Και McDonald’s 🍔 στην Κούβα;

Λίγες εικόνες του Γκουαντάναμο αιχμαλωτίζουν τη φαντασία όπως η περίεργη παράθεση ενός McDonald’s στη μέση της στρατιωτικής βάσης… Το μαγαζί, που άνοιξε το 1986, είναι διαχρονικό, γιατί ενώ η βάση έχει αλλάξει δραματικά σε αυτό το διάστημα - στρατόπεδα έχουν κατεδαφιστεί και χτιστεί, στρατώνες έχουν γίνει κέντρα κράτησης, ένα αεροδρόμιο έγινε στρατόπεδο προσφύγων και αργότερα η έδρα στρατιωτικών επιτροπών - το McDonald’s παραμένει αμετάβλητο και εμβληματικό. “Αυτή η αίσθηση οικειότητας - μια εικόνα της προαστιακής Αμερικής σε έναν εξωγήινο”

Το Γκουαντάναμο (Guantánamo, προφέρεται Γουαντάναμο _όχι Γουαντανάμο, στη γλώσσα Taíno, σημαίνει “γη ανάμεσα στα ποτάμια”) είναι πόλη και δήμος στη νοτιοανατολική Κούβα και έδρα της ομώνυμης επαρχίας με ~240.000 κατοίκους. Η πόλη βρίσκεται 15 χιλιόμετρα βόρεια από τον ομώνυμο κόλπο, ο οποίος αποτελεί εξαιρετικό φυσικό λιμάνι. Από το 1898 ο κόλπος ελέγχεται από τις ΗΠΑ, όταν στη μάχη του κόλπου τον κατέκτησαν από την Ισπανία. Από το 1903 οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν την ομώνυμη ναυτική βάση, σε έδαφος που της παραχώρησε σε μίσθωμα ο πρώτος πρόεδρος της Κούβας, Τομάς Εστράδα Πάλμα. Η πόλη ιδρύθηκε το 1797 στην περιοχή ενός αγροκτήματος με το όνομα Santa Catalina. Η βάση αυτή έγινε γνωστή όταν μετά την 11^η-Σεπ-2001 δημιουργήθηκε σε αυτή φυλακή-στρατόπεδο συγκέντρωσης για “υπόπτους τρομοκρατίας”. Περισσότερα στο ecured.cu

Το McDonald’s στην Κούβα
όπου δεν πάτησε ποτέ Κουβανός

Στην Κούβα, τη χώρα που το 1959 ξεκίνησε με το "año primero de la revolución" και έφτασε αισίως στα 85+ υπό καθεστώς σοσιαλιστικής επανάστασης, λείπει η παρουσία αμερικανικών εμπορικών σημάτων, ενώ ζουν και βασιλεύουν τα Coppelia δείτε Granita _ Granité γρανίτα

Ούτε λόγος, λοιπόν, για καταστήματα τύπου McDonald’s στους δρόμους της Αβάνας, αλλά στην ναυτική βάση των ΗΠΑ στον κόλπο του Γκουαντάναμο, ναι. Οι πελάτες είναι αποκλειστικά Αμερικανοί στρατιώτες, εργαζόμενοι της βάσης και ελάχιστοι εξουσιοδοτημένοι ξένοι επισκέπτες. Το πρώτο McDonald’s εγκαταστάθηκε στη βάση το 1986, παρά το ότι η συνθήκη απαγορεύει τη δημιουργία “εμπορικών επιχειρήσεων”. Ακολούθησαν Subway, KFC, Taco Bell, Pizza Hut, αλλά και ένα Starbucks. Τα έσοδα των εστιατορίων, σύμφωνα με το Πεντάγωνο, χρησιμοποιούνται για την ψυχαγωγία και ευημερία του προσωπικού (MWR – Morale, Welfare and Recreation). Κατά διαστήματα, προσφέρονται και δωρεάν γεύματα στους στρατιώτες. Η φήμη όμως το ονομάζει ως το πιο “σκοτεινό” McDonald’s του κόσμου _υπάρχουν μάλιστα μαρτυρίες ότι συνεργάσιμοι κρατούμενοι ανταμείβονταν με… Big Mac!! ¿Υπερβολές?? Παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες του νησιού της επανάστασης και το διεθνές κύμα αμφισβήτησης, οι ΗΠΑ παραμένουν αμετακίνητες στην παρουσία τους στη βάση– πίσω από συρματοπλέγματα.

Από το επίσημο site Guantánamo _copy-paste
Public Memory Project _Δημόσιας Μνήμης Γκουαντάναμο

Πίσω από την Κουρτίνα των Κάκτων: Πώς οι Διεθνείς Εντάσεις Διαμορφώνουν την Καθημερινή Ζωή; Παρά τις εντάσεις του Ψυχρού Πολέμου, το GTMO έμοιαζε με όνειρο για τους στρατιωτικούς που εξαρτώνται από αυτό - ένα μικρό κομμάτι της Αμερικής όπου οι οικογένειες παρακολουθούσαν ταινίες κάτω από τα αστέρια και έπαιζαν σε λευκές, αμμώδεις παραλίες. Ενώ πλατσούριζαν στα ζεστά νερά του κόλπου, κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει στο βάθος ένα καταπράσινο σύνορο από φοίνικες και ένα φράγμα γνωστό ως “cactus curtain”—“κουρτίνα κάκτων” - μια έκταση από νάρκες ξηράς και κάκτους που χώριζε την κομμουνιστική Κούβα από την αμερικανική στρατιωτική εγκατάσταση. Οι συγκρούσεις του Ψυχρού Πολέμου γέμισαν τον αλμυρό αέρα με μια αίσθηση ανησυχίας, αναδιαμορφώνοντας τις σχέσεις μεταξύ Κουβανών και Αμερικανών και απειλώντας την ευαίσθητη πολιτική ισορροπία στο GTMO.

Μια πύλη χώριζε το GTMO από την Κούβα - ένα έντονο σύμβολο εντάσεων μεταξύ των δύο εθνών. Αφού ο Φιντέλ Κάστρο ηγήθηκε μιας επανάστασης που, το 1959, ανέτρεψε τη δικτατορία του Μπατίστα, κάποιοι λίγοι Κουβανοί που ταξίδευαν για να εργαστούν στο GTMO _πιστοί στον Κάστρο, παράλληλα εργάζονταν σε μια χώρα που θεωρούνταν όλο και περισσότερο εχθρός. Γυναίκες κύρίως υπηρετούσαν ως καμαριέρες και εργάτριες συντήρησης στη βάση, καθιστώντας δυνατή μια άνετη ζωή για τις αμερικανικές οικογένειες και σε αντάλλαγμα, λάμβαναν κατά τι καλύτερους μισθούς από ό,τι στην Κούβα. Μπορούσαν να επιλέξουν την εξορία στο GTMO, αλλά υποστήριζαν την επανάσταση και μια ζωή που μπορούσε να είναι σκληρή και περιοριστική _έτσι μείναν μόνο αμερικανοί στη βάση που διαπραγματεύονταν _τρόπος του λέγειν τις πολιτικές διαμάχες των εθνών τους στην καθημερινή τους ζωή. Μετά την Κρίση των Πυραύλων της Κούβας και άλλες εκρήξεις, το GTMO έγινε ακόμη πιο απομονωμένο.
Διαμορφώστε τη συζήτηση: Θα θέλατε να είχατε ζήσει στο GTMO κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου; Τι πιστεύετε;
Η άποψή μας: Ξεκινώντας αυτό το έργο, δεν φανταστήκαμε ποτέ τις πολυπλοκότητες που θα ανακαλύπταμε γύρω από τις καθημερινές σχέσεις μεταξύ Κουβανών και Αμερικανών. Γνωρίζαμε το GTMO μόνο ως στρατιωτικό κέντρο κράτησης μετά την 11^η Σεπτεμβρίου. Ελπίζουμε ότι αυτή η έκθεση θα εμπνεύσει τους ανθρώπους να κοιτάξουν πέρα ​​από τις πύλες και να δουν τους ανθρώπους που έζησαν τόσο μέσα όσο και έξω από αυτές. — Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Γκρίνσμπορο

Διαμορφώστε τη συζήτηση > Η άποψή μας > \ Πλοία στο λιμάνι του GTMO, 1960 \ Θέματα

• 1897–1923 Διαμορφώνοντας μια Αυτοκρατορία
• 1898–Σήμερα Η νομική μαύρη τρύπα του GTMO
• 1903–1964 Κατασκευάζοντας το GTMO
• 1950–1964 Πίσω από την κουρτίνα του κάκτου
• 1991–1994 Αϊτινοί και GTMO
• 1994–1996 Κουβανοί Balseros στο GTMO
• 2001–Σήμερα _Το Γκουαντάναμο χτυπά σπίτι του
• 2001–Σήμερα _Η κατάσταση κράτησης
• 1950–Σήμερα _Διατηρώντας τις αναμνήσεις
• 1934–Σήμερα _Αντίσταση και διαμαρτυρία στο Γκουαντάναμο
• 1991–Σήμερα _Τέχνες κράτησης
• 1993–Σήμερα _Κλείσιμο του Γκουαντάναμο

  

  Προπαγανδιστικά ταμπλό στη βάση Guantánamo

Guantanamera _η γυναίκα από το Γκουαντάναμο είναι ο τίτλος δημοφιλούς κουβανέζικου πατριωτικού, τραγουδιού μια έκφραση αγάπης για την Κούβα και αλληλεγγύης προς τους φτωχούς ανθρώπους του κόσμου. Βασίζεται στη μελωδία της γουαχίρα (είδος σαν φλαμένκο κουβανέζικης μουσικής). Οι στίχοι του είναι παρμένοι από τον κύκλο τραγουδιών Versos Sencillos (απλά στιχάκια) του κουβανού εθνικού ήρωα Χοσέ Μαρτί. Δημιουργήθηκε αυθόρμητα στα 1929-35 όταν ο Κουβανός τραγουδιστής και τραγουδοποιός José Fernández Díaz κοινώς γνωστός ως Joseíto Fernández, (μελωδός γνωστών τραγουδιών, μεταξύ των οποίων τα «Elige tú, que canto yo», «Amor de madre», «Demuéstrame tú» και «Así son, boncó», καθώς και το πιο διάσημο «Guajira Guantanamera». στο μικρόφωνο του ραδιοφώνου αυτοσχεδίαζε ενώ παρουσίαζε τα τρέχοντα γεγονότα της ημέρας, τα λεγόμενα Décimas, ενώ επαναλάμβανε εν είδη ρεφρέν Guantanamera, Guajira Guantanamera. Αργότερα έγινε γνωστό ανά τον κόσμο. Το τραγούδι έχει διασκευαστεί ή ερμηνευτεί από τη μεγάλη Celia Cruz, την Compay Segundo (αυτό ακούγεται στο βίντεό μας)  Wyclef Jean και 10άδες ακόμη καλλιτέχνες Bárbara y Dick Argentina, Ντέμης Ρούσσος, Willy Chirino, Julio Iglesias, Joan Baez, Albita, Jimmy Buffett, Bobby Darin, Raul Malo, Joe Dassin, Muslim Magomayev, José Feliciano, Tony Mottola, Biser Kirov, Puerto Plata, Trini Lopez, La Lupe, Νάνα Μούσχουρη, Tito Puente, Raulín Rodríguez, Andy Russell, Gloria Estefan, Phil Manzanera, Robert Wyatt _ως "Caimanera", Zucchero Fornaciari, Julie Felix, Ansuman Roy, από τα γκρουπ  The Mavericks, Inti-Illimani, Buena Vista Social Club, Los Lobos, Pozo-Seco Singers, Todos Tus Muertos, The Spinners and the Gipsy Kings κλπ κλπ.

            Για την Ιστορία
Πρώτος ο Πιτ Σίγκερ χρησιμοποίησε τους στίχους του Μαρτί το 1963 στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης. Ακολούθησε και ο Χοσέ Φερνάντεζ Ντιάζ, με την αυτοσχέδια εκτέλεση το 1976 στο Πάρκο Λένιν στην Αβάνα. Το 1985 τα πνευματικά δικαιώματα του τραγουδιού πέρασαν στους κληρονόμους του Ντιάζ, ενώ το 1993 το Ανώτατο δικαστήριο της Κούβας με απόφαση του αναγνώρισε πάλι τον Ντιάζ κατόπιν ζωής ως μόνο κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων της σύνθεσης. Η διασκευή του Σίγκερ γνώρισε παγκόσμια επιτυχία και έγινε συνδικαλιστικό τραγούδι.

Γκουανταναμέρα
Guajira  guantanamera
Γκουανταναμέρα
Guajira guantanamera

Είμαι ένας ειλικρινής άνθρωπος
Από εκεί που φυτρώνει ο φοίνικας
Είμαι ένας ειλικρινής άνθρωπος
Από εκεί που φυτρώνει ο φοίνικας
Και πριν πεθάνω θέλω
Να πετάξω τους στίχους της ψυχής μου

Γκουανταναμέρα
Guajira  guantanamera
Έχω δει τον τραυματισμένο αετό
Να πετάει στο γαλήνιο γαλάζιο
Έχω δει τον τραυματισμένο αετό
Να πετάει στο γαλήνιο γαλάζιο

Και θα πεθάνω στη φωλιά του
___Η δηλητηριώδης οχιά
Γκουανταναμέρα
Guajira  guantanamera

                           Στην ποπ κουλτούρα

• Το τραγούδι εμφανίζεται έντονα στην κουβανέζικη ταινία Lucía του 1968 και σε πολλές ακόμη ταινίες.
• Η μελωδία αυτού του τραγουδιού είναι ένα συνηθισμένο σύνθημα στο βρετανικό ποδόσφαιρο, όπως το "There's only one". Για παράδειγμα, χρησιμοποιήθηκε για τον Paul Gascoigne ("There's only one Paul Gascoigne"), αλλά τροποποιήθηκε για τον Gary Stevens ("There's only two Gary Stevens") καθώς υπήρχαν δύο παίκτες με το ίδιο όνομα ενεργοί ταυτόχρονα. Άλλα σύνθημα που χρησιμοποιούν την ίδια μελωδία περιλαμβάνουν το "You only singing when you're winning" και το "You're getting sawed in the morning". Χρησιμοποιείται επίσης στο soundtrack του Pro Evolution Soccer 2014, ενός βιντεοπαιχνιδιού ποδοσφαίρου που αναπτύχθηκε και δημοσιεύτηκε από την Konami. Η τηλεοπτική διαφημιστική καμπάνια του Captain Morgan Original Spiced Rum για το 2019 περιλαμβάνει επίσης αυτό το σύνθημα. Η Ρεάλ Μαδρίτης χρησιμοποιεί επίσης αυτή τη μελωδία για να τραγουδήσει το "Reyes de Europa".
• Το άλμπουμ Comedy των Paul Kelly and the Messengers περιλαμβάνει ένα τραγούδι, που σιγεί σιγά, τραγουδώντας "υπάρχει μόνο ένας David Gower".
• Ο Tony Lockett, παίκτης στο Αυστραλιανό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, επαινέθηκε στο τραγούδι "One Tony Lockett", χρησιμοποιώντας τη μελωδία του "Guantanamera", που ερμήνευσαν οι James Freud and the Reserves.
• Το τραγούδι παίζεται στο The Godfather Part II, στο καφέ στην Αβάνα όπου ο Michael Corleone μιλάει με τον αδελφό του Fredo Corleone.
• Ο Richard Stallman έγραψε και τραγούδησε μια εκδοχή με τίτλο Guantanamero, ένα ειρωνικό σχόλιο για τη φυλακή του Γκουαντάναμο και τον Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας.
• Στο επεισόδιο της τρίτης σεζόν της αμερικανικής κωμικής σειράς Gimme a Break! "Samantha's Protest", η Samantha (Lara Jill Miller) ηγείται μιας διαμαρτυρίας με άλλους διαδηλωτές κατά της κατεδάφισης ενός τοπικού ιστορικού ισπανικού χώρου με τις πρώτες φράσεις του τραγουδιού, στην οποία συμμετέχει και ο νέος ιδιοκτήτης του χώρου (Abraham Alvarez) - ο οποίος τυχαίνει να είναι Ισπανόφωνος - για λίγο πριν σταματήσει ο ίδιος.
• Στο επεισόδιο του Saturday Night Live στις 27 Οκτωβρίου 1990, ο Patrick Swayze και η Dana Carvey παρουσιάζουν μια ψεύτικη διαφήμιση για μια ψεύτικη συλλογή άλμπουμ με τίτλο "Super Feud", στην οποία δύο διάσημοι τραγουδιστές, ο Valendez και ο Montenero, καυχιούνται για το πόση αλληλογραφία από θαυμαστές λαμβάνουν - ξεκινώντας με "έναν τόνο αλληλογραφίας θαυμαστών", ακολουθούμενο από "δύο τόνους αλληλογραφίας θαυμαστών" - με τη μελωδία του Guantanamera.
• Ο Πακιστανός ποπ σταρ Alamgir ηχογράφησε μια διασκευή τη δεκαετία του 1980, διανθισμένη με άσχετους στίχους Ουρντού, με τίτλο Albela Rahi, ο οποίος έχει γίνει μια άτυπη χαρακτηριστική μελωδία και τίτλος για τον τραγουδιστή (που τώρα ζει στις ΗΠΑ).
• Σε μια σκηνή flashback στο επεισόδιο 3 της σεζόν 3 του Money Heist, ο πασίγνωστος Berlin (Pedro Alonso) χόρεψε στον ρυθμό της ηχογράφησης του τραγουδιού από την Compay Segundo, αφού είπε στον καθηγητή το σχέδιό του να εισβάλει στο θησαυροφυλάκιο με τις ράβδους χρυσού στην Τράπεζα της Ισπανίας.
• Το 2014, το μουσικό πρότζεκτ πολυμέσων Playing for Change ηχογράφησε και παρήγαγε ένα κομμάτι που ένωσε πάνω από 75 Κουβανούς μουσικούς σε όλο τον κόσμο, από την Αβάνα και το Σαντιάγο μέχρι το Μαϊάμι, τη Βαρκελώνη και το Τόκιο.