5η Οκτώβρη: Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών

Αχ… αυτές οι «παγκοσμιοποιημένες» μέρες! (καθιερωμένες από εκείνους που τρώνε με χρυσά κουτάλια ‑και γι αυτό κομμένες και ραμμένες στα μέτρα τους).
Οι περισσότερες προβάλλονται παραπλανητικά (σε επίπεδο πρόκλησης) από τα αστικά ΜΜΕ (να σε κάψω Γιάννη, να σε βάλω λάδι να γιάνει ). Τέτοιες είναι (πχ.) «για τα Δικαιώματα του Παιδιού», «κατά της παιδικής κακοποίησης», «κατά της Παιδικής Εργασίας», η «ημέρα του Μετανάστη», «Εξάλειψης της Φτώχειας», «Μη Βίας», «κατά της Διαφθοράς», «για το Περιβάλλον» κά. _μεταξύ τους και η σημερινή
                   Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών

Από θέση ενάντια στις υποκριτικές, ντροπιαστικές αυτές “ημέρες” _όπως και η σημερινή (δήθεν δράσης για “δικαιώματα”), που έχουν θεσπιστεί από το οικονομικο_πολιτικό κατεστημένο των αστών και των απανταχού εντολοδόχων τους,  απενοχοποιώντας και (συγ)καλύπτοντας τα μεγαλύτερα εγκλήματα των φονιάδων.

Κάπου ανάμεσα σε (φαινομενικά) «ουδέτερες» ή φαιδρές … Σκέψης, Ύπνου, Ανέμου, Βουνού, Αυγού, Ζυμαρικών, Χελώνας, Πουλιών [προφανώς πτηνών, όχι των «άλλων»], Δημόσιας Τουαλέτας, Πλυσίματος Χεριών, αλλά και Αγκαλιάς, Αγάπης, Χαιρετισμού …«της Σταθεράς [πι]» ‑που μάλλον το αξίζει, γιατί πεισματικά παραμένει στο [3,14] ακόμα και «Αγοραστικής Αποχής» … «Εκβιομηχάνισης της Αφρικής»! κλπ. πλάι στη «νομιμοποίηση της κάνναβης» ‑που μάλιστα -«τυχαία», γιορτάζεται 1^η Μάη, ανήμερα της εργατικής Πρωτομαγιάς, έχουμε και την 5η Οκτώβρη, αφιερωμένη στους ‑όπου Γης, δασκάλους: σε ό,τι μας αφορά στα εκατομμύρια μαχόμενους εκπαιδευτικούς σε όλο τον κόσμο, για μια άλλη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Αυτοί που ευθύνονται για τους πολέμους, την φτώχεια, τον ξεριζωμό, την προσφυγιά εκατομμυρίων ανθρώπων, βγαίνουν στο “κλαρί”, σαν δήθεν προστάτες
Ο Νίκος Καζαντζάκης μας περιγράψει με έναν πολύ ξεχωριστό τρόπο το ρόλο του δασκάλου: «Ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες».

Στο δρόμο του αγώνα
«Ο μέτριος δάσκαλος μιλάει. Ο καλός δάσκαλος εξηγεί. 
Ο εξαιρετικός δάσκαλος δείχνει. Ο μεγάλος δάσκαλος εμπνέει».

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ έγραψε…
Μη λες πολύ συχνά ότι έχεις δίκιο δάσκαλε!
Άσε να το δουν και οι μαθητές!
Μην πιέζεις πολύ την αλήθεια. Δεν το αντέχει.
Άκουγε όταν μιλάς!

Ο Καζαντζάκης  υποστήριζε ότι «ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες» 

Ο μεγάλος δάσκαλος ‑μέσα κι έξω από το σχολείο, ο κομμουνιστής ηγέτης του «τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ» Δημήτρης Γληνός σημείωνε:
«Ο πόλεμος έρχεται! Τον ετοιμάζουνε στα εργοστάσια όπου χύνεται τ’ ατσάλι που θα φάει τα κορμιά, τον ετοιμάζουνε στα χημικά εργοστάσια, τον ετοιμάζουνε στα επιτελεία, τον ετοιμάζουνε στις στρατώνες, τον ετοιμάζουνε στα σχολειά, όπου δηλητηριάζουνε τα παιδιά με τα εθνικά μίση και την εξύμνηση της πολεμικής αρετής. Ο πόλεμος έρχεται! Γιατί ο καπιταλισμός δεν μπορεί να γλυτώσει αλλιώς από τη θανάσιμη αγωνία του. Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να τρώει αίμα και σάρκα ανθρώπινη είτε στο χαράκωμα, είτε στο εργοστάσιο μέσα… Ο πόλεμος έρχεται! Γιατί ο καπιταλισμός δημιουργεί εκατομμύρια ανέργους, που πρέπει να ψοφήσουνε στα χαρακώματα αφού αργούνε να πεθάνουνε στις πολιτείες μέσα».

Η μεγάλη «κόκκινη Ρόζα» (Ιμβριώτη) η φωτισμένη αυτή παιδαγωγός εγκαινίασε το καλοκαίρι του 1944 το Φροντιστήριο της Τύρνας (σημερινή Ελάτη, δίπλα στο Περτούλι) με αυτά τα λόγια: «Η αποστολή του Δασκάλου είναι να φτιάξει ανθρώπους, μα, για να φτιάξουμε ανθρώπους, πρέπει πρώτα μεις να γίνουμε άνθρωποι. Δεν μπορούμε να μείνουμε έξω από τους αγώνες του λαού, να μην κάνουμε — δήθεν — πολιτική. Γιατί τότε κάνουμε πολιτική αντίθετη από τα συμφέροντα του λαού. Εμείς θα φτιάσουμε ανθρώπους συνειδητούς και ελεύθερους!».

Ο Ν. Πλουμπίδης ο «Μπάρμπας», ο «κόκκινος δάσκαλος»… έφυγε ‑δολοφονημένος από το αστικό κράτος, αφήνοντας τη δική του παρακαταθήκη: «Τιμή μου εγώ, πάνω απ’ όλα έχω την τιμή του Κόμματος»

100+ χρόνια στο επίκεντρο της προσοχής μας

Στόχος ένας και μόνος: η πνευματική ανύψωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεσμένων στρωμάτων, για την απόσπασή τους από την επιρροή της αστικής ιδεολογίας, το ξεπέρασμα των μορφωτικών ανισοτήτων που πηγάζουν από τις ταξικές αντιθέσεις της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, του καπιταλισμού, την αντιπαράθεση με παλιές και σύγχρονες μορφές ιδεολογικής χειραγώγησης.

Δεν θα ήμασταν υπερβολικοί αν λέγαμε πως η ιστορία των εκπαιδευτικών ιδεών και αγώνων στη χώρα μας από το 1918 μέχρι τις μέρες μας, συμπορεύεται με τις θέσεις και τα αιτήματα που έθετε το ΚΚΕ: «Εκλαΐκευσις της εκπαιδεύσεως, αυστηρά εφαρμογή της υποχρεωτικής εκπαιδεύσεως, παροχή τροφής και των μέσων διδασκαλίας εις τα παιδιά, ανώτατος αριθμός δι’ έκαστον διδάσκαλον 25 μαθηταί, εισαγωγή της δημοτικής γλώσσης εις όλην την εκπαίδευσιν” κ.α.» (1^ο  συνέδριο ΣΕΚΕ ‑1918)

Το σύνθημα αυτό, η απαίτηση δηλ. να μην είναι η μόρφωση εμπόρευμα, είναι σήμερα επίκαιρο όσο ποτέ και μας διαχωρίζει πλήρως από τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, από τις οπορτουνιστικές δυνάμεις.
Θέση ξεκάθαρη, για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση, για κατάργηση σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης, της ιδιωτικής, επιχειρηματικής δράσης.

Η πρόταση για Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Παιδείας [βλ εδώ & εδώ], είναι ρεαλιστική, αναγκαία και πρωτοπόρα. Είναι απάντηση προοδευτική για τις ανάγκες του λαού.

Στοχεύοντας σε μια σοσιαλιστική κοινωνία που αναλαμβάνει την αποκλειστική ευθύνη, μέσω του Κεντρικού Σχεδιασμού και της κοινωνικοποίησης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, να παρέχει όλες τις απαραίτητες δομές για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου, συγκροτώντας σύστημα εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης με κρατική ευθύνη στην οποία εντάσσεται οργανικά το σχολείο αλλά και όλες οι δομές που το εργατικό κράτος οργανώνει για τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών, με πρόσβαση καθολική, δημόσια και δωρεάν, σε όλες τις πτυχές της ανάπτυξης της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου (αθλητισμό, τέχνες, παιχνίδια, κατασκηνώσεις, επιστήμες κ.ά.).

Ιστορική παρακαταθήκη

Και μπορεί σήμερα εννιά+ δεκαετίες μετά, το «Παιδαγωγικό Ποίημα — ο δρόμος προς τη ζωή»  του Μακάρενκο,… όλη αυτή η παρέα που σε γενιές και γενιές κράτησαν συντροφιά με τις 800 και παραπάνω σελίδες τους να μην υπάρχει πια.
Ο Ζαντόροφ, ο Καραμπάνωφ, ο Βολόχωφ, ο Μπούρουν, ο Μιτγιάγκιν, ο Γκουντ , ο Ταρανέτς, ο Ιβάν Ιβάνοβιτς και οι υπόλοιποι μικροί ήρωες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, που με την καθοδήγηση του Αντόν Σεμιόνοβιτς, δίπλα-δίπλα στους χιλιάδες Πάβελ Κορτσάγιν «έδεναν το ατσάλι», έχουν πια πεθάνει, μαζί με το τιτάνιο ιστορικό οικοδόμημα που “γέννησε” αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους, τη Σοβιετική Ένωση.
Στην πραγματικότητα όμως ο θάνατος των παραπάνω είναι κατά βάση… μόνο βιολογικός.
Γιατί ακόμα σήμερα, όχι μόνο στην καπιταλιστική Ελλάδα της κρίσης, αλλά και σ΄όλο τον κόσμο συνεχίζουν να εμπνέουν αυριανούς επαναστάτες για το τσάκισμα της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, την απελευθέρωση της ανθρωπότητας και την κομμουνιστική προοπτική καθώς και αυριανούς παιδαγωγούς, του νέους Антон Семёнович Макаренко για την χειραφέτηση της νέας γενιάς.

Το παραδοσιακό αμερικάνικο τραγούδι μετά τη “Μαύρη Τρίτη” (29 Οκτ 1929) «Δάσκαλε, δάσκαλε γιατί είσαι τόσο φτωχός»; Now Mr. Teacher …why don’t you organize? Now Mr. Teacher…

Δάσκαλε, δάσκαλε γιατί είσαι τόσο φτωχός;
Στο ζήτημα του συνδικαλισμού είσαι παραπάνω από ερασιτέχνης ...
λοιπόν κυρ δάσκαλε γιατί δεν οργανώνεσαι;

Μην κάθεσαι έτσι άπραγος, βλέποντας τις τιμές να φτάνουν στα ύψη !
Αλλά ναι (ξέρω) !!
Τα συνδικάτα είναι για τους εργάτες ενώ ο δάσκαλος έχει το πρεστίζ του !!

Μπορεί (ακόμα και) να ταΐζει τα παιδιά του με την "ευγένεια" του παλιού του λειτουργήματος
Φοράει λευκό κολάρο (ασπρογιακάς) και του συμπεριφέρονται με σεβασμό ...
οικονομικά όμως είναι σκέτο ερείπιο

Αυτό το Μπλουζ του Δάσκαλου γυροφέρνει στο μυαλό μου
(...τώρα που)
ο πληθωρισμός είναι εδώ και με έχει ξετινάξει...

Αυτές τις μέρες και ώρες, μπροστά στις εκλογές με τους υποψήφιους ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ να ψηφίζουν και εφαρμόζουν κυβερνητικές στοχεύσεις και “αναπτυξιακά” σχέδια σε Περιφέρειες και Δήμους, με τη μισή χώρα βουλιαγμένη στη λάσπη και την απόγνωση _αφού πρώτα την έκαψαν, ο λαός μας ζει το δράμα του, από το τελειωτικό χτύπημα στην κοινωνική ασφάλιση και τη νέα φοροεπιδρομή στα φτωχά λαϊκά στρώματα, μέχρι την αβάσταχτη ακρίβεια με συνεχείς ανατιμήσεις

• Θα δώσουν συγχωροχάρτι με την ψήφο τους στην κυβέρνηση της ΝΔ και στα άλλα κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα, στους εκλεκτούς τους στην Τοπική Διοίκηση, που η πολιτική τους οδήγησε στη σημερινή τραγωδία; Θα τους αφήσουν να αλωνίζουν στα πλημμυρισμένα και να κοροϊδεύουν τον λαό ότι «θα κάνουν τα πάντα» για να αποζημιωθούν οι πληγέντες και να αποκατασταθούν οι ζημιές, όταν η πείρα από τις πρώτες κιόλας μέρες επιβεβαιώνει το εντελώς αντίθετο;
• 'Η θα δυναμώσουν το ΚΚΕ και τα ψηφοδέλτια της «Λαϊκής Συσπείρωσης» σε Περιφέρεια και δήμους, θα εκλέξουν περισσότερους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές στο Περιφερειακό και στα Δημοτικά Συμβούλια, ώστε την επόμενη μέρα να είναι ο λαός πιο δυνατός στη διεκδίκηση και στον αγώνα για να ορθοποδήσει και να μείνει στον τόπο του, στην πάλη για πραγματική προστασία από φυσικά φαινόμενα και καταστροφές;

Παρόλα τα “μεγάλα” δεν θεωρούμε πολυτέλεια να συζητάμε για τη μόρφωση των παιδιών της λαϊκής οικογένειας.

Στον ένα+ αιώνα της ιστορίας του ΚΚΕ, θέσαμε συνεχώς στο επίκεντρο της προσοχής μας την πνευματική ανύψωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεσμένων στρωμάτων, για την απόσπασή τους από την επιρροή της αστικής ιδεολογίας, το ξεπέρασμα των μορφωτικών ανισοτήτων που πηγάζουν από τις ταξικές αντιθέσεις της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, του καπιταλισμού, την αντιπαράθεση με παλιές και σύγχρονες μορφές ιδεολογικής χειραγώγησης.
Το ενδιαφέρον αυτό δεν είναι και δεν ήταν ποτέ ακαδημαϊκό. Και αυτό επιβεβαιώνεται από την ίδια την ιστορική πείρα.

Δεν θα ήμασταν υπερβολικοί αν λέγαμε πως η ιστορία των εκπαιδευτικών ιδεών και αγώνων στη χώρα μας από την ίδρυση του Κόμματός μας το 1918 μέχρι τις μέρες μας, συμπορεύεται με τις θέσεις και τα αιτήματα που έθετε το ΚΚΕ _ Θέσεις που με λίγα λόγια σημαίνουν ότι η εκπαίδευση πρέπει να οργανωθεί με τέτοιες προϋποθέσεις:

• Από τη μια κοινωνικές, όπως η δωρεάν εξασφάλιση υγείας, φαρμάκων, τροφής, ρούχων, η απαγόρευση της παιδικής κι εφηβικής εργασίας, η στήριξη της φτωχής λαϊκής οικογένειας.
• Και από την άλλη παιδαγωγικές, όπως η γλώσσα, τα μέσα και οι συνθήκες διδασκαλίας, ώστε να μπορεί όλος ο λαός να μορφωθεί, μαζί και οι μειονότητες σαν αναπόσπαστο κομμάτι του.

Η θέση του ΚΚΕ για λαϊκή παιδεία, με όλες τις διακυμάνσείς της, την πορεία επεξεργασίας της, που σχετίζονταν και με το βαθμό ωρίμανσης του Κόμματος, βρίσκονταν και συνεχίζει βρίσκεται στον αντίποδα της αστικής αντίληψης που υποτάσσει την παιδεία στις εκάστοτε εκμεταλλευτικές ανάγκες.

 

Η θέση για Λαϊκή παιδεία, η πρακτική δράση σύμφωνα με αυτήν (όπως στις συνθήκες της κατοχής, της Ελεύθερης Ελλάδας, του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στην πολιτική προσφυγιά), η επεξεργασία στόχων πάλης για το σήμερα, πηγάζει από την ίδια τη φυσιογνωμία του, ως συνειδητό, οργανωμένο, πρωτοπόρο τμήμα της εργατικής τάξης που έχει στρατηγικό στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Άλλωστε, κακά τα ψέματα, το αστικό κράτος δεν έχασε ποτέ από τη στόχευσή του, την απομάκρυνση των κομμουνιστικών αντιλήψεων από την εκπαίδευση.

Με χοντροκομμένα μέτρα, όπως:

• Η επιτροπή του υπουργείου Παιδείας το 1927 "για την καταπολέμηση του κομμουνισμού στα σχολεία",
• Οι διώξεις πρωτοπόρων εκπαιδευτικών, οι εξορίες, οι φυλακίσεις,
• Η περιβόητη εγκύκλιος του Γεωργίου Παπανδρέου του 1965 προς τα σχολεία, για την ανάγκη να καταδικαστεί στη συνείδηση της νεολαίας ο κομμουνισμός ως εχθρός του έθνους και της δημοκρατίας...

Αλλά και με πιο συγκαλυμμένα, όπως:

• Το ιδεολογικό περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων,
• Οι διάφοροι μηχανισμοί ενσωμάτωσης στο ευρωενωσιακό οικοδόμημα και άλλα.

Ανεξάρτητα από τις μεθόδους, τις μορφές και το ιδιαίτερο περιεχόμενο, η ουσία είναι μια. Οι αστικές κυβερνήσεις με το πρόσχημα μιας δήθεν ουδετερότητας, - στην ουσία ξεκάθαρης ταξικότητας - μιλούν για την ανάγκη «να φύγουν τα κόμματα από τα σχολεία», χτυπώντας κατευθείαν την παρέμβαση των ταξικά προσανατολισμένων δυνάμεων, των κομμουνιστών.
Και η αλήθεια είναι ότι η αστική τάξη έχει πλήρη επίγνωση, της δυνατότητας οι πρωτοπόρες ιδέες και για την παιδεία, τη μόρφωση, τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, να γίνουν κτήμα των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων, όπλο στην πάλη τους για την κατάργηση της εκμετάλλευσης.

Σήμερα συνεχίζουμε.

Η πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο των λαϊκών αναγκών, των κοινωνικών δυνατοτήτων και απαιτήσεων της εποχής μας, είναι συμβολή στην προβολή της πρότασης διεξόδου, της ρεαλιστικότητας και αναγκαιότητας του σοσιαλισμού.
Αποτελεί ταυτόχρονα, όπλο στην αντιπαράθεση με τις κατά καιρούς αλλαγές που προωθούνται από το κεφάλαιο, το αστικό κράτος και τους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς στους οποίους συμμετέχει η Ελλάδα, ενώ οι κυβερνήσεις, πότε με την ετικέτα του “(νεο)_φιλελευθερισμού” και πότε της “αριστεράς”, διεξάγει συνεχείς “διαλόγους” για την Παιδεία, με σκοπό να προωθήσει, σε συνάρτηση φυσικά και με γενικότερες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, νέες σκοταδιστικές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.

• Μήπως έχει σταματήσει η μόρφωση να είναι εμπόρευμα, να καθορίζεται η πρόσβαση σε αυτήν ανάλογη με την τσέπη της οικογένειας;
• Μήπως έχουν καλυφθεί οι ανάγκες για εκπαιδευτικούς, τη στιγμή μάλιστα που χιλιάδες νέοι εκπαιδευτικοί, βρίσκονται στα αζήτητα της ανεργίας, της ελαστικής εργασίας;
• Μήπως έχουν επιλυθεί τα χρόνια συσσωρεμένα προβλήματα που αφορούν στη σχολική καθημερινότητα;

Ίσως θα ρωτήσει κάποιος: "είναι ίδιο το σχολείο σήμερα με αυτό πριν 100, 50 ή και 20 χρόνια";. Τίποτα δεν έχει αλλάξει; Φυσικά και το σχολείο αλλάζει. Δεν μπορεί να μην αλλάζει, γιατί παρακολουθεί τις εξελίξεις στην οικονομία, στην παραγωγή. Αλλάζει όμως για τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Και αυτή είναι η ουσία των δεκάδων εκσυγχρονιστικών, μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων που ούτε αποσπασματικές είναι, ούτε χωρίς σχέδιο, όπως πολλοί υποκριτικά υποστηρίζουν.
Και αυτό επιβεβαιώνεται από την "κόκκινη κλωστή" που συνδέει τις αντιδραστικές αλλαγές, χρόνια τώρα στο σχολείο. Από το ζήτημα της ροής προς την πρόωρη επαγγελματική κατάρτιση, το περιεχόμενο των σπουδών και την έμφαση σε δεξιότητες, μέχρι τις προσπάθειες "αυτονόμησης" των σχολικών μονάδων.
Φυσικά, εμείς δεν λέμε ότι όλα τα αστικά κόμματα είναι ίδια. Προφανώς και έχουν διαφορετικές θέσεις, και στο ζήτημα της εκπαίδευσης. Διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες.

Όμως ας αναρωτηθούμε:

Πόσο απέχει η άποψη της Επιτροπής Διαλόγου που είχε στήσει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για ένα σχολείο που λέει ότι "θα βγει από την τυποποιημένη ανωνυμία και θα αποκτήσει διακριτή φυσιογνωμία και brand name", από εκείνο το προκλητικό ερώτημα του εκπρόσωπου του ΠΑΣΟΚ στον διάλογο για την παιδεία το 2009: "Γιατί κάποιος να έχει το δικαίωμα να επιλέξει την οδοντόπαστα που θα αγοράσει αλλά όχι τις σπουδές και το δάσκαλο του παιδιού του"; την "εκπαιδευτική μεταρρύθμιση" του 1999 και την Μητσο_τακική του 2021;

Θυμίζουμε πως στο 3^ο Μνημόνιο (που όλα τα κόμματα _πλην ΚΚΕ ψήφισαν) οι αλλαγές στην εκπαίδευση  ελέγχονται με βάση τις εκθέσεις του ΟΟΣΑ

• Προχώρησαν τα κλεισίματα σχολείων;
• Άλλαξε προς το χειρότερο η αναλογία μαθητών - εκπαιδευτικού ανά τάξη;
• Θα αναζητούν τα σχολεία χορηγούς;
• Θα υπάρξει κατηγοριοποίηση ανάμεσα στα σχολεία, ανάμεσα σε γειτονιές και δήμους, και επίσημα πια;
• Η αξιολόγηση γίνεται με βάση τα κριτήρια της αγοράς;
• Προχωράει η “αυτονομία” των σχολικών μονάδων _που δεν είναι άλλο πράγμα από την αναζήτηση χορηγών και την ανοιχτή πια κατηγοριοποίηση των σχολικών προγραμμάτων.
• κλπ κλπ

Το ΚΚΕ δεν αντιμετωπίζει τις εξελίξεις αμήχανα, ούτε αναπολώντας παλαιότερες εποχές.
Η κριτική μας δείχνει μπροστά. Προς το μέλλον. Και γι' αυτό μπορούμε να απαντάμε και στο σήμερα, με αιτήματα και στόχους πάλης, ακόμα και συνθήματα.
Για να μπαίνουν εμπόδια στην εφαρμογή αυτής της πολιτικής, να κατανοείται ότι και στην εκπαίδευση, η ουσία του προβλήματος δεν είναι άλλη από τον αστικό - ταξικό χαρακτήρα της. Να ανοίγει ο δρόμος για ριζικές αλλαγές στην οικονομία και στην κοινωνία.
Ένα σύνθημα ακούγεται δεκαετίες τώρα από μαθητές, φοιτητές, εκπαιδευτικούς, γονείς, από εργατικές - λαϊκές δυνάμεις, συνολικότερα, χωρίς απαραίτητα να συμφωνούν με το ΚΚΕ και την πρόταση διεξόδου του είναι το "η μόρφωση δεν είναι κονσέρβα να πουλιέται, δικαίωμά μας είναι, με αγώνες κατακτιέται", η απαίτηση να μην είναι η μόρφωση εμπόρευμα, διαχωρίζει πλήρως το ΚΚΕ από τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, από τις οπορτουνιστικές δυνάμεις.

Γιατί μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχει θέση ξεκάθαρη, για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση, για κατάργηση σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης, της ιδιωτικής, επιχειρηματικής δράσης.

• Η σοσιαλιστική κοινωνία αναλαμβάνει την αποκλειστική ευθύνη, μέσω του Κεντρικού Σχεδιασμού και της κοινωνικοποίησης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, να παρέχει όλες τις απαραίτητες δομές για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου.
• Συγκροτείται σύστημα εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης με κρατική ευθύνη στην οποία εντάσσεται οργανικά το σχολείο αλλά και όλες οι δομές που το εργατικό κράτος οργανώνει για τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών.
• Σε αυτές τις δομές η πρόσβαση είναι καθολική, δημόσια και δωρεάν. Το περιεχόμενό τους αφορά όλες τις πτυχές της ανάπτυξης της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου (αθλητισμό, τέχνες, παιχνίδια, κατασκηνώσεις, επιστήμες κ.ά.).

Η πρόταση για Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Παιδείας, είναι ρεαλιστική, αναγκαία και πρωτοπόρα. Είναι απάντηση προοδευτική για τις ανάγκες του λαού. Είναι απάντηση ρεαλιστική και αναγκαία.
Γιατί ενώ οι εξελίξεις στην παραγωγή δίνουν τη δυνατότητα να παράγεται ολοένα και περισσότερος πλούτος από την εργαζόμενη ανθρωπότητα με λιγότερο χρόνο εργασίας, με λιγότερο κόπο και ιδρώτα από την εργατική τάξη, αυτή η δυνατότητα εμποδίζεται από την επιδίωξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας.
Ενώ υπάρχουν όλες οι υλικές προϋποθέσεις όλα τα παιδιά μέχρι τα 18 έτη να μορφώνονται ολόπλευρα, να μην αναγκάζονται να δουλεύουν, το σύστημα σπρώχνει 15χρονα στην εργασία για ψίχουλα.

·       Η πρόταση του ΚΚΕ είναι πραγματικά πρωτοπόρα γιατί απαντά θετικά στο ερώτημα αν όλοι μπορούν να μάθουν.
·       Γιατί δεν διαχωρίζει τους μαθητές.
·       Γιατί βασίζεται στα πορίσματα των επιστημών, αξιοποιεί τη σοσιαλιστική εκπαιδευτική πείρα και τις κατακτήσεις της.
·       Το σχολείο για το οποίο μιλάμε είναι Ενιαίο.
·       Εμείς θέλουμε ένα σχολείο που θα δουλεύει για την όσο το δυνατόν αρμονική ανάπτυξη των ικανοτήτων. Ένα σχολείο που θα οργανώνει την επαφή του νέου με όλες τις πτυχές του ανθρώπινου πολιτισμού.
·       Να μπορεί το παιδί, ο νέος να διευρύνει τις παραστάσεις του, τα ερεθίσματά του, γιατί πιστεύουμε ακράδαντα ότι κάθε άνθρωπος δεν έχει μόνο μια ικανότητα, αλλά πολλές. Η προσωπικότητα του ανθρώπου, αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο που δεν κατακερματίζεται για να αντιμετωπιστεί ξεχωριστά.
·       Κάθε άνθρωπος μπορεί να συμβάλλει από πολλούς δρόμους στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, ανεξάρτητα από την επαγγελματική επιλογή που θα κάνει.

Σε αυτή τη βάση αντιμαχόμαστε αντιδραστικές αντιλήψεις που όλες συγκλίνουν στο ότι "κάποιοι δεν παίρνουν τα γράμματα", είτε στην πιο πονηρή ότι "κάποιοι έχουν άλλου είδους ευφυΐες" και γι' αυτό το σχολείο πρέπει να διαφοροποιείται.

• Γιατί προφανώς υπάρχουν παιδιά με διαφορετικές κλίσεις, ταλέντα, κλπ.
• Ικανά σε κάποια πεδία και λιγότερο προχωρημένα σε άλλα.
• Αυτή η τάση μπορεί να εκφράζει -και συνήθως έτσι είναι- και διαφορετική κοινωνική καταγωγή.

Το ζήτημα όμως είναι άλλο: Ποια είναι η ευθύνη της κοινωνίας απέναντι σε όλα τα παιδιά.

Σε τελική ανάλυση, γιατί ένα ενιαίο σχολείο δεν μπορεί να αναπτύσσει εξίσου όλα τα ταλέντα των μαθητών, να δίνει κατ' αρχάς σε όλους τη δυνατότητα να τα ανακαλύψουν;

• Εμείς μιλάμε για ένα σχολείο θεωρίας και πράξης. Που η θεωρία δεν θα συναντιέται απλά με την πράξη, αλλά θα είναι η μια, στοιχείο της άλλης.
• Η εργασία θα έχει κεντρικό ρόλο στην αγωγή του νέου ανθρώπου. Θα καταξιώνεται στη συνείδηση του μαθητή ως κινητήρια δύναμη της κοινωνίας.

Άλλωστε, είναι στο DNA της κομμουνιστικής ιδεολογίας ο σκοπός της κατάργησης του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, της αντίθεσης διανοητικής - χειρωνακτικής εργασίας. Και αυτό όχι από μια απέχθεια προς τη δουλειά με το χέρι, αλλά με βάση την αρχή ότι η εργατική τάξη πρέπει να είναι μορφωμένη για να μπορεί να ασκήσει αποτελεσματικά τη δική της εξουσία.

Ακόμα παραπέρα. Η σύνδεση θεωρίας και πράξης, η κατεύθυνση για μια όσο το δυνατόν ισόρροπη ανάπτυξης της αυριανής εργατικής βάρδιας, είναι πρακτική απάντηση στο καθήκον της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Μόνο σε συνθήκες κατάργησης της ταξικής εκμετάλλευσης μπορεί να αναπτυχθεί και μόνο μια τέτοια κοινωνία την έχει ανάγκη. Ως συνέπεια αυτού, αντιπαλεύει την μονόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας που αναπαράγεται στο αστικό σχολείο και την αστική κοινωνία.

·       Εξασφαλίζει την καθολική ετοιμότητα προς οποιαδήποτε μορφή της, την όσο το δυνατόν πιο ελεύθερη επιλογή του είδους της εργασιακής δραστηριότητας καθώς και την δυνατότητα της αλλαγής της.
·       Είναι η απάντηση που δίνει το εργατικό κράτος στην αντικειμενική τάση που υπάρχει και σήμερα. Η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων να δίνει νέα γνωστικά πεδία, νέες εφαρμογές, που περισσότερο υποκαθιστούν όχι μόνο χειρωνακτική, αλλά και νοητική εργασία.
·       Είναι η απάντηση που δίνει η νέα κοινωνία στις δυνατότητες για διεύρυνση της γενικής μόρφωσης, της ειδίκευσης, της κινητικότητας της σύγχρονης εργατικής τάξης.

 

Δείτε σήμερα τι συμβαίνει:

·       Βιβλιοθήκη έχουν το 44% των Δημοτικών, 56% των Γυμνασίων, 50% των Λυκείων, το 37% των ΕΠΑΛ και των ΕΠΑΣ.

·       Γυμναστήριο έχουν το 19% των Δημοτικών, 42% των Γυμνασίων, 42% των Λυκείων, 17% των ΕΠΑΛ και των ΕΠΑΣ.

·       Μόνο το 16% των Δημοτικών Σχολείων έχουν εργαστήρια φυσικών επιστημών, γιατί προφανώς δεν χρειάζεται τα παιδιά σε αυτή την ηλικία να προσεγγίζουν τη γνώση μέσω πειραμάτων, αλλά μόνο στα χαρτιά.

·       Και μόνο τα μισά ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ έχουν εργαστήρια φυσικών επιστημών, σε έναν χώρο που είναι πιο προσανατολισμένος στην πρακτική...

Στη δική μας αντίληψη, το κράτος παίρνει όλα τα μέτρα ώστε η αναγκαία παραμονή να γίνεται σε σύγχρονους χώρους και υποδομές, για όλες τις δραστηριότητες, που βέβαια δεν μπορεί να είναι η αίθουσα διδασκαλίας για όλες τις λειτουργίες.
Σε αυτή την κατεύθυνση, παίρνονται άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διαμόρφωση ανάλογων σχολικών μονάδων, σε μια άλλη λογική με εργαστήρια, χώρους άθλησης, θεάτρου, μουσικής, αλλά και υποδομές σίτισης.
Και στο ερώτημα που μπορεί κάποιος να θέσει: "Καλά είναι δυνατόν στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης να μιλάτε για σύγχρονες υποδομές, δημόσιες και δωρεάν για όλα τα παιδιά, όταν δεν υπάρχει ευρώ για φωτοτυπικό χαρτί";

Απαντάμε:

·   Σύγχρονα σχολεία, με σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή και χώρους άθλησης και πολιτισμού, υπάρχουν και τώρα, αλλά τα χαίρονται λίγοι, είναι προνόμιο αυτών που έχουν.
·   Κάντε μια βόλτα στα βόρεια προάστια και δείτε κάτι υπερσύγχρονα ιδιωτικά σχολεία με γήπεδα, πισίνες, χώρους δημιουργίας, εργαστήρια, κ.ά.
·   Σκεφθείτε ότι όλα αυτά είναι ιδρώτας του εργαζόμενου που καρπώνεται ο καπιταλιστής και επενδύει στην παιδεία του για να βγάλει κέρδη.

Να λοιπόν ποια είναι η λύση. Να φύγουν οι καπιταλιστές από τη μέση και έτσι να πάψει το κέρδος να είναι ο σκοπός της παραγωγής και της οικονομίας. Όταν γίνει αυτό, τότε και σχολεία σύγχρονα θα φτιαχτούν και όλα τα παιδιά θα έχουν πρόσβαση σε αυτά. Να λοιπόν γιατί λέμε ότι είναι και ανάγκη και δυνατότητα. Ο πλούτος που παράγει η ανθρωπότητα έχει κάνει ήδη πραγματικότητα ένα τέτοιο σχολείο, αλλά για λίγους. Το ποιος έχει πρόσβαση σε αυτό και ποιος κερδίζει από αυτό είναι ζήτημα πολιτικής εξουσίας, ζήτημα αλλαγής τάξης στην εξουσία, κοινωνικοποίησης του πλούτου που παράγεται και υπαγωγής του στον Κεντρικό Σχεδιασμό προς όφελος όλης της κοινωνίας.

• Απευθυνόμαστε στη λαϊκή οικογένεια, τους νέους που σιγά-σιγά προετοιμάζονται για τις πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ.
• Απευθυνόμαστε σε όλους αυτούς που προβληματίζονται, ασφυκτιούν, αντιμετωπίζουν τα αδιέξοδα που δημιουργεί η ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία.
• Δίνουμε ξεκάθαρη απάντηση ότι διέξοδος υπάρχει από τη βαρβαρότητα της ανεργίας, του μόνιμου άγχους, της δουλειάς χωρίς δικαιώματα και σε άσχετο τομέα από αυτό που οι νέοι σπουδάζουν.
• Η νέα Ελλάδα της εργατικής εξουσίας μπορεί να ανοίξει το δρόμο, ώστε να μην αναγκάζεται να δουλεύει κανένας νέος άνθρωπος πριν ολοκληρώσει την υποχρεωτική 12χρονη εκπαίδευση.
• Μπορεί να εγγυηθεί, κάθε νέος και νέα, που δεν επιλέγει να συνεχίσει σε επαγγελματική σχολή ή πανεπιστήμιο ή καλλιτεχνικές σπουδές, να μπορεί να βρει δουλειά, μέσω του μηχανισμού κατανομής εργατικού δυναμικού.

Και το σχολείο έχει σημαντικό ρόλο σε αυτή την υπόθεση, γιατί μορφώνει και καλλιεργεί πολύπλευρα την προσωπικότητα, την εργασιακή ετοιμότητα κάθε μαθητή ως την ενηλικίωσή του, ώστε να μπορεί να επιλέξει -σχετικά πιο ελεύθερα- αν θα συνεχίσει στην ανώτατη, στην επαγγελματική ή στην καλλιτεχνική εκπαίδευση ή αν άμεσα θα μπει στην παραγωγή.
Ακριβώς σε αυτή τη βάση, τοποθετούμε την πρόταση, για το πώς θα γίνεται η επιλογή των υποψηφίων για εισαγωγή στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης.
Δεν είναι δηλαδή τεχνικό ζήτημα αλλά συνδέεται με την όλη προετοιμασία που γίνεται εντός σχολείου και κυρίως με τις δυνατότητες που δίνει η κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και ο κεντρικός πανεθνικός σχεδιασμός.

Όμως, ταυτόχρονα, είναι και πρόταση που μπορεί να ανακουφίσει και σήμερα τα εργατικά λαϊκά στρώματα και τα παιδιά τους, γιατί προβλέπει την απεριόριστη δυνατότητα πολλαπλών επιλογών προτίμησης, το δικαίωμα επανάληψης της διαδικασίας όσες φορές επιθυμούν οι υποψήφιοι, τη δυνατότητα κατοχύρωσης βαθμολογίας.

Πρόταση που παρ' όλες τις δεκάδες νομοθετικές παρεμβάσεις του υπουργείου Παιδείας, προφανώς δεν συνάδει με τα φούμαρα περί "ελεύθερης πρόσβασης σε ΑΕΙ" που μόνο ελεύθερη και μόνο σε πραγματικά πανεπιστημιακά τμήματα, δεν είναι...

Η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, μαζί με την κριτική μελέτη του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε αποτελούν για το Κόμμα μας δυο αλληλένδετα καθήκοντα. Είναι καθοριστική συμβολή στην πάλη για να αναζωογονηθούν τα ωραιότερα ιδανικά που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Ό,τι γράφτηκε με τεράστια κινητοποίηση εργατικών μαζών, με τον πρωτοπόρο ρόλο, την αυτοθυσία χιλιάδων κομμουνιστών, τα τεράστια επιστημονικά - τεχνολογικά επιτεύγματα, κόντρα σε θεούς και δαίμονες, στην ιμπεριαλιστική περικύκλωση, στον εμφύλιο πόλεμο, στην μετέπειτα αντιμετώπιση από το διεθνές κεφάλαιο, όλα αυτά δεν σβήνονται με βρώμικο μελάνι.
Και δεν αναφερόμαστε μόνο στα πάρα πολλά στοιχεία από τις τεράστιες κατακτήσεις του σοσιαλισμού, που και σήμερα μπορεί να φαντάζουν άφταστες και για τα πιο προωθημένα καπιταλιστικά κράτη, αλλά κυρίως στην αιτία που τις δημιούργησε. Που δεν είναι άλλη από την κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.

·        Αυτή ήταν ο παράγοντας που απελευθέρωσε τον άνθρωπο από τα δεσμά της μισθωτής σκλαβιάς, που επιτάχυνε την ανάπτυξη της παραγωγικής και ερευνητικής διαδικασίας χωρίς εκμετάλλευση, με αποτέλεσμα μια θεαματικά γρήγορη άνοδο της κοινωνικής ευημερίας.

·        Σε αυτή τη βάση κατορθώθηκε να έχουν όλοι οι πολίτες εξασφαλισμένη εργασία, δημόσια δωρεάν ιατρική περίθαλψη και παιδεία, παροχή φθηνών υπηρεσιών από το κράτος, κατοικία, καθολική πρόσβαση στην πνευματική και πολιτιστική δημιουργία.

·        Σε αυτό το πλαίσιο επιτεύχθηκε η ταχύτατη, η ριζική εξάλειψη της τρομερής κληρονομιάς του αναλφαβητισμού, η άνοδος του γενικού επιπέδου μόρφωσης και ειδίκευσης.

·        Το σοβιετικό εκπαιδευτικό σύστημα αναγνωριζόταν και από τους δυτικούς για τη σαφέστατη, συντριπτική υπεροχή του στη σφαιρικότητα των γνώσεων που έδινε στους νέους. Ο προβληματισμός των Αμερικανών ειδικών, που εντάθηκε μετά το "Σπούτνικ σοκ" του 1957, για "το τι διδάσκεται ο Ιβάν, αλλά δεν διδάσκεται ο Τζόνι", εξέφραζε την κατανόηση της εκπαιδευτικής, μορφωτικής υστέρησης των ΗΠΑ σε σύγκριση με την ΕΣΣΔ.

Δεν μπορούσε φυσικά να γίνει αλλιώς. Η άνοδος του πολιτιστικού και μορφωτικού επιπέδου του σοβιετικού λαού, ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την εδραίωση της σοσιαλιστικής επανάστασης, στα πρώτα της βήματα.
Η μόρφωση του σοβιετικού λαού ήταν οξυγόνο για την ίδια τη σοσιαλιστική κοινωνία. Ακριβώς γι' αυτό, κατορθώθηκε να αντιμετωπιστεί, με τιτάνια προσπάθεια, η καταστροφή που έσπειρε η ναζιστική εισβολή.

 

Τα ίδια τα ιστορικά στοιχεία το μαρτυρούν:

Μέσα στον πόλεμο, 82.000 σχολεία και 334 ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα καταστράφηκαν στη Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, σε αυτές ακριβώς τις συνθήκες του πολέμου, πάρθηκαν μέτρα για την εξασφάλιση της λειτουργίας των σχολείων στα μετόπισθεν. Δημιουργήθηκαν βραδινά σχολεία, συνέχισε η λειτουργία μεσαίων και ανώτατων σχολών. Συνολικά καταρτίστηκαν 302.000 ειδικοί με ανώτατη, 540.000 με μέση ειδική μόρφωση, σχεδόν 2.500.000 ειδικευμένοι εργάτες. Με απόφαση του Λαϊκού Επιτροπάτου Παιδείας (1/12/1943) εισάχθηκε η έναρξη της σχολικής εκπαίδευσης στα 7 έτη, αυξάνοντας τον αριθμό των μαθητών κατά 2.000.000 στη σχολική χρονιά 1944/45.

Έτσι, έφτασε η Σοβιετική Ένωση το 1959 να έχει νικήσει ολοκληρωτικά την αγραμματοσύνη. Έτσι, έφτασε το 1970, πάνω από τα 3/4 του απασχολούμενου πληθυσμού στις πόλεις και το 50% των εργαζομένων στο χωριό να είχαν αποκτήσει μέση ή ανώτατη μόρφωση.

Η πρόταση μας για το σχολείο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων, αποτελεί όπλο στην καθημερινή πάλη. Μπορεί να μπολιάσει τους αγώνες, τις διεκδικήσεις του λαού και της νεολαίας, να διαμορφώσει κριτήριο αντιπαράθεσης στις αλλαγές που κατά καιρούς προωθούνται και διαφημίζονται. Παράλληλα, συνεχίζουμε τη μελέτη και την έρευνα πάνω στα ζητήματα που σχετίζονται με την περαιτέρω εξειδίκευση της πρότασής μας, σε πλευρές που δεν έχουν θιχτεί ολοκληρωμένα.
Απευθυνόμαστε, γι' αυτόν το λόγο, σε εκπαιδευτικούς, επιστήμονες, εργαζόμενους που προβληματίζονται για την πορεία της εκπαίδευσης, για τους όρους μόρφωσης και διαπαιδαγώγησης των παιδιών της λαϊκής οικογένειας.
Γνωρίζουμε τις καθημερινές δυσκολίες που βιώνει η λαϊκή οικογένεια, έχουμε επίγνωση των σύνθετων προβλημάτων, τον καταιγισμό των εξελίξεων σε όλα τα επίπεδα.
Δεν κάνουμε πίσω. Δουλεύουμε με σχέδιο, επιμονή και υπομονή, ώστε να διαμορφώνονται όροι μορφωτικών απαιτήσεων, να καταπολεμάμε στην πράξη την παραίτηση, την απαξίωση της σχολικής γνώσης.

Επιμένουμε. Προχωράμε μπροστά!
Αυτόν τον κόσμο, με τη δύναμη της γνώσης
μπορούμε να τον εξηγήσουμε.
Με την οργάνωση της πάλης,
μπορούμε να τον αλλάξουμε!

Πηγές
Η πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο των σύγχρονων αναγκών ημερίδα 18-Μάρτη-2016 (κεντρικός ομιλητής ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημ. Κουτσούμπας)

Σκέψεις για τη σοβιετική εκπαιδευτική πολιτική 1^ο (1917-1958) + 2^ο (1959-1991) μέρος (του Κυριάκου Ιωαννίδη μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνου του Τμήματος Παιδείας & Έρευνας.)

Δείτε και
Παγκόσμια ημέρα δάσκαλου _εκπαιδευτικών