Κούβα: Το πνεύμα που οδήγησε στη νίκη στον Κόλπο των Χοίρων _ Playa Girón

Η εισβολή μισθοφόρων στον Bahia de Cochinos _Κόλπο των Χοίρων _ υπήρξε ένα γεγονός που σημαδεύτηκε από τη νίκη, τον ηρωισμό του λαού και την επιρροή του αδιαμφισβήτητου ηγέτη του _είναι ένα έπος κι ένα κομμάτι της ζωντανής ιστορίας της Επανάστασης _Δείτε

                       Κούβα 🇨🇺 Το όνειρο 💥 

               παραμένει ζωντανό 64 χρόνια μετά

Η απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων

Πρόκειται για την παγκόσμιας σημασίας αποτυχημένη εισβολή στις ΝΔ ακτές της Κούβας από 1.500+ εξόριστους κουβανούς, στον Κόλπο των Χοίρων _Bahia de los Cochinos, που χρηματοδότησε και διηύθυνε η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μέσω της CIA. Λίγους μήνες μετά την ανατροπή του δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα από και τον θρίαμβο της επανάστασης με επικεφαλής τον Φιντέλ (Ιανουάριο του 1959) οι σχέσεις της νέας κουβανικής κυβέρνησης με τις Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να επιδεινώνονται. 19-Οκτ η αμερικανική κυβέρνηση απαγόρευσε τις εξαγωγές προς την Κούβα ξεκινώντας το εμπάργκο που κρατάει μέχρι σήμερα και στις 3 Ιανουαρίου1961 διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις της με το κουβανικό κράτος.
Οι εκτιμήσεις των αμερικανών ειδικών ήταν πως ότι η κατάσταση στην Κούβα έρχεται σε σοβαρή αντίθεση με τα συμφέροντά τους στην Καραϊβική, και “πρόθυμος ” ο νέος αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι έκανε δεκτό το σχέδιο, που είχε εκπονήσει η CIA από τον Μάιο του 1960 για εισβολή στο νησί και ανατροπή του καθεστώτος, που ήδη είχε επικεφαλής το ΚΚ Κούβας και λίγο μετά διακήρυξε τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα του.

Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 15 Απριλίου 1961, όταν τρία αμερικανικά αεροπλάνα βομβάρδισαν κουβανικές αεροπορικές βάσεις και δύο ημέρες αργότερα, στις 17, αποβιβάστηκαν σε διάφορα σημεία της Κούβας δυνάμεις εξορίστων κουβανών, που είχαν εκπαιδευθεί στις ΗΠΑ και χρησιμοποιούσαν αμερικανικό εξοπλισμό. Η κύρια απόβαση έγινε στον Κόλπο των Χοίρων, με υποστήριξη τους από αέρος οκτώ αμερικανικών βομβαρδιστικών Β-26.
Παραγνωρίζοντας εντελώς την εσωτερική κατάσταση στην Κούβα, με το λαό –στρατό και ηγεσία της επανάστασης μια γροθιά, στη συντριπτική πλειοψηφία οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν προβλέψει εξέγερση κατά του Κάστρο στο νησί και προσχώρηση τμημάτων του κουβανικού στρατού στις γραμμές των εισβολέων αμέσως μετά την απόβασή τους. Συνέβη, όμως, ακριβώς το αντίθετο. Οι εισβολείς αντιμετώπισαν τη μανιασμένη αντίσταση των Κουβανών και η επιχείρηση απέτυχε στην τρίτη μόλις ημέρα από την εκδήλωσή της. Όσοι από τους εισβολείς δεν εξοντώθηκαν (118 νεκροί), συνελήφθησαν αιχμάλωτοι (1.202) και ύστερα από επίπονες διαπραγματεύσεις, η ηγεσία του νησιού της επανάστασης τους έστειλε στα τσακίδια, παίρνοντας ως αντάλλαγμα τρόφιμα, αγροτικά εφόδια και φάρμακα _αναλυτικά στο τέλος της ανάρτησης

// ventura@granma.cu
Ciénaga de Zapata, Matanzas

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη δύναμη από αυτή ενός λαού ενωμένου και αποφασισμένου να υπερασπιστεί μια δίκαιη υπόθεση. Αυτό ήταν το πιο ισχυρό μάθημα από τη νίκη στο Playa Girón, και ήταν, με τη σειρά του, το ουσιαστικό κίνητρο των Κουβανών μαχητών εκείνες τις ένδοξες μέρες του Απριλίου 1961.
Θα υπάρχουν ακόμα εκείνοι που αναρωτιούνται πώς μια δύναμη που εκπροσωπείτο κυρίως από πολιτοφυλακές εργατών, αγροτών και σπουδαστών μπόρεσε να αντισταθεί και να νικήσει, μέσα σε μόλις 66 ώρες, καλά οργανωμένους και οπλισμένους μισθοφόρους εισβολείς, υποστηριζόμενους από τη παντοκράτειρα _τη μεγαλύτερη παγκόσμια δύναμη που τους έστειλε. Επιπλέον, τρία μίλια από την ακτή, μια ισχυρή αμερικανική μοίρα, συμπεριλαμβανομένου ενός αεροπλανοφόρου και πεζοναυτών, ήταν έτοιμη να επέμβει.

Εκεί βρίσκεται η επική φύση του θριάμβου στην άμμο της Ciénaga (σσ. Η Ciénaga de Zapata είναι ένας από τους 14 δήμους της επαρχίας Matanzas, στην Κούβα).
Ο εχθρός δεν είχε με το μέρος του το δίκαιο της υπόθεσης που υπερασπιζόταν, θα σχολίαζε ο José Ramón Fernández, ο πρωταγωνιστής του άθλου. «Γι’ αυτό δεν πολέμησαν με τη θέρμη, το θάρρος, τη σταθερότητα, το κουράγιο και το πνεύμα των επαναστατικών μας δυνάμεων».

σσ. Ο José Ramón Fernández Álvarez, ευρέως γνωστός ως Gallego Fernández (Σαντιάγο ντε Κούβα, 1923 - Αβάνα, 2019 ήταν στρατιωτικός μαχητής και ένας από τους μακροβιότερους ιστορικούς ηγέτες της Κουβανικής Επανάστασης. Διετέλεσε Αντιπρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου από το 1978 έως το 2012, βουλευτής της Εθνοσυνέλευσης της Κούβας από το 1976 και μέλος της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας μέχρι το θάνατό του σε ηλικία 95 ετών.
Ξεκινώντας από το 1952, συμμετείχε σε διάφορες μάχες και συνωμοτικά κινήματα κατά της τυραννίας Μπατίστα, μέχρι που συνελήφθη το 1956 όταν το κίνημα γνωστό ως «Los Puros» ανακαλύφθηκε και καταδικάστηκε σε Συνοπτικό Στρατοδικείο σε φυλάκιση, όπου παρέμεινε μέχρι τον θρίαμβο της Κουβανικής Επανάστασης την 1η Ιανουαρίου 1959.
Προήχθη σε λοχαγό το 1959, σε ταγματάρχη το 1961 και σε ταξίαρχο το 1996.Ως μέλος των Επαναστατικών Ενόπλων Δυνάμεων, διοικούσε μια από τις κύριες ομάδες στον αγώνα κατά της απόβασης μισθοφόρων στην Playa Girón. Μετά τον θρίαμβο της Επανάστασης το 1959, κατείχε πολλές θέσεις ευθύνης στην κουβανική ηγεσία.

Λένε ότι μια ολόκληρη πόλη έσπευσε στους σταθμούς μάχης της για να υπερασπιστεί τη Σοσιαλιστική Επανάσταση: πυροβολικό, αστυνομικοί, στρατιώτες, πιλότοι, τάνκς, γιατροί και πολιτοφύλακες έπεσαν πάνω στους εισβολείς.
Μέρες μετά τη νίκη, ο Φιντέλ σχολίασε ότι ένα από τα κύρια και πιο αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά όλου αυτού του αγώνα ήταν το θάρρος με το οποίο πολέμησαν οι άντρες μας. Πολέμησαν ασταμάτητα μέρα και νύχτα, χωρίς ούτε ένα λεπτό ανάπαυλα, είπε, αφού τόνισε ότι ο Κόλπος των Χοίρων ήταν ένα μεγάλο κατόρθωμα των μαχητών, όχι μόνο για αυτό που έκαναν, αλλά για αυτό που ήταν διατεθειμένοι να κάνουν.

Σε μια από τις εντυπώσεις του για το τι συνέβη στο Girón, ο τότε λοχαγός Fernández τόνισε επίσης ότι η παρουσία του Fidel ενθάρρυνε τον κόσμο και συνέβαλε πολύ στο υψηλό ηθικό των στρατευμάτων. Ξεκαθάρισε ότι το κήρυγμα και το παράδειγμά του είναι σημαντικά για την κατανόηση της κατεύθυνσης των γεγονότων _και της ιστορίας στη συνέχεια. Άλλοι ερευνητές πιστεύουν ότι αν ο Girón είναι ένα έπος και ένα κομμάτι της ζωντανής ιστορίας της Επανάστασης, αυτό οφείλεται στο αποτύπωμα του Comandante en Jefe.
Μόνο έτσι μπορούμε να εξηγήσουμε πώς ένα μια τεράστιο επιθετικό πολεμική επιχείρηση, της οποίας προηγήθηκαν αμέτρητες τρομοκρατικές επιθέσεις κατά της Κούβας, αποκαλύπτοντας την πρόθεση των Yankees να μας εξαφανίσουν ηττήθηκε κατά κράτος. Η νίκη στο Playa Girón θεωρείται γεγονός παγκόσμιας σημασίας, γιατί από εκεί και πέρα, όπως είπε ο Φιντέλ, οι άνθρωποι _οι λαοί ήταν λίγο πιο ελεύθεροι.

Τίποτα δεν μεταδίδει καλύτερα τη σημασία της νίκης από ένα απόσπασμα της ομιλίας του Ιστορικού Ηγέτη της Κουβανικής Επανάστασης στο ακαδημαϊκό συνέδριο Girón 40 χρόνια αργότερα: "Είμαι απολύτως βέβαιος - το λέω εδώ με κάθε ειλικρίνεια - ότι ήταν μεγάλη τύχη που η εισβολή απέτυχε. "Μεγάλη νίκη για εμάς, για το Βιετνάμ, ακόμη και για τις Ηνωμένες Πολιτείες _για τον λαό της."
Η εισβολή μισθοφόρων στον Κόλπο των Χοίρων κατέληξε να είναι ένα γεγονός που σημαδεύτηκε από τη νίκη, τον ηρωισμό των ανθρώπων και την επιρροή του αδιαμφισβήτητου ηγέτη τους. Και παρόλο που το πέρασμα του χρόνου οδηγεί σε ρήματα που αναφέρονται στον παρελθόντα χρόνο, το πνεύμα της Girón είναι πάντα επίκαιρο, όχι μόνο επειδή ένα γεγονός τέτοιου μεγέθους δεν ξεχνιέται, αλλά, ουσιαστικά, επειδή δεν άφησε κανένα περιθώριο αμφιβολίας για το ποια θα ήταν πάντα η απόφαση αυτού του λαού, σε περίπτωση απειλής για αυτό που θεωρεί ιερό.

        Είδα τους μισθοφόρους να παραδίδονται

Ventura de Jesús, | ventura@granma.cu
Ciénaga de Zapata
«Ο Φιντέλ μας έδωσε κουράγιο και τρομερή δύναμη».

«Μετά από έναν αρχικό φόβο, και χωρίς καν να το καταλάβω, έγινα “δαίμονας”, ένας τιτάνας και συνέχιζα να κινούμαι προς τα μπρος να κινούμαι να κινούμαι»…, θυμάται ο Αναστάσιο.

Στα 92 του χρόνια, ο Anastasio Suárez Rodríguez είναι αυτό που θα ονομάζατε σεβάσμιος γέροντας, και όχι μόνο, γιατί έχει ακόμα την διακαή πόθο να να μάχεται για την Επανάσταση. Παρά την προχωρημένη ηλικία του, είναι σίγουρος ότι θα έχει αρκετό χρόνο για να συνεχίσει με νέες μάχες. «Λέω στον εαυτό μου: αν ο Φιντέλ δεν σταμάτησε ποτέ, δεν πρόκειται να σταματήσω ούτε εγώ», μιλάει φωναχτά, επαναλαμβάνοντας την απόφασή του να συνεχίσει να αγωνίζεται σε όλη του τη ζωή. Είναι περήφανος που ήταν μέλος του 225^ου τάγματος του Jagüey Grande και που συμμετείχε στην αναμέτρηση με τους αμερικανούς μισθοφόρους τον Απρίλιο του 1961.

Συνειρμικά
Η ζωή δεν είναι παίξε γέλασε
Πρέπει να τήνε πάρεις σοβαρά
Όπως, να πούμε, κάνει ο σκίουρος
Δίχως απ’ όξω ή από πέρα να προσμένει τίποτα
Δε θα `χεις άλλο πάρεξ μοναχά να ζεις.

Η ζωή δεν είναι παίξε γέλασε
Πρέπει να τήνε πάρεις σοβαρά
Τόσο μα τόσο σοβαρά
Που έτσι, να πούμε, ακουμπισμένος σ’ έναν τοίχο
Με τα χέρια σου δεμένα
Ή μέσα στ’ αργαστήρι
Με λευκή μπλούζα και μαύρα ματογυάλια
Θε να πεθάνεις, για να ζήσουνε οι άνθρωποι,
Οι άνθρωποι που ποτέ δε θα `χεις δει το πρόσωπό τους
Και θα πεθάνεις ξέροντας καλά
Πως τίποτα πιο ωραίο, τίποτα πιο αληθινό απ’ τη ζωή δεν είναι

Πρέπει να τήνε πάρεις σοβαρά
Τόσο μα τόσο σοβαρά
Που θα φυτεύεις, σαν να πούμε, ελιές ακόμα στα εβδομήντα σου
Όχι καθόλου για να μείνουν στα παιδιά σου
Μα έτσι, γιατί το θάνατο δε θα τονε πιστεύεις
Όσο κι αν φοβάσαι
Μα έτσι, γιατί η ζωή θε να βαραίνει πιότερο στη ζυγαριά.
               Nazim Hikmet: Ποιήματα

Ο Chacho (σσ. “αγόρι” “πιτσιρικάς”), όπως τον αποκαλούν οι πιο κοντινοί του, είναι ένας κοντός, ομιλητικός άντρας με σίγουρη φωνή, με πρόσωπο και χέρια που κατά κάποιο τρόπο αποκαλύπτουν τη μακροζωία του και τις θυσίες που σημάδεψαν τα νιάτα του. Ίσως λόγω της σκληρότητας των δύσκολων χρόνων, η κορμοστασιά του αδυνατίζει μέσα στην ιστορική φαιοπράσινη στολή του.
Αν και προφανώς καμία ανθρώπινη δύναμη δεν μπορεί να τον κάνει να εγκαταλείψει τις παρούσες και τις μελλοντικές του φιλοδοξίες, παραδέχεται ότι τα μάτια του δεν τον βοηθούν πλέον όπως παλιά. «Μα είμαι καλά, δεν παραπονιέμαι» _λέει, επιμένοντας στην αποφασιστικότητά του να μην αμφιταλαντευτεί ποτέ.

Ξυλουργός στο επάγγελμα, ο Αναστάσιος ήταν 27 ετών την εποχή της εισβολής των μισθοφόρων και είχε κάποια εμπειρία να πολεμά ληστές.
«Προέρχομαι από μια πολύ ταπεινή οικογένεια και δεν μπορούσα να σπουδάσω, αλλά ολόκληρη η οικογένειά μου αγκάλιασε την υπόθεση της Επανάστασης και η μητέρα μου ενστάλαξε μέσα μας καλούς τρόπους και espíritu de guapear _πνεύμα του «γουαπέαρ» (σσ. να ρουφήξει κουράγιο).»

Αναπολώντας τις δύσκολες στιγμές στο Girón, ομολογεί ότι δεν ξέρει από πού άντλησε την έμπνευσή του για να ξεπεράσει το αδιάκοπο αεροπορικό μπαράζ. «Ορκίζομαι ότι ένιωσα φόβο», λέει, κουνώντας τα δύο χέρια και χαμογελώντας.
«Το Escambray ήταν κάτι άλλο, κάτι σαν ανταρτοπόλεμος. Τώρα, ποτέ δεν είχα βιώσει τόσο έντονους βομβαρδισμούς όπως εκείνος του ταξιδιού από την Australia στο Playa Larga _δεν υπήρχε πού να καταφύγει κανείς.

σσ. Η μάχες του Escambray ήταν μια ένοπλη σύγκρουση από το 1959 έως το 1965 στα βουνά Escambray κατά τη διάρκεια της οποίας πρώην στρατιώτες του καθεστώτος Μπατίστα, παρακρατικές ομάδες, παραβατικοί και μισθοφόροι ΗΠΑ πολέμησαν εναντίον, της _υπό τον Φιντέλ Κάστρο, κουβανικής κυβέρνησης. Η στρατιωτική επιχείρηση εναντίον τους, από τον οπλισμένο λαό της Κούβας ονομάστηκε Lucha Contra Bandidos _Πάλη ενάντια στους Ληστές»  Το τελικό αποτέλεσμα ήταν η κατατρόπωση και εξαφάνιση και του τελευταίου το 1965.

«Ήταν αυτοκτονία _συνεχίζει ο Anastasio, να περπατάς στο δρόμο δεν υπήρχε καμία προστασία. Ήμασταν ευάλωτοι στην αεροπορική επίθεση. Στην αρχή μάλιστα μας κορόιδεψαν, καθώς έφεραν σημαίες με τα κουβανικά διακριτικά.
«Μετά από αυτόν τον αρχικό φόβο και χωρίς καν να το καταλάβω, ο “δαίμονας”, ένας τιτάνας συνέχιζε να κινείται …». «Όσο για τα υπόλοιπα, νομίζω ότι ο Φιντέλ μας έδωσε κουράγιο και τρομερή δύναμη».

Από εκεί και πέρα, ομολογεί, πως μετά βίας πρόλαβε να σκεφτεί τον κίνδυνο και τον θάνατο, αν και ισχυρίζεται ότι η μυρωδιά της φλεγόμενης σάρκας όσων είχαν πέσει κάτω από τα βόλια και ο ήλιος έσκισε τα μέσα του.

«Μετά τον Girón, πέρασα αρκετές μέρες νηστικός» _συνεχίζει, λέγοντας  ότι δεν ξέχασε το θάρρος των συντρόφων του και την απώλεια των κοντινών του ανθρώπων, όπως ο Iluminado Rodríguez και ο Antero Fernández Vargas, «που μας έκαναν πολιτοφύλακες στο Jagüey Grande».

σσ. Iluminado Rodríguez Rodriguez. Επαναστάτης που όταν έγινε η ιμπεριαλιστική επίθεση στην Playa Girón, παρουσιάστηκε οικειοθελώς, αναφωνώντας: "Πρέπει να έρθουμε για να υπερασπιστούμε την πατρίδα. Ήρθε η ώρα να ενωθούν όλοι οι Κουβανοί για να υπερασπιστούν την Επανάσταση". Σκοτώθηκε από τις προδοτικές σφαίρες ενός μισθοφορικού αεροπλάνου που έφερε τα διακριτικά της Κούβας. Ήταν 17 Απριλίου 1961, στο χλμ. 18 του αυτοκινητόδρομου από Central Australia προς Playa Girón.
Antero Fernández Vargas _Αντερό Φερνάντεζ Βάργκας. Νεαρός επαναστάτης που έχασε τη ζωή του σε μάχη με τα μισθοφορικά στρατεύματα που αποβιβάστηκαν στην Playa Girón στις 15 Απριλίου 1961. Νωρίτερα κατά την απόβαση του Granma και τις μάχες στη Sierra Maestra, βοήθησε τους μαχητές προμηθεύοντας δυναμίτη. Αφού ανακαλύφθηκαν οι επαναστατικές του δραστηριότητες, εντάχθηκε στους ένδοξους αντάρτες που διοικούσε ο Φιντέλ Κάστρο με βαθμό του Ανθυπολοχαγού στον Αντάρτικο Στρατό. Μετά τον θρίαμβο της Επανάστασης, κατείχε τη θέση επικεφαλής του  Ταχυδρομείου στους Στρατώνες Jagüey Grande, _ 1961.
Ήταν ένα από τα πρώτα μέλη του Επαναστατικού Στρατού που πολέμησε με τους μισθοφόρους, στην Playa Girón κοντά στη Laguna del Tesoro, Los Alpes. Την ίδια μέρα, 17 Απρίλη, έχασε τη ζωή του.

Από τις πιο όμορφες αναμνήσεις του Anastasio από τον Κόλπο των Χοίρων είναι η ανδρεία των επαναστατικών δυνάμεων, «ένας γενναίος λαός, με θάρρος και αποφασιστικότητα, κάτι που τελικά αποδείχθηκε καθοριστικό στη νίκη, παρά την ένοπλη ισχύ των μισθοφόρων». Αυτοί, από την άλλη, «αυτοί στερούνταν ιδανικών, ενώ εμείς υπερασπιστήκαμε μια δίκαιη υπόθεση και ήμασταν πρόθυμοι να πεθάνουμε γι' αυτήν· γι' αυτό αγωνιζόμαστε σθεναρά». Ο Chacho λέει ότι είναι σίγουρος ότι ο Girón έδειξε ότι το ηθικό ενός λαού είναι πιο σημαντικό από τις σφαίρες και τις οβίδες.

Μια άλλη αξέχαστη στιγμή για τον πλέον 90χρονο+ αγωνιστή ήταν να δει τους μισθοφόρους να παραδίδονται. «Περπατούσαν με τα χέρια πίσω από το κεφάλι και την ήττα γραμμένη σε όλο τους το πρόσωπο. Καταλάβαμε ότι ήταν ένα τίποτα, άκαρδοι άνθρωποι που τελικά τα παράτησαν σαν περιστέρια».

Από τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης και μετά τη νίκη στην Playa Girón, την πρώτη μεγάλη ήττα του ιμπεριαλισμού των Γιάνκηδων στη Λατινική Αμερική, η κυβέρνηση και το κράτος της Κούβας δεν έχουν ξεχάσει αυτούς που ζουν σε αυτήν την περιοχή. Δεν ξεχνούν τον τόπο όπου ζουν πολλοί ταπεινοί άνθρωποι, που είναι επίσης ένα μνημείο ιστορίας που συμβολίζει την ελευθερία και την ανεξαρτησία, όχι μόνο για την Κούβα, αλλά και για την Λατινική Αμερική και τον κόσμο ολόκληρο.

Όπως κάθε χρόνο αυτή την εποχή, και προς τιμήν της μάχης, πραγματοποιούνται εργασίες αποκατάστασης και κατασκευές προς όφελος των κατοίκων της περιοχής. Αυτές περιλαμβάνουν:

• ·         Τα εγκαίνια μικροβιολογικής υπηρεσίας,
• · Συντήρηση της πτέρυγας αποκατάστασης και των αιθουσών παροχής συμβουλών που σχετίζονται με την κύρια κλινική έκτακτης ανάγκης, Celia Sánchez Manduley.
• · Ένα νέο παιδικό σπίτι με δυνατότητα φροντίδας δέκα παιδιών εργαζόμενων μητέρων στην πόλη Playa Girón.
• ·  Αναβίωση του Μουσείου Girón.
• · Νέες υπηρεσίες Etecsa (επικοινωνιών) προστέθηκαν στις κοντινές κοινότητες των Soplillar, Pálpite και Los Hondones.
• ·Συντήρηση του El Peaje ενός διακριτικού συμβόλου της Ciénaga de Zapata (πόλη σήμερα _που όταν κατασκευάστηκε ο αυτοκινητόδρομος Yaguaramas - Covadonga - Playa Girón σιγά σιγά, αρκετοί έχτισαν σπίτια, μέχρι που σχηματίστηκε ο οικισμός)
• · Και πολλά ακόμη

¡hasta la victoria siempre!

ΚΟΥΒΑ: Η εισβολή των Αμερικάνων στον Κόλπο των Χοίρων

Ηταν 17 Απρίλη 1961, 2 μ.μ. τοπική ώρα, όταν οι κουβανέζικοι ραδιοσταθμοί μετέδωσαν μήνυμα του Φιντέλ Κάστρο, με το οποίο ο λαός της Κούβας πληροφορούνταν ότι τα χαράματα της ίδιας μέρας μερικές χιλιάδες αντεπαναστατών, με την υποστήριξη πλοίων και αεροπλάνων των ΗΠΑ, πατήσανε πόδι σε διάφορα σημεία του νησιού, ενώ ο πιο συγκροτημένος πυρήνας τους είχε αποβιβαστεί στον Κόλπο των Χοίρων, στο μεσημβρινό τομέα της επαρχίας της Ματάντζας. Αργότερα ο Ραδιοσταθμός της Αβάνας μετέδωσε στην Κούβα και σε ολόκληρο τον κόσμο την παρακάτω σύντομη, αλλά και συγκλονιστική ταυτόχρονα ανακοίνωση¹:
«Ο βορειοαμερικανικός ιμπεριαλισμός εξαπόλυσε την εισβολή που είχε προαναγγείλει κατά του λαού της Κούβας. Οι αντεπαναστατικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν σ' ένα σημείο του εδάφους μας και ο λαός αγωνίζεται μ' ενθουσιασμό κατά των εισβολέων. Η κουβανέζικη κυβέρνηση απευθύνει έκκληση σ' όλους τους λαούς της Λατινικής Αμερικής και του κόσμου, για να την υποστηρίξουν στον αγώνα της κατά των ξενικών δυνάμεων.
Ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει ότι όλοι οι εργάτες, οι φοιτητές, οι διανοούμενοι της Αμερικής είναι με το μέρος της κουβανέζικης επανάστασης και εναντίον του ιμπεριαλισμού των γιάγκηδων. Αυτός είναι ο αγώνας του λαού. Η Κούβα, με την επανάστασή της, τη λυτρωτική των ταπεινών, και με την επαναστατική της κυβέρνηση, θα δυναμώσει τον αγώνα της κατά του κύριου εχθρού της ανθρωπότητας, του ιμπεριαλισμού των γιάγκηδων. Ο αγώνας μας είναι ο αγώνας όλων σας. Η Κούβα ανακράζει: Πατρίδα ή Θάνατος! Η Κούβα θα νικήσει».

Χωρίς αμφιβολία, ο κίνδυνος που διαγραφόταν ήταν μεγάλος ή τουλάχιστον έτσι μπορούσε να εκτιμηθεί, αφού κανείς δεν ήταν σε θέση εκείνες τις ώρες να προβλέψει τις εξελίξεις και ειδικότερα μέχρι ποίου σημείου οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν διατεθειμένες να φτάσουν τα πράγματα. Πριν, όμως, δούμε αυτήν την πλευρά του θέματος, οφείλουμε να πάμε πίσω στο χρόνο και να παρακολουθήσουμε με περισσότερες λεπτομέρειες το σχεδιασμό της επιχείρησης στον Κόλπο των Χοίρων.

«Επιχείρηση 40»

Στα τέλη της δεκαετίας του '50, όταν η κουβανέζικη επανάσταση έφτανε στην κορύφωση και στη νίκη, οι επενδύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κούβα άγγιζαν το ένα δισεκατομμύριο δολάρια, αποτελώντας το 1/8 του συνόλου των επενδύσεων των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική και την Ευρώπη². Και μόνον αυτό το γεγονός αν ληφθεί υπόψη, γίνεται αμέσως κατανοητό γιατί οι αμερικανικές πολυεθνικές, η κυβέρνησή τους και οι κρατικές υπηρεσίες θέλησαν να ανατρέψουν τη νεαρή επαναστατική εξουσία στο νησί, μόλις αυτή έδωσε τα πρώτα δείγματα του ριζοσπαστισμού της. Γράφει σχετικά ο Χιλιανός καθηγητής και δημοσιογράφος Πάκο Πένια³: «Με το θρίαμβό της, το 1959, η Επανάσταση της Κούβας προκάλεσε ένα σεισμό σε όλη την ήπειρο. Σε μερικά χιλιόμετρα από τις ακτές των ΗΠΑ, εγκαθιδρύθηκε μια επαναστατική εξουσία, που θα γινόταν ο εφιάλτης εννέα Προέδρων των Ηνωμένων Πολιτειών. Μετά το διάταγμα της κυβέρνησης της Κούβας για την αγροτική μεταρρύθμιση, οι Βορειοαμερικανοί αρνήθηκαν ως αντίποινα να διυλίζουν το σοβιετικό πετρέλαιο που εισαγόταν στην Κούβα και σταμάτησαν ν' αγοράζουν την κουβανέζικη ζάχαρη. Δεν άργησαν ν' ακολουθήσουν προκλήσεις και επιθετικές ενέργειες». Όντως, τα πρώτα επαναστατικά μέτρα που πάρθηκαν, όπως απαλλοτρίωση της γης και των φυσικών πόρων και ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα σε φιλολαϊκή κατεύθυνση, δεν άφηναν περιθώρια στο βορειοαμερικανικό ιμπεριαλισμό να μην αντιληφθεί πως εδώ δεν είχε να κάνει με μια εναλλαγή προσώπων στην εξουσία, αλλά με κάτι πολύ ουσιαστικότερο και πολύ βαθύτερο. Ετσι, από τις αρχές του 1960, ξεκίνησε η «Επιχείρηση 40», που πήρε την ονομασία της από την ομάδα που σχηματίστηκε υπό την αιγίδα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ - την «Ομάδα των 40» - έργο της οποίας ήταν να βρει βραχυπρόθεσμες λύσεις στο κουβανικό ζήτημα⁴.

Το αρχικό σχέδιο που επεξεργάστηκαν οι αμερικανικές υπηρεσίες στο πλαίσιο της «Επιχείρησης 40» για την ανατροπή της επαναστατικής εξουσίας στην Κούβα προέβλεπε την πρόκληση «γενικής εξέγερσης» στο νησί με τη βοήθεια και εξόριστων αντεπαναστατών, ούτως ώστε προοπτικά να νομιμοποιηθεί μια άμεση επέμβαση των ίδιων των Ηνωμένων Πολιτειών. «Η εξορία - έγραφε το Δεκέμβρη του 1960 ο ορκισμένος αντίπαλος της κουβανέζικης επανάστασης Ιβ Γκιλμπέρ, που φαίνεται να γνώριζε κάτι από τους προαναφερόμενους σχεδιασμούς - δεν μπορεί εντούτοις να είναι παρά μια αφετηρία για την οργάνωση και την προπαγάνδα, ένας μοχλός για τις επιχειρήσεις της αποβάσεως που ονειρεύονται οι πιο μαχητικοί να παίξει ένα ρόλο πολύ σημαντικό. Αλλά αν η δικτατορία του Κάστρο πρέπει να πέσει κάτω από το χτύπημα των αντιπάλων του, ο αποφασιστικός ρόλος ανήκει στους μαχητές του εσωτερικού, στην ένοπλη επανάσταση επάνω στο ίδιο το έδαφος της Κούβας»⁵.
Για την υλοποίηση του σχεδίου δόθηκαν αρκετά χρήματα από Αμερικανούς επιχειρηματίες, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο πατέρας του σημερινού Αμερικανού Προέδρου, ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Μπους. Επίσης έγιναν οι κατάλληλες στρατολογίες στελεχών ανάμεσα στους Κουβανούς εξορίστους, ούτως ώστε να δημιουργηθεί η «κουβανέζικη ηγεσία» της συνωμοσίας, ενώ άνοιξαν και στρατολογικά γραφεία για τη στρατολογία στην επιχείρηση όσων Κουβανών ήθελαν, από αυτούς που ζούσαν στις ΗΠΑ. «Ολα είχαν αρχίσει - γράφει ο Τζέιμς Χέπμπορν⁶ - με διαταγή του Προέδρου Αϊζενχάουερ, που, ενδίδοντας στις πιέσεις του περιβάλλοντός του, είχε επιτρέψει στις 17 Μαρτίου 1960 την παράνομη εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των Κουβανών ατάκτων. Η επιχείρηση διευθυνόταν άμεσα από τον Ρίτσαρντ Μέρβιν Μπίσελ Τζούνιορ, λαμπρό πτυχιούχο της Οικονομικής Σχολής του Λονδίνου, παλαιό καθηγητή του Γέιλ και του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης, που μπήκε στη CIA στα 1954».

Για την εκπαίδευση των Κουβανών αντεπαναστατών, χρησιμοποιούνταν οι αμερικανικές βάσεις μέσα στο αμερικανικό έδαφος και οι καλύτεροι «σπουδαστές» στέλνονταν για μετεκπαίδευση στη βάση Τραξ στη Γουατεμάλα, ενώ ορισμένοι από αυτούς συνέχιζαν σε έναν άλλο πυρήνα επιχειρήσεων, στο Φορτ Γκάλικ στον Παναμά⁷. Το στάδιο της εκπαίδευσης στη Γουατεμάλα μάλλον ήταν και το βασικό στη στρατιωτική προετοιμασία των αντεπαναστατών. Ο Τζέιμς Χέπμπορν γράφει αναφορικά με το πώς οργανώθηκε εκεί η βάση εκπαίδευσης⁸: «Από τις αρχές Απριλίου 1960, ο πρώτος γραμματέας της πρεσβείας των Ηνωμένων Πολιτειών στη Γουατεμάλα (στην πραγματικότητα, αρχηγός του τοπικού γραφείου της CIA), ο Ρόμπερτ Κένταλ Ντέιβις, ήρθε σ' επαφή με τον Πρόεδρο Ιντιγκόρας, που τον δέχτηκε στην κατοικία του, η οποία, για λόγους προφύλαξης, βρισκόταν στον περίβολο της στρατιωτικής σχολής της Γουατεμάλας (Ο προκάτοχος του Ιντιγκόρας, ο Πρόεδρος Κάρλος Καστίλο Αρμας, που είχε καταλάβει την εξουσία στα 1954, ύστερα από ένα πραξικόπημα, οργανωμένο από τη CIA, είχε δολοφονηθεί στο προεδρικό μέγαρο). Ο Ιντιγκόρας, που δεν αισθανόταν συμπάθεια για τον Κάστρο και που έπρεπε επίσης ν' αντιμετωπίσει τις προσωπικές δαπάνες του, δέχτηκε να επιτρέψει την εκπαίδευση των "ειδικών δυνάμεων" στη Γουατεμάλα. Η CIA διάλεξε μια φυτεία καφέ, επιφανείας 200 εκταρίων, που ονομαζόταν Ελβετία και που μπορούσε να φυλαχτεί εύκολα. Αυτή η φυτεία διέθετε ένα κέντρο εκπαίδευσης για το σαμποτάζ, την έφοδο και τη μάχη, όπως και μια πισίνα για τους εκπαιδευόμενους.

Στα τέλη Μαΐου 1960, με τη φροντίδα της CIA, συγκεντρώθηκαν οι αντιπρόσωποι πέντε ομάδων Κουβανών εξόριστων, που σχημάτισαν ένα κοινό αντεπαναστατικό μέτωπο, με την ονομασία "Κουβανικό Επαναστατικό Συμβούλιο", στο οποίο η CIA άνοιξε πολλούς τραπεζικούς λογαριασμούς στη Νέα Υόρκη, στη Νέα Ορλεάνη και στο Μαϊάμι. Οι περισσότεροι από τους Κουβανούς εξόριστους βρίσκονταν τότε στη Φλόριντα και στη Λουιζιάνα. Ανάμεσά τους, κυκλοφόρησε γρήγορα η φήμη ότι ετοιμαζόταν ένα "μεγάλο εγχείρημα" κι ότι τα μέσα δεν έλειπαν. Οι εθελοντές άρχισαν να συρρέουν και μια πρώτη δύναμη από 32 άνδρες, που χαρακτηρίστηκαν "τοπογράφοι μηχανικοί", έφυγε για τη Γουατεμάλα, στα τέλη Μαΐου 1960.

Η CIA, τους πλαισίωσε με ειδικούς επί των πληροφοριών και ξένους εκπαιδευτές, ιδιαίτερα Γερμανούς και Ιάπωνες, που τους είχε προσλάβει με συμβόλαιο. Αυτοί οι εκπαιδευτές πήραν στα χέρια τους τους Κουβανούς, που ακολούθησαν μαθήματα ειδικότητας, όπως χειριστές ασυρμάτου, αλεξιπτωτιστές, βατραχάνθρωποι σαμποτέρ, ΒΟΑ (τεχνική περισυλλογής και υποδοχής προσωπικού και υλικού, που ριχνόταν κατά κανόνα με αλεξίπτωτο).
Τον Αύγουστο, ο διάδρομος προσγείωσης αποπερατώθηκε. Καμουφλαρισμένα σε πολιτικά, τα πρώτα αεροπλάνα της CIA έφτασαν στο Ρεταλουλέου. (Οι επίσημες υπηρεσίες της Γουατεμάλας εξήγησαν στους ξένους διπλωματικούς κύκλους ότι επρόκειτο για αεροπλάνα ιδιωτικών εταιριών, που μετέφεραν φρούτα και γαρίδες). Μια αεροπορική γέφυρα λειτούργησε γρήγορα μεταξύ Ρεταλουλέου και των βάσεων της CIA στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εθελοντές, που παρουσιάζονταν κάτω από διάφορους κοινωνικούς λόγους στα στρατολογικά γραφεία του Μαϊάμι και της Νέας Ορλεάνης, ανακρίνονταν, φιλτράρονταν, εξετάζονταν στα πεδία εκπαίδευσης της CIA στους βάλτους, κοντά στο Μαϊάμι ή στη λίμνη Πονσαρτρέν, στη Λουιζιάνα. Αν κρίνονταν κατάλληλοι, τους προωθούσαν προς ένα κρυφό αεροδρόμιο στην Οπα Λόκα ή στο Ρ. Δύο, απ' όπου πετούσαν για τη βάση».

Από τον ...Πλούτωνα στο ...Ζαπάτα

Το σχέδιο για την πρόκληση γενικής εξέγερσης μέσα στην Κούβα, την οποία θα συνεπικουρούσαν οι εξόριστοι αντεπαναστάτες, φάνηκε πολύ γρήγορα ότι δεν ήταν εφαρμόσιμο. Η επανάσταση διέθετε ισχυρό λαϊκό έρεισμα, γεγονός που καθιστούσε αδύνατη μια γενική εξέγερση εκ των έσω ή, εν πάση περιπτώσει, μια ισχυρή δράση των αντεπαναστατικών δυνάμεων στο εσωτερικό του νησιού. Έτσι, από τον Αύγουστο του 1960, αποφασίστηκε τροποποίηση του σχεδίου. Η έμφαση τώρα πια δινόταν στις δυνάμεις των εξορίστων αντεπαναστατών, οι οποίοι έπρεπε να προετοιμαστούν κατάλληλα και να επιχειρήσουν να επιτύχουν τους σκοπούς τους, κάνοντας απόβαση στις κουβανικές ακτές.
Προς τα τέλη του 1960, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ ενέκρινε την «Επιχείρηση Πλούτωνας». Στρατιωτικά τμήματα ξηράς, θάλασσας και αέρα, συνολικής δύναμης 2.000 ανδρών, θα ήταν έτοιμα να δραστηριοποιηθούν και να καταλάβουν την περιοχή, όταν εκστρατευτική δύναμη θα αποβιβαζόταν στο Τρινιδάδ, στη νότια ακτή της Κούβας. Η επιχείρηση αποφασίστηκε να διεξαχθεί κάποια Κυριακή του Απρίλη 1961. Αργότερα αποφασίστηκε να μη γίνει απόβαση στο Τρινιδάδ, αλλά στον Κόλπο των Χοίρων, στη χερσόνησο Ζαπάτα, να διατηρηθεί μια παραστρατιωτική ταξιαρχία σαν κύρια δύναμη εισβολής με ένα στρατιωτικό τμήμα των ΗΠΑ σαν τελικό στήριγμα. Το σχέδιο αυτό, που ενεκρίθη και από τον Πρόεδρο Κένεντι ο οποίος εκείνο το διάστημα είχε αναλάβει τα προεδρικά του καθήκοντα, πήρε την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Ζαπάτα»⁹. Αναλύοντας αργότερα το σκοπό αυτής της επιχείρησης, ο Φιντέλ Κάστρο έλεγε¹⁰: «Ο συγκεκριμένος σκοπός ήταν να καταληφθεί μέρος του εδάφους της Κούβας, να σχηματιστεί εκεί προσωρινή κυβέρνηση και να ζητηθεί ...από τις ΕΠΑ να επέμβουν».

Στο μεταξύ, στο εσωτερικό της Κούβας η CIA εργαζόταν πυρετωδώς για την οργάνωση και δραστηριοποίηση όσων αντεπαναστατικών δυνάμεων μπορούσαν να συγκεντρωθούν. Οι Αμερικανοί πράκτορες είχαν νόμιμη παρουσία στο νησί, αφού εμφανίζονταν ως μέλη της διπλωματικής αποστολής των Ηνωμένων Πολιτειών. Το γεγονός αυτό, όπως ήταν φυσικό, δεν μπορούσε παρά να προκαλέσει την αντίδραση της κουβανικής κυβέρνησης, η οποία, στις 2 Γενάρη του 1961, ζήτησε από τις ΗΠΑ να μειώσουν το πολυάριθμο διπλωματικό τους προσωπικό σε αριθμό που να είναι ίσος με τον αριθμό του προσωπικού της κουβανέζικης πρεσβείας στην Ουάσιγκτον. Στη δικαιολογημένη αυτή απαίτηση, ο Λευκός Οίκος βρήκε το πρόσχημα και την επομένη ανακοίνωσε τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με την Κούβα¹¹. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ έθεσαν σε εφαρμογή το σχέδιο απομόνωσης της Κούβας από τα κράτη της υπόλοιπης Λατινικής Αμερικής και για το λόγο αυτό μπήκε μπροστά η «μηχανή» της εκτεταμένης εξαγοράς.

«Ο Κένεντι, σε αντίθεση με τον Αϊζενχάουερ και τους αδελφούς Ντάλες - γράφει ο Σοβιετικός μελετητής Ι. Λαβρέτσκι¹²- πίστευε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να συγκρατήσουν την εξέλιξη της επαναστατικής διαδικασίας στη Λατινική Αμερική, όχι μόνο με τη χρησιμοποίηση της βίας, αλλά και με την εξασθένηση της αυξανόμενης εκεί κοινωνικής έντασης: Με τη διεύρυνση των επενδύσεων και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, που επιταχύνουν την ανάπτυξη του καπιταλισμού στις χώρες αυτές. Έτσι, γεννήθηκε η ιδέα να φορέσουν στην αντεπανάσταση τον κόκκινο μπερέ, σύμφωνα με την εύστοχη έκφραση του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ουρουγουάης, Ρουντενέι Αρισμέντι. Η ιδέα αυτή ενσαρκώθηκε στη δημιουργία της «Ενωσης χάριν της προόδου», που, όπως ισχυρίζονταν οι Αμερικανοί προπαγανδιστές, έπρεπε ν' ανοίξει νέα εποχή στις αμοιβαίες σχέσεις της Ουάσιγκτον και της Λατινικής Αμερικής. Ασφαλώς! Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες, που λίγο πριν απ' αυτό λήστευαν τους νότιους γείτονές τους, τώρα υπόσχονταν να τους παραχωρήσουν, μέσω της «Ένωσης χάριν της προόδου», για τις ανάγκες της ανάπτυξης 20 δισεκατομμύρια δολάρια, 2 δισεκατομμύρια το χρόνο, ποσό επιβλητικό ακόμα και για τον απίστευτα πλούσιο «θείο Σαμ».
Ο Πρόεδρος Τζον Κένεντι δεν έχασε καθόλου καιρό στην εφαρμογή αυτών του των σχεδίων. Ετσι, στο πρώτο ραδιοφωνικό του μήνυμα ως Προέδρου των ΗΠΑ, στις 20 Γενάρη 1961, κάλεσε τις χώρες της Λατινικής Αμερικής να συγκροτήσουν αυτήν την περιβόητη «συμμαχία για την Πρόοδο» και στις 13 Μάρτη του 1961 κάλεσε τους Λατινοαμερικανούς πρεσβευτές και τους ενημέρωσε σχετικά¹³.

Δολιοφθορές και απόπειρες δολοφονίας

Το ίδιο διάστημα, κι ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, οι δολιοφθορές στο εσωτερικό της Κούβας από τη CIA και τους αντεπαναστάτες όλο και εντείνονταν. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί η εντύπωση πως η επανάσταση είναι ασταθής, ότι υπάρχει ενεργός αντίσταση σε αυτήν, ενώ δεν εγκαταλειπόταν ο στόχος να δολοφονηθούν οι κορυφαίοι ηγέτες της, και κυρίως ο Φιντέλ Κάστρο και ο Τσε Γκεβάρα. «Η ζωή ενός επαναστάτη - φέρεται να είχε εξομολογηθεί εκείνη την περίοδο ο Τσε στον παιδικό του φίλο R. Rojo - είναι γεμάτη κινδύνους. Συχνά κρέμεται από μια τρίχα. Η CIA εκπαιδεύει δολιοφθορείς, πώς να ξετρυπώνουν τους αρχηγούς της επανάστασης και να τους σκοτώσουν»¹⁴. Τον Φιντέλ, για παράδειγμα, εκείνη την περίοδο σχεδίαζαν να τον δολοφονήσουν με δηλητηριώδεις κάψουλες, τις οποίες θα του τις χορηγούσαν μυημένοι στο σχέδιο υπάλληλοι των καζίνο που ανήκαν στον Σάντος Τραφικάντε ή οι υπάλληλοι ενός εστιατορίου που ονομαζόταν «Πεκίνο», χώρους τους οποίους επισκεπτόταν συχνά ο Κάστρο, στο πλαίσιο της φιλοξενίας ξένων αντιπροσωπειών¹⁵.

Αναφορικά με τον Τσε, που κυκλοφορούσε, απ' ό,τι φαίνεται, σε περισσότερα μέρη κι ερχόταν σε επαφή με πολύ κόσμο επιχειρήθηκαν ένοπλες απόπειρες δολοφονίας. Στα αποχαρακτηρισμένα, για παράδειγμα αρχεία του FBI, τα οποία έχουν δει το φως της δημοσιότητας και στην Ελλάδα, υπάρχει μια αναφορά με ημερομηνία 28/2/1961, η οποία γράφει¹⁶: «Ο λοχαγός Εκτορ ΣΑΛΙΝΑΣ υπέκυψε στα τραύματα που υπέστη χτες το πρωί, όταν αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Ερνέστο Γκεβάρα. Η κρατική εφημερίδα Compata αναφέρει το θάνατο του Σαλίνας, αλλά δε γράφει τίποτα για την απόπειρα δολοφονίας του Γκεβάρα. Σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές, σημειώθηκε ανταλλαγή πυροβολισμών, καθώς και πυρών από αυτόματα όπλα, σε απόσταση ενός οικοδομικού τετραγώνου από την κατοικία του Γκεβάρα στο Μιραμάρ. Λέγεται ότι ένας πολίτης, ηλικίας 21 ετών, ονόματι Πέδρο Λεγκάδο Ντουάρτε, από την επαρχία Λας Βίγιας πυροβολήθηκε στη λεκάνη».
Το γεγονός της απόπειρας κατά του Τσε επιβεβαιώνει κατά κάποιον τρόπο και ο R. Rojo, ο οποίος γράφει ότι τη μέρα που επρόκειτο να ορκιστεί ο Τσε υπουργός Βιομηχανίας (ορκίστηκε στα τέλη Φλεβάρη του 1961) «αλλεπάλληλοι πυροβολισμοί ακούστηκαν κάτω από περίεργες συνθήκες - στις οποίες ο Γκουεβάρα δεν έδωσε καμία προσοχή - στη διασταύρωση της εβδόμης Λεωφόρου και της 18ης οδού, στην περιοχή του Μιραμάρ. Το σπίτι του Γκουεβάρα βρισκόταν λιγότερο από εκατό μέτρα απόσταση». Ο R. Rojo, έχοντας ιδία αντίληψη των πραγμάτων, γιατί εκείνο τον καιρό βρισκόταν στην Κούβα, αναφέρει επίσης: «Ολος ο Μάρτης του 1961 πέρασε με εκδηλώσεις βίας και επιθετικές απόπειρες. Ριπές πολυβόλων αντηχούσαν μέρα και νύχτα και οι δυναμίτες προκαλούσαν εκρήξεις στα μεγάλα ξενοδοχεία. Ηταν κοινό μυστικό πως τα σχέδια για την εισβολή ήταν πάντα στην επικαιρότητα και πως οι μυστικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών δυνάμωναν τις προσπάθειες για να εκπαιδεύσουν δολιοφθορείς και να τους ξεμπαρκάρουν στα παράλια του νησιού»¹⁷. Παρ' όλα αυτά, όσο πλησίαζε η μέρα της επέμβασης, το εσωτερικό μέτωπο της αντεπανάστασης καθίστατο σχεδόν ανύπαρκτο. Ανάμεσα στο Μάρτη και τον Απρίλη του 1961, πιάστηκαν όλοι οι κύριοι αντεπαναστάτες ηγέτες στην Κούβα και οι ομάδες που δρούσαν στα βουνά Εσκαμπράι διαλύθηκαν.

          Η εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων

Στις 14 Απρίλη του 1961, οι Κουβανοί είχαν τη σημαντικότερη προειδοποίηση ότι η ανοιχτή εισβολή των αντεπαναστατών και των Αμερικανών στο νησί τους ήταν ζήτημα ελάχιστου χρόνου. Επρόκειτο για μια ενέργεια, που έκλεινε με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο το κεφάλαιο των δολιοφθορών και της προβοκάτσιας. Πολυάριθμα βομβαρδιστικά, μεταμφιεσμένα με τα σήματα της κουβανέζικης επαναστατικής αεροπορίας, πετούσαν πάνω από το νησί και βομβάρδιζαν για να δοθεί η εντύπωση ότι επρόκειτο για εσωτερική εξέγερση με τη συμμετοχή ενόπλων δυνάμεων. Οκτώ νεκροί και δεκάδες τραυματίες ήταν ο τραγικός απολογισμός εκείνης της επιδρομής. Στις 17 Απρίλη, με το χάραμα της μέρας, μερικές χιλιάδες αντεπαναστατών, οι gusanos (σκουλήκια), όπως ονόμασαν οι Κουβανοί τους εισβολείς, με την υποστήριξη αεροπλάνων και πλοίων των ΗΠΑ, αποβιβάστηκαν σε διάφορα σημεία του νησιού, ενώ ο πιο συγκροτημένος πυρήνας τους αποβιβάστηκε στον Κόλπο των Χοίρων. Γράφει σχετικά ο Πάκο Πένια¹⁸: «Η CIA, που για την απόβαση χρησιμοποίησε Κουβανούς αντι-Καστρικούς και μισθοφόρους από την Κεντρική Αμερική, πίστευε ότι η είδηση της απόβασης θα προκαλούσε μια εξέγερση στο νησί. Αυτή όμως τη φορά, ο μικρότερος αδελφός Ντάλες είχε κάνει λάθος. Μέσα σε μερικές μέρες, οι Κουβανοί πολιτοφύλακες συνέτριψαν την απόπειρα εισβολής και περισσότεροι από 1.000 gusanos αιχμαλωτίστηκαν». Οι συλληφθέντες ήταν μάλλον 1.190, αριθμός που αντιστοιχεί σε όσους οδηγήθηκαν σε δίκη αργότερα και καταδικάστηκαν σε τριάντα χρόνια κάθειρξη ο καθένας¹⁹. Ο Κένεντι, που προσγειώθηκε απότομα στην πραγματικότητα της πανωλεθρίας στην οποία οδηγήθηκε όλη η επιχείρηση, αρχικά αρνήθηκε την ανάμειξη των ΗΠΑ στην υπόθεση. Οταν, όμως, παρουσιάστηκαν αδιάψευστες αποδείξεις - όπως οι Βορειοαμερικανοί πιλότοι που αιχμαλωτίστηκαν μετά την κατάρριψη των αεροπλάνων τους από την αντιαεροπορική άμυνα της Κούβας - ο Κένεντι ανέλαβε με τα ακόλουθα λόγια την ευθύνη για την αποτυχία²⁰: «Αν ποτέ το δια-αμερικανικό δόγμα της μη επέμβασης χρησιμεύσει ως προπέτασμα ή επιτρέψει μια πολιτική παθητικότητας, αν τα έθνη αυτού του ημισφαιρίου αποτύχουν στον αγώνα τους εναντίον της κομμουνιστικής διείσδυσης, θέλω να καταστήσω σαφές ότι τότε η κυβέρνησή μου δε θα διστάσει ν' αναλάβει τις ευθύνες της... Αν έρθει ποτέ αυτή η στιγμή, δεν έχουμε την πρόθεση να επιτρέψουμε να μας κάνουν υποδείξεις υπέρ της μη επέμβασης...».

Ως συνέχεια αυτής της παραδοχής, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαπραγματεύτηκαν την απελευθέρωση των κρατουμένων αντεπαναστατών. Τελικά, επιτεύχθηκε συμφωνία να γίνει η απελευθέρωση, υπό την προϋπόθεση ότι θα παραδιδόταν στην Κούβα, μέσω του «Ερυθρού Σταυρού», μεγάλη ποσότητα φαρμακευτικού υλικού. Στις 23 Δεκέμβρη 1961, οι κρατούμενοι εγκατέλειψαν τα κελιά τους κατά μικρές ομάδες και διά θαλάσσης οδηγήθηκαν στις ΗΠΑ. Από τους 1.197 αιχμαλώτους εισβολείς, σε ότι αφορά τους Κουβανούς, οι 100 ήταν ιδιοκτήτες φυτειών, οι 67 εκμισθωτές διαμερισμάτων, οι 24 ιδιοκτήτες μεγάλων περιουσιών, οι 112 μεγάλοι επιχειρηματίες, οι 194 πρώην στρατιώτες του Μπατίστα, οι 179 «αργόσχολοι πλούσιοι», οι 35 μεγιστάνες της βιομηχανίας κ.ο.κ Από την αντίθετη κατεύθυνση, το τελευταίο φορτίο με φάρμακα έφτασε στην Αβάνα στις 3 Ιούλη 1963. Η κουβανέζικη επανάσταση είχε δώσει ένα γερό μάθημα στο βορειοαμερικανικό ιμπεριαλισμό, το οποίο βεβαίως θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί, αν δεν υπήρχε ένα ισχυρό παγκόσμιο κίνημα αλληλεγγύης των λαών και, φυσικά, το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, με επικεφαλής την ΕΣΣΔ.

Με πληροφορίες από το Ριζοσπάστη +

•      ¹ Φιντέλ Κάστρο: «Η επανάσταση της Κούβας», εκδόσεις «ΓΝΩΣΕΙΣ», Αθήνα 1963, σελ. 366
•   ² Κλαούντια Φουριάτι: «Επιχείρηση Καραμπίνα ZR - Η συνωμοσία για τη δολοφονία του Κένεντι και του Κάστρο», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 25
•   ³ «Η Μαύρη Βίβλος του Καπιταλισμού» (συλλογικό), εκδόσεις «Α. Α. Λιβάνη», σελ. 491
•  ⁴ Κλαούντια Φουριάτι, στο ίδιο, σελ. 28.
• ⁵ Ιβ Γκιλμπέρ: «Η Κούβα του Κάστρο», εκδόσεις «Σύγχρονοι Ανεμοι», Αθήνα 1961, σελ. 220
• ⁶ Τζέιμς Χέπμπορν: «Η Αμερική Φλέγεται», εκδόσεις «ΡΗΣΟΣ», σελ. 397
• ⁷ Κλαούντια Φουριάτι, στο ίδιο, σελ. 33
• ⁸ Τζέιμς Χέπμπορν, σελ. 397-399
• ⁹ Κλαούντια Φουριάτι, στο ίδιο, σελ. 35-38
• ¹⁰ Φιντέλ Κάστρο: «Εισήγηση στο πρώτο συνέδριο του ΚΚ Κούβας», εκδόσεις ΣΕ, σελ. 40
• ¹¹ Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ: «Η Εξωτερική Πολιτική των ΗΠΑ», εκδόσεις ΣΕ, σελ. 541.
• ¹² Ι. Λαβρέτσκι: «Ερνέστο Τσε Γκουεβάρα», εκδόσεις «Ακάδημος», σελ. 235
• ¹³ Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ, στο ίδιο, σελ. 541-542 και Ι. Λαβρέτσκι, στο ίδιο, σελ. 236.
• ¹⁴ R. Rojo: «Τσε Γκουεβάρα - Η ζωή και ο θάνατος ενός φίλου», εκδόσεις «Δημιουργία», σελ. 92
•  ¹⁵ Κλαούντια Φουριάτι, στο ίδιο, σελ. 44-45
• ¹⁶ Μάικλ Ράτνερ, Μάικλ Στίβεν Σμιθ: «Ο Τσε Γκεβάρα και το FBI - Ο απόρρητος φάκελος των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών», εκδόσεις «Μαύρη Λίστα», σελ. 93
• ¹⁷ R. Rojo, στο ίδιο, σελ. 102-103
•   ¹⁸ «Η Μαύρη Βίβλος του Καπιταλισμού» (συλλογικό), εκδόσεις «Α. Α. Λιβάνη», σελ. 491-492
• ¹⁹ Ζαν Κορμιε, Ιλδα Γκεβάρα Γκαδέα, Αλμπέρτο Γρανάδο Χιμένες: «Τσε Γκεβάρα», εκδόσεις «Καστανιώτη», σελ. 223.
•   ²⁰ «Η Μαύρη Βίβλος του Καπιταλισμού» (συλλογικό), εκδόσεις «Α. Α. Λιβάνη», σελ. 492

 

 

 

Κοκορέτσι Kokoreç Кукурек Kukureci “πλεκτή” _ “κοιλιόχορδη”, “χορδόκοιλη” και …άλλα κόλπα

Βιβλία και αφιερώματα, ένθετα και πολλά ακόμη για το “αυθεντικό” Kokoreç με “κόλπα” και “άλλα κόλπα” _ρουμελιώτικο, Θεσσαλίας, μενούζες Κρήτης κλπ κλπ και πάντα με …+1  συμβουλές “για να γίνει λουκούμι” __Κατά μερικούς ο νοστιμότερος μεζές του πασχαλινού τραπεζιού κατ΄ άλλους μλιάχ!!

           Ιστορία και προϊστορία

Το κοκορέτσι είναι ψητό (σούβλας συνήθως αλλά γίνεται και στο φούρνο) από εντόσθια ζώων.  Ένα πιάτο πανομοιότυπο με το σύγχρονο κοκορέτσι επιβεβαιώνεται για πρώτη φορά στη κουζίνα των Βυζαντινών· το έλεγαν πλεκτήν, κοιλιόχορδα, και χορδόκοιλα. Συναντάται στις κουζίνες, των Βαλκανίων, της Τουρκίας του Αζερμπαϊτζάν και φυσικά της Ελλάδας και συνήθως σερβίρεται ως ορεκτικό, κομμένο σε φέτες. Παρασκευάζεται όλον τον χρόνο, αλλά συνηθίζεται ιδιαίτερα στο τραπέζι του Πάσχα.

Το “κοιλιόχορδη”, και “χορδόκοιλη” διασώζονται με την έννοια του τυλιγμένου εντέρου στα ελληνικά ιδιώματα, της Κέρκυρας ως τσοιλίχουρδα, της Φιλιππούπολης ως χορδόκοιλα, της Χίου ως σοιλίγουρδα, των Ποντίων ως χορδόγκοιλα, του Ζαγορίου και των Αργυράδων ως χορδή, της Θεσσαλίας ως χουρδή, της βόρειας Πελοποννήσου ως κορδιά ή κόρδα, και του Βογατσικού ως κουρδί _ Κουκουλές, Φαίδων Ι. (1952). Βυζαντινών βίος και πολιτισμός __Εκδόσεις Παπαζήση. σελίδες 56–57. ISBN 9789600201413.. Άλλα ονόματα που απαντώνται σε μεσαιωνικά κείμενα είναι γαρδούμιον και γαρδούμενον, από τα οποία προέρχονται οι λέξεις γαρδούμπα και γαρδουμπάκια, ως εναλλακτικές ονομασίες για μια μικρότερη εκδοχή του κοκορετσιού στην Ελλάδα. Το μεσαιωνικό ελληνικό γαρδούμιον με τη σειρά του προέρχεται από το λατινικό caldumen· εκ του caldus ή calidus που σημαίνει ζεστό ή καυτό.
Κατά Μπαμπινιώτη, η ελληνική λέξη κοκορέτσι προέρχεται από την αλβανική kukurec, ενώ σύμφωνα με τον Τουρκοαρμένιο γλωσσολόγο Σεβάν Νισανιάν _ Nişanyan, Sevan (2002). «kokoreç». Nişanyan Sözlük - Çağdaş Türkçenin Etimolojisi, το αλβανικό kukurec είναι δάνειο που προέρχεται από το σερβοκροατικό και βουλγαρικό kukuruza, που αρχικά σήμαινε καλαμπόκι σε αυτές τις γλώσσες. Ο Νισανιάν ισχυρίζεται επίσης ότι η ελληνική λέξη δεν προέρχεται από την αλβανική kukurec, αλλά ότι και οι δύο λέξεις είναι συγγενικές, και δανείστηκαν από τις νότιες σλαβικές γλώσσες ανεξάρτητα.

Η σχετική τουρκική λέξη kokoreç επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά το 1920 στο διήγημα Lokanta Esrarı από τον Τούρκο συγγραφέα Ομέρ Σεϊφετίν. Ο συγκεκριμένος συγγραφέας έγραψε ότι η πρώτη φορά που άκουσε για το kokoreç ήταν όταν του παρουσιάστηκε ως σπεσιαλιτέ ενός Αθηναίου που εργαζόταν σε εστιατόριο της Κωνσταντινούπολης· περιγράφηκε ως ένα ελληνικό πιάτο φτιαγμένο από λεπτά έντερα Mert, Necati (2004). Ömer Seyfettin: İslamcı Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar (στα Τουρκικά). Kaknüs Publishing. σελ. 437. ISBN 978-9756698884. "Mihail, kokoreç müjdesi verir anlatıcıya: “Kozmos'tan bir aşçı çırağı kaçırdık, şimdi bize geldi. Atinalı. Kokoreç yapmasını biliyormuş. Yarın yaptıracağız. ”Fakat, kokoreç'i bilmez anlatıcı. Söz Mihail'in: “Ah, bilmezsin. Kuzu bağırsağı. Kız saçı gibi örülü. Ah beğimu, bak ne kadar güzel. Görezeksin. Görezeksin.", κι έτσι η τουρκική λέξη προέρχεται από την ελληνική κοκορέτσι __Tietze, Andreas (2016). Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati (στα Τουρκικά). 4. Τουρκική Ακαδημία Επιστημών. σελ. 340. ISBN 978-9944-252-82-9.

Παρασκευή

Υπάρχουν πολλοί τρόποι παρασκευής του κοκορετσιού _βρίθει το διαδίκτυο, διαλέγετε και παίρνετε αν και ελάχιστα διαφέρουν μεταξύ τους

Τα εντόσθια είναι κυρίως έντερα, συκωταριές και γλυκάδια. Τα πλυμένα έντερα φυλάσσονται για λίγες ώρες σε δοχείο με νερό να τα καλύπτει, μαζί με κομμένα λεμόνια που εξαφανίζουν την έντονη μυρωδιά. Τα κομμάτια κρέατος (συκώτι, γλυκάδι, πνευμόνι) κόβονται σε μέτρια κομμάτια και τους προστίθεται αλατοπίπερο και άλλα μπαχαρικά, όπως ρίγανη, κύμινο κ.ά. Στην συνέχεια τα κομμάτια περνιούνται εναλλάξ στη σούβλα και τυλίγονται με τη μπόλια (το έντερο). Κατόπιν γίνεται ένας κόμπος με τα έντερα, στην άκρη της τυλιγμένης συκωταριάς και το κοκορέτσι τυλίγεται με τις αρμαθιές (τα αντεράκια). Τα έντερα πρέπει να είναι αρκετά ούτως ώστε να καλύψουν καλά όλο το κοκορέτσι, για να ψηθεί χωρίς να χάσει τους χυμούς του. Ο χρόνος ψησίματος εξαρτάται από τη φωτιά και από το πάχος του κοκορετσιού. Συνήθως χρειάζεται γύρω στις 2 ώρες. Σύμφωνα με κάποιες συνταγές, το κοκορέτσι πρέπει να ετοιμάζεται από το πρωί της προηγούμενης μέρας και να παραμένει όρθιο στη σούβλα μέχρι να ψηθεί.

Καθαρισμός των εντέρων

Για να μην υπάρχει κίνδυνος από την κατανάλωσή του, τα έντερα που περιλαμβάνει το κοκορέτσι πρέπει να γυρίζονται μέσα-έξω και να πλένονται πολύ καλά. Το γύρισμα των εντέρων επιτυγχάνεται με βελόνα πλεξίματος ή μολύβι, ενώ άλλοι συνιστούν για καλό πλύσιμο να εφαρμόζεται η μία άκρη από τα έντερα στη βρύση. Εμείς συνιστούμε κληματόβεργα _“γυρίζουν” πανεύκολα
Ποσότητες και στις αναλογίες των υλικών: Κατά προσέγγιση για για 12 καλές μερίδες κοκορέτσι θα χρειαστείτε 6 συκωταριές, 10 κιλά αντεριές, 4 γλυκάδια και 4 μπόλιες, από αρνί ή αρνάκι γάλακτος. Ανάλογα με το πόσο μεγάλη είναι η παρέα και η οικογένειά σας κάντε τις απαραίτητες προσθαφαιρέσεις και τους σωστούς πολλαπλασιασμούς να φτάσει για όλους. Η συκωταριά πρέπει να κοπεί απολύτως ομοιόμορφα για να ψηθεί ανάλογα και να έχει ωραίο σχήμα το κοκορέτσι. Είναι καλύτερα να την κόψετε σε τετράγωνα κομμάτια με πλευρά περίπου 7 εκατοστά το καθένα για να στερεώνονται σταθερά στη σούβλα.

              Συνταγή για Κοκορέτσι από τον Τσελεμεντέ

Συνταγή για Κοκορέτσι: Πασχαλινό τραπέζι χωρίς κοκορέτσι γίνεται; Ε, για (πολλούς) δε γίνεται… Το απαιτεί η περίσταση, το «τραβάει» η όρεξη.. Για όσους ψάχνετε βοήθεια σας έχουμε την αυθεντική συνταγή του Νίκου Τσελεμεντέ για κοκορέτσι:

Υλικά

•      μια συκωταριό αρνίσια (ή κατσικίσια) μαζί με τα έντερα

•      ένα – επιπλέον – ολόκληρο συκώτι αρνίσιο (ή κατσικίσιο)

•      καρδιά, σπλήνα και γλυκάδια αρνίσια με το πάχος τους

•      ρίγανη ψιλοτριμμένη, αλατοπίπερο

Διαδικασία

•      Γυρίζουμε τα έντερα (το μέσα -έξω) και τα πλένουμε πολλά νερά (ρίχνοντας κάθε φορά στο νερό λίγο ξίδι και λίγο αλάτι χοντρό). Πλένουμε επίσης καλά όλα τα υπόλοιπα εντόσθια, τα κόβουμε σε κομμάτια, τ’ αφήνουμε σε τρυπητό να στραγγίσουν και τ’ αδειάζουμε σε λεκάνη.

•      Τα πασπαλίζουμε με τ’ αλατοπίπερο και την ψιλοτριμμένη ρίγανη και παίρνοντάς τα ένα ένα τα περνάμε στη σούβλα με σειρά: 2 κομμάτια συκώτι, 1 πλεμόνι, 1 καρδιά και σπλήνα, 1 γλυκάδια και πάχος, ξανά δυο κομμάτια συκώτι κ.λπ., ώσπου να τελειώσουν όλα.

•      Τρυπάμε την αρχή των εντέρων με τη μύτη της σούβλας και, γυρίζοντάς την κατάλληλα, τυλίγουμε καλά και σφιχτά με τα έντερα όλα τα κομμάτια που περάσαμε στη σούβλα.

•      Ψήνουμε το κοκορέτσι, γυρίζοντας τη σούβλα πάνω από γινωμένη (σχεδόν χωνεμένη) θρακιά ξύλων ή κάρβουνων ή …αναθέτουμε τη διαδικασία σε ηλεκτρική ψηστιέρα και εμείς απλά ελέγχουμε το ψήσιμο.

Σημείωση: Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τη μπόλια (το περιτόναιο) του αρνιού, να σκεπάσουμε δηλαδή πρώτα μ’ αυτή τα κομμάτια που περάσαμε στη σούβλα και μετά να τυλίξουμε απ έξω το έντερο. Αν θέλουμε προσθέτουμε στην ανάμιξη των υλικών και λίγο ψιλοτριμμένο σκόρδο.

 Κοκορέτσι σπιτικό βήμα βήμα

 

 

Το υπέροχο "κορίτσι με τα μαύρα"

Το ξαναείδαμε σήμερα για πολλοστή φορά ... ταινία μιας "άλλης" εποχής του ελληνικού σινεμά. Η ιστορία αφηγείται τον παράφορο έρωτα, που γεννιέται ανάμεσα σ' ένα νεαρό συγγραφέα, τον Παύλο, και την κόρη της σπιτονοικοκυράς του. Ένας έρωτας φλογερός, νεανικός, παθιασμένος, καταδικασμένος, όμως _όχι τυχαία, μέσα στα "στενά" δρομάκια της πανέμορφης Ύδρας, έρωτας, που θα συντριβεί από τον πουριτανισμό της επαρχίας που θα "πνιγεί" στα καθαρά νερά του γραφικού λιμανιού του νησιού. Πρόκειται για μια σύγκρουση των αρχαϊκών ηθών μιας κοινωνίας με την "ελευθεριότητα" των πρωτευουσιάνων, των δεσμεύσεων με την γνήσια αγάπη. Το θέμα του σαρκικού πόθου της ενοχής και της εξιλέωσης μέσα από τη θυσία θα πάρουν μια μορφή αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. "Το κορίτσι με τα μαύρα", διακρίθηκε στο Φεστιβάλ των Καννών (υποψηφιότητα για Χρυσό Φοίνικα), πήρε Ασημένιο Βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας και Χρυσή Σφαίρα ως καλύτερη ξένη ταινία από την Επιτροπή Ανταποκριτών Ξένου Τύπου στην Αμερική το 1957, υμνήθηκε από τους κριτικούς και κυρίως αγαπήθηκε από το κοινό (σινεφίλ και μη). Τέλος _σημείο γραφής, είναι ένα έργο που άντεξε στο χρόνο.

Ο σκηνοθέτης, Μιχάλης Κακογιάννης, γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1922 και σπούδασε νομικά και υποκριτική τέχνη στο Λονδίνο, όπου έμενε αποκλεισμένος από τον πόλεμο. Εργάστηκε στο BBC, εμφανίστηκε ως ηθοποιός στη "Σαλώμη" του Όσκαρ Γουάιλντ και, το 1951, στράφηκε οριστικά προς τη σκηνοθεσία. Η πρώτη ταινία που γύρισε στην Ελλάδα ήταν το υπέροχο "Κυριακάτικο ξύπνημα" και έπειτα ακολούθησε η αλησμόνητη "Στέλλα" που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ των Καννών και σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Με την παρουσίαση της ταινίας του "Το κορίτσι με τα μαύρα" (1956), ο Κακογιάννης καθιερώθηκε διεθνώς ως ο πιο σημαντικός και ο πιο γνωστός Έλληνας σκηνοθέτης. Αργότερα, γύρισε το "Τελευταίο ψέμα", έργο που δείχνει τη στροφή που κάνει ο σκηνοθέτης προς τη σκληρή κριτική και την οδυνηρή ανατομία της ανώτερης αθηναϊκής κοινωνίας, που πασχίζει να κρύψει τα εσωτερικά της, τα μυστικά της, τις ενοχές της, την παρακμή της, πίσω από μια δήθεν αστραφτερή και ψεύτικη επιφάνεια.. Ο Κακογιάννης ασχολήθηκε και με τη θεατρική σκηνοθεσία, τόσο στην Αθήνα, "Μια γυναίκα χωρίς σημασία" του Γουάιλντ, "Γυάλινος κόσμος" του Τένεσι Γουίλιαμς στη Νέα Υόρκη, όσο με την "Ιφιγένεια" εν Αυλίδι και τις "Βάκχες" του Ευριπίδη στο Παρίσι, στο Δουβλίνο και το Σπολέτο.

Έλλη Λαμπέτη

Η πρωταγωνίστρια μαζί με τον Δημήτρη Χορν "Στο κορίτσι με τα μαύρα", γεννήθηκε στα Βίλλια της Αττικής το 1926. Φοίτησε στη Δραματική Σχολή που είχε ιδρύσει η Μαρίκα Κοτοπούλη και 15χρονη ακόμη μαθήτρια πρωτοεμφανίστηκε στο "Ταξίδι γάμου" του Κάρλος ντε Φρις. Η Λαμπέτη έφερε στο νεοελληνικό θέατρο τον αέρα της μοντέρνας υποκριτικής τέχνης. Δεν υποκρινόταν. Ζούσε το ρόλο. Και τον ζούσε με άνεση, με αφέλεια, με ειλικρίνεια, με ρυθμό, με πάθος και, κυρίως, ακολουθούσε το αλάθητο θεατρικό της ένστικτο της. Διέθετε μια έντονη, αλλά ταυτόχρονα ανάλαφρη σκηνική παρουσία, μια εξαιρετική χορευτική κίνηση, συνδυάζοντας το ρομαντισμό και το ρεαλισμό σε μια εξαιρετική σύνθεση, που έμοιαζε περισσότερο με ποίημα. Η Έλλη Λαμπέτη είχε παντρευτεί τον Μάριο Πλωρίτη τον Αύγουστο του 1950 και χώρισε τρία χρόνια αργότερα. Για πολύ καιρό, εκείνη και ο Δημήτρης Χορν θεωρήθηκαν το δημοφιλέστερο θεατρικό ζευγάρι στη σκηνή. Για τη ζωή δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι, την άνοιξη του 1959, η Έλλη Λαμπέτη εγκατέλειψε το θέατρο και ακολούθησε στην Αμερική τον Αμερικανό συγγραφέα Φρέντερικ Γουέκμαν, τον οποίο παντρεύτηκε. Το 1976 ο γάμος διαλύθηκε και τυπικά.

Η Έλλη είχε προσβληθεί από καρκίνο το 1966. Ακολούθησε μια περίοδος τραγικών εμπειριών στην προσωπική της, αλλά και οικογενειακή της ζωή και, τέλος, ήρθε - τι άλλο; - το τέλος. Πέθανε το 1983 στη Νέα Υόρκη. Στη μνήμη μας θα μείνει πάντα νέα και δροσερή. Μια γυναικεία φιγούρα με πυκνά μαύρα μαλλιά, με χορευτική κίνηση, με κάποια παράξενη γοητεία στη φωνή και με μάτια δυο τεράστιες σκούρες πεταλούδες. Θα μείνει ως μια μεγάλη ηθοποιός, ως…

Το υπέροχο "κορίτσι με τα μαύρα".

95λ, γυρίστηκε σχεδόν όλο (εκτός από κάποια εξωτερικά πλάνα που είναι γυρισμένα στον Πειραιά και στον Πόρο) στην πατρίδα των μεγάλων προεστών και καραβοκύρηδων της επανάστασης του  Ανδρέα Μιαούλη, Κουντουριώτη, Κριεζή, Τσαμαδό, Σαχίνη, Τομπάζη, Σαχτούρη _με ότι αυτό σημαίνει για τους κατοίκους της εποχής σ΄ ένα αγνώριστο πολιτισμικά σήμερα νησί αλωμένο από την τουριστική ανάπτυξη. Γυρίστηκε χωρίς μέσα και εφέ, με μία μόνο κάμερα, παίζοντας με το ζουμ στα πρόσωπα _πρωταγωνιστές. Κάθε φορά που η κάμερα βρίσκεται έξω, στα πλακόστρωτα του νησιού, στα καφενεία ή στο ανοιχτό πέλαγος, μια ολόκληρη κοινωνία δείχνει το πιο αποκρουστικό πρόσωπό της πάνω στην ανθρώπινη αδυναμία - μια αντίθεση που κάνει την Ύδρα να φαίνεται ακόμη πιο όμορφη, γραφική και εκθαμβωτική μικρογραφία μιας Ελλάδας που πενθεί κάθε δευτερόλεπτο τη μοίρα του να «μαθαίνεις να μην έχεις όνειρα».

Μιχάλης Κακογιάννης (σενάριο και σκηνοθεσία), με πρωταγωνιστές: Έλλη Λαμπέτη, Δημήτρης Χορν, Γιώργος Φούντας, Ελένη Ζαφειρίου, Στέφανος Στρατηγός κά. Μουσική _αν και φέρνει λίγο σε Χατζηδάκι, Αργύρης Κουνάδης, Φωτογραφία Γουόλτερ Λάσαλι (Walter Lassally _1926-2017, Γερμανός κινηματογραφιστής, βρετανικής καταγωγής, περισσότερο γνωστός από την ταινία Αλέξης Ζορμπάς, με την οποία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Φωτογραφίας το 1964). Μοντάζ: Αιμίλιος Προβελέγγιος

Η Μαρίνα (Έλλη Λαμπέτη) ζει στην Ύδρα με την μητέρα της Φρόσω (Ελένη Ζαφειρίου) και τον αδερφό της Μήτσο (Ανέστης Βλάχος _εμφανίζεται σε μια δύο σκηνές μόνο). Η μητέρα της, ούσα χήρα, διατηρεί σχέση με τον νεότερό της Πανάγο (Στέφανος Στρατηγός) και γι' αυτό έχει δώσει δικαιώματα στο νησί, κάτι που εξοργίζει το Μήτσο, ο οποίος θεωρεί ότι, σύμφωνα με τα ήθη της εποχής, οφείλει να υπερασπιστεί την τιμή της οικογένειας, πράγμα που επιλέγει κάνει ξυλοκοπώντας τη μητέρα του δημόσια. Στο σπίτι της οικογένειας επικρατεί μια τραγική κατάσταση, την οποία η Μαρίνα δεν μπορεί να διαχειριστεί.

Στο νησί έρχονται για διακοπές δύο φίλοι, ο Παύλος (Δημήτρης Χορν) και ο Αντώνης (Νότης Περγιάλης) και νοικιάζουν δωμάτια στο σπίτι της Μαρίνας. Ο Παύλος αρχίζει να δείχνει ενδιαφέρον προς τη Μαρίνα και οι δύο νέοι ερωτεύονται. Όμως ο Χρήστος (Γιώργος Φούντας), ένας ψαράς του νησιού, ερωτευμένος με τη Μαρίνα, κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να την κατακτήσει. Η Μαρίνα τον μισεί, επειδή αυτός ήταν η αιτία για το σκοτωμό της μοναδικής και αγαπημένης μεγαλύτερής της αδερφής. Ο Χρήστος, καταστρώνοντας ένα σχέδιο με τους φίλους του, βγάζει τον πείρο από την βάρκα, με αποτέλεσμα να βυθιστεί και να πνιγούν τρία παιδάκια, από τα πολλά που πήρε για βόλτα ο Παύλος _πηγαίνοντας να συναντήσει την αγαπημένη του.

Ύστερα από το ατύχημα, η Μαρίνα μαθαίνει ποιος ήταν ο υπαίτιος, απευθύνεται στον Χρήστο και τον αναγκάζει να παραδοθεί. Η ομολογία του θα απαλύνει τις τύψεις του Παύλου, αλλά η Μαρίνα _αν και τον αγαπάει τρελά, θα ζητήσει από τον Παύλο να φύγει από το νησί για να κάνει ένα νέο ξεκίνημα. Ο Παύλος θα συμφωνήσει _φαινομενικά, αλλά την επομένη το καράβι φεύγει χωρίς αυτό και ενώ η Μαρίνα ατενίζει με κενά μάτια το πέλαγος την πλησιάζει __τίτλοι τέλους (αφήνοντας υπονοούμενο πως θα ζήσει μαζί με τη Μαρίνα).
Με τη Μαρίνα που αρνείται πως η «αγάπη είναι χαρά», λέγοντας πως «όχι σ' αυτό το σπίτι, μας έχει ρημάξει η ντροπή, το μίσος, ο θάνατος», δεν χρειάζεται κανείς να αναρωτηθεί αν η Ελλάδα της εποχής βρίσκει στο «Κορίτσι με τα Μαύρα» την πιο υψηλή (ακόμη και στα όρια της απόλυτης υπερβολής) μελοδραματική φωνή της, στο πρόσωπο της σπαρακτικής (σε κάθε σπασμό του προσώπου της) Έλλης Λαμπέτη όλη τη θλίψη μιας τραγικής μοίρας και στην κάθε άλλο παρά ηρωική Ύδρα ίσως το πρώτο καλοκαίρι που θα μπορούσε να είναι ξέγνοιαστο... «όσο βαστάει ένας περίπατος».

Διανομή

·         Μαρίνα: Έλλη Λαμπέτη

·         Παύλος: Δημήτρης Χορν

·         Φρόσω: Ελένη Ζαφειρίου

·         Χρήστος: Γιώργος Φούντας

·         Αντώνης: Νότης Περγιάλης

·         Μήτσος: Ανέστης Βλάχος

·         Πανάγος: Στέφανος Στρατηγός

·         κυρ-Αριστείδης: Νίκος Φέρμας

·         χωροφύλακας: Θανάσης Βέγγος

Ο Μανώλης Κρανάκης γράφει στο Flix _πολύ εύστοχα για την Ύδρα: Η Ύδρα του Μιχάλη Κακογιάννη είναι ασπρόμαυρη, μελαγχολική, φτιαγμένη από ανομολόγητα μυστικά και μικρές ανθρώπινες ιστορίες, ένα «κορίτσι με τα μαύρα» από μόνη της, πανέμορφο, αγέρωχο, βαθιά πληγωμένο, παγιδευμένο μέσα σε ένα χωροχρόνο που ορίζεται από το ελληνικό φως για να «φωτίσει» τις σκιές μέσα από τις οποίες αναδύεται κάθε φορά πιο τραυματισμένη η επιθυμία για φυγή. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μιχάλης Κακογιάννης φυλάει τις μοναδικές στιγμές ευτυχίας για την ηρωίδα του, όταν αυτή είναι εγκλωβισμένη μέσα στο περασμένης αίγλης αρχοντικό ξενοδοχείο, με τα παράθυρα κλειστά αλλά τα αυτιά ανοιχτά στη δυνατή βοή που έρχεται απ' έξω.

§  «Θεωρώ αναπόφευκτη μια ολική καταστροφή»: Μια άγνωστη συνέντευξη του Μιχάλη Κακογιάννη

§  Μιχάλης Κακογιάννης +
Μιχάλης Κακογιάννης 1955 Αρχείο ντοκιμαντέρ ΕΡΤ))

§  Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης