Ριτσώνα: Τελευταίο “αντίο” στην συντρόφισσα Φρόσω Μαμάτση

Αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη και σεβασμό την συντρόφισσα Φρόσω Μαμάτση __παλαίμαχη κομμουνίστρια, αγωνίστρια της ΕΑΜικής Αντίστασης και μαχήτρια του ΔΣΕ, που “έφυγε”, πλήρης ημερών.
Η τελετή αποχαιρετισμού της, στη Ριτσώνα ___ Είμαστε εκεί

Το ΚΚΕ "παρών"

Η συντρόφισσα Φρόσω Μαμάτση (Ζάραγκα) γεννήθηκε στο χωριό Άγναντα Άρτας το 1931, κόρη αγροτικής οικογένειας. Έμεινε ορφανή από πατέρα στα 8 της χρόνια, ενώ όλη η υπόλοιπη οικογένειά της, όπως και η ίδια, δόθηκαν ολοκληρωτικά στους μεγάλους αγώνες της περιόδου μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, “πληρώνοντας” την αγωνιστική και ανυπότακτη επιλογή τους με διώξεις, φυλακίσεις, εξορίες και πεσόντες στις μάχες. Η συντρόφισσα Φρόσω, από μικρό κορίτσι οργανώθηκε στα θρυλικά Αετόπουλα και δραστηριοποιήθηκε στον θεατρικό όμιλο του 5^ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Έζησε από πρώτο χέρι τη “Λευκή Τρομοκρατία”, τις διώξεις από τους ΜΑΥδες και την Χωροφυλακή, ξεφεύγοντάς τους ωστόσο, ενώ ταυτόχρονα λειτουργούσε ως σύνδεσμος των ανταρτών στο χωριό της και το Σεπτέμβρη του 1948 οργανώθηκε στο Κόμμα της, το ΚΚΕ, το οποίο τίμησε και υπηρέτησε μέχρι την τελευταία της πνοή μέσα από μια μακρόχρονη πορεία αγώνων και ανιδιοτελούς προσφοράς σε όλες τις συνθήκες.

Λίγο αργότερα, τον Οκτώβρη του 1948, εντάχθηκε στην 159 Ταξιαρχία του ΔΣΕ, πήρε μέρος σε όλες τις μάχες που έδωσε η Ταξιαρχία, καθώς επίσης και στην επιχείρηση της Πάργας. Στις 4 Ιούλη του 1949 στον ελιγμό από το Σούλι στο Γράμμο τραυματίστηκε και στα δύο πόδια στο χωριό Τσεπέλοβο Ζαγορίων. Τον Αύγουστο βραβεύτηκε από την Ταξιαρχία με έπαινο για το θάρρος και την αντοχή που επέδειξε στις επιχειρήσεις και τον Δεκέμβρη του 1949 ονομάστηκε ανθυπολοχαγός Μηχανικού του ΔΣΕ. Νωρίτερα το Σεπτέμβρη με την οργανωμένη υποχώρηση του ΔΣΕ, είχε περάσει στη ΛΔ Αλβανίας. Εκεί παντρεύτηκε τον Βασίλη Θεοδωρίκα (Βασιλάρα) και στις αρχές του 1950 μετακινήθηκαν στη ΛΔ Πολωνίας. Τον Ιούλη του 1950 ενώ ήταν έγκυος, ο σύντροφός της έφυγε σε παράνομη αποστολή στην Ελλάδα, όπου και έχασε τη ζωή του. 68 χρόνια μετά η γιατρίνα κόρη του Ζώγια Θεοδωρίκα γράφει στο Ριζοσπάστη: Φύλακας των μεγάλων πράξεων, μάρτυρας του παρελθόντος, παράδειγμα και διδάσκαλος για το παρόν, σύμβουλος για το μέλλον, αυτός ήταν, είναι και θα είναι για μένα ο πατέρας που δεν γνώρισα, αλλά πάντα τη ζωή μου ακολουθούσε σαν Φάρος! Στον "Μικρό Ήρωα" μιας μεγάλης και μακρόχρονης ιστορίας, τον Βασίλη Θεοδωρίκα (Βασιλάρας), στον ανήσυχο νέο, στον ανθυπολοχαγό του ΕΛΑΣ, διοικητή ηρωικής διμοιρίας της ΕΠΟΝ, στον αντισυνταγματάρχη του ΔΣΕ, στον κομμουνιστή πρώτης γραμμής, στον Άνθρωπο, στον Πατέρα! Ακόμα μου λείπεις... Προσφέρω 350€ ως ελάχιστο φόρο τιμής για την Οικονομική Εξόρμηση του ΚΚΕ. 

          Δεκέμβρης 2014_
          ημερίδα της ΟΓΕ για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας

Διακρίνονται
ο κομμουνιστής δήμαρχος Καισαριανής Ηλίας Σταμέλος
και ο γιατρός της καρδιάς μας Ηλίας Σιώρας

Με πλήθος εισηγήσεων και παρεμβάσεων από εξειδικευμένους επιστήμονες, γιατρούς, νοσηλευτές και φαρμακοποιούς, μεταξύ αυτών η Ζώγια Θεοδωρίκα - Χουλιάρα. Με την προσωπική της πείρα από το σύστημα Υγείας της Σοβιετικής Ένωσης και ιδιαίτερα από τη στήριξη και την προστασία της μητρότητας στο σοσιαλισμό, ολοκλήρωσε την παρέμβασή της Όσα ανέφερε ήρθαν σε αντίθεση με την κατάσταση που υπάρχει και την οποία ανέπτυξε στην εισήγησή της _παραθέτουμε το κλείσιμο της ομιλίας της:
"Καθώς είχα την τύχη και την τιμή να μεγαλώσω και να σπουδάσω στη Σοβιετική Ένωση, θα ήθελα να μοιραστώ την εμπειρία αυτή μαζί σας. Στη Σοβιετική Ένωση, όπου βρέθηκα για σπουδές και έζησα 13 αξέχαστα χρόνια, ερωτεύτηκα και αποφάσισα να γίνω μητέρα, σπουδάζοντας παράλληλα. Μοιράστηκα με τις ξένες και Σοβιετικές συμφοιτήτριές μου, σαν μέλλουσα μητέρα, τη στενή ιατρική παρακολούθηση από την έναρξη της εγκυμοσύνης, μέσα από ένα μεγάλο δίκτυο υπηρεσιών γυναικολογικών, παιδιατρικών κλινικών και νοσοκομείων, Κέντρων Υγείας με όλες τις ειδικότητες, με παραρτήματα και λοιπές μονάδες, συμβουλευτικά ιατρεία και βοήθεια στο σπίτι, κέντρα μητρικού θηλασμού.

Και όλα αυτά από ένα ενιαίο, δωρεάν σύστημα Υγείας, χρηματοδοτούμενο αποκλειστικά από το κράτος. Ο τοκετός στο νοσοκομείο χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Η στέγη μας δωρεάν στο φοιτητικό συγκρότημα, ιδιαίτερη φροντίδα για τα νέα ζευγάρια.

Οι σπουδές μας δυνατές, μέσα από την κοινωνικοποίηση ενός μέρους του φοιτητικού νοικοκυριού, με τους δημόσιους βρεφονηπιακούς σταθμούς, δωρεάν για όλα τα παιδιά. Σήμερα, ουτοπία είναι αυτό που δεν θέλουμε να αλλάξουμε. Το έζησα, το πιστεύω και δεν μπορεί κανείς να μου κλέψει τα όνειρα που κάνω για εμάς και τα παιδιά μας. Είναι ανάγκη να ξέρουμε και να μην ξεχνάμε".

Μια μάνα γράφει για τα παιδιά της:
Πώς ήρθαν στον κόσμο, πώς μεγάλωσαν και πώς τα έχασε μέσα στη φρίκη του πολέμου.
Με την πρώτη ματιά, ίσως, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια θεωρήσουν ότι
 γι’ αυτό γράφτηκε το βιβλίο που κρατάνε στα χέρια τους.
Όμως, η Λ. Κοσμοντεμιάνσκαγια μέσα από την αφήγησή της
οδηγεί τη σκέψη μας σε διαφορετικά μονοπάτια.
Η Ζόγια και ο Σούρα γεννήθηκαν και μεγάλωσαν
στη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στη Σοβιετική Ένωση (1923 και 1925 αντίστοιχα).
Ανδρώθηκαν σε μια κοινωνία που προσπαθούσε να ικανοποιήσει
τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου, στηριζόμενη στη δύναμη και στην προσφορά της εργατικής τάξης
και των συμμάχων της.
Πρόκειται για έναν καταλυτικό παράγοντα, που επηρέασε τη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους
και συντέλεσε στο να μείνουν στο πάνθεο των ηρώων του σοβιετικού λαού.
Καθώς διαβάζουμε για το πώς μεγαλώνουν τα δύο αυτά παιδιά,
παρακολουθούμε διάφορα στιγμιότυπα
από τις κατακτήσεις της σοσιαλιστικής οικοδόμησης,
οι οποίες αποδεικνύουν ότι επρόκειτο για ένα κοινωνικό σύστημα
κατά πολύ ανώτερο του καπιταλιστικού.

  

 

Η Ζόγια Κοσμοντεμιάνσκαγια _Zoya Anatolyevna Kosmodemyanskaya _Зо́я Анато́льевна Космодемья́нская; (13-Σεπ-1923 | 29-Νοε-1941) ήταν μια Σοβιετική Ηλέκτρα Αποστόλου ή Ηρώ Κωνσταντοπούλου ίσως-ίσως και Αθηνά Εσθήρ Χατζηεσμέρ μια από τις γνωστότερες ηρωίδες της μεγάλης σοσιαλιστικής χώρας.  Ήταν γνωστή μετά θάνατον με την επωνυμία "Σοβιετική Ζαν Ντ' Αρκ", καθώς εκτελέσθηκε από τους ναζί δια απαγχονισμού σε ηλικία 18 ετών, κατηγορούμενη για "δολιοφθορά".

 

__Ζόγια
"Ε,εε σύντροφοι! Γιατί είστε τόσο λυπημένοι;... Να είστε τολμηρότεροι, ν' αγωνίζεστε, να χτυπάτε τους φασίστες, να τους καίτε, να τους φαρμακώνετε!... Δε φοβάμαι το θάνατο, σύντροφοι! Είναι τιμή να πεθαίνεις για το λαό σου! ". Η 18χρονη κομσομόλα _ ακόμα μαθήτρια λυκείου, είχε ενταχθεί εθελοντικά σε μια παρτιζάνικη ομάδα. "Τι μπορώ να κάνω, όταν ο εχθρός είναι τόσο κοντά; Αν φτάσουν εδώ, δε θα μπορέσω να συνεχίσω να ζω... ". Τη συνέλαβαν στο χωριό Πετρίτσεβο, γιατί έκαψε τις ίσμπες που έμεναν οι Γερμανοί και το στάβλο του στρατιωτικού τμήματος. Τη βασάνισαν απάνθρωπα και, αφού είδαν ότι μόνο τον καιρό τους έχαναν, την εκτέλεσαν με απαγχονισμό. "Εσείς τώρα θα με κρεμάσετε, αλλά εγώ δεν είμαι μόνη μου. Είμαστε διακόσια εκατομμύρια, όλους δεν θα μπορέσετε να μας κρεμάσετε. Θα εκδικηθούν το θάνατό μου! Όσο δεν είναι αργά παραδοθείτε, οπωσδήποτε η νίκη θα είναι δική μας!".

Από την ταινία Zoya _1944

Το παρτιζάνικο όνομα της Ζόγια ήταν Τάνια, εμπνευσμένο από το παράδειγμα της Τάνια (Τατιάνα Σολομάχα, 1892-1918), μιας νεαρής μπολσεβίκας δασκάλας. Είχε μαρτυρήσει στα χέρια των Λευκών, παραμένοντας ακλόνητη. Λίγο πριν την εκτελέσουν, μαζί με δεκαοχτώ συντρόφους της, φώναξε περήφανα: "Γεια σας σύντροφοι! Αυτό το αίμα που βρίσκεται στους τοίχους δε θα χαθεί άδικα! Γρήγορα θα έρθουν τα Σοβιέτ! ". Στον τάφο της Ζόγια στήθηκε ένα μνημείο που στο μαύρο μάρμαρό του ήταν σκαλισμένα τα λόγια του Νικολάι Οστρόφσκι - λόγια που κάποτε η Ζόγια, ως έμβλημα, ως διαθήκη, είχε αντιγράψει στο σημειωματάριό της και που τα είχε πραγματοποιήσει στη σύντομη ζωή της και στο θάνατό της: "Το πιο ακριβό στον άνθρωπο είναι η ζωή. Αυτή του δίνεται μια φορά και πρέπει να την ζήσει κανείς έτσι που... να μπορέσει πεθαίνοντας να πει: όλη μου τη ζωή, όλες μου τις δυνάμεις τις έδωσα στο πιο ωραίο ιδανικό του κόσμου - στον αγώνα για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας" _απόσπασμα από το "Η Ζόγια και ο Σούρα".
Τη Ζόγια τιμούσαν με 10άδες, 100άδες μνημεία και αγάλματα, από τα οποία σήμερα δεν έχει απομείνει _μάλλον τίποτε: τος προάλλες διαβάσαμε για γκρέμισμα του αγάλματος της Σοβιετικής ηρωίδας _εν μέσω ιμπεριαλιστικού πολέμου, στην αυλή του 10ου σχολείου της πόλης Τσερνίγκιβ, στη βόρεια Ουκρανία.

Τανκ με το όνομά της

Όταν οι αστοί τρομάζουν...Τα περισσότερα από τα εκθέματα του σχολείου - μουσείου μιας από τις ηρωικότερες μορφές του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, της 18χρονης Ζόγιας Κοσμοντεμιάνσκαγια... στις μπουλντόζες. Ανάμεσά τους βρίσκεται τσαλακωμένο και πεταμένο ένα κομμάτι κιτρινισμένο χαρτί. Είναι το γράμμα της Λίντιας Γιούρεβα προς τον γιο της, στο μέτωπο. Η Λ. Γιούρεβα ήταν δασκάλα της ρωσικής γλώσσας στο σχολείο την εποχή που φοιτούσε η Ζόγια. Ο μοναδικός γιος της, ο Βολόντια Γιούρεβ, ήταν τανκίστας, μέλος του "Πληρώματος εκδικητών της Ζόγιας" και βρήκε ηρωικό θάνατο, πολεμώντας τους ναζί. Μετά τον πόλεμο, η Λίντια, συνταξιούχος πλέον, πήγε στο σχολειό της, μπήκε στις τάξεις με τη φωτογραφία του παιδιού της και άρχισε να διηγείται γι' αυτόν στους μαθητές. Το γράμμα αυτής της μάνας προς τον ηρωικό γιο της αφέθηκε πίσω στο παλιό σχολείο, με τα μελλοντικά μπάζα... ως "μη αξιόλογο" να διασωθεί... Η τιμή που επιφύλαξε η Σοβιετική πατρίδα στην άξια αυτή "κόρη" της συνοδεύτηκε από μακρόχρονη, βασανιστική επιστημονική, ιστορική έρευνα γύρω από τη ζωή και ιδιαίτερα τις τελευταίες στιγμές της. Από το υπέρογκο αυτό υλικό που περιλαμβάνει μαρτυρίες κατοίκων του χωριού προκύπτει μία συγκλονιστική προσωπικότητα, "σμιλεμένη" από τις πανανθρώπινες κομμουνιστικές αξίες. Μία χαρακτηριστική στιγμή από την ανάκρισή της όπως την κατέθεσαν, ηχογραφημένα, σε ειδική επιτροπή της Κομσομόλ οι κάτοικοι του Πετρίσεβο τον Φεβρουάριο του 1942, αμέσως μετά την απελευθέρωση του χωριού από τον Κόκκινο Στρατό: Τη ρωτάει ο Γερμανός: "Πού είναι ο Στάλιν;". Εκείνη απάντησε: "Ο Στάλιν είναι στο πόστο του"! Και αμέσως μετά γύρισε και είπε: "Δεν πρόκειται να σας πω τίποτε άλλο"». Την ημέρα της εκτέλεσης «περπατούσε ίσια, με ψηλά το κεφάλι, σιωπηλή, περήφανη (...) Τότε φώναξε: "Πολίτες! Μην καθόσαστε και κοιτάτε. Πολεμήστε! (...) Σύντροφοι, η νίκη είναι δική μας! Η Σοβιετική Ενωση είναι ανίκητη και δεν πρόκειται να νικηθεί! Γερμανοί στρατιώτες, πριν να είναι αργά, παραδοθείτε"!

Το βιβλιάριό της στην Κομσομόλ

                    Δείτε και Η ζωή και η δράση της Σοβιετικής ηρωίδας Ζόγια_
                    θεατρική ομάδα του Πολιτιστικού Κέντρου “Ναζίμ Χικμέτ” της Κωνσταντινούπολης

Φρόσω Μαμάτση

Η σ. Φρόσω έζησε ως πολιτική πρόσφυγας στις Λαϊκές Δημοκρατίες και εργάστηκε ως δακτυλογράφος στο μηχανισμό της ΚΕ του ΚΚΕ στη Ρουμανία και στην Ουγγαρία, ενώ αργότερα στο ραδιοσταθμό “Η Φωνή της Αλήθειας” στη ΛΔ Γερμανίας. Στην πολιτική προσφυγιά παντρεύτηκε με το σύντροφο Τάκη Μαμάτση, ο οποίος υπήρξε μέλος της ΚΕ και του ΠΓ και με τον οποίο απέκτησε το δεύτερο παιδί της, την Ειρήνη. Μετά τη νομιμοποίηση του Κόμματος, το 1974, επαναπατρίστηκε και συνέχισε να προσφέρει στο μηχανισμό της ΚΕ του ΚΚΕ. Τα χρόνια 1990 – 1991 υπερασπίστηκε με σθένος τα επαναστατικά χαρακτηριστικά και ιδεολογία του ΚΚΕ ενάντια στις προσπάθειες διάλυσής του. Στα επόμενα χρόνια συμμετείχε δραστήρια στην κομματική ζωή και δράση, μέσα από τις ΚΟ της Νέας Ιωνίας. Το ΚΚΕ εκφράζει τα πιο θερμά του συλλυπητήρια στις κόρες της Ειρήνη και τη γιατρίνα Ζώγια, στον γαμπρό της σ. Γιάννη Κατσαρό, στα εγγόνια της και σε όλους τους οικείους της.

Τάκης Μαμάτσης  
Ο χαρισματικός καθοδηγητής _Ο κομμουνιστής δημοσιογράφος
Ο άνθρωπος - "μάλαμα"

Ο σ. Ρολάν Λερουά, ηγετικό στέλεχος του γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος και για πολλά χρόνια διευθυντής της πράσινης "Ουμανιτέ ", προσφωνώντας το προσωπικό του "Ριζοσπάστη " κατά την επίσκεψή του στα γραφεία της εφημερίδας μας, είχε πει: "Είναι μεγάλη τιμή να είναι κανείς κομμουνιστής δημοσιογράφος και μάλιστα κομμουνιστής δημοσιογράφος του Ριζοσπάστη ". Και η ρήση αυτή του διακεκριμένου Γάλλου πνευματικού, κοινωνικού και πολιτικού παράγοντα εκφράζει απόλυτα την προσωπικότητα του ακριβού μας συντρόφου Τάκη Μαμάτση, που τόσο αδόκητα έφυγε ... Και την τιμή αυτή ο Τάκης την εκπλήρωσε ακέραια στα εξήντα χρόνια της κομματικής του πορείας, είτε στον επαναστατικό Τύπο, που ήταν ο άνθρωπός του, είτε σε άλλα μετερίζια του αγώνα, που το Κόμμα μας, το ηρωικό ΚΚΕ, τον έστειλε να δώσει τη μάχη.

Σαν αρχή συντάκτης του "Ριζοσπάστη", επί μια 5ετία, από τη νόμιμη επανέκδοσή του, από το 1974 μέχρι '79, που αποχώρησα για να επανασυνταξιοδοτηθώ _ γράφει ο σ. Θ. Ζαφειρόπουλος αρχισυντάκτης του "Ριζοσπάστη " στην περίοδο 1943-'44, έκδοση του Βουνού, και μετά τη νόμιμη επανέκδοση, στα 1974-'78, μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά τον καθοδηγητή με το οξύτατο πολιτικό κριτήριο, τον κομμουνιστή δημοσιογράφο - διευθυντή με τη σπάνια ικανότητα να συλλαμβάνει τον παλμό του αναγνωστικού κοινού, τον καλοσυνάτο και πρόσχαρο συνάδελφο, πάντα έτοιμο, να βοηθήσει μια πληθώρα νέων δημοσιογράφων, που ήρθαν να μαθητεύσουν στη μεγάλη του "Ρ" δημοσιογραφική σχολή, πολλοί από τους οποίους... "φιγουράρουν" σήμερα στον αστικό Τύπο και τα άλλα αστικά μέσα ενημέρωσης. Υπήρξε για μια δεκαετία, η ψυχή της εφημερίδας, αφιερώνοντας όλο σχεδόν το 24ωρο γι' αυτήν. Είναι σα να τον βλέπω τώρα με το αχώριστο μπλοκάκι στο χέρι να περιέρχεται τα διάφορα τμήματα της εφημερίδας, να σβήνει δουλειές και καθήκοντα, που είναι εκτελεστά και να προσθέτει καινούρια. Και το μπλοκάκι αυτό "άναβε κυριολεκτικά φωτιές" κατά τις συσκέψεις της Συντακτικής Επιτροπής για την προετοιμασία του φύλλου της επόμενης μέρας. Παρά το γεγονός, ότι στην προμετωπίδα της εφημερίδας δεν αναγράφονταν το όνομά του, ήταν ο πραγματικός διευθυντής της.

Και από αυτή τη θέση έδινε καθημερινά - χωρίς εντυπωσιασμούς, αλλά με το σεμνό κομματικό του ήθος, τη δική του μάχη για την εκπλήρωση των στόχων της εφημερίδας, για να γίνεται ο "Ρ" όλο και καλύτερος διαφημιστής και οργανωτής της πάλης των εργαζομένων και του λαού μας σε κείνες τις συγκεκριμένες δύσκολες συνθήκες της Μεταπολίτευσης, καθώς και της δεκαετίας του '80. Με τη δική του προσωπική σφραγίδα, που έβαλε στο "Ρ", αλλά και με τη βοήθεια ενός επιτελείου από άξιους και διακεκριμένους δημοσιογράφους, η εφημερίδα μας δεν άργησε να φθάσει στην κορυφή του αθηναϊκού Τύπου τα πρώτα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, κατακτώντας - από άποψη κυκλοφορίας - την πρώτη θέση από τις πρωινές αθηναϊκές εφημερίδες.

Αυτός ήταν ο ακριβός μας σύντροφος, συνάδελφος και φίλος, που τον χάσαμε ξαφνικά. Ο χαρισματικός καθοδηγητής, ο δημοσιογράφος με το οξυμένο αισθητήριο της κοινής γνώμης. Ο κομμουνιστής "άνθρωπος-μάλαμα" (για να χρησιμοποιήσω το χαρακτηρισμό του αγαπητού Ριζαριώτη, αλλά και για να προσθέσω: όχι απλά "μάλαμα" αλλά "μάλαμα 24 καρατίων". Με την απώλειά του η δημοσιογραφία γίνεται φτωχότερη. Ο κομματικός Τύπος χάνει τον πιστό και αφοσιωμένο του άνθρωπο. Εκείνοι που τον γνώρισαν χάνουν έναν ακριβό και ειλικρινή φίλο.

Αξέχαστε Τάκη,
Τα 92 μου χρόνια _ γράφει ο σ. Θ. Ζαφειρόπουλος δε μου επέτρεψαν να 'ρθω στη Ραψάνη για να σου πω το στερνό αντίο. Γι' αυτό και στο φιλόξενο και ιερό θεσσαλικό χώμα που σε σκεπάζει, αποθέτω τους θαυμάσιους τούτους στίχους του Ανδρέα Κάλβου:
"Ας μη βρέξει το σύννεφον
κι ο άνεμος, σκληρός, ας μη σκορπίσει
το μακάριον τούτο χώμα, που σε σκεπάζει.
Ας το δροσίζει πάντα με τ' αργυρά της δάκρυα
η ροδόπεπλος κόρη κι εκεί ας ξεφυτρώνουν
αιώνια τ' άνθη".

_Δεκ-2002
"Εφυγε" ο σ. Τάκης Μαμάτσης _
Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ
για το θάνατό του

Η ΚΕ του ΚΚΕ, με χτεσινή ανακοίνωσή της, έκανε γνωστό το θάνατο του παλαίμαχου κομμουνιστή, Τάκη Μαμάτση, σημειώνοντας: "Πέθανε ο Τάκης Μαμάτσης, παλαίμαχος κομμουνιστής, επί πολλά χρόνια μέλος του ΠΓ και της ΚΕ και για περίπου 60 χρόνια μέλος του Κόμματος.
Η ΚΕ εκφράζει στην οικογένεια του σ. Μαμάτση τα ολόθερμα συλλυπητήριά της.

Ο σ. Μαμάτσης αγωνίστηκε μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, κυρίως στους τομείς της Διαφώτισης και της έκδοσης εφημερίδων. Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ έζησε στην πολιτική προσφυγιά περισσότερα από 25 χρόνια. Σπούδασε ιστορία στο Πανεπιστήμιο Κλουζ της Ρουμανίας και στη συνέχεια εργάστηκε στο ραδιοφωνικό σταθμό "Η φωνή της Αλήθειας" ως συνδιευθυντής και από τον Αύγουστο του 1973 μέχρι το κλείσιμο του Ρ/Φ σταθμού ως διευθυντής. Μετά τον επαναπατρισμό του εργάστηκε στο "Ριζοσπάστη", στον οποίο διατέλεσε επίσης διευθυντής του. Τα τελευταία χρόνια ήταν μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ, ενώ υπήρξε και υπεύθυνός του.
Όσοι γνωρίσαμε τον σ. Μαμάτση θα θυμούμαστε την αφοσίωσή του στο Κόμμα, την πίστη του στο λαό, τον καλοπροαίρετο τρόπο του και στις πιο δύσκολες στιγμές της πάλης, αλλά και την προσφορά του στη δημοσιογραφία που στέκεται στο πλευρό της Εργατικής Τάξης". Η κηδεία του Τάκη Μαμάτση θα γίνει, στην ιδιαίτερη πατρίδα του Ραψάνη Λάρισας. Η διεύθυνση, η συντακτική επιτροπή και οι εργαζόμενοι στο "Ριζοσπάστη" απευθύνουν στους οικείους του σ. Τάκη τα πιο θερμά συλλυπητήρια. Επίσης, τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένειά του απευθύνει το ΚΣ της Πανελλήνιας Ένωσης Επαναπατρισθέντων Πολιτικών Προσφύγων _

Άνθρωπος - μάλαμα!

Ήταν πριν 12 μέρες που με πήρε στο τηλέφωνο για να μου πει ότι του άρεσαν τα "Διακριτικά" μου για τη νεαρή Τουρκάλα που πέθανε στο "Λευκό Κελί". Το έκανε συχνά, σαν να ήταν ακόμα υπεύθυνος αυτός για τα γραφόμενά μου. Τον ρώτησα για την υγεία του και μου είπε ότι θα έκανε εγχείρηση στην καρδιά. Νιώθοντας την ανησυχία μου, προσπάθησε να με καθησυχάσει κάνοντας χιούμορ για το θάνατο. Έτσι έκανε πάντα, ο Τάκης. Ποτέ δε σ' άφηνε να στενοχωρηθείς. Δεκαοχτώ χρονώ ήμουν όταν πήγα στον "Ριζοσπάστη" - ήταν στα πρώτα χρόνια μετά την πτώση της χούντας - και τον βρήκα διευθυντή. Από την πρώτη στιγμή κατάλαβα ότι είχα να κάνω μ' έναν άνθρωπο - μάλαμα. Σ' αυτόν, οι νέοι που είμαστε τότε στην εφημερίδα, βρήκαμε τον πραγματικό σύντροφο, αλλά και το φίλο. Αυτός «σήκωνε» τ' ασεβή αστεία μας, αποδεχόταν την αυθάδειά μας, κατανοούσε τα ελαττώματά μας, συγχωρούσε τα παραπτώματά μας.
Κι όλα αυτά χωρίς ποτέ να υποχωρήσει ρούπι από τις Ιδέες, τις Αρχές, "τα μέτρα και τα σταθμά" του Κόμματος και του "Ρ". Σαν παρεκκλίναμε κάπου, είχε τον τρόπο να μας φέρνει στον ίσιο δρόμο. Κι όλα αυτά χωρίς ποτέ να κάνει παραχωρήσεις στη δουλιά. Ζητούσε από τον καθένα μας ό,τι περισσότερο μπορούσε να δώσει κι είχε το τρόπο να πετυχαίνει το στόχο. Δε νοιαζόταν μόνο να γίνουμε καλοί δημοσιογράφοι, αλλά και καλοί κομμουνιστές και καλοί οικογενειάρχες και καλοί άνθρωποι.

Ο Τάκης Μαμάτσης έφυγε για να συναντήσει τον Τάκη Αδάμο, τον Γιάννη Παλαβό, τον Χρήστο Μπόμπο, τον Θεμιστοκλή Υψηλάντη, τον Γιάννη Τσακίρη, τον Γιώργο Δημόπουλο κι άλλους πολλούς από τους "παλιούς" του "Ριζοσπάστη", που "έφυγαν" αφήνοντας πίσω τους ανεξίτηλα ίχνη. Θα μου λείψει. Ήταν η "σταθερά" μου. Ένιωθα πως, αν παρέκκλινα δημοσιογραφικά ή ανθρώπινα, θα έβρισκε το τρόπο να με συνεφέρει. Έτσι, ήμουν ήσυχος. Τώρα, όμως;
                                  Παύλος Ριζαργιώτης

Ο Δημήτρης Γόντικας

8-Σεπ-2025
Σε κλίμα βαθιάς θλίψης και συγκίνησης πραγματοποιήθηκε σήμερα στο αποτεφρωτήριο στη Ριτσώνα, η πολιτική κηδεία της συντρόφισσας Φρόσως Μαμάτση, μιας από τις τελευταίες αγωνίστριες της ηρωικής γενιάς του Δημοκρατικού Στρατού. Συγγενείς, σύντροφοι και φίλοι συγκεντρώθηκαν για να την αποχαιρετήσουν, να πουν το τελευταίο "αντίο " στην συντρόφισσα Φρόσω, που σε όλη της ζωή, μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ, σε όποιο μετερίζι κι αν βρέθηκε, πάλεψε αταλάντευτα για την υπόθεση του σοσιαλισμού – κομμουνισμού __στην παλαίμαχη κομμουνίστρια, την αγωνίστρια της ΕΑΜικής Αντίστασης και μαχήτρια του Δημοκρατικού Στρατού. Παραβρέθηκαν τα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Γόντικας και Στέφανος Λουκάς.

"Η ΚΕ του ΚΚΕ αποχαιρετά σήμερα με θλίψη και σεβασμό τη Φρόσω Μαμάτση, μια συντρόφισσα, αγωνίστρια σε ολόκληρη τη ζωή της, μαχήτρια στο δρόμο που χάραξε το ΚΚΕ, μέσα από τις γραμμές του οποίου το υπηρέτησε πιστά ως το τέλος. Μια ακόμη αφοσιωμένη συντρόφισσα που πρόσφερε όλες της τις δυνάμεις στην υπόθεση του Κόμματος για 73 ολόκληρα χρόνια ", τόνισε ο Στέφανος Λουκάς, μεταφέροντας το αποχαιρετιστήριο μήνυμα της ΚΕ του Κόμματος. Σημείωσε ότι δρώντας μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ “έζησε τις μεγάλες στιγμές της ιστορίας του Κόμματος, τις κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης στην Ελλάδα τη δεκαετία του 40, ιδιαίτερα την ηρωική εποποιία του ΔΣΕ” και αναφερόμενος στη ζωή και τη δράση της, επισήμανε:

“Η συντρόφισσα Φρόσω Μαμάτση (Ζάραγκα) γεννήθηκε στο χωριό Αγναντα Αρτας το 1931, παιδί αγροτικής οικογένειας. Έμεινε ορφανή από πατέρα στα 8 της χρόνια. Όλη η υπόλοιπη οικογένειά της, όπως και η ίδια, δόθηκαν ολοκληρωτικά στους μεγάλους αγώνες της περιόδου μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Αυτή η αγωνιστική και ανυπότακτη επιλογή τους συνοδεύτηκε με διώξεις, φυλακίσεις, εξορίες, με νεκρούς στις μάχες για το δίκιο του λαού στον αγώνα να ζήσει χωρίς εκμεταλλευτές σε μια κομμουνιστική κοινωνία. Σ’ αυτό το σκοπό έταξε όλη της τη ζωή και η συντρόφισσα Φρόσω και στάθηκε ορθοβαδίζουσα ως το τέλος τιμώντας τον ανυπέρβλητο τιμητικό τίτλο της Κομμουνίστριας μέλους του ΚΚΕ. Η συντρόφισσα Φρόσω, από μικρό κορίτσι οργανώθηκε στα θρυλικά Αετόπουλα και δραστηριοποιήθηκε στον θεατρικό όμιλο του 5^ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ συμβάλλοντας και με αυτό τον τρόπο μέσω της Τέχνης με τα θεατρικά έργα του αγώνα που έπαιζαν στα χωριά στη λαϊκή ανάταση και την πίστη στον απελευθερωτικό αγώνα, στην πάλη για μια κοινωνία με κυρίαρχο το λαό. Εντάχθηκε στο λαϊκό απελευθερωτικό αγώνα από τους ναζί κατακτητές και τους ντόπιους αστούς σε ηλικία 13 χρόνων.

Έζησε από πρώτο χέρι τη ”Λευκή Τρομοκρατία”, τις διώξεις από τους ΜΑΥδες και την Χωροφυλακή, αλλά δεν κατάφεραν να τη συλλάβουν. Ταυτόχρονα λειτουργούσε ως σύνδεσμος των ανταρτών στο χωριό της. Η συντρόφισσα Φρόσω οργανώθηκε στο ΚΚΕ, το Σεπτέμβρη του 1948 σε ηλικία 17 χρόνων, δείγμα της ωριμότητας της αγωνιστικότητας και της ετοιμότητάς της να υπηρετήσει τις αξίες και τα ιδανικά του ΚΚΕ στην πάλη για το σοσιαλισμό. Το Κόμμα μας η συντρόφισσα Φρόσω το τίμησε και το υπηρέτησε μέχρι την τελευταία της πνοή μέσα από μια μακρόχρονη πορεία αγώνων και ανιδιοτελούς προσφοράς σε όλες τις συνθήκες. Λίγο αργότερα, τον Οκτώβρη του 1948, εντάχθηκε στην 159 Ταξιαρχία του ΔΣΕ, πήρε μέρος σε όλες τις μάχες που έδωσε η Ταξιαρχία, καθώς επίσης και στην επιχείρηση της Πάργας. Στις 4 Ιούλη του 1949 στον ελιγμό από το Σούλι στο Γράμμο τραυματίστηκε και στα δύο πόδια στο χωριό Τσεπέλοβο Ζαγορίων. Ήταν γενναία και ατρόμητη μαχήτρια. Είναι χαρακτηριστικό του θάρρους της ότι ενώ δεν είχε ακόμη αποθεραπευθεί από τα τραύματά της η ίδια δεν συνέχισε την αναρρωτική ανάπαυλα που συμβούλευαν οι γιατροί αλλά ξαναεντάχθηκε στην Ταξιαρχία της στη νέα αποστολή για το Σούλι. Ήταν απόρροια της πίστης στο δίκιο του αγώνα του ΔΣΕ και του ΚΚΕ, στο δίκιο του λαού.

Στη συνέχεια ο Στέφανος Λουκάς, στάθηκε στα χρόνια της πολιτικής προσφυγιάς, αναφέροντας: Το Σεπτέμβρη του 1949 με την οργανωμένη υποχώρηση του ΔΣΕ, πέρασε στη ΛΔ Αλβανίας. Εκεί παντρεύτηκε τον Βασίλη Θεοδωρίκα με τον οποίο απέκτησε το πρώτο της παιδί τη Ζώγια. Στις αρχές του 1950 μετακινήθηκαν στη ΛΔ Πολωνίας. Τον Ιούλη του 1950 ενώ ήταν έγκυος ακόμη, ο σύντροφός της έφυγε σε παράνομη αποστολή στην Ελλάδα, όπου και έχασε τη ζωή του. Η σ. Φρόσω έζησε ως πολιτική πρόσφυγας στις Λαϊκές Δημοκρατίες και εργάστηκε ως δακτυλογράφος στο μηχανισμό της ΚΕ του ΚΚΕ στη Ρουμανία και στην Ουγγαρία, ενώ αργότερα στο ραδιοσταθμό "η Φωνή της Αλήθειας" στη ΛΔ Γερμανίας. Στην πολιτική προσφυγιά παντρεύτηκε με το σύντροφο Τάκη Μαμάτση, ο οποίος υπήρξε μέλος της ΚΕ και του ΠΓ και με τον οποίο απέκτησε το δεύτερο παιδί της, την Ειρήνη.

Η ζωή της στις σοσιαλιστικές χώρες για την οποία η συντρόφισσα Φρόσω μιλούσε με αγάπη και θαυμασμό συγκρίνοντάς την με τη ζωή στην καπιταλιστική Ελλάδα, ήταν το ζωντανό παράδειγμα για όσους από εμάς που τη γνωρίσαμε, αφού μας παρουσίαζε παραστατικά και ανάγλυφα τις κατακτήσεις και τα επιτεύγματα σ’ αυτές τις χώρες χωρίς βεβαίως να κρύβει και κάποιες αδυναμίες ελπίζοντας ότι θα τις ξεπεράσουν. Αλλά και μετά τις ανατροπές και την αντεπανάσταση έμεινε ακλόνητη στην υπεράσπιση του σοσιαλισμού και με εμπιστοσύνη ότι η ιστορία δεν είπε ακόμη τον τελικό της λόγο. Τόνισε επίσης ότι μετά τη νομιμοποίηση του Κόμματος, το 1974, επαναπατρίστηκε και συνέχισε να προσφέρει στο μηχανισμό της ΚΕ του ΚΚΕ, υπογραμμίζοντας ότι "τα χρόνια 1990 – 1991 υπερασπίστηκε τα επαναστατικά χαρακτηριστικά και ιδεολογία του ΚΚΕ ενάντια στις προσπάθειες διάλυσής του". Στα επόμενα χρόνια συμμετείχε δραστήρια στην κομματική ζωή και δράση, μέσα από τις ΚΟ της Νέας Ιωνίας.

Η συντρόφισσα Φρόσω Μαμάτση υπηρέτησε το Κόμμα της, αταλάντευτα, όπου της ζητήθηκε, στο βουνό, την πολιτική προσφυγιά και ξανά πάλι στην Ελλάδα στους αγώνες που ακολούθησαν. Ήταν πάντα δραστήρια και ακούραστη, σεμνή συντρόφισσα, αυστηρή στην κρίση της με βάση τις κομμουνιστικές αρχές και αξίες και με αυτοκριτική στάση, αλλά πάντα δίκαιη στην κριτική της. Ήταν παράδειγμα για τους νέους συντρόφους. Ετσι θα τη θυμούνται πάντα οι συντρόφισσες και οι σύντροφοί της στην ΚΟΒ Περισσού.

Το ΚΚΕ αποχαιρετά μια άξια κομμουνίστρια που τίμησε με τη στάση και την προσφορά της τον τίτλο του μέλους του Κόμματος. Η ζωή και η δράση της είναι παράδειγμα για τις νεότερες συντρόφισσες και τους νεότερους συντρόφους που συνεχίζουν στα χνάρια που χάραξε η γενιά της μέσα από το Κόμμα. Υπερασπίστηκε το Κόμμα σε όλες τις κρίσιμες στιγμές και σε όλες τις μάχες. Και ανήκει σε εκείνη τη γενιά των χιλιάδων συντροφισσών και συντρόφων που μας άφησαν με το προσωπικό τους παράδειγμα, μια αδιάψευστη μαρτυρία. Η δύναμη των ιδεών του ΚΚΕ είναι παντοδύναμη και ανίκητη, εμπνέει και θα γεννά συνεχώς και σήμερα και στο μέλλον χιλιάδες, εκατομμύρια αγωνίστριες και αγωνιστές για την τελική και οριστική νίκη, για την κομμουνιστική κοινωνία. Καμιά δύναμη δεν μπορεί να ανακόψει αυτή την πορεία.

Αυτό το δρόμο τον συνεχίζουμε αταλάντευτα και ακλόνητα με εμπιστοσύνη στις ανεξάντλητες δυνάμεις της εργατικής τάξης. Εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ εκφράζουμε τα πιο θερμά συλλυπητήρια στις κόρες της Ζώγια και Ειρήνη, στον γαμπρό της σ. Γιάννη Κατσαρό, στα εγγόνια και σε όλους τους οικείους της. Γεια σου συντρόφισσα Φρόσω”.

            Συνεχίζουμε στο δρόμο που βάδισες

Το αποχαιρετιστήριο μήνυμα των ΚΟΒ της Βορειοδυτικής Αθήνας και της ΚΟΒ Περισσού του ΚΚΕ στη συντρόφισσα Φρόσω, μετέφερε ο Νίκος Σταματόπουλος, μέλος της ΕΠ Αττικής και Γραμματέας της ΤΕ Βορειοδυτικής Αθήνας.

"Νιώθουμε περήφανοι και τυχεροί που παλέψαμε και αγωνιστήκαμε μαζί της, όπως και με τόσους άλλους συντρόφους και συντρόφισσες αυτής της ηρωικής γενιάς κομμουνιστών. Η πρωτοπόρα δράση της, η αταλάντευτη στάση της, η καθαρότητα στη σκέψη της, η μεγάλη πείρα της, βρίσκονται στην καρδιά και το μυαλό μας, αποτελούν οδηγό της δράσης μας", τόνισε ο Νίκος Σταματόπουλος.

Στάθηκε στην πλούσια δράση της μέσα από το Κόμμα και το μαζικό κίνημα, τονίζοντας ότι αυτό "που θυμόμαστε περισσότερο από την συντρόφισσα ήταν ότι δεν χαρίζονταν σε κανέναν, όσον αφορά τις αρχές του Κόμματος. Η πείρα της στην ταξική πάλη την είχε εφοδιάσει με ένα αλάνθαστο ταξικό κομμουνιστικό κριτήριο. Για παράδειγμα, στο ερώτημα αν ήταν σοσιαλισμός αυτό που ζήσαμε τον 20ο αιώνα, η απάντηση της ήταν κατηγορηματικά και χωρίς μισόλογα: ναι. Με τεκμηρίωση μάλιστα μέσα από την ζωή της στη σοσιαλιστικές χώρες". Και πρόσθεσε: "Αγαπημένοι μας συντρόφισσα σε αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη, αλλά και δέος. Δέος για όλη σου την πορεία, πιστής της ιδέες και τα ιδανικά του Κόμματος, του σοσιαλισμού – κομμουνισμού. Γιατί σύντροφοι σαν εσένα, κράτησαν το κόμμα και τη σημαία του στα δύσκολα. Σου υποσχόμαστε πως θα συνεχίσουμε να βαδίζουμε στο δρόμο που βάδισες σε όλη σου τη ζωή. Το δρόμο του ανυποχώρητου αγώνα για να καταργηθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο". 

                        Ενσταντανέ __Φωτο ©®

Η Ζώγια έχει πρώτα και κύρια αγαπημένες φίλες και μετά πελάτες

Η κόρη της  Φρόσως Μαμάτση Ζώγια Θεοδωρίκα – Χουλιάρα __Φωτο ©®

 

Για όποιον ενδιαφέρεται _η ιστορία της καύσης στην Ελλάδα...

Κλικ 🎥   εδώ