Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών _ΚΚΕ: Διέξοδος δεν είναι η “φυγή”, αλλά η ανατροπή!

Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου της ΚΕ για τη σημερινή Παγκόσμια Μέρα
Συμπόρευση στους αγώνες με το ΚΚΕ για δημόσια δωρεάν Πρόληψη - Απεξάρτηση - Επανένταξη στο ύψος των πραγματικών αναγκών

Για το ΚΚΕ η Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών δεν είναι άλλη μια επέτειος. Το ΚΚΕ παλεύει καθημερινά ενάντια στο ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα, που είναι η μήτρα που γεννά και ενισχύει την τοξικοεξάρτηση ως μέσο φυγής από τη ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει ο λαός και η νεολαία. Για το αστικό σύστημα η διάδοση των ναρκωτικών υπηρετεί έναν διπλό στόχο, από τη μία την κερδοφορία και από την άλλη την κοινωνική καταστολή και την αποστράτευση χιλιάδων νέων ανθρώπων.

Σ' αυτές τις συνθήκες, δεν είναι ούτε τυχαίο, ούτε πρόκειται απλά για «νεοφιλελεύθερη» πολιτική η επιλογή της κυβέρνησης να διαλύσει ό,τι υπήρχε στη χώρα μας από προγράμματα πρόληψης, στεγνής θεραπείας, κοινωνικής επανένταξης. Είναι μια στρατηγική επιλογή, που εκπορεύεται από την ΕΕ και έχουν υλοποιήσει πιστά όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις. Εδώ και χρόνια άφησαν τα θεραπευτικά προγράμματα χωρίς επαρκή χρηματοδότηση, χωρίς επαρκές επιστημονικό προσωπικό, κατάργησαν το αυτοδιοίκητο του ΚΕΘΕΑ, ενίσχυσαν τη «μείωση της βλάβης», έστησαν Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης και τώρα έρχονται και ανοίγουν και επίσημα τον δρόμο για την ιδιωτική απεξάρτηση.

Με γνώμονα το κέρδος και αναζητώντας νέα πεδία κερδοφορίας παρουσιάζουν τα ναρκωτικά ως «θεραπεία για πάσα νόσο», νομιμοποιούν στις νεανικές συνειδήσεις την κάνναβη και επιδοτούν την καλλιέργεια και επεξεργασία της στο όνομα της δικής τους «πράσινης ανάπτυξης». Εκεί, άλλωστε, στοχεύουν και τα ιδεολογήματα περί «λειτουργικού - μη λειτουργικού» χρήστη με αποθέωση της ατομικής ευθύνης, αποσιωπώντας σκόπιμα τις κοινωνικές παραμέτρους του πολυπαραγοντικού κοινωνικού φαινομένου της τοξικοεξάρτησης.

Για το ΚΚΕ
η πραγματική διέξοδος δεν βρίσκεται στη φυγή,
αλλά στην ανατροπή!

Το ΚΚΕ, με όλες του τις δυνάμεις στην κοινωνία και το εργατικό - λαϊκό κίνημα, διεκδικεί ολοκληρωμένη πρόληψη, θεραπεία, κοινωνική επανένταξη και έρευνα, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χρήστη σήμερα και τα αίτια που τον έστρεψαν σ' αυτήν την επιλογή.

Διεκδικούμε μια κεντρικά σχεδιασμένη, δημόσια και δωρεάν για όλους αντι-ναρκωτική πολιτική, στραμμένη στις αιτίες του φαινομένου στις δοσμένες κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις και όχι μια αποσπασματική διαχείριση του προβλήματος.

Παλεύουμε για την κατάργηση του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ), ο οποίος κατάργησε όλα τα προγράμματα απεξάρτησης που υπήρχαν στη χώρα μας. Για την ενίσχυση των Κέντρων Πρόληψης και διαφύλαξη της ύπαρξής τους. Για την ενίσχυση των «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων με το συνεχές της θεραπείας στην επανένταξη και τις οικογένειες των χρηστών, χωρίς την αλλοίωση του μέχρι σήμερα χαρακτήρα τους.

Σε αυτόν τον αγώνα ενάντια στην τοξικοεξάρτηση καλούμε κάθε νέο άνθρωπο, τις οικογένειες των χρηστών, τους εργαζόμενους στην πρόληψη και τη θεραπεία, όλους όσοι βιώνουν το κοινωνικό πρόβλημα της τοξικοεξάρτησης, να συμπορευτούν με το ΚΚΕ στην πάλη για μια κοινωνία ελεύθερη από ναρκωτικά και όχι με ελεύθερα τα ναρκωτικά

Παγκόσμια Μέρα Κατά των Ναρκωτικών: Τα όνειρα και οι αγώνες για τη ζωή των σύγχρονων αναγκών μας δεν ναρκώνονται

Για να προσεγγίσουμε την κοινωνική προέλευση του φαινομένου της τοξικοεξάρτησης πρέπει καταρχήν να προσεγγίσουμε τον τρόπο δημιουργίας της προσωπικότητας και κατ’ επέκταση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Υπάρχουν πολλές θεωρίες που προσπαθούν να προσεγγίσουν τον άνθρωπο αποσπασματικά, ως ένα βιολογικό ον αποσπασμένο από τις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές συνθήκες στις οποίες ζει και αναπτύσσεται. Αποσιωπάται το γεγονός ότι η προσωπικότητα συνιστά μια ολοκληρωμένη κοινωνική ποιότητα που το άτομο κατακτά μέσα από τη δραστηριότητα, μέσα από τη συμμετοχή του στις κοινωνικές σχέσεις και όχι με παρθενογένεση. Άρα δεν πρέπει να λησμονούμε ότι βασικό χαρακτηριστικό που διαμορφώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα είναι ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον.

Έτσι και στο φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης, αν θέλουμε να το προσεγγίσουμε ολοκληρωμένα, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις κοινωνικές σχέσεις μέσα στις οποίες αυτό διαμορφώνεται. Ένα φαινόμενο το οποίο συνιστά ακραία μορφή αλλοτρίωσης του ανθρώπου δεδομένου του ότι απομακρύνει τον άνθρωπο από τις πραγματικές του ανάγκες, πόσο μάλλον από τη διεκδίκησή να φέρει τη ζωή στα μέτρα των δικών του αναγκών, απομακρύνει τον άνθρωπο από το ίδιο το κοινωνικό γίγνεσθαι εφόσον η ουσία ορίζει την ίδια του την ύπαρξη αλλά και τις σχέσεις του με την κοινωνία. Το φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, με την έννοια ότι πάρα πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στη γέννηση και ανάπτυξή του (κοινωνικοί, οικονομικοί, ψυχολογικοί, ιστορικοί, πολιτισμικοί, βιολογικοί κλπ), όπως όλα όμως τα πολυπαραγοντικά φαινόμενα έτσι και αυτό είναι κατεξοχήν κοινωνικό. Εντάσσεται σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό σύστημα το οποίο τελικά ορίζει τις συνθήκες παραγωγής, πώλησης αλλά και κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών.

Σήμερα δεν μιλάμε απλά για το φαινόμενο μόνο της τοξικομανίας αλλά και της πολυτοξικομανίας, δηλαδή την παράλληλη χρήση πάνω από 3 ουσίες, ένα φαινόμενο που η όξυνση της κρίσης τους, οξύνει και αυτό. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτές τις συνθήκες έχουμε μια ραγδαία αύξηση της τοξικομανίας και πολυτοξικομανίας. Ας μην ξεχνάμε ότι η κρίση φέρνει και περισσότερη χρήση με την έννοια ότι ευνοεί μια σειρά από παράγοντες που αφορούν το άτομο, την οικογένεια και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον οι οποίοι με τη σειρά τους ευνοούν την καταφυγή στη χρήση παράνομων ουσιών, αλλά και άλλες μορφές εξάρτησης, όπως το αλκοόλ και ο τζόγος. Και από εδώ φαίνεται γιατί η χρήση ουσιών και η διάδοσή τους έχει τη βάση στο σημερινό κοινωνικό σύστημα.Τα στοιχεία στη χώρα μας σήμερα δείχνουν ότι πάνω από το 65% των εφήβων έχει πειραματιστεί με την κάνναβη, ότι έχει τριπλασιαστεί ο αριθμός των μαθητών που συστηματοποιεί τη χρήση της (από 3,4% το 1984 σε 13,5% το 2011), ότι το 8% των μαθητών κάνει συστηματική χρήση κάνναβης, το 1,8% όσων κάνουν χρήση κάνναβης είναι μαθητές Α’ και Β’ Γυμνασίου, ότι έχει μειωθεί η ηλικία πρώτης επαφής με τα ναρκωτικά πριν τα 14 έτη, ότι οι νέες μαθήτριες μπαίνουν πολύ πιο δυναμικά στη χρήση από ότι στο παρελθόν.. Η γενική χρήση ουσιών στην Ελλάδα στους μαθητές είναι 9%, όταν στην ΕΕ είναι 22% και στις ΗΠΑ 36%.

Θα λέγαμε λοιπόν ότι η χρήση ουσιών εκφράζει μια βαθιά κρίση που διαχέεται σε όλα τα πεδία των σημερινών κοινωνικών σχέσεων, έχει βαθιά κοινωνικές αιτίες- εκεί βρίσκεται η μήτρα του προβλήματος – και πλήττει μεταξύ άλλων και τις νεαρές ηλικίες που χάνουν την προοπτική τους και αντανακλάται στην καθημερινότητα της νέας γενιάς. Αντανακλάται δηλαδή στην εργασία, μια εργασία που επιτελείται με κριτήριο το κέρδος και όχι την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, την εργασία που έχει χάσει το περιεχόμενο της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο και της ολοκλήρωσης της προσωπικότητας μέσα από την κοινωνική προσφορά _

·        αντανακλάται στον πολιτισμό, έναν πολιτισμό των lifestyle περιοδικών, της υποκουλτούρας και ναρκωκουλτούρας, κατευθυνόμενη κατεξοχήν στις νεαρές ηλικίες,

·        αντανακλάται στην παιδεία και στο εκπαιδευτικό σύστημα των κοινωνικών ανισοτήτων, του διαχωρισμού των μαθητών σε καλούς και κακούς, στον ατομικισμό και στον ανταγωνισμό,

·        αντανακλάται στο σύστημα αξιών όπου οι αξίες της συλλογικότητας δίνουν τη θέση τους, σε θέσεις του τύπου «ο θάνατός σου η ζωή μου», στο κλείσιμο στον εαυτό, στη φυγή από τη πραγματικότητα.

·        αντανακλάται στην ποιότητα του ελεύθερου χρόνου της νεολαίας, όπου ο αθλητισμός, ο πολιτισμός και η ψυχαγωγία εμπορευματοποιούνται και αντικαθίστανται από αποστειρωμένες και αντιδραστικές μορφές εκτόνωσης.

·        Αντανακλάται στην οικογένεια, τον διαμεσολαβητή ανάμεσα στην κοινωνία και τον άνθρωπο. Η κρίση εξάλλου φέρνει εκτός των άλλων κοινωνική διάλυση, διάλυση των κοινωνικών δεσμών και η οικογένεια γίνεται φορέας της ευρύτερης κοινωνικής βίας.

·        Αντανακλάται στις συνθήκες ζωής και στην γκετοποίηση περιοχών.

·        Αντανακλάται επίσης ότι τα ναρκωτικά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πιο προσοδοφόρα επιχείρηση παγκοσμίως. Πάνω από 500 δις $ ο ετήσιος τζίρος τους, πάνω από 3δις € ο ετήσιος τζίρος του Άμστερνταμ από τον ναρκωτουρισμό.

Αντανακλάται εν κατακλείδι σε κάθε πτυχή της ζωής και των συμφερόντων των νέων ανθρώπων και γι’ αυτό και σήμερα παραμένει το ίδιο επίκαιρο η πάλη ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά να συνδέεται με την υπεράσπιση των συμφερόντων και των δικαιωμάτων της νέας γενιάς στη ζωή, τη μόρφωση, τον πολιτισμό όπως έθετε και το άρθρο 3 του καταστατικού της ΕΠΟΝ.

Με τη διάδοση των ναρκωτικών, μια ολόκληρη νεολαία διαπαιδαγωγείται να μην σκέφτεται, να μην αγωνίζεται, να μην αντιδρά, να μην αναζητά λύσεις. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες δημιουργούνται αλλοτριωμένες ανάγκες και υπαρξιακά αδιέξοδα. Πολλές φορές η νεολαία βιώνει συναισθήματα φόβου, συναισθήματα ενός αφόρητου και βουβού ψυχικού πόνου. Την ίδια στιγμή, της αποδίδεται η ευθύνη της “ατομικής επιλογής” σε ένα σύστημα όμως που της έχει προδιαγράψει τη γκάμα των επιλογών και την γαλουχεί απλά να επιλέγει κάτι από αυτές και όχι να διεκδικεί τις πραγματικές, αναγκαίες επιλογές. Πόσο μπορεί τελικά η τοξικοεξάρτηση να είναι ατομική και όχι κοινωνική υπόθεση;

Ακόμα και στον τομέα της απεξάρτησης, την περίοδο αυτή ένα μεγάλο μέρος εξαρτημένων ατόμων χάνει το κίνητρό του για θεραπεία και βυθίζεται ακόμα περισσότερο στην παθητικότητα της χρήσης, επειδή νιώθει ότι αν διακόψει τις ουσίες, θα βρεθεί αντιμέτωπο όχι μόνο με τα προσωπικά του προβλήματα, αλλά και με την ανεργία, τον κοινωνικό ρατσισμό και τελικά την απουσία οποιασδήποτε θετικής προοπτικής. Σήμερα κυρίαρχος και προβαλλόμενος τρόπος αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης αποτελεί η χορήγηση υποκαταστάτων και όχι το στεγνό πρόγραμμα, η πλήρης αποχή δηλαδή από οποιαδήποτε ναρκωτική ουσία. Τί πιο εύκολο σήμερα σε αυτές τις συνθήκες στέρησης κάθε ανθρώπινου δικαιώματος να αποδίδεται ένα τέτοιο φαινόμενο αποκλειστικά και μόνο στο χρήστη, να ονοματίζεται ο χρήστης άρρωστος ή ψυχικά ασθενής ανάγοντας αποσπασμένα βιολογικούς-ιατρικούς παράγοντες σε μοναδικούς παράγοντες γέννησης του φαινομένου και το ίδιο το κοινωνικό και πολιτικό σύστημα να αποποιείται των δικών του ευθυνών. Ούτως ή άλλως, παραδοσιακά η ιατρικοποίηση κοινωνικών φαινομένων χρησιμοποιείται προκειμένου να αποκλειστούν κοινωνικές ομάδες, αποδίδοντάς τους χαρακτηριστικά παρέκκλισης από την κυρίαρχη κοινωνική νόρμα και να απομυθοποιηθούν οι πραγματικές αιτίες των φαινομένων. Με αυτό τρόπο νομιμοποιείται στην κοινή συνείδηση το ίδιο το φαινόμενο και αποκλείονται οι φέροντες του φαινομένου, δηλαδή οι χρήστες.

Η υποτίμηση του κοινωνικού χαρακτήρα του φαινομένου είναι επικίνδυνη γιατί καθιστά αποσπασμένα το χρήστη υπεύθυνο για τη χρήση αλλά και γιατί διαμορφώνει τη βάση της αντιμετώπισής του αποσπασματικά – αντιεπιστημονικά – έξω από τις πραγματικές του αιτίες. Η τοξικοεξάρτηση δεν συνιστά τίποτα άλλο από τη μορφή που παίρνει η δυσφορία σήμερα του ανθρώπου στα αδιέξοδα του, αδιέξοδα που απλόχερα προσφέρει η σημερινή κοινωνία στον άνθρωπο. Αποτελεί το μέσο για να αποσυρθεί ο χρήστης από μια κοινωνική πραγματικότητα που δεν αντέχει. Η αποσιώπηση του κοινωνικού χαρακτήρα της τοξικοεξάρτησης δεν μπορεί να εξηγήσει αυτή τη δυσφορία ούτε το γεγονός ότι η χορήγηση υποκαταστάτων συνοδεύεται πολλές φορές από το χρήστη και από τη χορήγηση άλλων ναρκωτικών ουσιών όσο η χρήση δεν αντιμετωπίζεται αλλά συντηρείται. Δεν μπορεί επίσης να εξηγήσει τη στενή σχέση που υπάρχει σήμερα ανάμεσα στην ανεργία και τη χρήση ουσιών αλλά και ανάμεσα στην εγκατάλειψη του σχολείου σε μικρές ηλικίες και τη χρήση. Δεν μπορεί να εξηγήσει το γεγονός ότι η χρήση αφορά όλη τη νεολαία, πλήττει σήμερα σε μεγαλύτερο βαθμό τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων που βιώνουν πιο έντονα τις συνέπειες της κρίσης του κοινωνικοοικονομικού συστήματος.
Είναι χαρακτηριστικά τα στοιχεία στη χώρα μας που δείχνουν πως οι κοινωνικές αιτιάσεις είναι δομικό στοιχείο για την προτροπή προς την χρήση ουσιών, δηλαδή:

·        Πάνω από το 60% των εξαρτημένων στη χώρα μας ήταν μακροχρόνια άνεργοι πριν τη χρήση

·        Πάνω από το 50% των εξαρτημένων στη χώρα μας έχουν εγκαταλείψει το σχολείο

·        Την τάση μείωσης – μη συμμετοχής της οικογένειας στην θεραπευτική διαδικασία στα χρόνια της κρίσης

·        Την άνοδο της χρήσης στις μαθητικές ηλικίες και κυρίως στις νέες κοπέλες στα χρόνια της κρίσης

Από την στιγμή που η τοξικοεξάρτηση αποξενώνει το χρήστη, η αντιμετώπισή της δεν μπορεί να γίνει ούτε ατομικά ούτε μονόπλευρα. Η αποξένωση χτυπιέται μόνο μέσα από τη συλλογικότητα και μέσα από το χτύπημα των κατεξοχήν κοινωνικών αιτιών που επικάθονται και στο ψυχισμό του χρήστη, διαμορφώνοντας συγκεκριμένη μοιρολατρική στάση. Η αντιμετώπιση ενός κοινωνικού φαινομένου θέλει επιστράτευση όλης της κοινωνίας. Στην ουσία παλεύοντας ενάντια στην εξάρτηση από τις ουσίες παλεύουμε για την ίδια τη ζωή μας και αυτό δεν είναι ζήτημα και μέλημα ούτε μόνο του χρήστη ούτε μόνο της οικογένειάς του.

Αυτό πρέπει να ξεχωρίσουμε ως στοιχείο που συνοδεύει τη χρήση ουσιών. Τα ναρκωτικά και η εξάρτηση από αυτά δεν είναι απλά η χρήση μιας ουσίας, αλλά συμβολίζει έναν ολόκληρο τρόπο ζωής. Έναν τρόπο ζωής με κυρίαρχο στοιχείο την ατομική φυγή από την πραγματικότητα, την μοιρολατρική στάση για τη ζωή, την παθητική στάση για τη ζωή. Απέναντι σ’ αυτό εμείς πρέπει να αντιτάξουμε τον αγώνα, την πάλη, την διεκδίκηση, την συλλογική πάλη για τη ζωή που μας αξίζει. Αυτό το μήνυμα πρέπει να δίνουμε σε αυτούς που είναι στη χρήση αλλά και σ’ αυτούς που ακόμα δεν έχουν πειραματιστεί με τα ναρκωτικά. Το γεγονός ότι τα ναρκωτικά και η διάδοσή τους είναι σύμφυτο στοιχείο του σημερινού κοινωνικοοικονομικού συστήματος σημαίνει ότι όσο θα υπάρχει ο καπιταλισμός θα υπάρχουν και τα ναρκωτικά ως τρόπος ζωής. Δεν στεκόμαστε όμως μοιρολατρικά σ’ αυτό, αλλά ίσα ίσα συγκεντρώνουμε τα πυρά μας και την πάλη μας στη μήτρα του προβλήματος το ίδιο το σύστημα. Από την άλλη δίνουμε τη μάχη ο χρήστης να αλλάξει τρόπο ζωής, να απαλλαγεί από την εξάρτηση και να ενταθεί ξανά στην κοινωνική ζωή. Απέναντί μας δεν είναι ο χρήστης αλλά το σύστημα που τον έστρεψε στη χρήση.

Για αυτό εμείς ως ΕΣΥΝ προτάσσουμε την ανάγκη της Πρόληψης. Όταν μιλάμε για Πρόληψη δεν αναφερόμαστε απλά στην ενημέρωση, αλλά ολοκληρωμένη Πρόληψη σημαίνει ένας άλλος τρόπος ζωής. Μιλάμε για έναν άλλο τρόπο ζωής που θα ορθώνει αντιστάσεις στη χρήση.

Εδώ αξίζει να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα με το τρίγωνο της εξάρτησης. Φανταστείτε ένα ισόπλευρο τρίγωνο που στην κορυφή (Α) είναι το άτομο – ο άνθρωπος – η προσωπικότητα, στην κορυφή (Β) οι κοινωνικές σχέσεις του ατόμου – οι συναναστροφές του (πχ οικογένεια, σχολείο, γειτονιά, παρέες, η κοινωνία) και στην κορυφή (Γ) η πιθανή στιγμή που το άτομο μέσα από τις κοινωνικές του σχέσεις θα έρθει σε επαφή με την ουσία. Εμείς θέλουμε να αποφύγουμε την κορυφή (Γ) δηλαδή την επαφή του ατόμου με την ουσία. Άρα εμείς μπορούμε να παρέμβουμε στις κορυφές (Α) και (Β) δηλαδή στο άτομο – την προσωπικότητα και τις κοινωνικές του σχέσεις.

Από εδώ λοιπόν προκύπτει το ερώτημα: τι προσωπικότητες διαμορφώνουμε – σε ποια κοινωνία;
Διαμορφώνουμε προσωπικότητες με αξίες, στόχους, με συλλογική δράση, με αντιστάσεις σε ότι δεν ικανοποιεί τις ανάγκες τους ή διαμορφώνουμε προσωπικότητες με εξέχον το στοιχείο της ατομικής επιλογής, της παθητικής στάσης για τη ζωή και τα προβλήματα; Σε μια κοινωνία που βοηθά το νέο άνθρωπο να ολοκληρώνεται ως προσωπικότητα ή σε μια κοινωνία που στερεί την κοινωνική προσφορά μέσα από την εργασία, στερεί την ολοκληρωμένη μόρφωση, τον αθλητισμό και τον πολιτισμό ως δημιουργική διέξοδο που ολοκληρώνει την προσωπικότητα. Σε μια κοινωνία χωρίς ναρκωτικά ή με ελεύθερα τα ναρκωτικά; Σε μια κοινωνία που έχει κάνει επιστήμη την ιδεολογική χειραγώγηση της νέα γενιάς ότι τα ναρκωτικά πρέπει να διαχωρίζονται σε «σκληρά και μαλακά», ή το νέο φρούτο ότι υπάρχουν και «θεραπευτικά ναρκωτικά».
Καθαρά και σταράτα. Τα ναρκωτικά είναι ναρκωτικά, δεν διαχωρίζονται σε σκληρά και μαλακά, όπως δεν υπάρχουν σκληρές και μαλακές αιτίες που σε ωθούν στη χρήση. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, από διαφορετική αφετηρία μπορεί να καταλήγει στη χρήση ουσιών, αλλά ανεξάρτητα τι τον έστρεψε στη χρήση ή ποια ουσία κάνει χρήση, η χρήση ουσιών είναι μια ατομική επιλογή φυγής από την σκληρή πραγματικότητα που βιώνει ως άνθρωπος. Με τα ναρκωτικά νομίζει ότι βρίσκει διέξοδο στα προβλήματα του, αλλά τα προβλήματα και οι αιτίες που τα γεννούν παραμένουν παρών και αναλλοίωτα. Άρα βασικό ζήτημα για την Πρόληψη είναι ο άνθρωπος να μάθει να μην έχει παθητική στάση απέναντι στη ζωή και τα προβλήματα. Εξάλλου βασικό χαρακτηριστικό της εμπλοκής με τα ναρκωτικά τα στάδια της χρήσης – πειραματισμός- περιστασιακή – συστηματική – εξάρτηση – για τον άνθρωπο είναι ότι χάνει το ενδιαφέρον του για τη ζωή, για τις δραστηριότητες και τις σχέσεις που τον κάλυπταν στο παρελθόν.
Βασικό στοιχείο που ενισχύει την ολοκλήρωση της προσωπικότητας είναι η ουσιαστική και εποικοδομητική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου ενός νέου ανθρώπου. Εδώ μπορεί να χωρέσει η συλλογική δράση, ο αθλητισμός, ο πολιτισμός, ως αξίες της ζωής. Γιατί η ζωή και η δράση δεν χωράει κανένα ναρκωτικό στη ζωή των νέων ανθρώπων.

Εμείς ως ΕΣΥΝ λέμε ότι το βάρος πρέπει να δοθεί στην πρωτογενή Πρόληψη, δηλαδή να απευθύνεται στο σύνολο του νεανικού πληθυσμού, πριν να εκδηλωθεί το πρόβλημα, με στόχο τον περιορισμό της ζήτησης. Για να γίνει αυτό πρέπει να μην εξαντλείται στην ενημέρωση αλλά να στοχεύει στη διαμόρφωση μιας υγιούς και ισορροπημένης προσωπικότητας, με τις απαραίτητες γνώσεις, στάσεις ζωής, δεξιότητες που θα μπορεί να αντισταθεί στην προσφορά ναρκωτικών. Για παράδειγμα σήμερα στρώνεται το έδαφος για να νομιμοποιηθούν ναρκωτικά. Η σημερινή Κυβέρνηση ετοιμάζεται από την πίσω πόρτα με πρόσχημα την «ιατρική κάνναβη» να φέρει ουσιαστικά τη νομιμοποίηση της κάνναβης. Αυτό θα αυξήσει τη χρήση της γιατί αυξάνεται η κοινωνική ανοχή, αυτό εξάλλου έγινε σε όσες χώρες νομιμοποιήθηκε η κάνναβη, και γιατί η διαθεσιμότητα μιας ουσίας είναι αυτή που αυξάνει και τη χρήση της. Η κάνναβη δεν έχει θεραπευτικές ιδιότητες, αλλά μόνο αναλγητικές αφού όπως κάθε ναρκωτικό δρα σε υποδοχείς του εγκεφάλου και επηρεάζει το ΚΝΣ.
Εμείς πρέπει να προβληματιστούμε γιατί θέλουν νόμιμα ναρκωτικά; Ποιόν εξυπηρετεί αυτή η επιλογή; Πάντως σίγουρα δεν εξυπηρετεί τη νέα γενιά. Να έχουμε καθαρό ότι πάντα η αστική τάξη επιδιώκει και ειδικά σε συνθήκες κρίση, να διαμορφώνει έδαφος υποταγμένης συνείδησης και υποταγμένης στάσης ζωής στη νέα γενιά. Γι αυτό τα ναρκωτικά χρησιμοποιούνται και ως μέσο κοινωνικής καταστολής. Έτσι αξιοποιήθηκαν το ’44 από τους Εγγλέζους στη χώρα μας για να κάμψουν το επαναστατικό φρόνημα της νέας γενιάς, έτσι αξιοποιήθηκαν στον πόλεμο του Βιετνάμ από τους Αμερικάνους, έτσι νομιμοποιήθηκε η κάνναβη το ’70 στην Ολλανδία, έτσι αξιοποιήθηκε το paco το 2000 στην Αργεντινή, έτσι νομιμοποιήθηκε η κάνναβη στην Πορτογαλία, έτσι ετοιμάζουν και σήμερα στη χώρα μας.

Η τοξικομανία δεν είναι απλά η χρήση μια ουσίας, αλλά είναι τρόπος ζωής. Είναι τρόπος ζωής που το άτομο υποτάσσει κάθε του δράση, κάθε ανάγκη στην αναζήτηση της ουσίας. Διαμορφώνει τις κοινωνικές του σχέσεις γύρω από την αναζήτηση της ουσίας, αποξενώνεται από το κοινωνικό γίγνεσθαι και κυρίως αποξενώνεται από την ουσία του εαυτού του. Γι’ αυτό και η εξάρτηση από ψυχοδραστικές ουσίες είναι ακραία μορφή αλλοτρίωσης που αντιτίθεται στην ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης και στον άνθρωπο ως κοινωνικό όν. Τα ναρκωτικά δεν οδηγούν μόνο στον φυσικό θάνατο, αλλά και στον κοινωνικό θάνατο, διαμορφώνοντας ανθρώπους σκιές στο περιθώριο της ζωής και των κοινωνικών σχέσεων. Το βασικό είναι ότι η χρήση ναρκωτικών οδηγεί στην έλλειψη κινήτρου για τη ζωή αφού τα πάντα υποτάσσονται στην ψευδεπίγραφη ευχαρίστηση που μου προσφέρει η ουσία που κάνω χρήση. Και εμείς δεν θέλουμε τη νέα γενιά στο περιθώριο της ζωής, αλλά τους θέλουμε πρωταγωνιστές της ζωής, για να διαμορφώσουν τη ζωή που τους αξίζει. Θέλουμε νέους ανθρώπους με καθαρή συνείδηση για να μπορούν να φέρουν τη ζωή στα μέτρα τους. Για αυτό παλεύουμε για ΖΩΗ ΟΛΟΚΛΗΡΗ – ΟΧΙ ΜΕ ΔΟΣΕΙΣ.
_______

Ομιλία του κοινωνιολόγου Π. Κατηφέ υπεύθυνου του Τμήματος κατά των Ναρκωτικών και Εξαρτήσεων της ΚΕ του ΚΚΕ σε εκδήλωση της ΠΕΑΦΕ για τα ναρκωτικά _ 2017

Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών
και της Παράνομης Διακίνησής τους
Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος

                                    ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Η 26^η Ιουνίου καθιερώθηκε ως “Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους”…

Όλο αυτό το διάστημα παρακολουθούμε με ιδιαίτερη ανησυχία τις εξελίξεις στο χώρο της ψυχικής υγείας και απεξάρτησης μετά τη ψήφιση του νόμου περί ενιαίου κρατικού φορέα (ΕΟΠΑΕ).

Δυστυχώς όπως από την πρώτη στιγμή επισημάναμε μαζί με άλλες οργανώσεις και τους συλλόγους εργαζομένων των δομών ότι ο νέος νόμος, που τέθηκε σε ισχύ από 01.02.2025,  θα οδηγούσε στη  διάλυση των δημόσιων δομών  για την πρόληψη και θεραπεία της απεξάρτησης. Οι επισημάνσεις μας  πως ο υπερσυγκεντρωτισμός του ΕΟΠΑΕ θα οδηγούσε νομοτελειακά στον αυταρχισμό, επιβεβαιώθηκαν. Όταν συστήνεται ένας φορέας χωρίς συναίνεση, όταν δεν καταβάλλεται καμία προσπάθεια συνεννόησης και διαλόγου ώστε να λειτουργήσουν οι συλλογικές διαδικασίες που ενισχύουν τους ανθρώπους να δουλεύουν από κοινού για έναν σκοπό, τότε αυτό οδηγεί σε διάλυση δομών, μελών και εργαζομένων.

Αυτού του είδους η βία είναι πλήγμα στη διαδικασία της απεξάρτησης και στις ανάγκες των μελών των δομών. Άλλωστε πως μπορεί να διατηρηθεί σταθερή η σύνθεση και η διεπιστημονική προσέγγιση ενός προγράμματος, όταν μετακινούνται εργαζόμενοι με συγκεκριμένο θεραπευτικό ρόλο, γεγονός το οποίο οδηγεί στην πλήρη αλλοίωση του θεραπευτικού σχεδιασμού.

Σήμερα,  «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους» καταγγέλλουμε ότι η εφαρμογή του οδηγεί στον αφανισμό όλων των «στεγνών» προγραμμάτων και την υποβάθμιση παρεμβάσεων για νόμιμες εξαρτήσεις (τυχερά παιχνίδια, αλκοόλ κλπ) και σε συγκεκριμένες ομάδες στόχου, πχ. εξαρτημένες μητέρες, έφηβοι, κ.α. Ο νέος νόμος αγνοεί την ανάγκης για ψυχοκοινωνική πλαισίωση των εξαρτημένων ατόμων και των οικογενειών τους αφού θέτει στο επίκεντρο την υποκατάσταση και την ιατρική προσέγγιση.

Το χειρότερο είναι ότι φαίνεται να ανοίγει ο δρόμος για την επιχειρηματική εκμετάλλευση της απεξάρτησης από τον Ιδιωτικό Τομέα (κερδοσκοπικών επιχειρήσεων, κλινικών και ΜΚΟ), περιορίζοντας τα όρια της στη σωματική και αποκλείοντας από τη λήψη υπηρεσιών αυτούς που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στο κόστος.

Την ίδια στιγμή ο θεσμός των κέντρων πρόληψης του ΟΚΑΝΑ, αντί να ενισχυθεί, απειλείται με αφανισμό αφήνοντας τους νέους και τις οικογένειές τους χωρίς υποστήριξη και έμπειρους επαγγελματίες χωρίς εργασία.

Βρισκόμαστε στο πλάι των εργαζομένων, των θεραπευόμενων και των οικογενειών τους διεκδικώντας δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες απεξάρτησης με  πλουραλισμό στην προσέγγιση της θεραπείας.

Διεκδικούμε:

·        Να καταργηθεί ο νόμος για την «ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης».

·        Να σταματήσει άμεσα το ξήλωμα των δομών απεξάρτησης και να διασφαλιστεί η λειτουργία των θεραπευτικών μοντέλων.

·        Να αποσυρθεί η απόφαση συγχώνευσης και κατάργησης μονάδων και απάλειψης των ιστορικών ονομάτων τους.

·        Να σταματήσει άμεσα η επιχείρηση ιδιωτικοποίησης της απεξάρτησης.

·        Να παύσει άμεσα ο εκφοβισμός των εργαζομένων και οι καταχρηστικές και εκδικητικές μετακινήσεις.

 

Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC) δημοσίευσε την ετήσια παγκόσμια έκθεση για τα ναρκωτικά την Τετάρτη, προειδοποιώντας ότι παγκοσμίως υπάρχουν 300 εκατομμύρια χρήστες, παράλληλα με την αύξηση της διακίνησης.

Η Διεθνής Ημέρα κατά της Χρήσης και Παράνομης Διακίνησης Ναρκωτικών, ή Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, τιμάται κάθε χρόνο στις 26 Ιουνίου και αποσκοπεί στην αύξηση της δράσης για την επίτευξη ενός κόσμου απαλλαγμένου από τα ναρκωτικά. Η φετινή εκστρατεία αναγνωρίζει ότι “οι αποτελεσματικές πολιτικές πρέπει να βασίζονται στην επιστήμη, την έρευνα, τον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη συμπόνια και την κατανόηση των κοινωνικών, οικονομικών και υγειονομικών επιπλοκών της χρήσης ναρκωτικών”.  Η Γκάντα Γουάλι, Εκτελεστική Διευθύντρια του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος δήλωσε ότι είναι απαραίτητη η παροχή θεραπείας και υποστήριξης όπως παράλληλα και η αντιμετώπιση της παράνομης αγοράς ναρκωτικών και η επένδυση περισσότερων πόρων στην πρόληψη”.

Η νομιμοποίηση της κάνναβης σε ορισμένα μέρη του κόσμου φαίνεται να έχει επιταχύνει την καθημερινή χρήση και τις σχετικές επιπτώσεις στην υγεία, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2022 του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος.

             Νέες απειλές από τα νιταζένια

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας έως το 2022, ο αριθμός των ανθρώπων που κάνει χρήση παράνομων ναρκωτικών αυξήθηκε σε 292 εκατομμύρια, με βάση μια έρευνα του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος.  Σημειώνεται ότι οι περισσότεροι χρήστες παγκοσμίως καταναλώνουν κάνναβη – 228 εκατομμύρια άνθρωποι – ενώ 60 εκατομμύρια οπιοειδή, 30 εκατομμύρια αμφεταμίνες, 23 εκατομμύρια κοκαΐνη και 20 εκατομμύρια έκσταση. Επιπλέον, το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος διαπίστωσε ότι αυξήθηκε ο αριθμός των θανάτων από υπερβολική δόση μετά την εμφάνιση των νιταζενίων – μιας ομάδας συνθετικών οπιοειδών δυνητικά πιο επικίνδυνων από τη φαιντανύλη – σε αρκετές χώρες υψηλού εισοδήματος. 

Διακίνηση στο Τρίγωνο

Η έκθεση για τα ναρκωτικά σημειώνει ότι οι διακινητές στο Χρυσό Τρίγωνο, μια περιοχή στη Νοτιοανατολική Ασία, έχουν βρει τρόπους να ενσωματωθούν σε άλλες παράνομες αγορές, όπως η εμπορία άγριων ζώων, η οικονομική απάτη και η παράνομη εξόρυξη πόρων. Οι “εκτοπισμένες, φτωχές και μεταναστευτικές κοινότητες” σηκώνουν το κύριο βάρος αυτής της εγκληματικής δραστηριότητας και ενίοτε αναγκάζονται να ασχοληθούν με την καλλιέργεια οπίου ή την παράνομη εξόρυξη πόρων για την επιβίωσή τους- αυτό μπορεί να οδηγήσει τους πολίτες να γίνουν χρήστες ναρκωτικών ή να χρεωθούν στο έλεος των εγκληματικών ομάδων. “Η παραγωγή, η διακίνηση και η χρήση ναρκωτικών συνεχίζουν να επιδεινώνουν την αστάθεια και την ανισότητα, ενώ προκαλούν ανείπωτη ζημιά στη υγεία, την ασφάλεια και την ευεξία των ανθρώπων,” ανέφερε η κα Γουάλι.

Η χρήση της κάνναβης έχει αυξηθεί κατά τέσσερις φορές
σε ορισμένα μέρη του κόσμου τα τελευταία 24 χρόνια.

Έξαρση της κοκαΐνης και νομιμοποίηση της κάνναβης

Το 2022, η παραγωγή κοκαΐνης σημείωσε ρεκόρ με την παραγωγή 2.757 τόνων – αύξηση 20% από το 2021. Η αύξηση στην προσφορά και τη ζήτηση του προϊόντος συνοδεύτηκε από έξαρση της βίας σε χώρες κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού, ειδικά στο Εκουαδόρ και τις χώρες της Καραϊβικής. Υπήρξε επίσης αύξηση των προβλημάτων υγείας σε μερικές χώρες προορισμού στη Δυτική και την Κεντρική Ευρώπη. Παρομοίως, η επιβλαβής χρήση της κάνναβης αυξήθηκε κατακόρυφα καθώς νομιμοποιήθηκε το προϊόν στον Καναδά,  την Ουρουγουάη και σε 27 δικαιοδοσίες στις Ηνωμένες Πολιτείες, μεγάλο μέρος της οποίας ήταν εμπλουτισμένο με υψηλή περιεκτικότητα σε THC (δέλτα9-τετραϋδροκανναβινόλη), το οποίο θεωρείται το κύριο συστατικό πίσω από την ψυχοδραστική ισχύ του ναρκωτικού.  Αυτό ενίσχυσε τα ποσοστά αποπειρών αυτοκτονιών  μεταξύ των τακτικών χρηστών κάνναβης στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ελπίδα για την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών

Καλλιέργειες κοκαΐνης στην Κολομβία. @ UNODC

Η έκθεση του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος σημείωσε ότι “το δικαίωμα στην υγεία είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ανθρώπινο δικαίωμα που ανήκει σε όλα τα ανθρώπινα όντα, ανεξάρτητα από την κατάσταση χρήσης ναρκωτικών ή αν ένας άνθρωπος είναι φυλακισμένος, κρατούμενος ή εγκλειστος”. Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος καλεί τις κυβερνήσεις, τους οργανισμούς και τις κοινότητες να συνεργαστούν για την κατάρτιση σχεδίων βασισμένων σε στοιχεία που καταπολεμούν τη διακίνηση ναρκωτικών και το οργανωμένο έγκλημα. Ο οργανισμός επίσης ελπίζει ότι η κοινωνία θα βοηθήσει “στην απόκτηση ανθεκτικότητας κατά της χρήσης ναρκωτικών και την προώθηση λύσεων υπό την ηγεσία της”.