5η Οκτώβρη: Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών

Αχ… αυτές οι «παγκοσμιοποιημένες» μέρες! (καθιερωμένες από εκείνους που τρώνε με χρυσά κουτάλια ‑και γι αυτό κομμένες και ραμμένες στα μέτρα τους).
Οι περισσότερες προβάλλονται παραπλανητικά (σε επίπεδο πρόκλησης) από τα αστικά ΜΜΕ (να σε κάψω Γιάννη, να σε βάλω λάδι να γιάνει ). Τέτοιες είναι (πχ.) «για τα Δικαιώματα του Παιδιού», «κατά της παιδικής κακοποίησης», «κατά της Παιδικής Εργασίας», η «ημέρα του Μετανάστη», «Εξάλειψης της Φτώχειας», «Μη Βίας», «κατά της Διαφθοράς», «για το Περιβάλλον» κά. _μεταξύ τους και η σημερινή
                   Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών

Από θέση ενάντια στις υποκριτικές, ντροπιαστικές αυτές “ημέρες” _όπως και η σημερινή (δήθεν δράσης για “δικαιώματα”), που έχουν θεσπιστεί από το οικονομικο_πολιτικό κατεστημένο των αστών και των απανταχού εντολοδόχων τους,  απενοχοποιώντας και (συγ)καλύπτοντας τα μεγαλύτερα εγκλήματα των φονιάδων.

Κάπου ανάμεσα σε (φαινομενικά) «ουδέτερες» ή φαιδρές … Σκέψης, Ύπνου, Ανέμου, Βουνού, Αυγού, Ζυμαρικών, Χελώνας, Πουλιών [προφανώς πτηνών, όχι των «άλλων»], Δημόσιας Τουαλέτας, Πλυσίματος Χεριών, αλλά και Αγκαλιάς, Αγάπης, Χαιρετισμού …«της Σταθεράς [πι]» ‑που μάλλον το αξίζει, γιατί πεισματικά παραμένει στο [3,14] ακόμα και «Αγοραστικής Αποχής» … «Εκβιομηχάνισης της Αφρικής»! κλπ. πλάι στη «νομιμοποίηση της κάνναβης» ‑που μάλιστα -«τυχαία», γιορτάζεται 1^η Μάη, ανήμερα της εργατικής Πρωτομαγιάς, έχουμε και την 5η Οκτώβρη, αφιερωμένη στους ‑όπου Γης, δασκάλους: σε ό,τι μας αφορά στα εκατομμύρια μαχόμενους εκπαιδευτικούς σε όλο τον κόσμο, για μια άλλη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Αυτοί που ευθύνονται για τους πολέμους, την φτώχεια, τον ξεριζωμό, την προσφυγιά εκατομμυρίων ανθρώπων, βγαίνουν στο “κλαρί”, σαν δήθεν προστάτες
Ο Νίκος Καζαντζάκης μας περιγράψει με έναν πολύ ξεχωριστό τρόπο το ρόλο του δασκάλου: «Ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες».

Στο δρόμο του αγώνα
«Ο μέτριος δάσκαλος μιλάει. Ο καλός δάσκαλος εξηγεί. 
Ο εξαιρετικός δάσκαλος δείχνει. Ο μεγάλος δάσκαλος εμπνέει».

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ έγραψε…
Μη λες πολύ συχνά ότι έχεις δίκιο δάσκαλε!
Άσε να το δουν και οι μαθητές!
Μην πιέζεις πολύ την αλήθεια. Δεν το αντέχει.
Άκουγε όταν μιλάς!

Ο Καζαντζάκης  υποστήριζε ότι «ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες» 

Ο μεγάλος δάσκαλος ‑μέσα κι έξω από το σχολείο, ο κομμουνιστής ηγέτης του «τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ» Δημήτρης Γληνός σημείωνε:
«Ο πόλεμος έρχεται! Τον ετοιμάζουνε στα εργοστάσια όπου χύνεται τ’ ατσάλι που θα φάει τα κορμιά, τον ετοιμάζουνε στα χημικά εργοστάσια, τον ετοιμάζουνε στα επιτελεία, τον ετοιμάζουνε στις στρατώνες, τον ετοιμάζουνε στα σχολειά, όπου δηλητηριάζουνε τα παιδιά με τα εθνικά μίση και την εξύμνηση της πολεμικής αρετής. Ο πόλεμος έρχεται! Γιατί ο καπιταλισμός δεν μπορεί να γλυτώσει αλλιώς από τη θανάσιμη αγωνία του. Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να τρώει αίμα και σάρκα ανθρώπινη είτε στο χαράκωμα, είτε στο εργοστάσιο μέσα… Ο πόλεμος έρχεται! Γιατί ο καπιταλισμός δημιουργεί εκατομμύρια ανέργους, που πρέπει να ψοφήσουνε στα χαρακώματα αφού αργούνε να πεθάνουνε στις πολιτείες μέσα».

Η μεγάλη «κόκκινη Ρόζα» (Ιμβριώτη) η φωτισμένη αυτή παιδαγωγός εγκαινίασε το καλοκαίρι του 1944 το Φροντιστήριο της Τύρνας (σημερινή Ελάτη, δίπλα στο Περτούλι) με αυτά τα λόγια: «Η αποστολή του Δασκάλου είναι να φτιάξει ανθρώπους, μα, για να φτιάξουμε ανθρώπους, πρέπει πρώτα μεις να γίνουμε άνθρωποι. Δεν μπορούμε να μείνουμε έξω από τους αγώνες του λαού, να μην κάνουμε — δήθεν — πολιτική. Γιατί τότε κάνουμε πολιτική αντίθετη από τα συμφέροντα του λαού. Εμείς θα φτιάσουμε ανθρώπους συνειδητούς και ελεύθερους!».

Ο Ν. Πλουμπίδης ο «Μπάρμπας», ο «κόκκινος δάσκαλος»… έφυγε ‑δολοφονημένος από το αστικό κράτος, αφήνοντας τη δική του παρακαταθήκη: «Τιμή μου εγώ, πάνω απ’ όλα έχω την τιμή του Κόμματος»

100+ χρόνια στο επίκεντρο της προσοχής μας

Στόχος ένας και μόνος: η πνευματική ανύψωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεσμένων στρωμάτων, για την απόσπασή τους από την επιρροή της αστικής ιδεολογίας, το ξεπέρασμα των μορφωτικών ανισοτήτων που πηγάζουν από τις ταξικές αντιθέσεις της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, του καπιταλισμού, την αντιπαράθεση με παλιές και σύγχρονες μορφές ιδεολογικής χειραγώγησης.

Δεν θα ήμασταν υπερβολικοί αν λέγαμε πως η ιστορία των εκπαιδευτικών ιδεών και αγώνων στη χώρα μας από το 1918 μέχρι τις μέρες μας, συμπορεύεται με τις θέσεις και τα αιτήματα που έθετε το ΚΚΕ: «Εκλαΐκευσις της εκπαιδεύσεως, αυστηρά εφαρμογή της υποχρεωτικής εκπαιδεύσεως, παροχή τροφής και των μέσων διδασκαλίας εις τα παιδιά, ανώτατος αριθμός δι’ έκαστον διδάσκαλον 25 μαθηταί, εισαγωγή της δημοτικής γλώσσης εις όλην την εκπαίδευσιν” κ.α.» (1^ο  συνέδριο ΣΕΚΕ ‑1918)

Το σύνθημα αυτό, η απαίτηση δηλ. να μην είναι η μόρφωση εμπόρευμα, είναι σήμερα επίκαιρο όσο ποτέ και μας διαχωρίζει πλήρως από τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, από τις οπορτουνιστικές δυνάμεις.
Θέση ξεκάθαρη, για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση, για κατάργηση σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης, της ιδιωτικής, επιχειρηματικής δράσης.

Η πρόταση για Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Παιδείας [βλ εδώ & εδώ], είναι ρεαλιστική, αναγκαία και πρωτοπόρα. Είναι απάντηση προοδευτική για τις ανάγκες του λαού.

Στοχεύοντας σε μια σοσιαλιστική κοινωνία που αναλαμβάνει την αποκλειστική ευθύνη, μέσω του Κεντρικού Σχεδιασμού και της κοινωνικοποίησης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, να παρέχει όλες τις απαραίτητες δομές για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου, συγκροτώντας σύστημα εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης με κρατική ευθύνη στην οποία εντάσσεται οργανικά το σχολείο αλλά και όλες οι δομές που το εργατικό κράτος οργανώνει για τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών, με πρόσβαση καθολική, δημόσια και δωρεάν, σε όλες τις πτυχές της ανάπτυξης της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου (αθλητισμό, τέχνες, παιχνίδια, κατασκηνώσεις, επιστήμες κ.ά.).

Ιστορική παρακαταθήκη

Και μπορεί σήμερα εννιά+ δεκαετίες μετά, το «Παιδαγωγικό Ποίημα — ο δρόμος προς τη ζωή»  του Μακάρενκο,… όλη αυτή η παρέα που σε γενιές και γενιές κράτησαν συντροφιά με τις 800 και παραπάνω σελίδες τους να μην υπάρχει πια.
Ο Ζαντόροφ, ο Καραμπάνωφ, ο Βολόχωφ, ο Μπούρουν, ο Μιτγιάγκιν, ο Γκουντ , ο Ταρανέτς, ο Ιβάν Ιβάνοβιτς και οι υπόλοιποι μικροί ήρωες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, που με την καθοδήγηση του Αντόν Σεμιόνοβιτς, δίπλα-δίπλα στους χιλιάδες Πάβελ Κορτσάγιν «έδεναν το ατσάλι», έχουν πια πεθάνει, μαζί με το τιτάνιο ιστορικό οικοδόμημα που “γέννησε” αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους, τη Σοβιετική Ένωση.
Στην πραγματικότητα όμως ο θάνατος των παραπάνω είναι κατά βάση… μόνο βιολογικός.
Γιατί ακόμα σήμερα, όχι μόνο στην καπιταλιστική Ελλάδα της κρίσης, αλλά και σ΄όλο τον κόσμο συνεχίζουν να εμπνέουν αυριανούς επαναστάτες για το τσάκισμα της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, την απελευθέρωση της ανθρωπότητας και την κομμουνιστική προοπτική καθώς και αυριανούς παιδαγωγούς, του νέους Антон Семёнович Макаренко για την χειραφέτηση της νέας γενιάς.

Το παραδοσιακό αμερικάνικο τραγούδι μετά τη “Μαύρη Τρίτη” (29 Οκτ 1929) «Δάσκαλε, δάσκαλε γιατί είσαι τόσο φτωχός»; Now Mr. Teacher …why don’t you organize? Now Mr. Teacher…

Δάσκαλε, δάσκαλε γιατί είσαι τόσο φτωχός;
Στο ζήτημα του συνδικαλισμού είσαι παραπάνω από ερασιτέχνης ...
λοιπόν κυρ δάσκαλε γιατί δεν οργανώνεσαι;

Μην κάθεσαι έτσι άπραγος, βλέποντας τις τιμές να φτάνουν στα ύψη !
Αλλά ναι (ξέρω) !!
Τα συνδικάτα είναι για τους εργάτες ενώ ο δάσκαλος έχει το πρεστίζ του !!

Μπορεί (ακόμα και) να ταΐζει τα παιδιά του με την "ευγένεια" του παλιού του λειτουργήματος
Φοράει λευκό κολάρο (ασπρογιακάς) και του συμπεριφέρονται με σεβασμό ...
οικονομικά όμως είναι σκέτο ερείπιο

Αυτό το Μπλουζ του Δάσκαλου γυροφέρνει στο μυαλό μου
(...τώρα που)
ο πληθωρισμός είναι εδώ και με έχει ξετινάξει...

Αυτές τις μέρες και ώρες, μπροστά στις εκλογές με τους υποψήφιους ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ να ψηφίζουν και εφαρμόζουν κυβερνητικές στοχεύσεις και “αναπτυξιακά” σχέδια σε Περιφέρειες και Δήμους, με τη μισή χώρα βουλιαγμένη στη λάσπη και την απόγνωση _αφού πρώτα την έκαψαν, ο λαός μας ζει το δράμα του, από το τελειωτικό χτύπημα στην κοινωνική ασφάλιση και τη νέα φοροεπιδρομή στα φτωχά λαϊκά στρώματα, μέχρι την αβάσταχτη ακρίβεια με συνεχείς ανατιμήσεις

• Θα δώσουν συγχωροχάρτι με την ψήφο τους στην κυβέρνηση της ΝΔ και στα άλλα κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα, στους εκλεκτούς τους στην Τοπική Διοίκηση, που η πολιτική τους οδήγησε στη σημερινή τραγωδία; Θα τους αφήσουν να αλωνίζουν στα πλημμυρισμένα και να κοροϊδεύουν τον λαό ότι «θα κάνουν τα πάντα» για να αποζημιωθούν οι πληγέντες και να αποκατασταθούν οι ζημιές, όταν η πείρα από τις πρώτες κιόλας μέρες επιβεβαιώνει το εντελώς αντίθετο;
• 'Η θα δυναμώσουν το ΚΚΕ και τα ψηφοδέλτια της «Λαϊκής Συσπείρωσης» σε Περιφέρεια και δήμους, θα εκλέξουν περισσότερους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές στο Περιφερειακό και στα Δημοτικά Συμβούλια, ώστε την επόμενη μέρα να είναι ο λαός πιο δυνατός στη διεκδίκηση και στον αγώνα για να ορθοποδήσει και να μείνει στον τόπο του, στην πάλη για πραγματική προστασία από φυσικά φαινόμενα και καταστροφές;

Παρόλα τα “μεγάλα” δεν θεωρούμε πολυτέλεια να συζητάμε για τη μόρφωση των παιδιών της λαϊκής οικογένειας.

Στον ένα+ αιώνα της ιστορίας του ΚΚΕ, θέσαμε συνεχώς στο επίκεντρο της προσοχής μας την πνευματική ανύψωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεσμένων στρωμάτων, για την απόσπασή τους από την επιρροή της αστικής ιδεολογίας, το ξεπέρασμα των μορφωτικών ανισοτήτων που πηγάζουν από τις ταξικές αντιθέσεις της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, του καπιταλισμού, την αντιπαράθεση με παλιές και σύγχρονες μορφές ιδεολογικής χειραγώγησης.
Το ενδιαφέρον αυτό δεν είναι και δεν ήταν ποτέ ακαδημαϊκό. Και αυτό επιβεβαιώνεται από την ίδια την ιστορική πείρα.

Δεν θα ήμασταν υπερβολικοί αν λέγαμε πως η ιστορία των εκπαιδευτικών ιδεών και αγώνων στη χώρα μας από την ίδρυση του Κόμματός μας το 1918 μέχρι τις μέρες μας, συμπορεύεται με τις θέσεις και τα αιτήματα που έθετε το ΚΚΕ _ Θέσεις που με λίγα λόγια σημαίνουν ότι η εκπαίδευση πρέπει να οργανωθεί με τέτοιες προϋποθέσεις:

• Από τη μια κοινωνικές, όπως η δωρεάν εξασφάλιση υγείας, φαρμάκων, τροφής, ρούχων, η απαγόρευση της παιδικής κι εφηβικής εργασίας, η στήριξη της φτωχής λαϊκής οικογένειας.
• Και από την άλλη παιδαγωγικές, όπως η γλώσσα, τα μέσα και οι συνθήκες διδασκαλίας, ώστε να μπορεί όλος ο λαός να μορφωθεί, μαζί και οι μειονότητες σαν αναπόσπαστο κομμάτι του.

Η θέση του ΚΚΕ για λαϊκή παιδεία, με όλες τις διακυμάνσείς της, την πορεία επεξεργασίας της, που σχετίζονταν και με το βαθμό ωρίμανσης του Κόμματος, βρίσκονταν και συνεχίζει βρίσκεται στον αντίποδα της αστικής αντίληψης που υποτάσσει την παιδεία στις εκάστοτε εκμεταλλευτικές ανάγκες.

 

Η θέση για Λαϊκή παιδεία, η πρακτική δράση σύμφωνα με αυτήν (όπως στις συνθήκες της κατοχής, της Ελεύθερης Ελλάδας, του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στην πολιτική προσφυγιά), η επεξεργασία στόχων πάλης για το σήμερα, πηγάζει από την ίδια τη φυσιογνωμία του, ως συνειδητό, οργανωμένο, πρωτοπόρο τμήμα της εργατικής τάξης που έχει στρατηγικό στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Άλλωστε, κακά τα ψέματα, το αστικό κράτος δεν έχασε ποτέ από τη στόχευσή του, την απομάκρυνση των κομμουνιστικών αντιλήψεων από την εκπαίδευση.

Με χοντροκομμένα μέτρα, όπως:

• Η επιτροπή του υπουργείου Παιδείας το 1927 "για την καταπολέμηση του κομμουνισμού στα σχολεία",
• Οι διώξεις πρωτοπόρων εκπαιδευτικών, οι εξορίες, οι φυλακίσεις,
• Η περιβόητη εγκύκλιος του Γεωργίου Παπανδρέου του 1965 προς τα σχολεία, για την ανάγκη να καταδικαστεί στη συνείδηση της νεολαίας ο κομμουνισμός ως εχθρός του έθνους και της δημοκρατίας...

Αλλά και με πιο συγκαλυμμένα, όπως:

• Το ιδεολογικό περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων,
• Οι διάφοροι μηχανισμοί ενσωμάτωσης στο ευρωενωσιακό οικοδόμημα και άλλα.

Ανεξάρτητα από τις μεθόδους, τις μορφές και το ιδιαίτερο περιεχόμενο, η ουσία είναι μια. Οι αστικές κυβερνήσεις με το πρόσχημα μιας δήθεν ουδετερότητας, - στην ουσία ξεκάθαρης ταξικότητας - μιλούν για την ανάγκη «να φύγουν τα κόμματα από τα σχολεία», χτυπώντας κατευθείαν την παρέμβαση των ταξικά προσανατολισμένων δυνάμεων, των κομμουνιστών.
Και η αλήθεια είναι ότι η αστική τάξη έχει πλήρη επίγνωση, της δυνατότητας οι πρωτοπόρες ιδέες και για την παιδεία, τη μόρφωση, τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, να γίνουν κτήμα των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων, όπλο στην πάλη τους για την κατάργηση της εκμετάλλευσης.

Σήμερα συνεχίζουμε.

Η πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο των λαϊκών αναγκών, των κοινωνικών δυνατοτήτων και απαιτήσεων της εποχής μας, είναι συμβολή στην προβολή της πρότασης διεξόδου, της ρεαλιστικότητας και αναγκαιότητας του σοσιαλισμού.
Αποτελεί ταυτόχρονα, όπλο στην αντιπαράθεση με τις κατά καιρούς αλλαγές που προωθούνται από το κεφάλαιο, το αστικό κράτος και τους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς στους οποίους συμμετέχει η Ελλάδα, ενώ οι κυβερνήσεις, πότε με την ετικέτα του “(νεο)_φιλελευθερισμού” και πότε της “αριστεράς”, διεξάγει συνεχείς “διαλόγους” για την Παιδεία, με σκοπό να προωθήσει, σε συνάρτηση φυσικά και με γενικότερες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, νέες σκοταδιστικές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.

• Μήπως έχει σταματήσει η μόρφωση να είναι εμπόρευμα, να καθορίζεται η πρόσβαση σε αυτήν ανάλογη με την τσέπη της οικογένειας;
• Μήπως έχουν καλυφθεί οι ανάγκες για εκπαιδευτικούς, τη στιγμή μάλιστα που χιλιάδες νέοι εκπαιδευτικοί, βρίσκονται στα αζήτητα της ανεργίας, της ελαστικής εργασίας;
• Μήπως έχουν επιλυθεί τα χρόνια συσσωρεμένα προβλήματα που αφορούν στη σχολική καθημερινότητα;

Ίσως θα ρωτήσει κάποιος: "είναι ίδιο το σχολείο σήμερα με αυτό πριν 100, 50 ή και 20 χρόνια";. Τίποτα δεν έχει αλλάξει; Φυσικά και το σχολείο αλλάζει. Δεν μπορεί να μην αλλάζει, γιατί παρακολουθεί τις εξελίξεις στην οικονομία, στην παραγωγή. Αλλάζει όμως για τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Και αυτή είναι η ουσία των δεκάδων εκσυγχρονιστικών, μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων που ούτε αποσπασματικές είναι, ούτε χωρίς σχέδιο, όπως πολλοί υποκριτικά υποστηρίζουν.
Και αυτό επιβεβαιώνεται από την "κόκκινη κλωστή" που συνδέει τις αντιδραστικές αλλαγές, χρόνια τώρα στο σχολείο. Από το ζήτημα της ροής προς την πρόωρη επαγγελματική κατάρτιση, το περιεχόμενο των σπουδών και την έμφαση σε δεξιότητες, μέχρι τις προσπάθειες "αυτονόμησης" των σχολικών μονάδων.
Φυσικά, εμείς δεν λέμε ότι όλα τα αστικά κόμματα είναι ίδια. Προφανώς και έχουν διαφορετικές θέσεις, και στο ζήτημα της εκπαίδευσης. Διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες.

Όμως ας αναρωτηθούμε:

Πόσο απέχει η άποψη της Επιτροπής Διαλόγου που είχε στήσει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για ένα σχολείο που λέει ότι "θα βγει από την τυποποιημένη ανωνυμία και θα αποκτήσει διακριτή φυσιογνωμία και brand name", από εκείνο το προκλητικό ερώτημα του εκπρόσωπου του ΠΑΣΟΚ στον διάλογο για την παιδεία το 2009: "Γιατί κάποιος να έχει το δικαίωμα να επιλέξει την οδοντόπαστα που θα αγοράσει αλλά όχι τις σπουδές και το δάσκαλο του παιδιού του"; την "εκπαιδευτική μεταρρύθμιση" του 1999 και την Μητσο_τακική του 2021;

Θυμίζουμε πως στο 3^ο Μνημόνιο (που όλα τα κόμματα _πλην ΚΚΕ ψήφισαν) οι αλλαγές στην εκπαίδευση  ελέγχονται με βάση τις εκθέσεις του ΟΟΣΑ

• Προχώρησαν τα κλεισίματα σχολείων;
• Άλλαξε προς το χειρότερο η αναλογία μαθητών - εκπαιδευτικού ανά τάξη;
• Θα αναζητούν τα σχολεία χορηγούς;
• Θα υπάρξει κατηγοριοποίηση ανάμεσα στα σχολεία, ανάμεσα σε γειτονιές και δήμους, και επίσημα πια;
• Η αξιολόγηση γίνεται με βάση τα κριτήρια της αγοράς;
• Προχωράει η “αυτονομία” των σχολικών μονάδων _που δεν είναι άλλο πράγμα από την αναζήτηση χορηγών και την ανοιχτή πια κατηγοριοποίηση των σχολικών προγραμμάτων.
• κλπ κλπ

Το ΚΚΕ δεν αντιμετωπίζει τις εξελίξεις αμήχανα, ούτε αναπολώντας παλαιότερες εποχές.
Η κριτική μας δείχνει μπροστά. Προς το μέλλον. Και γι' αυτό μπορούμε να απαντάμε και στο σήμερα, με αιτήματα και στόχους πάλης, ακόμα και συνθήματα.
Για να μπαίνουν εμπόδια στην εφαρμογή αυτής της πολιτικής, να κατανοείται ότι και στην εκπαίδευση, η ουσία του προβλήματος δεν είναι άλλη από τον αστικό - ταξικό χαρακτήρα της. Να ανοίγει ο δρόμος για ριζικές αλλαγές στην οικονομία και στην κοινωνία.
Ένα σύνθημα ακούγεται δεκαετίες τώρα από μαθητές, φοιτητές, εκπαιδευτικούς, γονείς, από εργατικές - λαϊκές δυνάμεις, συνολικότερα, χωρίς απαραίτητα να συμφωνούν με το ΚΚΕ και την πρόταση διεξόδου του είναι το "η μόρφωση δεν είναι κονσέρβα να πουλιέται, δικαίωμά μας είναι, με αγώνες κατακτιέται", η απαίτηση να μην είναι η μόρφωση εμπόρευμα, διαχωρίζει πλήρως το ΚΚΕ από τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, από τις οπορτουνιστικές δυνάμεις.

Γιατί μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχει θέση ξεκάθαρη, για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση, για κατάργηση σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης, της ιδιωτικής, επιχειρηματικής δράσης.

• Η σοσιαλιστική κοινωνία αναλαμβάνει την αποκλειστική ευθύνη, μέσω του Κεντρικού Σχεδιασμού και της κοινωνικοποίησης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, να παρέχει όλες τις απαραίτητες δομές για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου.
• Συγκροτείται σύστημα εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης με κρατική ευθύνη στην οποία εντάσσεται οργανικά το σχολείο αλλά και όλες οι δομές που το εργατικό κράτος οργανώνει για τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών.
• Σε αυτές τις δομές η πρόσβαση είναι καθολική, δημόσια και δωρεάν. Το περιεχόμενό τους αφορά όλες τις πτυχές της ανάπτυξης της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου (αθλητισμό, τέχνες, παιχνίδια, κατασκηνώσεις, επιστήμες κ.ά.).

Η πρόταση για Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Παιδείας, είναι ρεαλιστική, αναγκαία και πρωτοπόρα. Είναι απάντηση προοδευτική για τις ανάγκες του λαού. Είναι απάντηση ρεαλιστική και αναγκαία.
Γιατί ενώ οι εξελίξεις στην παραγωγή δίνουν τη δυνατότητα να παράγεται ολοένα και περισσότερος πλούτος από την εργαζόμενη ανθρωπότητα με λιγότερο χρόνο εργασίας, με λιγότερο κόπο και ιδρώτα από την εργατική τάξη, αυτή η δυνατότητα εμποδίζεται από την επιδίωξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας.
Ενώ υπάρχουν όλες οι υλικές προϋποθέσεις όλα τα παιδιά μέχρι τα 18 έτη να μορφώνονται ολόπλευρα, να μην αναγκάζονται να δουλεύουν, το σύστημα σπρώχνει 15χρονα στην εργασία για ψίχουλα.

·       Η πρόταση του ΚΚΕ είναι πραγματικά πρωτοπόρα γιατί απαντά θετικά στο ερώτημα αν όλοι μπορούν να μάθουν.
·       Γιατί δεν διαχωρίζει τους μαθητές.
·       Γιατί βασίζεται στα πορίσματα των επιστημών, αξιοποιεί τη σοσιαλιστική εκπαιδευτική πείρα και τις κατακτήσεις της.
·       Το σχολείο για το οποίο μιλάμε είναι Ενιαίο.
·       Εμείς θέλουμε ένα σχολείο που θα δουλεύει για την όσο το δυνατόν αρμονική ανάπτυξη των ικανοτήτων. Ένα σχολείο που θα οργανώνει την επαφή του νέου με όλες τις πτυχές του ανθρώπινου πολιτισμού.
·       Να μπορεί το παιδί, ο νέος να διευρύνει τις παραστάσεις του, τα ερεθίσματά του, γιατί πιστεύουμε ακράδαντα ότι κάθε άνθρωπος δεν έχει μόνο μια ικανότητα, αλλά πολλές. Η προσωπικότητα του ανθρώπου, αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο που δεν κατακερματίζεται για να αντιμετωπιστεί ξεχωριστά.
·       Κάθε άνθρωπος μπορεί να συμβάλλει από πολλούς δρόμους στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, ανεξάρτητα από την επαγγελματική επιλογή που θα κάνει.

Σε αυτή τη βάση αντιμαχόμαστε αντιδραστικές αντιλήψεις που όλες συγκλίνουν στο ότι "κάποιοι δεν παίρνουν τα γράμματα", είτε στην πιο πονηρή ότι "κάποιοι έχουν άλλου είδους ευφυΐες" και γι' αυτό το σχολείο πρέπει να διαφοροποιείται.

• Γιατί προφανώς υπάρχουν παιδιά με διαφορετικές κλίσεις, ταλέντα, κλπ.
• Ικανά σε κάποια πεδία και λιγότερο προχωρημένα σε άλλα.
• Αυτή η τάση μπορεί να εκφράζει -και συνήθως έτσι είναι- και διαφορετική κοινωνική καταγωγή.

Το ζήτημα όμως είναι άλλο: Ποια είναι η ευθύνη της κοινωνίας απέναντι σε όλα τα παιδιά.

Σε τελική ανάλυση, γιατί ένα ενιαίο σχολείο δεν μπορεί να αναπτύσσει εξίσου όλα τα ταλέντα των μαθητών, να δίνει κατ' αρχάς σε όλους τη δυνατότητα να τα ανακαλύψουν;

• Εμείς μιλάμε για ένα σχολείο θεωρίας και πράξης. Που η θεωρία δεν θα συναντιέται απλά με την πράξη, αλλά θα είναι η μια, στοιχείο της άλλης.
• Η εργασία θα έχει κεντρικό ρόλο στην αγωγή του νέου ανθρώπου. Θα καταξιώνεται στη συνείδηση του μαθητή ως κινητήρια δύναμη της κοινωνίας.

Άλλωστε, είναι στο DNA της κομμουνιστικής ιδεολογίας ο σκοπός της κατάργησης του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, της αντίθεσης διανοητικής - χειρωνακτικής εργασίας. Και αυτό όχι από μια απέχθεια προς τη δουλειά με το χέρι, αλλά με βάση την αρχή ότι η εργατική τάξη πρέπει να είναι μορφωμένη για να μπορεί να ασκήσει αποτελεσματικά τη δική της εξουσία.

Ακόμα παραπέρα. Η σύνδεση θεωρίας και πράξης, η κατεύθυνση για μια όσο το δυνατόν ισόρροπη ανάπτυξης της αυριανής εργατικής βάρδιας, είναι πρακτική απάντηση στο καθήκον της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Μόνο σε συνθήκες κατάργησης της ταξικής εκμετάλλευσης μπορεί να αναπτυχθεί και μόνο μια τέτοια κοινωνία την έχει ανάγκη. Ως συνέπεια αυτού, αντιπαλεύει την μονόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας που αναπαράγεται στο αστικό σχολείο και την αστική κοινωνία.

·       Εξασφαλίζει την καθολική ετοιμότητα προς οποιαδήποτε μορφή της, την όσο το δυνατόν πιο ελεύθερη επιλογή του είδους της εργασιακής δραστηριότητας καθώς και την δυνατότητα της αλλαγής της.
·       Είναι η απάντηση που δίνει το εργατικό κράτος στην αντικειμενική τάση που υπάρχει και σήμερα. Η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων να δίνει νέα γνωστικά πεδία, νέες εφαρμογές, που περισσότερο υποκαθιστούν όχι μόνο χειρωνακτική, αλλά και νοητική εργασία.
·       Είναι η απάντηση που δίνει η νέα κοινωνία στις δυνατότητες για διεύρυνση της γενικής μόρφωσης, της ειδίκευσης, της κινητικότητας της σύγχρονης εργατικής τάξης.

 

Δείτε σήμερα τι συμβαίνει:

·       Βιβλιοθήκη έχουν το 44% των Δημοτικών, 56% των Γυμνασίων, 50% των Λυκείων, το 37% των ΕΠΑΛ και των ΕΠΑΣ.

·       Γυμναστήριο έχουν το 19% των Δημοτικών, 42% των Γυμνασίων, 42% των Λυκείων, 17% των ΕΠΑΛ και των ΕΠΑΣ.

·       Μόνο το 16% των Δημοτικών Σχολείων έχουν εργαστήρια φυσικών επιστημών, γιατί προφανώς δεν χρειάζεται τα παιδιά σε αυτή την ηλικία να προσεγγίζουν τη γνώση μέσω πειραμάτων, αλλά μόνο στα χαρτιά.

·       Και μόνο τα μισά ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ έχουν εργαστήρια φυσικών επιστημών, σε έναν χώρο που είναι πιο προσανατολισμένος στην πρακτική...

Στη δική μας αντίληψη, το κράτος παίρνει όλα τα μέτρα ώστε η αναγκαία παραμονή να γίνεται σε σύγχρονους χώρους και υποδομές, για όλες τις δραστηριότητες, που βέβαια δεν μπορεί να είναι η αίθουσα διδασκαλίας για όλες τις λειτουργίες.
Σε αυτή την κατεύθυνση, παίρνονται άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διαμόρφωση ανάλογων σχολικών μονάδων, σε μια άλλη λογική με εργαστήρια, χώρους άθλησης, θεάτρου, μουσικής, αλλά και υποδομές σίτισης.
Και στο ερώτημα που μπορεί κάποιος να θέσει: "Καλά είναι δυνατόν στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης να μιλάτε για σύγχρονες υποδομές, δημόσιες και δωρεάν για όλα τα παιδιά, όταν δεν υπάρχει ευρώ για φωτοτυπικό χαρτί";

Απαντάμε:

·   Σύγχρονα σχολεία, με σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή και χώρους άθλησης και πολιτισμού, υπάρχουν και τώρα, αλλά τα χαίρονται λίγοι, είναι προνόμιο αυτών που έχουν.
·   Κάντε μια βόλτα στα βόρεια προάστια και δείτε κάτι υπερσύγχρονα ιδιωτικά σχολεία με γήπεδα, πισίνες, χώρους δημιουργίας, εργαστήρια, κ.ά.
·   Σκεφθείτε ότι όλα αυτά είναι ιδρώτας του εργαζόμενου που καρπώνεται ο καπιταλιστής και επενδύει στην παιδεία του για να βγάλει κέρδη.

Να λοιπόν ποια είναι η λύση. Να φύγουν οι καπιταλιστές από τη μέση και έτσι να πάψει το κέρδος να είναι ο σκοπός της παραγωγής και της οικονομίας. Όταν γίνει αυτό, τότε και σχολεία σύγχρονα θα φτιαχτούν και όλα τα παιδιά θα έχουν πρόσβαση σε αυτά. Να λοιπόν γιατί λέμε ότι είναι και ανάγκη και δυνατότητα. Ο πλούτος που παράγει η ανθρωπότητα έχει κάνει ήδη πραγματικότητα ένα τέτοιο σχολείο, αλλά για λίγους. Το ποιος έχει πρόσβαση σε αυτό και ποιος κερδίζει από αυτό είναι ζήτημα πολιτικής εξουσίας, ζήτημα αλλαγής τάξης στην εξουσία, κοινωνικοποίησης του πλούτου που παράγεται και υπαγωγής του στον Κεντρικό Σχεδιασμό προς όφελος όλης της κοινωνίας.

• Απευθυνόμαστε στη λαϊκή οικογένεια, τους νέους που σιγά-σιγά προετοιμάζονται για τις πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ.
• Απευθυνόμαστε σε όλους αυτούς που προβληματίζονται, ασφυκτιούν, αντιμετωπίζουν τα αδιέξοδα που δημιουργεί η ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία.
• Δίνουμε ξεκάθαρη απάντηση ότι διέξοδος υπάρχει από τη βαρβαρότητα της ανεργίας, του μόνιμου άγχους, της δουλειάς χωρίς δικαιώματα και σε άσχετο τομέα από αυτό που οι νέοι σπουδάζουν.
• Η νέα Ελλάδα της εργατικής εξουσίας μπορεί να ανοίξει το δρόμο, ώστε να μην αναγκάζεται να δουλεύει κανένας νέος άνθρωπος πριν ολοκληρώσει την υποχρεωτική 12χρονη εκπαίδευση.
• Μπορεί να εγγυηθεί, κάθε νέος και νέα, που δεν επιλέγει να συνεχίσει σε επαγγελματική σχολή ή πανεπιστήμιο ή καλλιτεχνικές σπουδές, να μπορεί να βρει δουλειά, μέσω του μηχανισμού κατανομής εργατικού δυναμικού.

Και το σχολείο έχει σημαντικό ρόλο σε αυτή την υπόθεση, γιατί μορφώνει και καλλιεργεί πολύπλευρα την προσωπικότητα, την εργασιακή ετοιμότητα κάθε μαθητή ως την ενηλικίωσή του, ώστε να μπορεί να επιλέξει -σχετικά πιο ελεύθερα- αν θα συνεχίσει στην ανώτατη, στην επαγγελματική ή στην καλλιτεχνική εκπαίδευση ή αν άμεσα θα μπει στην παραγωγή.
Ακριβώς σε αυτή τη βάση, τοποθετούμε την πρόταση, για το πώς θα γίνεται η επιλογή των υποψηφίων για εισαγωγή στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης.
Δεν είναι δηλαδή τεχνικό ζήτημα αλλά συνδέεται με την όλη προετοιμασία που γίνεται εντός σχολείου και κυρίως με τις δυνατότητες που δίνει η κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και ο κεντρικός πανεθνικός σχεδιασμός.

Όμως, ταυτόχρονα, είναι και πρόταση που μπορεί να ανακουφίσει και σήμερα τα εργατικά λαϊκά στρώματα και τα παιδιά τους, γιατί προβλέπει την απεριόριστη δυνατότητα πολλαπλών επιλογών προτίμησης, το δικαίωμα επανάληψης της διαδικασίας όσες φορές επιθυμούν οι υποψήφιοι, τη δυνατότητα κατοχύρωσης βαθμολογίας.

Πρόταση που παρ' όλες τις δεκάδες νομοθετικές παρεμβάσεις του υπουργείου Παιδείας, προφανώς δεν συνάδει με τα φούμαρα περί "ελεύθερης πρόσβασης σε ΑΕΙ" που μόνο ελεύθερη και μόνο σε πραγματικά πανεπιστημιακά τμήματα, δεν είναι...

Η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, μαζί με την κριτική μελέτη του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε αποτελούν για το Κόμμα μας δυο αλληλένδετα καθήκοντα. Είναι καθοριστική συμβολή στην πάλη για να αναζωογονηθούν τα ωραιότερα ιδανικά που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Ό,τι γράφτηκε με τεράστια κινητοποίηση εργατικών μαζών, με τον πρωτοπόρο ρόλο, την αυτοθυσία χιλιάδων κομμουνιστών, τα τεράστια επιστημονικά - τεχνολογικά επιτεύγματα, κόντρα σε θεούς και δαίμονες, στην ιμπεριαλιστική περικύκλωση, στον εμφύλιο πόλεμο, στην μετέπειτα αντιμετώπιση από το διεθνές κεφάλαιο, όλα αυτά δεν σβήνονται με βρώμικο μελάνι.
Και δεν αναφερόμαστε μόνο στα πάρα πολλά στοιχεία από τις τεράστιες κατακτήσεις του σοσιαλισμού, που και σήμερα μπορεί να φαντάζουν άφταστες και για τα πιο προωθημένα καπιταλιστικά κράτη, αλλά κυρίως στην αιτία που τις δημιούργησε. Που δεν είναι άλλη από την κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.

·        Αυτή ήταν ο παράγοντας που απελευθέρωσε τον άνθρωπο από τα δεσμά της μισθωτής σκλαβιάς, που επιτάχυνε την ανάπτυξη της παραγωγικής και ερευνητικής διαδικασίας χωρίς εκμετάλλευση, με αποτέλεσμα μια θεαματικά γρήγορη άνοδο της κοινωνικής ευημερίας.

·        Σε αυτή τη βάση κατορθώθηκε να έχουν όλοι οι πολίτες εξασφαλισμένη εργασία, δημόσια δωρεάν ιατρική περίθαλψη και παιδεία, παροχή φθηνών υπηρεσιών από το κράτος, κατοικία, καθολική πρόσβαση στην πνευματική και πολιτιστική δημιουργία.

·        Σε αυτό το πλαίσιο επιτεύχθηκε η ταχύτατη, η ριζική εξάλειψη της τρομερής κληρονομιάς του αναλφαβητισμού, η άνοδος του γενικού επιπέδου μόρφωσης και ειδίκευσης.

·        Το σοβιετικό εκπαιδευτικό σύστημα αναγνωριζόταν και από τους δυτικούς για τη σαφέστατη, συντριπτική υπεροχή του στη σφαιρικότητα των γνώσεων που έδινε στους νέους. Ο προβληματισμός των Αμερικανών ειδικών, που εντάθηκε μετά το "Σπούτνικ σοκ" του 1957, για "το τι διδάσκεται ο Ιβάν, αλλά δεν διδάσκεται ο Τζόνι", εξέφραζε την κατανόηση της εκπαιδευτικής, μορφωτικής υστέρησης των ΗΠΑ σε σύγκριση με την ΕΣΣΔ.

Δεν μπορούσε φυσικά να γίνει αλλιώς. Η άνοδος του πολιτιστικού και μορφωτικού επιπέδου του σοβιετικού λαού, ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την εδραίωση της σοσιαλιστικής επανάστασης, στα πρώτα της βήματα.
Η μόρφωση του σοβιετικού λαού ήταν οξυγόνο για την ίδια τη σοσιαλιστική κοινωνία. Ακριβώς γι' αυτό, κατορθώθηκε να αντιμετωπιστεί, με τιτάνια προσπάθεια, η καταστροφή που έσπειρε η ναζιστική εισβολή.

 

Τα ίδια τα ιστορικά στοιχεία το μαρτυρούν:

Μέσα στον πόλεμο, 82.000 σχολεία και 334 ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα καταστράφηκαν στη Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, σε αυτές ακριβώς τις συνθήκες του πολέμου, πάρθηκαν μέτρα για την εξασφάλιση της λειτουργίας των σχολείων στα μετόπισθεν. Δημιουργήθηκαν βραδινά σχολεία, συνέχισε η λειτουργία μεσαίων και ανώτατων σχολών. Συνολικά καταρτίστηκαν 302.000 ειδικοί με ανώτατη, 540.000 με μέση ειδική μόρφωση, σχεδόν 2.500.000 ειδικευμένοι εργάτες. Με απόφαση του Λαϊκού Επιτροπάτου Παιδείας (1/12/1943) εισάχθηκε η έναρξη της σχολικής εκπαίδευσης στα 7 έτη, αυξάνοντας τον αριθμό των μαθητών κατά 2.000.000 στη σχολική χρονιά 1944/45.

Έτσι, έφτασε η Σοβιετική Ένωση το 1959 να έχει νικήσει ολοκληρωτικά την αγραμματοσύνη. Έτσι, έφτασε το 1970, πάνω από τα 3/4 του απασχολούμενου πληθυσμού στις πόλεις και το 50% των εργαζομένων στο χωριό να είχαν αποκτήσει μέση ή ανώτατη μόρφωση.

Η πρόταση μας για το σχολείο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων, αποτελεί όπλο στην καθημερινή πάλη. Μπορεί να μπολιάσει τους αγώνες, τις διεκδικήσεις του λαού και της νεολαίας, να διαμορφώσει κριτήριο αντιπαράθεσης στις αλλαγές που κατά καιρούς προωθούνται και διαφημίζονται. Παράλληλα, συνεχίζουμε τη μελέτη και την έρευνα πάνω στα ζητήματα που σχετίζονται με την περαιτέρω εξειδίκευση της πρότασής μας, σε πλευρές που δεν έχουν θιχτεί ολοκληρωμένα.
Απευθυνόμαστε, γι' αυτόν το λόγο, σε εκπαιδευτικούς, επιστήμονες, εργαζόμενους που προβληματίζονται για την πορεία της εκπαίδευσης, για τους όρους μόρφωσης και διαπαιδαγώγησης των παιδιών της λαϊκής οικογένειας.
Γνωρίζουμε τις καθημερινές δυσκολίες που βιώνει η λαϊκή οικογένεια, έχουμε επίγνωση των σύνθετων προβλημάτων, τον καταιγισμό των εξελίξεων σε όλα τα επίπεδα.
Δεν κάνουμε πίσω. Δουλεύουμε με σχέδιο, επιμονή και υπομονή, ώστε να διαμορφώνονται όροι μορφωτικών απαιτήσεων, να καταπολεμάμε στην πράξη την παραίτηση, την απαξίωση της σχολικής γνώσης.

Επιμένουμε. Προχωράμε μπροστά!
Αυτόν τον κόσμο, με τη δύναμη της γνώσης
μπορούμε να τον εξηγήσουμε.
Με την οργάνωση της πάλης,
μπορούμε να τον αλλάξουμε!

Πηγές
Η πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο των σύγχρονων αναγκών ημερίδα 18-Μάρτη-2016 (κεντρικός ομιλητής ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημ. Κουτσούμπας)

Σκέψεις για τη σοβιετική εκπαιδευτική πολιτική 1^ο (1917-1958) + 2^ο (1959-1991) μέρος (του Κυριάκου Ιωαννίδη μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνου του Τμήματος Παιδείας & Έρευνας.)

Δείτε και
Παγκόσμια ημέρα δάσκαλου _εκπαιδευτικών

 

Παγκόσμια ημέρα δάσκαλου _εκπαιδευτικών

Καθιερώθηκε το 1994 από την UNESCO για να μας υπενθυμίσει –λένε υποκριτικά  "τον καθοριστικό ρόλο που παίζει ο δάσκαλος μέσα στην κοινωνία, είτε εργάζεται σε μία πλούσια πόλη της Δύσης, είτε σε μια αυτοσχέδια σχολική αίθουσα κάποιας εγκατάστασης προσφύγων"…

  Σε ό,τι μας αφορά ...

«Ανοίγω τα παράθυρα διάπλατα. Στο δωμάτιο ξεχύνεται χείμαρρος ο φρέσκος αέρας. Στο ήρεμο και γαλαζωπό φως της χαραυγής περιεργάζομαι με προσοχή τα σκίτσα του καινούργιου μου πίνακα. Είναι πολλά, όσες και οι φορές που τ' άρχισα. Όμως για τον πίνακα είναι ακόμη το βασικότερο... Πηγαινοέρχομαι στη σιγαλιά του πρωινού κι όλο σκέφτομαι. Κι αυτό γίνεται κάθε φορά. Και κάθε φορά πείθομαι πως ο πίνακάς μου είναι ακόμα μια ιδέα. Δεν είναι καπρίτσιο. Όμως δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά. Αισθάνομαι πως δεν θα τα βγάλω πέρα μόνος μου. Η ιστορία που αναστάτωσε την ψυχή μου, η ιστορία που με παρακίνησε να πιάσω το πινέλο, μου φαίνεται τόσο πελώρια, που μόνος μου δεν θα μπορέσω να τη μεταφέρω όπως ακριβώς έχει και πως θα μου χυθεί σαν μια ξεχειλισμένη κούπα. Θα ήθελα οι άνθρωποι να με βοηθήσουν με τη συμβουλή τους, να μου υποδείξουν μια λύση ή τουλάχιστον να μου συμπαρασταθούν νοερά κοντά στο τρίποδο και να ανησυχούν μαζί μου. Μη λυπηθείτε τη θέρμη της καρδιάς σας, ελάτε πιο κοντά, έχω υποχρέωση να σας διηγηθώ αυτή την ιστορία».

Η «κόκκινη δασκάλα»

Για την αγωνίστρια της Αντίστασης και μεγάλη παιδαγωγό, Ρόζα Ιμβριώτη, τη «Ρόζα της επανάστασης», στην εκδήλωση τιμής και μνήμης του 1999 που οργάνωσε η ΠΕΑΦΕ (Πανελλήνια Ενωση Αγωνιστών και Φίλων της ΕΠΟΝ), γέμισε η αίθουσα της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών από συναγωνιστές της αλλά και νεότερους ανθρώπους, που γνωρίζουν πόσα χρωστάει η νεολαία και το γυναικείο κίνημα στην κορυφαία αυτή προσωπικότητα. Το θύμισε και ο δημοσιογράφος Νίκος Καραντηνός λέγοντας: «Χρωστάμε, αυτή την τιμή στη Ρόζα Ιμβριώτη, τη χρωστάμε όμως και στον ανώνυμο εκπαιδευτικό, τον δάσκαλό μου που κρέμασαν οι Γερμανοί, σ΄ όλους τους μάρτυρες της εκπαίδευσης, που έδωσαν τη ζωή τους για το μέλλον του τόπου. Μεγάλο είναι το χρέος της σημερινής γενιάς απέναντι σ' αυτούς τους ανθρώπους και τα μηνύματα που άφησαν δεν είναι “μηνύματα ναφθαλίνης”. Αγώνες μεγάλοι και κρίσιμοι περιμένουν τους νέους, καινούριοι αγώνες στους οποίους πρωτοστατεί η ΚΝΕ και το ΚΚΕ!».

Ο ομιλητής είχε γνωρίσει τη Ρόζα Ιμβριώτη όταν έκανε ο ίδιος τα πρώτα του βήματα στη δημοσιογραφία και τον είχε εντυπωσιάσει: «Η παρουσία της, είπε, ήταν πολύτιμη στο ξεκίνημα της ΕΠΟΝ. Ηταν μια ευτυχία να την ακούς...».

Μια τέτοια Ρόζα θέλαμε...

Το 1945, μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, σε μια κρίσιμη και επικίνδυνη εποχή, που γίνονταν δολοφονίες και έσπαγαν τις λέσχες της ΕΠΟΝ, μέσα στην τρομοκρατία, η Ρόζα Ιμβριώτη πήρε μέρος σε συνέδριο για το παιδί που έγινε στην Παλιά Βουλή. Η τότε υπουργός Λίνα Τσαλδάρη, υπεύθυνη για θέματα παιδικής προστασίας και κοινωνικής πρόνοιας, καθόταν στα πρώτα έδρανα και μετά την ομιλία της Ιμβριώτη, που ήταν συγκλονιστική, την άκουσα, καθώς καθόμουν να λέει σιγανά: «Μια τέτοια Ρόζα θέλαμε κι εμείς...». Όμως η Ρόζα είχε κάνει την επιλογή της, δίπλα στον ελληνικό λαό!

Για τη σημαντική προσφορά της Ιμβριώτη στη μόρφωση του ελληνικού λαού, μίλησε και ο γενικός γραμματέας της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, Φίλιππος Μαυρογιώργος, που αναφέρθηκε στην «ψυχική της λεβεντιά και την παλικαριά του μυαλού της, στο μεγάλο αναγεννητικό κίνημα του ΕΑΜ που έμελλε να χτυπηθεί και να ανακοπεί από την ξένη επέμβαση Αγγλων και Αμερικάνων και τις ξενόδουλες κυβερνήσεις. Ετσι και σήμερα με τη νέα τάξη και τον ραγιαδισμό που πάνε να μας επιβάλουν οι νέοι Γραικύλοι...».

Κύριος ομιλητής στη συγκέντρωση, ο εκπαιδευτικός Γιώργος Μωραΐτης, που τόνισε ότι η δασκάλα με τα κόκκινα πέδιλα, που συνεργάστηκε στενά με τον Δημήτρη Γληνό θα μπορούσε να απολαμβάνει κοινωνικές θέσεις και καταξίωση από το κατεστημένο αλλά προτίμησε να αγωνιστεί μαζί με το λαό και για το λαό, σαν «λαμπάδα, που κάηκε φωτίζοντας».

Γεννήθηκε το 1898. Από το 1920-30 εργάζεται σαν καθηγήτρια φιλόλογος σε γυμνάσια. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα γυμνασιάρχης και την ακολούθησε η Μαρία Πολυμενάκου. Η εγγραφή της στον Εκπαιδευτικό Ομιλο ήταν μια πολιτική επιλογή. Δραστηριοποιείται στο γυναικείο κίνημα, αρχικά σαν στέλεχος του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.
Το 1924 διδάσκει στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, Φιλοσοφία της Ιστορίας. Ακολουθούν τα «Μαρασλειακά», όπου γκρεμίζονται τα πάντα - ολόκληρο το οικοδόμημα για την αναγέννηση της Παιδείας, όπως την είχε συλλάβει ο «Εκπαιδευτικός Ομιλος» με επικεφαλής τους Γληνό, Δελμούζο και Τριανταφυλλίδη. Η Ρόζα Ιμβριώτη απολύεται το 1924, επανέρχεται το 1926 στην υπηρεσία της και το 1927 βρίσκεται πάλι δίπλα στον Γληνό, με την προοδευτική μερίδα του «Ομίλου». Πηγαίνει στο Κιλκίς με δυσμενή μετάθεση. Από το 1930-33 μετεκπαιδεύεται μαζί με το σύντροφό της Γιάννη Ιμβριώτη στο Παρίσι και Βερολίνο. Το 1934 γίνεται γυμνασιάρχης. Το 1937 αναλαμβάνει να ιδρύσει το «Πρότυπο Ειδικό Σχολείο Αθηνών» στην Καισαριανή (η δικτατορία πίστευε ότι με τα «τρελά» θα γινόταν ακίνδυνη)! Το 1943 συμμετέχει στο Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ και το 1944 πηγαίνει στην Ελεύθερη Ελλάδα. Συνεχίζει την εργασία που άρχισε με τον Γληνό. Σχεδιάζει το πρόγραμμα της ΠΕΕΑ για μια «Δημοκρατική Παιδεία» με τους συνεργάτες της, Κώστα Σωτηρίου και Μιχάλη Παπαμαύρο.

Της αναθέτουν να διευθύνει το παιδαγωγικό φροντιστήριο της Τύρνας. Γράφει το Αναγνωστικό «Αετόπουλα».
Το 1945 απολύεται. Το 1946 δραστηριοποιείται στην επανίδρυση του Νέου Εκπαιδευτικού Ομίλου, συμμετέχει στο φροντιστήριο της ΕΠΟΝ και στην εφημερίδα της, «Νέα Γενιά». Γίνεται Γενική Γραμματέας στην Πανελλήνια Οργάνωση Γυναικών (ΠΟΓ). Πρωτοστατεί στην οργάνωση του Α` Πανελλήνιου Συνεδρίου Γυναικών και εκλέγεται μέλος του Συμβουλίου της Διεθνούς Ενωσης Γυναικών.

Το 1948 είναι εξόριστη στο Τρίκκερι... Ακολουθούν περιπέτειες και βασανισμοί αλλά η Ρόζα κρατάει γερά - αν και καρδιοπαθής. Το 1950 απαλλάσσεται από το στρατοδικείο. Συμμετέχει στο Α` Παναθηναϊκό Συνέδριο για το Παιδί.

Γίνεται μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ από την οποία όμως θα αποχωρήσει, όταν διαπιστώνει ότι είχε στραφεί σε μια αντικομμουνιστική τακτική.
Συνέταξε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Κόμματος και σ' όλες τις φάσεις της ζωής της εργάστηκε αφάνταστα. Γνώριζε ότι το ουσιαστικό πρόβλημα δεν είναι να ερμηνεύσεις τον κόσμο αλλά να προσπαθήσεις να τον αλλάξεις - και η γνώση είναι μια δύναμη αλλαγής! Γι' αυτό έδινε τόση έμφαση στην εκπαίδευση. Πίστευε ότι οι νέοι πρέπει να προσπαθούν για το καλύτερο και αυτό γίνεται μόνο μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες. Ηθελε δασκάλους με ανεξαρτησία και ανθρωπιά. Και πραγματικά, στην Εθνική Αντίσταση πήρε μέρος το σύνολο σχεδόν των διδασκόντων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και η πλειοψηφία της δευτεροβάθμιας. Αλλά και στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ και σ' όλα τα κομματικά όργανα, μεγάλος ήταν στην Αντίσταση ο αριθμός των εκπαιδευτικών, που μαζί με τους σιδηροδρομικούς και τους δικαστικούς καταδιώχτηκαν σκληρά.

Υπάρχει και αυτοβιογραφικό σημείωμα της Ιμβριώτη για το σχολείο της Τύρνα το «κρυφό σχολειό της εποχής», που φωλιασμένο στον Κόζιακα, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων προετοίμαζε δασκάλους για την Ελεύθερη Ελλάδα. «Χρειάζεται να φτιάξουμε ανθρώπους, αλλά πρώτα πρέπει εμείς να γίνουμε άνθρωποι», πίστευε η μεγάλη παιδαγωγός...

Τη φρικτή εμπειρία της από την κόλαση του ΣΚΕ, η Ρόζα Ιμβριώτη καταθέτει με γραπτή μαρτυρία της στο βιβλίο «Στρατόπεδα Γυναικών» της Βικτωρίας Θοδώρου. Αλλά και στο βιβλίο του Ευάγγελου Μαχαίρα «Πίσω από το γαλανόλευκο παραπέτασμα» (Εκδόσεις «Προσκήνιο») γίνεται μια ευρεία αναφορά. Ειδικά η Ιμβριώτη δέθηκε σ' ένα στύλο επί 12 ώρες κρεμασμένη, ακουμπώντας στο έδαφος μόνο με τις μύτες των ποδιών της και δάρθηκε ανελέητα με συρματόσχοινο και ξύλο... αν και καρδιοπαθής.

Ως στέλεχος της ΕΔΑ, η Ρόζα Ιμβριώτη αντιτάχθηκε στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση των Παπανδρέου - Παπανούτσου (1964), υποστηρίζοντας ένα «δημιουργικό δυναμικό ανθρωπισμό που πρέπει να καθορίζει τους εθνικούς παιδαγωγικούς σκοπούς».
Έγινε μέλος του ΚΚΕ το 1967. Εκτός από το πρακτικό παιδαγωγικό της έργο, άφησε και σημαντικό συγγραφικό, σχετιζόμενο με εκπαιδευτικά ζητήματα και με ζητήματα που αφορούν τη νεολαία.

Ήταν παντρεμένη με το μαρξιστή φιλόσοφο και αγωνιστή Γιάννη Ιμβριώτη, μία εξίσου σπουδαία προσωπικότητα με μεγάλη προσφορά στην υπόθεση της Παιδείας. Ο Γ. Ιμβριώτης ήταν μέλος της σοσιαλιστικής πτέρυγας του Εκπαιδευτικού Ομίλου, καθηγητής της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. Απολύθηκε από αυτή τη θέση το 1948 για τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση, εξορίστηκε για τις μαρξιστικές ιδέες του τόσο στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου, όσο και κατά τη φασιστική δικτατορία του 1967.
Βουλευτής της ΕΔΑ το 1951 και στέλεχός της συγκρούστηκε με τον εμφανιζόμενο αναθεωρητισμό και στη συνέχεια εντάχθηκε κι οργανωτικά στις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος. Τον Οκτώβρη του 1975 συμμετείχε στην ίδρυση του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών και για την επιστημονική και ιδεολογική του συνέπεια εκλέχτηκε πρόεδρός του.

“Ο Πρώτος Δάσκαλος” του Τζινγκίζ Αϊτμάτωφ

Πρώτα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας στην Κριγιζία, λίγο μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Σε ένα χωριό, παρουσιάζεται ο δάσκαλος Ντιουσέν – πρώην στρατιώτης του Κόκκινου Στρατού. Προσπαθώντας να μάθει τα παιδιά κάτι παραπάνω από το να βόσκουν πρόβατα, έρχεται αντικειμενικά σε σύγκρουση με τις βαθιά ριζωμένες παραδόσεις.

Ένα ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικό σχόλιο πάνω στην σχέση και την σύγκρουση της προόδου με την καθυστέρηση, με την πολιτισμική παρεξήγηση να μετατρέπεται σε μίσος, όταν ο δάσκαλος, προσπαθώντας να σώσει την αγαπημένη του, θα αγγίξει πολύ σοβαρότερα θεμέλια.

Η σύγκρουση μεταξύ των ανθρώπων οι οποίοι βρίσκονται ακόμη κάτω από την εξουσία των παλιών αντιλήψεων και των μεγάλων ιδεών της επαναστατικής προόδου, φτάνει στο όριο. Ανάμεσα σε αυτούς τους δύο πόλους, ξετυλίγεται η ιστορία της 16χρονης Αλτινάι –στο  Pervyy uchitel το συγκλονιστικό ντεμπούτο του μετρ, Αντρέι Κοντσαλόφσκι στον ρόλο η συγκονιστική Natalya Arinbasarova – η μοίρα της οποίας κινεί την υπόθεση.

Ο δάσκαλος προσπαθεί να την προστατεύσει από έναν αναγκαστικό γάμο, που θα καταστρέψει τα νιάτα της και τα όνειρά της για μια καλύτερη ζωή, για γνώση και ελευθερία. Ταυτόχρονα, ο δάσκαλος πολεμάει και για το σχολείο του, τους μαθητές του. Ωστόσο, καταφέρνοντας να σώσει την Αλτινάι και να την φυγαδεύσει στην Τασκένδη, με την επιστροφή στο χωριό βλέπει το καμένο σχολείο του και μαθαίνει, ότι στην μάχη για να το σώσει, σκοτώθηκε ένας από τους καλύτερους μαθητές του, ο Σουβάν.

Δε χρειάζεται να ξέρει κανείς τη γλώσσα …δείτε και στο t=9:55 την περιρρέουσα ατμόσφαιρα με την κουβέντα από τον Αϊτμάτωφ –στα μικρά παιδιά για τον Λένιν, τον ηγέτη του προλεταριάτου, υπό τους ήχους κακαρίσματος των κοτόπουλων και κικιρίκου

«Παιδαγωγικό Ποίημα» ...Ο Δρόμος προς τη ζωή

Σταθμός «Μαξίμ Γκόρκι» μια παιδική «αποικία»: Το Παιδαγωγικό ποίημα αναδεικνύει τη γιγάντια προσπάθεια που κατέβαλαν οι μπολσεβίκοι προκειμένου να δημιουργήσουν και να διαπαιδαγωγήσουν το σοβιετικό άνθρωπο, τον άνθρωπο που κλήθηκε να θεμελιώσει και να αναπτύξει το πρώτο κοινωνικό σύστημα στην ανθρώπινη ιστορία στο οποίο καταργήθηκε η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

O Αντόν Σεμιόνοβιτς Μακάρενκο γεννήθηκε το 1888 στο Μπέλοπολ - Χάρκοβο. Αποφοίτησε από το Διδασκαλείο και με εντολή του σοβιετικού κράτους, από το 1920, εφάρμοσε τις πρωτοποριακές παιδαγωγικές του μεθόδους στο Σταθμό Μ. Γκόρκι, που προοριζόταν για την ηθική, πολιτική και κοινωνική διαπαιδαγώγηση των ανήλικων παραβατών του νόμου. Και αργότερα, το 1928, ο ίδιος πάλι οργάνωσε και διηύθυνε την Εργατική Κομμούνα ανηλίκων Φ. Τζερζίνσκι. Ο Μακάρενκο δεν υπήρξε μόνο ένας προικισμένος επιστήμονας-παιδαγωγός. Ήταν ταυτόχρονα και ένα πηγαίο, γνήσιο λογοτεχνικό ταλέντο. Έτσι, τα έργα του, όπου εκθέτει τις πρωτοποριακές παιδαγωγικές του αντιλήψεις, συνδυάζουν και μια σπάνια φλέβα λογοτεχνικού ύφους.

Στο «Παιδαγωγικό Ποίημα» επιδιώκει να παρουσιάσει το τεράστιο ιστορικό «άλμα» της ανθρωπότητας μέσα από τη ζωή συνηθισμένων ανθρώπων, παιδιών κι εκπαιδευτικών, που στα πρώτα κιόλας χρόνια μετά τον εμφύλιο πόλεμο δημιούργησαν μια παιδική «αποικία» (όπως είναι η κατά λέξη μετάφραση στα ελληνικά) ή έναν παιδικό σταθμό (όπως μεταφράστηκε πιο λογοτεχνικά στα ελληνικά από τον αείμνηστο σύντροφο Ζήνωνα Ζορζοβίλη). Ένα σταθμό από παιδιά ορφανά, που ο πόλεμος και οι κακουχίες της ζωής τα είχαν εκθέσει στη ζωή του δρόμου, οδηγώντας τα στην αλητεία, στην κλεψιά και στην επαιτεία.

Σε αυτήν την παιδική «αποικία» έμπαινε ένα και μοναδικό καθήκον: Από αυτά τα παιδιά να δημιουργηθεί ο νέος άνθρωπος! Ο άνθρωπος που θα πίστευε και θα μεγάλωνε με βάση τα κομμουνιστικά ιδανικά. Από ποιους δρόμους; Με τι μέσα; Αυτά δεν ήταν δεδομένα. Υπήρχαν μονάχα οι γενικές κατευθύνσεις, ο στόχος. Όλα τα υπόλοιπα έπρεπε να εφευρεθούν! Αυτή η προσπάθεια περιγράφεται με μυθιστορηματικό και βιωματικό, γλαφυρό και συχνά χιουμοριστικό τρόπο μέσα από το έργο του Αντόν Μακάρενκο «Παιδαγωγικό Ποίημα».

Εννιά+ δεκαετίες μετά, όλη αυτή η παρέα που τόσες φορές μου κράτησαν συντροφιά με τις 800 και παραπάνω σελίδες τους δεν υπάρχει πια…

Ο Ζαντόροφ, ο Καραμπάνωφ, ο Βολόχωφ, ο Μπούρουν, ο Μιτγιάγκιν, ο Γκουντ , ο Ταρανέτς, ο Ιβάν Ιβάνοβιτς και οι υπόλοιποι μικροί ήρωες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, που με την καθοδήγηση του Αντόν Σεμιόνοβιτς, δίπλα-δίπλα στους χιλιάδες  Πάβελ Κορτσάγιν «έδεναν το ατσάλι» έχουν πια πεθάνει, μαζί με το τιτάνιο ιστορικό οικοδόμημα που "γέννησε" αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους, τη Σοβιετική Ένωση. Στην πραγματικότητα όμως ο θάνατος των παραπάνω είναι κατά βάση... μόνο βιολογικός. Γιατί ακόμα σήμερα, όχι μόνο στην καπιταλιστική Ελλάδα της κρίσης, αλλά και σ΄όλο τον κόσμο συνεχίζουν να εμπνέουν αυριανούς επαναστάτες για το τσάκισμα της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, την απελευθέρωση της ανθρωπότητας και την κομμουνιστική προοπτική και αυριανούς παιδαγωγούς, του νέους Антон Семёнович Макаренко για την χειραφέτηση της νέας γενιάς.

Pedagogicheskaya poema

Εκπαιδευτική - παιδαγωγική διαπάλη στην (πρώην) ΕΣΣΔ

Ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης, μέσα από τη διαμόρφωση της παιδικής κολεκτίβας και του εργασιακού (πολυτεχνικού) σχολείου αποτελεί τον πυρήνα στο «Παιδαγωγικό Ποίημα»: από την πλήρη αλητεία και τον ατομικισμό των παιδιών στη διάπλαση της αγωνιστικότητας, της συλλογικότητας και αλληλεγγύης, της σύνδεσης με την κοχλάζουσα μετα-επαναστατική σοβιετική πραγματικότητα, της διαμόρφωσης της νέας ζωής, με τις αρχές της σοσιαλιστικής κοινότητας μέσα στην επανάσταση που συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο. Για τον ίδιο τον μεγάλο σοβιετικό παιδαγωγό ήταν ένα γεγονός που τον συγκλόνισε, που τον οδήγησε σε νέες αναζητήσεις, τόσο στη ζωή του όσο και στο παιδαγωγικό έργο του. μέσα και από τη θεωρητική παιδαγωγική διαπάλη στις δεκαετίες 1920 -30

Ήδη από τα πρώτα κιόλας χρόνια ο Μακάρενκο έρχεται σε σύγκρουση με τους εκπροσώπους της λεγόμενης «ελεύθερης διαπαιδαγώγησης» και αντιπαραθέτει τη σκέψη για τον ιδιαίτερο ρόλο που μπορεί να παίξει η κολεκτίβα και η συνειδητή εργασιακή δραστηριότητα. Η επιρροή του Γκόρκι ήταν καταλυτική: θυμίζω πως ο Μαξίμ, από 9 ετών είχε αναγκαστεί να φύγει από το σπίτι και ν' αναζητήσει μόνος την τύχη του, έκανε βιοποριστικά τα πάντα –από βοηθός τσαγκάρη και αγιογράφου, λαντζέρης σε καράβι, αχθοφόρος, νυχτοφύλακας σε ψαράδικο, φούρναρης, καθαριστής καμινάδων, εργάτης στα χωράφια, γυρνώντας ρακένδυτος, πεζός και πεινασμένος για πάνω από 5 χρόνια σε διάφορες περιοχές της Ρωσίας, γνωρίζοντας τους ανθρώπους και τη δυστυχία τους και επειδή αντιτάχτηκε στο τσαρικό καθεστώς πέρασε πολύ καιρό στις φυλακές και στην εξορία άρα βίωσε στο πετσί του την τύχη των εκατομμυρίων εγκαταλελειμμένων παιδιών, στα οποία αφιέρωσε τη ζωή του ως παιδαγωγός ο Μακάρενκο.

Έτσι, η εργασία και η μάθηση ήταν αχώριστοι «συνοδοί» της ζωής των παιδιών του Σταθμού «Γκόρκι» - παιδική κολεκτίβα. Στο σημείο αυτό μια απαραίτητη διευκρίνιση σχετικά με τον όρο: αν και η «κολεκτίβα» ουσιαστικά έχει να κάνει βασικά με την ΕΣΣΔ, με το οργανωμένο ομαδικό, σε αντίθεση με το αναρχοαυτόνομο σήμερα ταυτίζεται (όχι τυχαία) με την προϋπόθεση –σε απαγορευτικό βαθμό, ανυπαρξίας εσωτερικής ιεραρχίας. Στο Σταθμό «Γκόρκι» είχαμε 28 ομάδες, από 7 έως 15 παιδιά η καθεμία, με επικεφαλής ένα παιδί «διοικητή», με τους διοικητές να αποτελούν το συμβούλιο και εκτός από αυτές, τις μόνιμες ομάδες τις «μικτές», που είχαν προσωρινό χαρακτήρα, αποτελούνταν από παιδιά διαφορετικών ομάδων και είχαν ως στόχο τους να φέρουν σε πέρας κάποιο ιδιαίτερο καθήκον.

Αυτή η οργάνωση μπορεί να σοκάρει κάποιους, ειδικά σήμερα που η απώλεια της ιστορικής μνήμης και η άγνοια κυριαρχούν και έντεχνα καλλιεργούνται από την άρχουσα τάξη. Μάλιστα ακόμη και τότε ορισμένοι κατηγορούσαν τον Μακάρενκο πως είχε μια ροπή προς τη «στρατιωτικοποίηση» της εκπαίδευσης, του παιδαγωγικού συστήματος, επειδή χρησιμοποίησε «διοικητές», «διαταγές», επίσης σημαίες, ορχήστρες κλπ.  Όσοι τα λένε ξεχνούν (ή κάνουν πως ξεχνούν) για πότε μιλάμε: πρόκειται για μια 10ετία με τη χώρα σε αιματηρές συγκρούσεις (Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ξένη ιμπεριαλιστική επέμβαση εμφύλιος που ακολούθησε) και επομένως τα παιδιά αντικειμενικά θα αναπαρήγαγαν με ένα φυσικό τρόπο αυτό που βίωναν, με απρόβλεπτα αποτελέσματα, ενώ το ζητούμενο ήταν άλλο να καλλιεργηθούν προσωπικά γνωρίσματα των αυριανών πολιτών, με βασικά  τη συμμετοχή στο συλλογικό, τη λογοδοσία και την υπευθυνότητα, πολύ περισσότερο όταν το εγχείρημα αφορούσε παιδιά «αλητάκια – μικροεγκληματίες» που είχαν μεγαλώσει και γαλουχηθεί στην παραβατικότητα, επομένως η πειθαρχία, που επιβλήθηκε όχι τόσο από τον παιδαγωγό όσο από τη δύναμη όλης της κολεκτίβας, ήταν στοιχείο διαπαιδαγώγησης. Όσοι λοιπόν καλόπιστα βλέπουν στο Σταθμό «Αποικία Γκόρκι» κάτι σαν (Full) Metal Jacket και ονειρεύονται Montessori ας το ξανασκεφτούν, παίρνοντας υπόψη και το κυρίαρχο στοιχείο της μάθησης –διαπαιδαγώγησης  μέσα από την, χωρίς όρια, καλλιέργεια του πολιτισμού (διάβασμα, θέατρο, κινηματογράφο, ζωγραφική, μουσική, αθλητισμό εκδρομές κλπ), που ήδη από 1917 ήταν ένα στοίχημα που κέρδισε ο Σοβιετικός λαός, καταχωνιασμένο σήμερα, μαζί με τις άλλες σοσιαλιστικές κατακτήσεις του στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Ο «παιδαγωγικός Όλυμπος»

Εκείνη την εποχή -το 1928, στα «κεντρικά» του υπουργείου Παιδείας της ΕΣΣΔ, είχαν μάλλον το πάνω χέρι οι λεγόμενες «προοδευτικές» παιδαγωγικές θεωρίες επηρεασμένες από τον Ρουσσώ, τον Dewey και άλλους, οι οπαδοί της λεγόμενης «αντιαυταρχικής αγωγής», που ζητούσαν από «λιγότερο δυνατή», έως καθόλου «επέμβαση» στη ζωή των παιδιών, υπήρχαν ακόμη και οπαδοί του προκαθορισμού –βιολογικού, κοινωνικού κλπ. της πορείας του παιδιού και φυσικά από την αρχή -ήδη από το 1925, αυτοί οι -όπως τους ονομάζει ο ίδιος ο Μακάρενκο «εκπρόσωποι του παιδαγωγικού Ολύμπου» !! προσπαθούν να του σκάψουν το λάκκο, χαρακτηρίζοντας την άμιλλα ανάμεσα στις διάφορες ομάδες της κολεκτίβας ακόμη και ως «κατάλοιπο του καπιταλιστικού ανταγωνισμού» !!. και την επιδίωξή του για ενίσχυση του κύρους του εκπαιδευτικού ως «βία πάνω στην ελευθερία των παιδιών».

Ο Μακάρενκο στο «Παιδαγωγικό Ποίημα» περιγράφει με τον εξής σαρκαστικό τρόπο, τις ιδεαλιστικές και αντιδιαλεκτικές απόψεις που κυριαρχούσαν:

«Στους “ουρανούς”, το παιδάκι λογαριαζόταν σαν ένα πλάσμα φουσκωμένο με αέριο ειδικής σύνθεσης, που δεν είχαν προλάβει ακόμα να του δώσουν και ονομασία. Εδώ που τα λέμε, πρόκειται για την ίδια εκείνη ψυχή της παλιάς μόδας, που πάνω της πειραματίζονταν τον παλιό καιρό οι απόστολοι. Προϋπόθεταν πως το αέριο αυτό είχε την ικανότητα να αυτοαναπτύσσεται, μόνο που δεν έπρεπε να εμποδίζεις αυτήν την ανάπτυξη […]. Το κύριο δόγμα της διδασκαλίας αυτής υποστηρίζει ότι, στις συνθήκες ενός τέτοιου σεβασμού προς το παιδί και τη φύση του αερίου που είπαμε παραπάνω, θα ξεπηδήσει οπωσδήποτε η κομμουνιστική προσωπικότητα. Στην πραγματικότητα, όμως, στις συνθήκες της καθαρής φύσης, αναπτυσσόταν μονάχα αυτό που φυσιολογικά μπορούσε να αναπτυχθεί, δηλαδή ένα συνηθισμένο αγριόχορτο. Μα αυτό κανέναν δεν στενοχωρούσε. Γι’ αυτούς που ζούσαν στον ουρανό αξία είχαν οι αρχές και οι ιδέες. Όταν τους έλεγα πως, στην πράξη, στη ζωή δεν αντιστοιχούσε το αγριόχορτο αυτό με την κομμουνιστική προσωπικότητα, όπως την θέλαμε και τη σχεδιάζαμε, απαντούσαν πως τα λόγια μου δείχνουν άνθρωπο στενά πρακτικιστή…».

Δείτε και σχετική παλαιότερη (2014) ανάρτησή μας

Δεν έχουμε περιθώρια για αποστράτευση!

Στην ώρα του όπως πάντα το τελευταίο 8πλό! (Τ. 81–88) τεύχος του αγαπημένου μας μαχητικού περιοδικού «Θέματα Παιδείας» με ποικίλη ύλη (έκλεισε στις 28 Ιούνη) από Συντακτική Επιτροπή με τη βοήθεια ειδικών συνεργατών Εξώφυλλο- σελιδοποίηση: Χρυσάνθη Ζάρκα.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

·       Σημείωμα της Σύνταξης: (παρατίθεται ολόκληρο στη συνέχεια)

ΕΠΙΚΑΙΡΑ

·       Τα νέα από το μέτωπο

·       Επίκαιρο ιστορικό μήνυμα: Ο εθνικισμός και ο μύθος του “Ουκρανικού λιμού” του 1933 (Α.Λακρουά-Ρι)

ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ: Με αφορμή τα “νέα” Προγράμματα Σπουδών

·       Οι Φυσικές Επιστήμες στο σχολείο

·       Κ. Ιωαννίδης: Τα “νέα” προγράμματα σπουδών σ’ ένα σχολείο που λαχανιάζει

·       Α.Κοφγόπουλου: Το οικονομικό και κοινωνικό υπόβαθρο των αλλαγών στα Αναλυτική Προγράμματα της Χημείας

·       Β.Καράβολα: “Νέα” Προγράμματα της Φυσικής για το Λύκειο

·       Μ. Κουσαθανά: Ο θεσμός της Τράπεζας Θεμάτων βαθαίνει τον ταξικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης

·       Ζ‑Π.Κ., Χ.Ρ., Π.Κ.: Τι χρειάζονται οι Φυσικές Επιστήμες στο Γυμνάσιο;

·       Ομάδα Εργασίας: Η διδασκαλία των βασικών εννοιών της Φυσικής ‑βοήθημα για δασκάλους

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ: Εμβόλιο

·       Προϊόν της επιστημονικής προόδου, όπλο ενάντια στις ασθένειες, απαραίτητο συστατικό ενός ολοκληρωμένου συστήματος υγειονομικής περίθαλψης (Κ. Καραμπέτσου- Ν.Λεοντίδης)

ΜΕΛΕΤΕΣ ‑ΕΡΕΥΝΕΣ ‑ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

·       Χρ.Τουρτούρα: Η αξιολόγηση της εκπαίδευσης στην προοπτική του “νέου” σχολείου της αγοράς

·       Σ. Γλαβίνα — Θ.Μ.Δρόσου: Απόψεις δασκάλων σχετικά με τις ψυχοκοινωνικές και μαθησιακές επιπτώσεις της πανδημίας και της τηλεκπαίδευσης στους μαθητές του Δημοτικού

·       Ν.Ξυλά: Για τις ψηφιακές δεξιότητες: με αφορμή μια έρευνα του ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ

·       Ε.Κοτσαλίδου: Ανάδειξη του γυναικείου ζητήματος μέσα από δύο λογοτεχνικά έργα, του Ντοστογιέφσκι και του Χικμέτ

·       Με τη λύρα: Ο προλετάριος ποιητής Φώτης Αγγουλές (Γ. Αμπαζής)

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ:

·       Αποχαιρετισμός στο Μίκη Θεοδωράκη:

·       Η “Αποκάλυψη” ενός λαού (Θ. Αντωνοπούλου)

·       Επιστολή του Μίκη για την αντικομμουνιστική υστερία των “Νέων”

·       ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ: Το ταξίδι των ονείρων (Εύης Κοντόρα)

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ- ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:

·       Παιδικό βιβλίο: Ε. Τριανταφύλλου Η τρύπια αρβύλα (Ε. Μπιμπίρη)- Στρατή Δουνιά Ο θησαυρός του παππού (Γ. Δασκαλέα)

·       Νέα βιβλία

·       Ένα δέντρο στην καρδιά της Καμπούλ (Κ.Καμαρινού)- Η ανάπτυξη της κοινωνίας- πώς και γιατί η κοινωνία κινείται (Ρ.Νικολάίδου)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ:

·       Το 10χρονο γενικό πολυτεχνικό σχολείο της ΓΛΔ

·       Παραπέρα ανάπτυξη της γενικής παιδείας και του προγράμματος διδασκαλίας (Γκ. Νόυνερ) .

·       Μορφωτικές πρωτοβουλίες από τα Θέματα Παιδείας. Περιήγηση στην Οθωμανική Αθήνα και στην έκθεση του ΜΙΕΤ “Πώς μάθαιναν γράμματα οι “Έλληνες από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση”

Σημείωμα της Σύνταξης

Εφτάμισι δισεκατομμύρια ευρώ (7,445 δισ. €!) δαπανά η χώρα μας για το ΝΑΤΟ, ήτοι το 3,76% του Ακαθόριστου Εγχώριου Προϊόντος, σχεδόν το διπλάσιο ποσοστό από άλλες χώρες, ξεπερνώντας σε ποσοστό ΑΕΠ ακόμη και τις …ΗΠΑ (που ξοδεύουν το 3,47% του δικού τους ΑΕΠ).

Πέρσι ξοδέψαμε 6,764 δισ., πρόπερσι 4,812… Η βαλίτσα με τις στρατιωτικές δαπάνες πάει μακριά και συνοδεύει τις πολεμικές συμφωνίες της χώρας, όπως την κατάπτυστη νέα Συμφωνία για τις Βάσεις, που υπογράφτηκε με τους Αμερικανούς πρώτα επί ΣΥΡΙΖΑ, θέτοντας στη διάθεση των ΝΑΤΟικών αναβαθμισμένα ορμητήρια στη Σούδα, την Αλεξανδρούπολη, το Στεφανοβίκειο, τη Λάρισα και το Άκτιο, καθώς κι οποιαδήποτε άλλη υποδομή τους εξυπηρετεί (σαν το αεροδρόμιο της Καλαμάτας, όπου τους Έλληνες πιλότους εκπαιδεύουν οι “φίλοι” Ισραηλινοί, προφανώς για τα σχέδιά τους στη Μέση Ανατολή).. Όχι!, δεν ξοδεύουμε για την υπεράσπιση των συνόρων μας (αφού αυτά κινδυνεύουν από τους γείτονες-“συμμάχους” μας, που με βάση το ίδιο το καταστατικό του ΝΑΤΟ κανείς δεν μπορεί να τους πειράξει).

Τι κι αν όντως αμφισβητούνται τα σύνορά μας στο Αιγαίο; Εμείς θέτουμε τις ναυτικές μας δυνάμεις στη διάθεση του ΝΑΤΟ (δηλαδή των “φίλων” μας) στη Μεσόγειο, συμμετέχουμε στη Δύναμη Ταχείας Απόκρισης των ειδικών επιχειρήσεων και στείλαμε Τμήμα Αντιαρματικών στη… Βουλγαρία κι αεροσκάφος να κατασκοπεύει τις κινήσεις των ρωσικών δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα. Γι’: αυτούς τους σχεδιασμούς εξοπλίζουμε τη χώρα, αγοράζοντας και πάλι απ’ τους “φίλους” μας τους Αμερικανούς τα Ρ‑16 κι ό,τι άλλο μας πουν ότι χρειαζόμαστε.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. 730€ πληρώνει φέτος ο κάθε φτωχός Έλληνας πολίτης στο ΝΑΤΟ, από 696 πέρυσι και 504 πρόπερσι. Γιατί; Για να είμαστε πρωταθλητές σ’ έναν αγώνα με θύματα τους λαούς.

Η ακρίβεια και η φτώχεια μας είναι οι πρώτες συνέπειες των πολεμικών εκστρατειών. Εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι θάνατοι που έχουν προκληθεί απ’ τους αμερικανικούς και “ευρωπαϊκούς” βομβαρδισμούς οτο Ιράκ, τη Λιβύη, το Αφγανιστάν και τη Συρία. 500.000 παιδιά πέθαναν στο Ιράκ από έλλειψη τροφής και ιατρικής περίθαλψης ως άμεση συνέπεια του αγγλοαμερικανικού αποκλεισμού, παιδιά των οποίων η θυσία «άξιζε τον κόπο» σύμφωνα με τη “Δημοκρατική” πρώην Υπουργό Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ, που πέθανε πρόσφατα πλήρης ημερών.

78 μέρες βομβαρδιζόταν το Βελιγράδι με τη συμμετοχή των “Ευρωπαίων συμμάχων”, από σοσιαλδημοκρατικές μάλιστα τότε κυβερνήσεις. Μην πάμε πιο παλιά (το Κυπριακό και το Παλαιστινιακό, έτσι κι αλλιώς τα έχουμε ξεχάσει).

Να γιατί δεν πιστεύουμε στην “ευαισθησία” που δείχνει τώρα το ΝΑΤΟ για τον Ουκρανικό λαό και τους πρόσφυγες. Να γιατί δεν αισθανόμαστε περήφανοι που η χώρα μας έτρεξε πρώτη απ’ την Ευρωπαϊκή Ένωση, να στείλει όπλα και τεθωρακισμένα στο φερέφωνο των ΗΠΑ Ζελένσκι, πού τίποτε άλλο δε ζητάει, μόνο “όπλα, όπλα, όπλα”.

Εμείς όμως θέλουμε ειρήνη. Δεν είμαστε με τις “ανθρωπιστικές επεμβάσεις”, που κρύβουν πίσω τους τον ασίγαστο αγώνα των ιμπεριαλιστών για τις πηγές ενέργειας και πρώτων υλών, τις αγορές των σύγχρονων μονοπωλιακών ομίλων.

Γι’ αυτό δεν είμαστε και με τον Πούτιν, που εκστράτευσε στην Ουκρανία ξεκινώντας τον πόλεμο (και βάζοντάς τα ακόμη και με τον Λένιν, για την ειρήνη στο Μπρεστ Λιτόφσκ, αναμασώντας την αντικομμουνιστική καραμέλα- τη ρετσινιά της προδοσίας που ήθελαν να κολλήσουν στη Σοβιετική Ρωσία οι ντόπιοι εχθροί της από την ίδρυσή της). Έναν πόλεμο που σοβούσε απ’ τον καιρό της πορτοκαλιάς “επανάστασης” και των αδιάκοπων πραξικοπημάτων, ώστε με το ζόρι να μπει η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έναν πόλεμο, ας μην κρυβόμαστε, ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα: με τη Ρωσία (και την Κίνα) από τη μια, κι “εμάς” (δηλαδή το ΝΑΤΟ) από την άλλη.

Μόνο που οι λαοί είναι αλλού. Αυτό φάνηκε και στην Ισπανία, όπου η μία πόλη, η Μαδρίτη, ετοιμαζόταν να φιλοξενήσει τη σύνοδο του ΝΑΤΟ, και πιο κάτω στον φράχτη της Μελίγια, οι Αφρικανοί μετανάστες στοιβάζονταν κατά δεκάδες νεκροί και τραυματίες, κι από τις δυο μεριές των συνόρων. Ο Ισπανός πρωθυπουργός ευχαρίστησε βέβαια την ισπανική εθνοφρουρά και τη μαροκινή αστυνομία για το “έργο” τους (την εξόντωση άοπλων αμάχων) και μίλησε για «καλά οργανωμένη, βίαιη επίθεση στην εδαφική ακεραιότητα» (ο εγκληματίας αυτός φέρεται ως… σοσιαλιστής!). Βλέπετε οι φτωχοί μετανάστες και πρόσφυγες δεν έχουν καμιά πατρίδα να τους υπερασπιστεί.

Μόνο εμάς ‑τους προλετάριους όλων των χωρών. 
Αυτό είναι το αληθινά δικό μας, το ένα στρατόπεδο. 
Μην το ξεχνάμε!

 Χρήσιμα στοιχεία:

·       Το περιοδικό εκδίδεται από τον “Όμιλο Εκπαιδευτικού Προβληματισμού” (σωματείο — μη κερδοσκοπικού χαραχτήρα) με ευθύνη των Θόδωρου Τζιαντζή (εκδότης) και Ρίτας Νικολαΐδου (διευθύντρια, μέλος του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του ΚΚΕ)

·       Η ύλη επιλέγεται και παρουσιάζεται από Συντακτική Επιτροπή με τη βοήθεια ειδικών συνεργατών

·       Μόνιμοι συνεργάτες: Αγωνιστική Συσπείρωση Εκπαιδευτικών — Δημοκρατική Ενότητα Γονέων — Δημοκρατική Πανεπιστημονική Κίνηση — Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών — Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών (ΜΑΣ) Πανσπουδαστική Κ.Σ. — ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών.

Επικοινωνία:
τηλ. 210–8213430 6974478660 — mail@thematapaideias.org

·       Συνδρομές-εμβάσματα: Θέματα Παιδείας, Ταχ.Θυρ. 31207, Τ.Κ. 100 35 Αθήνα
Τιμή τεύχους: 5€

·       Ετήσια συνδρομή (4 τεύχη): 18€ Δίχρονη συνδρομή (8 τεύχη): 35€ Ετήσια συνδρομή για φοιτητές και άνεργους: 15€

·       Νομικά Πρόσωπα (ετήσια): 25€ Συνδρομή εξωτερικού: 35€

·       Καταθέσεις: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑΔΑΣ, Αρ.Λογαρ. 190/ 79299194 ΙΒΑΝ: ΟΚ8401101900000019079299194
(Δικαιούχοι: Βουρδουμπάς Ν.- Ιωαννίδης Κ. — Νικολαΐδου Μ.)

Προμήθεια  παλαιών τευχών — προσφορές

Και μαζί το βιβλίο “Η ανάπτυξη της κοινωνίας” που πρέπει οπωσδήποτε να μελετήσετε 

Στις 130 σελίδες του, μπορείτε να διαβάσετε

·       Πρόλογος
της Ρίτας Νικολαΐδου

·       Η ΠΡΩΤΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
·       Από το ζώο στον άνθρωπο
·       Η πρωτόγονη κοινότητα
·       Η αποσύνθεση της πρωτόγονης κοινότητας
·       Η ΔΟΥΛΟΚΤΗΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
·       Η γέννηση και η ανάπτυξη της δουλοκτητικής κοινωνίας
·       Η ανατροπή των δουλοκτητικών σχέσεων
·       Η ΦΕΟΥΔΑΡΧΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
·       Η γέννηση και ανάπτυξη της φεουδαρχίας
·       Οι προϋποθέσεις ανατροπής της φεουδαρχίας
·       Η ΑΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
·       Η γέννηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής
·       Από το καπιταλιστικό εργαστήριο στο καπιταλιστικό εργοστάσιο
·       Οι αστικές επαναστάσεις
·       Η καπιταλιστική εκμετάλλευση
·       Οι αντιθέσεις του καπιταλισμού και οι οικονομικές κρίσεις
·       Ιμπεριαλισμός (μονοπωλιακός καπιταλισμός)
·       Η πάλη για την κοινωνική αλλαγή, το σοσιαλισμό-κομμουνισμό
·       Αντί επιλόγου

·       ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Μπέρτολτ Μπρεχτ: Το Μανιφέστο (ποίημα)

·       Βιβλιογραφία

Μην το χάσετε! δεν θα το βρείτε σε βιβλιοπωλεία!