Λουκρητία Βοργία _Αφιέρωμα: διάσημη πόρνη και δολοπλόκος … ανάπαυση του πολεμιστή; ή κράτος εν κράτει;

Αν βάλετε το όνομά της στο Google θα βρείτε ό,τι ράδιο αρβύλα ζητάει η ψυχή σας με χιλιάδες λήμματα και γαργαλιστικές φωτο και porno_video, ειδικά αν η αναζήτηση γίνει με λατινικούς χαρακτήρες Lucrèce Borgia Lucrezia Borgia κλπ.

Απόγονοι "γαλαζοαίματοι",
μέχρι σήμερα σε Ιταλία και Ισπανία

Τα σίγουρα ιστορικά στοιχεία, λένε πως την εξανάγκασαν σε αρραβώνα όταν ήταν 10 ετών και την πάντρεψαν στα 13, με τον Giovanni Sforza. Όταν η πολιτική επιρροή του αποδείχθηκε ανεπαρκής, ο πατέρας της Λουκρητίας προσπάθησε να δολοφονήσει το σύζυγο της κόρης του, αλλά δεν τα κατάφερε και έφυγε από τη Ρώμη, ισχυριζόμενος ότι η Λουκρητία είχε πέσει θύμα αδελφικής και πατρικής αιμομιξίας, ενώ στη συνέχεια, υπέγραψε έγγραφα που επιβεβαίωναν ότι ήταν ανίκανος. Πρόκειται για ένα κορίτσι που χρησιμοποιήθηκε ως πιόνι στα παιχνίδια εξουσίας της Αναγέννησης, με τον πατέρα της τον Πάπα Αλέξανδρο VI (Rodrigo Borgia), και τα αδέλφια της Cesare, Giovanni και Gioffre, κανόνιζαν τους γάμους της με σκοπό τις πολιτικές φιλοδοξίες του οίκου _ εκμεταλλευόμενοι και την εμφάνισή της (ήταν όπως θα λέγαμε με σημερινούς όρους “κούκλα” στην αργκό “γκομενάκι”) για να πετύχουν πολιτικούς στόχους.

Κάποιες ιστορίες αναφέρουν ότι την στιγμή που γινόταν η ακύρωση του γάμου της, ήταν έγκυος και αποσύρθηκε σε μοναστήρι για να γεννήσει το μωρό της. Ο πατέρας του παιδιού _πιθανότατα ο παπικός ακόλουθος του πατέρα της, Pedro «Perotto» Calderon, μαχαιρώθηκε και αργότερα βρέθηκε στον Τίβερη, με τα χέρια και τα πόδια του δεμένα. Στην ηλικία των 18, παντρεύτηκε ξανά, τον 17χρονο Δούκα Alfonso d'Aragon από τη Νάπολη. Το ζευγάρι έκανε ένα γιο, τον Rodrigo, αλλά πέρασε λιγότερο από δύο χρόνια μαζί, επειδή ο Alfonso δολοφονήθηκε το 1500. Για το θάνατο του νεαρού θεωρήθηκε υπεύθυνος ένας από τους αδελφούς της… κοκ.
Γνωστός ο πολιτικός και κοινωνικός ρόλος του νυν και αεί απανταχού παπαδαριού κάθε είδους _μέχρις ανατροπής αυτού του σάπιου κόσμου …

                   Το σημείο καμπής

Στη Νέπη, όπου στάλθηκε η Λουκρητία το 1500 μαζί με τον μικρό Ροντρίγκο (για να κατευνάσει κάθε πιθανό μίσος με τον πατέρα της και τον Cesare), πέρασε η περίοδος του πένθους. «Ο λόγος για αυτό το ταξίδι ήταν να αναζητήσει κάποια παρηγοριά ή απόσπαση της προσοχής από τη συγκίνηση που του είχε προκαλέσει ο θάνατος του πιο επιφανούς Αλφόνσο της Αραγονίας, του συζύγου της», έγραψε ο επίσκοπος Burcardo. Η παραμονή στη Νέπη κράτησε μέχρι τον Νοέμβριο. Πάντα λυπημένη υπέγραφε τα γράμματά της: «Η δυστυχέστερη των γυναικών». Όμως μια μυστική αλληλογραφία ανάμεσα σ΄αυτή και τον Vincenzo Giordano, έμπιστό της και πιθανότατα μπάτλερ της αφορούσαν αρχικά πένθιμα ρούχα για την ίδια, τον γιο της και τους υπηρέτες, λίγο αργότερα, όμως, το θέμα των επιστολών έγινε πιο μυστηριώδες, με υπαινιγμούς για τις εσωτερικές ίντριγκες του Βατικανού.

Αφού επέστρεψε στη Ρώμη, κλήθηκε στο Βατικανό και της έγινε πρόταση γάμου από τον δούκα της Gravina, ήδη μνηστή του το 1498. Ωστόσο, αρνήθηκε την προσφορά και, όπως αναφέρει ο Βενετός χρονικογράφος Sanudo, όταν ρωτήθηκε από τον πάπα γιατί αρνήθηκε, απάντησε δυνατά και παρουσία άλλων ανθρώπων «γιατί οι άντρες μου είναι άτυχοι» …Το γεγονός ότι εκείνη την εποχή ο αριθμός των μνηστήρων για τη Λουκρητία ήταν μεγάλος, παρά τη σκανδαλώδη φήμη του κοριτσιού, καταδεικνύει ότι πολλές υψηλόβαθμες οικογένειες ενδιαφέρθηκαν να συνδεθούν με τους Borgias μέσω του γάμου με την κόρη του Πάπα.

Πολλοί ιστορικοί συμφωνούν ότι αυτή η περίοδος ήταν θεμελιώδης για τη Λουκρητία : κατάλαβε ότι ήταν η ώρα να εγκαταλείψει αυτό το πολύ καταπιεστικό και χωρίς την ασφάλεια που χρειαζόταν περιβάλλον,  αναζητώντας κάποιο που θα μπορούσε να αντισταθμίσει τη δύναμη των συγγενών της και να μπει αυτή στο επίκεντρο. Η μοίρα μιας γυναίκας με τα χαρακτηριστικά της κυρίας και συζύγου, στην κεφαλή μιας αυλής, που βασιλεύει, μπήκε στο μυαλό του. Και ενώ δεν σκέφτηκε να κρίνει τους δικούς της και επομένως να καταδικάσει τους Βοργίες το αίμα και τη φάρα τους, αλλά για πρώτη φορά ως γυναίκα αποδέχτηκε την πολιτική ανάγκη να τους εγκαταλείψει ακόμη και να τους προδώσει. 

Η μαύρη προπαγάνδα

Όπως και με την υπόλοιπη οικογένεια Borgia, υπήρξε αντικείμενο κουτσομπολιών κατά τη διάρκεια και μετά τη ζωή της. Η σκανδαλώδης φήμη της διακόπηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου στη Φεράρα, στην οποία «κανένα κουτσομπολιό δεν την είχε ξανααγγίξει», γράφει ο Indro Montanelli στο Storia d'Italia, και συνεχίστηκε με το θάνατο της δούκισσας. Οι πιο επίμονες φήμες που την απεικονίζουν ως «ένα είδος Μεσσαλίνας, ιντριγκαδόρικη, αιμοδιψή, διεφθαρμένη, όχι υποταγμένη, αλλά συνεργό του πατέρα και του αδερφού της» αναφέρθηκαν και παραδόθηκαν στους επόμενους με γραφές και φιρμάνια από πολυάριθμους εχθρούς των Borgias,  συμπεριλαμβανομένου του Jacopo Sannazaro (ο οποίος την όρισε ως «κόρη, σύζυγο και νύφη» του ποντίφικα).

Περίφημη η κατηγορία ότι είχε σχέση αιμομιξίας με τον πατέρα της που εξαπέλυσε ο Giovanni Sforza εναντίον του Πάπα κατά τη διάρκεια της δίκης για την ακύρωση του γάμου του με τη Λουκρητία, κατά την οποία ο άρχοντας του Pesaro κατηγορήθηκε για ανικανότητα. Οι φιλοβοργιανοί ιστορικοί έχουν χαρακτηρίσει τα λόγια του Κόμη του Πέζαρο ως απλή συκοφαντία, που εκτοξεύτηκε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης θυμού λόγω πληγωμένης υπερηφάνειας. Δεν θα είχε ληφθεί υπόψη, γράφει η Maria Bellonci (γνωστή βιογράφος της), «όλη η συμπεριφορά του Sforza, από τις χιλιάδες επιφυλάξεις των πρώτων ημερών, από τις μυστηριώδεις νύξεις για την αιτία της απόδρασής του, μέχρι ομολογία στο Μιλάνο», αλλά και «οι συνεχείς μεταγενέστερες αναφορές», συνεχίζει η Μπελόντσι, «αποδεικνύουν μια βεβαιότητα που ήταν μέσα του, ζωντανή, παρούσα και καταραμένη».

Από την άλλη πλευρά, υποτίθεται ότι ο Giovanni Sforza μπορεί να παρεξήγησε τη θερμή προσοχή του Πάπα με την κόρη του για αιμομικτική αγάπη. Ο Αλέξανδρος ΣΤ στην πραγματικότητα διέθετε σαρκική και ενστικτώδη φύση και συνήθιζε να δείχνει τη στοργή του προς τα παιδιά του και ειδικότερα προς τη Λουκρητία με υπερβολικό ενθουσιασμό, αλλά και το παραλήρημά του για τον Δούκα της Gandia (και στη συνέχεια για τον Cesare) είναι «σχεδόν σαν να τυφλώνεις εραστή».

Ωστόσο, η κατηγορία της αιμομιξίας εξαπλώθηκε γρήγορα στα ιταλικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια, ακούγοντας ξανά τον εαυτό της κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τον γάμο μεταξύ με τον Αλφόνσο της Αραγονίας. Σε αυτά προστέθηκε η φήμη για πλήρη σεξουαλική ασυδοσία του κοριτσιού, λόγω της σχέσης με τον Pedro Calderon: με βάση τις φήμες που διαδόθηκαν στη Ρώμη και σε όλη την Ιταλία, ο Βενετός χρονικογράφος Girolamo Priuli θα την όριζε αργότερα ως «τη μεγαλύτερη πόρνη στη Ρώμη  και στην επικράτεια» και ο χρονικογράφος Matarazzo την περιέγραψε ως «αυτή που έφερε το λάβαρο των πορνών» (χρησιμοποιώντας μάλιστα τη λέξη putana και όχι εταίρα ή κάτι σχετικό). Ωστόσο, είναι πιθανό ότι επειδή ζούσαν μακριά από τη Ρώμη, βασίστηκαν σε δημοφιλείς φήμες κατά των Borgias και όχι σε αξιόπιστες μαρτυρίες. Στην πραγματικότητα, αρκετοί Ιταλοί χρονικογράφοι της εποχής είχαν αναφέρει μόνο τη σχέση με τον Πέδρο Καλντερόν και κανείς δεν μίλησε ποτέ για τους άλλους έρωτες και εραστές της. Ο ιστορικός Gregorovius μάλιστα αμφισβητεί την υποτιθέμενη γέννηση της Λουκρητίας στο μοναστήρι του Σαν Σίστο, καθώς η είδηση ​​προέρχεται από έναν μόνο χρονικογράφο.

Στον υπαινιγμό της πατρικής αιμομιξίας προστέθηκε η αδερφική αιμομιξία, για την οποία μιλούν πρεσβευτές και ομιλητές. Για παράδειγμα, την εποχή των διαπραγματεύσεων για τον τρίτο γάμο της, ο Antonello Sanseverino, πρίγκιπας του Σαλέρνο, έγραψε τρομοκρατημένος στον Φρειδερίκο Α' της Νάπολης ότι δεν θα καλωσόριζε ποτέ στο σπίτι του μια γυναίκα σαν τη Borgia, «που φημιζόταν δημόσια ότι είχε κοιμηθεί με τους αδελφούς της». Υπήρχαν υπαινιγμοί ότι ο Cesare σκότωσε τον αδερφό του Juan όχι κυρίως από ζήλια αλλά επειδή εμπόδιζε τα πολιτικά του σχέδια.

Κατά την πρώτη εικοσαετίας του 20^ού αιώνα, οι Borgias έγιναν αντικείμενο μυθιστορημάτων και ψυχιατρικών μελετών, όπως στην περίπτωση του The Borgias, που δημοσιεύτηκε το 1921, από τον Μιλανέζο γιατρό Giuseppe Portigliotti. Μετά από αυτή του Γκρεγκορόβιους, μια σημαντική βιογραφία για τη Λουκρητία γράφτηκε από τη Μαρία Μπελόντσι, το έργο της οποίας, που δημοσιεύτηκε την άνοιξη του 1939, είχε πολυάριθμες ανατυπώσεις. Το 1973 η δημόσια τηλεόραση (Rai) κάλεσε πάνω από είκοσι Ιταλούς συγγραφείς να γράψουν μια σειρά φανταστικών συνεντεύξεων με διάσημους ανθρώπους του παρελθόντος για το ραδιόφωνο: η Μπελόντσι επέλεξε τη Λουκρητία, την οποία υποδύθηκε με μεγάλη επιτυχία η Anna Maria Guarnieri. Το 2002, με αφορμή τα πεντακόσια χρόνια από την άφιξη της στη Φεράρα, δημιουργήθηκε μεγάλο event με έκθεση αφιερωμένη στους Borgia και δράσεις κάθε είδους (θεατρικά κλπ).

Κόμικς

·         Lucrezia, ερωτικό κόμικ των Renzo Barbieri και Giorgio Cavedon (1969)

·         The Madonna of the Wreath, manga του Chiho Saitō (1993)

·         Ombre a Ferrara, ομάδα μεταξύ Dago της Eura Editoriale, Martin Mystère του Sergio Bonelli Editore και Diabolik της Astorina (2002)

·         The Borgias, ερωτικό κόμικ των Milo Manara και Alejandro Jodorowsky (2007-2011)

·         Ο Καίσαρας ο Δημιουργός που κατέστρεψε, manga του Fuyumi Sōryō.

·         Cantarella, manga του You Higuri.

Κινηματογράφος

Κάνοντας μια σύντομη αναζήτηση στο imdb υπάρχει ένα κατεβατό με πάνω από 1000 έγραφες, αναφέρουμε από το σωρό κάποιες που έχουμε υπόψη

·             1901 Short_μικρού μήκους Borgia s'amuse

·             1910 Lucrezia Borgia _Vittoria Lepanto, Achille Vitti

·             1912 Lucrezia Borgia _Francesca Bertini, Maria Caserini

·             1920 I Borgia Enrico Piacentini, Eugenio Gilardoni

·             1922 Λουκρητία Βοργία _Conrad Veidt, Liane Haid

·             1935 Lucrèce Borgia _Edwige Feuillère, Gabriel Gabrio

·             1947 Lucrecia Borgia Gogó Andreu, Gloria Bernal

·             1949 Prince of Foxes _Tyrone Power, Orson Welles, and Wanda Hendrix

·             1953 Lucrèce Borgia _Martine Carol, Pedro Armendáriz

·             1959 Le notti di Lucrezia Borgia _Belinda Lee, Jacques Sernas

·             1959 La congiura dei Borgia _Frank Latimore, Constance Smith

·             1967 The Borgia Stick _Don Murray, Inger Stevens

·             1973 Ανήθικες ιστορίες _Lise Danvers + Fabrice Luchini

·             1974 Lucrezia giovane _Simonetta Stefanelli, Massimo Foschi

·             1977 Lucrezia Borgia

·             1977 Les Borgia ou le sang doré _Joan Sutherland, Robert Allman Jean-Claude Bouillon + Maureen Kerwin

·             1982 Le notti segrete di Lucrezia Borgia _Sirpa Lane, George Hilton

·             1987 Διαβολική χήρα με Theresa Russell + Debra Winger

·             1990 Lucrezia Borgia _Lucia Prato, Carmen Di Pietro

·             1994 Lucrezia Borgia Francesca Benedetti, Cosimo Cinieri

·             1980 Lucrezia Borgia TV Movie _Joan Sutherland, Alfredo Kraus

·             1981 Borgias _Adolfo Celi, Oliver Cotton + Anne-Louise Lambert

·             1981 TV Mini Series _Oliver Cotton, Maurice O'Connell

·             2006 Los Borgia _Lluís Homar, Sergio Peris-Mencheta +María Valverde   

·             2011 Βοργία   Mark Ryder, Isolda Dychauk

·             2011–2013 TV Serie με Jeremy Irons, François Arnaud _από τις καλύτερες
_   Επίσης _σε ιταλική έκδοση

·             Lucrezia Borgia, με την  Maria Gasparini (1910)

·             Lucrezia Borgia, με Diana Karenne (1919)

·             I Borgia, με την  Irene-Saffo Momo (1921)

·             La maschera dei Borgia, με την  Paulette Goddard (1949)

·             Lucrezia Borgia, με την  Martine Carol (1953)

·             Le piacevoli notti, με την  Maria Grazia Buccella (1966)

·             L'uomo che ride, με την  Lisa Gastoni (1966)

·             Lucrezia Borgia, l'amante del diavolo, με την  Olinka Berova (1968)

·             Il manichino assassino, με την  Rosa Huerta (1973)

·             Racconti immorali, με την  Florence Bellamy (1974)

·             La primavera di Michelangelo, με την  Danja Gazzara (1990)

·             E ridendo l'uccise, με Marianna De Micheli (2005)

·             Los Borgia, με την  María Valverde (2006)

·             L'incantevole Lucrezia Borgia, με την  Lucrezia Lante Della Rovere, Tullio Solenghi, Tobia De Angelis, Francesco Zecca, Denis Berr (2023)

Το 2019 στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης η Λουκρητία εμφανίζεται ως εγκληματίας, μοιχαλίδα, αιμομίκτρια, που θέλει να ξεφύγει από το κακό που την ορίζει, να αναγνωριστεί και να αγαπηθεί από τον Τζενάρο, το παιδί που έκανε με τον αδελφό της. Στη διάρκεια ενός χορού στην Βενετία, ο Τζενάρο κορτάρει μια μασκαρεμένη καλλονή, πριν ανακαλύψει με απόγνωση το πρόσωπο της Λουκρητίας, αυτός που νιώθει τόση αποστροφή για τον οίκο των Βοργία. Η Λουκρητία, προσβεβλημένη από τους φίλους του Τζενάρο που την βρίζουν, και ενώ ο άνδρας της την κατηγορεί για μοιχεία, αποφασίζει να πάρει εκδίκηση… _Σκηνοθεσία Denis Podalydès _Με τον θίασο και τους ηθοποιούς της Ακαδημίας της Comédie-Française

Ο πλέον γνωστός πίνακας «Πορτρέτο γυναίκας» (1515) του Βartolomeo Veneto (Ιταλός ζωγράφος που εργάστηκε βασικά στη Βενετία) θεωρείται ότι απεικονίζει τη Λουκρητία Βοργία κάτι όμως που ακόμη και σήμερα δεν έχει αποδειχθεί

Στην ιστορία της ανθρωπότητας οι γυναίκες _το έχουμε ξαναπεί αντιπροσωπεύουν την κάθε μορφής ανισοτιμία στην κοινωνία και μόνο από τους κλασικούς του Μαρξισμού έγινε αντικείμενο μελέτης της πάλης, τους, της ταξική ουσία της και της φυλετικής ανισοτιμίας της, της προοπτικής κατάκτησης ισότιμης θέσης (βασικά στην ΕΣΣΔ και στις άλλες πρώην σοσιαλιστικές χώρες).

Ο Πλούταρχος, τον 1^ο μ.Χ. αιώνα, έγραψε για τους Παράλληλους Βίους για τους μεγάλους άνδρες της Ιστορίας, για γυναίκες επί χρόνια τίποτε …στο Μεσαίωνα, οι “διάσημες” είναι είτε οι καμένες από την Ιερά Εξέταση _μετέπειτα οσίες ή οι κοσμικές των σαλονιών κι έτσι η γυναίκα είναι είτε αγία είτε εταίρα (συνήθως το δεύτερο). Για το ρόλο της, στις επιστήμες, τις τέχνες, τη λογοτεχνία και την ιστορία, σχεδόν τίποτε και συνήθως από τη λάθος πλευρά της ιστορίας, με τις γυναίκες να είναι απλά φεμινίστριες, σουφραζέτες ή … _όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω Angelina Jolie Lara Croft, γνωστή και από την κατά κόρο προβολή _σημεία των καιρών, της σχέσης της με το μοντέλο & ηθοποιό Jenny Lynn Shimizu και της δήλωσής της "Θα είχα πιθανόν παντρευτεί την Τζένη αν δεν είχα παντρευτεί τον σύζυγο μου. Την ερωτεύτηκα από την πρώτη στιγμή που την είδα". Και φυσικά για τη μεγάλη ηρωίδα _τη γυναίκα της λαϊκής οικογένειας ούτε λέξη

Ο λόγος τώρα για την Λουκρητία:
Γεννήθηκε σαν σήμερα
18 Απρίλη 1480 και πέθανε _ 39 μόνο χρόνων 24 Ιουνίου 1519

_________________

 

4 Σεπτεμβρίου του 1501, η κόρη του πάπα Αλεξάνδρου ΣΤ¨ Βοργία παντρεύτηκε τον κληρονόμο του Δουκάτου της Φερράρα. Με τη βοήθεια μιας τεράστιας προίκας, εισερχόταν σε μία από τις πρώτες οικογένειες της Ιταλίας. Ήταν 21 ετών και ο Αλφόνσος ήταν ο τρίτος σύζυγός της. Ο Αλέξανδρος ΣΤ΄ δεν ήταν ακόμη παρά ο καρδινάλιος Ροδρίγο Βοργίας όταν το 1480, η ευνοούμενη του Βανότσα Κατανέι έφερε στον κόσμο τη Λουκρητία. Κληρικός πολύ φιλήδονος, είχε ήδη αποκτήσει παιδιά από άλλες ερωμένες, και η Βανότσα του έδωσε και τρία αγόρια. Πριν από την Αντιμεταρρύθμιση, οι ιεράρχες συμπεριφέρονταν μάλλον ως μεγάλοι άρχοντες παρά ως κληρικοί και η ζωή του Ροδρίγο δεν είχε τίποτε το ασυνήθιστο.

Το 1492, ο Ροδρίγο έγινε πάπας με το όνομα Αλέξανδρος ΣΤ΄. Εγκατέστησε την οικογένεια του σε ένα ανάκτορο πλάι στο Βατικανό, στο οποίο, εκτός από τη Λουκρητία και τη Βανότσα, ζούσαν η Τζούλια Φαρνέζε, η νέα παλλακίδα του αγίου πατρός, και η μητέρα της Αντριάνα του Μιλάνου. Οι υψηλότεροι αξιωματούχοι, καρδινάλιοι ή πρεσβευτές, πήγαιναν να υποβάλουν τα αιτήματά τους στις «γυναίκες του πάπα», όπως τις αποκαλούσε ο ιεροκήρυκας Σαβοναρόλα, ο οποίος, την ίδια εποχή, εκτόξευε από τη Φλωρεντία μύδρους κατά του αμαρτωλού αρχηγού της Εκκλησίας.

Η τύχη της γενιάς

Σε ηλικία 14 η Λουκρητία αποτελούσε ήδη μια ελκυστική νύφη _οι διάσημοι της εποχής (αυτοί που κρατούσαν τα κλειδιά της εξουσίας) προτιμούσαν να συνουσιάζονται με παιδίσκες (από …11 ετών): ήταν ήδη διάσημη για την ομορφιά της – οι ζωγραφικοί πίνακες την απεικονίζουν με σώμα λεπτό, πολύ μακριά μαλλιά και μάτια με βαθύ γαλάζιο χρώμα – και είχε, επί πλέον, σημαντική προίκα. Ο σύζυγος που επελέγη ήταν ο Τζοβάνι, κόμης του Πέζαρο, μέλος του πανίσχυρου οίκου των Σφόρτσα, ηγεμόνων του Δουκάτου του Μιλάνου. Αλλά ο πάπας έκρινε λίγο αργότερα κακή την επιλογή του, γιατί ο κόμης δεν είχε καμία πιθανότητα να κληρονομήσει κάποια ημέρα το δουκάτο. Υπήρχε κυρίως πολιτικός λόγος: οι πόλεμοι της Ιταλίας είχαν αρχίσει – ο βασιλιάς της Γαλλίας, σύμμαχος των Σφόρτσα, είχε ξεκινήσει για την κατάκτηση του Βασιλείου της Νάπολης, που υπαγόταν στην Αραγωνία. Ο πάπας, που δεν μπορούσε να αποδεχθεί ότι τα εδάφη που ήλεγχε, στο κέντρο της Ιταλίας, θα περικλείονταν από δυο δυνάμεις συμμάχους μεταξύ τους, υπερασπίστηκε τους Αραγωνέζους. Οι Σφόρτσα, έχοντας επίγνωση της κατάστασης, κυκλοφόρησαν διαδόσεις ότι ο πάπας ήταν έτοιμος να δολοφονήσει τον Πέζαρο με τη συνενοχή της Λουκρητίας. Η νεαρή γυναίκα απέκτησε τότε τη φήμη της δηλητηριάστριας,. Στην πραγματικότητα, ο Αλέξανδρος διέθετε απλούστερο μέσο από το δηλητήριο για να απελευθερώσει την κόρη του από τα δεσμά της: τη διάλυση του γάμου της. Όταν κλήθηκε να αναγνωρίσει ότι δεν είχε ολοκληρώσει την ένωση, ο Τζοβάνι Σφόρτσα άφησε να εννοηθεί ότι ο πάπας ήθελε να ξαναπάρει την κόρη του … “για δική του χρήση”. Τη φορά αυτή κρινόταν η ίδια η “τρυφερότητα” του πατέρα προς την κόρη: ο θόρυβος ότι διατηρούσαν αιμομικτικές σχέσεις διαδόθηκε σε όλη την Ιταλία.

Οι τρομερές αυτές συκοφαντίες δεν εμπόδισαν πολυάριθμους μνηστήρες να ζητήσουν εκ νέου το χέρι της νεαρής γυναίκας, για να κερδίσουν έτσι την εύνοια του πάπα. Ο Καίσαρ Βοργίας, αδελφός της Λουκρητίας και προσωρινό όργανο του πατέρα του – διηύθυνε το στρατό του Αλεξάνδρου – πίεσε για μια ένωση με το Βασίλειο της Νάπολης, δλδ. για το γάμο της Λουκρητίας με τον Αλφόνσο του Μπισέλιε, νόθο γιο του ηγεμόνα αυτού του βασιλείου. Οι γάμοι τελέστηκαν, πράγματι, το 1497, τρία μόλις χρόνια αργότερα, όμως, το 1500, ο ίδιος ο Καίσαρ, που είχε εν τω μεταξύ συνάψει συνθήκη με τους Γάλλους, δολοφόνησε εν ψυχρώ το νέο σύζυγο. Η Λουκρητία δεν αναμίχθηκε καθόλου σε αυτό το έγκλημα, αλλά ολόκληρη η Ιταλία και πάλι τη θεώρησε ως ένοχη και η νεαρή γυναίκα, υποχρεώθηκε να ξαναπαντρευτεί μετά από ένα χρόνο.

Η δέσποινα της Ferrara

Ο νεοεκλεγμένος σύζυγος ήταν ο δούκας της Φερράρα. Αλλά στο εξής, η Λουκρητία δεν ήταν πια παιδί κι έτσι _στα 19 της, έγινε κυβερνήτης του Σπολέτου υψηλό αξίωμα προοριζόμενο ως τότε μόνο για ιεράρχες (σσ. αρχαίας καταβολής πόλη στην κεντρική Ιταλία στην επαρχία της Περούτζια _Ούμπρια, που κατοικείται εδώ και τουλάχιστον 3.000 χρόνια, ενώ η κεντρική του γεωγραφική θέση το καθιστά σπουδαίας γεωστρατηγικής και πολιτισμικής σημασίας ανά τους αιώνες). Και η Λουκρητία κυβέρνησε πραγματικά, με το μαστίγιο και το καρότο, οργανώνοντας αστυνομικό σώμα ή _αναλόγως, επιβάλλοντας εκεχειρίες με τη γειτονική πόλη. Το 1561, για μερικές εβδομάδες, η Λουκρητία ανέλαβε μάλιστα και τη διεύθυνση της Εκκλησίας, ενώ ο πάπας επισκεπτόταν τα εδάφη του.

Επέδειξε εξαιρετικές ικανότητες στο ρόλο της δούκισσας της Φερράρα, κερδίζοντας την αποδοχή εκ μέρους των υπηκόων της χάρη στη σταθερή της διακυβέρνηση και με το θάνατο του πάπα, το 1503, η δούκισσα επανήλθε στο μεγάλο όνειρο των Βοργία να δημιουργήσουν ένα πραγματικό κράτος στην κεντρική Ιταλία και βοήθησε τον αδελφό της, Καίσαρα, στρατολογώντας δυνάμεις για λογαριασμό του. Ο νέος πάπας Ιούλιος Β΄, εξαιρετικά εχθρικός έναντι των Βοργία, κήρυξε το 1509 τις εχθροπραξίες κατά του δούκα της Φερράρας, ο οποίος έμεινε πιστός στο βασιλιά της Γαλλίας. Όπως άλλοτε στο Βατικανό, η Λουκρητία ανέλαβε η ίδια τις υποθέσεις του κράτους κατά την απουσία του συζύγου της που ήταν απασχολημένος με τον πόλεμο, εμψυχώνοντας επί τόπου την αντίσταση μέχρι το θάνατο του Ιουλίου Β΄ το 1513. Η αντίσταση αυτή εμπεριείχε και θρησκευτικό _ανατρεπτικό νόημα: το 1519, τη χρονιά ακριβώς του θανάτου της, η δούκισσα – κόρη του αρχηγού της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας – προσηλυτίστηκε στη Μεταρρύθμιση που είχε διακηρύξει ο Μαρτίνος Λούθηρος δυο μόλις χρόνια πριν. Η γυναίκα αυτή, η οποία γνώριζε καλύτερα από τον καθένα τα ήθη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, επέλεξε το στρατόπεδο αυτών που ήθελαν να την αναμορφώσουν και η ρωμαιοκαθολική ιστοριογραφία δεν επρόκειτο να της το συγχωρήσει: τις συκοφαντίες που εκτόξευσαν εναντίον της οι σύγχρονοι της τις επανέλαβαν πολλοί μεταγενέστεροι συγγραφείς.

Milo Manara, Ιταλός δημιουργός κόμικς αρχιτέκτονας & ζωγράφος,
παγκόσμια φημισμένος ιδιαίτερα για τον ερωτισμό των έργων του _
από τους κορυφαίους σκιτσογράφους κόμικς,
με ιστορικά πρόσωπα _αισθησιακές γυναίκες

Η Ιταλία των Βοργία

Εστία της Αναγέννησης, η Ιταλία υπήρξε το σχολείο της Ευρώπης, την οποία γονιμοποίησε με τις τέχνες της και τον πλούτο των εμπόρων και των τραπεζιτών της. Αλλά «εγκαταλελειμμένη στις ιδιοτροπίες του καθενός» (Δάντης), η χώρα ήταν κατακερματισμένη σε αντιμαχόμενες ηγεμονίες, γεγονός που την καθιστούσε επίκεντρο των ορέξεων των ξένων δυνάμεων: της Γαλλίας από την εποχή του Καρόλου Ζ΄, και της Ισπανίας. Η “Αγία Έδρα” ήταν τότε (όπως και σήμερα) σημαντική πολιτικοοικονομική δύναμη υπερασπιζόμενη σκληρά τα εδαφικά της συμφέροντα. Ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄, το γένος Βοργία, φερόταν ως ίσος προς ίσον με τους ηγεμόνες της Ευρώπης, ενώ τα στρατεύματα του γιου του Καίσαρα ανέτρεπαν κοσμικές ιταλικές δυναστείες και η νεαρή Λουκρητία ήταν όργανο για την προώθηση της ηγεμονικής αυτής πολιτικής.

Η Λουκρητία του Ουγκώ

Το 1833, στον πρόλογο του οράματος του «Λουκρητία Βοργία», ο Βίκτωρ Ουγκώ περιέγραφε το φανταστικό πορτρέτο της Λουκρητίας, που υπήρξε μητέρα τριών γιων: «Πάρτε τη φυσική δυσμορφία την πιο αποτρόπαιη [...] τοποθετήστε την [...] στην καρδιά μιας γυναίκας με όλες τις προϋποθέσεις της φυσικής ομορφιάς και του βασιλικού μεγαλείου, που δίνουν έμφαση στο έγκλημα – και τώρα αναμίξατε σε όλη αυτή την ηθική διαστροφή ένα αγνό αίσθημα, το μητρικό, το αγνότερο που μπορεί να νιώσει μια γυναίκα – στο τέρας αυτό τοποθετήστε μια μητέρα· και το τέρας [...] θα φέρει δάκρυα, η διεστραμμένη αυτή ψυχή θα γίνει σχεδόν ωραία στα μάτια σας [...]. Η μητρότητα που εξαγνίζει την ηθική διαφθορά, ιδού η Λουκρητία Βοργία».

Μερικές από τις πηγές

·       Acton David, Goltzius Hendrix and Rudolfine Mannerism in the Grafic Arts, Diss., University of Michigan 1994.

·       Λουκρητία Βοργία Οι αιμοσταγείς έρωτες του μεσαίωνος

·       Το κλασσικό Λουκρητία Βοργία του Ουγκώ

·       Agrippa Cornelius Henricus, Declamation on the nobility and preeminence of the female sex, Ed. and Trans. Albert Rabil, Jr., Chicago, University of Chicago Press, 1996.

·       Benson Joseph Pamela, The invention of the renaissance woman: The challenge of female independence in the literature and though of Italy and England, University Park, Pennsylvania State University Press, 1991.

·       Blamires Alcuin, Woman defamed and defended: An anthology of medieval texts, New York, Oxford University Press, 1992 _ Tiziana Lazzari _Μιλάνο Mondadori, 2010.

·       Carla Alfano and Learco Andalò (επιμ.), The Borgias. Κατάλογος της έκθεσης «The Borgias: the art of power» (Ρώμη, Palazzo Ruspoli, 3 Οκτωβρίου 2002-23 Φεβρουαρίου 2003), Μιλάνο, Mondadori Electa, 2002, ISBN 88-435-7860-X.

·       Maria Bellonci, Lucrezia Borgia, Μιλάνο, Mondadori, 2011, ISBN 978-88-04-45101-3.

·       Michele Bordin και Paolo Trovato (επιμ.), Lucrezia Borgia. History and myth, Florence, Leo S. Olschki, 2006, ISBN 88-222-5595-X.

·       Sarah Bradford, Lucrezia Borgia. Η αληθινή ιστορία, Μιλάνο, Mondadori, 2005, ISBN 88-04-55627-7.

·       Geneviève Chastenet, Lucrezia Borgia. The perfidious innocent, Milan, Mondadori, 1996, ISBN 978-88-04-42107-8.

·       Ivan Cloulas, I Borgia, Rome, Salerno Editrice, 1989, ISBN 88-8402-009-3.

·       Silvio et Ascanio Corona, Successi tragici et Amorosi, επιμέλεια (επιμέλεια Angelo Borzelli), Stamperia del Valentino, 2013.

·       Mario Dal Bello, The Borgias-The Black Legend, Μιλάνο, Città Nuova, 2012, ISBN 978-88-311-6450-4.

·       Alexandre Dumas, The Borgias, Palermo, Sellerio editore Palermo, 2007, ISBN 88-389-1979-8.

·       Anna Maria Fioravanti Baraldi, Lucrezia Borgia. Ομορφιά, αρετή, τίμια φήμη, Corbo Gabriele Editore, 2002, ISBN 88-8269-071-7.

·       Roberto Gervaso, The Borgias, Milan, Rizzoli, 1977, SBN IT\ICCU\RLZ\0233091.