Σε πέντε ώρες ξημερώνει Κυριακή…

Κάποτε ήταν και σε μας αλλιώς:
Μοσχοβολούσαν οι γειτονιές βασιλικό κι ασβέστη
έπαιζαν τον έρωτα κρυφά στις μά- στις μάντρες τα παιδιά
Σάββατο βράδυ μου έμορφο ίδιο Χριστός ανέστη
κι ένα τραγούδι του Τσιτσάνη κλαίει κά- κλαίει κάπου μακριά

__
και συνέχιζε ο Στέλιος Καζαντζίδης -
Στελάρας για πάντα
__
Πάει κι απόψε τ' όμορφο τ' όμορφο τ' απόβραδο
από Σαββάτο βράδυ πίκρα και σκοτάδι
αχ να 'ταν η ζωή μας Σαββατόβραδο
κι ο Χά- κι ο Χάρος να 'ρχονταν
μια Κυριακή μια Κυριακή το βράδυ

Οι άντρες σχολάν απ' τη δουλειά
και τον βαρύ καημό τους
να θάψουν κατεβαίνουνε στο υπό στο υπόγειο καπηλιό
Και το φεγγάρι ντύνει λες με τ' άσπρο νυφικό του
τις κοπελιές που πλένονται στο φτω- στο φτωχοπλυσταριό
Πάει κι απόψε τ' όμορφο τ' όμορφο τ' απόβραδο από Σαββάτο βράδυ …

Το τραγούδι του Μίκη κυκλοφόρησε τέτοιες μέρες του 1976 σε 45άρι και αργότερα σε βινύλιο (Πολιτεία α – Πολιτεία β με  Γρηγόρη Μπιθικώτση, Στέλιο Καζαντζίδη, Μαρινέλλα, Μαίρη Λίντα & Μανώλη Χιώτη στο μπουζούκι)

Πολιτεία Α΄& Β΄, 1961_1964
Ο κύκλος των τραγουδιών χτίστηκε με πρώτο υλικό τον ποιητικό λόγο των Τάσου Λειβαδίτη και Δημήτρη Χριστοδούλου. Αφετηρία για τη δόμησή του απετέλεσε το «Μάνα μου και Παναγιά», το σπουδαίο τραγούδι σε ρυθμό χασάπικου, που γεννήθηκε τις πρώτες μέρες του Οκτ-1960 στο Παρίσι και σηματοδότησε την έναρξη της συνεργασίας του συνθέτη με τον ποιητή Τάσο Λειβαδίτη. Ο κύκλος εμφανίζεται και ως «Πολιτεία Α», καθώς ακολούθησε η «Πολιτεία Β» (1964), «Πολιτεία Γ» (1994, με τον Μανώλη Μητσιά) και «Πολιτεία Δ» (1996, Πέτρος Γαϊτάνος). Πρόκειται για δύο άλμπουμ με κομμάτια που πέρασαν στη συλλογική συνείδηση, «σφραγισμένα» από τις ερμηνείες των Μπιθικώτση, Καζαντζίδη – Μαρινέλλας, Μαρίας Φαραντούρη, Αντώνη Κλειδωνιάρη, Μιχάλη Ιωαννίδη: «Μάνα μου και Παναγιά», «Δραπετσώνα», «Βρέχει στη φτωχογειτονιά», «Εχω μι’ αγάπη», «Σαββατόβραδο», «Βράχο βράχο», «Παράπονο», «Καημός», «Μετανάστης», «Οι μοιραίοι», «Η μπαλάντα του Αντρίκου», «Γωνιά γωνιά», «Είναι μακρύς ο δρόμος σου», «Στράτα τη στράτα», «Βραδιάζει» και για πρώτη φορά κυκλοφόρησαν σε ενιαίο δίσκο το 1976.

Κάποτε ήταν αλλιώς:
Σήμερα στο “εκτελεστικό απόσπασμα” η κυριακάτικη αργία...
και το _πάλαι ποτέ 5ήμερο
και το ήδη ξεχειλωμένο ωράριο

Αργήσαμε λίγο _χάρη στους αγώνες του ΠΑΜΕ, να γίνουμε Ευρωπαίοι, αλλά ήδη βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για την πλήρη κατάργηση της κυριακάτικης αργίας, που επιχειρεί να περάσει η κυβέρνηση της ΝΔ, επιδιώκοντας να ολοκληρώσει το έργο που ξεκίνησαν βήμα -βήμα όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, με πρώτη τη «2^η φορά αριστερά» του Τσιπρέικου για το ξήλωμά της (θυμίζουμε ότι από το 2013 οι κυβερνήσεις μεθοδικά άρχισαν το ξήλωμα της κυριακάτικης αργίας και το 2017, η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ νομοθέτησε για ανοιχτές όλες τις Κυριακές του χρόνου από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο “σε συγκεκριμένες περιοχές”). Με πρόσχημα την ενσωμάτωση Οδηγιών για την _υποτίθεται, «προστασία των καταναλωτών», αφού ενσωματώνει όλες τις απαράδεκτες ρυθμίσεις που έχουν «περάσει» μέχρι τώρα και αφήνουν λίγες Κυριακές που τα εμπορικά καταστήματα είναι κλειστά, βάζοντας και το «κερασάκι», ότι _λέει, θα επαφίεται πλέον σε δημάρχους και τοπικές αρχές αν θα ισχύει ή όχι η κυριακάτικη αργία! Στο όνομα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας για το μεγάλο εμπορικό κεφάλαιο χτυπιούνται τόσο τα δικαιώματα των εργαζομένων που απασχολούνται στο Εμπόριο όσο και των μικρών αυτοαπασχολουμένων, που θα δουλεύουν νυχθημερόν για να ανταγωνιστούν τις μεγάλες αλυσίδες και τα πολυκαταστήματα, ικανοποιώντας ουσιαστικά την πάγια απαίτηση των επιχειρηματικών ομίλων για 7ήμερη, 24ωρη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων και των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών. Πέρα από προσχήματα όπως εορταστικό ωράριο, εκπτωτικές περίοδοι, «black Friday», «κόκκινες και λευκές» νύχτες κ.ο.κ. και με τον υπ. Ανάπτυξης Αδ. Γεωργιάδη, ο οποίος θέλοντας να υπερασπιστεί τους μεγαλοεπιχειρηματίες του κλάδου και το πάγιο αίτημά τους για ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων, επικαλείται μόνιμα το γνωστό αντεργατικό κλισέ, ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι και ευχαριστημένοι, όταν η δουλειά του εργοδότη «πάει καλά»...

Ο δίσκος Nebra sky ένα εκπληκτικό τεχνούργημα της Εποχής του Χαλκού
ανακαλύφθηκε σε δάσος της πρώην DDR (Ανατολικής Γερμανίας) το 1999

Η Κυριακή είναι η πρώτη ημέρα της βδομάδας, ενώ αναφέρεται και ως έβδομη, με πρώτη τη Δευτέρα. Για την Εκκλησία, είναι η μέρα του Κυρίου, στ΄Αγγλικά και σε άλλες γλώσσες είναι «η μέρα του Ήλιου» (Sunday) _που και πάλι φτάνει στους αρχαίους καιρούς (ελληνική ονομασίας της, Ηλιαία).

Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας
ο πετροπαιχνιδιάτορας

(πολυλογίες)
Το "Ποτέ την Κυριακή", η γνωστή κοινωνική ταινία του Ζυλ Ντασσέν, η οποία χάρισε στην Μελίνα Μερκούρη ένα ακόμη βραβείο γυναικείας ερμηνείας στις Κάννες και ένα Οσκαρ καλύτερου τραγουδιού στον Μάνο Χατζιδάκι, είναι η ιστορία μιας γοητευτικής, κοινής γυναίκας και ενός Αμερικανού συγγραφέα, η πάλη που γίνεται ανάμεσα στη βαθιά γνώση και στο ένστικτο που γνωρίζει την αγάπη. Την αγάπη που δίνεται ως βραβείο ηθικής και αλλαγής και την αγάπη που χαρίζεται, που προσφέρεται που δε ζητάει τίποτε.

Μωσαϊκό στη συναγωγή Beth Alpha,
ο Ήλιος στο κέντρο με τα ζώδια και τις 4 εποχές

Τραγουδάμε…

Σε πέντε ώρες ξημερώνει Κυριακή
κι εγώ που σ’ έχασα και όλα σ’ τα ’χω δώσει
με κάτι ρέστους θα τη βγάλω ως την αυγή,
γιατί όποιος χάνει στη ζωή μπορεί να νιώσει.

Στέλιο μου, τα τραγούδια σου
απ’ την κασέτα ρίχ’ τα,
για μας που πρόδωσ’ η ζωή
δεν ξημερώνει Κυριακή,
δεν τελειώνει η νύχτα.

Σε πέντε ώρες ξημερώνει Κυριακή,
τσιγάρο κι έσβησε στα χείλη το Σαββάτο.
Κι εμείς ακόμα στο ποτήρι μας σκυφτοί
λες και δεν πάει η ζωή μας παρακάτω.

Στέλιο μου, τα τραγούδια σου
απ’ την κασέτα ρίχ’ τα,
για μας που πρόδωσ’ η ζωή
δεν ξημερώνει Κυριακή,
δεν τελειώνει η νύχτα.

Από τα θρυλικά "Τραγούδια της Χαρούλας" του Μάνου
Στίχοι: Πυθαγόρας

Pellegrino_Tibaldi
Οι σύντροφοι του Οδυσσέα κλέβουν τα βόδια του Ήλιου,
fresco από τον Palazzo Poggi, 1556.

Η Κυριακή _θεωρητικά (η επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως) είναι ημέρα ξεκούρασης και μέρος του Σαββατοκύριακου (στο Ισραήλ είναι καθημερινή _έχει πέσει και πολύ δουλειά τελευταία).

Η “ημέρα του Κυρίου” και “ημέρα της ανάστασης του Χριστού” σε ΗΠΑ, Καναδά, Κίνα, Ιαπωνία, καθώς και στη Νότια Αμερική, είναι η πρώτη μέρα της εβδομάδας (άνευ σημασίας), ενώ σύμφωνα με το εβραϊκό ημερολόγιο και τα παραδοσιακά ημερολόγια (συμπεριλαμβανομένων των χριστιανικών) η πρώτη (άνευ σημασίας _κουβέντα να γίνεται…). Υπάρχει και σχετικός Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (το ξέρατε; ISO 8601), που εδρεύει στην Ελβετία και την καθορίζει ως 7^η  

Μια απεικόνιση του Máni, της προσωποποιημένης Σελήνης, και της αδελφής του Sól,
του προσωποποιημένου Ήλιου, από τη Σκανδιναβική μυθολογία (1895) του Lorenz Frølich.

Το όνομα "Sunday", η ημέρα του Ήλιου, προέρχεται από την ελληνιστική αστρολογία, όπου οι επτά πλανήτες, Κρόνος, Δίας, Άρης, Ήλιος, Αφροδίτη, Ερμής και Σελήνη, είχαν ο καθένας μια ώρα της ημέρας. που τους ανατέθηκε και ο πλανήτης που ήταν αντιβασιλέας την πρώτη ώρα οποιασδήποτε ημέρας της εβδομάδας έδινε το όνομά του σε εκείνη την ημέρα. Κατά τον 1^ο και 2^ο αιώνα, η εβδομάδα των επτά ημερών εισήχθη στη Ρώμη από την Αίγυπτο και τα ρωμαϊκά ονόματα των πλανητών δόθηκαν σε κάθε διαδοχική ημέρα.

Οι γερμανικοί λαοί φαίνεται ότι υιοθέτησαν την εβδομάδα ως διαχωρισμό του χρόνου από τους Ρωμαίους, αλλά άλλαξαν τα ρωμαϊκά ονόματα σε αντίστοιχες Τευτονικές θεότητες. Ως εκ τούτου, το dies Solis έγινε Κυριακή (γερμανικά, Sonntag).

Το αγγλικό ουσιαστικό Sunday προήλθε λίγο πριν από το 1250 από το sunedai _ από τα παλαιά αγγλικά (πριν από το 700) Sunnandæg (κυριολεκτικά σημαίνει "ημέρα του ήλιου"), το οποίο είναι συγγενές με άλλες γερμανικές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των παλαιών φριζικών (κοντινότερες γλώσσες στην αγγλική) sunnandei, παλαιοσαξονικά sunnundag, ολλανδικών sonnendach (σύγχρονο ολλανδικό zondag), γερμανικό sunnun tag (σύγχρονο Sonntag) και παλιά σκανδιναβική sunnudagr (δανική και νορβηγική søndag, ισλανδική sunnudagur και σουηδική söndag). Βλέπουμε την κοινή ρίζα. Ο γερμανικός όρος είναι μια γερμανική ερμηνεία του λατινικού dies solis («ημέρα του ήλιου»), που είναι μετάφραση της αρχαίας ελληνικής Ἥλίου ημέρα» (Hēlíou hēméra).

Στις περισσότερες ινδικές γλώσσες, η λέξη για την Κυριακή προέρχεται από τα σανσκριτικά Ravivāra ή Adityavāra — vāra που σημαίνει ημέρα και Aditya και Ravi είναι αμφότερα ονόματα για τη Surya, τον Ήλιο και την ηλιακή θεότητα. Η Ravivāra είναι η πρώτη ημέρα που αναφέρεται στο Jyotisha, η οποία παρέχει τη λογική λόγο για να δώσουμε το όνομα κάθε ημέρας. Στο ηλιακό ημερολόγιο της Ταϊλάνδης, το όνομα ("Waan Arthit") προέρχεται από το Aditya και το σχετικό χρώμα είναι κόκκινο.

Στα ρωσικά, η λέξη για την Κυριακή είναι Воскресенье (Voskreseniye) που σημαίνει «ανάσταση» (δηλαδή η ημέρα μιας εβδομάδας που τιμά την ανάσταση του Ιησού Χριστού _αλλά και του ανθρώπου). Στα παλιά ρωσικά, η Κυριακή ονομαζόταν επίσης неделя (nedelya), "ελεύθερη μέρα" ή "ημέρα χωρίς δουλειά", αλλά στη σύγχρονη γλώσσα αυτή η λέξη σημαίνει "εβδομάδα". Πάνε πια οι παλιοί καλοί καιροί της ΕΣΣΔ _τα κεφάλια μέσα!!

Η νεοελληνική λέξη για την Κυριακή __Κυριακή, προέρχεται επίσης (πιθανά) από τον Κύριο, λόγω της λειτουργικής σημασίας της ως ημέρα ανάστασης του Χριστού, δηλ. Ημέρα του Κυρίου.

Το όνομα είναι παρόμοιο στις ρομανικές γλώσσες. Στα ιταλικά, η Κυριακή ονομάζεται domenica, που σημαίνει επίσης «Ημέρα του Κυρίου» (από το λατινικό Dies Dominica). Βρίσκει κανείς παρόμοια συγγενή στα γαλλικά, όπου το όνομα είναι dimanche, καθώς και στα ρουμανικά duminică, και στα ισπανικά και τα πορτογαλικά, domingo.
Στα Κινέζικα, τα Κορεάτικα και τα Ιαπωνικά, η Κυριακή ονομάζεται 星期日 (Xīng qī rì), 일요일 (Il-yo-Il) και 日曜日 (Nichiyōbi) αντίστοιχα, που όλα σημαίνουν «ηλιόλουστη ημέρα της εβδομάδας».
Η αραβική λέξη είναι الأحد (Αλ-Αχάντ), που σημαίνει «η πρώτη». Συνήθως συνδυάζεται με τη λέξη يوم (Yawm) που σημαίνει «ημέρα».

Πολιτισμός και γλώσσες

Στην ιουδαϊκή, χριστιανική, καθώς και σε κάποια ισλαμική παράδοση, η Κυριακή θεωρείται η πρώτη ημέρα της εβδομάδας. Ορισμένες γλώσσες εκφράζουν αυτή τη θέση είτε με το όνομα της ημέρας είτε με την ονομασία των άλλων ημερών. Στα εβραϊκά ονομάζεται יום ראשון yom rishon, στα αραβικά الأحد al-ahad, στα περσικά και σε συναφείς γλώσσες یکشنبه yek-shanbe, όλα σημαίνουν «πρώτος».

Στα ελληνικά, τα ονόματα Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη σημαίνουν «δεύτερη», «τρίτη», «τέταρτη» και «πέμπτη», αντίστοιχα, αφήνοντας την Κυριακή στην πρώτη θέση. Ομοίως στα πορτογαλικά, όπου οι ημέρες από Δευτέρα έως Παρασκευή υπολογίζονται ως "segunda-feira", "terça-feira", "quarta-feira", "quinta-feira" και "sexta-feira". Στα βιετναμέζικα, οι εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας ονομάζονται ως: Thứ Hai (Δεύτερη), Thứ Ba (Τρίτο), Thứ Tư (Τέταρτο), Thứ Năm (πέμπτο), Thứ Sáu (Έκτη) και Thứ Bảy (Έβδομος) και η Κυριακή ονομάζεται «Chủ Nhật» (chữ Hán: 主日) που σημαίνει «Ημέρα του Κυρίου». Στα γερμανικά, η Τετάρτη ονομάζεται Mittwoch, κυριολεκτικά «μέση εβδομάδας», υπονοώντας ότι η βδομάδα διαρκεί από Κυριακή έως Σάββατο.

AiKhanoum Plate Sharp πλάκα της Κυβέλης. Αφγανιστάν,
Aï Khanoum, ιερό του ναού με εσοχές.
3ος αιώνας π.Χ. Χρυσό ασήμι, 25 εκ. Εθνικό Μουσείο Αφγανιστάν, Καμπούλ

Οι σλαβικές γλώσσες θεωρούν σιωπηρά τη Δευτέρα ως την πρώτη ημέρα.
Ρωσικά воскресение (Κυριακή) σημαίνει «ανάσταση» _το είπαμε ήδη, ουγγρικά szerda (Τετάρτη), csütörtök (Πέμπτη) και péntek (Παρασκευή) είναι σλαβικές δανεικές λέξεις, επομένως η συσχέτιση με «μεσαία», «τέσσερα» και «πέντε» δεν είναι εμφανής στους ουγγρόφωνους. Οι Ούγγροι χρησιμοποιούν το Vasárnap για την Κυριακή, που σημαίνει «ημέρα της αγοράς» (όπως λέμε οικονομία της αγοράς).

Στη μαλτέζικη γλώσσα, λόγω της σικουλοαραβικής καταγωγής της, η Κυριακή ονομάζεται Il-Ħadd, μια παραφθορά του wieħed, που σημαίνει «ένας». Η Δευτέρα είναι It-Tnejn, που σημαίνει «δύο». Ομοίως, η Τρίτη είναι It-Tlieta (τρεις), η Τετάρτη είναι L-Erbgħa (τέσσερα) και η Πέμπτη Il-Ħamis (πέντε).

Στα αρμενικά, η Δευτέρα είναι Yerkoushabti, κυριολεκτικά σημαίνει «δεύτερη ημέρα της εβδομάδας», Τρίτη Yerekshabti «τρίτη μέρα», Τετάρτη Chorekshabti «τέταρτη μέρα», Πέμπτη Hingshabti «πέμπτη μέρα». Το Σάββατο είναι το Shabat που προέρχεται από τη λέξη Sabbath ή Shabbath στα εβραϊκά, και Kiraki, που προέρχεται από τη λέξη Krak, που σημαίνει «φωτιά», είναι η Κυριακή, που αναφέρεται στον ήλιο ως φωτιά. Ο Απόστολος Ιωάννης, στην Αποκάλυψη 1:10, αναφέρεται στην «Ημέρα του Κυρίου», ελληνικά: Κυριακή ἡμέρα (kyriakḗ hēmera), δηλαδή «η ημέρα του Κυρίου», επηρεάζοντας πιθανώς την αρμενική λέξη για την Κυριακή.

Στο περσικό ημερολόγιο, η Κυριακή είναι 2^η μέρα της εβδομάδας΄ωστόσο, ονομάζεται "αριθμός ένα" καθώς η μέτρηση ξεκινά από το μηδέν. η πρώτη μέρα - το Σάββατο - συμβολίζεται ως ημέρα μηδέν.

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν παραδοσιακά τον οκταήμερο κύκλο, μια εβδομάδα αγοράς, αλλά την εποχή του Αυγούστου τον 1^ο αιώνα μ.Χ., άρχισε να χρησιμοποιείται και μια επταήμερη εβδομάδα.

Στα ευαγγέλια οι γυναίκες περιγράφονται ως ερχόμενες στον άδειο τάφο Ελληνικά: εις μια των Σαββάτων _«προς την πρώτη του Σαββάτου» αν και συχνά μεταφράζεται «την πρώτη ημέρα της εβδομάδας».

Ο Ιουστίνος Μάρτυς, στα μέσα του 2^ου αιώνα, αναφέρει τα «απομνημονεύματα των αποστόλων» που διαβάζονταν την «ημέρα που ονομαζόταν αυτή του ήλιου» (Κυριακή) μαζί με τα «γραφτά των προφητών».

Το 321, ο Κωνσταντίνος Α΄, ο πρώτος Χριστιανός Αυτοκράτορας της Ρώμης, διέταξε ότι η Κυριακή θα γιορταζόταν ως η ρωμαϊκή ημέρα ανάπαυσης _Την αξιοσέβαστη Ημέρα του Ήλιου ας ξεκουραστούν οι δικαστές και οι κάτοικοι των πόλεων και ας κλείσουν όλα τα εργαστήρια. Στη χώρα, ωστόσο, τα άτομα που ασχολούνται με τη γεωργία μπορούν ελεύθερα και νόμιμα να συνεχίσουν τις επιδιώξεις τους. επειδή συμβαίνει συχνά άλλη μέρα να μην είναι τόσο κατάλληλη για σπορά σιτηρών ή αμπελώνα ... μήπως με την παραμέληση της κατάλληλης στιγμής για τέτοιες επιχειρήσεις χαθεί η γενναιοδωρία του ουρανού.

Παρά την επίσημη υιοθέτηση της Κυριακής ως ημέρας ανάπαυσης από τον Κωνσταντίνο, η επταήμερη εβδομάδα και ο εγκόσμιος κύκλος συνέχισαν να χρησιμοποιούνται δίπλα-δίπλα μέχρι τουλάχιστον το Ημερολόγιο του 354 και πιθανώς αργότερα.

Το 363, ο Κανόνας 29 της Συνόδου της Λαοδικείας απαγόρευσε την τήρηση του εβραϊκού Σαββάτου _Sabbath και ενθάρρυνε τους Χριστιανούς να εργάζονται το Σάββατο και να ξεκουράζονται την Ημέρα του Κυρίου (Κυριακή). Το γεγονός ότι ο κανόνας έπρεπε να εκδοθεί αποτελεί ένδειξη ότι η υιοθέτηση του διατάγματος του Κωνσταντίνου του 321 δεν ήταν ακόμη καθολική, ούτε καν μεταξύ των χριστιανών.

Σύγχρονες πρακτικές

Οι Σαββατιανοί της Πρώτης Ημέρας, συμπεριλαμβανομένων των Χριστιανών των Μεθοδιστικών, Βαπτιστικών και Μεταρρυθμιστικών παραδόσεων (Πρεσβυτεριανών και Εκκλησιαστικών), τηρούν την Κυριακή ως Σάββατο, ημέρα αφιερωμένη στη λατρεία του Θεού στην εκκλησία (η παρακολούθηση του Κυριακάτικου Σχολείου, μια υπηρεσία λατρείας πρωί και βράδυ), καθώς και μια ημέρα ανάπαυσης (που σημαίνει ότι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι από δουλοπρεπή εργασία και πρέπει να απέχουν από το εμπόριο, τις αγορές και τις πωλήσεις εκτός αν είναι απαραίτητο).

Για τους περισσότερους χριστιανούς το έθιμο και η υποχρέωση της Κυριακάτικης ανάπαυσης δεν είναι τόσο αυστηρά. Μια μειοψηφία Χριστιανών δεν θεωρεί σημαντική την ημέρα που πηγαίνουν στην εκκλησία _έτσι κι αλλιώς όλο και λιγότεροι το κάνουν πλέον.

Στη ρωμαιοκαθολική λειτουργία, η Κυριακή ξεκινά το απόγευμα του Σαββάτου. Η εσπερινή Λειτουργία του Σαββάτου είναι λειτουργικά πλήρης Κυριακάτικη, και ο Εσπερινός (εσπερινή προσευχή) το βράδυ του Σαββάτου είναι λειτουργικά «πρώτος Εσπερινός» της Κυριακής. Η ίδια απογευματινή προσμονή ισχύει και για άλλες μεγάλες εορταστικές εκδηλώσεις και γιορτές, και είναι απόηχος της εβραϊκής πρακτικής να ξεκινά η νέα μέρα με το ηλιοβασίλεμα. Όσοι εργάζονται στον ιατρικό τομέα, στην επιβολή του νόμου και στρατιώτες σε εμπόλεμη ζώνη απαλλάσσονται από τη συνήθη υποχρέωση να παρευρίσκονται στην Εκκλησία την Κυριακή. Ενθαρρύνονται να συνδυάσουν την εργασία τους με την παρακολούθηση θρησκευτικών λειτουργιών “εάν είναι δυνατόν”.

Στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, η Κυριακή ξεκινά από τη Μικρή Είσοδο του Εσπερινού (ή Ολονύκτια Αγρυπνία) το απόγευμα του Σαββάτου και διαρκεί μέχρι το (μετά τον «προκείμενο») του Εσπερινού την Κυριακή το βράδυ. Σε αυτό το διάστημα, η απόλυση σε όλες τις ακολουθίες αρχίζει με τα λόγια, «Χριστός ο αληθινός Θεός ημών,  ανέστη εκ νεκρών. Οι δραστηριότητες αναψυχής και η αδράνεια, που είναι κοσμικές και προσβλητικές για τον Χριστό, καθώς είναι χάσιμο χρόνου, απαγορεύονται.

Σε ορισμένες γλώσσες δεν υπάρχουν ξεχωριστές λέξεις (π.χ. ιταλικά, πορτογαλικά). Έξω από τον αγγλόφωνο κόσμο, το Σάββατο ως λέξη, αν χρησιμοποιείται, αναφέρεται στο Σάββατο (ή στις συγκεκριμένες εβραϊκές πρακτικές σε αυτό). Η Κυριακή ονομάζεται Ημέρα του Κυρίου και από την άλλη πλευρά, οι αγγλόφωνοι Χριστιανοί αναφέρονται συχνά στην Κυριακή ως Σάββατο (εκτός από τους Σαββατιανούς της έβδομης ημέρας) μια πρακτική που, πιθανώς λόγω των διεθνών διασυνδέσεων και της λατινικής παράδοσης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, είναι πιο διαδεδομένη μεταξύ (αλλά δεν περιορίζεται σε) Προτεσταντών, ενώ οι Κουάκεροι αναφέρονταν παραδοσιακά στην Κυριακή ως «Πρώτη Ημέρα» αποφεύγοντας την παγανιστική προέλευση του αγγλικού ονόματος και στο Σάββατο ως «Έβδομη ημέρα».

Ορισμένες χριστιανικές ονομασίες _τα «Σαββατοκύριακα της έβδομης ημέρας», τηρούν την έννοια Σαββατοκύριακο σαν ενιαία

Οι περισσότερες χώρες, ιδιαίτερα στην Ευρώπη,  αλλά και αλλού (Περού πχ) πραγματοποιούνται εθνικές και τοπικές εκλογές την Κυριακή, είτε βάσει νόμου είτε κατά παράδοση.

Στα ΜΜΕ: υπάρχει πάντα η βελτιωμένη έκδοση του Σαββατοκύριακου

“Επώνυμες” Κυριακές

·        Κυριακή της Προσέλευσης

·        Μαύρη Κυριακή

·        Ματωμένη Κυριακή _βλ. εκτενή αναφορά παρακάτω

·        Κρύα Κυριακή

·        Η Κυριακή του Πάσχα αντιπροσωπεύει την Ανάσταση του Χριστού

·        Η Κυριακή του Gaudete _τρίτη Κυριακή της Έλευσης.

·        Ζοφερή Κυριακή

·        Η Κυριακή του Βοσκού _ η τέταρτη Κυριακή του Πάσχα.

·        Η Κυριακή του Laetare _ η τέταρτη Κυριακή της Σαρακοστής.

·        Η Κυριακή της Χαμηλής, πρώτη Κυριακή μετά το Πάσχα, επίσης γνωστή ως Οκτάβα του Πάσχα, Λευκή Κυριακή, Κυριακή του Κουασιμόδου, του Άλμπου, Αντιπάσχα και Κυριακή του Θείου Ελέους.

·        Κυριακή των Παθών, η πέμπτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ως αρχή της Πασινίτιδας (από το 1970 για τους Ρωμαιοκαθολικούς στη συνηθισμένη μορφή της ιεροτελεστίας, ο όρος παραμένει μόνο επίσημος μεταξύ του μεγαλύτερου τίτλου της Κυριακής των Βαΐων, που παλαιότερα ήταν και η «2^η Κυριακή του Passiontide")

·        Η Κυριακή των Βαΐων η Κυριακή πριν από το Πάσχα.

·        Κυριακή εκλογών __φυσικά

·        Οι Septuagesima, Sexagesima και Quinquagesima Sunday είναι οι τρεις τελευταίες Κυριακές πριν από τη Σαρακοστή. Quinquagesima ("πεντηκοστή")και Whitsunday «Λευκή Κυριακή» η ημέρα της Πεντηκοστής. Η χρήση αυτών των όρων εγκαταλείφθηκε από την Καθολική Εκκλησία στις ημερολογιακές μεταρρυθμίσεις του 1970 (οι Κυριακές πριν από τη Σαρακοστή είναι τώρα απλώς "Κυριακές στον συνηθισμένο χρόνο" χωρίς ειδικό καθεστώς). Ωστόσο, η χρήση τους συνεχίζεται ακόμα στη λουθηρανική παράδοση: για παράδειγμα, "Septuagesimae".

·        Το Shavuot είναι η εβραϊκή Πεντηκοστή, ή «Φεστιβάλ των Εβδομάδων». Για τους Καραΐτες Εβραίους πέφτει πάντα Κυριακή.

·        Stir-up Sunday είναι η τελευταία Κυριακή πριν από την Έλευση.

·        Κυριακή της Τριάδος η πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή.

 

·        Κυριακή της Προσέλευσης

·        Μαύρη Κυριακή

·        Ματωμένη Κυριακή _βλ. εκτενή αναφορά παρακάτω

·        Κρύα Κυριακή

·        Η Κυριακή του Πάσχα αντιπροσωπεύει την Ανάσταση του Χριστού

·        Η Κυριακή του Gaudete _τρίτη Κυριακή της Έλευσης.

·        Ζοφερή Κυριακή

·        Η Κυριακή του Βοσκού _ η τέταρτη Κυριακή του Πάσχα.

·        Η Κυριακή του Laetare _ η τέταρτη Κυριακή της Σαρακοστής.

·        Η Κυριακή της Χαμηλής, πρώτη Κυριακή μετά το Πάσχα, επίσης γνωστή ως Οκτάβα του Πάσχα, Λευκή Κυριακή, Κυριακή του Κουασιμόδου, του Άλμπου, Αντιπάσχα και Κυριακή του Θείου Ελέους.

·        Κυριακή των Παθών, η πέμπτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ως αρχή της Πασινίτιδας (από το 1970 για τους Ρωμαιοκαθολικούς στη συνηθισμένη μορφή της ιεροτελεστίας, ο όρος παραμένει μόνο επίσημος μεταξύ του μεγαλύτερου τίτλου της Κυριακής των Βαΐων, που παλαιότερα ήταν και η «2^η Κυριακή του Passiontide")

·        Η Κυριακή των Βαΐων η Κυριακή πριν από το Πάσχα.

·        Κυριακή εκλογών __φυσικά

·        Οι Septuagesima, Sexagesima και Quinquagesima Sunday είναι οι τρεις τελευταίες Κυριακές πριν από τη Σαρακοστή. Quinquagesima ("πεντηκοστή")και Whitsunday «Λευκή Κυριακή» η ημέρα της Πεντηκοστής. Η χρήση αυτών των όρων εγκαταλείφθηκε από την Καθολική Εκκλησία στις ημερολογιακές μεταρρυθμίσεις του 1970 (οι Κυριακές πριν από τη Σαρακοστή είναι τώρα απλώς "Κυριακές στον συνηθισμένο χρόνο" χωρίς ειδικό καθεστώς). Ωστόσο, η χρήση τους συνεχίζεται ακόμα στη λουθηρανική παράδοση: για παράδειγμα, "Septuagesimae".

·        Το Shavuot είναι η εβραϊκή Πεντηκοστή, ή «Φεστιβάλ των Εβδομάδων». Για τους Καραΐτες Εβραίους πέφτει πάντα Κυριακή.

·        Stir-up Sunday είναι η τελευταία Κυριακή πριν από την Έλευση.

·        Κυριακή της Τριάδος η πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή.

Τάσος Λειβαδίτης: Ο αξέχαστος ποιητής του αγώνα και της φτωχογειτονιάς που κρατούσε ανοιχτή την πόρτα της αδικαίωτης ελπίδας, μέχρι “ν’ ανθίσει μες στην καρβουνόσκονη, σαν έν’ άσπρο τριαντάφυλλο”

Ματωμένη Κυριακή

Καναδάς

·        Ματωμένη Κυριακή (1923), ημέρα αστυνομικής βίας κατά τη διάρκεια απεργίας των χαλυβουργών για την αναγνώριση των συνδικάτων στο Σίδνεϊ, στο νησί Cape Breton, στη Νέα Σκωτία

·        Bloody Sunday (1938), αστυνομική βία κατά διαδηλωτών ανεργίας στο Βανκούβερ, Βρετανική Κολομβία, Καναδάς

Ιρλανδία

·        Bloody Sunday (1913), επίθεση της αστυνομίας εναντίον διαδηλωτών συνδικαλιστών στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας κατά τη διάρκεια του lock-out στο Δουβλίνο

·        Bloody Sunday (1920), ημέρα βίας στο Δουβλίνο κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ιρλανδίας για την Ανεξαρτησία, όταν η αστυνομία, ο βρετανικός στρατός και οι βοηθητικές δυνάμεις άνοιξαν πυρ εναντίον του πλήθους ενός αγώνα γαελικού ποδοσφαίρου σκοτώνοντας 14 άτομα και τραυματίζοντας τουλάχιστον 80 άλλους

·        Ματωμένη Κυριακή (1921), ημέρα βίας στο Μπέλφαστ κατά τη διάρκεια του Ιρλανδικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας, κατά την οποία η αστυνομία εξαπέλυσε επιδρομή εναντίον Ιρλανδών Ρεπουμπλικανών που δέχθηκε ενέδρα από τον Ιρλανδικό Ρεπουμπλικανικό Στρατό

·        Bloody Sunday (1972), η δολοφονία 14 διαδηλωτών για τα πολιτικά δικαιώματα από Βρετανούς στρατιώτες στο Ντέρι της Βόρειας Ιρλανδίας

Αγγλία

·        Ματωμένη Κυριακή (1887), ημέρα βίαιων συγκρούσεων μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας στο Λονδίνο

·        Ματωμένη Κυριακή, επίθεση της αστυνομίας σε πλήθος διαδηλωτών κατά τη διάρκεια της γενικής απεργίας συγκοινωνιών του Λίβερπουλ το 1911

Πολωνία

·        Bloody Sunday (1939) ή Bromberg Bloody Sunday, γεγονότα στο Bydgoszcz της Πολωνίας, κατά την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

·        Σφαγή στο Γκέτο Stanislawow (γερμανικά: Blutsonntag von Stanislau, ουκρανικά: Кривава неділя у Станіславі), σφαγή Εβραίων το 1941 πριν από την ανακοίνωση του Γκέτο του Stanisławów

·        Volhynian Bloody Sunday, μια σφαγή εθνικών Πολωνών το 1943 από παραστρατιωτικούς του Ουκρανικού Εθνικού Στρατού

Ηνωμένες Πολιτείες

·        Σφαγή του Έβερετ, μια βίαιη αντιπαράθεση μεταξύ της αστυνομίας και των απεργών εργατών στο Έβερετ της Ουάσιγκτον, Ηνωμένες Πολιτείες τον Νοέμβριο του 1916

·        Bloody Sunday (1965), βίαιη καταστολή μιας πορείας για τα πολιτικά δικαιώματα από κρατικές και τοπικές αρχές επιβολής του νόμου στη Σέλμα της Αλαμπάμα

…….

·        Ματωμένη Κυριακή (1900), ημέρα υψηλών βρετανικών στρατιωτικών απωλειών κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου των Μπόερ

·        Ματωμένη Κυριακή (1905), η δολοφονία άοπλων διαδηλωτών από Ρώσους στρατιώτες στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας

·        Marburg's Bloody Sunday, μια σφαγή του 1919 Γερμανών αμάχων από στρατιώτες κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας στο Μάριμπορ της Σλοβενίας

·        Ματωμένη Κυριακή (Μπολτσάνο), ημέρα αναταραχής του 1921 που υποκινήθηκαν από φασίστες στο Μπολτσάνο της Ιταλίας

·        Ματωμένη Κυριακή (1926), ημέρα βίας στην Αλσατία μεταξύ Γάλλων εθνικιστών και Αλσατών αυτονομιστών

·        Altona Bloody Sunday, μια αντιπαράθεση του 1932 μεταξύ των Sturmabteilung και Schutzstaffel, της αστυνομίας και υποστηρικτών του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Altona του Αμβούργου

·        Ματωμένη Κυριακή (1969), βία μετά από διαδήλωση στην πλατεία Ταξίμ, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία

·        2021 Επιδρομές στο Calabarzon, δολοφονία εννέα ακτιβιστών και σύλληψη έξι ατόμων στο Calabarzon, Φιλιππίνες, από την Εθνική Αστυνομία των Φιλιππίνων και τις Ένοπλες Δυνάμεις των Φιλιππίνων