Αφιέρωμα 🎥 🎶 Μελίνα Μερκούρη

Επέτειος του θανάτου της σήμερα και τα αστικά ΜΜΕ – ΜΚΔ θα κάνουν τις συνήθεις γλυκανάλατες αναρτήσεις. Από το γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα, στην “μεταμέλειά” της που δεν πήρε μέρος στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση (επιγραμματικό κείμενο – σε μεγάλη συνέντευξη Εγώ δεν είμαι περήφανη για το τί έκανα μέσα στην κατοχή. Αυτό είναι μια άλλη κουβέντα που κάποτε (σσ.sic)  θα εξηγηθεί. Σου λέω ότι ήμουνα τολμηρή, ιδιωτικά τολμηρή. Δεν ήμουνα για την Ελλάδα, δεν έκανα αντίσταση και ίσως είναι η μόνη τύψη που έχω στη ζωή μου»).
Από την πλευρά μας, αποδίδοντας τα του Καίσαρος τω Καίσαρι _από τη σωστή πλευρά της ιστορίας, με κίνδυνο να κατηγορηθούμε για “ξύλινη γλώσσα” κλπ. θα την χαρακτηρίζαμε μια αξιόλογη πληθωρική persona, κυρίως του καλλιτεχνικού χώρου, που πολιτικά ακολούθησε τα ίχνη της τάξης της ως (μεγαλο)αστή. Με λαϊκίζουσα στόφα μπροστά στα φώτα της δημοσιότητας

Ηθοποιός και πολιτικός με αντιδικτατορική δράση _όπως η ίδια αυτοπαρουσιάζεται μέσω του ιδρύματος στο όνομά της _βλ και σχετική βιβλιογραφία στο τέλος, η Μελίνα (Αμαλία-Μαρία) Μερκούρη, γεννήθηκε στην Αθήνα, 18-Οκτ-1920 και πέθανε στη Νέα Υόρκη 6-Μαρτίου-1994 __Διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού, η μακροβιότερη στην Ελλάδα, τα έτη 1981-89 και 1993-94, σε όλες τις κυβερνήσεις του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Βιογραφία_ Φιλμογραφία_ Θεατρικά Έργα_ Δισκογραφία_ Λόγοι_ Φωτογραφίες_ facebook

Η οικογένεια Μερκούρη ήταν Αρβανίτικη που προερχόταν από την Αργολίδα. Ο παππούς της Σπυρίδων, είχε διατελέσει για πολλά χρόνια δήμαρχος Αθηναίων και ο πατέρας της, Σταμάτης ήταν αξιωματικός του Ιππικού και χρημάτισε βουλευτής και υπουργός (Λαϊκόν Κόμμα, Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα, ΕΔΑ) ενώ για πολλά χρόνια συμμετείχε στη διοίκηση της ομάδας του Παναθηναϊκού. Στην κατοχή, ο Σταμάτης Μερκούρης ίδρυσε την (αστική) αντιστασιακή οργάνωση «Ριζοσπαστική Οργάνωσις» τον Ιανουάριο του 1942. Ο θείος της, Γεώργιος Μερκούρης, είχε ακροδεξιές πολιτικές απόψεις και ήταν ιδρυτής του Ελληνικού Εθνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, καθώς και διοικητής της Εθνικής Τράπεζας την περίοδο της Κατοχής. Η μητέρα της, Ειρήνη Λάππα, ήταν αδελφή του ναυάρχου Πύρρου Λάππα, ο οποίος διατέλεσε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και αρχηγός του Στρατιωτικού Οίκου του βασιλιά Παύλου. Τα παραπάνω φυσικά σημάδεψαν και τα πολιτικά της πιστεύω

Το Σεπτέμβρη του 1938 η Μελίνα γίνεται δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου με συμμαθητές  Δέσπω Διαμαντίδου, Αλέκα Παΐζη, Ανδρέα Φιλιππίδη, Αλέξη Δαμιανό κ.ά. Στην κατοχή η νεαρή Μελίνα, ούσα σπουδάστρια της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου, συνδέθηκε ερωτικά με τον μαυραγορίτη επιχειρηματία Φειδία Γιαδικιάρογλου, ενώ τυπικά ήταν παντρεμένη με τον πάμπλουτο κτηματία Παναγή Σπ. Χαροκόπο.

Κατοχή

Για τη συγκεκριμένη περίοδο η Μελίνα κατηγορήθηκε έντονα για το γεγονός ότι ζούσε μέσα στις ανέσεις σε διαμέρισμα 400 τ.μ. στην οδό Ακαδημίας 4 (μεγάλο μέρος του οποίου όμως είχαν επιτάξει οι Γερμανοί) τη στιγμή που ο Ελληνικός λαός λιμοκτονούσε και ότι δεν συνεισέφερε στην εθνική αντίσταση. Η Μελίνα, για αυτή την περίοδο της ζωής της, είχε μιλήσει _αναφερθήκαμε εισαγωγικά, στην αυτοβιογραφία της «Γεννήθηκα Ελληνίδα» όσο και (με δυο γραμμές) στην τηλεόραση ως Υπουργός Πολιτισμού.

Την ίδια εποχή ο αδελφός της Σπύρος Μερκούρης, είχε περάσει στην Αντίσταση ως μέλος της ΕΠΟΝ. Η ίδια το έπαιζε “ελεύθερη κι ωραία” (ωραία ήταν σίγουρα σαν γυναίκα), που ως ατίθασο πλάσμα δεν πήγαινε τους Ναζί _μάλιστα αναφέρεται σε περιστατικό κατά τη διάρκεια της κατοχής, όπου “άντρες των SS αποπειράθηκαν να με εκτελέσουν εν ψυχρώ”. Ένα απόγευμα _λέει καθώς βρισκόταν μπαρ της Ομόνοιας μαζί με τους στενούς της φίλους Δέσπω Διαμαντίδου και Ανδρέα Φιλιππίδη, αλλά και με τον τότε δεσμό της Φειδία (Αλέξης), μπήκαν τρεις άνδρες των SS μαζί με έναν σκύλο Αλσατίας. Ο Φειδίας άρχισε να πειράζει τον σκύλο μιλώντας στα γερμανικά. Εκείνοι όταν άκουσαν ότι κάποιος από την παρέα μιλούσε γερμανικά, τους διέταξαν να έρθουν κοντά τους στο τραπέζι. Όλοι υπάκουσαν στην εντολή, εκτός από τη Μελίνα. «Και εσύ!» της φώναξαν. Εκείνη πεισματικά συνέχισε να αγνοεί την εντολή τους. «Θα μετρήσω ως το τρία και θα πυροβολήσω» την προειδοποίησε ένας Γερμανός, βγάζοντας ένα ρεβόλβερ, με το οποίο στη συνέχεια τη σημάδευε. Η Μελίνα παρέμεινε στη θέση της. Μετά από λίγο, ο άνδρας πυροβόλησε κάνοντας θρύψαλα το ποτήρι δίπλα στον αγκώνα της. Η Μελίνα πετάχτηκε με οργή πάνω και άρχισε να τον βρίζει, παραβλέποντας ότι θα μπορούσε να την πυροβολήσει ξανά. Την ίδια στιγμή ο μπάρμαν είχε καλέσει τη Στρατιωτική Αστυνομία, οι οποίοι μάζεψαν τους άντρες των SS. Όπως περιέγραψε η ίδια στην αυτοβιογραφία της, γύρισε προς το μέρος του Φειδία και τον χτύπησε στο πρόσωπο μπροστά στους θαμώνες του μπαρ.

Οι επικρίσεις για τον τρόπο ζωής της κατά την περίοδο της Κατοχής, υπήρξαν έντονες και πολλές φορές σκληρές, ωστόσο _όντας η ίδια “πολυσυλλεκτική” πλειάδα ανθρώπων με κάποια αντιστασιακή δράση κατά την περίοδο της Κατοχής, έγιναν στενοί φίλοι της, οι οποίοι ουδέποτε την κατηγόρησαν ή ενοχλήθηκαν από τον πρότερο "ταραχώδη" βίο της. Από τον συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη (ο οποίος έγραψε τη «Στέλλα με τα κόκκινα γάντια» ειδικά για εκείνη), την ηθοποιό Ολυμπία Παπαδούκα, τον γραμματέα του ΕΑΜ θεάτρου Δημήτρη Μυράτ, τη συγγραφέα Άλκη Ζέη, τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο, έως τον Μανώλη Γλέζο, όλοι υπήρξαν για πολλά χρόνια φίλοι της _χωρίς φυσικά η φιλία να σημαίνει αποδοχή πολιτικών πιστεύω και επιλογών.

Λένε _και πρέπει να είναι αλήθεια πως κατά την περίοδο του εμφυλίου, ζώντας στο Κολωνάκι το οποίο ήλεγχαν οι Άγγλοι, η ίδια επισκεπτόταν στην Ασφάλεια φίλους και συναδέλφους της, που είχαν συλληφθεί. Η Αλέκα Παΐζη χρόνια αργότερα διηγιόταν, την επίσκεψη της Μελίνας στη φυλακή όπου και κρατείτο. Στα τέλη της δεκαετίας του 40, γνώρισε τον Πύρρο Σπυρομήλιο (αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού κατά τον Β' Παγκόσμιο, που υπηρέτησε στο Αρχηγείο του ΝΑΤΟ στη Μάλτα) με τον οποίο υπήρξαν ζευγάρι για εφτά χρόνια και υπήρξε ο μεγάλος έρωτας της ζωής της, πριν συναντήσει τον Ντασέν.
Το 1955 υπήρξε η χρονιά - σταθμός της καριέρας και της ζωής της. Ήταν η χρονιά που πρωταγωνίστησε στην πρώτη κινηματογραφική της ταινία, τη Στέλλα. Η ταινία διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών και κατά την προβολή της, γνώρισε και ερωτεύτηκε τον Ζυλ Ντασέν, με τον οποίο έμεινε μαζί του, έως το τέλος της ζωής της.

Θέατρο

Πρωτοεμφανίζεται στη θεατρική σκηνή το 1944 στο Θέατρο Βρετάνια με το θίασο του Γιώργου Παππά και Αντώνη Γιαννίδη, με το έργο του Αλέξη Σολομού «Το μονοπάτι της Λευτεριάς» και ακολουθεί το έργο του Laszlo Bus-Fekete «Η κόμισσα και ο καμαριέρης». Ακολουθούν: 1945-1946 «Μις Μπα», «Θα σε παντρευτώ Τέρας», «Το Πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα», «Πωλείται Κέφι», «Η Μπόρα Πέρασε», «Επικίνδυνη Στροφή», «Ο Άνθρωπος και τα Όπλα», «Φαύλος Κύκλος», «Της Νύχτας τα Καμώματα», «Ένας Φίλος θα ‘ρθει απόψε» 1946 «Τρισεύγενη», «Ανατολικά του Σουέζ», «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ», «Δεν θα τα πάρεις μαζί σου», 1947 «Άνθρωπος και Υπεράνθρωπος», «Γαμήλιο Εμβατήριο», «Ο Βασιλικός», «Το τραγούδι της Κούνιας» κά

Το 1949 στο θέατρο τέχνης του Κάρολου Κουν, ερμήνευσε την Μπλανς Ντιμπουά στο «Λεωφορείον ο Πόθος». Η παράσταση σημείωσε πραγματικό θρίαμβο τόσο εμπορικά όσο και καλλιτεχνικά. Στην πρεμιέρα το κοινό σηκώθηκε όρθιο φωνάζοντας ρυθμικά το όνομά της και ξέσπασαν σε ένα παρατεταμένο χειροκρότημα. Ήταν ο ρόλος που επί της ουσίας την καθιέρωσε ως πρωταγωνίστρια, δίνοντας μία ηχηρή απάντηση στους αμφισβητίες της. Ο ίδιος ο Δημήτρης Ροντήρης (ο οποίος απεχθανόταν το θέατρο Τέχνης, αποκαλώντας το συχνά «φιδοφωλιά») της έδωσε συγχαρητήρια για την υπέροχη ερμηνεία της. Ειδικά για τη συγκεκριμένη παράσταση γράφτηκε το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Χάρτινο το Φεγγαράκι».

Ακολούθησαν «Το μικρό Καλύβι», «Το χαμόγελο της Τζοκόντα», «Ο Θάνατος του Εμποράκου», «Bolero», 1950 «Άννα Λουκάστα», «Η Άννα των Χιλίων Ημερών» (Ιστορική παράσταση που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Μυράτ και έπαιζαν μεταξύ άλλων η Μελίνα Μερκούρη, η Ειρήνη Παππά, η Άννα Συνοδινού, η Νίτσα Τσαγανέα, ο Χρήστος Τσαγανέας, ο Δημήτρης Μυράτ, ο Τίτος Βανδής, ο Ντίνος Ηλιόπουλος, ο Μίμης Φωτόπουλος, η Βούλα Ζουμουλάκη κλπ), 1951 «Το Επάγγελμα της Κυρίας Ουόρεν», «Η Μεγάλη Παρένθεση»

Αθήνα - Παρίσι - Νέα Υόρκη

Από το 1951 αρχίζει να πρωταγωνιστεί παράλληλα και στη Γαλλική θεατρική σκηνή, όπου έγινε μούσα ενός από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς της Γαλλίας, του Μαρσέλ Ασάρ. Ο Αχιλλέας Μαμακης από πολύ νωρίς την αποκαλεί συχνά στη θεατρική στήλη της εφημερίδας « Έθνος», «Ελληνο-Παρισινή πρωταγωνίστρια».Το 1953 κερδίζει το έπαθλο «Μαρίκα Κοτοπούλη», ένα σημαντικό θεατρικό βραβείο που καθιέρωσε η Μαρίκα Κοτοπούλη για τις νέες ανερχόμενες ηθοποιούς.

Συνεχίζει την παράλληλη πορεία της και στις δύο σκηνές, την αθηναϊκή και την παριζιάνικη. Το 1960 παίζει με τεράστια επιτυχία στο θέατρο Τέχνης το «Γλυκό Πουλί της Νιότης» με τον πρωτοεμφανιζόμενο τότε Γιάννη Φέρτη. Οι κριτικές είναι διθυραμβικές για τη Μελίνα, με κοινό και κριτικούς να αναφέρουν πως η Μελίνα ήταν τόσο ρεαλιστική που δεν «έπαιζε» την Αλεξάνδρα ντελ Λαγκο, αλλά «ήταν» η Αλεξάνδρα ντελ Λαγκο επί σκηνής.

Επόμενος σημαντικός σταθμός στη θεατρική της καριέρα είναι το 1967 με το «Illya Darling» που ανεβάζει, με προπωλημένα όλα τα εισιτήρια των παραστάσεων και με συμπρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο, στο Μπρόντγουέι στις ΗΠΑ, ενώ είχε ήδη κάνει περιοδεία σε κάθε πολιτεία των ΗΠΑ. Το έργο είναι η θεατρική διασκευή του κινηματογραφικού έργου «Never on Sunday» (Ποτέ την Κυριακή), που της είχε χαρίσει παγκόσμια αναγνώριση. Η παράσταση σημείωσε πραγματικό εμπορικό θρίαμβο με αποτέλεσμα η Μελίνα να γίνει εξώφυλλο, στο ευρείας κυκλοφορίας αμερικανικό περιοδικό Life. Η εξαιρετικά επιτυχημένη ερμηνεία της Μελίνας, της χάρισε μια υποψηφιότητα για το μεγάλο θεατρικό Βραβείο Tony.

 Ζυλ Ντασσέν

Το 1964, η Μελίνα Μερκούρη και ο Ζυλ Ντασέν ανήγγειλαν την πρόθεσή τους να δεσμευτούν. Η Παρί Ζουρ δημοσίευσε την είδηση για τη Μελίνα και τον Ντασέν, από τη Λωζάνη όπου αναπαύονταν μετά τα γυρίσματα του Τοπ Καπί (Topkapi, 1964), ως εξής: «Η Μελίνα Μερκούρη, 38 ετών, είναι η χαρά της ζωής, η ελευθερία, το απρόοπτο. Ο Ντασσέν 52 ετών είναι η διακριτική διάνοια, το ταλέντο, ο μη κραυγαλέος αντικομφορμισμός». «Αν στην ηλικία μου δεν γνωρίζω τι είναι σημαντικό εις την ζωήν δεν θα το μάθω ποτέ», ομολογεί η Μελίνα. «Ζω με τον Ντασσέν, τον αγαπώ, είναι καλύτερός μου. Και θα ήθελα αυτό να μην τελειώσει ποτέ».

Ο Ζυλ Ντασέν και η Μελίνα Μερκούρη παντρεύτηκαν το1966 στη Λωζάνη. «Είναι η πιο ευτυχισμένη στιγμή στη ζωή μου», φέρεται ότι δήλωσε η Μελίνα Μερκούρη. «Θα ήθελα να είχαμε παντρευτεί στην Ελλάδα, αλλά τότε θα έπρεπε να καλέσουμε πολύ κόσμο και δεν ταίριαζε ο θόρυβος και η φασαρία σε μια απλή τελετή που επισφραγίζει συμβίωση 10 χρόνων». Το ίδιο βράδυ ακολούθησε ελληνικότατο γλέντι με συρτάκι και πολύ κέφι στο Λωζάν Παλλάς.

Συνέχεια στο θέατρο

Κατά τα έτη 1967-1974, τα χρόνια της δικτατορίας, από τη στιγμή που τελείωσε τις παραστάσεις του «Illya Darling», η Μελίνα Μερκούρη έπαιξε μόνο τη Λυσιστράτη το 1972 στο Μπρόντγουεϊ σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη. Το 1975 και ενώ έχει επιστρέψει στην Ελλάδα, ανεβάζει στο θέατρο Κάππα με τον Νίκο Κούρκουλο την «Όπερα της πεντάρας», το 1976 τη «Μήδεια» με το Κ.Θ.Β.Ε., ενώ το 1978 το «Συντροφιά με το Μπρεχτ» από το Ελληνικό θέατρο του Μάνου Κατράκη, παράσταση για την οποία γράφτηκε από το Θάνο Μικρούτσικο το «Άννα μην κλαις» για να τραγουδηθεί από τη Μελίνα Μερκούρη και τον Γιάννη Κούτρα. Τέλος, το 1980 ανέβασε ξανά το «Γλυκό πουλί της Νιότης» με τον Γιάννη Φέρτη και έκλεισε ουσιαστικά τη θεατρική της καριέρα με το «Ορέστεια» στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου από το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν». Το 1992 κάνει μια τελευταία, έκτακτη, εμφάνιση στην όπερα Πυλάδης, σε βιντεοσκοπημένη σκηνή, στο ρόλο της Κλυταιμνήστρας, που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Κινηματογράφος

Αρκετά σημαντική ήταν και η πορεία της στον διεθνή και ελληνικό κινηματογράφο. Της χάρισε αρκετά βραβεία με κορυφαίο το βραβείο πρώτης γυναικείας ερμηνείας του Φεστιβάλ των Καννών και επίσης μία υποψηφιότητα για Όσκαρ για το Ποτέ την Κυριακή (Never on Sunday) το οποίο έχασε από την Ελίζαμπεθ Τέιλορ το 1960. Κέρδισε όμως το βραβείο καλύτερης ερμηνείας από τους κριτικούς του Κλίβελαντ. Επίσης βραβεύτηκε με το ιταλικό βραβείο Ντονατέλλο (Donatello) για την ερμηνεία της στο Τοπ Καπί το 1965. Υπήρξε τρεις φορές υποψήφια για Χρυσές Σφαίρες (Golden Globes) και δυο φορές υποψήφια στα βραβεία BAFTA.

• Το κινηματογραφικό της ντεμπούτο έγινε με ένα θεατρικό έργο που είχε γραφτεί από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη ειδικά για τη Μελίνα Μερκούρη, το «Στέλλα με τα κόκκινα γάντια», που στην ταινία είχε τον τίτλο Στέλλα (1955). Η ταινία αυτή ήταν η μόνη που έκανε η Μελίνα Μερκούρη με ελληνική παραγωγή (Μήλλας Φιλμ). Για την ερμηνεία της στη Στέλλα, ήταν υποψήφια στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το οποίο έχασε, οδηγώντας την Isa Miranda στην απόφαση να της δώσει ένα ειδικό βραβείο με το όνομά της (Βραβείο Isa Miranda).
  
• Το 1957 παίζει στην πρώτη της ξενόγλωσση ταινία, σε σκηνοθεσία του Ζυλ Ντασέν με τίτλο Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (Celui qui doit mourir), βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη. Με το Ποτέ την Κυριακή το 1960, απέκτησε παγκόσμια αναγνώριση… έγινε διεθνής σταρ.
• Άλλες σημαντικές ταινίες της ήταν η Φαίδρα (1962), με συμπρωταγωνιστή τον Άντονι Πέρκινς, η οποία σημείωσε τεράστια εμπορική επιτυχία στην Ευρώπη, αλλά όχι στην Αμερική, το Τοπ Καπί (1964) η οποία αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες της καριέρας της, σε διεθνές επίπεδο, με εισπράξεις 7 εκατομμυρίων δολαρίων (όσο περίπου και η ταινία του Χίτσκοκ Μάρνι της ίδιας χρονιάς). Το 1965, γυρίζει για το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ABC, ένα αφιέρωμα με τίτλο Η Ελλάδα της Μελίνας (Αντίστοιχα είχαν γυρίσει η Σοφία Λόρεν και η Ελίζαμπεθ Τέιλορ για τις γενέτειρες τους). Το 1966 γυρίζει την ταινία Ραντεβού στη Λισαβόνα (A Man Could Get Killed) με συμπρωταγωνιστή τον Τζέιμς Γκάρνερ. Στο φινάλε της ταινίας ακούγεται ο Φρανκ Σινάτρα στο τραγούδι «Strangers in the night», το οποίο αρχικά είχε προταθεί να τραγουδήσει η Μελίνα Μερκούρη.
• Σημαντική στιγμή στην κινηματογραφική της καριέρα είναι το φιλμ Υπόσχεση την αυγή (1970). Πολλοί μιλούν ότι η εξαιρετική της ερμηνεία θα την οδηγήσει στα Όσκαρ, κάτι που όμως δεν επαληθεύεται. Όμως είναι τρίτη φορά υποψήφια για βραβείο ερμηνείας στις Χρυσές Σφαίρες. Η ταινία Η δοκιμή (1974) είναι εμπνευσμένη από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, στην οποία συμμετέχουν μια σειρά από σπουδαίες προσωπικότητες (Λόρενς Ολιβιέ, Άρθουρ Μίλερ, Λίλιαν Χελμαν, Μίκης Θεοδωράκης κ.ά.)

Το 1977 γυρίζει το τελευταίο της φιλμ, Κραυγή γυναικών, βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα. Η ταινία δεν σημειώνει επιτυχία, όμως προβάλλεται στο φεστιβάλ των Καννών.

Ερμηνεύτρια

Η Μελίνα Μερκούρη τραγουδούσε από τα παιδικά της χρόνια, όπως μαρτυρούν ο αδελφός της Σπύρος Μερκούρης και άλλοι που τη γνώριζαν από μικρή. Έκανε σπουδαία πορεία στη δισκογραφία καθώς έχουν κυκλοφορήσει πάνω από δεκαπέντε δίσκοι της, πέρα από soundtracks ταινιών και θεατρικών παραστάσεων. Έχει τραγουδήσει μεγάλους Έλληνες συνθέτες, Μάνο Χατζιδάκι (με τον οποίο τους συνέδεε προσωπική φιλία), Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρο Ξαρχάκο, Γιάννη Μαρκόπουλο, Βασίλη Τσιτσάνη αλλά και κορυφαία ερμηνεία μουσικών έργων των Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρεχτ. Εμφανίσεις έκανε και στην τηλεόραση, σε σειρά ντοκιμαντέρ του BBC σε επεισόδιο με τίτλο «Η Ελλάδα της Μελίνας», από όπου και ο ομώνυμος δίσκος του Σταύρου Ξαρχάκου, όπως και σε σήριαλ και εκπομπές στη Γαλλική και τη Γερμανική τηλεόραση. Επίσης έγραψε και ένα βιογραφικό βιβλίο με τίτλο «Γεννήθηκα Ελληνίδα», του οποίου τα έσοδα από τις πωλήσεις διατέθηκαν για τον αντιδικτατορικό αγώνα (η έκδοσή του στα ελληνικά δεν είναι νόμιμη). Ο τίτλος του βιβλίου της είναι η απάντηση που έδωσε στους δημοσιογράφους όταν της ζήτησαν να κάνει μία δήλωση για την αφαίρεση της υπηκοότητας της από τους συνταγματάρχες: «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα».

Πολιτική

Κατά τη διάρκεια της επταετίας (1967-1974) πολέμησε τη Χούντα, χρησιμοποιώντας τη φήμη και τη λάμψη που είχε αποκτήσει, με αρκετές συναυλίες και διοργάνωσε και συμβολικές πορείες _της είχε αφαιρεθεί η ελληνική υπηκοότητα

Η δράση της ήταν μακριά από το πραγματικό κίνημα και από το ΚΚΕ. Επεδίωξε και συναντήθηκε με αστούς πολιτικούς και με πνευματικές προσωπικότητες παγκοσμίου κύρους, με σκοπό να τους ευαισθητοποιήσει ενάντια στη χούντα _που αντέδρασε με απαγόρευση των δίσκων και των ταινιών της, της δήμευσαν (συμβολικά) και την περιουσία της.

Κατά τη διάρκεια των παραστάσεων του «Illya Darling» στις Η.Π.Α, η Μελίνα Μερκούρη ξεκίνησε να κάνει τις πρώτες δηλώσεις εναντίον της Χούντας, στην αμερικανική τηλεόραση, με διάφορα ευτράπελα για απειλές κατά της ζωής της (τηλεφώνημα αγνώστου, ο οποίος την προειδοποίησε «Σκάσε σκύλα, για να μην σε κάνουμε εμείς να σκάσεις!» _ «Πόρνη! Κομμουνίστρια πόρνη! Οι συνταγματάρχες αναχαίτισαν την εισβολή πενήντα χιλιάδων κομμουνιστών στρατιωτών από τη Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία. Νομίζεις πως θα δυσκολευτούν να σταματήσουν εσένα;» Παράλληλα δεχόταν γράμματα, μερικά από τα οποία ήταν γεμάτα μίσος και απειλές. Της έστελναν εικόνες σεξουαλικών βασανιστηρίων και διαστροφής. Το FBI από τη μεριά του την ενημέρωσε λέγοντας της ότι, πρέπει να λάβει μέτρα ώστε να προστατευτεί και αστυνομικοί της Νέας Υόρκης άρχισαν να τη συνοδεύουν. Μια μέρα _γράφει στην αυτοβιογραφίας της, ξεκίνησε με το αυτοκίνητο από το σπίτι της, για να πάει στο θέατρο και ένα αυτοκίνητο φάνηκε να ακολουθεί το δικό της, ώσπου άρχισε να το πλευρίζει. Μέσα διακρίνονταν κάμποσοι άντρες. Όλοι μαζί άρχισαν να την βρίζουν με χυδαίες εκφράσεις από το ανοιχτό παράθυρό τους. Η Μελίνα θέλησε εξαγριωμένη να τους απαντήσει με τον ίδιο τρόπο ανοίγοντας το παράθυρο της. Τότε αντίκρισε την κάννη ενός όπλου που τη σημάδευε… ο οδηγός τους όταν είδε ότι συνοδευόταν από αστυνομικό, ο οποίος ήταν έτοιμος να αντιδράσει εναντίον τους, ανέπτυξε ταχύτητα και έφυγε.

7 Μαρτίου του 1969, έγινε βομβιστική επίθεση στο θέατρο της Γένοβας όπου θα μιλούσε _η βόμβα ανακαλύφθηκε τυχαία, μετά από έλεγχο της σκηνής και αμέσως κλήθηκε πυροσβεστική και αστυνομία. Αφού την τοποθέτησαν στο προαύλιο του θεάτρου, η βόμβα εξερράγη χωρίς θύματα. Αναφέρεται κι άλλη περίπτωση στο Τορίνο, όπου η Μελίνα είχε ξεκινήσει την ομιλία της καταγγέλλοντας τη Χούντα και εξαγριωμένοι φασίστες ήταν έτοιμοι να της επιτεθούν. Εκείνη τη στιγμή μπήκαν μπροστά μέλη του Κ.Κ. Ιταλίας, την περικύκλωσαν δημιουργώντας έτσι μια ανθρώπινη "ασπίδα" με σκοπό να την προστατέψουν, τραγουδώντας προς το μέρος τους, το γνωστό ιταλικό αντιστασιακό τραγούδι, Bella Ciao και οι φασίστες τράπηκαν σε φυγή.

Με την πτώση της χούντας επιστρέφει στην Ελλάδα όπου και εγκαθίστανται μόνιμα πλέον. Αναφέρεται πως δέχτηκε (εκλογική) πρόταση συνεργασίας με ΚΚΕ _την απορρίπτει και μαζί με το Π.Α.Κ. και τον Ανδρέα Παπανδρέου παίρνει μέρος στην ίδρυση του ΠαΣοΚ. Με πρόταση του Ανδρέα Παπανδρέου, που έχει αναλάβει την προεδρία του Κινήματος, θέτει υποψηφιότητα στην Β΄ Πειραιώς το 1974 αλλά δεν καταφέρνει να εκλεγεί βουλευτής, πράγμα το οποίο επιτυγχάνει το 1977. Υπηρετεί, ανελλιπώς τη Βουλή των Ελλήνων μέχρι το θάνατό της, τα τελευταία χρόνια ως βουλευτής Επικρατείας. Εκλέγεται, επίσης, συνεχώς στα ανώτατα καθοδηγητικά όργανα του ΠΑΣΟΚ, Κεντρική Επιτροπή και Εκτελεστικό Γραφείο.

                                 Υπουργός Πολιτισμού

Διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού κατά τα χρονικά διαστήματα 1981-1989 και 1993-1994, θέση η οποία της έδωσε το έναυσμα για να ξεκινήσει εκστρατεία για την επιστροφή των κλεμμένων μαρμάρων της Ακρόπολης από τον Λόρδο Έλγιν, τα οποία βρίσκονται στις προθήκες του Βρετανικού Μουσείου, να δημιουργήσει το θεσμό των δημοτικών περιφερειακών θεάτρων (γνωστά ως ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) με σκοπό την πολιτιστική ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας αλλά και τον θεσμό των πολιτιστικών πρωτευουσών της Ευρώπης, με πρώτη την Αθήνα το 1985. Έδωσε έμφαση στην αναστήλωση των μνημείων της Ακρόπολης, καθώς και στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Επίσης ανέθεσε τη μελέτη για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας (ιστορικό κέντρο της Αθήνας) ώστε να δημιουργηθεί ένα αρχαιολογικό πάρκο. Ενώ ως υπουργός πολιτισμού, υποστήριξε θερμά το πρόγραμμα «Αιγαίο Αρχιπέλαγος» με σκοπό να προστατέψει το περιβάλλον και τον πολιτισμό του Αιγαίου αρχιπελάγους.

Το 1990 διεκδίκησε τη δημαρχία της Αθήνας, χωρίς όμως επιτυχία. Αντίπαλος της στις Δημοτικές εκλογές με την υποστήριξη της Νέας Δημοκρατίας, ήταν ο Αντώνης Τρίτσης, ο οποίος εκλέχθηκε Δήμαρχος της Αθήνας.

Στη δεύτερη θητεία της στο Υπουργείο Πολιτισμού δίνει μεγάλη σημασία στην εισαγωγή του Πολιτισμού και της Θεατρικής Αγωγής στα σχολεία από την πρώτη του δημοτικού, γνωστό ως το Πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ - Εκπαίδευση και Πολιτισμός». Ήταν ίσως το τελευταίο μεγάλο όραμα της που ήθελε να πραγματοποιήσει, με σκοπό να γαλουχήσει τα παιδιά με τον πολιτισμό και τις τέχνες. Πίστευε ακράδαντα πως με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθούν μελλοντικοί πολίτες με ουσιαστική παιδεία.

«Αν επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση του παιδιού στον πολιτισμό, θα δημιουργηθεί μια άλλη κοινωνία, μια άλλη νοοτροπία, μια άλλη πολιτική». Το πρόγραμμα αυτό, η Μελίνα το παρουσίασε λίγο πριν ταξιδέψει στις ΗΠΑ για λόγους υγείας και αποτέλεσε μια από τις μεγάλες της παρακαταθήκες στον πολιτισμό.

Το τέλος

Μετά από πολύχρονη αντιμετώπιση του καρκίνου, εξέπνευσε στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης, την Κυριακή 6 Μαρτίου του 1994. Η σορός της, έφτασε στην Ελλάδα στις 8 και τέθηκε σε διήμερο λαϊκό προσκύνημα, ενώ ταυτόχρονα κηρύχθηκε εθνικό πένθος. 10 Μαρτίου του 1994, ψάλλεται η νεκρώσιμος ακολουθία στον Καθεδρικό Ναό Αθηνών και αμέσως μετά, χιλιάδες και χιλιάδες άνθρωποι τη συνοδεύουν ως το Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών. Ήταν η πρώτη Ελληνίδα που κηδεύτηκε με τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού. Ενταφιάστηκε σε οικογενειακό τάφο.

Την ώρα της κηδείας της, τα θέατρα και τα μαγαζιά στο Μπρόντγουεϊ παραμένουν κλειστά, ενώ σβήνουν τα φώτα για ένα λεπτό σε ένδειξη πένθους. Σύμφωνα με τους New York Times, αποτελεί πρακτική που συνηθίζεται για τους Αμερικανούς ηθοποιούς που πρωταγωνίστησαν στις θεατρικές σκηνές της Νέας Υόρκης. Η Μελίνα υπήρξε η μοναδική ξένη ηθοποιός που τιμήθηκε με αυτό τον τρόπο από το Μπρόντγουεϊ. Επίσης έχει ιδρυθεί, σύμφωνα με επιθυμία της, από το σύζυγό της Ζυλ Ντασέν και με τη συμμετοχή προσωπικοτήτων παγκόσμιας ακτινοβολίας, όπως ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, ο Γάλλος πολιτικός Ζακ Λανγκ κ.ά. το Πολιτιστικό Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, το οποίο έχει ως στόχο την επιστροφή των κλαπέντων γλυπτών του Παρθενώνα.

Βραβεύσεις

Στη διάρκεια της ζωής της βραβεύτηκε από πολλούς φορείς για το έργο της. Μεταξύ αυτών και από τον Σύνδεσμο Ελληνίδων Επιστημόνων με το βραβείο «ΥΠΑΤΙΑ». Μετά το θάνατό της τιμήθηκε με πολλές οδούς και πλατείες που φέρουν το όνομά της σε όλη την Ελλάδα, ενώ η προτομή της κοσμεί την πλατεία απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Επίσης θέατρα, γυμναστήρια και χώροι πολιτισμού φέρουν το όνομά της. Στην πόλη Μονς του Βελγίου νέα λεωφόρος ονομάστηκε Μελίνας Μερκούρη (Avenue Mélina Mercouri).

Το 2007 με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη θεσπίστηκε το “Θεατρικό Βραβείο Μελίνα Μερκούρη” το οποίο απονέμεται ετησίως για την καλύτερη ερμηνεία νέας γυναίκας ηθοποιού κατά την προηγούμενη θεατρική περίοδο. Στην ηθοποιό μαζί με το χρηματικό έπαθλο περιέρχεται και η καρφίτσα της Μελίνας Μερκούρη την οποία παραδίδει στην επόμενη βραβευθείσα.

Πολιτιστικό Βραβείο της UNESCO

Στη μνήμη και σε αναγνώριση της πολιτιστικής συνεισφοράς της Μελίνας Μερκούρη, έχει ορισθεί από την UNESCO το Βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» ως βραβείο πολιτιστικής προσφοράς. Το βραβείο αυτό δίδεται με τη συνδρομή του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού από το 1997 και ανά δύο χρόνια, σε ανθρώπους ή οργανισμούς με σπουδαία δράση στη διάσωση ή διατήρηση πολιτισμικών μνημείων της ανθρωπότητας. Το βραβείο περιλαμβάνει και μία επιταγή ύψους 20.000$.

Επιλεγμένη Φιλμογραφία

·        1955 «Στέλλα»

·        1956 - Συνεργάζεται με το μεγάλο έρωτα της ζωής της τοv Ζυλ Ντασέν και γυρίζουν την ταινία «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (Celui qui doit mourir) βασισμένη στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη

·        1957 Γίνεται μαυρομάλλα για το ρόλο της «Ο βαρώνος και η τσιγγάνα» (The Gypsy and the Gentleman)

·        1958 Συμμετέχει στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Ρότζερ Βάιλαντ, «Ο νόμος», που προβλήθηκε στην Ελλάδα με τίτλο «Θηλυκός δαίμων» (La legge).

·        1958-1960 Γυρίζει το «Ποτέ την Κυριακή» (Never On Sunday) που την κάνει διάσημη σε όλη την υφήλιο, ταινία η οποία βραβεύτηκε με Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού (ήταν υποψήφια για άλλα τέσσερα Όσκαρ). Η ταινία της χάρισε αρκετές σημαντικές διακρίσεις και παγκόσμια αναγνώριση, όπως το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου στις Κάννες, η υποψηφιότητα για Όσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου κλπ.

§  1960 Το «Ζήτω ο έρωτας» (Vive Henri IV... vive l'amour!)

·        1961 «Η ώρα της μεγάλης κρίσεως» (Il giudizio universale)

·        1962 «Φαίδρα» (Phaedra) με τον Άντονι Πέρκινς και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη

·        1963 «Οι Νικητές» (The Victors)

·        1964 «Τοπ Καπί» (Topkapi) με τον Πίτερ Ουστίνοφ

·        1965 «Μηχανικά πιάνα» (Los pianos mecánicos)

·        1966 «Ραντεβού στη Λισσαβόνα» (A Man Could Get Killed),

§  «10:30 Ένα καλοκαιρινό βράδυ» (10:30 P.M. Summer) με τη Ρόμι Σνάιντερ

·        1969 «Η βασίλισσα του Σικάγου» (Gaily, Gaily)

·        1970 «Υπόσχεση την αυγή» (Promise at Dawn),

·        1973 «Η δοκιμή» (The Rehearsal) ντοκιμαντέρ για το Πολυτεχνείο και τα βασανιστήρια της Χούντας με Σερ Λόρενς Ολίβιε, Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλο κ.ά.

·        1974 «Μία φορά δε φτάνει» (Once Is Not Enough)

·        1976 «Πονηρές κομπίνες» (Nasty Habits) και

·        1978 «Κραυγή γυναικών», με την Έλεν Μπέρστιν.

Συμμετοχές σε δίσκους - τραγούδια για το θέατρο και τον κινηματογράφο
Η Μελίνα Μερκούρη πραγματοποίησε για τη δισκογραφία περισσότερες από 90 ηχογραφήσεις, ενώ σώζονται άλλες 40, τουλάχιστον, ερμηνείες της (σε ταινίες, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, παραστάσεις, συναυλίες κ.τ.λ.) που παραμένουν ανέκδοτες.

Έτος |Τίτλος | Πληροφορίες

·        1960             Ποτέ Την Κυριακή       

·        1963             Φαίδρα (Phaedra)        

·        1964             Η Ελλάδα Της Μελίνας             

·        1966             Ilya Darling      

·        1970             Promise At Dawn         

·        1972             Μελίνα Μερκούρη Melina Merkouri (Zorba)

·        1972             Melina Mercouri (Je Suis Grecque)     

·        1972             Melina L'Oeillet Rouge              

·        1973             Si Melina... M' Etait Contee     

·        1976             Τα Παράλογα

·        1982             Melina Mercouri - L' Anniversaire       

·        1983             30 Χρυσές Επιτυχίες Του Σταύρου Ξαρχάκου 2          

§         1983      Μάνος Χατζιδάκις - 30 Σπάνιες Ερμηνείες (1955-1965)          

·        1984             Μάνος Χατζιδάκις - 30 Σπάνιες Ερμηνείες (1955-1965) Νο 2            

§         1984      Μάνου Χατζιδάκι: Πάμε Μια Βόλτα Στο Φεγγάρι        

·        1984             Γιάννης Μαρκόπουλος "Περάστε Κόσμε"        

·        1985             Ο Ελληνικός Κινηματογράφος Και Ο Μ. Χατζιδάκις Παρουσιάζουν       

·        1988             Μίκης Θεοδωράκης Κασετίνα 10 δίσκων

§         1988      Τραγούδια Από Το Θέατρο      

§         1988      Τραγούδια Από Τον Ελληνικό Κινηματογράφο        

§         1988      Ο Γιάννης Μαρκόπουλος Στον Ελληνικό Κινηματογράφο    

·        1989             Μελίνα Μερκούρη Λύρας

§         1989      Μελίνα Μερκούρη Κασετίνα 4 δίσκων βινυλίου

·        1990             Μελίνα Για Πάντα       

·        1991              Όταν Οι Ηθοποιοί Τραγουδούν Νο 1  

§  1991              Όταν Οι Ηθοποιοί Τραγουδούν Νο 2

·        1993             The Great Melina         

·        1994             Μελίνα Δύο CDs αντίστοιχα της κασετίνας του 1989

·        Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη

·        Μαρία Αμαλία Μερκούρη – Η τελευταία Ελληνίδα Θεά (cine.gr)

·        Βιογραφικό Σημείωμα Μελίνας Μερκούρη (Υπουργείο Πολιτισμού)

·        Σχετικά με τα Βραβεία Δημήτρης Χορν και Μελίνα Μερκούρη

·        Μελίνα Μερκούρη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

·        "ΜΕΛΙΝΑ-Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΥΧΤΑ 5/3/1994 ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ-ΑΝΤ1, ΣΚΑΙ, MEGA, ΕΡΤ/ΕΤ-1", Βίντεο youtube

·        "ΜΕΛΙΝΑ-ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ & Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΜΕΣΤΗ ΑΘΗΝΑ 8/3/1994",

·        "ΜΕΛΙΝΑ-Το ύστατο χαίρε 10/3/1994" (1/2),

·        "ΜΕΛΙΝΑ-Το ύστατο χαίρε 10/3/1994" (2/2),

·        Μελίνα Μερκούρη (φιλμογραφία) στο Filmy: Cine DataBase

 

 🔹     «Μελίνα Μερκούρη: Βιογραφία». Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη.

 🔹      «Melina Mercouri: GREEK ACTRESS AND POLITICIAN». Britannica.

 🔹      «Obituary: Melina Mercouri». Independent.

 🔹      «Μελίνα Μερκούρη: Η Αργολική καταγωγή της οικογένειας - Οι αγώνες της για τα Γλυπτά του Παρθενώνα». Argolikeseidhseis.gr.

  🔹     https://slpress.gr/idees/o-gavrogloy-timise-ton-megalytero-mayragoriti-tis-katochis/

 🔹      Κούκουνας, Δημοσθένης (2013). Ιστορία της Κατοχής. 1. Αθήνα: Εκδοτικός Οίκος Α.Α Λιβάνη. σελ. 45. ISBN 978-960-14-2688-4.

🔹       Μερκούρη, Μελίνα (1995). Γεννήθηκα Ελληνίδα. Αθήνα: Ζάρβανος. σελίδες 76, 80, 82, 88.

🔹      Λάππας Πύρρος του Δημητρίου (Α.Μ. 329), Γενικό Επτελείο Ναυτικού

🔹      «Μελίνα. Ο γάμος με τον κτηματία Χαροκόπο και ο ολέθριος έρωτας με τον μαυραγορίτη Γιαδικιάρογλου στην κατοχή.

🔹    https://web.archive.org/web/20170106182918/http://www.dimokratianews.gr/content/35270/i-skoteini-pleyra-tis-melinas-merkoyri-parees-me-dosilogoys-stin-katohi

🔹      Μπιούμπι, Φρίντα (1996). Μελίνα: Μια θεά με το διάβολο μέσα της. Αθήνα: Terzo Books. σελ. 63. ISBN 960-7631-06-4.

🔹      Μπιούμπι, Φρίντα (1996). Μελίνα: Μια θεά με το διάβολο μέσα της. Αθήνα: Terzo Books. ISBN 960-7631-06-4.

🔹      Δουατζής, Γιώργος. «Μελίνα Μερκούρη (1920-1994): «Γεννήθηκα Ελληνίδα» // Συνέντευξη στον Γιώργο Δουατζή».

🔹      «Προσωπικά: Αφιέρωμα στη Μελίνα Μερκούρη – B΄ Μέρος». ΕΡΤ. 2019.

🔹      «Ποια είναι η δίχρονη Ελληνίδα που όταν μεγάλωσε έγινε καλλιτέχνης παγκόσμιας ακτινοβολίας;...».     Απέργης, Φώτης (2014). Μελίνα. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. σελ. 41. ISBN 978-960-476-151-7.

🔹      Di Gregorio, Andrea (2020). Μελίνα Μερκούρη. Βερόνα (Ιταλία): Hachette.

🔹      Παπαδόπουλος, Λευτέρης. «Ζω από περιέργεια». Εκδόσεις Καστανιώτη.

🔹      «Μελίνα Μερκούρη, η Ελληνίδα που έγραψε ιστορία». mikrofwno.gr.

🔹      Αργυρόπουλος, Μιχάλης· Κασσιου Χρύσα (2004). Μελίνα Darling. Αθήνα: Εκδόσεις Λυμπερη. σελίδες 41, 96, 133.

🔹      Σιαφκος, Χρήστος· Μικελιδης, Νίνος Φενεκ (2009). Μελίνα Μερκούρη: Η λέσχη των Αθανατων. Αθήνα: Χ. Κ. Τεγοπουλος Εκδόσεις Α.Ε. σελ. 17.

🔹      Αρχιμανδρίτης, Γιώργος· Αρσένης, Σπύρος (2014). Μελίνα: Μια σταρ στην Αμερική. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. σελίδες 13, 16, 65, 107, 117, 215, 252. ISBN 978-960-16-5555-0.

🔹      Γάμοι διασήμων, Ιστορικό Λεύκωμα 1964, σελ. 151, Καθημερινή (1997)

🔹      Κεραυνοβόλοι έρωτες, διακριτικοί γάμοι, Ιστορικό Λεύκωμα 1966, σελ. 140-141, Καθημερινή (1997)

🔹      «Cannes 2015: Σαν σήμερα, το 1960, η Μελίνα Μερκούρη κέρδισε το βραβείο καλύτερης ηθοποιού!».

🔹      «Στέλλα». imdb.

🔹      Μελίνα: "Όταν πεθάνω θα ήθελα να γίνω ένα ελληνικό λαϊκό τραγούδι, Μελωδία, τεύχος 4, Μάρτιος 2000, σελ. 54-67

🔹      Καρνής, Λουκάς. «22 χρόνια μετά, η Μελίνα Μερκούρη με δικά της λόγια». CNN.gr.

🔹      «Όταν οι χαφιέδες φακέλωναν». enikos.gr.

🔹     Πουλακίδας, Κώστας (22 Ιουλίου 2018). «Όταν η χούντα απαγόρευε τους δίσκους της Μελίνας».

🔹      Αστραπέλλου, Μαριλένα (2014). «Η ζωή της Μελίνας: Η γυναίκα που ήθελε να την αγαπούν». Το Βήμα.

🔹      «Πρόγραμμα Μελίνα - Εκπαίδευση και Πολιτισμός» (PDF). Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη.

🔹      «Melina Mercouri, Actress and Politician, Is Dead». The New York Times.

🔹      «Μελίνα Μερκούρη».

🔹      Κασσιού, Χρύσα· Παπαϊωάννου, Γιώργος (2004). Melina Darling. Αθήνα: Εκδόσεις Λυμπέρη. σελ. 156.

🔹      «16 άνθρωποι που ανέλαβαν το Υπουργείο Πολιτισμού». LiFO. 

🔹       Di Gregorio, Andrea (2020). Μελίνα Μερκούρη. Βερόνα (Ιταλία): Hachette. σελ. 200.

🔹      «Website not yet configured». www.see1924.gr

🔹       «Λεωφόρος «Μελίνα Μερκούρη» στο Βέλγιο». naftemporiki.gr.     «European Capitals of Culture: EU panel recommends Melina Mercouri Prize to Mons and Plzeň - Culture - European Commission». .

🔹       Σχετικά με τα Βραβεία Δημήτρης Χορν και Μελίνα Μερκούρη,  

🔹       «World Heritage Centre -». whc.unesco.org (στα Αγγλικά). UNESCO World Heritage   Centre.

🔹      Stella (1955), 

🔹      Dassin, Jules; Dassin, Jules; Foundas, Giorgos (1960-10-01), Never on Sunday

🔹      Dassin, Jules; Perkins, Anthony; Vallone, Raf (1962), Phaedra