#MeToo _Στερεότυπα στον χώρο της υποκριτικής για άνδρες και γυναίκες

 

(η “είδηση της ημέρα από τα αστικά ΜΜΕ και ΜΚΔ)
“Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός Κέιτ Γουίνσλετ η οποία υποδύεται τη διάσημη φωτορεπόρτερ Λι Μίλερ στη βιογραφική ταινία “Lee”, σε συνέντευξή που έδωσε αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στη βιομηχανία του θεάματος. Σχολίασε μάλιστα ότι υπάρχουν διαφορετικά πρότυπα για τους άνδρες και τις γυναίκες ηθοποιούς.Κατά τα αστικά ΜΜΕ και ΜΚΔ “μιλά έξω από τα δόντια”.

Σύμφωνα με το Deadline, αφορμή ήταν το περιστατικό που συνέβη κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας “Lee”, όπου ένα μέλος του συνεργείου την συμβούλεψε “να καθίσει πιο ίσια” για να μη φαίνονται οι ατέλειές της ενώ στη συνέχεια σχολίασε και το γεγονός, ότι η αντίδρασή της χαρακτηρίστηκε “γενναία”.

Μου αρέσει αρκετά να κάνω δηλώσεις… είπε _και στην πραγματικότητα, πρέπει να πω ότι είμαι στο σημείο που λέω: “Ξέρετε κάτι; Η ζωή είναι πολύ μικρή”, “Αλλά είναι ένα πράγμα που μου συμβαίνει αρκετά συχνά τελευταία, όταν οι άνθρωποι θα μου πουν: Ω, Θεέ μου, ήσουν τόσο γενναία σε αυτή την ταινία, δεν είχες μακιγιάζ και φαίνεσαι πραγματικά κάπως χάλια. Και σκέφτομαι, λέμε στους άντρες: Ήσουν τόσο γενναίος, που άφησες μούσι;”. Αυτά κατά τη διάρκεια των History Talks του History Channel, το Σάββατο 21 Σεπτ, στο Μουσείο Κινηματογράφου της Ακαδημίας

Επίσης, υπογράμμισε την ανισότητα στις ερωτήσεις που απευθύνονται σε γυναίκες σχετικά με το πώς συνδυάζουν την καριέρα με τη μητρότητα, κάτι που σπάνια γίνεται στους άνδρες.
“Και μετά υπάρχει ένα άλλο, (που ρωτάνε), πώς συνδυάζεις το να είσαι μητέρα και να κάνεις καριέρα;” συνέχισε η σταρ. “Λέμε, …Πώς συνδυάζεις το να είσαι πατέρας και να κάνεις καριέρα; Θέλω να πω, πρέπει να αλλάξουμε αυτή τη δυναμική”. Η Γουίνσλετ ήταν ένα από τα κορυφαία ονόματα στο πάνελ των History Talks, όπου συμμετείχαν και άλλοι γνωστοί ηθοποιοί όπως οι Κέβιν Κόστνερ, Κέρι Ουάσινγκτον, Εύα Λονγκόρια κά καθώς και …πρώην πρόεδροι των ΗΠΑ

Κίνημα #MeToo
_ #Κι εγώ μαζί επίσης

(συνειρμικά _υπάρχουν σχετικά ρεπορτάζ σε Ριζοσπάστη και 902.gr)
Ήταν το 2018 όταν το Ευρωκοινοβούλιο εξέφρασε την υποστήριξή του στην πρωτοβουλία του “κινήματος #MeToo”, με ψήφισμα που υιοθέτησε σχετικά με την “ηθική και σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας, στους δημόσιους χώρους και στην πολιτική ζωή της ΕΕ”, εκφράζει την ικανοποίησή του για την “ευρεία δημόσια συζήτηση”, η οποία “συμβάλλει στον αναπροσδιορισμό των ορίων σε σχέση με τη σεξουαλική παρενόχληση και τις αποδεκτές συμπεριφορές”. Το ψήφισμα αποτελεί έναν ακόμα κρίκο στη μακρά αλυσίδα των συζητήσεων γύρω από τις καταγγελίες για κρούσματα σεξουαλικής παρενόχλησης μέσα από την πρωτοβουλία «#MeToo». Το έναυσμα για το κύμα καταγγελιών, που πυροδότησε και τη σχετική συζήτηση, δόθηκε, τον Οκτώβρη του 2017, όταν γνωστή ηθοποιός κατήγγειλε πως παρενοχλήθηκε από μεγαλοπαραγωγό του Hollywood, πριν από δύο περίπου δεκαετίες. Ακολούθησε χιονοστιβάδα ανάλογων καταγγελιών για λιγότερο ή περισσότερο πρόσφατα περιστατικά και κρούσματα, τόσο στη λεγόμενη «βιομηχανία του θεάματος» όσο και σε άλλους εργασιακούς χώρους. Μέσα σε σύντομο διάστημα το «#MeToo», μια διαδικτυακή πρωτοβουλία που υπήρχε για περισσότερα από δέκα χρόνια, έγινε παγκόσμια γνωστό. Μάλιστα, το περιοδικό «Time» ανακήρυξε «Πρόσωπο της Χρονιάς» για το 2017 τις γυναίκες, κυρίως ηθοποιούς του Χόλιγουντ, που «έσπασαν τη σιωπή τους» και μίλησαν για την εμπειρία τους μέσα από την εν λόγω πρωτοβουλία. Ακολούθησε η πρωτοβουλία «Time's Up», που υποστηρίζεται επίσης από γνωστές ηθοποιούς, με στόχο να προσφέρει νομική υποστήριξη στις γυναίκες που δέχτηκαν σεξουαλική επίθεση ή παρενόχληση στο χώρο εργασίας τους. Η σχετική συζήτηση, βρίσκεται σταθερά στην ατζέντα της επικαιρότητας, συχνά στις πρώτες της θέσεις. Ωστόσο, δεν έλειψαν οι αιχμές που εντόπιζαν οικονομικές και άλλες σκοπιμότητες πίσω από τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν σε βάρος μιας σειράς προσώπων.
Δεν έλειψαν επίσης τα ερωτήματα για το αν η πρωτοβουλία έχει πάρει τα χαρακτηριστικά μιας «μόδας» και οι αμφιβολίες για το αν αποκλίνει ή όχι από το σκοπό της. Την εμφάνισή τους έκαναν «σκιές» και «σύννεφα» σε βάρος «πρωταγωνιστικών» προσώπων, οι κατηγορίες των οποίων φαίνεται να γύρισαν μπούμερανγκ, μετατρέποντας τα «θύματα» της μίας μέρας στους «θύτες» της επόμενης.

Σύγχρονο περιτύλιγμα
στο αστικό φεμινιστικό ρεύμα

Ανεξάρτητα από το πώς εξελίσσεται η συζήτηση και τις αιχμές που υπερισχύουν κάθε φορά, το βέβαιο είναι αξιοποιείται ως «εργαλείο» πολλαπλά χρήσιμο στα χέρια αυτών που προσανατολίζουν το περιεχόμενό της και δίνουν σε αυτήν τον τόνο. Για παράδειγμα, δεν είναι τυχαίο ότι στο επίκεντρο των ρεπορτάζ στα αστικά ΜΜΕ βρίσκονται η μορφή της συγκεκριμένης «διαμαρτυρίας» _και άλλων παρόμοιων και ο «σεισμός» που προκαλεί στους κύκλους της «βιομηχανίας» του αμερικανικού κυρίως θεάματος, αφήνοντας στο περιθώριο την πολύμορφη βία που υφίστανται πολλαπλάσια οι γυναίκες της εργατικής τάξης, του λαού στο σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο.
Στη συζήτηση παρεισφρέουν ζητήματα που αναδεικνύουν σύγχρονες πλευρές της γυναικείας ανισοτιμίας, υπαρκτά κοινωνικά προβλήματα και διακρίσεις που βιώνουν οι γυναίκες στην οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική τους ζωή, αποκομμένα όμως από την ταξική τους ρίζα, από τις πραγματικές αιτίες των πολλαπλών διακρίσεων που βιώνουν οι γυναίκες της εργατικής τάξης, του λαού.
Αποκομμένα όμως και από τους υλικούς όρους ζωής και εργασίας, τους εκμεταλλευτικούς μηχανισμούς χειραγώγησης και ενσωμάτωσης (μέσω των κρατικών μηχανισμών, της Εκπαίδευσης, των τηλεοπτικών εκπομπών, παιχνιδιών, σειρών, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κ.ά.), που αναπαράγουν μια σειρά από αντιδραστικές κοινωνικές απόψεις, αντιλήψεις και προκαταλήψεις για την κοινωνική θέση της γυναίκας.
Πάνω εκεί βρίσκει γόνιμο έδαφος και η εκδήλωση παρενοχλητικών και βίαιων συμπεριφορών σε βάρος των γυναικών, άλλων παθογόνων φαινομένων στις κοινωνικές σχέσεις, στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, φαινόμενα που οξύνονται όσο βαθαίνει η σήψη του καπιταλισμού.

Ατομική υπόθεση
η προστασία των γυναικών

Η ανάδειξη εξάλλου της συγκεκριμένης μορφής καταγγελίας και διαμαρτυρίας για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα αξιοποιείται για να περιβάλει με μανδύα προοδευτισμού τις σύγχρονες αστικές επιδιώξεις γύρω από τη «συμμετοχή των γυναικών». Ετσι, πίσω από τα μεγάλα λόγια για το «κοινωνικό κίνημα» του «#MeToo» αναπαράγεται η προβολή των γυναικών ως του «κοινωνικού υποκειμένου» που εναντιώνεται και αντιστέκεται στην επέλαση του «συντηρητισμού», του σεξισμού, της «πατριαρχίας», της παρενόχλησης και της βίας, με σβησμένες τις ταξικές διαφοροποιήσεις. Σε κάθε περίπτωση, οι καμπάνιες και οι «εκστρατείες» ευαισθητοποίησης δεν μπορούν να δώσουν από μόνες τους λύση στα οξυμένα προβλήματα των κακοποιημένων γυναικών. Η προτροπή στις γυναίκες να «κοινοποιήσουν» στη διαδικτυακή πλατφόρμα τη βίαιη συμπεριφορά σε βάρος τους, δεν εξασφαλίζει ούτε κατά διάνοια την ουσιαστική στήριξή τους, τη στιγμή που έρχονται αντιμέτωπες με ένα αποσπασματικό, υποβαθμισμένο κρατικό δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών και υποδομών.

Ουσιαστικά, καθίσταται αποκλειστικά ατομική υπόθεση της γυναίκας η εξασφάλιση εκείνων των οικονομικών, κοινωνικών παραγόντων για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της, αφήνοντας ορθάνοιχτη την πόρτα για την παρέμβαση διαφόρων ειδών ΜΚΟ, αλλά και μονοπωλιακών ομίλων, που παρέχουν νομική, συμβουλευτική υποστήριξη με «ημερομηνία λήξης». Αυτό επιβεβαιώνει άλλωστε και η κατεύθυνση των ευρωπαϊκών και κρατικών χρηματοδοτήσεων σε ΜΚΟ. Σε τελική ανάλυση, η όλη συζήτηση συμβάλλει στην «αναθέρμανση» του αστικού φεμινιστικού ρεύματος στο γυναικείο κίνημα, με σύγχρονο περιτύλιγμα, ώστε πιο αποτελεσματικά να προσανατολιστούν η σκέψη και η δράση εργαζόμενων και άνεργων γυναικών, ιδιαίτερα νεότερης ηλικίας, σε ανώδυνα κανάλια για την εκμεταλλευτική κοινωνία, ως στρόφιγγα εκτόνωσης και διαχείρισης της αυξανόμενης λαϊκής δυσαρέσκειας.

Κομμάτι στο παζλ
ενδοαστικών αντιπαραθέσεων

Στο ερώτημα αν το «#MeToo» μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός για να κινηθούν προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση πολιτικές εξελίξεις, κάποιοι απαντούν καταφατικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα από την «εκστρατεία» έχει ξεκινήσει για τα καλά η συζήτηση γύρω από τη δυνατότητα να αναδειχθούν περισσότερες γυναίκες σε πολιτειακά αξιώματα στις ΗΠΑ, ακόμα και στην Προεδρία της χώρας. Ο επόμενος σταθμός σε αυτήν την προσπάθεια ήταν τότε οι ενδιάμεσες εκλογές για τα σώματα του αμερικανικού Κογκρέσου, με τους Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους να κοντράρονται για την πλειοψηφία σε Βουλή και Γερουσία. Ηδη οι γυναικείες υποψηφιότητες στις εκλογές αυτές καταγράφονται αυξημένες, με δημοσιεύματα να κάνουν λόγο για αριθμούς ρεκόρ, πράγμα που αποδίδεται εν πολλοίς στο «#MeToo».
Εξάλλου, η ανάληψη της Προεδρίας από τον Ντ. Τραμπ είχε συνοδευτεί από διαδηλώσεις με σημαντική συμμετοχή γυναικών, που πυροδοτήθηκε από σεξιστικές και προσβλητικές δηλώσεις του Προέδρου. Όμως, η κατεύθυνση που έδωσαν οι οργανωτές στις κινητοποιήσεις, επιδίωξε να εντάξει τις δικαιολογημένες αντιδράσεις στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης που εξελίσσεται και δυναμώνει στο εσωτερικό της αμερικανικής αστικής τάξης για στρατηγικές επιλογές και προσανατολισμούς στην οικονομία και στην κρατική εξωτερική πολιτική.

άκρως επίκαιρο _και σχετικό
ΗΠΑ – Ντιμπέιτ: “Τραμπ = Καμάλα”…

Με προσωπικές ειρωνείες, επιθέσεις, ατάκες που ξεπερνούν και αυτά τα όρια της γελοιότητας η (γυναίκα) Καμάλα Χάρις και ο Ντόναλντ Τραμπ επιχείρησαν να προσελκύσουν τους ψηφοφόρους, κατά τη διάρκεια του τηλεοπτικού σόου που στις ΗΠΑ ονομάζουν τηλεμαχία. Στο διά ταύτα, οι δύο υποψήφιοι για τις προεδρικές εκλογές, πέρα από επιμέρους διαφορές -ανάλογα και με το ακροατήριο που απευθύνονται- παρουσίασαν το “όραμά” τους για το πώς οι ΗΠΑ και η αστική της τάξη θα διατηρήσουν τη θέση τους στην ιμπεριαλιστική σκακιέρα, ανάλογα με τις ιεραρχήσεις των μερίδων του κεφαλαίου που απευθύνονται. Ένα “όραμα”-εφιάλτης για τους λαούς όλης της Γης και φυσικά τον ίδιο τον αμερικανικό λαό. Η υποψήφια των Δημοκρατικών, Κ. Χάρις, κατηγόρησε τον Τραμπ ότι είναι “περίγελος” των ξένων ηγετών, υποστηρίζοντας πως “δικτάτορες και αυταρχικοί ηγέτες” εύχονται να γίνει ξανά πρόεδρος “διότι γνωρίζουν πολύ καλά πως μπορούν να σας χειραγωγήσουν κολακεύοντάς σας και κάνοντάς σας χάρες”. Επίσης, τον επέκρινε πως “προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το ζήτημα των φυλετικών σχέσεων για να διχάσει τους Αμερικανούς”.

Ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, Ντ. Τραμπ, αντέτεινε πως “πιθανότατα έφαγα μια σφαίρα στο κεφάλι εξαιτίας των πραγμάτων που λένε για μένα”, καθώς λένε “ότι είμαι απειλή για τη δημοκρατία”, αλλά “αυτοί είναι η απειλή για τη δημοκρατία”. Η γελοιότητα απογειώθηκε όταν ο Τραμπ αποκάλεσε “μαρξίστρια” την Χάρις!!!

Τόσο η Κ. Χάρις όσο και ο Ντ. Τραμπ υποστήριξαν το “δικαίωμα αυτοάμυνας” του Ισραήλ να σφαγιάζει τον Παλαιστινιακό λαό. Αν μη τι άλλο, ένα από τα πλακάτ που κράταγαν οι χιλιάδες άνθρωποι που διαδήλωσαν υπέρ του Παλαιστινιακού λαού στη Φιλαδέλφεια, την πόλη που έγινε το ντιμπέιτ, τα λέει όλα: “Τραμπ = Καμάλα”! Σημειώνεται, μάλιστα, ότι οι διαδηλωτές προπηλακίστηκαν από την Αστυνομία, στις ΗΠΑ της “δημοκρατίας”.

Η Κέιτ Γουίνσλετ (Kate Elizabeth Winslet, που κοντεύει τα 50 _γεννήθηκε το 1975) έχει κερδίσει το Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου για την ταινία Σφραγισμένα Χείλη, τέσσερις Χρυσές Σφαίρες, τρία βραβεία BAFTA, ένα βραβείο BIFA, ένα βραβείο Έμμυ, ένα βραβείο Γκράμι, ένα βραβείο AACTA και τρία βραβεία Guild ως κινηματογραφική ηθοποιός. Είναι η νεαρότερη ηθοποιός που έχει λάβει έξι υποψηφιότητες για βραβεία Όσκαρ, με επτά υποψηφιότητες συνολικά, και είναι μια από τις ελάχιστες ηθοποιούς που κέρδισε τρία από τα τέσσερα αμερικανικά βραβεία EGOT. Επιπρόσθετα, έχει κερδίσει βραβεία από την Αυστραλιανή Ακαδημία Κινηματογράφου & Τηλεόρασης και Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου, μεταξύ άλλων, καθώς και το τιμητικό βραβείο César το 2012.

Γεννημένη στο Μπέρκσαϊρ, σπούδασε υποκριτική από την παιδική ηλικία και ξεκίνησε την καριέρα της στην βρετανική τηλεόραση το 1991. Έκανε το κινηματογραφικό ντεμπούτο με την ταινία Ουράνια Πλάσματα (1994), για την οποία έλαβε επαίνους. Κέρδισε αναγνώριση με τον υποστηρικτικό της ρόλο στην ταινία Λογική και ευαισθησία (1995) προτού γίνει παγκοσμίως γνωστή με τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην επική ρομαντική ταινία Τιτανικός το 1997, που ήταν η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία μέχρι εκείνη την στιγμή.

Οι ερμηνείες της στις ταινίες Iris (2001), Η Αιώνια Λιακάδα Ενός Καθαρού Μυαλού (2004), Ψάχνοντας τη Χώρα του Ποτέ (2004), Κρυφές Επιθυμίες (2006), Ο Δρόμος της Επανάστασης (2008) και Στηβ Τζομπς (2015) συνέχισαν να της δίνουν επαίνους από τους κριτικούς του κινηματογράφου. Το 2008 ο κριτικός κινηματογράφου Ντέιβιντ Έντελσταϊν την περιέγραψε ως "η καλύτερη αγγλίδα κινηματογραφική ηθοποιός της γενιάς της".

Η Γουίνσλετ κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ηθοποιού για τον ρόλο της στην ταινία The Reader (2008) και το βραβείο Έμμυ παίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην μίνι σειρά Mildred Pierce (2011) από το HBO. Οι μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες της μετά τον Τιτανικό περιλαμβάνουν την ρομαντική κωμωδία The Holiday (2006), την ταινία κινουμένων σχεδίων Flushed Away (2006) και τις δυο πρώτες ταινίες The Divergent Series.

Παράλληλα με την υποκριτική, έχει γίνει η αφηγήτρια σε ντοκιμαντέρ και σε παιδικά βιβλία. Έχει λάβει ένα βραβείο Γκράμμυ για την Καλύτερη Αφήγηση Βιβλίου το 2000 και για την αφήγηση του βιβλίου Listen to the Storyteller. Έχει επίσης χαρίσει την φωνή της σε τραγούδια των ταινιών της, συμπεριλαμβανομένου του single What If στην ταινία Christmas Carol: The Movie (2001).

 

Η γυναικεία συμμετοχή στις 72 μέρες της Κομμούνας που συγκλόνισαν το Παρίσι

Φέτος συμπληρώνονται 149 χρόνια από τα ιστορικά γεγονότα της Παρισινής Κομμούνας το 1871 (18 Μάρτη έως 28 Μάη 1871). Ο μεγαλειώδης ηρωισμός ανδρών, γυναικών, ακόμα και παιδιών, στην πρώτη εργατική έφοδο για την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, η εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας, καθώς και τα διδάγματα από τη δράση της πρώτης εργατικής εξουσίας παραμένουν επίκαιρα. Τα γεγονότα εκείνης της εποχής ανέδειξαν για πρώτη φορά την εργατική τάξη στην εξουσία, έστω και για 72 μέρες. Οπως έγραψε χαρακτηριστικά ο Μαρξ στο έργο του «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», «ήταν η πρώτη επανάσταση με την οποία η εργατική τάξη αναγνωρίστηκε ανοιχτά σαν η μόνη τάξη που ήταν ακόμα ικανή για κοινωνική πρωτοβουλία», χειραφετημένη πολιτικά από την αστική τάξη.

Ο σπόρος της γυναικείας συμμετοχής...

Οι γυναίκες της εργατικής τάξης και των καταπιεζόμενων στρωμάτων συνέβαλαν αποφασιστικά σε όλη τη διάρκεια της Κομμούνας, μέσα από τη συλλογική επαναστατική δράση δίνοντας «χαρούμενα τη ζωή τους στα οδοφράγματα και στον τόπο της εκτέλεσης» και «δεν υστέρησαν σε γενναιότητα από τους άντρες» (Κ. Μαρξ).

Γόνιμο έδαφος για αυτήν τη συμμετοχή αποτέλεσε η συμμετοχή εκμεταλλευόμενων και καταπιεζόμενων γυναικών στα επαναστατικά γεγονότα τόσο του Ιούλη του 1830, προσφέροντας καταφύγιο σε επαναστάτες, κρύβοντας φυλλάδια και όπλα, όσο και του Φλεβάρη του 1848, όταν για πρώτη φορά συμμετέχουν σε οδοφράγματα, περιθάλπουν τους τραυματισμένους, συμμετέχουν σε πολιτικές λέσχες και εκδίδουν εφημερίδες. Σημαντική ήταν και η γυναικεία παρουσία σε απεργιακές κινητοποιήσεις.

Ολη αυτή η δραστηριότητα τροφοδοτούνταν από την ολοένα αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στην καπιταλιστική παραγωγή ως μισθωτές εργάτριες, ιδιαίτερα από τα μέσα του 19ου αιώνα στη Γαλλία. Οι συνθήκες ζωής της εργάτριας στην περίοδο ανάπτυξης της βιομηχανικής παραγωγής χαρακτηρίστηκαν από τα μεροκάματα πείνας, τις εξαντλητικές ώρες εργασίας και από τις ιδιαίτερα ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας, που προκαλούσαν σοβαρές βλάβες στο γυναικείο οργανισμό (αποβολές, βρεφική θνησιμότητα κ.ά.).

Τα γεγονότα της Κομμούνας του Παρισιού δεν μπορούν να ξεχωριστούν από τα γεγονότα του γαλλοπρωσικού πολέμου του 1870 - '71, που συνοδεύτηκε με τις στερήσεις του λαού κατά την πολιορκία, την ανεργία, την καταστροφή των κατώτερων στρωμάτων της μεσαίας τάξης. Ο Λένιν γράφει ότι «η βροντή των κανονιών στο Παρίσι ξύπνησε τα πιο καθυστερημένα τμήματα του προλεταριάτου από τη βαθιά τους νάρκη, δίνοντας παντού ώθηση στην επαναστατική σοσιαλιστική προπαγάνδα».

Στις 18 Μάρτη, η συμβολή των γυναικών ήταν καθοριστική. Πρώτες εκείνες αντιλήφθηκαν την παρουσία των Βερσαλλιέρων, που είχαν σταλεί να αποσύρουν τα κανόνια από την πόλη. «Ομάδες νοικοκυρών με τα παιδιά τους - απλά από περιέργεια ή περιπαικτικά στην αρχή - συγκεντρώθηκαν και έγιναν απειλητικές. Τώρα, ανάμεσα στους στρατιώτες του 88ου Τάγματος και της Εθνοφρουράς, έφτιαξαν κυριολεκτικά ένα "ανθρώπινο οδόφραγμα". Ο στρατηγός Λεκόντ έδωσε εντολή να ανοίξουν πυρ. Τότε οι γυναίκες είπαν στους στρατιώτες: "Δε θα πυροβολήσετε τον λαό". Ετσι, λοιπόν, οι στρατιώτες του 88ου τάγματος... βρέθηκαν περικυκλωμένοι και δεν είχαν την δύναμη να αντισταθούν στις ενθουσιώδεις κραυγές που τους απεύθυναν» (Λουίζ Μισέλ). Το 88ο τάγμα αδελφοποιήθηκε με το πλήθος...

Η πείρα της Ένωσης γυναικών
για την άμυνα του Παρισιού
και την περίθαλψη των τραυματιών

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ενγκελς «...από τις 18 του Μάρτη πρόβαλε καθαρά και έντονα ο ταξικός χαρακτήρας του παρισινού κινήματος που, με τον πόλεμο ενάντια στην ξενική επέμβαση, είχε ως τώρα απωθηθεί στο βάθος της σκηνής».

Αυτός ο χαρακτήρας αποτυπώνεται σε ένα επαναστατικό κείμενο γραμμένο από γυναίκες, που δημοσιεύθηκε στις 11 Απρίλη 1871 στην επίσημη εφημερίδα της Κομμούνας («Journal officiel»): «Γυναίκες - πολίτες, η αποφασιστική ώρα έφτασε. Πρέπει να ευχηθούμε να τελειώσει ο παλιός κόσμος! Θέλουμε να είμαστε ελεύθερες. Και δεν είναι μόνο η Γαλλία που ξεσηκώνεται, όλοι οι πολιτισμένοι λαοί έχουν τα μάτια τους στο Παρίσι περιμένοντας το θρίαμβό μας, ώστε όταν έρθει η σειρά τους, να απελευθερωθούν».

Το κείμενο αποτελούσε ένα προσκλητήριο για τις γυναίκες του Παρισιού ώστε να φτιάξουν επιτροπές σε κάθε διαμέρισμα της πόλης και μία Ένωση για την άμυνα του Παρισιού (Union des femmes pour la defense de Paris et les soins aux blesses, «Ένωση γυναικών για την άμυνα του Παρισιού και την περίθαλψη των τραυματιών»). Η Ένωση αποτέλεσε μια μορφή οργάνωσης μέσα από την οποία οι γυναίκες εργάτριες, οι «γυναίκες του λαού» του Παρισιού συμμετείχαν ενεργά στην Κομμούνα.

Τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής της Union, στην πλειοψηφία τους εργάτριες, ήταν παρόντα σε όλα τα μέτωπα πάλης. Δίπλα στην Ελιζαβέτα Ντιμιτρίεβα, την Αντρέ Λεό, τημ Ναταλί Λε Μελ, την Μπλανς Λεφέφρ, την Λουίζ Μισέλ, που διακρίθηκαν ως οργανώτριες, ομιλήτριες, μαχήτριες, αναδείχθηκαν χιλιάδες ανώνυμες αγωνίστριες με τον απαράμιλλο ηρωισμό τους.

Τα μέλη της συνέβαλαν στην οργάνωση συσσιτίων με ιδιαίτερη φροντίδα για τα παιδιά και ανέλαβαν τον επισιτισμό των ανδρών που αγωνίζονταν στα οδοφράγματα. Στελέχωσαν τα νοσοκομεία, οργάνωσαν νέα και παρείχαν φροντίδα στους τραυματισμένους ακόμα και την ώρα της μάχης, απαιτώντας να είναι κοντά στους κομμουνάρους στην πρώτη γραμμή. Ακόμα, πρωτοστάτησαν στην κατασκευή οδοφραγμάτων, βοηθώντας παράλληλα ως ράφτρες στην ετοιμασία στρατιωτικών ειδών. Γυναικεία συμμετοχή καταγράφεται και στα πλοία της Κομμούνας στον Σηκουάνα, που μετέφεραν προμήθειες, εξοπλισμό και στρατιώτες αλλά και πολεμούσαν.

Χαρακτηριστικά, στις 2 Απρίλη, ένα πλήθος περίπου 300 γυναικών πραγματοποίησε πορεία στα Ιλίσια Πεδία με κόκκινες σημαίες, ζητώντας από την κυβέρνηση της Κομμούνας να τους επιτραπεί να πάρουν μέρος στις επικείμενες μάχες.

«Το Παρίσι υπολείπεται σε άντρες μαχητές. Η συνεισφορά των γυναικών είναι απαραίτητη, πρέπει να δώσουμε το σύνθημα ώστε να πολεμήσουν με τη μέγιστη ορμή... Οσο θα μπαίνουν στη μάχη και στη δράση τόσο μεγαλύτερη δύναμη θ' αποκτούν» (Αντρέ Λεό, Ενωση Γυναικών).

Επαναστατικά μέτρα
για την κοινωνική θέση της γυναίκας

Η Κομμούνα, ως «εργατική κυβέρνηση που πήρε και κράτησε στα χέρια της πάνω από δυο μήνες την πρωτεύουσα του κόσμου» (Λένιν), προσπάθησε να απαντήσει με συγκεκριμένα μέτρα στην αντίφαση της γυναικείας συμμετοχής στην κοινωνική παραγωγή και στη στέρηση δικαιωμάτων των γυναικών στο πλαίσιο της αστικής - καπιταλιστικής κοινωνίας, η οποία εκφραζόταν ακόμα και στη νομική ανισότητα στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην προστασία της μητρότητας, στο εκλογικό δικαίωμα, στο οικογενειακό Δίκαιο.

Διακήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής

1. Άρθρο 1^ο. Η Κεντρική Επιτροπή αποτελείται από τους αντιπροσώπους των Επαρχιακών Επιτροπών με δικαίωμα προσθήκης και παύσης μελών μετά από αίτηση 8 τουλάχιστον και με τη σύμφωνη γνώμη του μισού συν 1 του συνόλου των μελών της Επιτροπής.
2. Άρθρο 2^ο. Η επιτροπή συνεδριάζει μόνιμα.
3. Άρθρο 3^ο. Η παρουσία όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας του ενός τρίτου συν ενός των μελών της επιτροπής είναι υποχρεωτική.
4. Άρθρο 4^ο. Οι αποφάσεις μπορούν να ληφθούν μόνο μετά από προηγούμενη συζήτηση από τη συνεδρίαση της Επιτροπής και με πλειοψηφία του μισού συν ένα των μελών της Επιτροπής.
5. Άρθρο 5^ο. Οι συνεδριάσεις της επιτροπής πραγματοποιούνται τουλάχιστον δύο φορές εντός είκοσι τεσσάρων ωρών. όλα τα μέλη πρέπει να είναι παρόντα. Σε περίπτωση σημαντικών εμποδίων, υποχρεούνται να ειδοποιούν εκ των προτέρων την Επιτροπή.
6. Άρθρο 6^ο. Η προεδρία θα ανήκει διαδοχικά στα μέλη της Επιτροπής και θα ανανεώνεται σε κάθε συνεδρίαση.
7. Άρθρο 7^ο. Οποιαδήποτε πρόταση, που θα τεθεί στην ημερήσια διάταξη των δημόσιων συνεδριάσεων, πρέπει να υποστηρίζεται από τουλάχιστον 10 μέλη της Επιτροπής.
8. Άρθρο 8^ο. Ο λόγος μπορεί να ληφθεί μόνο για δέκα λεπτά το πολύ και η ίδια ερώτηση δεν μπορεί να συζητηθεί περισσότερες από δύο φορές σε μια συνεδρίαση από τον ίδιο ομιλητή.
9. Άρθρο 9^ο. Η επιτροπή ορίζει το γραφείο της αποτελούμενο από έναν γενικό γραμματέα, τρεις βοηθούς γραμματείς και έναν ταμία. Τα μέλη μπορούν να ανακληθούν.
10. Άρθρο 10^ο. Η ΚΕ θα έχει τη γενική διεύθυνση των εργασιών.
11. Άρθρο 11^ο. Η ΚΕ θα επιλέξει μεταξύ των μελών της και θα διορίσει μια εκτελεστική επιτροπή αποτελούμενη από επτά μέλη που είναι υπεύθυνα για την επαφή με τις επιτροπές των τμημάτων, τα ασθενοφόρα, τους φούρνους, τα οδοφράγματα. θα λάβει τις απαραίτητες οδηγίες και πληροφορίες, τις οποίες με τη σειρά της θα διαβιβάσει στις επαρχιακές επιτροπές.
12. Άρθρο 12^ο. Η ΚΕ θα διορίσει επίσης επιτροπές για να επεξεργαστούν και να παρουσιάσουν σχέδια για την πιο πρακτική εκτέλεση των διαφόρων δεσμεύσεων της επιτροπής.
13. Άρθρο 13^ο. Τα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής θα έχουν δελτίο με τη σφραγίδα και υπογεγραμμένο από την κεντρική επιτροπή.
14. Άρθρο 14^ο. Τα έξοδα εκτύπωσης, αλληλογραφίας και διαχείρισης καλύπτονται από το ταμείο της ΚΕ, που θα χρησιμοποιήσει τα ποσά που απομένουν για:
    •   α. Να στηρίξει άπορα ή άρρωστα μέλη που θα είναι μέλη της Ένωσης.
    •   β. Να αμείβονται τα μέλη των Επιτροπών που ελλείψει μέσων δεν μπορούν απερίσπαστα να αφιερώνουν όλο το χρόνο τους _24ω το 24ωρο
    •   γ. Στην αγορά πετρελαίου και όπλων για τους πολίτες_γυναίκες, που πολεμούν στα οδοφράγματα
    • __ Αν χρειαστεί η διανομή των όπλων θα γίνει με κλήρωση.
15. Άρθρο 15^ο. Η επιτροπή είναι ηθικά υποχρεωμένη να δώσει την ευρύτερη δημοσιότητα στις ενέργειές της με κάθε δυνατό μέσο.
16. Άρθρο 16^ο. Το καταστατικό αυτό μπορεί πάντα να συμπληρώνεται ή να τροποποιείται κατόπιν αιτήματος δέκα μελών της ΚΕ και με τη σύμφωνη γνώμη του μισού συν ένα όλων των μελών των επιτροπών μαζί.
17. Άρθρο 17^ο. Οι πολίτες_γυναίκες, με την εγγραφή τους στα μητρώα της επιτροπής του δήμου τους, θα πρέπει να συνεισφέρουν με μια δεκάρα (1/100 του φράγκου). Αυτή η εισφορά θα χρησιμοποιηθεί για τον σχηματισμό ταμείου στην περιοχή τους.
18. Άρθρο 18^ο. Όλα τα μέλη αναλαμβάνουν να αναγνωρίζουν την ηθική εξουσία της Κεντρικής Επιτροπής, και να ακολουθούν τις οδηγίες και τις εντολές των αντίστοιχων επιτροπών τους.
19. Άρθρο 19^ο. Όλες οι εθελοντικές εισφορές είτε σε χρήματα είτε σε υλικά είναι για ασθενοφόρα, τροφοδοσία με τρόφιμα κλπ. καθώς και για τα άπορα μέλη της Ένωσης.

Ειδικότερα, στις 13 Μάη ίδρυσε επαγγελματικό σχολείο που θα εκπαίδευε νέες εργάτριες, ενώ στις 16 Μάη κάλεσε άνδρες και γυναίκες σε συνάντηση με στόχο την αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης.

• Εκεί συζητήθηκε το πώς θα καλυφθούν οι θέσεις δασκάλων στα σχολεία. 
• Για τις βιβλιοδέτριες, στις 13 Μάη, οργάνωσε ειδικό γραφείο εύρεσης εργασίας. 
• Αποφάσισε την παροχή οικονομικής βοήθειας με τη μορφή σύνταξης σε όλες τις χήρες και τα παιδιά των πολιτών που έδωσαν τη ζωή τους για την υπόθεση του λαού. 
• Υιοθέτησε, τέλος, όλα τα ορφανά και ανέλαβε την ανατροφή τους. Θέσπισε τον πολιτικό γάμο και επανέφερε το διαζύγιο.

Η Κομμούνα ανέδειξε γυναίκες της Union σε διευθυντικές κι επιτελικές αρμοδιότητες. Για παράδειγμα, αναδείχθηκαν στη διοίκηση διαφόρων οργανισμών (νοσοκομεία, συσσίτια κ.ά.), ανέλαβαν αποστολές, για να ενημερώσουν για τις εξελίξεις στο Παρίσι. Η Marguerite Tinayre ήταν η πρώτη γυναίκα σχολική επιθεωρήτρια.

Είναι ακόμα χαρακτηριστική η συμβολή της Union με τις προτάσεις της προς την Κομμούνα για τη γυναικεία εργασία:

• Ποικιλία στις εργασίες που εκτελούσαν οι εργάτριες που ήταν εξαιρετικά μονότονες.
• Μείωση της εργάσιμης μέρας ώστε η γυναίκα να έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο, να μπορεί να ξεκουράζεται και να ζει αξιοπρεπώς.
• Κατάργηση «κάθε ανταγωνισμού ανάμεσα στους εργάτες και των δύο φύλων» καθώς τα συμφέροντά τους είναι ταυτόσημα άρα και οι μισθοί πρέπει να είναι ίσοι για ίση εργασία.

«Προάγγελος μιας νέας κοινωνίας»

Όπως αποδείχτηκε τη «Ματωμένη Βδομάδα» (την τελευταία βδομάδα της Κομμούνας από τις 21 έως τις 28 Μάη), ο στρατός δεν δίστασε ούτε στιγμή να δολοφονήσει ένα πλήθος άμαχων γυναικών και παιδιών. Τελικά, οι κυβερνητικές δυνάμεις συνέτριψαν την Κομμούνα, με την κατάληψη των τελευταίων οδοφραγμάτων της στην οδό Ραμπονό στις 28 Μάη, ενώ οι επαναστάτριες μπήκαν στο στόχαστρο των αστών. Συνελήφθησαν 1.000 γυναίκες, ενώ καταδικάστηκαν 133.

«Δεν υπερασπίζομαι τον εαυτό μου, ούτε θέλω να με υπερασπίσουν. Ανήκω ολοκληρωτικά στην κοινωνική επανάσταση κι εφόσον κάθε καρδιά που πάλλεται για την ελευθερία έχει δικαίωμα στο βόλι, εγώ απαιτώ το μερίδιό μου. Εάν με αφήσετε ζωντανή δεν θα πάψω να φωνάζω για εκδίκηση. Τελείωσα, μπορείτε να με σκοτώσετε» (Λουίζ Μισέλ).

Η αιματηρή σφαγή του Παρισιού ανέδειξε τον πόθο της αστικής τάξης της Γαλλίας να πνίξει την επανάσταση, «κάτω από την προστασία του ξένου κατακτητή» (στάση γερμανικού στρατού), αλλά και τον ταξικό χαρακτήρα του αστικού κράτους, ως «μια μηχανή για την καταπίεση μιας τάξης από μια άλλη και μάλιστα όχι λιγότερο στην αστική δημοκρατία από ό,τι γίνεται στη μοναρχία» (Φρ. Ενγκελς).

«Το Παρίσι των εργατών με την Κομμούνα του θα γιορτάζεται πάντα σαν δοξασμένος προάγγελος μιας νέας κοινωνίας. Τους μάρτυρές της τους έχει κλείσει μέσα στη μεγάλη της καρδιά η εργατική τάξη. Τους εξολοθρευτές της τους κάρφωσε κιόλας η Ιστορία στον πάσσαλο της ατίμωσης απ' όπου δεν μπορούν να τους λυτρώσουν μήτε όλες οι προσευχές των παπάδων τους» (Καρλ Μαρξ, «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία»).

Πηγές:

•        «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», Κ. Μαρξ, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2011

•        «Στη μνήμη της Κομμούνας», Β. Ι. Λένιν, «Απαντα»,

•        «Η Union des femmes pour la defense de Paris et les soins aux blesses», Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Α. Δουλκέρης, Αθήνα 2017