79 χρόνια από τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης

5 του Μάρτη του 1943. Ο αγωνιζόμενος λαός της Αθήνας έδινε μια από τις σπουδαιότερες μάχες του ενάντια στους ναζί κατακτητές, που είχαν στόχο να επιστρατεύσουν Ελληνες εργάτες για τα εργοστάσιά τους στη Γερμανία.

Ο Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, έγραφε σχετικά την Κυριακή 2 Μάρτη 2008 στον «Ριζοσπάστη» με τίτλο «Οι δύο κόσμοι: Η Ελλάδα στις 5 Μαρτίου 1943»:

«Στις 5 Μαρτίου του 1943 ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο μεγάλος αντιφασιστικός αγώνας των λαών, μαινόταν σε όλα τα μέτωπα. Για τις δυνάμεις του Αξονα οι ειδήσεις από τα πολεμικά μέτωπα δεν ήταν οι καλύτερες δυνατές, το ρεύμα είχε αρχίσει να γυρίζει πίσω.
Πριν μόλις ένα μήνα, η επιθετική αιχμή του δόρατος των ναζιστικών στρατευμάτων είχε σπάσει στο Στάλινγκραντ, όπου, στις 2 Φεβρουαρίου, συνθηκολόγησαν οι τελευταίοι 90.000 άνδρες της 6ης γερμανικής στρατιάς μετά από μία τιτάνια μάχη που κράτησε μήνες και κόστισε δύο εκατομμύρια νεκρούς και τραυματίες.
(...)
Στην Ελλάδα, τον ίδιο καιρό, η εικόνα της Κατοχής άλλαζε με καταιγιστικούς ρυθμούς. Η ανατίναξη της γέφυρας στον Γοργοπόταμο, όπως γρήγορα αποδείχθηκε, δεν ήταν παρά το προοίμιο των σημαντικών εξελίξεων που θα ακολουθούσαν. Τις πρώτες ημέρες του Μαρτίου πολλές περιοχές της χώρας βρίσκονταν ήδη σε κατάσταση ανοικτής εξέγερσης ενάντια στον κατακτητή και στα αρπακτικά μέτρα του κατοχικού κράτους (...).
Η Αθήνα βρισκόταν σε συνεχή αναβρασμό: Στις 23 του Φλεβάρη μία νέα οργάνωση Αντίστασης έκανε δυναμικά την εμφάνισή της. Ηταν η ΕΠΟΝ, η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νεολαίας. Στις 24 ξέσπασε το πρώτο κύμα των εκδηλώσεων ενάντια στα κυβερνητικά σχέδια για Πολιτική Επιστράτευση. Στις 28 η πόλη συγκλονίστηκε από την κηδεία του ποιητή Κωστή Παλαμά, που μετατράπηκε από τους δεκάδες χιλιάδες συγκεντρωμένους σε αγωνιστικό σάλπισμα.
(...)
Με τη στροφή που είχε πάρει ο πόλεμος, η ένταση της εκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου, του βιομηχανικού και κατασκευαστικού δυναμικού και, προπαντός, του εργατικού δυναμικού της χώρας προέκυψε ως ζωτική ανάγκη για τον Αξονα και τις αρχές κατοχής. Στα κυβερνητικά παρασκήνια απεργάζονταν νομοσχέδια για την "πολιτική επιστράτευση", για τη χωρίς όρους και υποχρεώσεις στρατολόγηση εργατικού δυναμικού για τις ανάγκες του στρατού κατοχής και της οικονομίας της Νέας Ευρώπης του Ράιχ.
(...)
Τα σχέδια διέρρευσαν. Μετά από τις πρώτες - διερευνητικές - εκδηλώσεις του Φεβρουαρίου, στις 5 Μαρτίου του 1943, το ΕΑΜ οργάνωσε τεράστιες διαδηλώσεις στην Αθήνα ενάντια στην επαπειλούμενη στρατολόγηση των Ελλήνων στα κάτεργα του Ράιχ. Οι δεκάδες χιλιάδες - για 200.000 κάνουν λόγο οι πηγές - των διαδηλωτών βρήκαν απέναντί τους δύο ειδών αντίδραση: Εκείνη των σαστισμένων κατακτητών και εκείνη την απροσδόκητα φανατική και λυσσαλέα των "οργάνων της τάξης" - της Αστυνομίας Πόλεων, επικεφαλής της οποίας ήταν ο Αγγελος Εβερτ, και της Χωροφυλακής. Οι διαδηλωτές παρ' όλα αυτά νίκησαν. Κυβέρνηση και κατακτητές έσπευσαν την ίδια κιόλας ημέρα να διαψεύσουν την ύπαρξη προθέσεων επιστράτευσης».

Τι είχε προηγηθεί

Στις 19 Φλεβάρη ο Γκαίμπελς δήλωσε κυνικά: «Ο γερμανικός λαός δίνει το αίμα του. Η άλλη Ευρώπη ας δώσει την εργασία».
Την επομένη, 20 Φλεβάρη, το ημιεπίσημο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων ανέφερε: «Ο αρχηγός του Τρίτου Ράιχ, εκτιμών τη γενναιότητα του Ελληνικού Λαού, την οποίαν επέδειξεν εις το πεδίον της μάχης, επιθυμεί να έχει τούτον συμπαραστάτην του εις την ιστορικήν πορείαν, την οποίαν εχάραξε, διά την δημιουργίαν ενός νέου κόσμου και ζητεί προς τούτο τη βοήθειά του, η οποία πρέπει να εκδηλωθεί κατά τρόπον ενεργητικόν και θετικόν».

Η ελληνόφωνη γερμανική εφημερίδα της Αθήνας «Γερμανικά Νέα διά την Ελλάδα», έγραψε πως η διαδικασία της συμμετοχής του ελληνικού λαού στην προσπάθεια του Τρίτου Ράιχ έπρεπε να περιβληθεί τη μορφή της «πολιτικής επιστρατεύσεως».

Σε ένα από τα χρονογραφήματά του, ο παλαίμαχος δημοσιογράφος του «Ριζοσπάστη» Νίκος Καραντινός ανέφερε:
«Οι χιτλερικοί, χωρίς να χάσουν χρόνο, το βράδυ της 22 του Φλεβάρη 1943, στέλνουν στο Εθνικό Τυπογραφείο για δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης το διάταγμα που επέβαλε την πολιτική επιστράτευση. Σύμφωνα με όσα προέβλεπε, "...έκαστος κάτοικος της Ελλάδος ηλικίας 16 μέχρι 45 ετών είναι υποχρεωμένος, αν το απαιτήσουν οι περιστάσεις, να αναλάβει υποδεικνυομένην εις αυτόν εργασίαν, να παρέχει εις γερμανικάς ή ιταλικάς υπηρεσίας...". Και στη συνέχεια απαριθμεί όλες τις υποχρεώσεις που έχει ως εργαζόμενος για το ωράριο, ώρα προσέλευσης κ.λπ.
Το διάταγμα υπέγραφε ο στρατηγός Σπάιντελ. Η ΚΟ Τυπογράφων (σ.σ. της ΚΟΑ του ΚΚΕ), μόλις έφθασε το διάταγμα για δημοσίευση, χωρίς να χαθεί ούτε μία στιγμή, ενημέρωσε το Κόμμα και την ΕΑΜική ηγεσία».

Για την κομματική κινητοποίηση υπάρχει αναλυτική η μαρτυρία του Σπύρου Α. Κωτσάκη (Νέστορας) καπετάνιου του Α' Σώματος στρατού του ΕΛΑΣ στο βιβλίο του «Εισφορά στο χρονικό της κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα», «Σύγχρονη Εποχή», 1986:
«Με τον Κωστάκη Χατζημάλη μένουμε αυτές τις μέρες πολλά βράδια μαζί (...) έρχεται την άλλη μέρα το πρωί και με προλαβαίνει πριν φύγω:
"Στις 11 Γραφείο της ΕΠ της ΚΟΑ στο σπίτι του γιατρού καθηγητή Τζώνη στους Αμπελόκηπους στην οδό Εβρου" (...) Ημαστε σ' επιφυλακή κι είχαμε έκτακτα πρωϊνά ραντεβού. Δώδεκα παρά τέταρτο απαρτία. Στις 12 ήρθε ο Μπάρμπας (Νίκος Πλουμπίδης) και άρχισε η συνεδρίαση. Ο Κωστάκης ανακοινώνει την πληροφορία από έγκυρη πηγή, ότι αύριο ο Λογοθετόπουλος θ' αναγγείλει από το ραδιόφωνο την πολιτική επιστράτευση των Ελλήνων. Πρέπει λοιπόν ν' απαντήσουμε αμέσως και με τον καλύτερο τρόπο, με γενική εργατοϋπαλληλική απεργία και παλλαϊκή διαδήλωση.

Το λόγο παίρνει αμέσως ο Πλουμπίδης, που από πολύ κοντά παρακολουθεί την ΚΟΑ (σαν μέλος της, λέει ο ίδιος, θέλοντας να δείξει τη βαρύτητα που δίνει το Κόμμα στην Αθήνα).
Και λέει: "Καλό σημάδι που πέτυχε η επιφυλακή και έκτακτη συνεδρίαση του γραφείου σε τόσο λίγο χρόνο. Πρέπει ν' απαντήσουμε αμέσως και θ' απαντήσουμε με γενική πολιτική απεργία και παλλαϊκή διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας (...) όχι επιστράτευση, κανένας Ελληνας εργάτης στη Γερμανία, ψωμί, δουλειά, ελευθερίες αλλά και με πολλαπλάσια συμμετοχή, μαζικότητα, αγωνιστικότητα. ΑΥΡΙΟ. Δεν μπορούμε να περιμένουμε για καλύτερη προετοιμασία. Αύριο πρέπει όλη η Αθήνα να ναι στη διαδήλωση. Γι' αυτό και η συνεδρίασή μας πρέπει να ναι σύντομη και με περιεχόμενο. Προτάσεις και μέτρα για την καλύτερη διεξαγωγή της μάχης. Και να φύγουμε, να πάμε κατευθείαν για την προετοιμασία της".
(...)
Όλη τη μέρα και μέχρι που μπορούσαμε να κυκλοφορήσουμε το βράδυ βρισκόμαστε στους δρόμους. Πρώτη φορά βγήκαν τόσα συνεργεία για συνθήματα σαν εκείνο το βράδυ, "κάτω η επιστράτευση ΕΑΜ" και μοιράστηκε τόσο έντυπο υλικό. Τα χωνιά ακούγονταν όλη τη νύχτα, σ' όλες τις ανατολικές συνοικίες.

Ξημέρωσε η Παρασκευή 5 του Μάρτη. Όλοι στο πόδι για τη μεγάλη μάχη. Η απεργία των δημοσίων υπαλλήλων έχει απόλυτη επιτυχία. Απεργούν μαζικά οι εργάτες και οι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Τα καταστήματα είναι όλα κλειστά. Για μερικούς που δεν έχουν κλείσει πάνε ομάδες ειδικές, τους εξηγούν, τους πείθουν και κλείνουν. Κι απ' όλες τις γειτονιές χείμαρρος κατεβαίνει ο λαός στις προσυγκεντρώσεις στο κέντρο της Αθήνας. Υψώνονται σημαίες και πλακάτ με συνθήματα. Ηλεκτρίζουν τους διαδηλωτές.
Μαζί τους και διαλεχτοί καλλιτέχνες - αγωνιστές: ο Τάσος, η Λουκία, ο Μέμος Μακρής, ο Γιώργης Δήμου, ο Σικελιώτης, ο Σεμερτζίδης, ο Μανουσάκης, ο Απάρτης, ο Βαρλάμος κ.ά.

(...) Διακόσιοι χιλιάδες Αθηναίοι και Αθηναίες βρίσκονται σε διαδήλωση στο Σύνταγμα (...) συγκρούσεις επίμονες, άγριες γίνονται σ' όλη την έκταση της Πανεπιστημίου. Ιδιαίτερα σφοδρές μπροστά στη Βιβλιοθήκη και στη Στοά Πεσματζόγλου, στην Ομόνοια, στην Πατησίων και Στουρνάρα, στο υπουργείο Εργασίας.
Πολλοί σκοτωμένοι και τραυματίες ανάμεσά τους (...) οι διαδηλωτές ύστερα από πολλές εφόδους κατέλαβαν για δεύτερη φορά το υπουργείο Εργασίας. Πέταξαν από τα παράθυρα το Αρχείο και καταστάσεις επιστράτευσης στους τόπους δουλειάς, έβαλαν φωτιά και τις κάψανε».

 

“Ολα τα γρανάζια σε κίνηση”

Ο Νίκος Πλουμπίδης στις σημειώσεις της απομόνωσης το 1954 γράφει:
«Από το μεσημέρι της 4 Μάρτη δεκάδες χιλιάδες λαϊκοί αγωνιστές βρίσκονταν σε πυρετώδη κίνηση. Τα τυπογραφεία και οι πολύγραφοι δούλευαν αδιάκοπα. Πλακάτ, σημαίες, συνθήματα ετοιμάστηκαν. Τα σχέδια πορείας του κάθε κλάδου και τομέα καταστρώθηκαν. Χιλιάδες προκηρύξεις και τρικ μοιράστηκαν. Οι συνδέσεις των διαφόρων κρίκων εκανονίστηκαν. Τα ΧΩΝΙΑ τότε εφευρέθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή. ΟΛΟΙ οι τομείς ΟΛΑ τα γρανάζια της πολύπλευρης και πολύπλοκης μηχανής τέθηκαν σε κίνηση και άρχισαν να δουλεύουν ταχύτατα και κανονικά. Ξημέρωσε η 5 Μάρτη του 1943. Ολη η κίνηση, όλες οι υπηρεσίες σταματημένες.

Η ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ήταν πράγματι ΚΑΘΟΛΙΚΗ.
Ολα νεκρώθηκαν. Εργάτες, υπάλληλοι, βιοτέχνες, έμποροι, όλοι απεργούν, όλα κλειστά και τότε άρχισε να ξεχύνεται στο κέντρο της Αθήνας ο λαϊκός χείμαρρος των συνοικιών. Για πρώτη φορά τόσο πυκνές λαϊκές μάζες κατέβηκαν στο πεζοδρόμιο για να διεκδικήσουν και να επιβάλουν τα αιτήματά τους. Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε μια τόσο μεγάλη σε όγκο και μαχητικότητα ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ. Αυτό ήταν πρωτοφανές όχι μόνο για την Αθήνα αλλά και για τις μεγάλες ξένες πρωτεύουσες κι αυτό όχι σε καιρούς ειρηνικούς αλλά κάτω απ' τον πιο βάρβαρο καταχτητή. Το παλλαϊκό ξεσήκωμα ήταν τέτοιο που οι κατακτητές αναγκάστηκαν να ανακαλέσουν την απόφασή τους και να δηλώσουν ότι "ΔΕΝ ΤΙΘΕΤΑΙ ζήτημα πολιτικής επιστράτευσης για την Ελλάδα". Η 5η του Μάρτη του 1943 δεν έσωσε μόνο τα ελληνόπουλα από τα γερμανικά κάτεργα, αλλά συνετέλεσε και στην πορεία και την εξέλιξη του πολέμου και έδειξε το δρόμο που πρέπει να ακολουθούν οι λαοί για να επιβάλουν τις θελήσεις τους (...)».

Η επόμενη μέρα

Την επόμενη μέρα, ο παράνομος «Ριζοσπάστης» κυκλοφορεί σε έκτακτη έκδοση με υπέρτιτλο: «ΚΑΤΩ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ!».
Τίτλο: «ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ ΤΟΥΤΟ ΔΕΚΑΔΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΛΑΟΥ ΔΙΑΔΗΛΩΣΑΝ ΧΤΕΣ ΜΑΧΗΤΙΚΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΤΗ ΘΕΛΗΣΗ ΤΟΥΣ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΟΚΥΨΟΥΝ ΣΤΑ ΔΕΣΜΑ ΚΑΤΑΧΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΚΕΔΩΝ ΤΟΥΣ».
Και πλάγιο: «ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ, ΜΑΤΑΙΩΣΤΕ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ!». Το κύριο άρθρο έγραφε ανάμεσα σ' άλλα:

«Οι δρόμοι της πρωτεύουσας είδαν χτες το λαμπρό μαχητικό θέαμα δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων, που σαν ένας άνθρωπος ξεχύθηκαν για να ματαιώσουν το μεγάλο κακούργημα, που από καιρό τώρα ετοιμάζουν σε βάρος του λαού μας οι τύραννοι καταχτητές και τα κοπέλια τους: Την πολιτική επιστράτευση.
Ο λαός μας (...)
στην πρόσκληση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου και των άλλων οργανώσεών του κεραυνοβόλα ξεχύθηκε το πρωί της Πέμπτης στους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας για να φωνάξει βροντερά στους κατακτητές και τους Λογοθετόπολους:
Κάτω η πολιτική επιστράτευση!
Κανένας Έλληνας συνεργός της σκλαβιάς του! Λευτεριά ή θάνατος! Ο λαός μας επρόλαβε έτσι τους λακέδες των καταχτητών κι έκαμε στους τυράννους μας τη βροντόφωνη προειδοποίηση πως δε θ' ανεχθεί τις αλυσίδες...».

Μεγάλο δίδαγμα και για σήμερα

Tιμάμε τη μεγάλη κινητοποίηση του λαού της Αθήνας και του Πειραιά στις 5 Μάρτη 1943, ενάντια στους χιτλεροφασίστες κατακτητές και τους ντόπιους κουίσλιγκ δοσίλογους συνεργάτες τους, kινητοποίηση που προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό και στέφθηκε με πλήρη επιτυχία.
Αλλά και αποτέλεσε τη μεγαλύτερη, παλλαϊκή, ενιαιομετωπική και την πιο μαχητική και νικηφόρα μάχη μέχρι τότε στην Κατοχή. Μάχη που την οργάνωσε, καθοδήγησε και κατηύθυνε εξ ολοκλήρου, από την αρχή ως το τέλος, το ΚΚΕ και το ΕΑΜ.
Με "δύναμη κρούσης" την ΚΟΑ του ΚΚΕ, την εργατική τάξη, το συνδικαλιστικό κίνημα καθώς και με τα φλογερά νιάτα της ΕΠΟΝ στην πρώτη γραμμή.
Μια μεγάλη μάχη που θα αποτελέσει αφετηρία και για άλλες τέτοιες μαχητικές κινητοποιήσεις εκατοντάδων χιλιάδων λαού στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά και για τη λαοκρατία. Σημαντική συμβολή και στον Συμμαχικό Αγώνα για τη συντριβή του φασιστικού Αξονα.

Αν η Αθήνα δεν ήταν στον πρωτοπόρο ρόλο. Να δίνει το παράδειγμα. Να κινητοποιεί τις τεράστιες λαϊκές μάζες στον αγώνα. Να καθοδηγηθεί! Να ενισχύει τον ΕΛΑΣ με χιλιάδες μαχητές. Να κρατάει γερά το μέτωπο στις Κοκκινιές, στα Χαϊδάρια, στις Καλογρέζες, στα Δουργούτια, στις Καισαριανές... Να δοκιμάζεται και ν' αντέχει στα κρατητήρια και στις φυλακές. Να δίνει αμέτρητες θυσίες. Και ν' αναδείχνει ηρωίδες και ήρωες σαν την Ηλέκτρα, τον Σουκατζίδη και τους 200 της Πρωτομαγιάς...
Αν δεν ακολουθούσαν και δεν τη συναγωνίζονταν ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη, η Λάρισα, η Πάτρα, η Καβάλα, η Νάουσα, τα Γιάννενα, ο Βόλος, τα Χανιά και οι άλλες πόλεις. Αν δε γίνονταν ολοκαύτωμα τα Καλάβρυτα, η Κάνδανος, ο Χορτιάτης, το Δίστομο και 1600 τόσα και παραπάνω χωριά...
Ε, τότε, δε θα μιλούσαμε για την αθάνατη Εποποιία της Εθνικής Αντίστασης. Και η Ελλάδα (στις συνθήκες του Β Παγκοσμίου Πολέμου) δε θα προκαλούσε τον παγκόσμιο θαυμασμό.

Η Αθήνα στάθηκε άξια του ονόματός της. Αναδείχτηκε σε ηρωίδα πόλη και σε μεγάλη αντιφασιστική και αντιστασιακή πρωτεύουσα. Είμαστε περήφανοι. (Μα δεν το λέμε για να παινευτούμε). Τέτοια αντίσταση, μαζική λαϊκή πάλη, κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις και συγκρούσεις εκατοντάδων χιλιάδων λαού ήταν μοναδικό φαινόμενο στην κατακτημένη Ευρώπη.

Στις 27.2.43 αφήνει την τελευταία του πνοή ο εθνικός ποιητής Κωστής Παλαμάς. (Σα να μην ήθελε άλλο να ζήσει και να μην άντεχε τη φασιστική κατοχή). Και η κηδεία του γίνεται την επομένη, 28.2.43. Θανή και ταφή του μεγάλου βάρδου της ελευθερίας (και του "Δωδεκάλογου του γύφτου") απεικονίζεται σε αφίσα από παράνομο λεύκωμα της Κατοχής. Με γραφή, σαν ένδειξη, σε ταφόπλακα ΚΖ ΦΛΕΒΑΡΗ 1943. Κι από πάνω ένα σταυρό.

Αστραπιαία διαδίδεται το γεγονός. Συγκινεί το Πανελλήνιο! Η κηδεία, συγκλονιστική. Σύσσωμος ο αντιστασιακός πνευματικός κόσμος πήρε μέρος. Εκφωνούν επικήδειους ο Αγγελος Σικελιανός και ο Σωτήρης Σκίπης. (Τι επικήδειους;)
Απάγγειλαν ποιήματά τους, που είναι φωτιά!... (Και θα κυκλοφορήσουν απ' τα παράνομα τυπογραφεία σε χιλιάδες αντίτυπα).
Χιλιάδες λαού ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του ΚΚΕ και του ΕΑΜ κι έδωσαν εκείνη τη μέρα μια μεγάλη μάχη. Τίμησαν τον Παλαμά όπως του άξιζε. Η πένθιμη εκδήλωση μετατρέπεται σε διαδήλωση... Τα τρομοκρατικά μέτρα πέφτουν στο κενό. Η τελετή κλείνει με τον εθνικό ύμνο.

Σε γνωρίζω από την κόψη,
του σπαθιού την τρομερή...
Κατακτητές και προδότες θα σταθούν προσοχή. Ας έκαναν κι αλλιώς...

Εφτασε παντού, σε όλη την Ελλάδα, το μεγαλόπνοο κήρυγμα των εμπνευσμένων στίχων του Σικελιανού.

"Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...
Βόγκα Παιάνα! Οι σημαίες οι φοβερές
της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα!... "
"Κάτω η Επιστράτευση"!

Δεν περνάει βδομάδα και ξεσπάει θύελλα!

Στάλινγκραντ!

Ωραία τούτη η άνοιξη του '43. Μπαίνει με καλούς οιωνούς. Από παντού έρχονται ελπιδοφόρα μηνύματα. Ατενίζοντας την απεραντοσύνη τραγουδάμε:
"Ψηλά απ' της Ρωσίας τα χιόνια, που πάντα φυσάει ο βοριάς.
Τα σύννεφα διώχνει τα αιώνια και φέρνει πνοή λευτεριάς".

Χαιρετάμε το Στάλινγκραντ!... Τις νίκες του Σοβιετικού Στρατού!.. Τη συντριβή των χιτλερικών!... Την αιχμαλωσία της στρατιάς του Πάουλους. Ακούμε τα νέα απ' το ραδιόφωνο και πανηγυρίζουμε το μέγα γεγονός. Αυτό που το περιμέναμε.
"Εγινε το θαύμα"! Οι εξάρσεις, οι χαρές, οι ενθουσιασμοί ξεπερνούν κάθε όριο. Είναι σα να αποχτήσαμε φτερά και να πετάμε στα ύψη! Ετσι νιώθουμε, μεγάλοι και μικροί.

Αλλάζει η διεθνής κατάσταση. Σημειώνεται στροφή στην πορεία του Πολέμου. Το γενικό κλίμα είναι καλό. Αλλη ψυχολογία έχει τώρα κι ο κόσμος. Παίρνουμε δύναμη και θάρρος. Να συνεχίσουμε πιο αποφασιστικά τον αγώνα. Μέχρι την τελική Νίκη! Μέχρι να συντριβεί οριστικά το φασιστικό Τέρας! Μέχρι να λυτρωθεί η Οικουμένη απ' τα δεινά του πολέμου και ν' ανατείλει πάνω απ' τον Κόσμο η Λευτεριά και η Ειρήνη. Αυτή η μέρα σίγουρα θα 'ρθει και σίγουρα δε θ' αργήσει.

Το "Στάλινγκραντ" είναι στο νου, στη σκέψη και στο στόμα ολωνών. "Στρατηγικής σημασίας" επιτυχία αυτή, λένε τα στελέχη στις συζητήσεις που κάνουν και στους λόγους που εκφωνούν. Και εξηγούν. Και προεξοφλούν: "Τώρα θ' αρχίσει σε όλα τα μέτωπα η "στρατηγική αντεπίθεση"". Ενώ ο απλός λαός σχολιάζει: "θα τους πάρουν φαλάγγι! Θα τους πάρει ο διάολος"! Γελάνε και τ' αυτιά των παλιών κομμουνιστών. Αλλά και οι (πάντα συγκρατημένοι και σκεφτικοί) γέροντες ύμνους αναπέμπουν στο "ξανθό γένος". Πιο μεγάλο δώρο δε θα μπορούσε να χαρίσει η μεγάλη πατρίδα του Λένιν και του Στάλιν στους σκλαβωμένους λαούς της Ευρώπης. Και στο αδελφό "γένος των Ρωμιών", που κρυφοκαίει μέσα του κι αναθερμαίνεται το παλιό, το πατροπαράδοτο όνειρο.

“Ακόμα τούτ' την άνοιξη, ραγιάδες, ραγιάδες.
Τούτο το καλοκαίρι...
Μέχρι να 'ρθει ο Μόσκοβος!
Να φέρει το σεφέρι”... 

Πριν απ’ τη δόξα ήρθεν ο ήλιος στις στέπες
και λιώσαν τα χιόνια και ζεσταθήκαν οι καρδιές των ανθρώπων.
Υστερα
πήρε ο χάρος τον Τσάρο.
Κι ύστερα οι λαοί αποκτήσανε Στάλινγκραντ!
     Φώτης Αγγουλές

Οι ιμπεριαλιστές τη Γη ξαναμοιράζουν - με των λαών το αίμα τα σύνορα αλλάζουν

Αυτό ακριβώς τονίζουν η σύγκρουση των αστικών τάξεων, ο ανταγωνισμός των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ με τη Ρωσία στο ουκρανικό έδαφος και την ευρύτερη περιοχή που οδήγησε στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, ο οποίος προετοιμάστηκε από αρκετά χρόνια πριν.

Επιβεβαιώνοντας πως ανεξάρτητα από τις φάσεις που περνούν οι στρατιωτικο-πολιτικοί σχεδιασμοί, οι ελιγμοί, η επιστράτευση προσχημάτων από τη μια και την άλλη πλευρά, αυτό που έβαλε τη σφραγίδα στις εξελίξεις είναι οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί που σημαδεύουν το καπιταλιστικό σύστημα.

Τώρα δεν χωράει αναμονή.
Στην ημερήσια διάταξη έχει τεθεί το καθήκον της βαθύτερης συνειδητοποίησης των καταστροφικών συνεπειών της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στη Σοβιετική Ενωση και στα άλλα κράτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, που έφερε κράτη και λαούς που ζούσαν αρμονικά, με ισότιμες σχέσεις στο πλαίσιο του πολυεθνικού κράτους της ΕΣΣΔ, στη δίνη ενός ιμπεριαλιστικού πολέμου που είναι σε εξέλιξη με ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Τώρα είναι ανάγκη να καταγραφεί στις λαϊκές συνειδήσεις ότι η Ουκρανία τέθηκε στο κέντρο της σύγκρουσης των μονοπωλίων και των καπιταλιστικών κρατών δύο ισχυρών ιμπεριαλιστικών «μπλοκ», των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ από τη μια πλευρά και της Ρωσίας από την άλλη, για τον έλεγχο της χώρας, των πρώτων υλών, της Ενέργειας και των αγωγών, σημαντικών θαλάσσιων και στεριανών δρόμων, με προεκτάσεις στην ευρύτερη περιοχή.
Ως μέρος ενός πολύ επικίνδυνου πλέγματος αντιθέσεων σε όλη την υδρόγειο που συνδυάζονται και αλληλοτροφοδοτούνται με ιδιαίτερη θέση τον ανταγωνισμό ΗΠΑ — Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Του
Γιώργου ΜΑΡΙΝΟΥ
Μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ

Η προπαγάνδα του ιμπεριαλιστικού πολέμου και η ελληνική εμπλοκή

 

Ένας καθολικός πόλεμος προπαγάνδας βρίσκεται σε εξέλιξη αυτές τις μέρες από την κυβέρνηση, τα αστικά κόμματα και επιτελεία, τα ΜΜΕ, με στόχο να θολώσουν τις πραγματικές αιτίες και τους ενόχους του ιμπεριαλιστικού πολέμου, να νομιμοποιηθεί η ελληνική εμπλοκή και να ταυτιστεί ο λαός με τις πολεμικές ιαχές της αστικής τάξης και των ΑμερικανοΝΑΤΟικών συμμάχων της.
Ο «Ριζοσπάστης» συγκέντρωσε τα βασικά επιχειρήματά τους και δίνει απάντηση.

«Η ΕΕ επέστρεψε»
κι αυτό είναι καλό για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή

🔘  Η ΕΕ επέστρεψε με τον πόλεμο στην Ουκρανία! Οσο ενισχύεται η κοινή πολιτική άμυνας, τόσο θα δυναμώνει ο ρόλος της ως παράγοντα ασφάλειας και σταθερότητας.

🔺 Από πού ακριβώς «επέστρεψε» η ΕΕ; Μήπως από το μέτωπο της Γιουγκοσλαβίας, όπου το 1999 πρωτοστάτησε στους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς, με σοσιαλδημοκρατικές μάλιστα κυβερνήσεις στην πλειοψηφία των κρατών - μελών της; Μήπως από την ιμπεριαλιστική εκστρατεία στο Αφγανιστάν, όπου επί 20 χρόνια διατηρούσε στρατεύματα κατοχής μαζί με τους Αμερικανούς;
Μήπως από τη Συρία, όπου συμμετείχε ενεργά στην «αντιτρομοκρατική εκστρατεία», ή από τη Λιβύη, όπου επίσης έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην επέμβαση που ευθύνεται για το σημερινό χάος; Μήπως επέστρεψε από την Αφρική, όπου στρατεύματα ευρωπαϊκών κρατών, όπως η Γερμανία, δίνουν μάχες για τα συμφέροντα των μονοπωλίων τους απέναντι στα ρωσικά και στα κινεζικά;

Η ΕΕ δεν «επέστρεψε», γιατί δεν έλειψε ποτέ από τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και τους πολέμους. Ηταν πάντα παρούσα, ως «πυλώνας» του ΝΑΤΟ, αφού τα 21 από 30 μέλη της ευρωατλαντικής συμμαχίας είναι και κράτη - μέλη της.

Τώρα μιλάνε για το «τέλος των ανταγωνισμών» στο εσωτερικό της και την αρχή μιας «νέας εποχής», με ταχύτερα βήματα στην πολιτική και στρατιωτική ενοποίηση. Κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ λένε μάλιστα ότι μια πιο «αυτοτελής εξωτερική πολιτική» της ΕΕ μπορεί να λειτουργήσει «εξισορροπητικά» στις ΗΠΑ, «για την ειρήνη και τη σταθερότητα» στην περιοχή.

«Κάθε βήμα που ενισχύει τη συνοχή της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας της ΕΕ ενισχύει τον πραγματικό αντίπαλο των εργαζομένων, τη δικτατορία του κεφαλαίου. Εμβάθυνση της ενοποίησης της ΕΕ σημαίνει ενίσχυση των ενιαίων μηχανισμών για την εφαρμογή ενιαίων αντιδραστικών κατευθύνσεων σε βάρος των λαών», σημείωναν οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 21ο Συνέδριο και αυτό επιβεβαιώνει η πείρα των λαών, ειδικά τα τελευταία 30 χρόνια.

Η υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ οδήγησε σε «περισσότερη Ευρώπη» και σηματοδότησε την κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης σε όλα τα μέτωπα (εργασιακά, ασφαλιστικό, κ.τ.λ.). Η ΟΝΕ και το κοινό νόμισμα ήταν το όχημα για την καθήλωση των μισθών στο όνομα της ανταγωνιστικότητας, ενώ συνοδεύτηκε και από το περίφημο Σύμφωνο Σταθερότητας.
Η Συνθήκη του Σέγκεν έφερε νέα μέτρα και μηχανισμούς ελέγχου και καταστολής, ενώ το Ευρω-Σύνταγμα καθιερώνει ως «ιερή» και «ανεπίστρεπτη» τη δικτατορία των μονοπωλίων στα κράτη - μέλη της ΕΕ, παίρνοντας επιπλέον μέτρα για τη θωράκισή της από τον εχθρό λαό.
Σήμερα, στο ευρωπαϊκό έδαφος, με συμμετοχή όλων των κρατών - μελών, ξεδιπλώνεται το ΝΑΤΟικό σχέδιο για την περικύκλωση της Ρωσίας και την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» των Βαλκανίων, που ρίχνει λάδι στη φωτιά των ανταγωνισμών και σωρεύει καύσιμη ύλη για πολέμους όπως αυτόν στην Ουκρανία. Χέρι χέρι με την αντιλαϊκή κλιμάκωση στο εσωτερικό, η παραπέρα ενοποίηση και διεύρυνση της ΕΕ συμπληρώνεται και από αναβαθμισμένους ρόλους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, συμμετοχή σε νέες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και αποστολές.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι σβήνουν και οι μεταξύ τους αντιθέσεις. Είναι όλοι μαζί στο τσάκισμα του λαού και τσακώνονται μεταξύ τους - και με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα - για τη μοιρασιά της λείας.
Η παραπέρα ενοποίηση της ΕΕ στην εξωτερική πολιτική και στην άμυνα σημαίνει μεγαλύτερη στρατιωτικοποίηση της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, ένταση του αντικομμουνισμού, νέοι μηχανισμοί καταστολής και κλιμάκωση της πολεμικής προετοιμασίας. Σημαίνει μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες, που θα πληρώσουν οι λαοί, για να μπορεί η ΕΕ στον παγκόσμιο ανταγωνισμό που δυναμώνει να υπερασπίζεται με μεγαλύτερη «αυτοτέλεια» τα ιδιαίτερα συμφέροντα των μονοπωλιακών της ομίλων, σε βάρος των λαών.

Η στάση της Ελλάδας είναι έκφραση αλληλεγγύης
στην αμυνόμενη Ουκρανία απέναντι στη Ρωσία που επιτίθεται

🔘  Η Ρωσία είναι ο επιτιθέμενος και η Ουκρανία ο αμυνόμενος. Εμείς πρέπει να σταθούμε στο πλευρό αυτού που αμύνεται, να δείξουμε αλληλεγγύη.

🔺 Το γεγονός της απαράδεκτης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, με τις δραματικές συνέπειές της για τον ουκρανικό λαό, όπως και τα νέα δεινά που συσσωρεύει και για τον ρωσικό λαό, δεν μπορεί να κρύψει ότι δεν προέκυψε ξαφνικά στις 24 Φλεβάρη 2022 αλλά είναι ένα κρίσιμο επεισόδιο σε ένα σίριαλ αντιπαραθέσεων ανάμεσα σε ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ από τη μια και τη Ρωσία από την άλλη, με την Ουκρανία και τον λαό της στη μέση ως σάκο του μποξ. Πρόκειται για μια πάλη μεταξύ ληστών για σφαίρες επιρροής και γεωστρατηγικά «πλεονεκτήματα», για μερίδια αγορών, πρώτες ύλες, ενεργειακά σχέδια, και σε μια τέτοια πάλη πολύ μικρή σημασία έχει το «ποιος το ξεκίνησε». Πόσο μάλλον ο λαός με αυτό το κριτήριο να διαλέξει ληστή...

Ο λαός της Ουκρανίας δέχεται επίθεση εδώ και χρόνια και από τα δύο στρατόπεδα των αντιμαχόμενων, από τα τμήματα της δικής του αστικής τάξης που παλεύουν στο εσωτερικό της χώρας για το με ποια συμμαχία θα πάνε. Από τη μία ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, που εδώ και χρόνια προχωρούν επιθετικά και συστηματικά το σχέδιο οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής περικύκλωσης της Ρωσίας. Σε αυτό το σχέδιο «ανακατεύουν» την Ουκρανία από το 2004 και την περιβόητη «πορτοκαλί επανάσταση», και γι' αυτά τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα δεν είχαν κανένα πρόβλημα να αιματοκυλίσουν τον λαό της χώρας το 2013 - 2014, να στηρίξουν με κάθε τρόπο την πραξικοπηματική ανατροπή του τότε Προέδρου της Ουκρανίας, αξιοποιώντας παραστρατιωτικούς μηχανισμούς και φασιστικές ομάδες, για να δέσουν τη χώρα πιο στενά στο ευρωατλαντικό άρμα. Με τη στήριξή τους οι κυβερνήσεις της Ουκρανίας επιτέθηκαν στους ρωσόφωνους και στα δικαιώματα των μειονοτήτων.

Από την άλλη, η καπιταλιστική Ρωσία επιχειρεί εδώ και χρόνια με όλα τα μέσα να ανακτήσει το «χαμένο έδαφος» στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό με τη Δύση, ενισχύει και εκσυγχρονίζει το οπλοστάσιό της, προωθεί τα δικά της σχέδια καπιταλιστικής ενοποίησης σε εδάφη της πρώην ΕΣΣΔ, εκμεταλλευόμενη την ύπαρξη ρωσόφωνων πληθυσμών πραγματοποιεί επεμβάσεις σε αυτά. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο προχώρησε στην ένταξη της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, στήριξε τους αυτονομιστές του Ντονμπάς και τώρα προχώρησε στην αναγνώριση της «ανεξαρτησίας» των λεγόμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, στο όνομα της προστασίας των οποίων εξαπέλυσε την τρέχουσα εισβολή στην Ουκρανία. Και η Ρωσία άλλωστε, που εισέβαλε, υποστηρίζει ότι επενέβη γιατί απειλούνταν, ότι αμύνεται απέναντι στη ΝΑΤΟική απειλή.

Η «αλληλεγγύη στον αμυνόμενο», που αναμασούν όλα τα αστικά επιτελεία στη χώρα μας, είναι ψέμα, είναι πρόσχημα για τη βαθύτερη εμπλοκή της Ελλάδας σε αυτήν την ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση, γίνεται για λογαριασμό του ενός στρατοπέδου ληστών, αυτού του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, με το οποίο πάει χέρι χέρι η ελληνική αστική τάξη. Τίποτα από αυτά δεν έχει σχέση με την προστασία του ουκρανικού λαού, ίσα ίσα όλα ρίχνουν κι άλλο λάδι στη φωτιά των ανταγωνισμών, συσσωρεύουν νέα καύσιμη ύλη για ακόμα πιο γενικευμένη ανάφλεξη.
Η αληθινή αλληλεγγύη και υπεράσπιση του λαού της Ουκρανίας είναι ο αγώνας σε κάθε χώρα ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, η πάλη ενάντια στην εμπλοκή της κάθε χώρας σε αυτόν. Είναι η καταδίκη της στρατιωτικής επέμβασης της Ρωσίας αλλά και η καταδίκη των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, που πυροδοτούν αυτόν τον πόλεμο και σπρώχνουν την Ουκρανία στον όλεθρο. Είναι η στάση των κομμουνιστών ευρωβουλευτών, που καταψήφισαν το «ουκρανικό μνημόνιο» στην Ευρωβουλή γιατί «δένει χειροπόδαρα» τον λαό της Ουκρανίας σε απαράδεκτες οικονομικές και πολιτικές δεσμεύσεις. Είναι ο αγώνας για να συντονιστεί η πάλη των λαών ώστε αυτοί να δώσουν τη διέξοδο από τον πόλεμο, βάζοντας στο στόχαστρο τον πραγματικό τους αντίπαλο, τις αστικές τάξεις τους, τις κυβερνήσεις τους και τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες.

Δεν έπρεπε η Ελλάδα να στείλει
στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία, αφού
δεν το ζήτησαν επίσημα ΝΑΤΟ και ΕΕ

🔘  Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει «να στηρίξουμε την Ουκρανία με ανθρωπιστική βοήθεια, όχι με πολεμικό υλικό, αφού αυτό δεν εμπίπτει στις συμβατικές υποχρεώσεις της χώρας από τη συμμετοχή της σε ΝΑΤΟ και ΕΕ». Υπάρχει ...«ολίγον εμπλοκή» στον πόλεμο;

🔺  Ο ΣΥΡΙΖΑ δίνει ρεσιτάλ υποκρισίας και κοροϊδίας. Γιατί την ίδια ώρα που υιοθετεί όλα τα προσχήματα για την εμπλοκή της χώρας στο νέο αυτό ιμπεριαλιστικό μακελειό «σβήνοντας» τις ευθύνες ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, την ώρα που «ξεπλένει» ξεδιάντροπα τον ρόλο της ΕΕ και πρώτα πρώτα των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων στον πόλεμο και ζητάει την ενεργότερη εμπλοκή της, την ώρα που ο πρόεδρός του λέει στη Βουλή ότι «κατανοώ πλήρως τις συμβατικές υποχρεώσεις που έχει η χώρα και στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στο ΝΑΤΟ», λέει ότι μπορεί τάχα να υπάρχει ταυτόχρονα και «ολίγον εμπλοκή» στα ευρωατλαντικά σχέδια.
Οσο όμως κι αν ζητάει να ελέγξει αν το «δελτίο αποστολής» του πολεμικού εξοπλισμού έχει τις επίσημες σφραγίδες ΝΑΤΟ και ΕΕ, αυτός στέλνεται στην Ουκρανία μέσα σε αυτό το πλαίσιο.

Με το ίδιο σκεπτικό άλλωστε οι τεράστιοι εξοπλισμοί και μέσα που συγκεντρώνονται στην περιοχή με την ενεργοποίηση των ΝΑΤΟικών και ευρωενωσιακών μηχανισμών και «πρωτοκόλλων» - με ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο και της αποστολής και τμημάτων από τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις στο πλαίσιο των «συμβατικών υποχρεώσεων» - είναι δικαιολογημένοι. Με το ίδιο σκεπτικό η αξιοποίηση όλων των υποδομών, από τη Σούδα και τη Λάρισα μέχρι την Αλεξανδρούπολη, ως ορμητηρίου από τους ΑμερικανοΝΑΤΟικούς, με βάση τις συμφωνίες που και οι ίδιοι υπέγραψαν φαρδιά-πλατιά, είναι δικαιολογημένη.

Κι αν αύριο αποφασίσουν το ΝΑΤΟ, η ΕΕ να στείλουν μάχιμες δυνάμεις και στρατό στην πρώτη γραμμή, τότε προφανώς για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα.
Οπως προφανώς δεν υπήρχε και κανένα πρόβλημα ούτε στη Γιουγκοσλαβία, στη Συρία, στη Λιβύη, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, όπου οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και η συμμετοχή της χώρας μας σε αυτές έγιναν με «πάσα επισημότητα» και με ΝΑΤΟική βούλα.

Ας αφήσουν λοιπόν τα σάπια: Το «δόγμα» της εμπλοκής στα ευρωατλαντικά σχέδια για να αναβαθμίσει η αστική τάξη τα συμφέροντά της, αυτό το «δόγμα» που στηρίζουν όλα τα αστικά κόμματα, όχι μόνο δεν έχει αλλάξει αλλά αντίθετα «λάμπει» σε όλο του το μεγαλείο και σε αυτόν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον λαό μας.
Ούτε βέβαια και οι υποτιθέμενες «διπλωματικές λύσεις», οι συμφωνίες και οι εύθραυστοι συμβιβασμοί των ιμπεριαλιστών, τους οποίους ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζει ως δήθεν το αντίθετο του ιμπεριαλιστικού πολέμου, είναι τέτοιες: Αντίθετα, είναι η «άλλη όψη» του νομίσματος των ανταγωνισμών στις πλάτες των λαών. «Προέκτασή» τους είναι οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και επεμβάσεις, που στην αμέσως επόμενη στροφή δίνουν τη σκυτάλη στην ιμπεριαλιστική «ειρήνη» με το πιστόλι στον κρόταφο των λαών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ βέβαια τα ξέρει όλα αυτά. Απλά ξεπατικώνοντας όλα τα κόλπα της βρώμικης σοσιαλδημοκρατίας, δεν θέλει να αφήσει εντελώς «ξεκρέμαστο» ένα προοδευτικό, αριστερό ακροατήριο, που δεν του έχει γυρίσει ακόμα την πλάτη. Επιστρατεύει τέτοια κόλπα - αντάξια της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ που το πρωί έδινε τις υποδομές της χώρας για να βομβαρδίζεται ο λαός του Ιράκ και το απόγευμα «διαδήλωνε» κατά του πολέμου - για να στρατεύσει κάτω από δήθεν «φιλειρηνικό» μανδύα τμήματα του λαού στην πολιτική που οδηγεί στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την εμπλοκή.

Ο αναθεωρητισμός της Ρωσίας
"δίνει ιδέες" στην Τουρκία
και απειλεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας

🔘  Εχθρός μας είναι ο αναθεωρητισμός. Αν κυριαρχήσει, θα τον βρούμε μπροστά μας στο Αιγαίο και στην Κύπρο από την Τουρκία. Πώς θα ζητήσουμε τότε στήριξη από τους συμμάχους μας αν εμείς δεν στηρίξουμε τώρα την Ουκρανία;

🔺 Είναι πρόκληση για τον λαό μας το παραμύθι ότι η μεγαλύτερη εμπλοκή της χώρας στα ΝΑΤΟικά σχέδια τη θωρακίζει δήθεν απέναντι στην επιθετικότητα της... συμμάχου Τουρκίας.
Όσοι το διακινούν κάνουν πως δεν είδαν ότι είναι ακριβώς τα ΝΑΤΟικά σχέδια στην περιοχή και η προσπάθεια για τη διασφάλιση της ΝΑΤΟικής συνοχής, στο πλαίσιο του σφοδρού ανταγωνισμού με Ρωσία και Κίνα, αυτά που «βάζουν ιδέες» και δίνουν αέρα στα πανιά των απαράδεκτων διεκδικήσεων της Τουρκίας.

Η συζήτηση στη Βουλή, με την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ να συμφωνούν στην «ανάγκη» επιτάχυνσης των διευθετήσεων στο Αιγαίο, λόγω της «νέας κατάστασης» που προκαλεί ο πόλεμος στην ευρύτερη περιοχή, είναι αποκαλυπτική. Από τη μια «δείχνουν» ως κίνδυνο για τα κυριαρχικά δικαιώματα τον «αναθεωρητισμό» της τουρκικής αστικής τάξης και από την άλλη «τρέχουν» να κλείσουν τα ανοιχτά μέτωπα στα Ελληνοτουρκικά με ΝΑΤΟική «ομπρέλα», ώστε να θωρακίζεται από τους ανταγωνιστές η νοτιοανατολική πτέρυγα της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας.
Κάνουν πως δεν είδαν το ΝΑΤΟ - που με τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις του από τα Βαλκάνια έως τη Μ. Ανατολή «διδάσκει» αναθεωρητισμό και επαναχάραξη συνόρων εδώ και δεκαετίες - να κάνει τον «Πόντιο Πιλάτο» ή ευθέως να στηρίζει όλες τις επιθετικές ενέργειες και προκλήσεις της τουρκικής ηγεσίας, όταν αυτή εισέβαλε στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη ως «ανάχωμα» στη Ρωσία και, βέβαια, όταν μόλις δύο χρόνια πριν παραβίαζε τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου και το ΝΑΤΟ έστηνε μηχανισμούς διευθέτησης των «διαφορών».

Η πείρα δείχνει άλλωστε πως η διαχρονική στήριξη που έχουν προσφέρει οι ελληνικές κυβερνήσεις στις ΝΑΤΟικές επεμβάσεις και σχέδια συνυπάρχει με την αναβάθμιση των διεκδικήσεων της τουρκικής ηγεσίας σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Δεν έχει κανείς παρά να κοιτάξει μόνο τα τελευταία χρόνια: Η εμπλοκή στα σχέδια ΗΠΑ - ΝΑΤΟ «απογειώθηκε» με τις συμφωνίες που υπέγραψαν ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ με τις ΗΠΑ, και το ίδιο και οι αμφισβητήσεις της Τουρκίας και οι αμερικανοΝΑΤΟικές παρεμβάσεις προκειμένου να τρέξουν μια ώρα αρχύτερα οι επικίνδυνες «διευθετήσεις».
Αλλά και η ιστορική πείρα μιλάει για τα παραμύθια τους: Με την κατοχή της Κύπρου με τις πλάτες των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, με τα Ιμια και τις συμφωνίες που ακολούθησαν, με το «γκριζάρισμα» του Αιγαίου, εκεί όπου το ΝΑΤΟ δεν αναγνωρίζει σύνορα, δίνοντας κι άλλο «αέρα στα πανιά» των απαράδεκτων διεκδικήσεων της Τουρκίας που πλέον έχει φτάσει να αμφισβητεί ως και την κυριαρχία των ελληνικών νησιών.

Μάλιστα, η κυβέρνηση και τα αστικά επιτελεία επιστρατεύουν τελευταία και τον απαράδεκτο όρο του «ΝΑΤΟικού εδάφους» που ανοίγει πολύ επικίνδυνους δρόμους σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, μια «κερκόπορτα» ώστε - όπως λένε ήδη για τις θαλάσσιες και εναέριες ζώνες - αύριο-μεθαύριο να απαιτηθεί και η συνδιαχείριση με το ΝΑΤΟ επιδιαιτητή και στο «ΝΑΤΟικό έδαφος».

Γι' αυτό και η μεγαλύτερη συμβολή απέναντι στον αναθεωρητισμό και την προκλητικότητα της τουρκικής αστικής τάξης, τα σχέδια για αλλαγές συνόρων, δεν είναι το βαθύτερο μπλέξιμο στα ΝΑΤΟικά σχέδια που τα τροφοδοτούν, αλλά να δυναμώσει, μαζί και με τον τουρκικό λαό, η πάλη για αποδέσμευση από την ιμπεριαλιστική συμμαχία του ΝΑΤΟ και όλες τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, με τους λαούς να έχουν την εξουσία.

Πρέπει να πληρώσουμε το "τίμημα της ελευθερίας"

🔘  Η εμπλοκή μας στον πόλεμο είναι αυτονόητη, επειδή αυτό είναι το τίμημα της ελευθερίας. Στο τέλος του δρόμου βρίσκονται η ασφάλεια και σταθερότητα, η ενεργειακή και γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας.

🔺 Ο λαός καλείται να στηρίξει τη βαθύτερη ελληνική εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και πολέμους με χρεοκοπημένες υποσχέσεις ότι στην άκρη του τούνελ υπάρχει φως για την αναβάθμιση της Ελλάδας στον ενεργειακό και γεωπολιτικό χάρτη. Ποιο «τίμημα» καλείται όμως να πληρώσει, πέρα από τον μόνιμο κίνδυνο να αποτελέσει στόχο και θύμα στρατιωτικών αντιποίνων από τους αντίπαλους του ΝΑΤΟ;

Οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου και της ελληνικής εμπλοκής είναι ήδη εδώ για τον λαό.

• Είναι τα 4 δισ. ευρώ των ΝΑΤΟικών εξοπλισμών, τους οποίους πλέον η κυβέρνηση συνδέει ανοιχτά με την υπεράσπιση του «ΝΑΤΟικού εδάφους», που καμιά σχέση δεν έχει με την άμυνα της χώρας. Αντίθετα, καλλιεργεί το έδαφος στην τουρκική αστική τάξη να κλιμακώνει την πολιτική των αμφισβητήσεων και των γκρίζων ζωνών, όπως έκανε και στο Αιγαίο, το οποίο βαφτίστηκε ΝΑΤΟική θάλασσα και «ενιαίος επιχειρησιακός χώρος» του ΝΑΤΟ. Πανάκριβο στρατιωτικό υλικό έχει σταλεί ως «πολεμική βοήθεια» στην Ουκρανία και έπεται συνέχεια, αφού η κυβέρνηση έχει αφήσει ανοιχτό να στείλει μέχρι και πολεμικά αεροσκάφη.
• Είναι οι πολεμικές ανατιμήσεις στο φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, που έχουν εκτοξεύσει τις τιμές τους σε ρεκόρ δεκαετίας, συμπληρώνοντας τις μεγάλες αυξήσεις από την απελευθέρωση της αγοράς Ενέργειας και την «πράσινη» ανάπτυξη. Το τίμημα των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και του πολέμου είναι το ακριβότερο ρεύμα, η μεγαλύτερη ενεργειακή φτώχεια, οι τιμές - φωτιά σε μετακινήσεις και βασικά αγαθά, με τον πληθωρισμό να τρέχει τον προηγούμενο μήνα στα επίπεδα ρεκόρ του 6,3%.
• Είναι ο δημοσιονομικός λογαριασμός του πολέμου, που η αποπληρωμή του έχει ήδη αρχίσει. Αρκεί να διαβάσει κανείς την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις κατευθυντήριες γραμμές για το 2023, για την «ανάγκη προσαρμογής των δημοσιονομικών πολιτικών ως αντίδραση στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες» και «επικαιροποίηση ανάλογα με τις ανάγκες». Ο λαός πλήρωσε την καπιταλιστική ανάπτυξη και κρίση. Τώρα του φορτώνουν και το δίδυμο αδερφάκι τους, τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ηδη οι υπέρογκες πολεμικές δαπάνες για τη θωράκιση του ΝΑΤΟικού «συστήματος ασφάλειας» δημιουργούν νέα τεράστια κρατικά ελλείμματα και χρέη, που θα πληρώσουν μέχρι δεκάρας οι λαοί.
• Είναι οι επιπτώσεις από τις κυρώσεις και τα αντίμετρα που επιβάλλουν εκατέρωθεν τα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα και καταλήγουν κι αυτές στην τσέπη του λαού. Για παράδειγμα, οι ξενοδοχοϋπάλληλοι και οι βιοπαλαιστές είναι αυτοί που θα πληρώσουν ακριβότερα τις συνέπειες στον Τουρισμό, αφού 600.000 Ρώσοι και Ουκρανοί δεν θα έρθουν φέτος στη χώρα. Το έργο το έχουν ξαναδεί και οι βιοπαλαιστές αγρότες που πλήρωσαν τη νύφη για τις κυρώσεις του 2014. Πέρα από τα ακριβότερα καύσιμα, αγροτικά εφόδια και πρώτες ύλες, με τα οποία ήταν αντιμέτωποι και πριν από τον πόλεμο, η ζημιά θα είναι ακόμα μεγαλύτερη, αν υπολογίσει κανείς ότι το εμπάργκο που επιβλήθηκε τότε στη Ρωσία από την ΕΕ, τους στοιχίζει περί τα 160 εκατομμύρια κάθε χρόνο!

Από την άλλη βέβαια, στη σκιά του πολέμου, επιταχύνεται ο σχεδιασμός για μεγάλες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα, με στόχο και την απεξάρτηση της ΕΕ από το ρώσικο αέριο. Σ' αυτόν τον σχεδιασμό η ελληνική αστική τάξη επιδιώκει να αναβαθμιστεί, από τη μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό και διακομιστικό κόμβο, με την κατασκευή νέων ενεργειακών υποδομών στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, τη χάραξη νέων δρόμων για τη διοχέτευση φυσικού αέριου στην Ευρώπη, τη μεγαλύτερη συμμετοχή του ελληνόκτητου εφοπλιστικού στόλου στην παγκόσμια μεταφορά του LNG.

Τι θα κερδίσει απ' όλα αυτά ο λαός; Απολύτως τίποτα! Το δείχνει η πείρα από τη μέχρι τώρα συμμετοχή στον αμερικανοΝΑΤΟικό ενεργειακό σχεδιασμό: Αγωγοί φτιάχτηκαν, τερματικοί σταθμοί σχεδιάστηκαν, συμμαχίες έγιναν, δρόμοι χαράχτηκαν, όμως ο λαός πληρώνει πανάκριβα το ρεύμα, η ενεργειακή φτώχεια μεγαλώνει, χιλιάδες απολύσεις γίνονται στον ενεργειακό τομέα.

Υπάρχει άλλωστε και το παράδειγμα της Ουκρανίας, η οποία αποτελεί ενεργειακό και διακομιστικό κόμβο στα όρια της Ευρασίας, αλλά ούτε σταθερότητα, ούτε ασφάλεια, ούτε ευημερία έφερε στον λαό της. Αντίθετα, τον έριξε στη λάβα του πολέμου...

Με την εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο
είμαστε στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας»

🔘  Με την εμπλοκή στον πόλεμο είμαστε στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας», γιατί υπερασπιζόμαστε το διεθνές δίκαιο, τη δημοκρατία, την ελευθερία απέναντι στην απολυταρχία. Καθήκον κάθε προοδευτικού ανθρώπου είναι να σταθεί στην από 'δώ πλευρά...

🔺 Η «σωστή πλευρά» της Ιστορίας για τον λαό δεν είναι να διαλέξει στρατόπεδο ληστών, να δείξει ανοχή ή να στηρίξει τα πολεμοκάπηλα σχέδια των ιμπεριαλιστών. Δεν είναι να διαλέξει τη στοίχιση με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ ή με τη Ρωσία. Κανένα «διεθνές δίκαιο» δεν υπερασπίζονται οι κυβερνήσεις που βουτάνε στο αίμα τους λαούς, είτε με το ένα είτε με το άλλο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, υπηρετείται η «απολυταρχία» των μονοπωλίων, η δικτατορία του κεφαλαίου.

Για τις κυβερνήσεις και τα κόμματα της αστικής τάξης, για τα κράτη και τις συμμαχίες τους, η «Ιστορία» γράφεται με το αίμα των λαών, κι αυτό το έχουν βιώσει οι λαοί όλου του κόσμου ιδιαίτερα τα τελευταία 30 χρόνια: «Ιστορία» έγραψαν η ΕΕ και το ΝΑΤΟ, με τη συνδρομή όλων των κυβερνήσεων - μελών τους, που πριν ακόμα σταματήσουν το χειροκρότημα για την ανατροπή του σοσιαλισμού έπνιξαν στο αίμα δύο φορές τα Βαλκάνια, άλλες δύο φορές το Ιράκ, το Αφγανιστάν, αργότερα τη Συρία, τη Λιβύη κ.ο.κ.

Σε όλες αυτές τις «ιστορικές στιγμές», η αστική τάξη της χώρας, οι κυβερνήσεις και τα κόμματά της, όλοι μαζί «ζυγισμένοι - στοιχισμένοι» βρέθηκαν στην ίδια «πλευρά» της Ιστορίας, συντάχθηκαν με το έγκλημα και τη βαρβαρότητα, με την πιο ακραία εκδοχή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Οι «ιστορικές στιγμές» για την αστική τάξη είναι αυτές που μπλέκουν τον λαό στο κουβάρι των αντιθέσεων, φέρνουν το σπίρτο όλο και πιο κοντά στο φιτίλι, όπως έγινε τα τελευταία χρόνια με τη Συμφωνία των Πρεσπών, τη στρατηγική συμφωνία ΗΠΑ - Ελλάδας, την ελληνογαλλική συμφωνία.

Ολοι οι παραπάνω είναι στη μία «πλευρά» της Ιστορίας, στην ίδια πλευρά με τους εκμεταλλευτές, τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Στην άλλη πλευρά είναι το δίκιο των λαών, κι εδώ μπαίνει το πραγματικό δίλημμα: `Η με τους ιμπεριαλιστές ή με τους λαούς! Η «σωστή πλευρά της Ιστορίας» στο δίλημμα αυτό απαντάει απερίφραστα: «Με τους λαούς!», κι εκεί βρίσκεται η πραγματική πρόοδος για την κοινωνία:

• Στην άρνηση να διαλέξει ο λαός φονική μηχανή που θα εξαπολύσει το μακελειό.
• Στην απόρριψη κάθε προσχήματος για τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις όπως και για την εμπλοκή σε αυτές.
• Στη μάχη μέσα στη χώρα μας για την απεμπλοκή από τον πόλεμο, για την αποδυνάμωση των στρατοπέδων που τον διεξάγουν, για να σωθεί ο λαός.
• Στον αγώνα για να μη χρησιμοποιείται ούτε σπιθαμή γης ως ορμητήριο επιδρομών, για να μην ενισχύεται κανένα από τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα.

Η «σωστή πλευρά» της Ιστορίας είναι αυτή που φέρνει τους λαούς πιο κοντά στο δικό τους μέλλον: Με την πάλη για αποδέσμευση από τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, για να κάνουν οι εργαζόμενοι κουμάντο στον τόπο τους, μέσα από τη δική τους εξουσία. Αυτή είναι η «πλευρά» που κάνει τους λαούς «εγγυητές» της ειρήνης, της αδερφοσύνης μεταξύ τους, των αμοιβαίων επωφελών σχέσεων, και όχι να σέρνονται πίσω από σχέδια καταλήστευσης του πλούτου τους «με το πιστόλι στον κρόταφο».

Κούλουμα με την παραδοσιακή ταραμοσαλάτα της λαϊκής οικογένειας –ενώ ο πόλεμος καλά κρατεί…

Το να μιλάς για φαΐ όταν ο κόσμος καίγεται, τούτη τη μαύρη στιγμή για την ανθρωπότητα, ενώ μαίνεται η ιμπεριαλιστική σύγκρουση μάλλον κόβει την όρεξη.
Νέες εκρήξεις στο Κίεβο –μόλις τώρα, σφοδροί βομβαρδισμοί στη Μαριούπολη - οι ρωσόφωνοι πολιτοφύλακες της αυτοανακηρυγμένης «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ» υποστήριξαν ότι «συνεχίζουν την πολιορκία της, ενώ έχουν πάρει τον έλεγχο 36 οικισμών που ελέγχονταν προηγουμένως από τις ουκρανικές δυνάμεις ασφαλείας» ...το τελευταίο 24ωρο κατέλαβαν την Κρασνόβκα και τη Νοβοκρασνόβκα ονόματα ...ονόματα που συνοδεύονται με εκατοντάδες –κάθε φορά νεκρούς και χιλιάδες ξεριζωμένους.
Το τεράστιο κομβόι των ρωσικών στρατευμάτων παραμένει τα περίχωρα του Κίεβου, αναμένοντας τις εντολές για την τελική επίθεση, για την οποία προετοιμάζονται και οι ουκρανικές δυνάμεις, στήνοντας οδοφράγματα και αντιαρματικά εμπόδια στους κεντρικούς δρόμους της πόλης.
Στο Χάρκοβο, οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν τον βομβαρδισμό, με ουκρανικές πηγές να ισχυρίζονται ότι πλέον χρησιμοποιεί και -απαγορευμένες- βόμβες διασποράς σε κατοικημένες περιοχές.
Την ίδια ώρα, στην πόλη, που αποτελεί και μεγάλο εκπαιδευτικό κέντρο με χιλιάδες ξένους φοιτητές, είναι σε εξέλιξη η μία τεράστια επιχείρηση εκκένωσης. Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι στέλνει 130 λεωφορεία για να απομακρύνει Ινδούς φοιτητές που έχουν εγκλωβιστεί στην πόλη, αλλά και στο γειτονικό Σούμι και να τους μεταφέρει στο ρωσικό Μπέλγκοροντ.
Στην Οδησσό, φωτογραφίες και βίντεο που αναρτώνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δείχνουν χιλιάδες κατοίκους να συνωστίζονται στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης, προσπαθώντας να διαφύγουν, καθώς πληθαίνουν οι πληροφορίες ότι οι ρωσικές χερσαίες δυνάμεις, μετά το Μικολάγεφ, θα επιτεθούν και στο μεγαλύτερο λιμάνι της Ουκρανίας, ταυτόχρονα με την αμφίβια επίθεση από το ρωσικό ναυτικό.

Πέρασαν για πάντα οι παλιές ιδέες, οι παλιές αγάπες, οι κραυγές...
όταν τα γιοφύρια πίσω μας θα κόβονται, θα είμ΄ εκεί να σας θυμίζω τις μέρες τις παλιές

Μια αναζήτηση στο διαδίκτυο σχετικά με την εκλεκτή σαρακοστιανή γεύση, μας ενημερώνει πως κάποιοι λένε ‑με σιγουριά, ότι «η κατσίκα δεν μασάει ταραμά» και άλλοι ότι «όχι μόνο μασάει αλλά φτύνει και τα κουκούτσια».
Ακολουθούν οι «επαΐοντες» (κοινώς ξερόλες) που λένε «τα δικά τους» σχετικά με το είδος και το χρώμα του ταραμά «ο λευκός ταραμάς δεν έχει την νοστιμιά του κόκκινου», μιλάνε για δήθεν παραδοσιακή ως dip! συνταγή, ταραμοσαλάτα μους με λάδι, «“συμβίωση” Μαγιονέζα, πατάτα — ψωμί, σε ένα “τρίο”» και άλλα ωραία.
Και φυσικά οι μετρ της ελληνικής γαστρονομίας και οι «τέλειες συνταγές για ταραμοσαλάτα από τους πιο γνωστούς σεφ», όπου μπορείτε να βρείτε πολλές παραλλαγές, ιδέες σερβιρίσματος, αλλά και σπόνσορες.

Εμείς, πιστοί στην παράδοση προτείνουμε την παρακάτω σερβιρισμένη ανάμεσα στα ντολμαδάκια,  τη φάβα, το χταπόδι, τον μπακαλιάρο, τις γαρίδες, τα χόρτα, τον χαλβά και ό,τι άλλο σηκώνει η όρεξή σας (και αντέχει η τσέπη σας)

Υλικά

• 400–500gr μπαγιάτικο ψωμί
• 200–250gr ταραμά
• χυμό από 2 λεμόνια
• Σταγόνες κρεμμυδιού (ή μέχρι ¹/₂ μεσαίο κρεμμύδι)
• 500 ml -«όσο πάρει» ελαιόλαδο extra
• πιπέρι
• άνηθος ψιλοκομμένος (προαιρετικά)
• γαρνίρισμα ελαιόλαδο 2–3 ελιές Καλαμών, μαϊντανός και (προαιρετικά) κάππαρη

Προετοιμασία — Παρασκευή

1. Έχετε προμηθευτεί τον ταραμά ‑σας προτείνουμε τον λευκό (ο κόκκινος είναι συνήθως βαμμένος) και έχετε προβλέψει για ψωμί, τουλάχιστον 2–3 ημερών (και μιας βδομάδας να είναι δε μας χαλάει)
2. Το ψωμί (της αρεσκείας σας, αλλά μη βάλετε παρακαλούμε «γερμανικά», πολύσπορα, ή σίκαλης ‑το σταρένιο είναι ό,τι καλύτερο) μουλιάζει καλά, στύβεται και καθαρίζεται από την κόρα του
3. Ρίχνετε στο γουδί ή στο mixer (όχι στο multi-blender) λίγο λάδι, ίσα-ίσα να μην κολλήσουν στα τοιχώματα τα υλικά (στυμμένη και τριμμένη με τα δάχτυλα ψίχα ψωμιού πιπέρι & ταραμάς + κρεμμύδι περασμένο στον τρίφτη ‑μη υπερβάλλοντας στην ποσότητα, μερικοί αρκούνται σε 2–3 σταγόνες) και τα δουλεύουμε έτσι για ~1λ, να αναμειχθούν καλά
4. Προσθέτουμε το χυμό του λεμονιού (προσοχή να μην το κάνετε «ξινήθρα»… όπως εγώ –μόνιμο σημείο τριβής με τη γυναίκα μου)
5. Ρίχνουμε σιγά-σιγά το λάδι (συνιστούμε να είναι 100% ένα καλό παρθένο ελαιόλαδο ‑μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και λίγο σπορέλαιο καλής ποιότητας αν τον προτιμάτε πιο ελαφρύ)
6. Συνεχίζουμε την ανάμειξη, μέχρις ότου «μελώσει» το μείγμα (αν χρησιμοποιούμε γουδί, πρέπει να «τραβιέται» προς τα πάνω από το γουδοχέρι)
7. Βάζουμε την ταραμοσαλάτα στο σκεύος που θα χρησιμοποιήσουμε για να βγει στο τραπέζι (ένα ή περισσότερα), αφήνουμε τουλάχιστον μια ώρα να «ξεκουραστεί» και να ενσωματώσει γεύσεις και χυμούς και πριν το σερβίρισμα κάνουμε το επιθυμητό γαρνίρισμα (απαραίτητες οι ελιές και λίγο σχέδιο με κλωστές ελαιόλαδου — ΚΑΛΗ σας ΟΡΕΞΗ!

🔶️  Δεν είμαστε ειδικοί στην ιχθυολογία, αλλά κάποια πράγματα είναι λίγο-πολύ γνωστά, όπως πχ. ότι η πρώτη ύλη είναι το επεξεργασμένο αυγοτάραχο (αυγά ψαριών, στη γνωστή μορφή που βρίσκουμε πολλές φορές και στα ψάρια που αγοράζουμε) κυπρίνου, μπακαλιάρου γκρι μουλίδας (θηλυκού κεφάλου), που για να συντηρηθούν έχουν παστωθεί και καπνιστεί. Ο ταραμάς από κέφαλο είναι πιο ακριβός, ενώ ο αντίστοιχος από μπακαλιάρο είναι ο πιο συνηθισμένος (με ελάχιστες διαφορές στη γεύση της ταραμοσαλάτας)
ℹ️  Ο κόκκινος ροζ ταραμάς 🐠  ‑που πολύ σπάνια δεν είναι νοθευμένος με χρώμα και άλλες προσμίξεις, περιέχει αυγά σε ποσοστό 50–60%, αντίθετα ο λευκός (ασημόλευκος) είναι «καθαρός» (100% αυγά) και γι αυτό ακριβότερος. Όσο για το ποια ταραμοσαλάτα είναι «νοστιμότερη», αυτό έχει σχέση όχι μόνο με τον ταραμά, αλλά και με όλα τα υπόλοιπα υλικά και κυρίως το είδος του ψωμιού, την ποιότητα του λαδιού, την ποσότητα του λεμονιού κλπ.
Η ταραμοσαλάτα φτιάχνεται από ταραμά που αναμιγνύεται με ελαιόλαδο, χυμό λεμονιού, μια αμυλώδη βάση (ψωμί ή πατάτα) και σε κάποιες περιοχές με αμύγδαλα, ενώ υπάρχουν παραλλαγές που συμπεριλαμβάνουν σκόρδο, φρέσκο κρεμμυδάκι, πιπεριές ή ξύδι αντί λεμονιού στην παρασκευή του. Παραδοσιακά, η ταραμοσαλάτα φτιάχνεται (φτιαχνόταν) στο γουδί με γουδοχέρι, με συνέπεια να έχει μια κοκκιώδη υφή.
Το χρώμα της ποικίλει από μπεζ σε ροζ, ανάλογα με την προέλευση του ταραμά και τη χρωστική που έχει προστεθεί.
Η ροζ εκδοχή της ‑υποστηρίζουν κάποιοι, είναι καθαρά προϊόν πρώιμου marketing: οι παραγωγοί του ταραμά την δεκαετία του ’50 πρόσθεσαν χρώμα για να κάνουν πιο ελκυστικό στο μάτι το προϊόν.
Οι περισσότερες ταραμοσαλάτες στο εμπόριο έχουν ροζ χρώμα, αλλά ‑κατά τη γνώμη μας, οι ποιοτικότερες είναι πάντοτε οι μπεζ-λευκές.

Σε σελίδα της Τουρκικής γαστρονομίας για τον «Tarama / Taramasalata» διαβάζουμε ότι, όπως υποδηλώνει το όνομα, «Tarama = Balık Yumurtası (αυγό ψαριού) + Salata» είναι το ορεκτικό των ελλήνων που γίνεται με βάση αυτό δηλ. με χαβιάρι ως κύριο συστατικό και που δεν μπορούμε να πούμε τίποτ’ άλλο από το ότι είναι απλά τέλειο.
Γίνεται με βραστές πατάτες ή βρεγμένο ψωμί, αρωματικές ουσίες, ελαιόλαδο και χυμό λεμονιού.
Μοιάζει με έναν μεζέ που κάνανε παλιά και στην Τουρκία, δεν μπορείτε πια να τον βρείτε εδώ, δοκιμάστε λοιπόν στην Ελλάδα αυτό το must πιάτο.
✔️  Γενικά, σ’ ό,τι αφορά την ταραμοσαλάτα, είμαστε παραπάνω από «must», μέχρι και η «theGuardian» έχει σχετικό αφιέρωμα🙃  How to make the perfect taramasalata

---

σσ. |> στη φωτο κεφαλίδας, η συνταγή είναι της 10ετίας του ’50,
όταν όλα μετριόντουσαν σε δράμια και οκάδες
κι ο ταραμάς είχε ακόμη «ίχνη από ίνας και λέπια»…