Κούβα 65 χρόνια επανάστασης: Σήμερα όπως χθες το ίδιο νικηφόρο καραβάνι

Συνάντηση δύο γενεών, εκείνων που έγραψαν ιστορία κι εκείνων που είναι επιφορτισμένες να τη συνεχίσουν…

Santa Clara —Η ιστορία έφτασε τους 65 Γενάρηδες και, για άλλη μια φορά, το πλήθος φαινόταν να άκουγε τον Φιντέλ, όταν εκείνη την έκτη μέρα του χρόνου, επίσης Día de Reyes (σσ. οι μάγοι με τα δώρα), ο νεαρός ηγέτης των ανταρτών μίλησε στους κατοίκους της Σάντα Κλάρα, σε κάνοντας στάση στο δρόμο του Καραβανιού Ελευθερωτή.

Σε περιοχές του πάρκου Leoncio Vidal, το ίδιο μέρος όπου ο ηγέτης της Επανάστασης μίλησε στους συμπατριώτες του, για να θυμίσει αποσπάσματα της ηρωικής πράξης, το πλήθος σε οργανωμένη πορεία η “Νο. 1 José Martí” ενώθηκε σε μια συμβολική αγκαλιά, με εκείνη  του Julio López Granados και τη μόλις δέκα ετών pionero Leoni Triana Santana.

Η συνάντηση γενεών, αποτυπώθηκε στα πρόσωπα… τον Χούλιο, ο οποίος, χαϊδεύοντας το κασκόλ του μικρού, τον παρότρυνε να συνεχίσει τη δουλειά που είχε ξεκινήσει ο Φιντέλ της Λεόνι, που έμεινε έκπληκτη από τον αριθμό των μεταλλίων που κρέμονταν στο στήθος του γέροντα, εκείνου που πριν από 65 χρόνια, σε ηλικία μόλις 14 ετών, ήταν με τον αρχηγό της Επανάστασης στη Σιέρα.

Ανάμεσα σε χαρές, ζητωκραυγές και τραγούδια, οι πρωταγωνιστές του νικηφόρου καραβανιού, μαζί με τα νέα φυντάνια που συνέχισαν το έπος, θυμήθηκαν πώς εκείνη την ημέρα, οι κάτοικοι της Σάντα Κλάρα βγήκαν στους δρόμους για να λάβουν το μεγαλύτερο δώρο στην ιστορία της, το πολυαναμενόμενη ελευθερία που θα κόστιζε τόσο πολύ αίμα.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης τιμής και μνήμης, της οποίας προήδρευσε ο Osnay Miguel Colina, πρώτος γραμματέας της Επαρχιακής Επιτροπής του Κόμματος στη Βίλα Κλάρα, μια ομάδα νέων έλαβε την κάρτα μέλους της Κομμουνιστικής Νεολαίας (UJC) και του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας, ενώ αρκετές προσωπικότητες από διαφορετικούς τομείς της κοινωνίας τιμήθηκαν με το αναμνηστικό γραμματόσημο 65ης  επέτειος της μάχης της Σάντα Κλάρα.

Αναμνηστικό της 25ης επετείου της μάχης στη Santa Clara

Η δραστηριότητα κορυφώθηκε με μια παράσταση από το θρυλικό γκρουπ Moncada, που με τα τραγούδια τους έκαναν αρκετές γενιές κατοίκων της Σάντα Κλάρα παρούσες στο ιστορικό κέντρο της πόλης να χορέψουν. Κατά την εκφώνηση των κεντρικών συνθημάτων του εορτασμού, ο πρώτος γραμματέας της Ένωσης Νέων Κομμουνιστών στη Villa Clara, Hermes Germán Aguilera Pérez, επικαλέστηκε την κληρονομιά των ηρώων που μας κληροδότησαν την κυριαρχία, με τους οποίους υπάρχει δέσμευση να μην τους απογοητεύσουμε ποτέ.

🇨🇺 Κούβα: 🔴 Ο Λένιν ψηλά στο λόφο μνημείο ‑σύμβολο της αδελφοσύνης μεταξύ δύο λαών

Μια μέρα σαν σήμερα, το 1984 – ακριβώς πριν από 40 χρόνια – εγκαινιάστηκε το πρώτο μνημείο του Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν στη Λατινική Αμερική από τον Comandante en Jefe Φιντέλ Κάστρο Ρουζ και τον Στρατηγό Raúl Castro. Η τοποθεσία που επιλέχθηκε ήταν το πάρκο που φέρει το ένδοξο όνομά του στην Αβάνα.

Το μνημειώδες έργο, που σχεδίασε η Celia Sánchez Manduley (σσ. Θέλια Σάντσες Κουβανή επαναστάτρια, πολιτικός, ερευνήτρια και αρχειονόμος, στέλεχος της Επανάστασης και στενή συνεργάτιδα του Φιντέλ) και υλοποιήθηκε από τον επίτιμο καλλιτέχνη της Σοβιετικής Ένωσης, Lev E. Kerbel, βρίσκεται σε ένα όμορφο κουβανέζικο φυσικό περιβάλλον που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Antonio Quintana (σσ. Λεβ Γιεφίμοβιτς Κέρμπελ Σοβιετικός γλύπτης του σοσιαλιστικού ρεαλισμού _οι δημιουργίες του Kerbel περιελάμβαναν αγάλματα των Καρλ Μαρξ, Βλαντιμίρ Λένιν, Γιούρι Γκαγκάριν, που στάλθηκαν από τη Σοβιετική Κυβέρνηση ως δώρα σε σοσιαλιστικές χώρες και χώρες του Τρίτου Κόσμου και σε όλο τον κόσμο)

Βρίσκεται στον ψηλότερο λόφο στο πάρκο Λένιν, σμιλεμένο από γκρι μαργαριταρένιο μάρμαρο, επιλεγμένο και φερμένο από το λατομείο Sierra de Las Casas, στο νησί της νεολαίας (Isla de la Juventud).

το κάτω δεξί μπροστινό μέρος, έχει σκαλισμένα τα λόγια του ιστορικού ηγέτη της Κουβανικής Επανάστασης: “Ο Λένιν ήταν από την πρώτη στιγμή όχι μόνο πολιτικός θεωρητικός, αλλά άνθρωπος της δράσης, άνθρωπος της συνεχούς και αδιάκοπης επαναστατικής πρακτικής”

Στην τελετή έναρξης μίλησαν ο Κουβανός διανοούμενος Armando Hart, τότε μέλος του Πολιτικού Γραφείου και Υπουργός Πολιτισμού, και ο Piotr Démichev, τότε αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου και Υπουργός Πολιτισμού της ΕΣΣΔ.

Πηγή granma, όργανο του ΚΚ Κούβας

Την ημέρα της κηδείας του Λένιν (27-Ιαν-1924),
χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στη Λόμα ντελ Φοντάν
στον δήμο Ρέγκλα της Αβάνας για να θρηνήσουν για τον Σοβιετικό επαναστάτη.
Ο αναρχοσοσιαλιστής εκείνης της εποχής, Αντόνιο Μπος, μετονόμασε τον λόφο σε “Colina Lenin”
και φύτεψε μια ελιά.
Εξήντα χρόνια αργότερα, το 1984, ένα μπρούτζινο ανάγλυφο του προσώπου του Λένιν
τοποθετήθηκε στην πλαγιά του λόφου.
Σχεδιασμένο από την Κουβανή καλλιτέχνη Thelma Marin,
το πρόσωπο περιβάλλεται από 12 λευκές φιγούρες, που συμβολίζουν
την κουβανική αλληλεγγύη στην Οκτωβριανή Επανάσταση.

 

 

Reinhard Kleist: στην αιώρα με τον Φιντέλ Κάστρο

Ο όρος graphic novel κάτι σαν κόμικ χρησιμοποιείται ευρέως, συμπεριλαμβανομένης μυθοπλασίας και μη από τους επαγγελματίες καρτουνίστες, συνήθως με διαδοχικά σκίτσα, που κάνουν την ιστορία. Μερικές φορές συγχέεται με την πολιτική γελοιογραφία. Υπάρχουν ακόμη σχεδιαστές κινουμένων σχεδίων, που σήμερα _με τη βοήθεια των υπολογιστών βρίσκονται σε ανώτερο επίπεδο, ενώ υπάρχουν και ταινίες όπου τα καρτούν παίζουν, μαζί με ηθοποιούς.

Η αποτύπωση της ζωής του επαναστάτη ηγέτη, Φιντέλ Κάστρο, είναι πρόκληση ακόμη και για τον πιο καλά ενημερωμένο βιογράφο, που παρουσιάζεται σαν “μυστήριο” από τους αστούς. Από την άποψη αυτή η προσπάθεια (τέλος του 2011 _με τον Φιντέλ ακόμη εν ζωή) ενός γερμανού σκιτσογράφου να αφηγηθεί την ιστορία του με εικόνες, φαίνεται στην καλύτερη περίπτωση φιλόδοξη - στη χειρότερη, ακόμη και ανόητη. Παρόλα αυτά, ο Reinhard Kleist έχει παραδώσει μια εντυπωσιακά ζωντανή βιογραφία του Comandante en jefe που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, κάνοντας τους φαν των κόμικς να ζητάνε περισσότερα. Το graphic novel του Kleist “Castro” σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής για τα γερμανικά κόμικς, σύμφωνα με τον κορυφαίο ειδικό του είδους, Paul Gravett … χρειάστηκαν χρόνο για να ωριμάσουν, αλλά η στιγμή τους «έφθασε» με την κυκλοφορία αυτού του βιβλίου. “Τα τελευταία 10 χρόνια, έχετε δει αρκετούς γερμανούς συγγραφείς να βγαίνουν στη διεθνή σκηνή και ο Κλάιστ είναι πρωτοπόρος αυτής της νέας μορφής», σημείωσε.
Ερωτηθείς πόσο δύσκολο ήταν να απεικονίσεις τον Κάστρο σε φωτογραφίες, ο Ράινχαρντ Κλάιστ σταμάτησε για να σκεφτεί. “Ήταν πραγματικά μεγάλο έργο να γράψω την ιστορία”, παραδέχτηκε. “Απογοητευόμουν για εβδομάδες γιατί δεν είχα ιδέα από πού να το ξεκινήσω και πώς να το τελειώσω”. Είπε ότι αυτό που του άρεσε στο βιβλίο ήταν ότι είχε βρει έναν τρόπο να γράψει για την κουβανική επανάσταση. “Δεν νομίζω ότι αυτό το βιβλίο αφορά ειδικά τον Φιντέλ Κάστρο”, πρόσθεσε. “Είναι πραγματικά για την επανάσταση και τον ισχυρό χαρακτήρα του Φιντέλ Κάστρο _τον πρωτοποριακό του ρόλο”.

Ο Κλάιστ είπε ότι η χαρτογράφηση της ζωής του Κάστρο του έδωσε την ευκαιρία να αμφισβητήσει το δικό του σύστημα πεποιθήσεων και ότι ο ίδιος έφτασε στην Κούβα απελπιστικά αφελής. "Υπάρχει ένα θέμα που υπογραμμίζει ολόκληρο το βιβλίο: πώς να ακολουθήσεις τα ιδανικά σου. Έχουμε δύο διαφορετικούς χαρακτήρες, τον Καρλ, τον αφηγητή και τον Φιντέλ Κάστρο - και οι δύο ακολουθούν τα ιδανικά τους με πολύ διαφορετικό τρόπο", παρατήρησε ο Kleist _ ένας νεαρός, ιδεαλιστής ρεπόρτερ, που εγκαταλείπει γρήγορα την προσπάθεια να είναι ουδέτερος. "Σε τριακόσιες σελίδες δεν μπορείς να πλησιάσεις το μπόι του Φιντέλ".Η προσπάθεια του Kleist να αντιμετωπίσει μια από τις πιο πολωτικές φιγούρες της ιστορίας δεν αφαιρεί τη διασκέδαση από το βιβλίο, σύμφωνα με τον Paul Gravett, κορυφαίο ειδικό και διευθυντή του Comica, του Διεθνούς Φεστιβάλ Κόμικς του Λονδίνου. Το βιβλίο είναι γεμάτο ειρωνεία και χιούμορ. Ο ίδιος ο Kleist επισημαίνει μια αγαπημένη ενότητα, στην οποία σκιαγραφεί τις εκατοντάδες πραγματικές πλοκές για τη ζωή του Κάστρο - συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου να τοποθετήσει μια υποβρύχια βόμβα ενώ ο Κουβανός ηγέτης κάνει κατάδυση.

Τήρηση ισορροπίας
Αλλά μήπως η προσπάθεια να είσαι αστείος σε ένα κόμικ με κάποιο τρόπο ευτελίζει την κουβανική επανάσταση και το τίμημα της ανθρώπινης ζωής; Όχι σύμφωνα με τον Paul Gravett, ο οποίος λέει ότι ο Kleist αποτυπώνει το ψυχολογικό κίνητρο του Κάστρο, χωρίς να προσπαθεί να γράψει μια οριστική βιογραφία. "Δεν προσπαθεί να ζωγραφίσει κάποια μεγάλη πινελιά της ιστορίας - προσπαθεί να μπει στη νοοτροπία και την προσωπικότητα αυτού του πολύ συναρπαστικού ηγέτη", είπε ο Gravett. Για τον Ράινχαρντ Κλάιστ, η αντιμετώπιση του Κάστρο αντιπροσωπεύει ένα σκληρό, συναισθηματικό ταξίδι. Ερωτηθείς αν θα έστελνε στον Κάστρο ένα αντίγραφο, είπε ότι είχε ακούσει τον Κάστρο να διαβάζει κάθε βιβλίο που βγαίνει για αυτόν ελπίζοντας ότι ο “Comandante en jefe” θα διαβάσει τον δικό του.

Πρόλογος Volker Skierka (Φόλκερ Σκιέρκα)
Αν υπάρχει ένα πρόσωπο της σύγχρονης ιστορίας, που η ζωή του, εκτός από δοκίμιο και ντοκιμαντέρ, μας επιβάλλει σχεδόν να την αφηγηθούμε με τη μορ­φή εικονογραφημένης ιστορίας, αυτό είναι ο Φιντέλ Κάστρο. Μια ζωή βγαλμένη σαν μέσα από ένα λατινοαμερικάνικο περιπετειώδες μυθιστόρημα -με μια μικρή διαφορά: ότι η ιστορία δεν είναι φανταστική, αλλά αληθινή. Τόσο αληθινή, που θα ήταν αδύνατο να την επινοήσουμε χωρίς ν' ακουστεί απίστευτη. Ο ηγέτης της κουβανέζικης επανάστασης είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και αμφιλεγόμενα πρόσω­πα της σύγχρονης ιστορίας, μια προσωπικότητα εξί­σου μισητή και ηρωική, μυθική και διαβολική. Ακόμα και ο Τσε Γκεβάρα, το αιώνιο ίνδαλμα, δεν θα ήταν τίποτα χωρίς τον Φιντέλ Κάστρο. Δεν νομίζω να υπάρχει άλλος πολιτικός της νεότερης εποχής, που να ήταν τόσο έξυπνος, μορφωμένος και διαβα­σμένος, επιβλητικός και ευειδής, χαρισματικός και γο­ητευτικός, που να διαθέτει ένα εξουσιαστικό ένστι­κτο τόσο πειστικό αλλά και επικίνδυνο. Κάποιος που μπορούσε να κρατάει καθηλωμένους εχθρούς και φί­λους, απλώς με πολύωρους λόγους. Θα έπρεπε να έχει κανείς τα δικά του προσόντα, για να πάρει τα όπλα εναντίον μιας βάρβαρης δικτατορίας που είχε την εύνοια των ΗΠΑ και που συνεργαζόταν με τη Μαφία, να προκαλέσει μια επανάσταση, να την οδη­γήσει στη νίκη, και έπειτα να παραμείνει για πολλά χρόνια στην εξουσία. Και στην περίοδο αυτή να γλι­τώσει από εκατοντάδες δολοφονικές απόπειρες. Ο Κάστρο και μετά τον θάνατό του θα καταλάβει σί­γουρα μια περίοπτη θέση στην ιστορία. Πάμπολλοι συγγραφείς αισθάνθηκαν τον χαρακτήρα αυτόν σαν πρόκληση. Αλλά τώρα ένας τόλμησε να σκιαγραφήσει (με την κυριολεκτική ση­μασία της λέξης), τη διαδρομή αυτού του λαϊκού ηγέ­τη από την Καραϊβική, με έναν τρόπο ασυνήθιστο -σαν κόμικ.

Η ιδέα για το βιβλίο αυτό γεννήθηκε λίγα χρόνια πριν. Σε μια συνάντηση σ' ένα καφέ του Βερολίνου, ο Ράινχαρτ Κλάιστ μου μίλησε για τα σχέδιά του. Ετοί­μαζε ένα ταξίδι στην Κούβα και με ρώτησε, ως βιο­γράφο του Κάστρο, την άποψή μου για την πολιτι­κή κατάσταση μετά την ασθένεια του ηγέτη και παραίτησή του από το αξίωμά του. Αποτέλεσμα του ταξιδιού αυτού ήταν ένα βιβλίο κόμικ με τίτλο Αβάνα, στο οποίο σκιαγραφεί πολύ αισθαντικά και με αυθεντικές πινελιές την καθημερινότητα και τις δύσκολες συνθήκες ζωής, κυρίως των νεαρών Κουβανών μέσα στο εξίσου αντιφατικό μοντέλο ενός ιδιότυπου σοσιαλισμού. Το κόμικ Αβάνα κατά κάποιο τρόπο η εισαγωγή του Κλάιστ στο βιβλίο αυτό για τον Φιντέλ Κάστρο και την κουβανική επανάσταση. Αφού μέσα από την Αβάνα «ζεστάθηκε» και πήρε μια γεύση από τον τρόπο ζωής των Κουβανών, αποτόλμησε το μείζον -μια βιογραφία του «Maximo Lider», του Ανώτατου Ηγέτη που κυβέρνησε για δεκαετίες με στιβαρό χέρι τη χώρα.

Τη δύναμή του ο γιος των μεγαλοτσιφλικάδων, μαθητής των Ιησουιτών καλόγερων την άντλησε από το γεγονός ότι ήταν ο πρώτος κουβανός Caudillo που σαν άλλος Δαβίδ απάλλαξε τη χώρα του από την κυριαρχία του αμερικανού Γολιάθ, δίνοντας στo λαό του, για πρώτη φορά στην ιστορία, εθνική ταυτότητα και αξιοπρέπεια. Η στενόμυαλη ρεπουμπλικάνικη κυβέρνηση του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον (που ήδη από τότε ήταν σε “θολά νερά”), τον έριξαν στις ανοιχτές αγκάλες της Σοβιετικής Ένωσης. Από τότε ο Κάστρο έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στη διεθνή πολιτική. Με ατσάλινο πείσμα είδε να έρχονται και να παρέρχονται αμερικάνοι πρόεδροι, σοβιετικοί γενικοί γραμματείς, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, δημοκράτες, άρχοντες και εκπρόσωποι του Θεού στη γη, μέχρι που αποδείχτηκε ο πιο μακρόβιος ηγέτης του 20ού αιώνα, της επανάστασής του, που είχε σαν επακόλουθο ο Κάστρο να πάρει από τους Αμερικάνους όλα όσα κατείχαν στην Κούβα, η αποτυχημένη απόβαση στων Κουβανών μισθοφόρων το 1961, υπό την καθοδήγηση της CIA στον Κόλπο των Χοίρων, η εγκατάσταση σοβιετικών ατομικών πυραύλων το 1962 παραλίγο να προκαλέσει τον τρίτο παγκόσμιο κυρίως όμως η επί δεκαετίες επιβίωση του καθεστώτος του, παρά τον ασφυκτικό οικονομικό αποκλεισμό από τις ΗΠΑ -αυτές οι πάμπολλες ναρκισσιστικές προκλήσεις σε βάρος της ιστορίας και της κοινής γνώμης, η υπερδύναμη στον δικό του Βορρά δεν πρόκειται να του τα συγχωρήσει ποτέ, και μετά τον θάνατό του.

Σε μια παρουσίαση του βιβλίου Αβάνα, το 2009 στο Αμβούργο, ο Ράινχαρτ Κλάιστ και ο Μίχαελ Γκρένεβαλντ των εκδόσεων Carlsen, μου πρότειναν να αναλάβω συμβουλευτικό ρόλο στο κόμικ για τον Φιντέλ Κάστρο, πράγμα που δέχτηκα με μεγάλη χαρά. Όχι μόνο επειδή είχα ασχοληθεί πολλά χρόνια με τον κουβανό ηγέτη για τη δική μου βιογραφία, αλλά κι επειδή εδώ επρόκειτο για μια νέα, εντελώς διαφορε­τική, πολύ συναρπαστική λογοτεχνική μορφή μιας βι­ογραφίας. Γιατί ο τρόπος αφήγησης ενός κόμικ, ανοί­γει πεδία για φανταστικές αλήθειες και συμπεράσμα­τα, που δεν επιτρέπονται στο ειδικό βιβλίο. Τα απο­καλυπτικά τσιτάτα, οι κλιμακώσεις και μια λογοτε­χνική εξιστόρηση των ιστορικών γεγονότων σε ένα “εικονογραφημένο μυθιστόρημα” μπορούν να γεννή­σουν μια συναισθηματική αλήθεια, που ίσως να σκι­αγραφεί με μεγαλύτερη ακρίβεια τα πραγματικά γε­γονότα.

Ο Ράινχαρτ Κλάιστ μετέφερε, ζωγραφικά και αφη­γηματικά, με ιδανικό τρόπο τις ιδέες του και τις συζη­τήσεις μας για τον Κάστρο και την κουβανέζικη επα­νάσταση. Η φιγούρα του Καρλ Μέρτενς, που θα μπο­ρούσε να είναι από οπουδήποτε -από τη Γερμανία, αλλά και από τις Η ΠΑ, την Ισπανία, την Αγγλία ή την Γαλλία ή από κάποια άλλη χώρα της γης- καθοδηγεί τον αναγνώστη μέσα στα γεγονότα. Κάθε άλλο από —πολιτικώς ορθά βέβαια, ο πρωταγωνιστής από δη­μοσιογράφος μετατρέπεται σε ιδεαλιστή, που πολύ γρήγορα εγκαταλείπει την πολιτική ουδετερότητα του επαγγέλματος του. Είναι συνεπαρμένος από μια ιστορία αγάπης, και συγκλονισμένος από τα εγκλή­ματα της κυβέρνησης του Μπατίστα, που την πο­λεμάει ο Κάστρο στη δεκαετία του 1950. Ο Κλάιστ χρησιμοποιεί ένα εύρημα: ο Καρλ Μέρτενς μαθαίνει για την επανάσταση από μια πραγματική συνέντευξη του Χέρμπερτ Μάθιους, που δημοσιεύτηκε στους New York Times. Έτσι αποφασίζει να πάει κι αυτός εκεί και να συναντήσει τον ηγέτη, που του παραχωρεί μια συνέντευξη -ξαπλωμένος στην αιώρα του αρχηγείου του μέσα στη ζούγκλα. Έτσι ο Μέρτενς ακολουθεί τα γεγονότα και παραδίδεται στη γοητεία, όχι μόνο της επανάστασης και του αρχηγού της, αλλά και μιας νεαρής επαναστάτριας. Υπήρξαν πράγματι τέτοιες ιστορίες ξένων (ανάμεσά τους υπάρχουν δημοσιογράφοι, ακόμα κι ένας πρώην πράκτορας της CIA), που πήγαν να προσκυνήσουν στην Κούβα, και έστω και για περιορισμένο χρόνο αφιερώθηκαν στην επανάσταση. Ο Κλάιστ σκιαγραφεί ζοφερά τον τύπο του διανοούμενου από μια πλούσια χώρα, που σπεύ­δει να υποκύψει στον σοσιαλιστικό ρομαντισμό ενός τέτοιου κινήματος, μέσα σ' έναν πολιτιστικό περίγυ­ρο που του είναι εντελώς ξένος.

Η ζωγραφική απεικόνιση, κυρίως του ήρωα και των κύριων προσώπων, σε έναν χρονικό ορίζοντα μισού αιώνα έχει μια συναρπαστική αυθεντικότητα. Η απεικόνιση των τοπίων, του περιβάλλοντος και της ατμόσφαιρας στις διάφορες φάσεις της ζωής και της επιβίωσης της επανάστασης και των πρωταγω­νιστών της, έχουν μια ακρίβεια που προβάλλει και αντανακλά τη σοβαρότητα και την αξιοπιστία της αφήγησης του Κλάιστ. Η περιγραφή του Κάστρο εί­ναι πολύ αυθεντική, όχι μόνο οπτικά, στις διάφορες περιόδους της ζωής του, αλλά και στην προβολή του χαρακτήρα του. Ένας από τους τελευταίους φίλους του Κάστρο στη δύση της ζωής του, ο συγγραφέας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, έγραψε κάποτε σ' ένα κείμενό του: «Ένα εί­ναι βέβαιο: όπου και να βρίσκεται και με όποιον -ο Φιντέλ Κάστρο είναι εδώ, για να νικήσει. Δεν πιστεύω να υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο, που να αντιμε­τωπίζει χειρότερα μια ήττα. Η συμπεριφορά του σε μια ήττα, ακόμα και για τα μικρότερα πράγματα, δεί­χνει υποταγμένη σε μια προσωπική νομοτέλεια: δεν θα το χωνέψει ποτέ και δεν θα ησυχάσει, αν δεν κα­ταφέρει να αντιστρέφει τους όρους και μετατρέψει την ήττα σε νίκη». Ακριβώς σαν τον Γκαρσία Μάρκες, σκιαγράφησε στον παρόντα τόμο ο Κλάιστ τον δικό του Κάστρο. Ταυτόχρονα, μέσα από τα μπαλόνια και την αφήγηση διαφαίνεται ένα υπόγειο χιούμορ, πλα­νιέται μια ευχάριστη ειρωνική διάσταση του συγγρα­φέα προς τον Φιντέλ Κάστρο -κι ως εκ τούτου αθέ­λητα του Κάστρο προς τον εαυτό του- πράγμα που μεγαλώνει την απόλαυση του διαβάσματος. Και στο τέλος μένει ανοιχτή η συνέχεια.

Ο Volker Skierka είναι συγγραφέας του βιβλίου “Φιντέλ Κάστρο”: Μια βιογραφία, που έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Επίσης είναι ένας από τους σεναριογράφους του ντοκιμαντέρ Φιντέλ Κάστρο _Ο αιώνιος επαναστάτης.

Ο Reinhard Kleist (γεννημένος το 1970 στο Hürth, Γερμανία) είναι γραφίστας και σκιτσογράφος:σπούδασε γραφιστική στο Fachhochschule Münster. Εκεί δημιούργησε τα άλμπουμ του «Lovecraft», «Dorian» και ως διατριβή «Abenteur eines Weichenstellers». Τελειώνοντας το πτυχίο του μετακόμισε στο Βερολίνο. Το 1996, στο Διεθνές Σαλόνι Κόμικς στο Ερλάνγκεν, κέρδισε το βραβείο Max-and-Moritz για το καλύτερο γερμανόφωνο κόμικ άλμπουμ. Από το 2003 εργάζεται μαζί με τον συγγραφέα Tobias O. Meißner στη σειρά κόμικς "Berlinoir", το 2006, κυκλοφόρησε η βιογραφία του για τον Elvis Presley με τον τίτλο "Elvis" και το 2008, έμαθε ισπανικά για να ταξιδέψει στην Κούβα, όπου σχεδίασε και σκιαγράφησε σκηνές δρόμου από την Αβάνα, τις οποίες συγκέντρωσε στο κόμικ "Havanna" το 2007. Το 2011, κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Der Boxer» (Ο Μποξέρ), το οποίο αφηγείται την ιστορία του Εβραίου μποξέρ Χάρι Χάφ και το 2015 με τον τίτλο "Der Traum von Olympia" (Το όνειρο της Ολυμπίας) για τη Σομαλή δρομέα Samia Yusuf Omar . Αρκετά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, αραβικά και ελληνικά.