Σκαρικατζέρια, Καρκατζέλια, Λυκοκαντζαραίοι, Πλανήταροι…

«Έρχονται από τη γης από κάτω. Όλο το χρόνο πελεκούν με τα τσεκούρια να κόψουν το δένδρο που βαστάει τη γης , αλλά όταν κοντεύουν να το κόψουν έρχεται ο Χριστός και μονομιάς ξαναγίνεται το δένδρο και τότε τα δαιμόνια χιμούν στη γης επάνω και πειράζουν τους ανθρώπους»
| Νικόλαος Πολίτης

Σε προηγούμενο αφιέρωμα (Τρίγωνα κάλαντα μες στη γειτονιά …) μιλήσαμε για το «Σκαρκάντζαλο», ένα κούτσουρο που πρέπει να καίει στο τζάκι από την παραμονή των Χριστουγέννων έως τα Φώτα για να διώξει το κακό που δεν είναι άλλο από τους καλικάντζαρους που εκείνες τις μέρες βρίσκονται στη γη και πρέπει πάση θυσία να μείνουν έξω από το σπίτι

Οι καλικάντζαροι (μακρινοί απόηχοι των ειδωλολατρικών μεταμφιεσμένων γιορταστών και των τραγοπόδαρων χορευτών του Διονύσου), που σαν παράξενα μαλλιαρά troll υπάρχουν και σε λαϊκά έθιμα και δοξασίες άλλων χωρών κατά τη νεοελληνική παράδοση πριονίζουν όλο το χρόνο το δέντρο που κρατάει τη Γη (παραλλαγή του μυθικού Άτλαντα), κρυμμένοι στα βάθη της και μόλις ακούσουν κάλαντα και προετοιμασίες, παρατάνε το έργο τους και ανεβαίνουν στον απάνω κόσμο για να ξεφαντώσουν (ή από το φόβο μήπως τελικά η ετοιμόρροπη γη τους πλακώσει).

Έχουν διάφορες ονομασίες: Λυκοκαντζαραίοι, σκαρικατζέρια, καρκατζέλια, πλανήταροι (Κύπρος), Κάηδες (Σύμη), καλλισπούδηδες, χρυσαφεντάδοι (Πόντος), κωλοβελόνηδες, παρωρίτες ή παραωρίτες (πριν από το λάλημα του πετεινού), παγανά και με παρεμφερή ονόματα υπάρχουν και στους βαλκανικούς γείτονες λαούς, με χιλιάδες θρύλους και έθιμα, άλλοτε όντα υπαρκτά κι άλλοτε -καλά και κακά πνεύματα.
Σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία των χριστιανών τις μέρες αυτές τα «νερά είναι αβάφτιστα» κι οι καλικάντζαροι βγαίνουν από τη γη για να πειράξουν τους ανθρώπους τώρα που ο Χριστός είναι και εκείνος αβάφτιστος.

Ο λαός τους φαντάζεται με διάφορες μορφές κατά περιοχή με κοινό γνώρισμα την ασχήμια τους.
Κατά μια Αραχωβίτικη περιγραφή αυτοί είναι: «κακομούτσουνοι» και «σιχαμένοι», «καθένας τους έχει κι απόνα κουσούρι, άλλοι στραβοί, άλλοι κουτσοί, άλλοι μονόματοι, μονοπόδαροι, στραβοπόδαροι, στραβόστομοι, στραβοπρόσωποι, στραβομούρηδες, στραβοχέρηδες, ξεπλατισμένοι, ξετσακισμένοι και κοντολογής όλα τα κουσούρια και τα σακατιλίκια του κόσμου τα βρίσκεις όλα πάνω τους».

Έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά με άλλα «δαιμόνια» της ελληνικής υπαίθρου, που συμπεριφέρονται και ως καλικάντζαροι, με τη διαφορά ότι εκείνα εμφανίζονται στη διάρκεια όλης της χρονιάς όπως οι «Βουρκόλακες» (=Βρυκόλακες), «Βουρβούλακες», «Παγανοί», «Αερικά», «Ξωτικά», «Παρωρίτες» σε αντίθεση με τα «Τσιλικρωτά» (Καρδαμύλη Μάνης), «Καλιοντζήδες» (Ήπειρος), «Πλανήταροι» και «Πλανηταρούδια» (Κύπρος), «Κατσιάδες» (Χίος), «Κάηδες» και «Καλισπούδηδες» (Σάμος), «Κάηδες» αλλά και «Καημπίλιδες» (Κάρπαθος), «Σιβότες» και «Σιφώτες» (Καππαδοκία), κι ακόμη «Χρυσαφεντάδες» (Οινόη-Πόντος)

Είναι αρκετοί «επώνυμοι», καμιά εικοσαριά –ίσως και παραπάνω (κάποιοι τους μετράνε ακριβώς 18).
Αρχηγός τους είναι πάντα ο Μαντρακούκος, που είναι κουτσός κι άγριος και ο πιο επικίνδυνος απ’ όλη την ομάδα.
Και μετά ο Μαγάρας, με την τεράστια κοιλιά του, που μαγαρίζει φαγητά και γλυκά, ο Κωλοβελόνης (το λέει και τα’ όνομάτου -αδύνατος και σουβλερός) σαν μακαρόνι και περνά από κλειδαρότρυπες και χαραμάδες, ο Κοψαχείλης με τεράστια κοφτερά δόντια, που κρέμονται από το στόμα του –γενικά δυο παρόμοιοι δεν υπάρχουν, «ο καθένας στο είδος του»

• Ο Πλανήταρος πλανεύει τους ανθρώπους γιατί μπορεί να μεταμορφώνεται σε ζώο ή σε κουβάρι.
• Ο Μαλαγάνας θέλει πολύ προσοχή γιατί ξεγελάει τα παιδιά με γλυκόλογα και έτσι καταφέρνει να τους παίρνει τα γλυκά
• Του Μαλαπέρδα του αρέσει να κατουράει και στα φαγητά την ώρα που μαγειρεύονται. Γι’ αυτό νοικοκυρές προσοχή! Κλείνετε καλά το καπάκι της κατσαρόλας τους (εχθρός του η χύτρα ταχύτητας –μια φορά πήγε να μπει από τη βαλβίδα και τσουρούφλισε τη μαλαπέρδα του, οπότε δεν το ξαναπροσπάθησε).
• Ο Τρικλοπόδης έχει χταποδίσιο χέρι που το χώνει παντού και σκουντουφλάνε πάνω του οι άνθρωποι (ειδικότητά του να μπερδεύει τις κλωστές από το πλεχτό της γιαγιάς).
• Ο Μαγάρας έχει μια κοιλιά σαν τούμπανο και αφήνει τα πιο «εύοσμα» βρομερά αέρια στα φαγητά των ανθρώπων (αν εμφανιστεί στο τραπέζι σας τελειώσατε «άπαντες όλοι».
• Ο αρχηγός -αρχικαλικάντζαρος Μαντρακούκος είναι όλο «λούφα και παραλλαγή» την ημέρα κρύβεται στις μάντρες και τη νύχτα βγαίνει και πειράζει τις γυναίκες που περπατούν στο δρόμο (που πρέπει να φυλάγονται «μπρος και πίσω», ειδικά να προσέχουν τα νώτα τους γιατί εμφανίζεται από το πουθενά και μπαίνει σε δράση εκεί που δεν το περιμένεις.
  Και να πεις πως είναι κανένας παιδαράς –τότε χαλάλι που λέει ο λόγος!, είναι κοντόχοντρος, τραγοπόδαρος, καραφλός, ασχημομούρης –όλα τα κακά του (πάνω) κόσμου έχει, πιο πολύ απ’ τους άλλους μαζί και κυρίως πάρα-παρα-πολύ επικίνδυνος…
• Ο Κουλοχέρης είναι για λύπηση σαραβαλιασμένος, μ’ ένα χέρι κοντό κι ένα μακρύ, που συνεχώς μπερδεύεται και πέφτει κάτω
• Ο Καταχανάς τρώει διαρκώς και τα πάντα και παράλληλα ρεύεται και βρομάει απαίσια (κατ’ άλλους πέρδεται κιόλας).
• Ο Γουρλός έχει τεράστια μάτια σαν αυγά και πεταμένα έξω -φυσικά δεν του ξεφεύγει τίποτα.
• Ο Περίδρομος είναι άλλος ένας φαταούλας της ομήγυρης.
• Ο Παρωρίτης έχει μύτη σαν προβοσκίδα και πολύ μαλακή και εμφανίζεται λίγη ώρα πριν λαλήσει ο πετεινός, αξημέρωτα έχοντας μανία (μεταξύ άλλων) να παίρνει τις φωνές των ανθρώπων.
• Ο Κοψαχείλης με τα τεράστια δόντια να κρέμονται έξω από τα χείλη του, αρέσκεται να κοροϊδεύει το παπαδαριό (και γι αυτό φορά συνήθως ένα ψεύτικο καλυμμαύκι).
• Ο Κοψομεσίτης είναι ο πιο κουτσός και καμπούρης σε σχέση με τους άλλους καλικάντζαρους και τρελαίνεται για τηγανίτες με μέλι και σοροπιαστά λαλάγγια, δίπλες κλπ γλυκά αυτών των ημερών.
• Ο Στραβολαίμης έχει ένα κεφάλι που στριφογυρνάει διαρκώς σα σβούρα.
• Ο μακρύς σαν μακαρόνι και γλοιώδης Κωλοβελόνης μπορεί εύκολα να περνάει όχι μόνο από τις κλειδαρότρυπες αλλά κι από τις τρύπες του κόσκινου και τις ιδιαίτερα κουραστικές για όλους ονειροπαγίδες. Ιδιαίτερα σβέλτος και γρήγορος στις κινήσεις του, συχνά εμφανίζεται να έχει ουρά που καταλήγει σε επικίνδυνο βέλος.
• Ο Βατρακούκος είναι θεόρατος και ολόιδιος βάτραχος.
• Η Αυτού Μεγαλειότης ο κατσικοπόδαρος φαλακρός και κασιδιάρης με ένα κατσικίσιο ποδάρι, είναι κακορίζικος, ελεεινός και γρουσούζης. Όπου βάλει το κατσικίσιο του ποδάρι φέρνει καταστροφή.
• Ο Παγανός είναι κουτσός. Λένε πως τον κούτσανε μια κλωτσιά από το γαϊδούρι της χωριατοπούλας Μάρως, που την κυνηγούσε κάποτε (με άγριες διαθέσεις), για να την κάνει γυναίκα του αλλά αυτή κρύφτηκε στα σακιά με το αλεύρι που είχε φορτωμένα στο γαϊδούρι της και κατάφερε να του ξεφύγει. Ο Παγανός τρέχοντας μανιασμένος κοντά στο συμπαθητικό τετράποδο για να την βρει (του είχαν ανάψει κυριολεκτικά τα αίματα) τρόμαξε τόσο πολύ το ζωντανό που άρχισε να κλωτσάει σε όλες τις κατευθύνσεις, έτσι έφαγε μια γερί από το αριστερό πίσω πόδι και σακατεύτηκε.
  Ο Παγανός λατρεύει τη στάχτη και γι’ αυτό τρυπώνει από τις καμινάδες, αλλά φοβάται πιο πολύ απ’ όλους τους καλικάντζαρους τη φωτιά και γι’ αυτό οι νοικοκύρηδες φροντίζουν να μη σβήσει κατά τη διάρκεια του 12ήμερου το χριστόξυλο – «Σκαρκάντζαλο» και μάλιστα ρίχνουν κάθε τόσο χοντρό θαλασσινό αλάτι που κάνει θόρυβο με τις εκρήξεις του όταν πέσει στη φωτιά, για να τον τρομάξουν ακόμα περισσότερο. 
  
  
  
  

Θεοφάνια:
Η επίδραση της ειδωλολατρίας στο Χριστιανισμό

Εκτός από τις ημέρες που τιμούνται οι άγιοι υπάρχουν και αυτές που τιμούνται τα σημαντικότερα γεγονότα του χριστιανικού βίου, όπως τα Χριστούγεννα και τα Θεοφάνια , που καθιερώθηκαν τον 4ο μ.Χ. αιώνα περίπου.

Από την πλευρά του χριστιανικού δόγματος η βάπτιση του Ιησού έχει πολύ μεγάλη σημασία, γιατί συμβολίζει την παλιγγενεσία του ανθρώπου. Γι’ αυτό έως τα μέσα του 4ου αιώνα οι χριστιανοί, αντίθετα προς τους ειδωλολάτρες, ως αρχή του χρόνου γιόρταζαν όχι την 1η, αλλά την 6η Ιανουαρίου γιατί σ’ αυτήν τοποθετούσαν τη βάπτιση του Χριστού και τη θεία του Επιφάνεια. Τα Θεοφάνια είναι και για το λαό μεγάλη γιορτή, θεότρομη, επειδή τότε αγιάζονται τα νερά και φεύγουν τα παγανά»…

Η γιορτή των Θεοφανίων αποκαλύπτει τις επιδράσεις του χριστιανισμού από την ειδωλολατρία και εξηγεί γιατί ο Χριστός άργησε πολύ να βρει τη θέση του στο χριστιανικό εορτολόγιο. Είναι και ενδεικτική για την τάση της Εκκλησίας να υιοθετεί τις ειδωλολατρικές γιορτές προκειμένου να πετύχει τη διάδοση της πίστης στους λαούς της Μεσογείου. Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του Πάπα Γρηγορίου του Μέγα (6ος αιώνας): «Πρέπει οι εορταί των εθνικών να μετατραπώσι βαθμιαίως εις χριστιανικάς»…

Η «υιοθέτηση» των Χριστουγέννων

Η παλαιστινιακή και ανατολική παράδοση τα είχε μπερδέψει πολύ τα πράγματα στο ζήτημα της γέννησης του Χριστού. Δεν ήξεραν την καταγωγή του, πότε και πού γεννήθηκε. Οσο ο χριστιανισμός καθορίζεται από τις ιουδαϊκές παραδόσεις δεν τίθεται ζήτημα γιορτασμού των γενεθλίων του Χριστού, γιατί οι Ιουδαίοι δε γιόρταζαν τα γενέθλια κανενός. Δεν είχαν τέτοια γιορτή για τους προφήτες τους. Θεωρούσαν ασέβεια να γιορτάζουν τα γενέθλια βασιλιάδων και άλλων προσώπων. Η γιορτή των γενεθλίων όμως συνηθιζόταν στις εξωπαλαιστινιακές περιοχές. Ο ελληνορωμαϊκός κόσμος γιόρταζε τα γενέθλια όχι μόνο των μεγάλων ανδρών και επίσημων προσώπων, αλλά και θεών και ηρώων.

Από το 2ο μ.Χ. αιώνα που ο χριστιανισμός αρχίζει να βγαίνει από τα όρια της Παλαιστίνης, πολλαπλασιάζονται οι αδελφότητες στους λαούς της Μεσογείου, υποχωρεί ο ιουδαϊσμός και επικρατεί ο εθνικοχριστιανισμός στις αδελφότητες. Ετσι άρχισαν να διαμορφώνονται νέες αντιλήψεις που συνέδεαν το χριστιανισμό με τις λατρευτικές συνήθειες του ασιατικού και μεσογειακού κόσμου και καθιέρωσαν τα γενέθλια του Χριστού σαν επίσημη γιορτή του χριστιανισμού.

Αρχικά, σύμφωνα με την παλαιστινιακή παράδοση, γιόρταζαν τη Γέννηση του Χριστού στις 6 Γενάρη, ημέρα που, όπως πίστευαν, ο Γιάχβε (ο Κύριος, ο Θεός) έπλασε τον Αδάμ. Αφού δεν ήξεραν πότε γεννήθηκε ο Ιησούς παραδέχτηκαν πως γεννήθηκε την ίδια ημέρα με τον πρωτόπλαστο και την είπανε Επιφάνια ή Θεοφάνια , δηλαδή φανέρωση του Ιησού. Την έκφραση αυτή, με την οποία αντικαθιστούσαν τη λέξη γέννηση την είχαν και άλλοι λαοί. Υπήρχε στην αρχαιότητα η γιορτή των Θεοφανίων στους Δελφούς και περιλάμβανε τα αποκαλυπτήρια αγαλμάτων του Απόλλωνα και άλλων θεών. Τον 3ο αιώνα βρίσκουμε στην Αλεξάνδρεια, κέντρο της ελληνικής σκέψης, τη γιορτή των Επιφανίων αναφερόμενη στην εμφάνιση του θεού στη Γη χωρίς καμία σχέση όμως με τη γέννηση ή τη βάπτιση του Χριστού. Οι Αιγύπτιοι τιμούσαν την 6η Γενάρη σα γιορτή «επιφανείας του Οσιρι».

Οι πρώτοι χριστιανοί, μέχρι τον 4^ο αιώνα, στις 6 Γενάρη γιόρταζαν τα Χριστούγεννα. Με τον καιρό και υπό την επίδραση του ρωμαϊσμού η γιορτή μετατέθηκε στις 25 Γενάρη. Οι Ρωμαίοι στις 25 Γενάρη γιόρταζαν τη γιορτή Natalis Solis Invicti (γενέθλια γιορτή του νικητή Ηλιου). Πάνδημη γιορτή συμποσίων και εύθυμων συγκεντρώσεων πολύ αγαπητή στο λαό. Και οι Πέρσες την ίδια μέρα γιορτάζανε τιμώντας τον Ηλιο και τον Μίθρα. Ετσι υπό την επίδραση Ρωμαίων και Περσών οι χριστιανοί δέχτηκαν την 25η Δεκέμβρη ως ημέρα γέννησης του Χρίστου, προσωποποιώντας στον Ηλιο τον Ιησού, με όλα τα έθιμα του εθνικού πανηγυρισμού: ο ανθοστολισμός των οικιών, το χριστουγεννιάτικο δέντρο, η διανομή δώρων στα παιδιά, οι χοροί και οι οικογενειακές συγκεντρώσεις. Πιθανότατα περί τα τέλη της βασιλείας του Κωνσταντίνου καθιερώθηκε η 25η Δεκέμβρη ως ημέρα γέννησης του Χριστού.

Η αποδοχή της 25^ης Δεκέμβρη συνοδεύτηκε και από την υιοθέτηση εκ μέρους των χριστιανών της 25^ης  Μάρτη ως γιορτή του Ευαγγελισμού. Οι Ρωμαίοι αυτή την ημέρα τιμούσαν με χαρές και γλέντια τη «μητέρα των θεών» — ήταν μια μεγάλη ρωμαϊκή γιορτή. Από τις 25 Μάρτη έως τις 25 Δεκέμβρη είναι ακριβώς εννέα μήνες και έτσι η 25η Μάρτη καθιερώθηκε σαν ημέρα του Ευαγγελισμού της Παναγιάς (η σύλληψη και ενσάρκωση του Χριστού) και τη «μητέρα των θεών» διαδέχτηκε η «μητέρα του θεού».

Οι πρώτοι χριστιανοί γιόρταζαν μόνο τις παλιές εβραϊκές γιορτές. Λίγο αργότερα, με την επέκταση του χριστιανισμού, γιόρταζαν «χριστιανικά» το Πάσχα (την ανάσταση του Κυρίου και όχι το εβραϊκό, που αναφερόταν στη διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας) και την Πεντηκοστή (όχι πλέον τις δέκα εντολές που παρέλαβε ο Μωυσής, αλλά την κάθοδο — επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος). Επί μεγάλου Κωνσταντίνου η Εκκλησία έλαβε αυστηρά μέτρα να μη συνεορτάζουν οι χριστιανοί με τους εβραίους.

Η τακτική της Εκκλησίας να υιοθετεί προχριστιανικές γιορτές δίνοντάς τους χριστιανικό περιεχόμενο συνέχισε μέχρι τον 6^ο αιώνα. Οι εκχριστιανισμένοι εθνικοί συνέχιζαν να πανηγυρίζουν τις παλιές γιορτές και έτσι η Εκκλησία αναγκάστηκε να τις αποδεχτεί εκχριστιανίζοντάς τις. Αλλά και να ταυτίσει ήρωες, ημίθεους και θεούς με χριστιανούς μάρτυρες. Π.χ. ο Περσέας έγινε άγιος Γεώργιος, ο Ήλιος έγινε προφήτης Ηλίας, ο θεός Διόνυσος άγιος Τρύφωνας, ο Ποσειδώνας άγιος Νικόλαος κλπ.

Norske troll

Μορφές σαν αυτές των καλικάντζαρων υπάρχουν –όπως είπαμε παραπάνω σε όλους σχεδόν τους λαούς του κόσμου, με πιο γνωστά (και συναφή με τους δικούς μας) τα Νορβηγικά τρολ, εκείνα τα τρομακτικά όντα της μυθολογίας τους -κάποιες φορές ανθρωποφάγα, άλλες καλοκάγαθα.

Για τους δικούς μας καλικάντζαρους θα βρείτε χιλιάδες δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο, οι περισσότερες πανομοιότυπες (κάποιες και με αρκετές ανακρίβειες).
Εμείς κάνουμε μια προσπάθεια να δείξουμε την διαπολιτισμική όψη πολλών πλευρών του θέματος –πάρτε υπόψη πως οι ρίζες του χάνονται στο βάθος του χρόνου και –μεταξύ άλλων ερίζουν οι ειδικοί για την ετυμολογία της λέξης.

Λοιπόν…Υπάρχει ένα διάσημο νορβηγικό παραμύθι, το «De tre bukkene Bruse» (Three Billy Goat’s Gruff –οι τρεις κατσίκες ) που αναφέρεται σε ένα μικρό πεινασμένο και γιαλατζή μάγκας troll που ζει κάτω από μια γέφυρα και καραδοκεί να αρπάξει κανα κατσίκι ή άλλο ζωντανό αν κάνει το λάθος να περάσει από πάνω 

Μια φορά κι έναν καιρό τρία κατσίκια έπρεπε ξεκίνησαν για την πλαγιά του λόφου –με τη γέφυρα ανάμεσα (μάλιστα πάνω από έναν καταρράκτη, με το άσχημο τρολ από κάτω), να λιαστούν και να παχύνουν, γιατί ήταν πετσί και κόκκαλο και το όνομα και των τριών ήταν Bruse.
Με το που έφτασε ο νεότερος bukken Bruse η γέφυρα προειδοποίησε «ταξίδι, παγίδα, ταξίδι, παγίδα!», ενώ το τρολ φώναξε «ποιος είναι αυτός που πέφτει πάνω στη γέφυρα μου;»

«Ω, είμαι μόνο εγώ, ο πιο μικρός Bruse και ανεβαίνω στην πλαγιά του λόφου για να παχύνω», είπε το κατσικάκι μειλίχια.

-Τώρα, έρχομαι να σε καταπλήξω, είπε το τρολ.
-Ω, όχι! Προσεύχομαι μην με πάρετε, είμαι πολύ μικρούλης -Περιμένετε λίγο έως ότου έρθει ο δεύτερος Bruse, είναι πολύ μεγαλύτερος!
-Καλά σε αφήνω!, είπε το τρολ.

Λίγο αργότερα ήρθε ο δεύτερος – «Ταξίδι, παγίδα, ταξίδι, παγίδα, ταξίδι, παγίδα» -το βιολί της η γέφυρα – «ποιος είναι αυτός που πέφτει πάνω στη γέφυρα μου;», το τρολ

-«Ω, είμαι το δεύτερο Bruse, και ανεβαίνω στην πλαγιά του λόφου…» (κλπ) είπε η κατσίκα που δεν είχε τόσο ψιλή φωνή
-Καταφθάνω!, είπε το τρολ.
-Ω, όχι! Μην με πάρετε… περιμένετε λίγα λεπτά, έρχεται από πίσω ο μεγάλος Bruse, που είναι τεράστιος!
– Πολύ καλά! αφού το λες εσύ … 

Σχεδόν «καπάκι» ήρθε κι ο veldig stor (πολύ μεγάλος), με τη γέφυρα να φωνάζει τα δικά της, πολύ πριν αυτός εμφανιστεί στο βάθος…

– Ποιος είναι αυτός που κοντεύει να γκρεμίσει τη γέφυρα μου -Έλα μαζί μου αμέσως, είπε ο τρολ.
«Είμαι εγώ! ο μεγάλος Bruse! (είχε μια άσχημη βραχνή φωνή).
– Καταφθάνω να σε συντρίψω, βρυχήθηκε το τρολ.
– Λοιπόν, έλα! Έχω δύο δόρατα, θα σου πετάξω τα μάτια έξω και θα στα βάλω στ’ αυτιά, έχω και δυο τεράστια κοτρόνια και θα σε συντρίψω θα σε κάνω κομμάτια, θα σου σπάσω τα κόκαλα.

Αμ’ έπος άμ’ έργον, του βγαλε τα μάτια του με τα κέρατα, τον έκανε κομμάτια, -λένε πως τον πέταξε και στον καταρράκτη.

Μετά ανέβηκε στην πλαγιά του λόφου για να παχύνει, αλλά χόντρυναν και τα τρία τόσο πολύ, που δεν κατάφεραν να περπατήσουν ξανά προς τα πίσω …
Και το λίπος δεν τους έπεσε ποτέ στον αιώνα τον άπαντα -και έτσι, … Snip, snap, snout (και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα).
σσ. Το «De tre bukkene Bruse» είναι ένα παραμύθι πολύ παλιό: καταγράφηκε από τους Peter Christen Asbjørnsen και Jørgen Moe, στο Norske Folkeeventyr, για πρώτη φορά το 1841 στην κατηγορία «φάε-με-όταν-παχύνω» (!!) και κυκλοφόρησε στα αγγλικά το 1859 –οπότε έγινε και ευρύτερα γνωστό.

Όχι τυχαία το «τρολλ», «τρολλάρω» κλπ είναι πλέον συνήθης όρος του διαδικτύου, γιατί κάποιοι -ως καλικάντζαροι, μπαίνουν σε ένα θέμα, μια σοβαρή συζήτηση, μια άποψη και την καταστρέφουν γράφοντας άσχετα ή προσβλητικά σχόλια.

Στην πρώην ΕΣΣΔ δεν ευδοκίμησαν οι καλικάντζαροι, γιατί δεν ήταν αντικείμενο της παράδοσης των λαών της. Η βιβλιογραφία αναφέρεται στα «Goblins» (ή Gobelin) ως «υπερφυσικά ανθρώπινα πλάσματα που ζουν, σύμφωνα με τη δυτικοευρωπαϊκή μυθολογία, σε υπόγεια σπήλαια και δεν μπορούν να αντέξουν το φως του ήλιου».

Η λέξη –γράφουν προέρχεται από το παλιά νορμανδικά (gobelin), που χρονολογείται από τα λατινικά gobelinus, από τα παλιά ελληνικά κόβαλος = απατεώνας, δαίμονας (όπως και το «Kobold» που προέρχεται από την ίδια ρίζα).
Η εμφάνιση περιγράφεται με διαφορετικούς τρόπους, αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο, τα goblins είναι ένα από τα πιο άσχημα πλάσματα στην ευρωπαϊκή μυθολογία -ανθρωπόμορφα, αλλά κυμαίνονται σε ύψος από ένα πόδι έως δύο μέτρα.
Ωστόσο, τα goblin μπορούν να μετατραπούν σε ανθρώπους, αλλά τρία στοιχεία της εμφάνισής τους παραμένουν αμετάβλητα: μακριά αυτιά, τρομακτικά, μάτια που μοιάζουν με γάτα και μακριά νύχια. Τα Goblins κρύβουν τα αυτιά τους κάτω από ένα καπέλο, αλλά δεν μπορούν να κρύψουν τα μάτια τους, επομένως, σύμφωνα με τον μύθο, μπορείτε να τα αναγνωρίσετε από τα μάτια τους.

Σύμφωνα με τον Άγγλο αφηγητή George MacDonald, τα goblin κάποτε ζούσαν στην επιφάνεια και ήταν σαν άνθρωποι.
Αλλά ο βασιλιάς, ο οποίος κυβερνούσε τότε, δεν τους άρεσε για κάτι, και έπρεπε να κρυφτούν. Κατά τη διάρκεια των αιώνων που πέρασαν υπόγεια, αυτοί οι άνθρωποι έχουν αλλάξει πολύ και άρχισαν να ονομάζονται gobins.

 Στη σύγχρονη φαντασία, η εικόνα τους αναβαπτίστηκε χάρη στον Tolkien και το μυθιστόρημά του The Hobbit (τα χόμπιτ) –ως τραχείς, καλοί οι περισσότεροι, υπόγειοι κάτοικοι που φοβούνται τον ήλιο.
Στη συνέχεια της ιστορίας, στο «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» καλούνται orcs.
Ο Tolkien χρησιμοποίησε αυτές τις λέξεις εναλλακτικά, ενώ άλλοι συγγραφείς φαντασίας (Forgotten Realms, WarCraft κλπ), υποστηρίζουν ότι τα goblins και τα orcs είναι διαφορετικοί λαοί, αν και σχετίζονται.
Στα βιβλία του Χάρι Πότερ, οι goblin ζουν και εργάζονται στη μαγική όχθη του Gringotts…

Και μια που αναφερθήκαμε σε ΕΣΣΔ και Ρωσία, ξεχνώντας για λίγο τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που κοντεύει να κλείσε ένα χρόνο, με εκατόμβες θυμάτων μια «σχετική» είδηση του πρακτορείου Фонтанка.ру (fontanka)
Η ιστορική απόφαση ελήφθη στο Rosstat. Τώρα, κατά την απογραφή του πληθυσμού, οι πολίτες μπορούν να εγγραφούν ως «ξωτικά» ή «goblin».
Κατά την προηγούμενη απογραφή, υπήρχαν μόνο 1.024 –αλλά «Αυτό δεν είναι αρκετό για 147 εκατομμύρια κατοίκους»
Οι κάτοικοι της Ρωσικής Ομοσπονδίας μπορούν να ταυτιστούν με φανταστικά πλάσματα –όπως ανακοινώθηκε …
Αν κάποιος νιώθει σαν ξωτικό, ας είναι ξωτικό!, ανέφερε ο Σμέλοφ στο RIA Novosti.
Οι συμμετέχοντες στην απογραφή, φυσικά, μπορούν να αποκαλούνται ξωτικά, καλικάντζαροι, ή ότι θέλουν, αλλά παρόλα αυτά, «καλό είναι να συμπληρώσετε τα προσωπικά δεδομένα με κάθε σοβαρότητα, γιατί -παρά την ανωνυμία της διαδικασίας, τα αξιόπιστα δεδομένα είναι πολύ σημαντικά για τις στατιστικές».

Σήμερα τα φώτα και ο φωτισμός

Σήμερα τα Φώτα και οι φωτισμοί | εορτή μεγάλη και οι αγιασμοί.
Kάτω στον Iορδάνη τον ποταμό | κάθετ’ η κυρά μας η Παναγιά | με τα θυμιατούρια στα δάχτυλα | και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί.
Άγιε μου Γιάννη και Bαφτιστή | βάφτισε το γιο μου μονογενή.
Πώς θε να βαφτίσω Θεού παιδί | αύριο θ’ ανέβω στους ουρανούς | να καταπατήσω τα είδωλα | να καταθυμιάσω τους ουρανούς | και θε να κατέβω στον ποταμό | δια να βαφτίσω σε τον Xριστό.
Oυρανός εσκίστη | Iησούς Xριστός βαπτίστη (κάλαντα Ικαρίας που ηχογραφήθηκαν σε στούντιο το 1974)

Αλλά τα Φώτα όλα τα πονηρά πνεύματα φεύγουν με τον αγιασμό;
O παπάς με την «πρωτάγιαση», με το Σταυρό κι ένα κλωνί βασιλικό γυρίζει στα σπίτια να ραντίσει κάθε δωμάτιο, κάθε κτήμα, αλλά και κάθε ζωντανό, για να φύγει το κακό, το προσωποποιημένο ως Καλικάντζαροι στην πλούσια φαντασία του λαού μας.

Φεύγετε να φεύγουμε | γιατί έφτασε ο τουρλόπαπας | με την αγιαστούρα του | και με την βρεχτούρα του! (κατά άλλη παραλλαγή «με τη μαγκούρα του») φωνάζουν τα θρασίμια οι καλικατζαρέοι και τα μαζεύουν εγκαταλείποντας τον «Πάνω Κόσμο», μέχρι την επόμενη χρονιά.
«Τσοι δώδεκα αγιάζω, τσοι δεκατρείς φωτίζω»
Η παράδοση, ή αν θέλετε ο μύθος των καλικάντζαρων, ξεθωριάζει στο βωμό της εμπορευματοποίησης των αξιών και των παραδόσεων, οι καλικάντζαροι ήταν κάτι σαν αδύναμος κρίκος, μια και δε φέρνουν κινέζικα δώρα ιμιτασιόν, ούτε ετοιμάζουν ξενόφερτες ρεβεγιόν.

Είναι πολύ ευκίνητοι ανεβαίνουν στα δένδρα πηδούν από στέγη σε στέγη, σπάζοντας κεραμίδια κάνοντας μεγάλη φασαρία.
Η τροφή τους κυρίως ακάθαρτη: σκουλήκια, βαθράκοι (=βάτραχοι), φίδια, ποντίκια κά. χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποστρέφονται τα εδέσματα του Δωδεκαήμερου.
Και ότι βρουν απλωμένα τα ποδοπατούν. Άμα βρουν ευκαιρία κατεβαίνουν από τις καμινάδες στα σπίτια και μαγαρίζουν τα πάντα.

Συνήθως φαντάζονται νάνοι, αλλά και ψηλοί, σκουρόχρωμοι, με μαλλιά μικρά και ατημέλητα, μάτια κόκκινα, δόντια πιθήκου, δασύτριχοι, χέρια και νύχια πιθήκου, πόδια γαϊδάρου ή το ένα γαϊδάρου και το άλλο ανθρώπινο –«μισοί γαϊδούρια και μισοί άνθρωποι όπως λένε στη Σύρο, αλλά και σαν «μικροί σατανάδες» – (σατανοπαίδια όπως λένε στη Νάξο), άλλοτε γυμνοί και άλλοτε ρακένδυτοι με σκούφο (οξυκόρυμβο) από γουρουνότριχες και με παπούτσια άλλοτε σιδερένια και άλλοτε με τσαρούχια ή τσαγγία (ΣΣ |> Βυζαντινά υποδήματα –λένε ότι το πτώμα του Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου το αναγνώρισαν, μετά την άλωση, από τα κόκκινα «τσαγγία με αετούς», που μόνο ο αυτοκράτορας φορούσε εξ ου το επάγγελμα τσαγγάρης [τσαγγάρις<τσαγγάριος = κατασκευαστής τσαγγίων].Σε μερικά μέρη τους καλικάντζαρους τους συνοδεύει η μάνα τους η «Καλικατζαρού» που τους «ορμηνεύει» τι να πειράξουν.
Σε κάποια νησιά οι καλικάντζαροι έρχονται με τις γυναίκες τους ή μόνο οι γυναίκες τους οι «καλικαντζαρίνες»!
Και προκειμένου οι νοικοκυραίοι να αποφύγουν ένα τέτοιο συρφετό ρίχνουν στα κεραμίδια κομμάτια από χοιρινό ή λουκάνικα ή (ανάλογα με την περιοχή ξηροτήγανα!)

Σύμφωνα με κάποιες ελληνικές δοξασίες ήταν άνθρωποι με κακιά μοίρα μεταβαλλόμενοι σε δαιμόνια, γίνονται δε καλικάντζαροι αυτοί που έχουν γεννηθεί μέσα στο 12ήμερο εκτός και αν βαπτισθούν αμέσως, ή εκείνοι στους οποίους ο ιερέας …δεν ανέγνωσε σωστά τις ευχές του βαπτίσματος, τα τερατώδη βρέφη, ή κατά τους Σιφναίους όσοι πέθαναν στο Δωδεκαήμερο ή αυτοκτόνησαν, ή στη Μακεδονία όσοι δεν έχουν ισχυρό Άγγελο για να τους προστατεύει από τον Σατανά.
Στη Σκιάθο έρχονται με βαρκάκι, στην Οινόη, με χρυσλο πλοιάριο, στη Νικαριά «επί των φλοιών των καρυδιών», από «το κάτω κόσμο» τον Άδη.
Συνήθη μέρη που μένουν μετά τον ερχομό τους είναι οι μύλοι (εν ανεπαρκεία σήμερα, οπότε τη βγάζουν στα γεφύρια, τα ποτάμια και τα τρίστρατα παραμονεύοντας τη νύχτα –μέχρι και το τρίτο λάλημα του πετεινού και μετά πουφ! …καπνός!!

Γενικά πιστεύεται ότι οι καλικάντζαροι αδυνατούν να βλάψουν τους ανθρώπους αλλά μόνο τους πειράζουν, ή τους φοβίζουν αφού θεωρούνται (στη Μακεδονία πχ) μωροί και ευκολόπιστοι.
Λέγεται ότι ανεβαίνουν στους ώμους των ανθρώπων που συναντούν τη νύκτα και προσπαθούν να τους πνίξουν αν δεν αποκριθούν σωστά σε ότι ερωτηθούν ή κατ΄ άλλους τους παρασύρουν σε χορό που όμως τους καλούς χορευτές τους ανταμείβουν ή κατ΄ άλλους παίρνουν τη μιλιά σε όποιον μιλήσει κατά τη συνάντηση μαζί τους.
Επίσης μπαίνοντας στα σπίτια απ΄ όπου μπορέσουν μαγαρίζουν την κουζίνα σε ότι δεν είναι νοικοκυρεμένο, αρπάζουν ρούχα, «βασανίζουν τις ακαμάτρες… -και γι΄ αυτό τα κορίτσια το 40ήμερο προσπαθούν να φτιάξουν όσο γίνεται πιο πολύ γνέμα» (Σάμος) ή σκορπούν το αλεύρι και τη στάχτη από το τζάκι τη «δωδεκαμερίτικη» ή «καλικαντζαρήσια» ή «στάχτη που δεν άκουσε το εν Ιορδάνη» και που θεωρείται τελείως ακατάλληλη για οποιαδήποτε χρήση.

         …Αποτρεπτικά μέσα

Τα αποτρεπτικά μέσα που λαμβάνονται κατά των Καλικάντζαρων –σε αντίθεση με τα σημερινά, διακρίνονται σε τρεις γενικές κατηγορίες και στη συνέχεια μεγαλουργούσε η λαϊκή εφευρετικότητα:

    Πράξεις (χριστιανικής) λατρείας με
    Α. Το σημείο του Σταυρού στη πόρτα, στα παράθυρα, στις καμινάδες, τους στάβλους και στα αγγεία λαδιού και κρασιού και
    Β. Αγιασμό των σπιτιών και μάλιστα τη παραμονή των Φώτων.
    Επωδές: όπως «ξύλα, κούτσουρα, δαυλιά καημένα» (Καλαμάτα) που όταν ακούσουν οι καλικάντζαροι φεύγουν ή η απαγγελία του «Πάτερ ημών….» (τρις).
    Μαγικές πράξεις: Κάπνισμα με δυσώδεις ουσίες (παλιοτσάρουχου – Τα Καλλ’κατζούρια, καθώς έρχονται, πρέπ’ να τα φ’λέψη καθένας, ένα πράμα… Κάννα παλιοτσάρουχο σε μια άκρη στο σπίτ’, στην παραστιά, στο φωτογών’), εμφανή επίδειξη χοιρινού οστού, περίαπτα (χαϊμαλιά) πίσω από την πόρτα, το μαυρομάνικο μαχαίρι, το αναμμένο δαυλί (“τρεχάτε γειτόνοιμε τα δένδρινα δαυλιά” Τριφυλία) κά κατά περιοχή.
    Την παραμονή των Φώτων είναι έτοιμοι να τους «ζεματίσουν» με τα λάδια που παρασκευάζουν οι νοικοκυρές τηγανίτες (λαλαγγίτες, λουκουμάδες), αλλά όταν όμως συλλάβουν κανένα από τους καλικάντζαρους, απλά τον δένουν και τον υποχρεώνουν να μετρήσει τις τρύπες του κόσκινου!

Οι μυλωνάδες που δούλευαν μακριά από τον «καθαγιασμένο χώρο», δίπλα σε ποτάμι, είχαν –όπως είπαμε, «προνομιακή» σχέση και πάρε δώσε με καλικαντζάρους.
Υπάρχει μια διήγηση –που παραπέμπει στις ρίζες όπου κάποιος μυλωνάς, την ώρα που αλέθει ψήνει μια πέρδικα (σε «βελτιωμένη» έκθεση γουρουνάκι) εμφανίζεται ο καλικάντζαρος με ένα βάτραχο, ο μυλωνάς τον σουβλίζει και του λέει ότι κάηκε ατός του (μόνος του), απάντηση που είχε δώσει ο Οδυσσέας στον κύκλωπα Πολύφημο.

“Από δω παν’ οι άλλ΄”

Γράφει κάπου ο Χρήστος Τούμπουρος για τους σύγχρονους καλικατζάρους
Φουρλάτισαν όλες αυτές τις μέρες και τις νύχτες, έδωσαν πήραν, έκαναν και τι δεν έκαναν και τώρα… άιντε στο καλό. Τι μένει; «ουχ, καλμέρα σ’. Εφ’γαν αυτοί; Έχουμε εδώ άλλους καλικάντζαρους. Τίγκα ο τόπος.
Όλους τους κέδρους του Τζουμέρκου να κάψεις δεν φεύγουν αυτοί. Δεν φοβούνται το πρατσάνισμα», έλεγε και ξανάλεγε η γιαγιά με μεγάλη, αλήθεια, αγανάκτηση.
Και συνέχιζε. «Δεν τους πιάν’ τίποτις. Θέλ’ να ρίξεις όλο το αλάτ’ απ’ το Μεσολόγγι».

Παλιότερα, προπολεμικά και λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση, ο παπάς του χωριού την παραμονή των Θεοφανείων, μαζί με το βοηθό του, ένα παιδί ψωμωμένο και εμπιστοσύνης «επισκέπτονταν» όλα τα σπίτια και έκαναν Αγιασμό. Μόνο έτσι θα έφευγαν οι καλικάντζαροι.
Το παιδί έβαζε μέσα σε σακουλίτσες, τραχανά, πατάτες, φασόλια και άλλα.
Αυτά ήταν τα δώρα που έδιναν στον παπά. Δραχμές δεν υπήρχαν.
Αργότερα έγινε αυτό, ο εκχρηματισμός δηλαδή του Αγιασμού των Φώτων. Παράλληλα και τα παιδιά έβγαιναν το πρωί και τραγουδούσαν τα κάλαντα. «Σήμερα τα Φώτα και ο Φωτισμός και χαρές μεγάλες ο Κύριος…»
Στην ουσία γινόταν ανταγωνισμός με τον παπά και για το λόγο αυτό τα Κάλαντα των Φώτων θεωρούνταν από τη νεολαία μη προσοδοφόρα. Γι’ αυτό πήγαιναν μόνο σε συγκεκριμένα σπίτια, «σε στοχευμένους στόχους».

Την παραμονή των Φώτων εντολή της γιαγιάς βάζαμε «λίγο θ’μιάμα στη φωτιά, για να φύγουν τα καρκατζέλια». «Δε έχουμε θ’μιάμα; Βάλτε κλωνάρια από κέδρο, ρίξτε αλάτ’, κάψτε παλιόρουτα ή παλιόπαπτσα. Έτσι θα φύγουν. Μυρίζουν, τους έρχεται αλατζούτζουρας και σκαπετάν’».
Κι όλη τη νύχτα «βόγκαγαν οι μπουχαρήδες» από τη φωτιά κι άκουγες σ’ όλα τα σπίτια να «πρατσανίζει» ο κέδρος. Και σαν ξημέρωνε υποχρεωτικά όλα τα μέλη της οικογένειας στην εκκλησία. Ο μικρότερος της οικογενείας μάλιστα έπαιρνε από το εικονοστάσι μια εικόνα.
Είχε σκοπό.
Το αγιασμένο νερό, ήταν για πάσα χρήση. Πονόδοντο, κοιλόπονο, για την ατεκνία, για την αφορία και την ευκαρπία κάθε ζεύγους.
Για την περίπτωσή μου που σύμφωνα με τη γνωμάτευση πολλών «ειδικών» πως «ήμουν λαγκιολσμένος» χρησιμοποιήθηκαν μέχρι να αποσχολήσω κυβικά ολόκληρα. Δεν έπιασε τίποτε.
Μου το είπε ο παπά Σπύρος. «Θελ’ς διάβασμα από Πατριάρχη και πάνω»…

Befana, η μάγισσα των Φώτων

🎶🎤 🎵 «La Befana vien di notte | con le scarpe tutte rotte | con le toppe alla sottana | viva viva la Befana!»
«Η Befana μεσ’ στη νύχτα | με παπούτσια διαλυμένα | με μπαλώματα στη φούστα | Ζήτω-ζήτω Befana» … και

Σε μια πιο σύγχρονη και «κόκκινη εκτέλεση»
🎈  La Befana vien di note | e i fascisti prende a botte | da’una falce al bimbo bello | e un martello a suo fratello | sono doni popolari | da lasciare ai proletari
🎈 Η Befana βγαίνει νύχτα | και πλακώνει τους φασίστες | το δρεπάνι στο παιδάκι | το σφυρί στο αδερφάκι | δώρα είναι του λαού | που τα παίρνουν προλετάριοι
🎈 H Befana κοκκινίζει | την εξέγερση μας δείχνει | άντε σύντροφοι ξυπνάτε | δεν μπορείτε να κοιμάστε | κεφάλι ψηλά, σφιχτή γροθιά | προς τον ήλιο που ανατέλλει!
|> «Κόκκινη Befana» |
Στην ιταλική λαογραφία, η Befana είναι μια κακομούτσουνη γιαγιά που φέρνει δώρα στα παιδιά (τη νύχτα της 5ης Ιανουαρίου) σαν τον Άγιο Βασίλη-Santa Claus ή (αλλού) τον Άγιο Νικόλαο -St Nicholas.
Το όνομά της προέρχεται από τη γιορτή των Θεοφανείων (ιταλικά: Festa dell’ Epifania – «Epifania» λατινική λέξη με ελληνική προέλευση που σημαίνει «εκδήλωση (της θεότητας)» -κατ’ άλλους η Befana προέρχεται  από τη Sabina (η ρωμαϊκή θεά Strenia).

Στη λαϊκή παράδοση, η Befana επισκέπτεται όλα τα παιδιά την παραμονή της γιορτής των Θεοφανείων, για να γεμίσει τις κάλτσες τους με καραμέλες φρούτα και δώρα εάν είναι καλά, ή ένα κομμάτι κάρβουνο, κρεμμύδια ή σκόρδο και μαύρη καραμέλα αν είναι κακά.

Σε φτωχότερα μέρη της Ιταλίας (ιδιαίτερα στα χωριά της Σικελίας), αφήνει ένα ραβδί σε μια αποθήκη (εν είδει στηρίγματος -αντί κάρβουνου).
Όντας μάλιστα καλή οικονόμος, πολλοί λένε ότι σκουπίζει κιόλας το πάτωμα πριν φύγει -ένδειξη απομάκρυνσης των προβλημάτων που συσσώρευσε η χρονιά που πέρασε.
Η οικογένεια του παιδιού συνήθως της αφήνει ένα μικρό ποτήρι κρασί και ένα πιάτο φαΐ συνήθως τοπικά.
Συνήθως απεικονίζεται να πετάει καβάλα σε μια σκούπα με ένα μαύρο σάλι και γεμάτη φούμο επειδή μπαίνει στα σπίτια των παιδιών μέσα από καμινάδες. Τις πιο πολλές φορές χαμογελάει και έχει τσάντα ή σακούλι γεμάτο καραμέλες, γλυκίσματα και δώρα

             Κάποια πρόσφατα (περσινά) γράμματα παιδιών

«Θα ήθελα απλώς ένα ζευγάρι παπούτσια και το σκύλο μου» |>Alisya – 8 ^    Γεια σας, αγαπητή Befana, είμαι 5 χρόνων, φέτος συμπεριφέρθηκα καλά. Μια που εσείς είσαι τόσο φτωχή, θα σας δώσω ένα παιχνίδι που δεν χρησιμοποιώ πλέον, παρακαλώ να το πάρετε και να το αναλάβουν τα ξωτικά του Αι βασίλη …ξέρουν αυτά θα το κάνουν τζιτζί. Έτσι μετά θα πάει σε φτωχά παιδάκια που θα το φχαριστηθούν πολύ. Η Gaia και η Dèsirèè σάς στέλνουν ένα μεγάλο μεγάλο μεγάλο φιλί και ευχαριστίες για όλα όσα κάνεις. Ακόμα και η δεκαεξάχρονη αδερφή μου συμπεριφέρθηκε (αρκετά) καλά αν και είναι πάντα λίγο matrialona (σσ. |> λέξη διαλέκτου που σημαίνει αγενής, κακομαθημένη) -|> Gaia – 5
Αγαπητή Befi, φέτος ήμουν λίγο κακός, αλλά σας ζητώ ένα δωράκι -φιλιά Bele – |> Gabriele – 3
Είμαι πολύ καλό αγόρι και όμορφο. Λατρεύω τη μαμά, τον μπαμπά, τη γιαγιά, τον παππού, τη Giulia, Tommaso, τη θεία Roberta, τον θείο Domenico, τη θεία Simona, το θείο …περιμένω! |>Mikhail – 6
Αγαπητή μου Befana. Θα ήθελα ένα schetbool και για τον αδελφό μου ένα μικρό ποδήλατο BMX (για 7 χρόνων) ευχαριστώ… ευχαριστώ …  ευχαριστώ πολύ -Raffaele – 11
Αγαπητή μου Befana, θα ήθελα να μάθω, αλλά είσαι η αρραβωνιαστικιά του Άη Βασίλη (;;) Και τότε θα μπορούσατε να μου στείλετε μια φωτογραφία από εκεί όπου ζείτε; Και έπειτα αν είσαι η φίλη του Babbo natale να του πεις ότι εγώ και η αγαπημένη φίλη μου η Alessi το ζητάμε από σένα και τον Άη Βασίλη που θέλετε το καλό του κόσμου … Να το κάνετε παρακαλώ γιατί κάποιοι φίλοι μας δεν πιστεύουν στην ύπαρξή σας. θα μου απαντήσετε αύριο; Σας ευχαριστώ πολύ και σας αγαπάμε. (από την Teresa και την καλύτερη φίλη της την Alessia). |> Teresa – 9
Αγαπητή Befana, θα ήθελα να σας πω ότι δεν ήμουν τόσο καλός, αλλά θα ήθελα ένα δώρο για τον μικρό αδελφό μου τον Simone |>Alice – 8

Κατά το χριστιανικό μύθο η Befana προσεγγίσθηκε από τους βιβλικούς 3 Σοφούς (3 βασιλιάδες – 3 μάγους) λίγες μέρες πριν από τη γέννηση του Ιησού, που της ζήτησαν οδηγίες για το πού ήταν ο «Υιός του Θεού» (είχαν δει το αστέρι του στον ουρανό κλπ)
Αυτή τους έδωσε καταφύγιο για μια νύχτα, καθώς θεωρήθηκε η καλύτερη οικονόμος στο χωριό, με το πιο όμορφο σπίτι.
Οι μάγοι την προσκάλεσαν να συμμετάσχει στο ταξίδι για να βρουν μαζί το μωρό Ιησού, αλλά αρνήθηκε, δηλώνοντας ότι ήταν πολύ απασχολημένη με το νοικοκυριό του σπιτιού.
Αργότερα, όμως έκανε ένα τικ-τακ η καρδιά της και βγήκε παγανιά να ψάξει τους 3 μάγους και τον Ιησού τη νύχτα.
Δεν τα κατάφερε και έτσι, μέχρι σήμερα, περιδιαβάζει στους ουρανούς κάθε χρόνο τέτοια μέρα.

Κατά έναν άλλο χριστιανικό μύθο, λίγο πιο λυπητερό, η Befana ήταν μια συνηθισμένη γυναίκα με ένα παιδί που αγαπούσε πολύ. Αλλά το παιδί της πέθανε, και η θλίψη της τη μάγεψε. Όταν άκουσε ότι γεννήθηκε ο Ιησούς, άρχισε να τον βλέπει με τη φαντασία της νομίζοντας ότι ήταν γιός της. Τελικά τον συνάντησε και του πήγε δώρα για να τον κάνει ευτυχισμένο και το νεογέννητο «θείο βρέφος» της χάρισε την ευτυχία να γίνει  μητέρα παιδιών (στην Ιταλία) και να τους κάνει δώρα.

Η παράδοση λέει ακόμη ότι αν δει κανείς την Befana, θα φάει μια γερή σκουπιά κατακέφαλα γιατί δεν θέλει να την βλέπουν (αυτή η πτυχή μπορεί να είναι και κόλπο για να κρατήσει τα παιδιά στα κρεβάτια τους και να μη σηκώνονται ή να βγαίνουν νυχτιάτικα από το σπίτι).

ℹ️  Το όνομα «Befana», εμφανίστηκε ως θηλυκή μαριονέτα -ήδη ευρέως διαδεδομένο στη λαϊκή διάλεκτο του δέκατου τέταρτου αιώνα, πρώτη φορά στα ιταλικά από τον Francesco Berni το 1535, στη συνέχεια από τον Agnolo Firenzuola το 1541

ℹ️  Φυσική όψη – συμβολισμός: Δεν είναι μια όμορφη γυναίκα, νεαρή και γοητευτική, αλλά, αντίθετα, μια ηλικιωμένη ζαρωμένη από τις αρρώστιες και τα προβλήματα της ηλικίας της -μερικές φορές κρυωμένη κιόλας, με λίγα δόντια, το πρόσωπό της τσαλακωμένο και συνήθως, αλλά όχι πάντα, μια πολύ προεξέχουσα μύτη για να τονίσει τα γηρατειά της.
Το απλανές βλέμμα προέρχεται από μια συμβολική αναπαράσταση του παλιού έτους: αφού τελειώσει πραγματικά, μπορεί να καεί, όπως συνέβη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπου υπήρχε παράδοση να καίγονται μαριονέτες ντυμένες με φθαρμένα ρούχα, στην αρχή της (βλέπε Giubiana & Panevin ή Pignarûl, Casera, Seima ή Brusa la vecia, το κάψιμο στην Μπολόνια την παραμονή της Πρωτοχρονιάς καθώς και τον «πυροβολισμό του Pupo» στη Gallipoli, ή το στοίχημα του Veggia Pasquetta που κάθε 6 Ιανουαρίου ανοίγει το καρναβάλι στο Varallo στο Πιεμόντε).

ℹ️  Ρούχα και παπούτσια: η Befana φοράει μακριές φούστες, συχνά και ποδιά, βαριές κάλτσες και άνετα παπούτσια, αλλά δεν χρησιμοποιεί μπότες gascon πολύ συνηθισμένες στα παραμύθια. Στους ώμους που βαραίνουν κυρτωμένοι, έχει πάντα ένα βαρύ χρωματιστό μάλλινο σάλι και όχι μανδύα ή μπέρτα όπως δείχνουν κάποιοι στο διαδίκτυο.
ℹ️  Το μαντήλι: Η Befana δεν πρέπει να συγχέεται με τις μάγισσες της αγγλοσαξονικής παράδοσης, δεν έχει μυτερό καπέλο, όπως φαίνεται συχνά σε πολλά sites, blogs, ακόμα και σε μερικές τηλεοπτικές διαφημίσεις. Μόνο ένα βαρύ μαντήλι (la pezzóla) ή μια μάλλινη σάρπα δεμένη κάτω από το πηγούνι
ℹ️  Η σκούπα αποτελεί απαραίτητο εργαλείο πλοήγησης (σε αντίθεση και με τις απεικονίσεις – εικονογραφία για μάγισσες, δηλαδή κρατώντας τα κλαδιά μπροστά της)

Αυτά συμβαίνουν στη γειτονική Ιταλία.
Εμείς ας τραγουδήσουμε ανεξαρτήτως καλλιφωνίας τα δικά μας, γιατί υπάρχουν κάθε λογής καλικάντζαροι, εκτός από εκείνους των λαϊκών δοξασιών

Φώτα Κεφαλονιά – Αργοστόλι 1940

Σήμερα είν’ τα Φώτα (Μικράς Ασίας)

Σήμερα είν’ τα φώτα και οι φωτισμοί
και χαρές μεγάλες κι αγιασμοί.
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθετ’ η κυρά μας η Παναγιά.

Καλημέρα, καλησπέρα καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.

Μαρμαροκολώνα πελεκητή
και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί.
Αϊ-Γιάννη αφέντη και βαπτιστή
βάφτισε και μένα Θεού παιδί.

Καλημέρα, καλησπέρα καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.

Δύναμαι και θέλω και προσκυνώ
και τον Κύριο μου παρακαλώ
για να ρίξει δροσιά, δροσιά στη γη
να δροστούν οι βρύσες και τα βουνά
να δροστούν οι βρύσες και τα βουνά
να δροστεί κι ο αφέντης με την κυρά.

Καλημέρα, καλησπέρα καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.

      Οι Καλικάντζαροι στον Πόντο (τα Πίζηλα)

Τα Πίζηλα (πίζουλα, πίζελα ή πιζήαλα) έβγαιναν από τα έγκατα της γης την παραμονή των Χριστουγέννων (κατά πως πίστευαν στην Οινόη), με μια χρυσή βάρκα.
Και ενώ δεν έκαναν κακό στους ανθρώπους, τους ανακάτευαν με τις ζημιές τους και γενικότερα τους ενοχλούσαν. Ιδιαίτερα τα παιδιά και ιδίως τα αβάπτιστα, τις λεχώνες, τις νεόνυμφες και γενικά τα αδύναμα άτομα.
Προκαλούσαν ζημιές στα πράγματα του σπιτιού, στα ζώα και στους αγρούς.
Για προφύλαξη από τους καλικάντζαρους, χάραζαν παντού -στα σταυροδρόμια, στο χώμα, το σημείο του σταυρού και σκέπαζαν τα πάντα μέσα στο σπίτι, μιας και τα πίζηλα ήταν ακάθαρτα και ότι έπιαναν το λέρωναν.
Ρίζες

Όπως είπαμε εισαγωγικά οι καλικάντζαροι (ξωτικά και πολλές μάγισσες στους ξένους λαούς κυρίαρχοι της νύχτας και της υπαίθρου που εχθρεύονται ή ζηλεύουν, την οικογενειακή στιά) είναι μακρινοί απόηχοι των ειδωλολατρικών μεταμφιεσμένων γιορταστών και των τραγοπόδαρων χορευτών του Διονύσου, επομένως στο διάβα των αιώνων επικαιροποιήθηκαν και πολλοί είναι οι μελετητές που προσπάθησαν να ανατρέξουν στις ρίζες, αυτού του –σχεδόν, παγκόσμιου όντος –παραθέτουμε κάποιες από αυτές

Λεξικό Τριανταφυλλίδη (Πύλη στην ελληνική γλώσσα)
Καλικάντζαρος [kalikándzaros] και καλικαντζάρια θηλ. καλικαντζαρίνα [kalikandzarína]: σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, δύσμορφο, ενοχλητικό και βλαπτικό για τους ανθρώπους δαιμόνιο που εμφανίζεται στη γη κατά την περίοδο του Δωδεκαήμερου:
Είναι σαν ~ …, για άνθρωπο πολύ άσχημο, με κωμική συνήθ. εμφάνιση. || (θηλ.) η γυναίκα του καλικάντζαρου. καλικαντζαράκι το παιδί του καλικάντζαρου.
[μσν. καλικάντζαρος < ίσως καλικάντζ(α) μεγεθ. -αρος < καλίκ(ι) (υποκορ. του καλλίγα δες στο καλιγώνω) + άντζα· καλικάντζαρ(ος) -ίνα]
παγανό το ή παγανός: Mεσάνυχτα, ώρα που βγαίνουν τα στοιχειά, τα παγανά και οι νεράιδες
ελνστ. ή μσν. παγανός αγρότης, αγροίκος, ειδωλολάτρης (επειδή στα χωριά διατηρήθηκαν για μεγαλύτερο διάστημα οι προχριστιανικές θρησκείες) <
Λατ. pagan(us) καλικάντζαρος < μεσαιωνική ελληνική |< καλίκι+άντζα+αρος < καλίγιον | καλίγιν | καλίγι < καλίγα | καλλίγα < λατινική caliga <| calceus <| calx < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή (s)kel- (στρογγυλός, καμπυλωτός)
Μεσαιωνική ελληνική άντζα | άτζα <| ιταλική anca (γοφός) < δημώδης λατινική hanca |< φραγκική hanka |< πρωτογερμανική ,|< ankō (άρθρωση, κλείδωση) |> πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ang- (άρθρωση, κλείδωση)
Μπαμπινιώτης:
Προέρχεται από το «καρκάντζι», που σημαίνει «καμένο, ξηρό», λόγω της σχέσης των καλικαντζάρων με τη φωτιά.
Μια άλλη θέλει τα δαιμόνια του 12έρου να έχουν πάρει το όνομά τους από τη λέξη «καλίκι», που σημαίνει «υπόδημα», και «άντζα», δηλαδή «κνήμη», από το είδος των παπουτσιών που φορούν οι καλικάντζαροι.

Ακόμη, απλά τα παραθέτουμε

Το τραμ της Γραμμής 6 (Ομόνοια – Αχαρνών) ασφυκτικά γεμάτο, με τον κόσμο να έχει σκαρφαλώσει πάνω και να κρατιέται ακόμη και από τα παράθυρα _στρίβει στην οδό Χαλκοκονδύλη στο ύψος της πλατείας Λαυρίου ...πριν 70+χρόνια

• Ως παράγωγο από την Τουρκική γλώσσα (Schmidt & Wachsmuth).
• Από το «καλός+κάνθαρος» [Καλικάνθαρος] (που συμφωνούν αργότερα Boll, Κουκουλές και Μπούντουρας)
• «Λύκος+κάνθαρος» -Πολίτης, «λύκος+άντζαρος » [= ανήρ] (Γεώργιος Λουκάς λαογράφος <| έκδ «Φιλολογικές επισκέψεις»|> από τους σκαπανείς της κυπριακής λαογραφίας)
• «καλίκιν+τσαγγίον» ή «καλός+τσαγγίον» και της μεγεθυντικής κατάληξης –άρος (= ο φέρων καλά τσαγγία, υποδήματα, αντί καλίκια) ή ο φέρων καλίκια αντί τσαγγίων (Πολίτης)
• Από το λατινικό «καλιγάτος» <|Caligatus|> (Οικονόμου)
• Τελευταία (1955) η ετυμολογία του Παντελίδη, από «καλίκιν+άντζα»
• «καλός+κένταυρος» (Lawson)
• «καρκάντζι» (καρκάντζαρος) που σημαίνει το ξηρό, κεκαυμένο, o τσουρουφλισμένος (Δεινάκις).
• Ως παράγωγο από την Τουρκική γλώσσα με εξειδικευμένη διατύπωση: στην Τερπνή Σερρών λέγονταν καρκαντζαλοί |>τουρκικές λέξεις: karkas | κουφάρι + zalim | τυραννικός<|, συμπερασματικά το σχήμα είναι καλικάντζαροι …καρκαντζαλοί |>karkas+zalim<|

    Κλπ. κλπ. κλπ

Και μόνο τα παραπάνω αποδείχνουν τις βαθιές ρίζες αυτών των ξωτικών στα ήθη, έθιμα και τη λαογραφία όχι μόνο του λαού μας αλλά κι όλου του κόσμου
Και πάλι…

Πλατεία Φιλικής Εταιρείας (Κολωνακίου) από την Κανάρη προς την Πατριάρχου Ιωακείμ. Το κτήριο στην γωνία της οδού Σκουφά είναι το μόνο που διατηρείται σήμερα.
Υπάρχει το περίφημο κολωνάκι (ύψους περίπου δύο μέτρων), απ’ όπου πήρε την ονομασία της ολόκληρη η συνοικία. Πρώτα ήταν τοποθετημένο στην Πλατεία Δεξαμενής απ’ όπου μεταφέρθηκε το 1938. Υπήρχε η πεποίθηση πως η ύπαρξή του προστάτευε από τις επιδημίες και τις θεομηνίες.

     Καλή Αγωνιστική Χρονιά!

 
 

Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ για τις εξελίξεις και τη μάχη των εκλογών

1.

Συνεδρίασε η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ και κατέληξε στο πρόγραμμα δράσης του Κόμματος για το επόμενο διάστημα, στη βάση των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων και με ορίζοντα την επερχόμενη μάχη των βουλευτικών εκλογών.

Ενέκρινε τον βασικό κορμό των υποψηφίων του Κόμματος στις βουλευτικές, περιφερειακές και δημοτικές εκλογές και επεξεργάστηκε βασικά ζητήματα που αφορούν το περιεχόμενο του πολιτικού ανοίγματος μπροστά στις εκλογικές μάχες. Συζήτησε για την τελική ευθεία προς το 13ο Συνέδριο της ΚΝΕ που θα γίνει 10–12 Φλεβάρη 2023, με στόχο την επιτυχία του.

Η Κεντρική Επιτροπή καλεί τα μέλη και τους φίλους του Κόμματος και της ΚΝΕ σε συστράτευση και δράση για την οργάνωση και πραγματοποίηση μιας νέας πλατιάς πολιτικής εξόρμησης στον λαό με στόχο την ισχυροποίηση του ΚΚΕ, η οποία αποτελεί την καλύτερη απάντηση απέναντι στα ψευτοδιλήμματα και τους εκβιασμούς που θα ενταθούν το επόμενο διάστημα και μπροστά στην εκλογική μάχη.

Η πολύπλευρη πολιτική, οργανωτική και εκλογική ισχυροποίηση του ΚΚΕ είναι όρος για να ανέβει ο βαθμός οργάνωσης, μαχητικότητας και αποτελεσματικότητας στην παρέμβαση του ίδιου του εργατικού — λαϊκού κινήματος στις εξελίξεις, που είναι ζωτικής σημασίας, πιο αναγκαία και επείγουσα από ποτέ. Αυτό είναι και το περιεχόμενο της αγωνιστικής συμπόρευσης με το ΚΚΕ που αποτυπώνεται και στο σύνθημα «Ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό, στον δρόμο της ανατροπής, με ΚΚΕ πιο δυνατό».

To KKE δίνει ταυτόχρονα όλες του τις δυνάμεις για τη μαζικοποίηση και ενδυνάμωση όλων των κρίσιμων μετώπων πάλης για τη ζωή και το μέλλον του εργαζόμενου λαού, όπως αυτά της ακρίβειας, της ενεργειακής φτώχειας, των εργασιακών δικαιωμάτων και του εισοδήματος των εργαζομένων, των πλειστηριασμών, για την προστασία της υγείας, των επιπτώσεων από την εμπλοκή της Ελλάδας στην ιμπεριαλιστική στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία μεταξύ ΝΑΤΟ — Ρωσίας, αλλά και της όξυνσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πρόκειται για μέτωπα στα οποία οι εργαζόμενοι, ο λαός και η νεολαία αναμετριούνται, εκτός των άλλων, με τα προβλήματα και τις συνέπειες της αντιλαϊκής στρατηγικής της κυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης για λογαριασμό του κεφαλαίου.

2.

Οι μάχες του επόμενου διαστήματος θα δοθούν σε συνθήκες διεθνών οικονομικών και γεωπολιτικών εξελίξεων που θα φέρουν ακόμη μεγαλύτερη «βαρυχειμωνιά» για τους λαούς. Σε συνθήκες που: Κλιμακώνεται ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος στην Ουκρανία, ανάμεσα στο ευρωατλαντικό μπλοκ από τη μία και τη Ρωσία με τους συμμάχους της από την άλλη. Ενισχύεται η σύγκρουση ΗΠΑ και Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα και οξύνονται οι αντιθέσεις στο εσωτερικό «παραδοσιακών» συμμαχιών, όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ. Εντείνεται η εμπλοκή της Ελλάδας τόσο στους πολεμικούς σχεδιασμούς, με τελευταία εξέλιξη ‑μεταξύ άλλων- και τα σχέδια για αποστολή πυραύλων S‑300, όσο και στον ενεργειακό πόλεμο και τους οικονομικούς ανταγωνισμούς (σταθμοί μεταφοράς LNG, πακέτα κυρώσεων της ΕΕ προς τη Ρωσία κ.ά.). Πολλαπλασιάζονται έτσι οι κίνδυνοι για τον λαό και τη χώρα ακόμα περισσότερο από την όξυνση των αντιθέσεων στην περιοχή και τα επιθετικά σχέδια της τουρκικής αστικής τάξης που παζαρεύει τη σχέση της με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Οι οικονομικές εξελίξεις οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην παραπέρα όξυνση του συνόλου των εργατικών — λαϊκών προβλημάτων. Η μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία της κοινωνίας, η εργατική τάξη, τα κατώτερα μεσαία στρώματα της πόλης και της υπαίθρου, οι γυναίκες, οι νέοι, οι συνταξιούχοι, τα ΑμεΑ, οι εργαζόμενοι στον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό δίνουν καθημερινά τη μάχη της επιβίωσης σε δυσμενέστερες συνθήκες. Εντείνεται η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, μεγαλώνει η απόλυτη και σχετική εξαθλίωσή της. Το «μεγάλο επίτευγμα», που διαφημίζει η κυβέρνηση της ΝΔ, οι επενδύσεις, όχι μόνο δεν αντιμετώπισαν τα προβλήματα των εργαζομένων, αλλά αντίθετα τα πολλαπλασίασαν. Δεν επέφεραν βελτίωση στο λαϊκό εισόδημα ούτε συγκράτησαν την επιδείνωση γιατί «χτίζονται» πάνω σε παλιά μνημονιακά και νέα αντεργατικά — αντιλαϊκά μέτρα, στις φοροελαφρύνσεις και τις κρατικές επιδοτήσεις προς το κεφάλαιο, που τις πληρώνει ο λαός μέσω της φορολεηλασίας.

Η απολιγνιτοποίηση, η στήριξη στο φυσικό αέριο, οι επενδύσεις σε ορισμένες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και το «πράσινο» ρεύμα, που εκτίναξαν τις τιμές για τους εργαζόμενους, αλλά και τα τεράστια κέρδη των ενεργειακών ομίλων των αμερικανικών μονοπωλίων που παράγουν το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και των εφοπλιστών που το μεταφέρουν, είναι ακριβώς ο πυρήνας της ενεργειακής φτώχειας. Οι επενδύσεις στον τουρισμό μετατρέπουν σε πανάκριβο εμπόρευμα τη λαϊκή αναψυχή, εκτινάσσουν το κόστος της λαϊκής και επαγγελματικής στέγης, ενώ βασίζονται στην ολοένα και φθηνότερη εργατική δύναμη στον κλάδο. Η επέκταση του ηλεκτρονικού εμπορίου οξύνει τον ανταγωνισμό, οδηγώντας στο κλείσιμο δεκάδες χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, επιταχύνει τη συγκέντρωση, ενώ τα μεγάλα κέρδη του βασίζονται στις άθλιες συνθήκες εκμετάλλευσης των εργαζομένων στη διανομή και διαλογή. Ο μονόπλευρος προσανατολισμός στην εξαγωγή αγροτικών προϊόντων ωφελεί κυρίως τους εμποροβιομήχανους, τις μεγάλες αγροτικές καπιταλιστικές εκμεταλλεύσεις, ενώ οι αθρόες εισαγωγές αγροτικών προϊόντων προσθέτουν νέες δυσκολίες στη ζωή των μικρών αγροτοπαραγωγών, υποβαθμίζουν την ποιότητα βασικών ειδών διατροφής του λαού.

Ο καβγάς ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ καθώς και των άλλων αστικών κομμάτων για το ποιος εκφράζει τη «μεσαία τάξη», επιδιώκει να εξισώσει ανάγκες ανώτερων τμημάτων των μεσαίων στρωμάτων με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η μεγάλη πλειοψηφία των λαϊκών δυνάμεων των επαγγελματιών αυτοαπασχολούμενων και αγροτών, αλλά και της εργατικής τάξης, στην οποία αποφεύγουν κάθε αναφορά.

Αποδεικνύεται ότι η «ανάπτυξη για όλους» είναι το μεγαλύτερο παραμύθι, αφού ο λαός μετράει συνεχώς απώλειες, κάτι που δεν μπορεί να κρυφτεί ούτε από τα στατιστικά στοιχεία.

Και αν οι εργαζόμενοι πληρώνουν τόσα στη φάση της ανάπτυξης, μπορούμε να προβλέψουμε πόσα θα πληρώσουν στην όποια επιβράδυνση της οικονομίας, στην πορεία προς την ύφεση τους επόμενους μήνες. Αλλωστε, στην ΕΕ και σε ολόκληρο τον κόσμο, οι αναλύσεις προειδοποιούν για μια ακόμα βαθύτερη και πιο συγχρονισμένη καπιταλιστική κρίση.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ετοιμάζεται για νέα αύξηση των επιτοκίων, με άμεση επίπτωση στην αποπληρωμή στεγαστικών και άλλων λαϊκών δανείων, οδηγώντας σε περαιτέρω επιβάρυνση των ήδη υπερχρεωμένων εργατικών — λαϊκών εισοδημάτων. Μειωμένη εμφανίζεται η βιομηχανική παραγωγή στα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα διεθνώς. Ο όγκος των θαλάσσιων μεταφορών υποχωρεί σημαντικά και οι προβλέψεις των οικονομικών ινστιτούτων κάνουν λόγο για μία νέα κρίση, βαθύτερη από την κρίση του 2008. Σε ολόκληρη την Ευρωζώνη αυξάνεται η πίεση για επιστροφή σε «περιοριστική πολιτική» και τον τερματισμό των «οριζόντιων κρατικών επιδοτήσεων». Το «φθηνό χρήμα» και η δυνατότητα δανεισμού προσκρούει στην τεράστια διόγκωση των κρατικών χρεών σε πολλές χώρες της ΕΕ. Η γνωστή απειλή του λεγόμενου δημοσιονομικού εκτροχιασμού εμφανίζεται και πάλι και θα αποτελέσει, μετά τις επερχόμενες εκλογές, το νέο αφήγημα πάνω στο οποίο θα στηριχθεί η περικοπή των κρατικών δαπανών, ακόμα και των σημερινών ισχνών δαπανών «κοινωνικής πολιτικής».

Οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων είναι αδιαμφισβήτητες και επιβεβαιώνουν ότι το «φάρμακο» που χρησιμοποιείται για το ένα πρόβλημα γίνεται «δηλητήριο» για κάποιο άλλο, αποδεικνύοντας ότι καμία πρόταση αστικής διαχείρισης δεν μπορεί να ακυρώσει τις νομοτέλειες και τις αντιθέσεις του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, που σε κάθε ενδεχόμενο τις πληρώνουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Επιβεβαιώνεται επίσης ότι η εφαρμογή του ενός ή άλλου μείγματος οικονομικής διαχείρισης επιβάλλεται από τις ίδιες τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας και όχι από την «ιδεολογία» και την αποπροσανατολιστική συνθηματολογία κάθε κυβέρνησης. Γι’ αυτό ο «σοσιαλδημοκράτης ΣΥΡΙΖΑ» εφάρμοσε πολιτική λιτότητας μέσω μνημονίων, γι’ αυτό η «νεοφιλελεύθερη ΝΔ» εφάρμοσε επεκτατικά μέτρα όπως και οι ομογάλακτοί τους σε μια σειρά χώρες της ΕΕ και όχι μόνο.

Η «επεκτατική πολιτική», που έχει για θεό ο ΣΥΡΙΖΑ και γενικότερα η σοσιαλδημοκρατία, καθώς και το «φτηνό χρήμα» για τη στήριξη της ανάπτυξης, οδήγησαν στην εκτίναξη του πληθωρισμού, που ροκανίζει το λαϊκό εισόδημα. Τώρα, για τη συγκράτηση του πληθωρισμού στην ΕΕ μεθοδεύεται η επιστροφή σε «περιοριστικές πολιτικές», που επιταχύνουν μια νέα ύφεση, με αύξηση των επιτοκίων, χρεώνοντας ακόμα περισσότερο την εργατική — λαϊκή οικογένεια.

Οι αντιθέσεις στην ΕΕ σχετικά με τους ρυθμούς και τη μορφή των πολιτικών λιτότητας, οι δυσκολίες των κρατών — μελών της ΕΕ να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με το ζήτημα του πλαφόν στο φυσικό αέριο αντανακλούν τα διαφορετικά συμφέροντα των κρατών — μελών και επιχειρηματικών ομίλων και όχι βέβαια των λαών. Ο προσωρινός συμβιβασμός, που επιτεύχθηκε για πλαφόν σε μια πολύ υψηλή τιμή, ούτε τις αντιθέσεις αναιρεί ούτε πρόκειται να ανακουφίσει τους λαούς από την ενεργειακή φτώχεια.Η εναλλαγή των μορφών αστικής διαχείρισης και η μετάβαση από την κρίση στην ανάπτυξη και αντίστροφα συσσωρεύει νέα βάρη στα εργατικά — λαϊκά στρώματα, αφού κάθε «νέα» φάση χτίζεται πάνω στα αντεργατικά — αντιλαϊκά μέτρα της προηγούμενης, όπως συνέβη και στην Ελλάδα με τους μνημονιακούς νόμους που ψήφισαν και εφάρμοσαν διαδοχικά οι κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ.

3.

Είναι ανεδαφικός ο ισχυρισμός ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να μείνει αλώβητη από μια ευρωπαϊκή ή παγκόσμια ύφεση. Η ελληνική οικονομία δεν αναπτύσσεται σε «γυάλα». Αλλωστε το ονομαζόμενο μεγάλο ατού της ελληνικής οικονομίας, ο τουρισμός, ενδέχεται να σημειώσει σημαντική υποχώρηση σε συνθήκες ευρωπαϊκής ή παγκόσμιας κρίσης. Αποκαλύπτεται ότι η «εξωστρέφεια», που αποτελεί το «Αγιο Δισκοπότηρο» όλων των αστικών κομμάτων, υπηρετεί μόνο την κερδοφορία των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων, ενώ για την εργατική τάξη, την αγροτιά, τους αυτοαπασχολούμενους μικρούς επαγγελματίες, τον λαό συνιστά μια «βραδυφλεγή βόμβα» για τα δικά τους συμφέροντα.

Αποτελεί εξίσου τεράστια κοροϊδία ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι η ενεργειακή φτώχεια αποτελεί «εισαγόμενο πρόβλημα», απότοκο του πολέμου στην Ουκρανία. Οχι μόνο γιατί η εκτίναξη των τιμών προϋπήρχε του πολέμου ‑και τότε οι κυβερνήσεις την απέδιδαν σε άλλες αιτίες- αλλά και γιατί η Ελλάδα ως στρατηγική επιλογή της αστικής τάξης και των κομμάτων της είναι πλήρως ενταγμένη στην ενιαία ευρωενωσιακή αγορά, στις αντίστοιχες δομές και μηχανισμούς, όπως είναι π.χ. η ΕΚΤ, το εμπόριο ρύπων και το Χρηματιστήριο Ενέργειας, που αποτελούν τους «εμπρηστές» της ακρίβειας.

Τα υπόλοιπα κόμματα δεν απορρίπτουν τη θεωρία περί «εισαγόμενης ακρίβειας», διαφωνούν μόνο για το ποσοστό απόκλισης από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο μιλώντας για «ακρίβεια Μητσοτάκη». Η στάση τους από τη μία αθωώνει όλες τις αιτίες και τους μηχανισμούς της ακρίβειας ‑τους οποίους άλλωστε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχουν συνδιαμορφώσει- ενώ από την άλλη δημιουργεί το κατάλληλο «άλλοθι» ώστε μια πιθανή κυβέρνηση με τη συμμετοχή τους να επικαλείται το ίδιο επιχείρημα απέναντι στον λαό.

Η προσπάθεια χειραγώγησης του λαού με τα διάφορα επιδόματα και pass της φτώχειας και της κοροϊδίας στόχο έχει να ξαναμοιράσει τη φτώχεια ανάμεσα στους λιγότερο και περισσότερο φτωχούς, μονιμοποιώντας τους αντιλαϊκούς φόρους και τα χαράτσια και αφήνοντας στο απυρόβλητο την κερδοφορία των ομίλων.

4.

Αποδεικνύεται καθημερινά ότι τόσο οι διακηρύξεις για το «επιτελικό κράτος» όσο και αυτές για το «κράτος δικαίου» έχουν ως στόχο την αναβάθμιση ενός σάπιου αντιλαϊκού κράτους των λίγων για την καταπίεση και την εκμετάλλευση της λαϊκής πλειοψηφίας, το κράτος της δικτατορίας του κεφαλαίου.

Στοιχεία αυτής της σήψης και αντιδραστικοποίησης είναι ‑μεταξύ άλλων- οι παρακολουθήσεις, τα φαινόμενα διαφθοράς τύπου Καϊλή και Πάτση, η έξαρση της καταστολής και της κρατικής βίας που πάει χέρι — χέρι με την αντιλαϊκή πολιτική.

Η άλλη όψη του «καρότου» της χειραγώγησης είναι το «μαστίγιο» της καταστολής που παίρνει διάφορες μορφές, όπως η αστυνομική βία και αυθαιρεσία, οι διώξεις σε βάρος αγωνιστών, το κράτος — «διαρρήκτης» που βγάζει στο σφυρί τα σπίτια του λαού, ο θεσμικός βούρκος των παρακολουθήσεων και των υποκλοπών, τον οποίο έχουν διαμορφώσει όλες οι κυβερνήσεις με απώτερο στόχο την αντιμετώπιση των λαϊκών αντιδράσεων. Φυσικά αξιοποιείται και για το ξεκαθάρισμα πολιτικών και επιχειρηματικών λογαριασμών, γεγονός που βλέπουμε να συμβαίνει αυτό το διάστημα, όπως και τα αλλεπάλληλα κυβερνητικά μέτρα για τον έλεγχο της ενημέρωσης.

Η λαϊκή απάντηση απέναντι στην κρατική βία και καταστολή περνάει μέσα από την πάλη για την κατάργηση όλων των αντιδραστικών νόμων και θεσμών, των διάφορων ειδικών ομάδων καταστολής, όπως ΔΙΑΣ, ΜΑΤ, ΔΡΑΣΗ, ΕΚΑΜ, ΟΠΚΕ, ΟΔΟΣ, πανεπιστημιακή αστυνομία κ.λπ. και όχι μέσα από τον δήθεν ‑γενικά και αφηρημένα- «εκδημοκρατισμό» τους.

Αυτό το κράτος δεν μπορεί να διασφαλίσει «δικαιοσύνη για όλους και παντού», όπως ισχυρίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ, γιατί δεν μπορούν πουθενά να συναντηθούν τα συμφέροντα και η εξουσία του κεφαλαίου με τις εργατικές — λαϊκές ανάγκες. Πρόκειται για το ίδιο κράτος που είναι επιλεκτικά «ανίκανο» να προστατεύσει τον λαό και τις ανάγκες του από φυσικές καταστροφές και άλλους κινδύνους, όπως αποδείχθηκε περίτρανα και με την πανδημία, γιατί έχει ως προτεραιότητα τα κέρδη του κεφαλαίου. Ετσι γίνεται και με τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης για το ΕΣΥ, που καλεί τους ασθενείς να βάλουν ακόμη πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη και μετατρέπει τα νοσοκομεία σε χώρους άντλησης πελατείας για τα «κοράκια» της Ιδιωτικής Υγείας. Ομως είναι κράτος ικανότατο για να προωθεί με fast track διαδικασίες τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Είναι το ίδιο εχθρικό κράτος που αφήνει τα παιδιά ευάλωτα στη βία της φτώχειας, της εγκατάλειψης του σχολείου, της ανήλικης εργασίας, στην κακοποίηση και στην ανάθεση της προστασίας τους σε κάθε είδους ιδιώτες, ΜΚΟ.

5.

Ιδιαίτερα το σκάνδαλο με την πρώην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ Ε. Καϊλή αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο της ΕΕ ως μιας Ευρωπαϊκής Ενωσης των επιχειρηματικών συμφερόντων και των λόμπι που αποτελεί φυτώριο σκανδάλων και διαφθοράς.

Το ΚΚΕ δεν έπεσε από τα σύννεφα, αφού χρόνια τώρα αποκαλύπτει στοιχεία και ντοκουμέντα για τη δράση των λόμπι και τους «δεσμούς αίματος» που έχουν αναπτύξει με την ΕΕ και τους θεσμούς της. Τα σκάνδαλα αυτά δεν αποτελούν κάποια μεμονωμένη και σπάνια εξαίρεση. Στο πλαίσιο της ΕΕ και του Ευρωκοινοβουλίου δρουν θεσμοθετημένα επιχειρηματικά λόμπι που ‑μαζί με τα ανεπίσημα- υπολογίζονται στις 25.000 — 30.000. Στο Ευρωκοινοβούλιο νομοθετικά κείμενα, Οδηγίες και συγκεκριμένες διατυπώσεις πολύ συχνά γράφονται απευθείας ή καθ’ υπαγόρευση από εκπροσώπους τέτοιων λόμπι και στη συνέχεια υπογράφονται και κατατίθενται ως τροπολογίες από ευρωβουλευτές.

Αυτή τη σαπίλα «ξέπλυναν» οι ευρωβουλευτές της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ και της Ελληνικής Λύσης, αποδεχόμενοι το ψήφισμα όπου κυνικά ομολογείται ότι «η ικανότητα των λόμπι να επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων στο Κοινοβούλιο επιχειρηματολογώντας, αποτελεί ζωτικό στοιχείο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας»!!!

Αυτές οι αποκαλύψεις πρέπει να αξιοποιηθούν για να βγουν αποφασιστικής σημασίας ταξικά συμπεράσματα, για να αφυπνιστεί η εργατική — λαϊκή συνείδηση, για να συνειδητοποιηθεί ότι αυτή είναι η περιβόητη «ευρωπαϊκή δημοκρατία» και οι «ευρωπαϊκές αξίες» που εξυμνούν όλα τα άλλα κόμματα μαζί.

6.

Το σύνολο των εξελίξεων αναδεικνύει ότι διαμορφώνονται δυνατότητες ώστε η λαϊκή δυσαρέσκεια να μην εγκλωβιστεί στα ψεύτικα και εκβιαστικά αστικά διλήμματα. Αναδεικνύει ότι η άρχουσα τάξη δεν είναι παντοδύναμη και η εξουσία της μπορεί να δοκιμαστεί από ρωγμές και κλονισμούς. Χωρίς να παραγνωρίζουμε τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, οι μαζικές εργατικές — λαϊκές κινητοποιήσεις σε μια σειρά χώρες, παρά τον ακόμη αδύναμο προσανατολισμό τους, όπως άλλωστε και η πρόσφατη απεργιακή κινητοποίηση στις 9 Νοέμβρη στην Ελλάδα, επιβεβαιώνουν ότι οι λαοί δεν είναι «δεδομένοι», ούτε τα λαϊκά κινήματα θα αξιοποιούνται πάντα ως ένα «σκαλοπάτι» για το ανεβοκατέβασμα αντιλαϊκών κυβερνήσεων.

Τα αστικά επιτελεία στην ΕΕ και στην Ελλάδα γνωρίζουν ότι οι ολέθριες συνέπειες για τον λαό από την υλοποίηση της στρατηγικής του κεφαλαίου θα φανούν πολύ πιο έντονα το επόμενο διάστημα. Γι’ αυτό και επιδιώκουν σταθερές κυβερνήσεις «για την επόμενη μέρα» που θα υλοποιήσουν τη στρατηγική του κεφαλαίου και τις δεσμεύσεις της ΕΕ, θα προωθήσουν τους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς στη Μεσόγειο, επώδυνους συμβιβασμούς για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Κυβερνήσεις που θα επιδιώξουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά κάθε ριζοσπαστική διάθεση που μπορεί να οδηγήσει σε ανάταση του εργατικού κινήματος. Ανησυχούν για τις κοινωνικές εκρήξεις, την πιθανή άνοδο του ριζοσπαστισμού, τη δυναμική που μπορούν να αποκτήσουν οι αγώνες των εργαζομένων έχοντας στο πλευρό τους πιο δυνατό ΚΚΕ.

Τον στόχο αυτής της «κυβερνητικής σταθερότητας», που για τον λαό σημαίνει μεγάλη αστάθεια και ανασφάλεια, υπηρετούν τόσο η ΝΔ όσο και τα υπόλοιπα κόμματα, ανεξάρτητα από τον τρόπο που την επιδιώκει ο καθένας. Η μεν ΝΔ μέσα από τον στόχο της αυτοδυναμίας, ο δε ΣΥΡΙΖΑ μέσα από την ξαναζεσταμένη σούπα των «προοδευτικών» κυβερνήσεων, που τις έχουμε ζήσει στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες και που αποδείχτηκαν ο καλύτερος σύμμαχος των «νεοφιλελεύθερων» πολιτικών και όχημα συντηρητικοποίησης και απογοήτευσης. Στο ίδιο μήκος κύματος και το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ που, πίσω από το σύνθημα της «αυτονομίας», κρύβει τον ρόλο του μπαλαντέρ που επιδιώκει, τόσο σε μια κυβέρνηση με τη ΝΔ όσο και σε μια κυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ, ανάλογα με τις εξελίξεις.

Η σταθερότητα των κυβερνήσεων του κεφαλαίου σημαίνει αδυναμία αντίδρασης του εργατικού — λαϊκού κινήματος απέναντι στην αντεργατική — αντιλαϊκή επίθεση.

Η σταθερότητα για τον λαό προϋποθέτει δυνατό ΚΚΕ, δυνατό εργατικό — λαϊκό κίνημα και ταυτόχρονα αδύναμες τις αντιλαϊκές κυβερνήσεις. Οσο περισσότερο και όσο γρηγορότερα ο ίδιος ο λαός «κάψει» τα διάφορα αντιλαϊκά κυβερνητικά «σενάρια», τόσο θα διαμορφώνονται καλύτερες προϋποθέσεις παρεμπόδισης αντιλαϊκών μέτρων και απόσπασης κατακτήσεων, θα ανοίγονται νέες δυνατότητες στον δρόμο της ριζικής ανατροπής. Για αυτόν τον σκοπό μετράει κάθε λαϊκή ψήφος στο ΚΚΕ από όλους και όλες που αναγνωρίζουν στο ΚΚΕ την αξιοπιστία, τη συνέπεια, τη σταθερότητα, τη μαχητικότητα κάτω από όλες τις συνθήκες.

7.

Ο λαός έχει πείρα για να αποφύγει τις παγίδες των ψεύτικων διλημμάτων. Αυτοί που διαχρονικά καλλιεργούν τέτοιους εκβιασμούς είναι οι ίδιοι που ‑όταν το σύστημα χρειάστηκε- ξεπέρασαν τις όποιες διαφορές τους για να στηρίξουν από κοινού την αντιλαϊκή αστική σταθερότητα. Αυτό έγινε με τη συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ και τον ακροδεξιό ΛΑ.Ο.Σ. Το ίδιο έγινε με τη συγκυβέρνηση ΝΔ — ΠΑΣΟΚ — ΔΗΜΑΡ. Το ίδιο με τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με τους ακροδεξιούς ΑΝΕΛ. Το ίδιο έγινε το 2015, όταν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΠΟΤΑΜΙ έσπευσαν να αναπληρώσουν την απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ για να ψηφιστεί το τρίτο μνημόνιο.

Το ίδιο μπορεί να ξαναγίνει από τη στιγμή που το «κοινό πρόγραμμα» όλων είναι οι δεσμεύσεις της ΕΕ, το νέο «υπερμνημόνιο» που ονομάζεται Ταμείο Ανάκαμψης, η στρατηγική της «πράσινης μετάβασης» που οδηγεί στην απαξίωση των εγχώριων πηγών Ενέργειας, οι δεσμεύσεις απέναντι στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, όπως η δέσμευση για τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ τον χρόνο που αφορά τις ΝΑΤΟικές ανάγκες και τους εξοπλισμούς και η εμπλοκή στους πολέμους.

Γι’ αυτό και αυτή την τετραετία της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ ψήφισαν τα περισσότερα από τα κρίσιμα αντιλαϊκά νομοσχέδια που έφερε στη Βουλή η ΝΔ.

Οι προεκλογικές διαφωνίες τους δεν αφορούν τα βασικά, τα στρατηγικά ζητήματα, αλλά επιμέρους πλευρές που δεν έχουν σχέση με τα λαϊκά συμφέροντα. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαμαρτύρεται για τον υψηλό ΦΠΑ, όμως ως κυβέρνηση υπήρξε ο «πρωταθλητής» της εκτόξευσής του. Διαμαρτύρεται για την ενεργειακή φτώχεια, όμως υπήρξε ο πρωτεργάτης του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και του λουκέτου σε λιγνιτικές μονάδες. Μιλάει για την επιστροφή του 51% της ΔΕΗ στο κράτος, όμως ήταν αυτή η δική του ΔΕΗ που, στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς Ενέργειας και με την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στους ιδιώτες με τιμές κάτω του κόστους, διαμόρφωσε το καρτέλ της Ενέργειας. Εξάλλου αυξήσεις των τιμών για τη λαϊκή κατανάλωση είχαμε και όταν το 51% της ΔΕΗ ανήκε στο κράτος, γιατί στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς Ενέργειας κάθε επιχείρηση ‑λιγότερο ή περισσότερο κρατική- επιδιώκει τη μέγιστη κερδοφορία των μετόχων της και τον ανταγωνισμό με τις υπόλοιπες.

Αυτόν τον δρόμο υπηρετούν και οι προτάσεις τόσο της Ελλ. Λύσης όσο και του ΜέΡΑ25, γι’ αυτό και δεν απορρίπτουν τελεσίδικα τη συμμετοχή σε ένα κυβερνητικό σχήμα είτε με τη ΝΔ είτε με τον ΣΥΡΙΖΑ αντίστοιχα. Ειδικά οι κορόνες του ΜέΡΑ25 ενάντια στη «Μητσοτάκης ΑΕ» και τους «ολιγάρχες» ουσιαστικά αφήνει στο απυρόβλητο τον χαρακτήρα της ΝΔ ως κόμματος των επιχειρηματικών ομίλων και επιδιώκει να κρύψει τη δική του μεγάλη προσφορά ως κόμμα στην «ολιγαρχία» (δηλαδή στο κεφάλαιο), που είναι η αυταπάτη για έναν δήθεν φιλολαϊκό «μετασχηματισμό της ΕΕ» και κυρίως η αναγόρευση του «χρέους» σε κύρια αιτία της κρίσης και των λαϊκών προβλημάτων, αθωώνοντας τον ίδιο τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, σύμπτωμα του οποίου είναι και τα υψηλά κρατικά χρέη.

Την ίδια στρατηγική του κεφαλαίου υπηρετούν και διάφορα ακροδεξιά και φασίζοντα μορφώματα, που επιχειρούν να εγκλωβίσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια συσκοτίζοντας τις πραγματικές αιτίες της κατάστασης που βιώνουν σήμερα οι λαϊκές δυνάμεις, καλλιεργώντας τον ρατσισμό, τον χυδαίο αντικομμουνισμό.

8.

Το ΚΚΕ καταθέτει στον λαό τις θέσεις και το Πρόγραμμα εξουσίας — διακυβέρνησης με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες, την πρότασή του σε σύγκρουση με το διαφθορείο της ΕΕ και τη σύγχρονη δικτατορία του κεφαλαίου.

Το Πρόγραμμα του ΚΚΕ τεκμηριώνει επιστημονικά πως ο λαός σήμερα μπορεί να ζήσει με σύγχρονα δικαιώματα και ποιότητα ζωής που αντιστοιχεί στον 21ο αιώνα, στις δυνατότητες της εποχής μας. Ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, η ολόπλευρη αξιοποίηση του εργατικού και επιστημονικού δυναμικού, οι θεσμοί της εργατικής — λαϊκής εξουσίας, η αποδέσμευση από τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς μπορούν να απογειώσουν την ανάπτυξη της χώρας με κριτήριο τη διασφάλιση της λαϊκής ευημερίας.

Το Πρόγραμμα του ΚΚΕ αποδεσμεύει τη χώρα από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ με τον λαό κυρίαρχο στην εξουσία, εξοικονομώντας πολύτιμους πόρους και διαμορφώνοντας τις διεθνείς σχέσεις στη βάση του αμοιβαίου οφέλους με όλους τους λαούς και τις χώρες τους. Μεταξύ άλλων, καταργεί την επιχειρηματική δράση στην Ενέργεια. Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η αξιοποίηση όλων των ενεργειακών πηγών της χώρας, με στόχο την ενεργειακή επάρκεια και την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας για τον λαό. Καταργεί την επιχειρηματική δράση στην Υγεία και σε άλλες κοινωνικές υπηρεσίες, που ο λαός την πλήρωσε πολύ ακριβά ιδιαίτερα την περίοδο της πανδημίας.

Μόνο το Πρόγραμμα του ΚΚΕ αντιμετωπίζει το πολιτικό πρόβλημα της χώρας. Η σοσιαλιστική οικονομική και κοινωνική οργάνωση είναι το πραγματικά νέο στον 21ο αιώνα και εξασφαλίζει τα εργατικά — λαϊκά συμφέροντα.

Το Πρόγραμμα και οι θέσεις του ΚΚΕ είναι τα μόνα που δίνουν απάντηση στα άμεσα εργατικά — λαϊκά προβλήματα. Ηρθε ο καιρός να απορριφθεί η γνωστή και χρεοκοπημένη λογική του δήθεν «μικρότερου κακού», που καλεί τον λαό να επιλέγει κάθε φορά τι θα χάσει για να μη θιγούν τα συμφέροντα των λίγων. Για να πάρει ο λαός ανάσες ανακούφισης, να διεκδικήσει τα δικαιώματά του, μπορεί και πρέπει να κοιτάξει έξω από τα σημερινά «τείχη» της ΕΕ και της εξουσίας του κεφαλαίου, που είναι ο κοινός παρονομαστής όλων των συστημικών κομμάτων.

Η συμμετοχή, στήριξη ή ανοχή του ΚΚΕ σε μια αστική κυβέρνηση δεν συνιστά πραγματική πίεση για επίλυση λαϊκών προβλημάτων, αλλά το αντίθετο. Η μοναδική αποτελεσματική πίεση που μπορεί να ασκηθεί σε μια τέτοια αντιλαϊκή κυβέρνηση είναι από την ίδια την εργατική τάξη, τον λαό, το κίνημά τους, δηλαδή από τα κάτω, με ένα ΚΚΕ που θα είναι μπροστάρης σε αυτούς τους αγώνες και θα ασκεί τον αυτοτελή πρωτοπόρο ρόλο του, χωρίς δεσμεύσεις, παντού, σε όλα τα επίπεδα. Μόνο έτσι, ως αποτέλεσμα της λαϊκής παρέμβασης, μπορούν να αποσπαστούν και θετικά μέτρα, γιατί η ίδια η ταξική πάλη, η βελτίωση του συσχετισμού δυνάμεων στον δρόμο της ανατροπής μπορεί να φέρνει και ορισμένα αποτελέσματα, όπως έδειξε και όλη η Ιστορία του εργατικού κινήματος.

Επειδή ακριβώς το ΚΚΕ έχει Θέσεις και Πρόγραμμα σύγκρουσης με τα στρατηγικά, πολιτικά και οικονομικά, κύρια ζητήματα, γι’ αυτό και αποτελεί εγγύηση στον καθημερινό αγώνα και για κάθε λαϊκό πρόβλημα. Επειδή το ΚΚΕ δεν έχει δεσμεύσεις στην ΕΕ, στην καπιταλιστική εργοδοσία, στην εξουσία του κεφαλαίου και τους διάφορους πολυπλόκαμους μηχανισμούς της, επειδή αμφισβητεί τον σημερινό δρόμο ανάπτυξης και τη λογική των «αντοχών της οικονομίας», επειδή δεν δέχεται να δέσει τα χέρια του στο πλαίσιο μιας αντιλαϊκής κυβέρνησης, γι’ αυτόν τον λόγο και μπορεί να πρωτοστατήσει σε μια μεγάλη εργατική — λαϊκή αντεπίθεση, που αφορά τόσο το σήμερα, τα άμεσα και επείγοντα προβλήματα του λαού, όσο κυρίως την προοπτική, με στόχο μια πραγματική λαϊκή νίκη και ανατροπή, με τον λαό πρωταγωνιστή και το ΚΚΕ πολύ πιο δυνατό.

Γιατί, σήμερα, ο στόχος της φθηνής Ενέργειας προϋποθέτει εναντίωση και ρήξη με την «πράσινη ανάπτυξη», κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και της ρήτρας του άνθρακα, για να επαναλειτουργήσουν οι λιγνιτικοί σταθμοί με μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος.

Η προστασία της λαϊκής στέγης από τους πλειστηριασμούς απαιτεί σύγκρουση με τη «σταθερότητα» των τραπεζών και τα κέρδη των funds.

Η προστασία του λαϊκού εισοδήματος απαιτεί σήμερα σύγκρουση με την ίδια την καπιταλιστική κερδοφορία και ανταγωνιστικότητα, απαιτεί αγώνα για ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις.

9.

Από αυτήν τη σκοπιά οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες πρωτοστατούν σε όλα τα κρίσιμα μέτωπα πάλης: Για την αύξηση των μισθών και των συντάξεων. Για Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Για την κατάργηση των αντιλαϊκών φόρων και χαρατσιών. Για διαγραφή χρεών, κατάργηση φόρων και πραγματική ανακούφιση των αυτοαπασχολούμενων ΕΒΕ και των αγροτών. Για την προστασία της λαϊκής κατοικίας από τις εξώσεις και τους πλειστηριασμούς των funds και των τραπεζών, για την κατάργηση του θεσμικού πλαισίου που διαμόρφωσαν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Αυτά παλεύει το ΚΚΕ μέσα και έξω από τη Βουλή, με συγκεκριμένες προτάσεις που απορρίπτουν τα υπόλοιπα κόμματα.

Όπου οι εργαζόμενοι πήραν την υπόθεση στα χέρια τους, όπου ξεπέρασαν τις λογικές των λύσεων «από τα πάνω», είχαν μικρές και μεγαλύτερες νίκες. Γι’ αυτό το ΚΚΕ καλεί τον λαό να γυρίσει την πλάτη σε επίδοξους ‑παλιούς και νέους- κυβερνητικούς «σωτήρες» και «προστάτες».

Πιστεύουμε ακράδαντα ότι το σύνθημα «Ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό, στον δρόμο της ανατροπής» μπορεί να γίνει πράξη. Γι’ αυτό και χρειάζεται ένα ΚΚΕ πιο δυνατό, γιατί είναι το μόνο κόμμα που σε αυτό το σύνθημα δίνει περιεχόμενο, ζωντάνια, προοπτική.

Η ΚΕ του ΚΚΕ
5/1/2023