Πολλοί μιλάνε
κάθε χρόνο τέτοια μέρα για την προσωπικότητα του συντρόφου μας στους αγώνες για
μια άλλη κοινωνία: αστοί, καιροσκόποι, οπορτουνιστές ο καθένας τους -για έναν «δικό του» Κώστα Κάππο με κοινό παρονομαστή (οι
περισσότεροι) το απροκάλυπτο ή καλυμμένο αντιΚΚΕ μένος αλλά και το αδιαμφισβήτητο:
την ηθική του υπόσταση, το ότι υπήρξε ιδεολόγος με όλη τη σημασία της λέξης,
που τις αξίες και τις αρχές που εφάρμοζε πρώτα στον εαυτό του και φυσικά για το
σεβασμό ακόμη και από τους πολιτικούς του αντιπάλους.
«Έφυγε» από κοντά
μας στις 10-Σεπ-2005, αφήνοντας το δυσαναπλήρωτο κενό των
αγωνιστών της δρακογενιάς, σαν εργάτης της διανόησης και διανοούμενος
στην υπηρεσία της εργατικής τάξης!
Για τα ιδανικά του σοσιαλισμού
κομμουνισμού!
Μια ζωή άρρηκτα δεμένη με τους αγώνες του λαού μας σε
συνθήκες που απαιτούσαν ανεβασμένο πνεύμα αυτοθυσίας και προσφοράς...
Ο σ.φος Κώστας
συνήθιζε να λέει πως το επώνυμό του
γράφεται μεδύο [πι]: το πρώτο ανήκει στον ίδιο και το
δεύτερο σε όλους τους άλλους.
Αλλά τα αρχικά του ονόματός του έδιναν επίσης δύο κάπα, ...ΚΚ ...Κομμουνιστικό
Κόμμα ... Κομμουνιστικό Κίνημα με το οποίο συνδέθηκε άρρηκτα ως το θάνατό του.
Γεννήθηκε το ΄37
και παρά τη μεγάλη φτώχεια της οικογένειας, μέσα σε στερήσεις κατάφερε να
σπουδάσει (Ανωτάτη Βιομηχανική).
Οργανώθηκε από τα 18 του στην ΕΔΑ (θυμίζουμε πως το ΚΚΕ είχε
διαλύσει τις κομματικές του οργανώσεις...), το ΄67 πιάνεται και εξορίζεται
από την χούντα στη Γυάρο και τη Λέρο, τον αφήνουν το 71 -με τους τελευταίους,
όταν κλείνουν τα στρατόπεδα, στο 9ο Συνέδριο του Νοε-1973
εκλέχθηκε μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και λίγο μετά, το Φλεβάρη του 74, όταν χτυπήθηκε από την ασφάλεια τοΚλιμάκιο
της ΚΕ στην Αθήνα τον ξαναπιάνουν
-κορυφαίο στέλεχος του Κόμματος και της ΚΝΕ πλέον, μαζί με το Γόντικα.
Ο Κώστας πέρασε από φρικτά
βασανιστήρια, όπως και
άλλοι σύντροφοί μας, μα δεν λύγισε: Τα σημάδια στο κορμί και στο πρόσωπό του,
από τα άγρια βασανιστήρια, δεν έσβησαν μέχρι το θάνατό του, 31 χρόνια μετά. Τα πήρε μαζί του...
Με τη
μεταπολίτευση εκλέγεται βουλευτής του ΚΚΕ, ανελλιπώς, μέχρι που το
καλοκαίρι του 89, όταν διαφωνεί με το σχηματισμό της κυβέρνησης
Τζανετάκη, αφήνοντας με τη στάση του ιστορική πολιτική παρακαταθήκη, επιστρέφοντας
στις παρυφές του ΚΚΕ -«δεν έφυγα
ουσιαστικά ποτέ»!, όπως
έλεγε σε μια συνέντευξή του...
Ερ:
Επιστροφή στο ΚΚΕ; Απ: Γιατί; Έφυγα; - Ερ: Υπάρχει ΚΚΕ; ... Απ: Και τότε γιατί υπάρχουν
δεκάδες αντιΚΚΕ ομάδες, κόμματα και πρόσωπα; (!!)
Τα τελευταία
χρόνια της ζωής του διατέλεσε μέλος της διοίκησης του ΚΜΕ (Κέντρου
Μαρξιστικών Ερευνών) αρθρογραφούσε στον “Ριζοσπάστη”, ενεργός κι
ανήσυχος ως το τέλος και πάντα παρών στους λαϊκούς αγώνες, σεμνή κι
ευγενική φυσιογνωμία, που περιφρονούσε χαρακτηριστικά τα αξιώματα και το χρήμα,
χαρίζοντας μέρος της βουλευτικής του σύνταξης στη σοσιαλιστική Κούβα.
Κι ήταν έτοιμος
να αμφισβητήσει, να ελέγξει, ακόμα και να αλλάξει τη γνώμη του, για τα πάντα,
εκτός από ένα που έμεινε αδιαπραγμάτευτο: τη συνεπή του θέση δίπλα
στο λαό και την πάλη των κομμουνιστών για να αλλάξει ο κόσμος, «για την
επανάσταση που έρχεται» -όπως έλεγε
Αυτό
που χαρακτήριζε τον Κώστα Κάππο ήταν η προσήλωσή του στα ιδανικά της εργατικής
τάξης, η μαχητικότητα και η εντιμότητα στον αγώνα για την κατάργηση της
εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για το σοσιαλισμό.
Δεν μπορεί να
εκτιμηθεί, η προσωπικότητα του Κώστα Κάππου, όπως και χιλιάδων επώνυμων και
ανώνυμων αγωνιστών, μακριά και έξω από την πάλη του εργατικού κινήματος και του
Κόμματος στο οποίο ανήκαν, το ΚΚΕ, άσχετα από επιμέρους ή άλλες σκέψεις και
απόψεις, που είχε γιατί μέσα στη συλλογική δράση και την οργανωμένη πάλη, για
μια ανώτερη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, το σοσιαλισμό –
κομμουνισμό, είναι που διαμορφώνονται κι αυτές οι αρετές του αγωνιστή
που συνθέτουν την προσωπικότητά του:
Την ανιδιοτέλεια, την αφοσίωση στην υπόθεση της εργατικής τάξης, που οπλίζει
τον άνθρωπο με δύναμη και αντοχή, καλλιεργεί το αίσθημα της ευθύνης απέναντι
στο λαό, κάνοντας πράξη το σύνθημα: «Όλοι για έναν κι ένας για όλους».
Διαμορφώνοντας στην
πράξη και ουσιαστικά μια εξαιρετική επαναστατική φυσιογνωμία.
Με ένα σαρδόνιο
χαμόγελο που έκρυβε έναν αέρα και μια νότα αισιοδοξίας, για τις μάχες που
έδωσε, αλλά και για τις μάχες που θα έλθουν -«Χαμένοι αγώνες είναι αυτοί που
δεν γίνονται», συνήθιζε πάντα να λέει με έμφαση, ακόμη και στις πιο
δύσκολες περιόδους, έτσι σε συνθήκες εδραιωμένης ιστορικής ήττας
είπε το δικό του «εκκωφαντικό» ΟΧΙ!
Προσήλωσή στα ιδανικά της εργατικής τάξης, μαχητικότητα &
εντιμότητα στον αγώνα για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο,
για το Σοσιαλισμό Κομμουνισμό
ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ,
ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, αυτός ήταν ο σύντροφός μας ο Κώστας
Κάππος!
Υπάρχουν άνθρωποι που
αγωνίζονται για μια μέρα και είναι καλοί,
αγωνίζονται για ένα χρόνο και είναι καλύτεροι.
Υπάρχουν κι άλλοι που αγωνίζονται για πολλά χρόνια και είναι ακόμη πιο καλοί. Μα, υπάρχουν κι αυτοί που αγωνίζονται όλη τους τη ζωή…
Αυτοί είναι οι απαραίτητοι.
Αυτό
το σημείωμα σπονδή στον Κομμουνιστή Αγωνιστή ξεκίνησε να γράφεται στα 10 χρόνια
του θανάτου του (10 –Σεπ-2005), σε
ανάμνηση και των «ιστορικών στιγμών» στο σπίτι του «Κόκκινου Βράχου» σ.φου Αντώνη Καλαμπόγια, που μας άφησε «ορφανούς»
στις 9 Ιούλη του 1998
Αναπολούμε ακόμη τις εκεί «αγορεύσεις» του -αποφασιστικά αλλά με τον συνήθη
χαμηλό του τόνο, για την Κούβα και τον αθάνατο Comandante en Jefe Fidel Castro
Ruz και για το «επίμαχο» να χαρίζει τη βουλευτική του σύνταξη στη σοσιαλιστική
Κούβα, κρατώντας για τον εαυτό του κάτι ψίχουλα για να επιζήσει
Ακούραστος αγωνιστής, κομμουνιστής, από
τα μικρά του χρόνια
Ήταν
απλός, επίμονος και μελετούσε πάντα τα βήματά του. Πορεύτηκε το δρόμο του αγώνα
για μισόν αιώνα.
Στα εργοστάσια, στους χώρους δουλειάς, στις γειτονιές, έδινε τη μάχη για τα
συμφέροντα της εργατικής τάξης, του λαού, της νεολαίας. Αγωνίστηκε για την
προώθηση της μεγάλης υπόθεσης, για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης, την
κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για το σοσιαλισμό.
«Έφεραν
και μου ρίξανε πάνω στην κοιλιά ασβέστη, άσβεστο, έριξαν και νερό και το ΄σβησαν
πάνω στο σώμα μου… Ήμουν δεμένος με τις χειροπέδες, κι απ’ τις χειροπέδες μ’
ένα σύρμα με σήκωσαν ψηλά ώστε τα χέρια μου πίσω όπως ήταν με τις χειροπέδες
πήγαιναν έτσι και γινόμουνα κουλούρα, μια κουλούρα». (μαρτυρία
του ίδιου του Κώστα Κάππου).
Το
Ίδρυμα της Βουλής κυκλοφορεί βιβλίο για την κοινοβουλευτική πορεία του από το
1974 μέχρι το 1990 που περιλαμβάνει αναφορές του Τύπου από τότε που ήταν
βουλευτής του ΚΚΕ, ομιλίες και τοποθετήσεις του στη Βουλή, συνεντεύξεις
βουλευτών του ευρύτερου πολιτικού φάσματος που θήτευσαν στη Βουλή το ίδιο
διάστημα με εκείνον, που επιμελείται ο γιος του, Θανάσης, επίσης, φωτογραφικό
υλικό από την κοινοβουλευτική θητεία του, από το προσωπικό αρχείο της οικογένειας
κά
Βουλευτής
του ΚΚΕ που επανεκλέγεται ανελλιπώς μέχρι το τραγικός μοιραίο 1989, όπου ο τότε
ενιαίος Συνασπισμός σχηματίζει κυβέρνηση με τη Ν.Δ, ο Κώστας Κάππος ψηφίζει
λευκό και διαγράφεται από το Κόμμα
Ο Γιάννης
Διακογιάννης έγραφε το 2000 στα «Νέα»: «Λένε πως δεν υπάρχουν ονειροπόλοι στις
μέρες μας. Είναι ο Κώστας Κάππος, πρώην κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ,
διαγραμμένος το 1989 από το κόμμα του διαφωνώντας για τη συνεργασία ΣΥΝ-Ν.Δ.
Τελικώς, αν δεν έδινε τα χρήματά του στη χώρα όπου αγωνίστηκε ο Τσε Γκεβάρα και
στο ΚΚΕ, αλλά τα έπαιζε στο Χρηματιστήριο αξιοποιώντας τις οικονομικές γνώσεις
του, ίσως, με τα 40 εκατομμύρια που προσέφερε από το 1992 (200.000 δρχ. τον
μήνα στην Αβάνα και άλλα τόσα στο ΚΚΕ), να ήταν σήμερα πλούσιος». Πέθανε το
2005 σε ηλικία 68 ετών, φτωχός αλλά πάμπλουτος σε ηθικές αξίες.
Ήταν
ο μόνος πολιτικός που είχε κατακτήσει το προνόμιο να συμφωνούν με τους αγώνες
του ακόμη και όσοι διαφωνούσαν με τις ιδέες του. Αγωνιστής σπάνιου ήθους,
κομμουνιστής που κατόρθωσε το πρακτικά αδύνατο για τα δεδομένα της ελληνικής
Αριστεράς, και μάλιστα μετά θάνατον: να βάλει τα διασπασμένα κομμάτια της να
καθίσουν πλάι πλάι τρεις φορές: στην κηδεία του, στην παρουσίαση του βιβλίου «Η
επανάσταση που έρχεται» και στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Παλιά Βουλή
τον Οκτώβριο του 2012 για τη ζωή του και το πολιτικό-επιστημονικό του έργο.
• Πώς προέκυψε η ιδέα για το βιβλίο; «Ευχαριστώ τους ανθρώπους, της Βιβλιοθήκης της Βουλής, αλλά και όλους τους
κοινοβουλευτικούς ανθρώπους και συν-βουλευτές του πατέρα μου, που δέχτηκαν να
καταθέσουν την άποψή τους γι’ αυτόν. Που βοήθησαν να υλοποιηθεί μια ιδέα που
γεννήθηκε τέσσερα χρόνια πριν. Υπολείπεται ακόμα κάτι σημαντικό. Ο Κώστας
Κάππος είχε μελετήσει εμπεριστατωμένα το ζήτημα της συνείδησης αφήνοντας χίλιες
σελίδες χειρόγραφες, που μακάρι κάποτε να καταφέρουμε να εκδοθούν».
•
Πώς θυμάστε τον πατέρα σας εννέα χρόνια
από τον θάνατό του; «Η συνεπής ιδεολογική στάση του νομίζω πως είναι η βασική παρακαταθήκη.
Ενας σπάνιος λαϊκός αγωνιστής, που δεν αντάλλαξε ποτέ ιδέες και πιστεύω του για
προσωπικά οφέλη. Κρατάω τόσα πολλά μέσα μου που δυσκολεύομαι να τα απαριθμήσω.
Υπήρξε ένα σπάνιο κράμα ανθρώπου, με έντονο το αίσθημα της αλληλεγγύης, της
αγάπης για τον συνάνθρωπο, σε βαθμό που δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να
φανταστεί στις σημερινές συνθήκες. Εξι χρόνια μετά τον θάνατό του ήρθε ένα
γράμμα παππού από τη Μυτιλήνη που του ζητούσε χρήματα για να αγοράσει
καινούργιο αναπηρικό καροτσάκι. Κάθε μήνα βοηθούσε οικονομικά συγκεκριμένους
ανθρώπους, που αντιμετώπιζαν προβλήματα επιβίωσης».
•
Ο Κ. Κάππος κατάφερε το ακατόρθωτο: η προσωπική του ζωή να είναι ευθέως ανάλογη
της πολιτικής του ιδεολογίας, μάλιστα σαν να πρόκειται για το απολύτως
αυτονόητο… Σπάνια αναφερόταν στον απάνθρωπο βασανισμό του επί χούντας.
Ψάχνοντας για φωτογραφικό υλικό, δεν τον βρήκαμε να «ποζάρει» πουθενά, ούτε στη
δίκη της χούντας ούτε καν στα έδρανα της Βουλής…
«Ως
ολοκληρωμένη προσωπικότητα, ήξερε χωρίς υπερβολή τι πραγματικά ήθελε από τη ζωή
του. Στα μάτια μου έκανε πράγματα που χαρακτήριζα, χωρίς υπερβολή, μυθικά. Τον
ρωτούσα συχνά πώς κατάφερε και άντεξε για ένα μεγάλο διάστημα την απομόνωση σ’
ένα κελί δύο επί δύο. Με αφοπλιστικό τρόπο έδινε πάντα την ίδια απάντηση:
“Κοιμόμουν, σκεπτόμουν και τραγουδούσα”… Οταν καμιά φορά επέμενα ρωτώντας για
τους βασανιστές του, έλεγε: “Τους έχω συγχωρέσει. Αυτοί έκαναν τη δική τους
δουλειά και εγώ τη δική μου”… Αλλωστε, το αγαπημένο του τραγούδι ήταν η
“Γερακίνα” των Βασίλη Τσιτσάνη και Κώστα Βίρβου. Νομίζω ότι, κυρίως, όλα
οφείλονται στην ακλόνητη πίστη που είχε από μικρός στις αρχές του. Μπορούσε να
συνδυάσει τα πάντα με έναν ιδιαίτερο, σχεδόν “μουσικό” τρόπο. Ακλόνητος, με
αίσθηση αυτοκριτικής στα ιδεολογικά και αξιακά του πιστεύω. Συνεπής στα
κοινοβουλευτικά του καθήκοντα, πάντα κοντά μας όταν τον είχαμε ανάγκη. Ξέκλεβε
χρόνο μεταξύ της πρωινής κομματικής και της απογευματινής κοινοβουλευτικής εργασίας
για να πηγαίνουμε σ’ ένα πάρκο κοντά στο σπίτι και να παίζει με μένα και την
αδελφή μου ποδόσφαιρο».
• Συναντήθηκε
ποτέ μετά το 1989 με τον Χαρίλαο Φλωράκη;
«Θα
απαντήσω παραθέτοντας μια προσωπική εμπειρία. Ήθελα να γράψω για τον πατέρα μου
από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, παρόλο που εκείνος διαφωνούσε κάθετα.
Αναζήτησα τη μαρτυρία ενός ανθρώπου που είχε ζήσει πολλά μαζί του, του Χαρίλαου
Φλωράκη. Συναντηθήκαμε στο σπίτι του στο Χαλάνδρι το 1999. Για περισσότερες από
πέντε ώρες μιλήσαμε για πάρα πολλά και, όταν κάποια στιγμή αναφέρθηκα στον λόγο
της επίσκεψής μου, απάντησε με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο: “Θα σου πω
για όποιον θες, αλλά όχι για τον πατέρα σου”. Πραγματικά εξεπλάγην. Του ζήτησα
να το ξανασκεφτεί. Κλείσαμε νέο ραντεβού. Ήταν πάλι ανένδοτος. Είναι κάτι που
ακόμη και σήμερα δεν έχω καταφέρει να απαντήσω».
• Ποιες θα ήταν
οι πολιτικές του σκέψεις για την σημερινή Αριστερά στο υπάρχον πολιτικό
σύστημα;
«Η
κρίση του συστήματος και η σαθρή του φύση θα του έδιναν ερείσματα. Από την άλλη,
η αδυναμία της Αριστεράς θα τον έβαζε σε περισυλλογή και σκέψη. Χωρίς φόβους,
ιδεοληψίες, χωρίς το άγχος της ανάγκης να φυλάξουμε το δικό μας “μαγαζί”…».
Ονομάζεται Κώστας Κάππος, 37 ετών πατέρας ενός ανήλικου αγοριού.
Στις 25
Απριλίου 1968 το απόγευμα συνελήφθη. Κρατήθηκε στη Γενική Ασφάλεια ένα μήνα και
μετά οδηγήθηκε στο Διόνυσο.
Βασανίστηκε ένα μήνα εκεί και τον ξανάφεραν στην Ασφάλεια Αθηνών, από όπου
οδηγήθηκε στη Λέρο. Καμία κατηγορία δεν απαγγέλθηκε εις βάρος του.
Κανένας μάρτυρας δεν τον κατάγγειλε για τίποτα. Η δουλειά του ήταν λογιστής.
Αρτιμελής, καλοφτιαγμένος, από τη φύση του... Το μόνο που δεν ήξερε ήταν η αντοχή του…
Αυτή την δοκίμασε στον Διόνυσο και αργότερα στο Μπογιάτι. Όσοι τον ήξεραν πριν,
είδαν ότι τόσο η φυσιογνωμία του, όσο και η διάπλαση του είχαν αλλοιωθεί. Τα
βασανιστήρια είχαν αλλοιώσει τη διάπλαση και τη μορφή του. Δεκαέξη βασανιστές, εκτός από
εκείνους που έδιναν μόνο ξύλο, όργωσαν κυριολεκτικά το κορμί του. Νοσηρές
διάνοιες, σατανικοί εφευρέτες.
Τέσσερεις στο Διόνυσο, 12 στο
Μπογιάτι. Μετά από 500 περίπου ώρες βασανιστηρίων, που συνολικά πέρασε σε
μπουντρούμια, φυλακές, στα κρατητήρια και στις απομονώσεις είναι σε θέση να
εξηγήσει ένα λεξικό.
Το λεξικό
των μαρτυρίων του
«ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ»: Έτσι έλεγαν οι
δεσμοφύλακες κάτι λαμαρίνες που χτυπούσαν επί 12 ώρες συνέχεια πάνω στο κελί
του στο Διόνυσο. Άρχιζαν στις 7 το απόγευμα και τελείωναν στις 7 το πρωί - λέει
ότι γι΄ αυτή τη δουλειά σχηματίζονταν τέσσερεις βάρδιες «χειριστών».
«ΠΑΥΛΟΣ»: Φανατικός βασανιστής. Πιθανόν να πρόκειται για ψευδώνυμο.
Τον συνάντησε μόνο για μια βραδυά όταν τον υπέβαλε σε «ειδικά βασανιστήρια».
Από τότε, η αναφορά και μόνο στο όνομα αυτό σήμαινε τρόμο. Του έλεγαν «θα
φωνάξουμε τον Παύλο». Κατά την άποψη του Κάπου, ο βασανιστής αυτός ήταν
«περιοδεύων».
Πρέπει να επισκέφτοταν πολλούς κρατουμένους.
Ήταν ένα είδος «δασκάλου» για τους «άτσαλους» βασανιστές. Μεθοδικός και
προσεχτικός.
«ΚΑΡΦΙ»: Ήταν μια από τις μεθόδους του
«Παύλου».
Του έδεναν με χειροπέδες τα χέρια και τον κρεμούσαν και τον κρεμούσαν για μισή
ώρα με ένα καρφί στον τοίχο.
Συνέπειες: Αφυδάτωση και συρροή αίματος στα χέρια, αφού το βάρος του σώματος
έπεφτε σ΄αυτά.
«ΛΑΚΚΟΣ»: Ένας λάκκος στο χώμα όσο το μπόι ενός ανθρώπου.
Αυτό έγινε στο Διόνυσο. Τον έκλεισαν μέσα και τον σκέπασαν με λαμαρίνες και
χώμα. Έξη ώρες έμεινε εκεί και όταν διαπίστωσαν ότι είχε χάσει τις αισθήσεις
του, τον έδεσαν, έβαλαν μέσα ένα φαντάρο, που άρχισε να τον χτυπά μέχρι
λιποθυμίας.
«ΑΚΙΝΗΣΙΑ»: Με ένα σπάγκο έδεσαν τα
λαιμό με τα γεννητικά του όργανα. Σκυμμένος καθώς ήταν δεν μπορούσε να κάνει
καμία κίνηση ούτε μπρός, ούτε πίσω, ούτε στο πλάι. To βασανιστήριο αυτό το
εφάρμοζαν στο Μπογιάτι και το έλεγαν «Διαρκή επίκυψη».
«ΤΣΙΜΕΝΤΟ»: Από τις 10 το βράδυ του έδεσαν τα χέρια σε μια ζώνη που
του φόρεσαν στη μέση. Του έδεσαν τα πόδια και καθώς ήταν μπρούμυτα δεμένος πάνω
σ΄ ένα κρεβάτι, έβαλαν στη ράχη του ένα
σάκο με τσιμέντο.
Κατά τις πρωινές ώρες, είπε ο Κάπος, κόπηκε η αναπνοή του και θα πέθαινε από
ασφυξία, αν δεν κατέβαλε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να φέρει το νύχι του μικρού
του δακτύλου στο τσουβάλι και μετά από μια ώρα να αδειάσει το τσιμέντο από το
τσουβάλι.
Ανάπνευσε, αλλά σε λίγο τον πήραν είδηση οι φρουροί τον έλυσαν και τον χτύπησαν.
«ΑΣΒΣΕΣΤΗΣ»: Toν έσκισαν με ξιφολόγχη
στην κοιλιά, τον έδεσαν ανάσκελα στο κρεβάτι, έβαλαν επάνω ένα κομμάτι ασβέστη
ξερό.
Το έγκαυμα δεν έχει κλείσει ακόμη.
«ΠΕΙΝΑ»: Παροχή νερού
«ΔΙΨΑ»: Παροχή φαγητού
Μεθοδευμένες
«δουλειές» και λεξικό άψογο. Στην επταετία μπορούσε ο καθένας να το
«σπουδάσει», αδιάφορο αν ήταν γυναίκα ή άντρας, παιδί ή μεγάλος, εργάτης ή
διανοούμενος, δυνατός ή αδύνατος.
Με
βάση στοιχεία τηςΚ.Ε. του ΚΚΕ (Έπεσαν για τη Ζωή _τόμος 4α, 2001) του Ριζοσπάστη και τουΓιάννη Κουβά (βιβλίο Σκοπευτήριο Καισαριανής, η ματωμένη καρδιά της
Ελλάδας_2003) _Η Μέλπω Αξιώτη, σ’ ένα μικρό
βιβλιαράκι που εξέδωσε το 1945 με τίτλο Πρωτομαγιές, αναφέρει 122 ονόματα. Δεν
μπόρεσε, γράφει, να βρει άλλα, γιατί οι Γερμανοί φεύγοντας έκαψαν τα αρχεία του στρατοπέδου.Τα έδωσε στη δημοσιότητα
Μάη του 1964 η Πανελλήνια Ένωση Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής «Ο Φοίνιξ». Ο
Αντ. Φλούντζης, γιατρός στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, συνέταξε έναν _διορθωμένο στο
βιβλίο του Χαΐδάρι – κάστρο και βωμός της Εθνικής Αντίστασης(1986).
1) Αγραφιώτης Αγησίλαος του Κώστα.
2) Αϊβατζίδης Γεώργιος του Αλεξάνδρου. Μάγειρας. Από
τα Σέρβια Κοζάνης.
3) Αλατζάς Νικόλαος του Γεωργίου. Αγρότης.
Γεννημένος το 1913. Από το Σουφλί.
4) Αλεξανδράτος Ανδρέας
5) Αλεξόπουλος Δημήτρης Εργάτης. Από τη Λάρισα.
Στέλεχος της ΚΟ Αθήνας του ΚΚΕ. Κουρέας στο στρατόπεδο.
6) Αλεξόπουλος Ιωάννης Εργάτης. Από το Αγρίνιο
(παρατσούκλι «Όρνιο»).
7) Αλμπάνης Γεώργιος Αγρότης. Από την Ευκαρπία
Σερρών. Στέλεχος του ΚΚΕ.
8) Αμπελογιάννης Σπήλιος Από το Ανεμοχώρι Ηλείας.
Εργάτης. 22 χρονών. Κάτοικος Κολωνού. Στέλεχος του ΚΚΕ. Πιάστηκε τον Νοέμβρη του
1943 απ’ τους Γερμανούς φορτωμένος παράνομο τύπο, φυλακίστηκε στου Χατζηκώστα
και έπειτα στο Χαϊδάρι.
Πριν
την εκτέλεση έγραψε πάνω σε ένα ρούχο του: «Έτσι πεθαίνουν οι άξιοι Έλληνες. Πεθαίνω περήφανος. Ζήτω η λευτεριά.
Διαβάτη Έλληνα το ρούχο τούτο να το πας στην παραπάνω διεύθυνση. Είναι η στερνή
επιθυμία ενός ανθρώπου, που ξέρει να πεθαίνει για τη λευτεριά. Ζήτω ο ελληνικός
λαός».
9) Αναστασιάδης Ελευθέριος Δικηγόρος. Από την Κρήτη.
Κάτοικος Αθήνας. Ανάπηρος της Αλβανίας με ακρωτηριασμένα τα δύο πόδια του.
Στέλεχος του ΚΚΕ.
Στο
βιβλίο του ΚΚΕ αναφέρεται ότι στις 3-5-1944 εκτελέστηκε στην Καισαριανή η
Ασπασία Ανυσίου επειδή έκρυβε στο σπίτι της τον Ελευθ. Αναστασιάδη. Ο Φλούντζης
τον έχει Ακροναυπλιώτη, χωρίς να διευκρινίζει πότε κρατήθηκε εκεί.Πριν τον
εκτελέσουν έγραψε πάνω στο ξύλινο πόδι του: «Ειδοποιήστε τη χήρα μητέρα μου, Κατίνα
Αναστασιάδου, οδός Λομβάρδου 2, Αθήναι, ότι πεθαίνω για την Ελλάδα μας».
10) Αναστασιάδης Παναγιώτης («Γάσπαρης»). Οικοδόμος.
Πρόσφυγας, ποντιακής καταγωγής. Κάτοικος Καλλιθέας. Υποψήφιος βουλευτής Αττικής
με το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών Αγροτών (ΕΜΕΑ) στις εκλογές του1935.
11)Ανδρεάκης Γεώργιος
12) Ανδρεάκης Πέτρος
13) Ανδρώνης Πέτρος Τσαγκάρης. Από το Οίτυλο Μάνης.
Κάτοικος Αθήνας. Αρχειομαρξιστής, αρχικά, συνδικαλιστής, υποψήφιος βουλευτής
στις εκλογές του 1933 στο Οίτυλο. Κατά τη δικτατορία του Μεταξά διέφυγε στο
εξωτερικό. Στην Κατοχή επέστρεψε στην Ελλάδα και συνελήφθη στις 14-4-1944
14) Ανουσάς Ιωάννης Μαθητής της Σεβαστοπούλειου
Σχολής. 17 χρόνων. Γεννήθηκε στον Μανταμάδο Λέσβου. Κάτοικος Αθήνας. Στέλεχος του
ΚΚΕ και της ΕΠΟΝ.
15) Αντωνέλης Ιγνάτιος Ηλεκτρολόγος. Γεννήθηκε στον
Μανταμάδο Λέσβου το 1903. Στέλεχος του ΚΚΕ. Το 1936 εξορίζεται στην
Ανάφη.
16) Αντωνιάδης Αθανάσιος
17) Αποστολίδης Στάθης Από την Αθήνα. Στέλεχος του ΚΚΕ.
18) Αποστολίδης Τάσος Εργάτης. Από την Αθήνα. Στην
Ανάφη εικονογραφούσε την εφημερίδα “Αντιφασίστας” που εξέδιδαν οι
εξόριστοι.
19) Βαγενάς Απόστολος του
Γεωργίου Καπνεργάτης.
Από τη Νιγρίτα Σερρών. Στέλεχος του ΚΚΕ, συνδικαλιστής στο Σωματείο
Καπνεργατών. Εξόριστος στην Ανάφη και αργότερα στην Ακροναυπλία.Κατά τη
μεταφορά του στον τόπο εκτέλεσης άφησε το εξής σημείωμα: «Δεν σας ξέχασα ποτές. Για σας και τον
Ελληνικό λαό έδωσα και τη ζωή μου. Σήμερα 1η Μάη 1944. Σας φιλώ
για τελευταία φορά. Α. Βαγενάς».
20) Βαλασόπουλος Βαλάσης ή Βλάσσης. Εμποροϋπάλληλος. Από
τα Αρφαρά Καλαμάτας. Κάτοικος Αθήνας. Συνελήφθη το 1938 και μεταφέρθηκε στην
Ακροναυπλία. Στέλεχος του ΚΚΕ.
21) Βάλβης Σπύρος Στο ηρώο της Παλ. Πεντέλης
μνημονεύεται ως "αγωνιστής από την Πεντέλη" Το ίδιο και ο επόμενος.
22) Βάλβης Χαράλαμπος
23) Βαλεντάκης Ιωάννης του
Μανώλη. Από την Κρήτη. Ιδιωτικός υπάλληλος. 38 χρόνων. Στέλεχος του ΚΚΕ, της
Εργατικής Βοήθειας Πειραιά και των Συνδικάτων (Εκτελωνιστών).
24) Βαρθολομαίος Αντώνιος του Αλκιβιάδη. Εμποροϋπάλληλος.
Από την Αθήνα. 44 χρόνων. Αθλητής. Στέλεχος του ΚΚΕ. Εκτελούσε χρέη
στρατοπεδάρχη στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου.
25) Βασάλος Τηλέμαχος Γεννήθηκε το 1915 στην Τένεδο.
Κάτοικος Μυτιλήνης. Στέλεχος της ΟΚΝΕ Λέσβου και του ΚΚΕ. Επί Κονδύλη
εξορίζεται στην Ανάφη. Επί Μεταξά συλλαμβάνεται και ξαναστέλνεται στην
Ανάφη.
26) Βεκίδης Ζαφείρης Τσαγκάρης. Από τη Θεσσαλονίκη.
Στέλεχος του ΚΚΕ, μέλος της διοίκησης του Σωματείου Υποδηματεργατών, γραμματέας
του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Θεσ/νικης. Εξόριστος στην Ανάφη το 1935,
συμμετείχε στην απεργία πείνας των εξόριστων για να τους δοθεί αμνηστία.
Υποψήφιος βουλευτής Θεσσαλονίκης με το Παλλαϊκό Μέτωπο στις εκλογές του 1936.
Είχε ενεργό ρόλο στα γεγονότα του Μάη ’36. Προϊστάμενος στα μαγειρεία στο
στρατόπεδο Χαϊδαρίου.
31) Γεωργακόπουλος Πλούταρχος Αυτοκινητιστής. Από την
Αθήνα.
32) Γεωργιάδης Περικλής Πρόσφυγας, γεννήθηκε το 1910
στη Σαμψούντα Μ. Ασίας. Κάτοικος Ποντολίβαδου Καβάλας. Συλλαμβάνεται το 1936
και εκτοπίζεται σε Ανάφη και Φολέγανδρο, και στη συνέχεια στην Ακροναυπλία.
33) Γηγίνης Ευάγγελος _Από τη Νίκαια Πειραιά.
34) Γιαννακουρέας Δημήτριος Τσαγκάρης. Από την Αθήνα.
Αρχειομαρξιστής στις αρχές της δεκαετίας του1930. Στη συνέχεια αναφέρεται
ότι προσχώρησε στο τροτσκιστικό ρεύμα (αλλού στο ΚΚΕ)
35) Γιάνναρης Στέφανος ή Γιανναράκης. Μνημονεύεται
ως αγωνιστής από την Πεντέλη.
36) Γιαννόπουλος Σπύρος Καπνεργάτης. Στέλεχος του Συνδικάτου
Καπνεργατών Πειραιά.
37) Γιόλκας Ευάγγελος ή Γιόλπας. Από τη Ραχούλα
Καρδίτσας. Αναφέρεται Γούλκας Βαγγ., κρατούμενος στη Λάρισα στις αρχές του1943.
38) Γκάλκος Γεώργιος ή Γκάλγκος, που μάλλον είναι
το σωστό. Με καταγωγή από τη Ζίτσα Γιαννίνων. Μνημονεύεται
ως αγωνιστής από την Πεντέλη.
39) Γκινές Κώστας Σερβιτόρος. Από τη Δράμα (ή
Καβάλα ή Ξάνθη).
40) Γκότσης Γεώργιος Έφεδρος υπολοχαγός, τοπογράφος
του Υπουργείου Γεωργίας. Από τους Αρμενιούς Μεσσηνίας. Στέλεχος του ΚΚΕ και του
ΕΑΜ. __Ο Φλούντζης τον έχει Ακροναυπλιώτη, χωρίς να διευκρινίζει πότε κρατήθηκε
εκεί.
41) Γούτας Γεώργιος ή Γούσας. Νεολαίος .
42) Δαλδογιάννης Σταμάτιος _Γεννημένος το 1892 στη Θράκη,
κάτοικος Δράμας (ή Θεσ/νίκης). Σερβιτόρος, ειδ. γραμματέας του σωματείου
καφεζυθεστιατορίων. Εξόριστος στον Άϊ Στράτη το 1935. Στις 23-6-1936 συνελήφθη
στη Θεσσαλονίκη.
43) Δανδινίδης Χριστόφορος Οικοδόμος – σοβατζής. Από την
Πάτρα.
44) Δασκαλόπουλος Γεώργιος («Σκάνδαλος»). Από τη Χώρα
Μεσσηνίας. Επισιτιστής. Κάτοικος Αθήνας.
45) Δημητριάδης Δημήτριος του Κώστα. Από την Πτολεμαΐδα.
Στέλεχος του ΚΚΕ.
46) Δήμος Κώστας του Βασίλη. Εργάτης. Από τα
Γιάννινα.
50) Ζάγκας Χρήστος (Τάκης). Κτηματίας. Από την
Άρτα. 39 χρόνων. Μέλος του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ. Ο μόνος από τους δραπέτες της
31-3-1944 από το Χαϊδάρι που πιάστηκε. Ήταν στο μπλοκ «15» (απομόνωση) τουστρατοπέδου.
51) Ζησιμάτος Παντελής τουΣπύρου. Πλασιέ. Από τα
Κοντογουράτα Θηναίας Κεφαλονιάς. 32 χρόνων. Πιάστηκε στις 14-8-1936, τον
εκτόπισαν στην Ανάφη και από εκεί στην Ακροναυπλία.
52) Θεμελής ή Χατζηθεμελής Μιχαήλ τουΓιάννη. Από την Κάλυμνο. 41
χρόνων. Έμπορος. Μέλος του ΕΑΜ Πλάκας Αθήνας. Ελασίτης.
53) Θεολόγος Ιωάννης
54) Θεοφιλόπουλος Γεώργιος του Ιωάννη. Λογιστής.
Γεννήθηκε στην Κεφαλονιά το 1912. Κάτοικος Αθήνας.
55) Καδίκας Ιωάννης του Θεοδώρου. Από την
Πελοπόννησο.
56) Κακαλιός Ηλίας _Γεννήθηκε το 1913 στην Αγιάσο
Λέσβου. Στέλεχος του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ Λέσβου. Ράφτης, πρωτοστατεί στη
συγκρότηση της Συνεργατικής Ραφτάδων Αγιάσου. Το 1935 εξορίστηκε στη Σίκινο,
νέα σύλληψη και εκτόπιση τον Δεκέμβρη του1938 στη Σίφνο, και μετά στην
Ανάφη
57) Καλαϊτζίδης Νικόλαος ή Καλαϊτζής. ΤουΓιάννη.
Ναυτεργάτης. Από τη Σάμο.
58) Καλαφατάκης Θρασύβουλος του Γρηγόρη. Αγρότης.
Γεννήθηκε το 1904 στον Πλατανιά Χανίων. Στέλεχος του ΚΚΕ. Δυναμικός και
πρωτοπόρος αγρότης, οργάνωσε πρώτος στο χωριό αγελαδοτροφείο. Συμμετείχε στο
αντιδικτατορικό κίνημα του Ιούλη του1938 στα Χανιά, αργότερα συνελήφθη,
στάλθηκε στις φυλακές Χανίων και από εκεί στην Ακροναυπλία.
59) Καλόφας Απόστολος Από
την Προσοτσάνη Δράμας. 26 χρόνων. Νεολαίος, στέλεχος ΟΚΝΕ και ΚΚΕ.
60) Καμαρινός Παναγιώτης Ράφτης (ή ναυτεργάτης). Από τη
Ρηχιά Λακωνίας. Κάτοικος Αθήνας. 40 χρόνων. Στέλεχος του ΚΚΕ.
61) Καμτσίκης Νικόλαος του Αναστασίου. Ιδιωτικός
υπάλληλος. Από τη Θεσσαλονίκη.
63) Καπλιτζόγλου Ευριπίδης Εργάτης. Από την Καβάλα.
Νοσοκόμος στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου.
64) Καραβοκυρός Διαμαντής Γεννήθηκε το 1895 στους
Σπαθαραίους Σάμου. Εργάτης γης. Στέλεχος του ΚΚΕ. Επανειλημμένα εκτοπίστηκε για
την επαναστατική του δράση, το 1930 πιάστηκε και εκτοπίστηκε στην Τσαρίτσανη,
όπου βρέθηκε επικεφαλής της καθόδου των αγροτών στην Ελασσόνα, που πέτυχαν να
αποσπάσουν καλαμπόκι. Εκτελεστικός επίτροπος της πανεργατικής ένωσης “Πρόοδος”.
Υποψήφιος βουλευτής Θεσσαλονίκης και Κατερίνης με το ΕΜΕΑ στις εκλογές του1933.
Το 1935 εξόριστος στον Άϊ Στράτη.
65) Καράγιωργος Λάμπρος του Κωνσταντίνου. Από τα
Θεοδώριανα Άρτας. Στέλεχος του ΚΚΕ.
66) Καραγιάννης Αυγέρης του Δημητρίου. Αγρότης. Από τη
Σαλμώνη Ηλείας. Στέλεχος ΚΚΕ και ΕΑΜ. Κρατούμενος στη Λάρισα το 1943.
67) Καραθανάσης Ιωάννης τουΧριστόδουλου. Αγρότης. Από
τον Παγώνδα Σάμου. Στέλεχος του ΚΚΕ, μέλος ενός απ’ τους πρώτους πυρήνες του ΚΚΕ
το 1928 στη Σάμο. Πήρε μέρος στο αγροτικό συλλαλητήριο στον Παγώνδα το 1933 και
προφυλακίστηκε. Ακολούθησαν νέες διώξεις και εξορίες.
68) Καρανικόλας Κώστας
69) Καραντώνης Ζαφείριος του Ευθυμίου και της Ασπασίας.
Οικοδόμος. Πρόσφυγας, γεννήθηκε το 1906 στη Ραιδεστό Ανατ. Θράκης. Κάτοικος
Δραπετσώνας. Μέλος του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ.
70) Καράσσο Μωυσής Εβραίος από τη Θεσσαλονίκη.
Έμπορος (ή υποδηματεργάτης). Στέλεχος του ΚΚΕ.
71) Καρατζάς Παύλος _από το Μαρμάρι Εύβοιας. Γιός
πολυμελούς αγροτικής οικογένειας, έζησε από μικρός την τσιφλικάδικη
εκμετάλλευση, όταν ο πατέρας του δούλευε κολλήγος στο νησί Πεταλιοί, ιδιοκτησία
τουμεγαλοεφοπλιστή Εμπειρίκου. Έφυγε από το νησί και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα,
όπου δούλεψε ως εργάτης ξυλουργείου. Στέλεχος του ΚΚΕ και του Συνδικάτου Ξύλου. Βρέθηκε
ένα σημείωμά του μετά την εκτέλεση: «Παύλος
Καρατζάς, εξόριστος από το 1936. Με πήραν για εκτέλεση 1 Μαΐου 1944».
72) Κάρλος Γεώργιος
73) Κηπουρός Απόστολος του Πασχάλη. Αγρότης. Από το
Σουφλί (ή τις Σέρρες). Στέλεχος του ΚΚΕ.
74) Κλαπατσέας Κων/νος του Παναγιώτη. Φοιτητής Νομικής.
Γεννήθηκε το 1916. Από τη Σαϊδόνα Μεσσηνίας. Στέλεχος του ΚΚΕ και της
ΟΚΝΕ.
75) Κοβάνης Γεώργιος
76) Κόκκινος Θεοφάνης Αγρότης. Από τη Θράκη.
77) Κοντογιάννης Γεώργιος («Τσουράπας»). Από το
Παλιόκαστρο Σάμου. Μέλος του ΚΚΕ. Υποψήφιος βουλευτής Σάμου με το Π.Μ. το
1936.
78) Κορνάρος ή Κορναράκης Παναγιώτης του Γιώργου. Γεννήθηκε στο
Σφακοπηγάδι Κισσάμου Χανίων το 1908. Στέλεχος του ΚΚΕ. Σπούδασε φιλολογία στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών, συμμετείχε στις φοιτητικές κινητοποιήσεις στα τέλη του1929,
με αποτέλεσμα να αποβληθεί από όλα τα πανεπιστήμια. Αργότερα συντάκτης στον
Ριζοσπάστη. Στον Ριζοσπάστη, την περίοδο 1932-1934, αναφέρονται πολλές
διώξεις και φυλακίσεις του. Υποψήφιος βουλευτής Χανίων το 1935 με το ΕΜΕΑ και
το 1936 με το Π.Μ.
79) Κοσμάς Δημήτριος του Γιώργου και της Πανάγιως.
Δάσκαλος. Από το Μιχαλίτσι Γιαννίνων. 31 χρόνων. Στέλεχος του ΚΚΕ.
80) Κοσμερίδης Αθανάσιος Οδοντοτεχνίτης. Από την
Καλλιθέα Αττικής. 38 χρόνων. Στέλεχος του ΚΚΕ.
81) Κοσμίδης Στράτος _Από την Καλαμαριά
Θεσσαλονίκης (ή το Κιλκίς).
82) Κουβελιώτης Χρήστος του Γιώργου. Γεννήθηκε το 1903.
Από τον Πήδασο Μεσσηνίας. Τελειόφοιτος της Ανωτ. Εμπορικής (ή του Οικονομικού
Τμήματος της Νομικής). Ως Πρόεδρος της Κοινότητας Πηδάσου προώθησε τη
δημιουργία Συνδέσμων μεταξύ των Κοινοτήτων και τον θεσμό των κοινοτικών
συνεδρίων. Το 1934 εκδίδει την εφημερίδα “Πήδασος”, η οποία όμως κλείνει βίαια
και ο ίδιος διώκεται. Ηγετική μορφή στη μεγάλη σταφιδική εξέγερση της Μεσσηνίας
τον Αύγουστο του 1935. Υποψήφιος βουλευτής Μεσσηνίας με το Π.Μ. το
1936. Συνελήφθη τον Ιούνη του 1936, λίγο πριν το σταφιδικό συνέδριο του Πύργου
και εξορίστηκε στη Σίκινο. Αργότερα μεταφέρεται στην Ακροναυπλία
83) Κουής Δημήτριοςαπό τα Κρέσταινα Ηλείας.
84) Κουργιώτης Δημήτριος του Βασίλη. Εργάτης.
Πρόσφυγας, γεννήθηκε στη Κίο της Μ. Ασίας το 1914. Κάτοικος Θεσσαλονίκης.
Στέλεχος του ΚΚΕ. Επί δικτατορίας Μεταξά πέρασε στην παρανομία, τον Αύγουστο του1938
συνελήφθη και κλείστηκε στην Ακροναυπλία.
85) Κουσέσης Γεώργιος ή Κουσέτης.
86) Κουσίσης Σταμάτης ή Σπύρος Γεννήθηκε το 1918 στην Κάρυστο,
κάτοικος Μοσχάτου Αττικής. Καζαντζής, πρόεδρος του Σωματείου Λεβητοποιών Αθηνών.
Συνελήφθη και οδηγήθηκε στην Ακροναυπλία στις 14-8-1937.
87) Κούτης Γεώργιος ή Κούσης. Κάτοικος Ν. Ιωνίας
Αττικής.
88) Κουτσοβός Ηλίας _Από την Πύλο. Στέλεχος του ΚΚΕ.
Έλαβε μέρος στα «σταφιδικά» της Μεσσηνίας το 1935.
89) Κρόκος Γεώργιος Δάσκαλος και μετά οικοδόμος.
Από το Στελί Ικαρίας. 39 χρόνων. Αρχειομαρξιστής στο πρώτο του ξεκίνημα,
αργότερα προσχώρησε στην τροτσκιστική ΕΟΚΔΕ και ΚΔΚΕ. Μεταφερόμενος
στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, κατάφερε να στείλει έναν τελευταίο χαιρετισμό
στην οικογένειά του: «Να
σταλή Άνναν Κ. Πλακίδη, Κάμπος Ικαρίας. Σας φιλώ όλους απ’ τον τόπο της
εκτέλεσης 1-5-πρωί».
90) Κυρανούδης Αθανάσιος Αγρότης. Από το Σουφλί.
Στέλεχος του ΚΚΕ.
91) Κυριακούδης Δημήτριος Αγρότης. Από το Σιτοχώρι
Σερρών. 35 χρόνων. Μέλος του ΚΚΕ. Συνελήφθη το 1937, μεταφέρθηκε στη
Φολέγανδρο, Ακροναυπλία και Πύλο.
92) Κυριαζής Εμμανουήλ Τσαγκάρης. Από τη Δράμα.
Κρατούμενος στη Λάρισα το 1943.
93) Κωνσταντινίδης Αλέκος Υδραυλικός. Πρόσφυγας,
γεννημένος στο Βατούμ της Ρωσίας το 1900. Κάτοικος Αργυρούπολης Αττικής.
94) Κωνσταντινίδης Δημήτριος Τροχιοδρομικός. Από τη
Θεσσαλονίκη. Επικεφαλής του συνεργείου μηχανουργών στο στρατόπεδο
Χαϊδαρίου.
95) Κωνσταντινίδης Κώστας
96) Λαζαρίδης Ανέστης Γεννήθηκε στην Καισάρεια της
Μ. Ασίας το 1912. Το 1924 ήλθε πρόσφυγας στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε
στην Ελευσίνα. Αχθοφόρος. Στέλεχος του ΚΚΕ. Τον Σεπτέμβριο του 1938 πιάστηκε
και εξορίστηκε στην Ανάφη και μετά στην Ακροναυπλία. Το 1942 μεταφέρθηκε
άρρωστος σαν όμηρος στο Τζάνειο. Στο στρατόπεδο της Λάρισας το 1943.
97) Λαμπρινίδης Εμμανουήλ του Ευτύχιου. Υπάλληλος της
Ηλεκτρικής Εταιρείας. Από την Αθήνα. 33 χρόνων. Μέλος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Σε
σημείωμά του που έριξε από το καμιόνι που μεταφερόταν στον τόπο της εκτέλεσης
έγραφε: «Αφήνω γεια
σε όλους … Ζήτω το ΕΑΜ».
98) Λιακίδης Θεόφιλος Εργάτης. Από τη Δάφνη
Καλαβρύτων. Κάτοικος Αργυρούπολης Αττικής.
99) Λυμπερόπουλος Παύλος Εργάτης. Από τα Ταμπούρια
Πειραιά.
100) Μαγκάκης ή Μαγκανάς Κων/νος
101) Μακέδος ή Παρασκευάς ΔημοσθένηςΚαπνεργάτης. Από την Καβάλα. Στέλεχος του ΚΚΕ,
συνδικαλιστής. Πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Καβάλας το 1934 επί δημαρχίας
Παρτσαλίδη.
102) Μακρής Κων/νος Λογιστής. Από το Λουτράκι
Κορινθίας.
103) Μάλλης Αχιλλέας
104) Μαλτέζος Γεώργιος
105) Μαμαλάκης Γεώργιος του Γιάννη. Βυρσοδεψεργάτης.
Από τα Αγκουσελιανά Αγ. Βασιλείου Ρεθύμνου. Κάτοικος Κοκκινιάς Πειραιά. 43
χρόνων. Στέλεχος του ΚΚΕ και του Εργατικού Κέντρου Πειραιά. Υποψήφιος βουλευτής
Πειραιά στις εκλογές του1935 με το ΕΜΕΑ. Στις 8-12-1932 καταδικάστηκε σε 8
μήνες φυλάκιση και ένα χρόνο εξορία για παράβαση του «ιδιώνυμου». Το 1935
εξόριστος στη Σίκινο και αργότερα στην Ακροναυπλία και την Πύλο.
106) Μανέκας Νικόλαος του Κώστα. Γεννήθηκε το 1903
στο Ζαγόρι της Ηπείρου, απ’ όπου και έφυγε μικρός αναζητώντας καλύτερη τύχη και
βρέθηκε στη Χωριστή Δράμας, όπου άρχισε να δουλεύει ως αυτοκινητιστής. Αργότερα
εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Στέλεχος της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ, γενικός γραμματέας
του Σωματείου Αυτοκινητιστών Θεσσαλονίκης. Υποψήφιος βουλευτής Θεσσαλονίκης
στις εκλογές του 1935 με το ΕΜΕΑ και 1936 με το Π.Μ. Πήρε μέρος στα γεγονότα του
Μάη του1936. Λίγες μέρες αργότερα συνελήφθη και στάλθηκε στον Άϊ Στράτη, αλλά
δραπέτευσε ένα χρόνο περίπου αργότερα και πέρασε στην παρανομία. Το 1939
συνελήφθη ξανά και στάλθηκε αρχικά στις φυλακές της Αίγινας και αργότερα στην
Ακροναυπλία
107) Μανιατέας Θεόδωρος Τσαγκάρης. Από την Κόρινθο.
Στέλεχος του ΚΚΕ. Υποψήφιος δήμαρχος Κορίνθου το 1934, υποψήφιος βουλευτής
Κορινθίας στις εκλογές του1935 με το ΕΜΕΑ και 1936 με το Π.Μ. Σημ.: Ο Γ. Κουβάς
αναφέρει ότι ο αδελφός του ήταν υποψήφιος, στον Ριζοσπάστη της εποχής όμως
βρίσκω ότι ήταν ο Θεόδωρος Μανιατέας.
108) Μαριακάκης Νικόλαος του Μανώλη. Γεωπόνος. Γεννημένος
το 1911 στα Χανιά. Το 1935 ήταν μέλος του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Αγροτικού
Κόμματος στην Κρήτη. Μαζί με τον Βαγγέλη Κτιστάκη πάλεψαν κατά της Κονδυλικής
«κοσμογονίας» και συνέχισε τον αγώνα του κατά της δικτατορίας Μεταξά,
πρωτοστατώντας σε όλες τις αντιδικτατορικές διαδηλώσεις. Πιάστηκε τον Μάρτη του1937,
την επόμενη του μνημόσυνου τουΕλ. Βενιζέλου, που έγινε στο Ακρωτήρι. Ο Γεν.
Διοικητής Κρήτης του πρότεινε να αφεθεί ελεύθερος και να σταλεί με υποτροφία
στο εξωτερικό, μια και είχε πρωτεύσει στον διαγωνισμό του Γεωργικού
Επιμελητηρίου, υπό τον όρο να δηλώσει, έστω και προφορικά, ότι «εφεξής θα ασχολείται μόνον με την επιστήμην
και την οικογένειάν του». Αρνήθηκε να το δεχθεί και εκτοπίστηκε στην Ανάφη,
μετά στην Ακροναυπλία, και την Πύλο. Κατά τη μεταφορά του από το Χαϊδάρι
στην Καισαριανή για εκτέλεση, πέταξε ένα σημείωμα: «Καλύτερα να πεθαίνη κανείς στον αγώνα για τη
λευτεριά παρά να ζη σκλάβος. 1.5.44. Νίκος Μαριακάκης, γεωπόνος. Χανιά Κρήτης.
Όποιος το βρη να μη το καταστρέψη».
109) Μαρκούσης Αθανάσιος Από τον Δάφνο Δωρίδας (ή το
Λιδωρίκι). Γαλατάς. Κάτοικος Αθήνας. Στέλεχος του ΚΚΕ.
110) Μαυράκης Ιωάννης
111) Μαυροκεφαλίδης Ιωάννης ηλεκτρολόγος. Πρόσφυγας,
γεννήθηκε το 1916 στην Οινόη Πόντου. Κάτοικος Θεσσαλονίκης. Στέλεχος του ΚΚΕ.
112) Μέκαλης Πάνος του Θωμά. Εργάτης. Από τα
Γιάννινα. Μέλος του ΚΚΕ. Το 1933 φυλακίζεται στις φυλακές Ακραίου (Ηπείρου).
Τον Ιούνιο του1936, όντας καταζητούμενος επειδή είχε καταδικαστεί από την
Ασφάλεια σε 2 χρόνια εξορία, συνελήφθη στη Θεσσαλονίκη και παραπέμφθηκε με την
κατηγορία της εσχάτης προδοσίας (Ριζ. 15-6-36).
113) Μελισσαρόπουλος Ιωάννης του Ηλία_“βρέθηκε” μέσω αναζητήσεων του Ερυθρού
Σταυρού.
114) Μερκούρης Δημήτριος
115) Μήτσης Ηρακλής του Παναγιώτη και της
Ευανθίας. Αρτεργάτης – μπογιατζής. Από τα Κάτω Ραβένια Γιαννίνων. 30 χρόνων.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ήταν διευθυντής της αρχειομαρξιστικής
εφημερίδας “Πάλη των Τάξεων”. Αργότερα προσχώρησε στο τροτσκιστικό ρεύμα
116) Μόσχος Μήτσος από το Αίγιο. 31 (ή 26)
χρόνων. Ανάπηρος πολέμου. Στέλεχος του ΕΑΜ. Κρατούμενος στη Λάρισα το 1943.
117) Μπεραχιά Ανρί ή Περαχιά. Εργάτης. Εβραίος
από τη Θεσσαλονίκη. Στέλεχος του αρχειομαρξιστικού ρεύματος κατά τον
Μεσοπόλεμο, γραμματέας της ΚΟΜΛΕΑ στη Θεσσαλονίκη, υποψήφιος βουλευτής στις
επαναληπτικές εκλογές Θεσσαλονίκης το 1933. Εξέδιδε την εφημερίδα “Προλετάριος”
στα ελληνικά και στη λαντίνο, και είχε ιδρύσει το “Ακαδημαϊκό Βιβλιοπωλείο”.
Στη συνέχεια, μέλος τουΚΑΚΕ.
118) Νεγρεπόντης Νίκος του Ματθαίου. Καπνεργάτης.
Πρόσφυγας, γεννήθηκε στη Σμύρνη. Κάτοικος Καβάλας. Στέλεχος του ΚΚΕ και του Συνδικάτου
Καπνεργατών. Δημοτικός σύμβουλος Καβάλας το 1934.
119) Νικολαΐδης Δημήτριος (Τάκης) του Παναγιώτη. Από τη
Θεσσαλονίκη. Στέλεχος του ΚΚΕ. 31 χρόνων. Εξόριστος το 1935 στον Άϊ Στράτη, στο
υπόμνημα των εξόριστων προς την κυβέρνηση για να τους δοθεί αμνηστία υπογράφει
ως υποδηματοποιός (30-11-1935).
120) Νικολόπουλος Ιωάννης του Αλεξάνδρου. Από την
Κοκκινιά Πειραιά. Εξόριστος το 1935 στον Άϊ Στράτη, στο υπόμνημα των εξόριστων
υπογράφει ως μηχανουργός.
121) Ντάσιος ή Κατσαρός Σωτήριος Αγρότης. Από τον Τύρναβο
Λάρισας.
122) Ντορέας Γεώργιος
123) Οικονόμου Βασίλειος Τσαγκάρης. Από το Μεσοβούνι
Ζαγορίου Ηπείρου.
124) Ουραΐλογλου Βασίλειος Τσαγκάρης. Από τον Πειραιά.
Στέλεχος του ΚΚΕ.
125) Ορφανός Ηλίας
126) Πανέτης Χρήστος _μνημονεύεται
ως αγωνιστής από την Πεντέλη.
127) Πανταζής Δημήτριος _σύμφωνα
με τις περισσότερες πηγές (Κουβάς, Φλούντζης, ΚΚΕ) ήταν αρτεργάτης, στέλεχος του
ΚΚΕ, κάτοικος Καισαριανής και Ακροναυπλιώτης.
128) Παπαβασιλείου Βασίλειος Ράφτης. Από το Βελβεντό
Κοζάνης.
129) Παπαγιάννης Ιωάννης ή Παπαϊωάννου. Εργάτης. Από
την Ξάνθη _32 χρόνων (αλλού λανθασμένα αναφέρεται ως εκτελεσμένος στο Κούρνοβο).
130) Παπαδήμας Βασίλειος του Νίκου. Γεννήθηκε στην Πύλο
το 1909. Το 1938 πήρε πτυχίο πρακτικού μηχανικού. Εργαζόταν στο εργοστάσιο της
Ανώνυμης Εταιρείας Οινοπνευματοποιίας (ΑΕΟΠ) στη Γιάλοβα Μεσσηνίας. Στις 6 Αυγούστου1941
συνελήφθη από Ιταλούς καραμπινιέρους και Έλληνες χωροφύλακες με βάση
καταστάσεις ονομάτων που είχε παραδώσει η ελληνική κυβέρνηση στους κατακτητές.
Μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο του Ναυπλίου και στη συνέχεια της Λάρισας. Ήταν
αδελφός τουεκδότη και αντιστασιακού Δημήτρη Παπαδήμα/
131) Παπαδημητρίου Δημήτριος του Ανδρέα. Υπάλληλος των
ΣΠΑΠ. Από την Καλαμάτα. 44 χρόνων. Κάτοικος Κοκκινιάς Πειραιά. Στέλεχος του ΚΚΕ
και των Συνδικάτων (αλλού λανθασμένα αναφέρεται ως εκτελεσμένος στο Κούρνοβο).
132) Παπαδόπουλος Δημήτριος _Οικοδόμος, πρόσφυγας από τον
Πόντο, κάτοικος Καλλιθέας, στέλεχος του ΚΚΕ και του Συνδικάτου Οικοδόμων,
υποψήφιος βουλευτής Αττικής στις εκλογές του1935 με το ΕΜΕΑ∙ το 1936, όντας
γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Οικοδόμων, συλλαμβάνεται, στέλνεται
εξορία και από εκεί στην Ακροναυπλία. Όντας πολύ κοινό όνομα κατά τον Φλούντζη,
ο παραπάνω Δημ. Παπαδόπουλος («Πρόεδρος» ή «Βαν Μιν») εκτελέστηκε από τους
Γερμανούς στον Πειραιά στις 7-1-1943 μαζί με άλλους Ακροναυπλιώτες (το έχει το
όνομα στον κατάλογο των 200, αλλά όχι ως Ακροναυπλιώτη). Στη Λάρισα αναφέρεται
άλλος κρατούμενος Δημ. Παπαδόπουλος από τη Νίκαια.
133) Παπαδόπουλος Ευάγγελος
134) Παπαδόπουλος Κων/νος του Ιωάννη. Από το Καστόρι
Σπάρτης. Κρατούμενος στη Λάρισα το 1943.
135) Παπαδόπουλος Μαν. Μανούσος ή Μανασής. Κουρέας.
Από την Καβάλα.
136) Παπαδόπουλος Μύρων του Ευσταθίου. Πρόσφυγας, από
την Αργυρούπολη Πόντου. Κάτοικος Μεσιανού Κιλκίς. Δάσκαλος, και, μετά τη
συνταξιοδότησή του, αγρότης και συνεταιριστής. Στέλεχος του ΚΚΕ. Υποψήφιος
βουλευτής Κιλκίς με το Π.Μ. στις εκλογές του1936. Στην Ακροναυπλία δίδασκε στους
κρατούμενους Μαθηματικά.
137) Παπάζογλου Ευάγγελος
138) Παπαμιχάλης Γεώργιος Ναυτικός. Από τη
Σαλαμίνα.
139) Παπανδρέου Κώστας του Χρυσόστομου. Σερβιτόρος.
Από τον Αμπελώνα (Καζακλάρ) Λάρισας. Μέλος του ΚΚΕ και μέλος του ΔΣ του Σωματείου
Σερβιτόρων.
140) Παπανίκας Γεώργιος του Γιάννη.
141) Πασχαλίδης Θεμιστοκλής του
Ιωάννη. Κάτοικος Καισαριανής.
142) Πατσανιάν Κεβόρκ _αλλού λανθασμένα Παρετσαριάν.
Από το Δουργούτι Αθήνας. Χοροδιδάσκαλος. Στέλεχος του ΚΚΕ.
143) Πίττακας Γεώργιος _Γεννήθηκε το 1903 στο
Φραντάτο Ικαρίας. Πήρε μέρος στο εργατικό κίνημα από το 1924. Ήταν
τραμβαγιέρης, αλλά διώχθηκε και έγινε μπογιατζής. Στέλεχος του ΚΚΕ. Το 1931
πήρε μέρος στην εξέγερση στον Κάμπο Ικαρίας, που κατέληξε στο διώξιμο της
Αστυνομίας. Δικάστηκε ερήμην σε φυλάκιση και εξορία. Δούλευε στην Εργατική
Βοήθεια Αθήνας. Επί δικτατορίας Κονδύλη φυλακίστηκε στην Αίγινα. Στις
28-10-1940 βγήκε από την παρανομία και ζήτησε να σταλεί στο μέτωπο να πολεμήσει
τον Ιταλό επιδρομέα. Αμέσως οι ντόπιοι φασίστες τον έκλεισαν φυλακή και τον
έστειλαν στην Ακροναυπλία.
144) Πίτσος Ιωάννης
145) Πιτσούλης Δημήτριος
146) Πλακοπίτης Νικόλαος του Γιάννη. Χτίστης. Γεννήθηκε
το 1906 στην Κοζάνη. Οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ το 1927 και στη συνέχεια αναδείχθηκε
στέλεχος τουΚΚΕ. Μέλος του Εργατικού Κέντρου και πρόεδρος του Συνδικάτου Οικοδόμων
Κοζάνης. Εκδότης της εφημερίδας ‘Παλλαϊκό Μέτωπο’ και ταυτόχρονα ανταποκριτής του
Ριζοσπάστη στην Κοζάνη. Υποψήφιος βουλευτής Κοζάνης στις εκλογές του1933 με το
ΕΜΕΑ και του1936 με το Π.Μ. Εξορίστηκε σε Ανάφη και Άϊ Στράτη, και με τη
δικτατορία του Μεταξά εξορίζεται πάλι, αρχικά στη Φολέγανδρο και τελικά στην
Ακροναυπλία και στην Πύλο.
147) Πλατανησιώτης Κώστας
148) Πόλκος Ευάγγελος Δάσκαλος. Από τη Ραχούλα
Καρδίτσας. 35 Χρόνων. Πήρε το πτυχίο δασκάλου από το Διδασκαλείο
Αλεξανδρούπολης το 1925. Κατατάχθηκε με εντολή του Κόμματος στη Χωροφυλακή και
γράφτηκε στη Νομική Σχολή. Μέλος της ΕΕ της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας.
Στέλεχος του ΚΚΕ. Με τη δικτατορία του Μεταξά συλλαμβάνεται και οδηγείται στις
φυλακές Λάρισας, εκτοπίζεται στη Φολέγανδρο, και στη συνέχεια στην Ακροναυπλία,
όπου δίδασκε τους κρατούμενους Φυσική. Πίσω από μια φωτογραφία της κόρης του, που
βρέθηκε μετά την εκτέλεσή του στο σακάκι του είχε σημειώσει: «Κόρη μου, Καίτη Πόλκου, μένει
Κλειούς 22 Θεσσαλονίκη. Να γίνει δασκάλα. Ο πατέρας της».
149) Πολύδωρος Δημήτριος ή Πολυδώρου. Γεννήθηκε το 1910
στο Ζιγοβίστι Γορτυνίας. Το 1928 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και εργάστηκε ως
σερβιτόρος. Στέλεχος του ΚΚΕ, γραμματέας της Ομοσπονδίας Σερβιτόρων. Συνελήφθη
στις 4 Αυγούστου1936 και στάλθηκε στον Άϊ Στράτη και μετά στην Ακροναυπλία.
Προϊστάμενος μαγειρείων στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου.
150) Ποντίκης Κοσμάς του Στέλιου. Ναυτεργάτης. Από
την Αλεξανδρούπολη. Στέλεχος του ΚΚΕ, συνδικαλιστικό στέλεχος των ναυτεργατών
Αλεξανδρούπολης. Το 1932 εκτοπίστηκε στη Σίκινο για ένα χρόνο και το 1935
φυλακίστηκε στις φυλακές Αίγινας. Υποψήφιος βουλευτής Έβρου το 1935 με το ΕΜΕΑ
και το 1936 με το Π.Μ.
151) Πότης Αλέκος
152) Ρεμπούτσικας Δημήτριος Δικηγόρος. Γεννήθηκε το 1905.
Από την Αχαγιά Αχαΐας. Κάτοικος Αθήνας. Στέλεχος του ΚΚΕ. Το τελευταίο του
σημείωμα: «Αγαπημένοι
μου, ο θάνατός μου δεν θα πρέπει να σας λυπήσει, αλλά να σας ατσαλώσει πιο πολύ
για την πάλη που διεξάγετε. Σφίξετε τις καρδιές σας και βγήτε παλικάρια απ’ τη
νέα αυτή δοκιμασία. Έτσι θα μας τιμήσετε καλύτερα. Όταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή
τουγια ανώτερα ιδανικά δεν πεθαίνει ποτέ. 1-5-44 Χαϊδάρι. Με πολλή αγάπη. Σας
φιλώ, Μήτσος».
153) Ρίζος Ηλίας του Δημητρίου.
Μακαρονοεργάτης. Από το Ροβολιάρι Φθιώτιδας. 41 χρόνων. Στέλεχος του ΚΚΕ.
Συνδικαλιστής στη Λαμία.
154) Ρογανάς Γεώργιος Αλλού Ροζάνης, που είναι το
σωστό. Με καταγωγή από τη Ζίτσα Γιαννίνων. Μέλος τουΕΑΜ. Αγωνιστής από την
Πεντέλη, όπως και ο επόμενος.
155) Ρογανάς Ιωάννης Ροζάνης, γιός του προηγούμενου.
Επονίτης. Μαθητής (ή αρτεργάτης).
156) Ρουσσόπουλος Γεώργιος ή Κώστας Αρτεργάτης, γεννημένος στο
Ροδολίβος Σερρών το 1901. Στέλεχος του ΚΚΕ. Υποψήφιος βουλευτής Σερρών στις
εκλογές του1933 με το ΕΜΕΑ. Το 1934 αντιπρόεδρος της Κοινότητας
Ροδολίβου.
157) Σαββόπουλος Σάββας του Κώστα. Εργάτης
μεταλλουργός. Πρόσφυγας, καταγόταν από την Καλλικράτεια Αν. Θράκης και
γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1913. Από μαθητής του Γυμνασίου γίνεται
μέλος της κομμουνιστικής νεολαίας στη Βέροια. Στη γ’ τάξη τουΓυμνασίου
Θεσσαλονίκης αποβάλλεται οριστικά για την κομμουνιστική του δράση. Από τότε
δουλεύει ως εργάτης μεταλλουργός. Οργανώνει το συνδικάτο μεταλλουργών, στέλεχος
της ΟΚΝΕ, του ΚΚΕ και του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης. Το 1935 εκτοπίζεται
για ένα χρόνο στην Ανάφη. Τον Ιούλιο του1937, συλλαμβάνεται, βασανίζεται στην
Ασφάλεια Θεσσαλονίκης, και μεταφέρεται στην Ακροναυπλία.
158) Σακκάς Κώστας του Χρήστου. Κουρέας. Από την
Ήπειρο. Στέλεχος τουΚΚΕ. Το ’35 στον Άϊ Στράτη.
159) Σαμόπουλος Γεώργιος ή Σταμόπουλος. Από τη
Μυτιλήνη.
160) Σαντομοίρης Φώτης Μουσικός, βολιστής. Από τις
Σέρρες ή Δράμα.
161) Σερδερίδης Κοσμάς Αγρότης. Γεννήθηκε το 1905
στην Αργυρούπολη Πόντου. Το 1918 ήλθε πρόσφυγας στο Γερακαριό Κιλκίς. Μέλος του
ΚΚΕ. Από νέος πήρε μέρος στο αριστερό κίνημα και το 1930, με το «ιδιώνυμο»,
εξορίστηκε στη Σαντορίνη για δύο χρόνια. Τον Απρίλη του1937 πιάστηκε και
εξορίστηκε στην Φολέγανδρο, και, αργότερα, μεταφέρεται στην Ακροναυπλία.
162) Σκλάβαινας Στέλιος Από τη Σίφνο. Κάτοικος Ν.
Κόσμου Αττικής. Τυπογράφος. Επιφανές στέλεχος του ΚΚΕ προπολεμικά, που αργότερα
διαγράφηκε, βουλευτής, γνωστός από το σύμφωνο Σοφούλη – Σκλάβαινα του1936.
163) Σουκατζίδης Ναπολέων Γεννήθηκε στις 11-12-1909 στα
Μουδανιά της Μ. Ασίας από γονείς δασκάλους. Η οικογένειά του βρέθηκε από την
Προύσα στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης το 1922. Φοίτησε στην Εμπορική Σχολή του Ηρακλείου
και εργάστηκε ως λογιστής και αλληλογράφος στο εργοστάσιο της εταιρείας «Μίνως»
στην Ιεράπετρα. Στέλεχος του ΚΚΕ, πρόεδρος των Εμποροϋπαλλήλων Ηρακλείου.
Πιάστηκε στις 6-6-1936 και εξορίστηκε στον Άϊ Στράτη, και μετά ένα χρόνο στην
Ακροναυπλία. Ηγετική μορφή των Ακροναυπλιωτών, εκτελούσε χρέη διερμηνέα στο στρατόπεδο
Χαϊδαρίου. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες ότι την ημέρα της εκτέλεσης ο διοικητής
Φίσερ πρότεινε σ’ αυτόν και τον Αντ. Βαρθολομαίο να παραμείνουν στο στρατόπεδο,
αλλά αυτοί αρνήθηκαν. Τα τρία σημειώματα που άφησε: Στον πατέρα του: «Πατερούλη. Πάω για
εκτέλεση. Νάσαι περήφανος για τον μονάκριβο γιό σου. Ν’ αγαπάς, να λατρεύεις
την κορούλα σου και την αδελφούλα μου. Κ’ οι δυο μεγάλοι άνθρωποι. Γεια. Γεια
πατερούλη. Ναπολέων». Στην αρραβωνιαστικιά του: «Η τελευταία μου σκέψη
μαζί σου. Θα ‘θελα να σε κάμω ευτυχισμένη. Ν’ αγαπάς πολύ το μπαμπά και την
αδελφούλα μου. Να βρεις σύντροφο της ζωής σου άξιό μου και άξιό σου. Γεια χαρά.
1-5-44. Ναπ. Σουκατζίδης. Υ.Γ. Κάτι ενθύμια θα σου δώσει ο Ζήσης».
Στην αδελφή του: «Αδελφούλα.
Πάω για εκτέλεση. Σε λάτρευα πολύ όπως λάτρευα και το γυναικούλι μου. Δεν
μπόρεσα να σας κάμω ευτυχισμένους. Λίγη αγάπη στο μπαμπά όσο να ζη. Γεια σου.
Γεια σου λατρευτή μου αδελφούλα».
164) Σόφης Δημήτριος Επονίτης. Από την Πεντέλη.
Μαθητής. Αυτό το σημείωμα άφησε πριν την εκτέλεσή του: «Χαίρετε φίλοι. Εκδίκηση. Μάνα
μη λυπάσαι. Χαίρε μάνα. Δημήτρης Σόφης».
165) Σόφης Χρήστος Επονίτης. Από την Πεντέλη.
Πιθανόν αδελφός του προηγούμενου. Σε άλλες πηγές αναφέρεται και τρίτος με το
ίδιο επώνυμο, Σόφης Ανδρέας. Ο Γ. Κουβάς γράφει ότι προσπάθησε να εξακριβώσει
αν ο Ανδρέας Σόφης είναι πατέρας των δύο αδελφών, αλλά δεν βρήκε άκρη. Στο ηρώο
της Παλ. Πεντέλης πάντως είναι γραμμένα τα ονόματα των Δημήτρη και Ανδρέα Σόφη.
Η Ιωάννα Τσάτσου, γράφει στο βιβλίο της: «Μια
μητέρα απ’ την Πεντέλη βρήκε το σακάκι τουγιού της. Το αγκάλιασε και το
κρατούσε σφιχτά πνιγμένη με τα δάκρυά της. Έπειτα σαν μπόρεσε να κοιτάξει γύρω
της, πήρε το μάτι της κάποιο ρούχο του πιο μικρού κρατούμενου παιδιού της. Την
μεταφέρανε αναίσθητη».
166) Σούλας Χρήστος _ Γεννήθηκε το 1912 στην
Τσερκοβίτσα της Β. Ηπείρου. Αρτεργάτης και ξυλουργός. Αρχειομαρξιστής, αργότερα
μέλος των τροτσκιστικών ΟΚΔΕ και ΕΟΚΔΕ. Συνδικαλιστής, γραμματέας του Συνδικάτου
Αρτεργατών Πειραιά. Υπεύθυνος έκδοσης της εφημερίδας της ΟΚΔΕ “Εργατική
Πρωτοπορία”. Στα τέλη του1936 συλλαμβάνεται και εκτοπίζεται στην Ανάφη και μετά
στην Ακροναυπλία.
167) Σπυρίδης Γεώργιος Σιδηροδρομικός. Στέλεχος τουΚΚΕ
και του Συνδικάτου Σιδηροδρομικών. Κάτοικος Αθήνας. Το 1935 εξόριστος στην
Ανάφη, μετά στην Ακροναυπλία.
168) Στάθης Ιωάννης του Κώστα. Αγρότης (ή
δάσκαλος). Από τα Σέρβια Κοζάνης. 32 χρόνων. Στέλεχος του ΚΚΕ.
169) Σταμούλης Βασίλειος του Αναστασίου. Γιός
πολυμελούς οικογένειας, γεννήθηκε το 1911 στη Ζίτσα Γιαννίνων, όπου και
φοίτησε στο δημοτικό σχολείο και στο σχολαρχείο. Το 1928 πήγε στην Αθήνα και
έμαθε την τέχνη του τυπογράφου, επάγγελμα το οποίο άσκησε αρχικά στα Γιάννινα,
στην εφημερίδα “Ηπειρωτικός Αγών” και στη συνέχεια στην Αθήνα, στον Ριζοσπάστη,
ενώ φαίνεται πως ασχολήθηκε παράλληλα και με τη δημοσιογραφία. Μέλος του ΚΚΕ
170) Σταύρου Σπύρος
171) Στρατής Αλμπέρτος _αλλού Εσδρατή Αλμπέρτος, που
είναι το σωστό. Εβραίος από τη Θεσσαλονίκη. Τσαγκάρης.
172) Συνοδινός Απόστολος Ξυλουργός. Πρόσφυγας,
γεννήθηκε στην Πάνορμο της Μ. Ασίας το 1908. Κάτοικος Σερρών. Στέλεχος του ΚΚΕ.
Γραμματέας της Περιφερειακής Κομματικής Οργάνωσης Δράμας του Κόμματος. Το 1936
με το κίνημα της Δράμας δεν μπόρεσε να ξεφύγει, τον έπιασαν και τον έστειλαν
στις φυλακές της Ακροναυπλίας.
173) Ταλαίπωρος Ηλίας Αγρότης. Από τον Παγώνδα
Σάμου.
174) Ταμπάνος Βασίλειος ή
Ταμιζόνος ή Φίλιππος _του Θεοδόση. Ιδιωτικός υπάλληλος. Από τη Λευκάδα. 51
χρόνων. Στέλεχος του ΚΚΕ. Από πολύ νέος ασπάστηκε τις ιδέες του κομμουνισμού
και ανέπτυξε δράση στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Το 1932 εξορίστηκε στον Άϊ
Στράτη. Όταν απολύθηκε, εργάστηκε στον Ριζοσπάστη. Το 1936 η δικτατορία του Μεταξά
τον εξόρισε στην Ανάφη για ένα χρόνο. Μετά μεταφέρθηκε στην Ακροναυπλία και
στην Πύλο.
175) Τζανετής Χρήστος
176)
Τζίμος Ανδρέας
177) Τζοάνος Περικλής Τσαγκάρης. Από την
Καβάλα.
178) Τζωρτζάτος Κώστας Οικοδόμος ή ξυλουργός.
Γεννήθηκε στη Σάμη Κεφαλονιάς το 1907. Κάτοικος Πάτρας. Υποψήφιος βουλευτής
Αχαΐας το 1935 με το ΕΜΕΑ.
179) Τούμπας Θανάσης Σπουδαστής του Πολυτεχνείου.
Στέλεχος της ΕΠΟΝ. Ανιψιός του ναυάρχου Τούμπα.
180) Τούρπας Παναγιώτης από το Σουφλί. Υπάλληλος τουΟΣΕ
και μετά δάσκαλος. Στέλεχος του ΚΚΕ. Υποψήφιος βουλευτής Έβρου το 1935 με το
ΕΜΕΑ και το 1936 με το Π.Μ. Στις 20-8-1935 συλλαμβάνεται και εκτοπίζεται στην
Ανάφη. Αργότερα, έγκλειστος στην Ακροναυπλία.
181) Τσαλίκης Τάσος Δάσκαλος. Γεννήθηκε το 1911
στην Αργαλαστή Μαγνησίας. Τις διδασκαλικές του σπουδές τις έκανε στο
Διδασκαλείο Λαμίας που γράφτηκε το 1928. Συνελήφθη το 1937 και στάλθηκε στον Άϊ
Στράτη και μετά στην Ακροναυπλία, όπου δίδασκε στους κρατούμενους Ελληνικά
Στέλεχος του ΚΚΕ.
182) Τσερμέγκας Μιχάλης Εργάτης (ή αγρότης). Από το
Μαυράτο Ικαρίας. 32 χρόνων. Στέλεχος της ΟΚΝΕ και τουΚΚΕ. Εξόριστος από τον
καθεστώς της 4ης Αυγούστουστον Άϊ Στράτη, βρέθηκε φυλακισμένος
στην Ακροναυπλία όταν άρχισε ο πόλεμος. Νοσοκόμος στο στρατόπεδο
Χαϊδαρίου.
183) Τσίκας Αλέξανδρος Γιός του δασκάλου – λόγιου
Μάνθου Τσίκα, γεννήθηκε στο Γραμμένο Γιαννίνων το 1909. Αφού φοίτησε δύο χρόνια
στο Γυμνάσιο στα Γιάννινα, διέκοψε τις σπουδές του κι έγινε τσαγκάρης. Αργότερα
άνοιξε δικό τουκατάστημα στο χωριό και το 1935 στην Αθήνα. Στέλεχος του ΚΚΕ. Με
την δικτατορία τουΜεταξά στάλθηκε εξόριστος στη Σίφνο, και αργότερα στην
Ακροναυπλία.
184) Τσίρκας Κώστας του Γιώργου. Δάσκαλος.
Γεννήθηκε το 1906 στα Πράμαντα Γιαννίνων. Το 1926 τελείωσε το μονοτάξιο
Γυμνάσιο Γιαννίνων και διορίστηκε δάσκαλος στο χωριό Ψέλτσκο (Κυψέλη)
Καστοριάς. Το 1930 μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου παράλληλα με την εργασία τουγράφτηκε
και στη Νομική Σχολή. Στέλεχος του ΚΚΕ, συνδικαλιστής, πρόεδρος τουΣυλλόγου των
προοδευτικών δασκάλων «Αναγέννησις». Μετά την δικτατορία του Μεταξά τέθηκε σε
διαθεσιμότητα, συμμετείχε στο «Αντιδικτατορικό Κίνημα Μακεδονίας» και ήταν
συντάκτης της εφημερίδας «Αντιδικτατορικό Μέτωπο». Πιάστηκε με προδοσία στις
6-5-1938, μαζί με άλλους 75 υπαλλήλους και μεταφέρθηκε στην Ακροναυπλία.
Πριν εκτελεστεί άφησε τρία χαρτάκια. Ένα πέταξε δεμένο σε μαντίλι. Ένα βρέθηκε
στο σακάκι του και ένα στην κουβέρτα του. Στο πρώτο που απευθύνεται στον λαό
έγραφε: «Πρωτομαγιά.
Γεια σας όλοι. Πάμε στη μάχη. Κώστας Τσίρκας. 1-5-44». Στο δεύτερο,
για τους συγγενείς του, έγραφε: «Γεια
και χαρά. Σας φιλώ όλους με πολλή αγάπη. Κώστας Τσίρκας. Μάρνη 52 Αθήνα».
Και
στο τρίτο για τη γυναίκα του και τον γιό του: «Κατίνα, Γεωργούλη. Σας φιλώ με αγάπη. Κώστας
Τσίρκας. Μάρνη 52».
185) Τσολιάκος Ιωάννης
186) Υψηλάντης Κώστας
187) Φάβας Κώστας Αγρότης. Υποψήφιος βουλευτής
Ξάνθης στις εκλογές του1936 με το Π.Μ.
188) Φερετόπουλος Νώντας ή Νικήτας.
189) Φεφές Απόστολος _ Δικηγόρος. Από την Πάτρα.
Πιάστηκε από τους Ιταλούς τον Ιούλη του1941 με βάση καταστάσεις ονομάτων που
είχε παραδώσει η ελληνική κυβέρνηση στους κατακτητές και κλείστηκε στη φυλακή.
Το 1943 κρατούμενος στη Λάρισα (προηγουμένως πιθανότατα στο Ναύπλιο). Ο
Φλούντζης τον έχει Ακροναυπλιώτη, χωρίς να διευκρινίζει πότε κρατήθηκε
εκεί. 190) Φιλόπουλος
Ανέστης
191) Φουντής Στέφανος του Νίκου. Μηχανολόγος –
ηλεκτρολόγος. Γεννήθηκε στον Μανταμάδο Λέσβου το 1908. Σπούδασε στη Γάνδη του Βελγίου
με υποτροφία. Στέλεχος της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ. Το 1936 συλλαμβάνεται και
στέλνεται στην Ανάφη, και από εκεί στην Ακροναυπλία
192) Φωκάς Ιωακείμ 17 χρόνων, μαθητής.
193) Χάλαρης Γεώργιος Από το μπλοκ «15» του στρατόπεδου
Χαϊδαρίου (απομόνωση). Γεννήθηκε το 1916 στην Αθήνα. Πιάστηκε στα τέλη του1942
σε μπλόκο από τους Γερμανούς στη συνοικία Αγ. Ιωάννη Ρέντη.
194) Χαρίτος Χρήστος Καπνεργάτης. Από τον Πειραιά.
Στέλεχος του ΚΚΕ.
195) Χατζηχρίστος Χρήστος Τσαγκάρης. Αρχειομαρξιστής,
συνδικαλιστής στο Συνδικάτο τσαγκάρηδων, μέλος του ΚΑΚΕ. Το 1937 συνελήφθη,
στάλθηκε στη Γαύδο και μετά στην Ακροναυπλία.
196) Χατζόπουλος Φώτιος
197) Χατζόπουλος Νίκος
198) Χριστακόπουλος Δημήτριος (Διομήδης) του Διονυσίου. Από την
Καλαμάτα. Συνδικαλιστής, γραμματέας του σωματείου της οινοπνευματοποιίας Ζαν
Κερού στην Καλαμάτα. Εργοδηγός, βαρελάς.
199) Χρυσάφης Νικόλαος Βυρσοδεψεργάτης. Από το
Καρλόβασι Σάμου. Στέλεχος του ΚΚΕ, συνδικαλιστής, μέλος τουΣωματείου Βυρσοδεψών
«Άγιος Παντελεήμων». Το 1932 φυλακίστηκε με τον «ιδιώνυμο» και το σωματείο
διαλύθηκε. Μετά την αποφυλάκισή του πρωτοστάτησε στην ίδρυση νέου σωματείου με
την επωνυμία «Αναγέννηση»’
200) Χυτήρης Κώστας του Σπύρου. Γεννήθηκε στο
χωριό Κουραμάδες Κέρκυρας το 1906. Δάσκαλος στην Ξάνθη. Στέλεχος του ΚΚΕ. Μέλος
του ΔΣ της ΔΟΕ. Εργάστηκε στο «Διδασκαλικό Βήμα».
__________
Ο
κατάλογος του μνημείου έχει επτά διαφορές σε σχέση με αυτόν του Φλούντζη: Στο
μνημείο δεν υπάρχουν οι Βόκολας ή Μπόκολας Κων/νος, Κάππος Σταύρος, Οικονομίδης
Ορέστης, Πατέστος Αναστάσης, Νανέρης Παναγιώτης, Πανταζής Νικόλαος και Σόφης
Ανδρέας∙ οι τέσσερις πρώτοι, γράφει ο Γ. Κουβάς, διαπιστώθηκε ότι εκτελέστηκαν
στο Κούρνοβο. Αντ’ αυτών υπάρχουν οι Καράγιωργος Λάμπρος, Μελισσαρόπουλος
Ιωάννης, Πασχαλίδης Θεμιστοκλής, οι οποίοι βρέθηκαν μέσω αναζητήσεων του Ε.Ε.Σ.,
καθώς και οι Καραγιάννης Αυγέρης, Κοβάνης Γεώργιος, Μαγκάκης ή Μαγκανάς Κων/νος
και Χατζόπουλος Νίκος. Σε σχέση με άλλους, παλιότερους καταλόγους, οι διαφορές
είναι πολύ περισσότερες.