρώτος τόμος του εμβληματικού «Κεφαλαίου» του Καρλ Μαρξ, ένα βιβλίο που άλλαξε τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας και μέχρι σήμερα παραμένει διαχρονικό σημείο αναφοράς κυκλοφόρησε στο Αμβούργο το 1867).

Με αρχή τη 10ετία του ΄90 και στη συνέχεια το 2000 ξεκίνησε ο νέος κύκλος καπιταλιστικής κρίσης (περιορισμός εμπορικής πίστωσης, αύξηση ζήτηση του χρήματος για δανεισμό, μείωση προσφοράς χρηματικού κεφαλαίου για δανεισμό, περιορισμός πώλησης εμπορευμάτων κλπ)
Παρουσιάζεται αδυναμία πληρωμής δανείων σε τράπεζες από επιχειρήσεις που έχουν δανειστεί –το ίδιο συμβαίνει με τα στεγαστικά δάνεια.
Ο όγκος της παραγωγής μειώνεται και διάφορες επιχειρήσεις χρεοκοπούν και κλείνουν, η ανεργία αυξάνεται -δηλαδή καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, με πρώτη απ' όλες την εργατική δύναμη.
Στις ΗΠΑ, οι απολύσεις έφτασαν στο 1.000.000 εργαζομένους μέσα στο 2001 και σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, το σύνολο των ανέργων 8.300.000.
Η «Lucent Technologies», αμερικανική εταιρία, η μεγαλύτερη στον κόσμο, που κατασκευάζει εξοπλισμό για τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών και του διαδικτύου, είχε απώλειες 1,6 δισ. δολαρίων και προχώρησε στην απόλυση 16.000 εργαζομένων.
Η «Μπόινγκ», ο μεγαλύτερος όμιλος κατασκευής αεροσκαφών στον κόσμο, ανακοίνωσε τον Σεπ-2001 πρόγραμμα 30.000 απολύσεων εργαζομένων μέχρι τα τέλη του 2002 (απόλυσε πάνω από 50.000), το ίδιο και οι «United Airlines» και «US Airlines».
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της κατάστασης της αμερικανικής οικονομίας είναι η χρεοκοπία του ενεργειακού κολοσσού «Enron», από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στον κόσμο, στο συγκεκριμένο τομέα.
Στην Ιαπωνία, εκδηλώθηκε η χειρότερη κρίση μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ η κατάσταση δεν ήταν καλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κυρίως στην ευρωζώνη (στασιμότητα και ύφεση).

2020

Οι διεθνείς προβλέψεις κάνουν λόγο για τη χειρότερη οικονομική κρίση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με την Κομισιόν να αναφέρει πως πρόκειται για «κρίση ιστορικών διαστάσεων», και αποκλείουν μια γρήγορη ανάκαμψη της οικονομίας.
Τα αφηγήματα μιας σύντομης παρένθεσης και μιας γρήγορης επιστροφής στην προηγούμενη κατάσταση της καπιταλιστικής ανάπτυξης κυριολεκτικά θρυμματίστηκε απ' την πραγματικότητα.
Οι δραματικές συνέπειες στην οικονομία παγκόσμια αντανακλούν τον πραγματικό χαρακτήρα της κρίσης.
Τα μέτρα απαγόρευσης λόγω κορονοϊού είναι ο καταλύτης αλλά όχι η αιτία της νέας διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης. Αν ήταν ο κορονοϊός το βασικό πρόβλημα η οικονομία θα είχε μια απότομη βουτιά λόγω της απαγόρευσης της κυκλοφορίας και στη συνέχεια μια θεαματική άνοδο με σχετικά μικρές επιπτώσεις. Γι' αυτό άλλωστε και ο ΟΟΣΑ εκτιμούσε πως θα οδηγούσε σε μια μικρή επιβράδυνση της οικονομίας της τάξης του 1 - 2%.

Η αλήθεια όμως είναι ριζικά διαφορετική. Η παγκόσμια οικονομία σε φάση επιβράδυνσης από το 2019, με υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο, σε ολόκληρο τον κόσμο, να αδυνατεί να βρει κερδοφόρα επενδυτικά πεδία και το μέγεθός του να αυξάνεται με αλματώδη τρόπο.
Το συνολικό κρατικό και ιδιωτικό χρέος έχει φθάσει να βρίσκεται στο 225% του ΑΕΠ, ενώ οι αντιθέσεις ανάμεσα σε ομίλους, κλάδους και ολόκληρα κράτη οξύνονται, όπως αποτυπώνονται, για παράδειγμα, στις σφοδρές αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα κράτη - μέλη της ΕΕ.
Ο κορονοϊός και τα μέτρα διαχείρισής του έδρασαν ως θρυαλλίδα των εξελίξεων, πυροδοτώντας τη βαθύτερη, όπως όλα δείχνουν, κρίση του καπιταλισμού μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κεντρικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι η κλίμακα του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου που πρέπει να καταστραφεί.

Ρωσία 2021

Η επέκταση της μεγαλύτερης τράπεζας στην Ανατολική Ευρώπη, της ρωσικής «Sberbank», σε έναν κολοσσό τεχνολογίας, κάτι που προωθείται και από τη ρωσική κυβέρνηση, επιβεβαιώνει την προσπάθεια της Ρωσίας να μπει δυναμικά στον παγκόσμιο σφοδρό ανταγωνισμό για τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο.

Η μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας, στην οποία η κεντρική τράπεζα κατέχει ακόμα την πλειοψηφία, μετονομάζεται σε «Sber» και εξελίσσεται σε τεχνολογικό όμιλο - μαμούθ που θα συνενώνει όλες τις διαδικτυακές υπηρεσίες. Ο όμιλος κάνει λόγο για ένα συνεχώς διευρυνόμενο φάσμα «διαδικτυακών υπηρεσιών για καθημερινή ζωή και επιχειρήσεις», ένα «ολόκληρο οικοσύστημα διαδικτυακών υπηρεσιών».

Το εύρος εκτείνεται από την παράδοση φαγητού («Delivery Club») και το λιανικό ηλεκτρονικό εμπόριο («SberMarket») μέχρι την τηλεϊατρική, τη μεταφορά δεμάτων και εμπορευμάτων («SberLogistika»), τις υπηρεσίες ταξί και αυτοκινήτων, τα πόρταλ αναζήτησης ακινήτων και εργασίας, υπηρεσίες cloud, πληρωμών («SberPay») και μουσικής.

Ο τραπεζικός κολοσσός «μετρά» τουλάχιστον 99.000.000 ατομικούς πελάτες και 2.700.000 εταιρικούς. Περισσότερο από το 70% του πληθυσμού της Ρωσίας χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες της τράπεζας, η οποία διαθέτει στη χώρα δίκτυο 14.200 καταστημάτων και δραστηριοποιείται επίσης σε 18 χώρες, ενώ απασχολεί περισσότερους από 285.000 εργαζόμενους.

Η σημασία της «Sberbank» για τη Ρωσία αυξάνεται ραγδαία. Η «Sber» συμμετέχει σε υπάρχουσες διαδικτυακές υπηρεσίες ή απλώς τις αναλαμβάνει πλήρως - όπως στην περίπτωση της μουσικής.
Στην περίπτωση του διαδικτυακού φαρμακείου «Sber Eapteka», αγόρασε σχεδόν τις μισές μετοχές - το δεύτερο μέρος ανήκει σε φαρμακευτικό όμιλο που παράγει και το εμβόλιο «Sputnik V».

Τεράστια αγορά και στρατηγική σημασία

Με περισσότερους από 96 εκατ. χρήστες του διαδικτύου, η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη αγορά στην Ευρώπη από αριθμητική άποψη. Σύμφωνα με το πρακτορείο «Data Insight», η αγορά ηλεκτρονικού εμπορίου αυξήθηκε κατά 23% το 2019, σε 31 δισ.$, και προβλέπεται ότι θα αυξάνεται κατά μέσο όρο 33,2% ετησίως έως το 2024, μεγέθη συγκρίσιμα με την πολυπληθέστερη Ινδία.

Την ίδια ώρα, η ρωσική βιομηχανία τεχνολογίας έχει εξελιχθεί αρκετά. Όπως και η Κίνα, η Ρωσία δημιούργησε τις δικές της εταιρείες τεχνολογίας πολύ νωρίς, λόγω του μεγέθους της αγοράς και της επιλογής για αυτονομία σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα.
Αυτό εμπόδισε και την εξαγορά τους από αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς. Για παράδειγμα, διαθέτει δικές της μηχανές αναζήτησης, με βασική τη Yandex (έναντι της κυριαρχίας της Google στη Δύση), αλλά και δικές της πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, υπηρεσίες πληρωμών, ταξί κ.ά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η «Sber» φιλοδοξεί οι τομείς του ηλεκτρονικού εμπορίου και των τεχνολογιών του διαδικτύου να αποτελούν μέχρι το 2030 το 20-30% όλων των επιχειρήσεών της.

(η είδηση)
Η μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας και ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου δικτύου ΜΚΔ & ΜΜΕ της χώρας είναι αποφασισμένη να σπάσει μια κοινή επιχείρηση 1,6 δισ.$ (ΣΣ με την Mail.ru), στη φιλοδοξία της Sberbank να μετατραπεί σε τεχνολογική εταιρεία κορυφής.
Βέβαια (σσ) σε τέτοια οικονομικά μεγέθη τα «σπασίματα» είναι σχετικά και μπορεί να σημαίνουν δημιουργία νέων εταιρειών (θυγατρικές ή μη).

Sberbank & Mail.ru συμφώνησαν και πήραν άδεια να «χωρίσουν τα τσανάκια τους», συμπεριλαμβανόμενων των κολοσσών courier τροφίμων, της CityMobil (αλυσίδας ταξί) κλπ. στην κοινή μάχη εναντίον κερδοφόρων ανταγωνιστών (κύριος αντίπαλό τους, η Yandex).

Στόχος το στήσιμο ενός τεχνολογικού "οικοσυστήματος", μια πλατφόρμα για τους επισκέπτες των 65 εκατομμυρίων τραπεζικών της πελατών για τα πάντα από online αγορές και παράδοση τροφίμων, μέχρι μουσική, ταινίες, στεγαστικά δάνεια και …ραντεβού των γιατρών τους.

Η Wildberries (ο μεγαλύτερος ρωσικός διαδικτυακός λιανοπωλητής, που ιδρύθηκε το 2004 από την Tatyana Bakalchuk) αγόρασε πρόσφατα μια τράπεζα ενώ και η Yandex, σκέφτεται να κάνει το ίδιο (ή να στήσει δική της)
Η Mail.ru ξεκινά παράλληλα πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου και πληρωμών σε συνεργασία με την Alibaba της Κίνας.
Τα αντιμαχόμενα ψηφιακά «οικοσυστήματα» μάχονται για μερίδιο της ταχέως αναπτυσσόμενης διαδικτυακής αγοράς καταναλωτών στη Ρωσία, η οποία καθημερινά αυξάνει.

Σε τίτλους, η Sberbank τα πάει πολύ καλά, απολαμβάνοντας μια τεράστια βάση χρηματοδότησης που κληρονόμησε από το ρόλο της επί ΕΣΣΔ -Rbs760 δις ($10bn), με 67 εκατομ χρήστες το μήνα σε mobile banking app.
Αυτό της επέτρεψε να δαπανήσει πολύ χρήμα στην αναβάθμιση των πλατφορμών πληροφορικής.

Ο Πούτιν ξεκαθάρισε στον Gref το Δεκέμβρη (σσ. Herman Gref, διευθύνων σύμβουλος της Sberbank) ότι τα σχέδιά του ήταν "πραγματικά εντυπωσιακά", αλλά τον «συμβούλευσε» να μην ξεχάσει ότι «η Sber μπορεί να εξελίσσεται σε ψηφιακό οικοσύστημα, αλλά δεν χάνει τον πρώτο και κύριο ρόλο της  που είναι ο τραπεζικός».
Από την άλλη ο Gref δήλωσε στους επενδυτές πέρυσι ότι το 60% των κερδών της Sberbank θα προέρχεται «έξω από τις βασικές οικονομικές δραστηριότητες μέχρι το 2030», οπότε τα έσοδα από τις μη χρηματοοικονομικές μονάδες προβλέπονται οκταπλάσια σε Rbs 570 δισ.

Στα παρασκήνια ωστόσο, η Sberbank αγωνίστηκε να ισοφαρίσει περισσότερα από 2 δισ.$ που έχει δαπανήσει σε χαρτοφυλάκιο εκκίνησης και –σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες ο Gref προειδοποίησε την κυβέρνηση ότι το «οικοσύστημα» δεν μπορεί να αποφέρει σημαντικές αποδόσεις μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Η κοινοπραξία με την mail.ru έχασε Rbs 37.6 δισ. πέρυσι, καθιστώντας την κορυφαία Leadership της Sberbank κατά Rbs11,9 δισ. αρνητική EBITDA (σσ. +> Earnings before interest-taxes-depreciation & amortization = λογιστικό μέτρο - μικτά κέρδη μιας εταιρείας προ τόκων, φόρων, αποσβέσεων & απομειώσεων εικόνα της τρέχουσας λειτουργική κερδοφορίας ή ζημιάς)
Η Sberbank επέμεινε ότι «πρακτικά όλες» οι τεχνολογικές επιχειρήσεις της θα εξοφλήσουν (pay off) ακόμη και χωρίς περαιτέρω επενδύσεις, και ότι περίμενε «όλες οι μη οικονομικές μας επιχειρήσεις να κλείσουν μέχρι το 2023».
Αλλά -πρόσθεσε «όσο εξακολουθούν να "περπατάνε" πηγαίνοντας καλά, σχεδόν όλες χρειάζονται επενδύσεις».
Αν και η CityMobil αύξησε το τζίρο της περισσότερο από 10 φορές το 2020, δεν έχει ακόμη κάνει ένα σοβαρό dent στην υπηρεσία ταξί της Yandex, η οποία είναι κερδοφόρα και ελέγχει  το 63% τοις εκατό της αγοράς.

Η Sberbank σχεδιάζει επίσης περισσότερες δαπάνες για την Goods.ru , ένα πρόσφατο ηλεκτρονικό εμπόριο παντός είδους, επίσης «σημαντικό παίκτη» Sberbank & mail.ru, «βασικά δεν μιλούν πια» για το πώς θα αξιοποιήσουν την «ασυμφωνία» τους για να κινηθεί η κοινοπραξία τους προς τα εμπρός.
Το ενδεχόμενο «διαζύγιο» με τη mail.ru θα σηματοδοτήσει –χωρίς αυτό να είναι κάτι τελειωτικό την τέταρτη κατάρρευση μιας εταιρικής σχέσης του ομίλου Sberbank. Προηγούμενες προσπάθειες κοινής επιχείρησης στο ηλεκτρονικό εμπόριο με Alibaba, Yandex, και Ozon απέτυχαν στον αγώνα για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι.

(πάντως)
«Το συγκεκριμένο οικοσύστημα μοιάζει περισσότερο με μια συνεχώς επεκτεινόμενη ομάδα περιουσιακών στοιχείων χωρίς κανένα ορατό αντίπαλο ικανό να τα βάλει μαζί του».

ℹ️  Η χρήση του όρου «οικοσύστημα» για να μελετηθούν και να περιγραφούν ευρύτερες ομάδες δραστηριοτήτων στην οικονομία είναι σχετικά καινούρια
Ο όρος «Ψηφιακό οικοσύστημα», χρησιμοποιείται από τα Παγκόσμια Οικονομικά Φόρουμ, τη βιομηχανία των υπολογιστών, του θεάματος κλπ αποτελεί διαρθρωμένο ανοικτό κοινωνικο-τεχνικό σύστημα (όρος δανεισμένος από την οικολογία των φυσικών οικοσυστημάτων με ιδιότητες αυτο-οργάνωσης, επεκτασιμότητας και βιωσιμότητας) και περιλαμβάνει τα διάφορα είδη σχέσεων μεταξύ των μερών αυτών και του θεσμικού περιβάλλοντος, του αστικού κράτους (δημόσιες πολιτικές, ρυθμιστικές αρχές, αρχές ανταγωνισμού κλπ)
Τα τέσσερα βασικά συστατικά μέρη του είναι
1. Κατασκευαστές - προμηθευτές συσκευών,
2. Φορείς κατασκευής και λειτουργίας τηλεπικοινωνιακών ψηφιακών δικτύων,
3. Παραγωγοί software περιεχομένου|εφαρμογών|υπηρεσιών,
4. Τελικοί χρήστες

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο James F. Moore δημιούργησε τον όρο του Business Ecosystem, δηλαδή του επιχειρηματικού οικοσυστήματος, που έχει υιοθετηθεί πλέον ευρέως στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, και όχι μόνο.
Ο Moore όριζε το επιχειρηματικό οικοσύστημα ως εξής: Μια οικονομική κοινότητα που υποστηρίζεται θεμελιακά από αλληλεπιδρώντες οργανισμούς και άτομα, τους «οργανισμούς» του επιχειρηματικού κόσμου. Η οικονομική κοινότητα παράγει αγαθά και υπηρεσίες αξίας για τους πελάτες, οι οποίοι είναι και οι ίδιοι μέλη του οικοσυστήματος.
Οι οργανισμοί – μέλη περιλαμβάνουν επίσης τους προμηθευτές, τους κύριους παραγωγούς, τους ανταγωνιστές , και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη. Με την πάροδο του χρόνου, συν-εξελίσσουν τις ικανότητες και τους ρόλους τους, και τείνουν να ευθυγραμμίζονται με τις κατευθύνσεις που καθορίζονται από μία ή περισσότερες κεντρικές επιχειρήσεις. Οι εν λόγω επιχειρήσεις που κατέχουν τους ηγετικούς ρόλους μπορεί να αλλάξουν προϊόντος του χρόνου, αλλά η λειτουργία του ηγέτη του οικοσυστήματος αποτιμάται θετικά από την κοινότητα, διότι επιτρέπει στα μέλη της να κινηθούν προς την κατεύθυνση κοινών οραμάτων ώστε να ευθυγραμμίσουν τις επενδύσεις τους και να βρουν αμοιβαία υποστηρικτικούς ρόλους

Ο Moore χρησιμοποίησε διάφορες τέτοιες «οικολογικές» μεταφορές για να δώσει έμφαση στο πώς μια επιχείρηση ενσωματώνεται σε ένα τέτοιο επιχειρηματικό περιβάλλον, να τονίσει την ανάγκη να συν-εξελίσσεται με άλλες επιχειρήσεις, και βεβαίως το ότι αυτή η νησίδα αγοράς την οποία αυτή τη στιγμή κατέχει είναι πιθανό να αμφισβητηθεί από νεο-αφιχθέντα «είδη». Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να αναλάβουν προληπτική δράση στο να αναπτύσσουν αμοιβαία επωφελείς («συμβιωτικές») σχέσεις με τους πελάτες, τους προμηθευτές, ακόμη και με τους ανταγωνιστές.
Η ολιστική αυτή προσέγγιση είναι απαραίτητη γιατί δημιουργεί συνθήκες αμφίπλευρης εποπτείας κάθε κλάδου με τους συμπληρωματικούς του, αλλά ταυτόχρονα διαστέλλει τεχνητά το μέσο επιχειρηματικό μέγεθος. Δίνει την δυνατότητα, δηλαδή, για κοινό προσανατολισμό και συνεργασίες που αμβλύνουν τις υστερήσεις που δημιουργεί το μικρό μέγεθος της μέσης ελληνικής επιχείρησης, και διευκολύνει την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και σκοπού.

Γενικά πάντως η χρήση οικολογικών μεταφορών που περιγραφεί τη διάρθρωση των επιχειρήσεων ή|και τις λειτουργίες τους είναι πλέον αρκετά διαδεδομένη, ιδίως στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
Έτσι για παράδειγμα, ο J. Bradford DeLong σημειώνει ότι τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα αποδίδουν «το σχέδιο προώθησης νέων τεχνολογιών που προέκυψε από την Silicon Valley».
Με βάση τη δική του σκέψη ορίζει την «επιχειρηματική οικολογία» ως «ένα πιο παραγωγικό σύνολο διαδικασιών για την ανάπτυξη και την εμπορική αξιοποίηση νέων τεχνολογιών»
Έκτοτε έχουν αναπτυχθεί αρκετά οι σχετικοί όροι φθάνοντας μέχρι και στο Ψηφιακό (επιχειρηματικό) Οικοσύστημα που αναδεικνύει τη σημασία των ΤΠΕ στην ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των οργανισμών του οικοσυστήματος ή το πιο γενικό οικοσύστημα γνώσης (Knowledge Ecosystem).