Μέρα Θεάτρου με “Ξυρισμένα Πηγούνια”

Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου: γιορτάζεται, από το 1962, διεθνώς. Κάθε χρόνο το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, επιλέγει μια "εξαιρετική θεατρική προσωπικότητα" για γράψει ένα μήνυμα, το οποίο διαβάζεται στα θέατρα πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου.
«Η τέχνη είναι ειρήνη» είναι το φετινό μήνυμα του Νορβηγού συγγραφέα Γιον Φόσε, βραβευμένου με  Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023, που επελέγη για τη συγγραφή του μηνύματος της Παγκόσμιας Ημέρας
Στο παρελθόν, οι Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς και πολλοί άλλοι έχουν καταθέσει τις σκέψεις τους γι’ αυτόν τον σκοπό.
Τίποτε το ιδιαίτερο, έχουμε τελείως άλλη άποψη για το θέατρο του αγώνα, όπως και για την ειρήνη και τον πόλεμο _την παραθέτουμε στο τέλος «για την ιστορία»

Τα “πηγούνια” του Γιάννη Τσίρου, το είδαμε πρώτη φορά _και μας εντυπωσίασε, στο Θέατρο Πόρτα το 2006, σε σκηνοθεσία Θανάση Παπαγεωργίου και σήμερα (τελευταία παράσταση _ευχόμαστε να επαναναληφθεί) στο Θέατρο Μικρό Χορν, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Παλούμπη (παίζεται, σχεδόν συνεχώς sold out πάνω από τρία χρόνια _από Οκτ-2021). Στο ρόλο του Σάββα Ανδρέου είναι ο εξαιρετικός Στάθης Σταμουλακάτος (ο “κακός” των “Παγιδευμένων”) και στους ρόλους του Κυριάκου Κωστόπουλου, ο επίσης πολύ καλός Ηλίας Βαλάσης, τέλος Σπύρος Ασημένιος και Αντωνία Πιτουλίδου (Μαρινάκης και Ιρίνα _η θλιβερή πόρνη-στριπτιζέζ, μετανάστρια από τη “Ρωσία”) συμπληρώνουν, την τετράδα των πρωταγωνιστών.

Πάνω από 20 _μετά την πρώτη του γραφή χρόνια, αποδεικνύεται πιο σύγχρονο και πιο επίκαιρο από ποτέ. Η ανθρώπινη εκμετάλλευση, η κατάσταση των μεταναστών, η σεξιστική αντιμετώπιση της γυναίκας, η οικονομική ανισότητα και οι σχέσεις εξουσίας – μερικά από τα ζητήματα που θίγει το έργο – έχουν διογκωθεί στο έπακρο στις μέρες μας, στη χώρα μας και παγκόσμια _και έπεται συνέχεια. Οι υπαρξιακές και ποιητικές προεκτάσεις, το χιούμορ (έστω και μαύρο) οι οικείοι χαρακτήρες, με αδυναμίες, ενοχές, γοητεία, γελοιότητα, τρυφερότητα και σκληρότητα τους δεν αποσπούν τον μυημένο θεατή από το κύριο καθώς ξετυλίγεται κομμάτι-κομμάτι το κουβάρι της ιστορίας μέχρι το καθηλωτικό φινάλε.

Βγαίνοντας από την αίθουσα υπήρξε ένα προβληματισμός, αν αυτό ήταν καλύτερο από εκείνο στο Θέατρο Πόρτα το 2006. Η γνώμη μας είναι πως και τα δύο ήταν επίκαιρα _το σημερινό σε μια ελληνική κοινωνία περισσότερο αλωμένη, αλλά που εξακολουθεί να το παλεύει κινηματικά, όπου και όπως μπορεί, ενάντια στον καναπέ. Μια δυνατή παράσταση εγκλωβισμένων που ξεγυμνώνονται ψυχικά απέναντι στο αντικείμενο του πόθου, θύτες αλλά και θύματα της ίδιας τους της αντρικής φύσης.

Η υπόθεση με δυο λόγια: Τρεις άντρες, υπάλληλοι ενός νοσοκομείου, εργάζονται καθημερινά στην υπηρεσία τους στην υπόγεια πτέρυγα. Από τους πάνω ορόφους δέχονται και στη συνέχεια ταξινομούν, φροντίζουν και φυλάνε προσωρινά πτώματα, ακολουθώντας μια ρουτίνα με τυπικές διαδικασίες και “αποσυνδέσου” (=εξαφανίσου) και μια αόρατη “κυρία Κονταξή” να κινεί τα νήματα σε κάτι που αντί για υπηρεσία υγείας θυμίζει χασάπικο, με τα φώτα φθορισμού να κάνουν ακόμα πιο παγερή την εικόνα, απειλώντας κάθε τόσο να ρίξουν σκοτάδι με τον χαρακτηριστικό _γκζ…γκζ ήχο του βραχυκυκλώματος. Μια  γυναίκα μετανάστρια θα ταράξει τη νεκρή τους πραγματικότητα, έγκλημα; εκδίκηση; ενοχή; Μια  γυναίκα μετανάστρια, ίσως από την πολύπαθη Ουκρανία, θλιβερή στριπτιζέζ και πόρνη και γλυκιά_πονετική ερωμένη, που δεν έχει να κάνει με τις “αέρινες” ξανθές υπάρξεις, αλλά με μια μυώδη γεματούλα

Δεν υπάρχει «κακό» γι’ αυτόν που το πράττει. Προσωπικά, ποτέ δεν πείστηκα πραγματικά ότι έβλαψα κάποιον. Εννοώ μέσα μου, βαθιά. Πάντα είχα τις αμφιβολίες μου. Η συνείδησή μου μπορούσε να μετατραπεί σε συνήγορο, βεβαιώνοντάς με κάθε φορά ότι επί της ουσίας δεν διέπραξα ποτέ κάποια πραγματικά κακή πράξη. Ούτε υπήρξα ποτέ ένας πραγματικά κακός άνθρωπος. Στο περιβάλλον μου άλλωστε, πάντα υπήρχαν κάποιοι σαν εμένα, ή και χειρότεροί μου, κι αυτό με καθησύχαζε. Σπανιότατα, γνώριζα βέβαια κάποιους ανθρώπους, άντρες ή γυναίκες, που θα μπορούσα να τους χαρακτηρίσω καλύτερους. Πιο ισορροπημένους. Και πιο συγκροτημένους. Πάντα όμως αυτοί οι άνθρωποι κινούνταν σε μια δική τους τροχιά, αποφεύγοντας εμένα και το περιβάλλον μου, γιατί εκτός από συγκρότηση και ισορροπία διέθεταν και σοφία. Αν και αρκετές φορές προσπάθησα να τους ακολουθήσω, ποτέ δεν τα κατάφερα. Δεν διέθετα το ταλέντο των γρήγορων επιλογών τους, ούτε γνώριζα ακριβώς τι ήθελα από τη ζωή, όπως εκείνοι. Επέστρεφα λοιπόν πίσω. Στο γνωστό περιβάλλον μου. Εδώ, μπορεί κάθε προσδοκία να διαψεύδεται και κάθε προσωπική αδυναμία να μετατρέπεται σε απειλή για τον άλλον, αλλά η απόγνωση είναι μικρότερη από την ασφάλεια που παρέχει ο χώρος. Γιατί, εδώ, κανένας δεν ενοχοποιείται. Ούτε αντιλαμβάνεται το κακό, αν δεν το υποστεί. Το κακό εκφράζεται μόνο με τη δυστυχία που εισπράττει ο «άλλος».

Κατά έναν παράδοξο τρόπο, το «κακό» δεν συνιστά πάντα νομικό αδίκημα. Καθημερινά, μπορεί κάποιος να βλάπτει τον άλλον, χωρίς τιμωρία. Αρκεί να διαθέτει μεγαλύτερη ισχύ. Μπορεί να τον εκμεταλλεύεται οικονομικά, να του στερεί δικαιώματα, να του πουλά με υπεραξία το εμπόρευμά του, τη γνώση του, να του προπαγανδίζει ιδέες, αξίες, να τον προσηλυτίζει, να τον εγκλωβίζει σε διλήμματα, να τον κατασκοπεύει, να τον ελέγχει ψυχολογικά, πολιτικά και κοινωνικά, να τον τρομοκρατεί με φαντάσματα, να τον καταπιέζει σεξουαλικά, ηθικά, χωρίς ο παθών να έχει δυνατότητα αντίδρασης. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που κάποιος άνθρωπος «κακοποιήθηκε» εμπρός μου. Σε κάποιες από αυτές, ήμουν ο θύτης. Σε κάποιες άλλες, το θύμα. Θύμα ή θύτης, εγκλιματίστηκα στις συνθήκες ενός περιβάλλοντος όπου κανόνας είναι η αδικία και εξαίρεση η ανθρώπινη αντίδραση. Τοπίο γνωστό σε όλους. Μέσα σε αυτό το γνωστό τοπίο, όπου η ανθρώπινη αδυναμία αποκτά γιγαντιαίες διαστάσεις, αδύναμος κι εγώ να αντιδράσω, καταφεύγω στο πιο υποχθόνιο καταφύγιο του νου. Στις δραματουργικές χίμαιρες. Εκεί, αναλύοντας τα αυτονόητα, προμελετώ τα εξ αμελείας «εγκλήματα» των ηρώων μου. Εγκλήματα «τέλεια», αφού ποτέ δεν θα τους αποδοθούν ευθύνες. Και «εξ αμελείας», αφού οι ήρωές μου αγνοούν τις διαστάσεις του κακού που πράττουν, ακόμα κι όταν το προμελετούν. Σχεδιάζω τα μεγέθη και τα όρια των πράξεών τους, με γνώμονα όσα προανέφερα. Ως εκ τούτου, συγγραφικά, δεν επιδιώκω δικαίωση για όσους βλάφτηκαν, ούτε τιμωρία για όσους έβλαψαν. Δεν καταδικάζονται οι θύτες, ούτε λυτρώνονται τα θύματα. Και επειδή η αδικία δεν υπήρξε ποτέ κάτι άλλο από προϊόν ιδιοτέλειας, όταν αδικούν τον πλησίον τους, ωφελούνται. Το συμφέρον τους λειτουργεί όπως και στην πραγματική ζωή, υποκαθιστώντας το δίκαιο.

Γνωρίζω ότι οι χαρακτήρες του έργου μου, στα «Αξύριστα πηγούνια», δεν θα γίνουν ποτέ φωτεινά παραδείγματα. Θα προτιμούσα να ήταν καλύτεροι. Πιο συμπαθείς. Άλλωστε οι αρχικές μου προθέσεις για την ηθική τους ήταν υψηλότερες από το τελικό αποτέλεσμα. Δεν εννοώ ότι στερούνται παντελώς ηθικών στοιχείων. Συχνά γίνονται συναισθηματικοί και ευσυγκίνητοι με τα προβλήματα των άλλων. Η καλοσύνη, όμως, προϋποθέτει βασικά την ύπαρξη καθαρής συνείδησης. Συστατικό που δεν περισσεύει σε κανέναν. Και πρωτίστως σ’ εμένα. Επομένως, δεν δικαιούμαι να τους κρίνω. Επιπλέον, ποτέ δεν ξεχνώ ότι μεταφέρουν το φορτίο των δικών μου αδιεξόδων. Επί της ουσίας, όμως, αποφεύγω γενικά να κρίνω τους ήρωές μου, γιατί συγγραφικά αδυνατώ να τους βελτιώσω. Κάθε φορά που τους μεταμοσχεύω ηθικά γνωρίσματα, αποδέχονται επιτυχώς το μόσχευμα, αλλά αποκτούν και μεγαλύτερη ικανότητα στην υποκρισία. Γίνονται ανεξέλεγκτοι. Ψεύτες. Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις, η υποκρισία τους γίνεται τόσο απροκάλυπτη, ώστε αγγίζουν το όριο της βλακείας. Τότε, επιτέλους, καταφέρνουν από μόνοι τους και γίνονται, έστω πρόσκαιρα, κάπως αστείοι και συμπαθείς. Και λέω πρόσκαιρα, γιατί η «βλακεία» ποτέ δεν γράφτηκε στη λίστα των αρετών. Παρά την αστεία όψη της, ήταν πάντα η αφετηρία του «κακού».

Αποφεύγω να ορίσω το «κακό» με τη θρησκευτική έννοια, γιατί η μοναδική βεβαιότητα που αποκόμισα στο περιβάλλον που ζω είναι ότι δεν υπάρχει θεός στις επαίσχυντες πράξεις μας. Ίσως να υπάρχει στις μεγάλες στιγμές μας. Στις μικρότητές μας, υπάρχει το χάος. Και μεταξύ των δύο σημείων απλώνεται το λιβάδι όπου καλλιεργούνται οι άπειρες προσωπικές προσδοκίες μας. Εκεί καλλιεργώ κι εγώ τις δικές μου. Διαθέτοντας τη συνείδηση που μου αναλογεί, έχω επίγνωση ότι δεν είμαι διανοούμενος, λόγιος, φιλόσοφος, κριτικός ή θεωρητικός συγγραφέας, αν και από την παιδική μου ηλικία όλες αυτές οι ιδιότητες με γέμιζαν υπαρξιακά ερωτήματα, δημιουργώντας μου την αγωνία για απαντήσεις. Αρκούμαι, στις καλές και στις κακές στιγμές μου, να προμελετώ, επί χάρτου, τα τέλεια εξ αμελείας «εγκλήματά» μας. Ίσως βαθύτερο συγγραφικό μου κίνητρο να είναι η εκδίκηση για το κακό που εισέπραξα, ή η αναζήτηση ελέους για το κακό που διέπραξα.
                       Γ.Τσίρος

σσ.
Ο Γιάννης Τσίρος (από το 1990) ασχολείται με τη συγγραφή κινηματογραφικών σεναρίων και θεατρικών έργων.

(πρώτο 5λεπτο_από την παρουσίαση)
Το νούμερο του στριπτίζ Φως-Μουσική.
Η Γυναίκα χορεύει.
Είναι νέα κι όμορφη (σσ. όπως ήδη αναφέραμε, Ρωσίδα που όμως δεν έχει να κάνει με τις “αέρινες” ξανθές υπάρξεις, αλλά με μια μυώδη γεματούλα).
Το σώμα της λικνίζεται ευλύγιστα (με κινήσεις μαριονέτας θα συμπληρώναμε.
Πλησιάζει τους θαμώνες-θεατές τους αγγίζει. Οι κινήσεις της σαγηνευτικές, άκρως επαγγελματικές. Κάποια στιγμή, αργά, μεθοδικά, αρχίζει να βγάζει τα ρούχα της. Το γδύσιμό της διαρκεί όσο και το μουσικό κομμάτι. (συμπληρώνουμε: κατεβαίνει στο διάδρομο, ανάμεσα στον κόσμο, σέρνεται στο πάτωμα σαν σκουλήκι)
Με το τέλος της μουσικής μένει γυμνή (σσ. με δύο μαύρα Χ πάνω στο στήθος της _υπάρχει και λογοκρισία). Χειροκροτήματα… γυρίζει, πετάει την κυλόττα της
Σκοτάδι…

Η Πιτουλίδου σε ανάρτησή της στο instagram

Νύχτα στο νεκροτομείο _
χασάπικο του εφημερεύοντος νοσοκομείου

Ακούγεται απόμακρος ήχος ασθενοφόρου. Ο Σάββας κι ο Κυριάκος σε υπηρεσία νυχτερινής βάρδιας. Φοράνε ξεκούμπωτες ξεθωριασμένες ρόμπες. Στα πόδια τους υπηρεσιακές παντόφλες. Ο Σάββας κάτω από τη ρόμπα με ντύσιμο προσεγμένο, καθισμένος στο γραφείο, μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, ξεφυλλίζει χαρτιά και πληκτρολογεί. Ο Κυριάκος ντυμένος ατημέλητα, με ρούχα πρόχειρα, κρατά ένα πλαστικό ποτηράκι μιας χρήσης. Πίνει βότκα ασταμάτητα. Κάποια στιγμή πλησιάζει το παραβάν. Τραβά λίγο την κουρτίνα και κοιτάζει το σώμα στο φορείο. Ξεχωρίζει ένα ματωμένο σεντόνια και κόκκινες γόβες.

Σάββας: Υπάρχουν ιστορίες φωτεινές, χαρούμενες, αλλά και κάποιες άλλες ανάποδες και σκοτεινές. Αυτή είναι μια τέτοια ιστορία. Μαύρη. Αν δεν αντέχεις ταχυδρομήσου σπίτι σου, δεν έχει νόημα να τριγυρίζεις σαν νεκρόμυγα πάνω από το φορείο.

Κυριάκος: Προσπαθώ να καταλάβω πώς έφτασαν μέχρι εδώ τα πράματα. (Ξανακλείνει την κουρτίνα)Φτιάχνω μια εικόνα, το μυαλό μου όμως δεν τη χωράει.

Σ.Θα σου δώσω μια εικόνα που να τη χωράει. Γδυνότανε στο στριπτιζάδικο. Μπροστά στον κόσμο. Φτιάχνεις την εικόνα; Όταν έβγαλε όλα τα ρούχα, το νήμα κόπηκε, αυτή κατέρρευσε.

Κ. Έτσι, χωρίς λόγο;

Σ. Ο λόγος είναι ο θάνατος, η αιτία είναι άγνωστη. Φτιάξε τώρα και το φόντο. Οι πελάτες την κοπανήσανε για να μην πάρουν ευθύνη. Οι μπράβοι βάλανε τις άλλες κοπέλες σ’ αυτοκίνητα και τις έδιωξαν βιαστικά, πριν φτάσει τ’ ασθενοφόρο. Έμεινε μόνο τ’ αφεντικό της, να λέει ότι δεν ξέρει τίποτα γι’ αυτήν. Ήταν καινούρια. Δεν θυμόταν, λέει, ούτε τ’ όνομά της.

Κ. Νταβατζίδικη αμνησία.

Σ. Πρόνοια επαγγελματική. Τη φόρτωσε για τα Επείγοντα, κι από κει μας την πακέταραν για το ψυγείο. Αυτή είναι η εικόνα.

Κ. Και την έφεραν έτσι; Γυμνή;

Σ. Την έφεραν όπως κατέρρευσε. Κανένας δεν πλησίαζε κοντά της. Πήγε, λέει, ο κυρ Αργύρης απ’ τ’ ασθενοφόρο και της έριξε ένα σεντόνι. Την έφερε με σειρήνα, αλλά ήταν ήδη αργά. (Συμμαζεύει τα χαρτιά στο γραφείο.) Ακόμα δεν καταχώρισα τα παραπεμπτικά της για τη νεκροψία.

Κ. Και πώς θα καταχωριστεί; Αιτία θανάτου, «άγνωστος»;

Σ. Προς το παρόν. Ο Ιακώβου έχει υποσημείωση για ίχνη καρδιακού επει¬σοδίου. Ό,τι κι αν είναι, θα το δείξει αύριο η νεκροψία. (Πληκτρολογεί) _Παύση

Κ. (Πίνει, αδειάζει το πλαστικό). Ποιος την κατέβασε;

Σ. Ο Μαρινάκης.

Κ. Ο «Μαρινάκης»...

Σ. Λίγο πριν έρθεις.

Κ. Έχει δηλαδή βάρδια απόψε ο Μαρινάκης;

Σ. Εκτάκτως, για την εφημερία.

 

poster στην είσοδο του "μικρού Χορν"

(…)
Το πρωί, όταν σχολάσουμε... θα πας απ’ το Λογιστήριο _Στο Λογιστήριο, ν εξοφληθείς (η αόρατη “κυρία Κονταξή”, που λέγαμε).
Έτσι, ε; Το πρωί θα εξοφληθώ... Τι έχω κάνει, ρε γαμώτο; Τι έχω κάνει; μεγάλο κακό έχω κάνει;
Μόλις τελειώσουμε, το πρωί... καλύτερα να μην ξαναβρεθούμε... Κατάλαβα... (Πίνει). Πόσα είπες πως σου χρωστάω;
Τετρακόσια πενήντα.
Το πρωί που θα ξοφληθώ, θα σε ξοφλήσω...
(Χτυπάει το τηλέφωνο) _ Αποδοχές. Ναι. Ας τους συνοδέψει μέχρι εδώ. Ο Μαρινάκης κατεβάζει τη γυναίκα του «εφτά». Για να αναγνωρίσεις τη σορό, εσύ ή θα πάω εγώ;
Μέχρι το πρωί, είναι ακόμα δίκιά μου η δουλειά. (Μικρή παύση). Ο Κυριάκος πίνει ακόμη μια γουλιά από το πλαστικό του. Σηκώνεται και το πετά στον κάδο. Παίρνει το μπουκάλι, ανοίγει την ιματιοθήκη το βάζει στο ντουλαπάκι, αλλά το αφήνει ανοιχτό. Γυρνά και παίρνει τα κόκκινα παπούτσια από το τραπεζάκι. Επιστρέφει και τα βάζει δίπλα στο μπουκάλι της βότκας. Βγάζει από μια εσωτερική τσέπη της ρόμπας του μια τσατσάρα τα μαλλιά του. Την καθαρίζει και την ξαναβάζει στη θέση της. Τακτοποιεί και κουμπώνει τη ρόμπα του. Βάζει σωστά στη θέση της την καρέκλα και κινείται προς τη δίφυλλη πόρτα των ψυκτοθαλάμων. _ Μου ’χε πει το χωριό της, αλλά το ξέχασα... Έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει πια. Στη θέση του βρίσκεται τώρα μια λίμνη. Τεχνητή λίμνη. Οι κάτοικοι σκορπίσανε στις γύρω πόλεις. Εκείνη ήταν μικρή όταν φύγανε. Πίσω, τα νερά σκεπάσανε όλα τα σπίτια. Αφήσανε μέσα και ποικιλίες ψαριών, για αλιεία. Μια μέρα πριν φύγει για να ’ρθει στην Ελλάδα, πήγανε, λέει, με τον πατέρα της να δουν το βυθισμένο χωριό τους. Νοικιάσανε μια βάρκα κι ανοιχτήκανε στη λίμνη. Τα νερά ήτανε διάφανα... Κοιτάζανε, λέει, κάτω κι ακολουθούσανε τον κεντρικό δρόμο... Εκεί που κάποτε έκαναν περιπάτους... Πλέανε, μέχρι που φτάσανε πάνω απ’ το παλιό τους σπίτι... Το είδανε κάτω, στον βυθό... Από τις πόρτες και τα παράθυρα μπαινοβγαίνανε ψάρια... Το κοιτάζανε, λέει, μέχρι που ο ήλιος γύρισε, κι έγινε το νερό καθρέφτης...
Μικρή παύση. Ο Κυριάκος σπρώχνει τη δίφυλλη πόρτα _βγαίνει. Ο Σάββας μένει μόνος. Σκοτάδι.

4 φωτο από την πρώτη παράσταση στο "Στοά"

Στο ακουστικό _Εισαγωγές; Ανδρέου, από Αποδοχών. Σχετικά :η γυναίκα που έφερε τα μεσάνυχτα ο Αργύρης. Ναι. Γράψε στοιχεία. 
Λεγόταν Ιρίνα Γκριεγκόριεβνα. Είκοσι οκτώ ετών. Ρωσίδα υπήκοος. Πως λεγότανε το χωριό της; _Δεν θυμάμαι...  Δεν είχε άδεια παραμονής. Ήταν παράνομη στη χώρα. Να ειδοποιηθεί η πρεσβεία, για ν’ αποσταλεί η σορός στην πατρίδα της. Θα ετοιμάσω δελτίο για διακομιδή και θα περάσω το πρωί σφραγίσεις. Κατεβάζει το ακουστικό.
Ο Κυριάκος παίρνει απ’ το γραφείο το πλαστικό ποτηράκι, πηγαίνει στην ιματιοθήκη, ανοίγει το ντουλαπάκι «τρία» και βάζει βότκα. Βάλε μου κι εμένα ένα. Ο Κυριάκος τον κοιτάζει. Κι άσε το μπουκάλι έξω. Κάθεται στη δεύτερη καρέκλα. Πίνουν. Μακρά παύση.
Κ. Χθες βράδυ, πριν φύγουμε από το σπίτι, κάθισε στον καθρέφτη άρχισε να βάφει τα χείλια της... Μία ώρα βαφότανε και χτενιζότανε... Δυο τρίχες εδώ, ένα τσουλούφι εκεί... Εγώ είχα ντυθεί και την περίμενα... «Δεν πας κι εσύ ξυριστείς;» μου λέει... «γιατί ’ναι σκληρά τα γένια σου και με τσιμπάνε;» «Ξέρεις πότε σκληραίνουν τα γένια των αντρών» της λέω... «Σκληραίνουνε στην κούραση ... στη στενοχώρια... και στην αγαμία... Εσύ όμως στη ζωή σου έχεις γνωρίσει κυρίως την τρίτη περίπτωση... Τις άλλες δυο, δεν τις καταλαβαίνεις...» Μ’ έβρισε στα ελληνικά, μαλάκα... και την έβρισα στα ρωσικά, μπλιάτκα... Έκλαιγε...
Σ. Να πάρεις το πρωί τη φίλη της, να σου πει πώς λέγανε το χωριό της. Να βρεις όλα τα χαρτιά της. Αλλιώς, απ’ την πρεσβεία δεν θα την παραλάβουν. Και θ’ αναγκαστούμε να τη στείλουμε στα κεντρικά. Στ’ αζήτητα. _Η Ιρίνα δεν είναι ανώνυμη, είναι επώνυμη (σσ.η θλιβερή πόρνη-στριπτιζέζ, μετανάστρια από τη “Ρωσία”)

Αξύριστα Πηγούνια _Μικρό Θέατρο Χορν _Αμερικής 10
Κείμενο: Γιάννης Τσίρος
Σκηνοθεσία: Γιώργος Παλούμπης
Σκηνικά-Κοστούμια: Νατάσσα Παπαστεργίου
Φωτισμός: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Ήχος: Ανδρέας Μιχόπουλος
Διάρκεια: 90λ (χωρίς διάλειμμα)

 _____________________

Το μήνυμα του Γιον Φόσε
για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου:
«Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ταυτόχρονα μοιάζει με όλους τους άλλους ανθρώπους. Η ορατή, εξωτερική μας εμφάνιση είναι διαφορετική από όλων των άλλων φυσικά, αλλά υπάρχει επίσης κάτι μέσα στον καθένα από εμάς που ανήκει μόνο σε αυτό το άτομο — που είναι μόνο αυτό το άτομο. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε το πνεύμα του ή την ψυχή του. Ή αλλιώς, μπορούμε να αποφασίσουμε να μην το χαρακτηρίσουμε καθόλου με λέξεις, απλά να το αφήσουμε ήσυχο.

Αλλά ενώ όλοι μας είμαστε διαφορετικοί μεταξύ μας, είμαστε και όμοιοι. Οι άνθρωποι από κάθε μέρος του κόσμου είναι θεμελιωδώς παρόμοιοι, ανεξάρτητα από τη γλώσσα που μιλάμε, το χρώμα του δέρματός μας, το χρώμα των μαλλιών μας. Αυτό μπορεί να είναι κάπως παράδοξο: ότι είμαστε εντελώς όμοιοι και ταυτόχρονα εντελώς ανόμοιοι. Ίσως ο άνθρωπος να είναι εγγενώς παράδοξος, με τη γεφύρωση του σώματος και της ψυχής μας περιλαμβάνουμε τόσο την πιο γήινη, απτή ύπαρξη όσο και κάτι που υπερβαίνει αυτά τα υλικά, επίγεια όρια.

Η τέχνη, η καλή τέχνη, καταφέρνει με τον υπέροχο τρόπο της να συνδυάζει το εντελώς μοναδικό με το καθολικό. Μας επιτρέπει να κατανοήσουμε το διαφορετικό ‑το ξένο, θα μπορούσαμε να πούμε- ως καθολικό. Με αυτόν τον τρόπο, η τέχνη σπάει τα όρια μεταξύ γλωσσών, γεωγραφικών περιοχών, χωρών. Συγκεντρώνει όχι μόνο τις ατομικές ιδιότητες του καθενός, αλλά και με μια άλλη έννοια, τα ατομικά χαρακτηριστικά κάθε ομάδας ανθρώπων, για παράδειγμα κάθε έθνους.

Η τέχνη το κάνει αυτό όχι ισοπεδώνοντας τις διαφορές και κάνοντας τα πάντα ίδια, αλλά αντίθετα, δείχνοντάς μας τι είναι διαφορετικό από εμάς, άλλο ή ξένο. Κάθε σπουδαία τέχνη περιέχει ακριβώς αυτό: κάτι ξένο, κάτι που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως κι όμως ταυτόχρονα το κατανοούμε κατά κάποιον τρόπο. Περιέχει ένα μυστήριο, ας πούμε. Κάτι που μας γοητεύει και έτσι μας ωθεί πέρα από τα όριά μας και με αυτόν τον τρόπο δημιουργεί την υπέρβαση που κάθε τέχνη πρέπει και να περιέχει μέσα της και να μας οδηγεί σ’ αυτήν.

Δεν γνωρίζω καλύτερο τρόπο για να φέρει κανείς κοντά τα αντίθετα. Αυτή είναι η ακριβώς αντίστροφη προσέγγιση από εκείνη των βίαιων συγκρούσεων που βλέπουμε τόσο πολύ συχνά στον κόσμο, οι οποίες υποκύπτουν στον καταστροφικό πειρασμό να εξοντώσουν οτιδήποτε ξένο, οτιδήποτε μοναδικό και διαφορετικό, συχνά χρησιμοποιώντας τις πιο απάνθρωπες εφευρέσεις που έχει θέσει στη διάθεση μας η τεχνολογία. Υπάρχει τρομοκρατία στον κόσμο. Υπάρχει πόλεμος. Διότι οι άνθρωποι έχουν και μια ζωώδη πλευρά που καθοδηγείται από το ένστικτο να βιώνουν το άλλο, το ξένο, ως απειλή για τη δική τους ύπαρξη και όχι ως ένα συναρπαστικό μυστήριο.

Έτσι εξαφανίζεται η μοναδικότητα ‑οι διαφορές που όλοι μπορούμε να δούμε‑, αφήνοντας πίσω μια συλλογική ομοιομορφία, όπου οτιδήποτε διαφορετικό αποτελεί απειλή που πρέπει να εξαλειφθεί. Αυτό που φαίνεται από έξω ως διαφορά, για παράδειγμα στη θρησκεία ή στην πολιτική ιδεολογία, γίνεται κάτι που πρέπει να κατατροπωθεί και να καταστραφεί.

Ο πόλεμος είναι η μάχη ενάντια σε αυτό που βρίσκεται βαθιά μέσα σε όλους μας: το κάτι μοναδικό. Και είναι επίσης μια μάχη ενάντια στην τέχνη, ενάντια σε αυτό που βρίσκεται βαθιά μέσα σε κάθε τέχνη.

Μίλησα εδώ για την τέχνη γενικά, όχι για το θέατρο ή τη θεατρική γραφή ειδικότερα, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή, όπως είπα, όλη η καλή τέχνη, κατά βάθος, περιστρέφεται γύρω από το ίδιο πράγμα: παίρνει το εντελώς μοναδικό, το εντελώς συγκεκριμένο, και το καθιστά καθολικό. Ενώνει το ιδιαίτερο με το καθολικό μέσω της καλλιτεχνικής του έκφρασης: δεν εξαλείφει την ιδιαιτερότητά του, αλλά την τονίζει, αφήνοντας το ξένο και το άγνωστο να λάμψει ξεκάθαρα.

Ο πόλεμος και η τέχνη είναι αντίθετα, όπως ακριβώς ο πόλεμος και η ειρήνη είναι αντίθετα — είναι τόσο απλό. Η τέχνη είναι ειρήνη».

 

Κώστας Βουτσάς δεν κατάφερε να κρατήσει την υπόσχεση να μείνει μαζί μας μέχρι τα… 110

Τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, 26 Φλεβάρη, από τον θάνατο του αγαπημένου ηθοποιού του κινηματογράφου, του θεάτρου και της τηλεόρασης, του σπουδαίου Κώστα Βουτσά.

ΚΕ ΚΚΕ
Ανακοίνωση για τον θάνατο του Κώστα Βουτσά

Ο Κώστας Βουτσάς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 31 Δεκέμβρη 1931 από γονείς πρόσφυγες, με καταγωγή από τους Επιβάτες της Ανατολικής Θράκης. Το οικογενειακό του επίθετο ήταν Σαββόπουλος, αλλά το «Βουτσάς» επικράτησε από τον παππού του, που έφτιαχνε βαρέλια (βουτσιά). Οι συνθήκες μέσα στις οποίες έζησε τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολες και σκληρές. Ζούσαν σε ένα μικρό άδειο μαγαζί, στον Βύρωνα, του οποίου τη βιτρίνα είχαν καλύψει με χαρτιά για να μην τους βλέπουν οι περαστικοί.

Όταν ο Κώστας ήταν μικρός μετακόμισαν στη Θεσσαλονίκη, εκεί όπου πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Ο πατέρας του ήταν εργάτης οδοποιός και η μητέρα του φρόντιζε το σπίτι. Τα παιδιά της οικογένειας βοηθούσαν να συμπληρωθεί το οικογενειακό εισόδημα κάνοντας διάφορες μικροδουλειές.

Ο πατέρας του, Απόστολος, ήταν μέλος του ΚΚΕ και ο μικρός τότε Κώστας έζησε από πρώτο χέρι τις διώξεις και τα κυνηγητά. Την περίοδο της Κατοχής ο Κώστας Βουτσάς ήταν Αετόπουλο και μοίραζε προκηρύξεις της ΕΠΟΝ και του ΕΑΜ.

Η πρώτη του γνωριμία με το θέατρο έγινε κατά τύχη, όπως έλεγε. «Βρέθηκα τυχαία σε μια κατασκήνωση όπου έπαιζαν θέατρο και άρχισα να παίζω μαζί τους. Και το βράδυ στη Μηχανιώνα έγινε χαμός από τα γέλια». Σπούδασε στη Δραματική Σχολή Τριανταφυλλίδη «Μακεδονικό Ωδείο» της Θεσσαλονίκης, από όπου αποφοίτησε το 1952. Συμμετείχε ως ηθοποιός σε μπουλούκια, για τα οποία είχε πει χαρακτηριστικά ότι με την πειθαρχία τους «με κάνανε θεατρίνο». Η πρώτη του επαγγελματική εμφάνιση στη σκηνή ήταν το 1953 στο «Στρατιωτικό Θέατρο Θεσσαλονίκης», με το έργο «Άνθος του Γιαλού». Την ίδια χρονιά έκανε και την πρώτη κινηματογραφική του εμφάνιση, ως κομπάρσος στην ταινία «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται». Ο πρώτος του κινηματογραφικός ρόλος ήταν στο «Η κυρά μας η μαμή».

Στην Αθήνα ήρθε για μόνιμη εγκατάσταση το 1958, ύστερα από προτροπή της πρωταγωνίστριας του μουσικού θεάτρου Καλής Καλό, και μαζί της εμφανίστηκε στην επιθεώρηση «Πάρε Κόσμε», στο Θέατρο «Περοκέ». Την περίοδο 1964 — 1972 είναι συνθιασάρχης με μεγάλα ονόματα της κωμωδίας, ενώ από το 1972 και μετά συγκροτεί δικούς του θιάσους. Στην 70χρονη καριέρα του έπαιξε σε πάνω από 90 ταινίες, μεταξύ τους: «Ο Κατήφορος» (1961), «Μερικοί το προτιμούν κρύο» (1962), «Ο φίλος μου ο Λευτεράκης» (1963), «Οι κληρονόμοι» (1964), «Ραντεβού στον αέρα» (1965), «Κορίτσια για φίλημα» (1965), «Νύχτα γάμου» (1967). Τη 10ετία του ’80 συμμετέχει σε πολλές βιντεοταινίες, ενώ από το 1973 και μετά εμφανίζεται και σε δεκάδες τηλεοπτικές σειρές. Δεν σταμάτησε ποτέ του να δουλεύει. Φέτος έπαιζε στην παιδική παράσταση «Σταχτοπούτα», στην Παιδική Σκηνή του Θεάτρου «Broadway».

Αεικίνητος και ευρηματικός, δοτικός και πάντα άνθρωπος με όλη τη σημασία της λέξης, χάριζε το γέλιο, γοήτευε το κοινό και τους γύρω του. Ατάκες του όπως το «έχω και κότερο, πάμε μια βόλτα;», «Κατίνα, σαλαμάκι» ή το δικό του εύρημα «φστ μπόινγκ» πέρασαν και επαναλαμβάνονται από γενιά σε γενιά.

Η σχέση του με το ΚΚΕ, που ξεκίνησε από τα παιδικά του χρόνια, κράτησε μια ζωή. Οι οικογενειακές του καταβολές, οι αγώνες του πατέρα του, οι μνήμες του, ο σεβασμός στους αγώνες του λαού μας, τον οδηγούσαν να στηρίζει πάντα το Κόμμα. «Ψηφίζω ΚΚΕ γιατί είναι το μόνο κόμμα που λέει αλήθειες, αλλά και γιατί ο λαός μας θα ησυχάσει μόνο με την εξουσία που προτείνει το ΚΚΕ», είχε δηλώσει στον «Ριζοσπάστη» στις τελευταίες εκλογές του 2019. Αναγνώριζε στο ΚΚΕ τη δύναμη και το δίκιο του λαού, γι’ αυτό και δεν έλειψε ποτέ από το πλευρό του Κόμματος: «Δεν είμαι κομμουνιστής με την ουσιαστική έννοια του όρου, γιατί για να είναι κανείς κομμουνιστής χρειάζεται μεγάλη αφοσίωση, αλλά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, από την πρώτη φορά μέχρι τώρα με περηφάνια ψηφίζω ΚΚΕ».

Η δεκαετία του ΄60 ήταν η περίοδος της καθιέρωσης και της αναγνώρισης. Πρωταγωνιστεί σε θρυλικές κωμωδίες, πραγματοποιώντας σημαντικές ερμηνείες και σημαδεύοντας τους ρόλους που υποδύεται, με το πληθωρικό, μπριόζικο, και φυσικό παίξιμο του, μαζί με το αμίμητο υφολογικό του στυλ …οι καρπαζιές του στον Τζανετάκο και στον Τζεβελέκο δημιουργούν… «σχολή καρπαζιάς», και η σκηνή που τραγουδάει το περίφημο «Φσστ μποινγκ» στο μιούζικαλ «Κάτι να Καίει» προκαλεί πανζουρλισμό στις αίθουσες.

Κάποιοι από τους ρόλους του, που θυμόμαστε όλοι είναι ο μικροαστός στο «Ανθρωπάκι», ο Κωνσταντινοπολίτης μαμάκιας στη «Νύχτα Γάμου», ο τεμπέλης γιος στη «Χαρτοπαίχτρα» ο λαϊκός ποδοσφαιριστής στο «Μια Κυρία στα Μπουζούκια», ο μικροαπατεώνας στον «Γόη», ο Άραβας γιαλαντζί στο «Ξυπόλητος Πρίγκηψ», ο Ράμογλου με το κότερο, στο «Κορίτσια για Φίλημα», αλλά και τόσοι άλλοι.

Παράλληλα, διακρίνεται σε όλα τα είδη του θεάτρου – πρόζα, επιθεώρηση, μιούζικαλ – και καθιερώνεται στη συνείδηση του κοινού ως κορυφαίος νέος Έλληνας κωμικός. Τα έργα «Αγάπη μου Παλιόγρια» του Τσιφόρου (γυρίστηκε και επιτυχημένη ταινία με τον ίδιο και την Ξ. Καλογεροπούλου), «Οι Απάνω και οι Κάτω» των Τσιφόρου-Βασιλειάδη, «Ο Αρχοντοχωριάτης» του Μολιέρου, ήταν κάποιες από τις πιο σημαντικές θεατρικές του επιτυχίες.

Το 1986 ανέβασε στο θέατρο Γκλόρια την παγκόσμια θεατρική επιτυχία «Πούπσι», διασκευασμένη και μεταφρασμένη στα ελληνικά, σπάζοντας τα ταμεία, παθαίνοντας, ωστόσο, οικονομική ζημιά από τα υπέρογκα έξοδα. Την επόμενη χρονιά επανέκαμψε οικονομικά, ανεβάζοντας το έργο «Η γλυκιά Ούτσι» της Μαρίας και Ελένης Παξινού, γνωρίζοντας εκ νέου εισπρακτική επιτυχία.

Ο Κώστας Βουτσάς έβαλε τη σφραγίδα του σε κωμωδίες, οι οποίες απέκτησαν διαχρονική αξία και προβάλλονται αδιάλειπτα από την μικρή οθόνη.
Παρά την πτώση του κινηματογράφου, από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 και μετά, συνέχισε μέχρι το 2018 τις κινηματογραφικές εμφανίσεις του, παράλληλα με τις θεατρικές και τηλεοπτικές του συμμετοχές.

Στις 26 Φεβρουαρίου 2020, ο λατρεμένος μας Κώστας Βουτσάς δεν κατάφερε να κρατήσει την υπόσχεση που μας έδωσε να μείνει κοντά μας μέχρι τα… 110. Έκανε ένα φσσς μπόινγκ στον ουρανό και πήγε να βρει τους υπόλοιπους “μεγάλους” της παρέας.

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας αποχαιρετώντας τον μεγάλο ηθοποιό Κώστα Βουτσά ο οποίος είπε μεταξύ άλλων τα εξής:

«Πολυαγαπημένε μας Κώστα,
Συνήθιζες να λες πως μια μέρα χωρίς γέλιο, είναι μια μέρα χαμένη.
Δυστυχώς μάς είναι αδύνατο αυτές τις μέρες να συμμορφωθούμε μ’ αυτή την προτροπή σου.

Μας φαίνεται πολύ παράξενο όλη η χαρά και το γέλιο που μας χάριζες απλόχερα όχι μόνο από τη σκηνή και την οθόνη, αλλά και σε κάθε μαζί σου ζωντανή επαφή, σήμερα να έχει μετατραπεί σε πόνο και θλίψη.

Δεν μας άφησες και πολλά περιθώρια για να προετοιμαστούμε.
Δεν πέρασε ούτε μήνας από τότε που γελαστός και γεμάτος ζωή ήσουν πάνω στη σκηνή.
Εργαζόσουν ως την τελευταία σου πνοή, γιατί ήξερες πως η εργασία δίνει στον άνθρωπο την ανθρώπινη, την κοινωνική υπόστασή του.
Και πως η εργασία είναι πάλι που τον βοηθά να υψώνεται πάνω από τις στοιχειώδεις ανάγκες του απλά για την επιβίωση.
“Αν θες την υγειά σου, να εργάζεσαι σ’ όλη σου τη ζωή αδιάκοπα”, συμβούλευες σοφά.

Την αγάπη μας, την αγάπη όλου του κόσμου την είχες επάξια κερδίσει.
Η πλατιά αναγνώριση, η δόξα και οι τιμές ποτέ δεν σε παρέσυραν.
Έμεινες απλός, ζεστός, εγκάρδιος, αξιολάτρευτος, μια μεγάλη καρδιά, γεμάτη από το κέφι και τη χαρά εκείνου που γνωρίζει την αξία της ζωής.
Πίστευες πως ο άνθρωπος που έχει ουσία, ο πραγματικά σημαντικός άνθρωπος είναι ταπεινός.
Και πως, εκτός από ταπεινός, είναι και γενναιόδωρος με όλους τους άλλους, ειδικά με αυτούς που υπήρξαν λιγότερο τυχεροί απ’ αυτόν.
Ποτέ δεν ξέχασες τα λόγια της μητέρας σου: “Πρόσεξε να μην αδικήσεις κανέναν, γιατί είσαι γιος κομμουνιστή”.

Γι’ αυτές τις αρετές σου όσοι ζούσαν και δούλευαν μαζί σου, όλοι οι συνεργάτες σου, σε σέβονταν και σε υπεραγαπούσαν.

Ζυμωμένος από νωρίς στα βάσανα της στέρησης, αλλά και στον πόθο και τον αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο, εξέπεμπες όλο εκείνο το ηθικό μεγαλείο των λαϊκών ανθρώπων, την καλοσύνη, τη γνησιότητα των αισθημάτων, την ανθρωπιά.
Και πώς να γίνει αλλιώς; Αφού από τα 10 σου κιόλας χρόνια, εκεί που μπαίνουν οι βάσεις της ανθρώπινης προσωπικότητας, ήσουν Αετόπουλο και μοίραζες προκηρύξεις του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ, που τύπωνε ο κομμουνιστής πατέρας σου.
Τα σκληρά παιδικά σου χρόνια, οι διωγμοί των δικών σου γιατί δεν υποτάχτηκαν, η βιοπάλη για να συμπληρώνεις με δουλειές του ποδαριού τα λιγοστά εισοδήματα της οικογένειάς σου δεν σκλήρυναν την καρδιά σου, που έμεινε ευαίσθητη μέχρι το τέλος.

Αντίθετα, σε όπλισαν με το θάρρος να βάζεις ολοένα και υψηλότερους στόχους στη ζωή σου, με τη δύναμη να υπερνικάς κάθε εμπόδιο.
Όταν στα 21 σου γύρισες από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα, απόφοιτος της Σχολής Θεάτρου του Μακεδονικού Ωδείου, σε είχε ήδη διαλέξει το επάγγελμα.
Σε είχαν ήδη διαλέξει ο κινηματογράφος και το θέατρο.
Στην Αθήνα, μέσα από τη συνεργασία σου με ιερά τέρατα της υποκριτικής τέχνης, ανέδειξες το αστείρευτο και πηγαίο κωμικό ταλέντο σου.

Έγινες δικαιωματικά ο κύριος κληρονόμος της γενιάς του Αυλωνίτη, του Μακρή, του Λογοθετίδη, του Σταυρίδη, του Χατζηχρήστου, του Φωτόπουλου.
Μα δεν βασίστηκες μόνο στο ταλέντο σου.
Πίσω από κάθε επιτυχία σου κρυβόταν μεγάλη προσπάθεια για να κατακτήσεις τη γνώση, κρυβόταν πολλή δουλειά.
“Η κατάκτηση του ρόλου είναι σκληρή και επώδυνη διαδικασία. Όταν βγει το ξίφος, πρέπει να χτυπήσει αποφασιστικά για να φέρει αποτέλεσμα. Έτσι κι ο ηθοποιός, όταν βγει στη σκηνή, πρέπει να γίνει ξίφος…”, έγραψες.
Το μεγάλο κατόρθωμά σου είναι ότι όποιον χαρακτήρα κι αν ερμήνευες, ακόμη και σε απλά, εμπορικά έργα, τον αγαπούσες και τον έκανες να φαντάζει σπουδαίος.

Έπλασες ένα απόλυτα δικό σου, αυθεντικά λαϊκό, ευφάνταστο, πάντα ελεύθερο και πάντα παιχνιδιάρικο υποκριτικό κώδικα, ανοιχτό και πρόσφορο σε όλα τα είδη της κωμωδίας.
Το μεγάλο όμως όπλο της υποκριτικής σου ήταν ότι δεν επαναπαύτηκες.
Είχες την εγρήγορση, επιστράτευες όλο σου το “είναι” σε κάθε ερμηνεία.

Μια διαρκής, καθημερινή αναδημιουργία, έξω από τις ευκολίες και τη ρουτίνα της τυπικής επανάληψης, που σε έκανε να ξεχωρίζεις όχι μόνο με την τέχνη σου, αλλά και με την εντιμότητά σου απέναντι στο κοινό που ζούσε μαζί σου κάθε παράσταση.
Στις θεατρικές σου ερμηνείες δεν έλειψαν και οι κλασσικοί ρόλοι, όπως στις “Σφήκες” του Αριστοφάνη και στον “Αρχοντοχωριάτη” του Μολιέρου.

“Εάν δεν αντέχεις όλα τα είδη του θεάτρου, δεν είσαι ηθοποιός”, έλεγες.

Απόδειξη πως ποτέ σου δεν βολεύτηκες στην τυποποίηση, είναι και το ότι ‑αν και καταξιωμένος ως καρατερίστας κωμικός- δεν απέφυγες τη συμμετοχή σου σε κοινωνικά δράματα, όπως ο “Κατήφορος” και ο “Νόμος 4000”.
Εκεί όμως που φάνηκε όλο το εύρος των δυνατοτήτων και το βάθος της τέχνης σου ήταν στις ταινίες του Βασίλη Βαφέα.
Ειδικά για τον “Έρωτα του Οδυσσέα”, το πιο σπουδαίο δεν είναι ότι τόλμησες, αλλά ότι κατάφερες να αποσπάσεις και βραβείο για τον ρόλο αυτό, δημιουργώντας έναν χαρακτήρα με τον οποίο αναμετρήθηκες για πρώτη φορά στην καριέρα σου.
Πλούσια ήταν και η παρουσία σου σε δεκάδες σειρές της ελληνικής τηλεόρασης.

Είναι γνωστός ο σεβασμός που έδειχνες απέναντι στο κοινό.
Πάντα υποστήριζες πως “η σχέση με το κοινό είναι ανιδιοτελής, δεν έχει κανένα συμφέρον από μένα ένα κοινό που μ’ αγαπάει”.
Γι’ αυτό δεν απέφυγες ποτέ τη ζωντανή επαφή με τον κόσμο μετά την παράσταση, τα αυτόγραφα και τις φωτογραφίες.
Το θεωρούσες αυτονόητη υποχρέωσή σου και ο κόσμος στο ανταπέδιδε με την αγάπη και τον θαυμασμό του.

Αγαπημένε μας Κώστα,
Το μόνο που μας παρηγορεί είναι πως πέρασες μια γεμάτη ζωή.
Μια ζωή με πάθος για την Τέχνη, για τον έρωτα, για τα πρωτοπόρα ιδανικά.
Φρόντιζες να δίνεις «ζωή στα χρόνια σου κι όχι χρόνια στη ζωή».
Γιατί πίστευες πως “η τύχη δεν είναι μόνο για τους τολμηρούς, αλλά και γι’ αυτούς που κάνουν όνειρα”.
Πως “για να ανθήσει ο άνθρωπος θέλει φτερά”.
Δικά σου λόγια όλα αυτά.

Αυτές οι απόψεις σου, η αγωνιστική παράδοση της οικογένειάς σου, του πατέρα, του αδερφού κι εσένα του ίδιου, το χρέος σου απέναντί της, η συνειδητοποίηση της ανισότητας μέσα από τα ίδια σου τα βιώματα, μα πάνω από όλα η πεποίθηση ότι το ιδανικό ενός καλύτερου, δίκαιου κόσμου μπορεί να γίνει πραγματικότητα, είναι που σε έφεραν κοντά στο ΚΚΕ με μια απόφαση ζωής μέχρι το τέλος.
Έλεγες: “Δεν είμαι κομμουνιστής με την ουσιαστική έννοια του όρου, γιατί για να είναι κανείς κομμουνιστής χρειάζεται μεγάλη αφοσίωση, αλλά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, από την πρώτη φορά μέχρι τώρα, με περηφάνια ψηφίζω ΚΚΕ”.

Το στήριξες το ΚΚΕ. Όχι μόνο με την ψήφο σου, αλλά με δηλώσεις και παροτρύνσεις να συστρατευθούν όλοι οι καταπιεσμένοι μαζί του.

Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ ότι σε μια δύσκολη στιγμή, όταν το 2000 διώχθηκε ο “Ριζοσπάστης” με δύο μηνύσεις από τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης, πρόσφερες το θέατρο όπου έπαιζες για να γίνει εκδήλωση συμπαράστασης και με όπλα το χιούμορ και τη σάτιρα έδωσες μαζί μας τη μάχη για τον διωκόμενο “Ριζοσπάστη”.
Παρακολουθώντας αδιάκοπα την πολιτική του κόμματός μας, οι τοποθετήσεις σου ήταν πάντα εύστοχες και επίκαιρες.
Σε θυμόμαστε στις τελευταίες εκλογές να δηλώνεις πως “το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που λέει αλήθειες…”.

2003
«Το ΚΚΕ, αναμφισβήτητα, είναι το πιο ιστορικό κόμμα. Το κόμμα το οποίο αγωνίστηκε σε όλη την πορεία του για το λαό, κόντρα στο κεφάλαιο που καταδυναστεύει τον τόπο. Είναι το κόμμα των αγωνιστών, το κόμμα το οποίο υπηρέτησαν άνθρωποι, που έχυσαν το αίμα τους για μια καλύτερη ζωή. Εύχομαι μέσα από την ψυχή μου να συνεχίσει τους αγώνες και να πετυχαίνει τους στόχους του. Είναι το μόνο κόμμα που μπορεί να ξεσηκώσει το λαό απέναντι στα δύο αυτά κόμματα, να αντιπαλέψει το δικομματισμό. Αυτό το κόμμα πρέπει να το αγαπήσουμε και να το ψηφίσουμε».

Ξέρουμε πως δεν είναι εύκολη η παρηγοριά στους δικούς σου ανθρώπους, στις τρεις κόρες και τους δυο γιους σου, στις γυναίκες της ζωής σου, στη σύζυγό σου Αλίκη Κατσαβού.

Θα λείψεις κι από μας και απ’ όλο τον κόσμο.
Μα όσοι αγαπήθηκαν, πάντα θα ζουν.
Κι εσύ που αγαπήθηκες πολύ, θα είσαι πάντα παρών με το έργο σου, τους ρόλους σου και προπαντός με την ανεπανάληπτη, την αξέχαστη προσωπικότητά σου.
Θα είσαι μαζί μας και στους αγώνες μας τους τωρινούς και τους αυριανούς, καθώς η ζωή θα συνεχίζει την κίνησή της μέχρι ν’ ανθήσει ο άνθρωπος, όπως κι εσύ το ονειρεύτηκες.
Καλό σου ταξίδι».

Αγάπησε τις γυναίκες και τον αγάπησαν κι εκείνες

Ο αιώνιος έφηβος, γενναιόδωρος σύντροφος, εραστής και σύζυγος έζησε και έφυγε από τη ζωή με τη φήμη του «γυναικοκατακτητή», με «αδυναμία στις γυναίκες. Αν και εμφανισιακά δεν ήταν jeune premier από τις πρώτες γυναίκες που έκλεψαν την καρδιά του ήταν η Στέλλα Στρατηγού, για να ακολουθήσει ο θυελλώδης έρωτας με την Σπεράντζα Βρανά και στη συνέχεια ο γάμος –μετά τα «201 καναρίνια» με την Έρρικα Μπρόγιερ και η γέννηση της Σάντρας
Και μετά ο γάμος του με την Θεανώ Παπασπύρου και ακόμα δύο κόρες και ύστερα με την Εύη Καραγιάννη, της οποία τον γιο Άνθιμο μεγάλωσε σαν δικό του παιδί.

Το 2015 ο Κώστας Βουτσάς έκανε σχέση με την κατά 39 χρόνια μικρότερη του Αλίκη Κατσαβού, με την οποία παντρεύτηκε και το 2016 γεννήθηκε ο γιος του Φοίβος για τον οποίο έδειχνε μεγάλη αδυναμία λέγοντας “είμαι και παππούς και πατέρας τώρα. Έχω τέσσερα παιδιά, βάζω και τον Άνθιμο μαζί! Είμαστε πολύ ευτυχισμένοι… εγώ με τις γυναίκες που έχω ζήσει τις αγαπώ”.

Στο γάμο τους κουμπάρα ήταν η παντοτινή του φίλη Μάρθα Καραγιάννη, ενώ παρούσες ήταν και η κόρη του Σάντρα αλλά και η πρώην σύζυγός του Έρρικα Μπρόγιερ.

Στον Κώστα Βουτσά ήταν άγνωστες οι λέξεις “παραίτηση” και “μιζέρια”. Και δεν ήταν πάντα “αστείος”. Μίλησε για την μετεμφυλιακή Ελλάδα, την ακραία φτώχεια και για τις διώξεις που υπέστη ο κομμουνιστής πατέρας του. Αλλά δεν “έπαιξε” ποτέ, μα ποτέ το ρόλο του θύματος. Περίπτωση ανθρώπου – καλλιτέχνη, που έζησε τη ζωή του από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό, ενεργός, ακούραστος, χαμογελαστός και ποτέ επηρμένος.

Τον αποχαιρετάμε με ένα χαμόγελο,
όπως θα ήθελε… (καλό ταξίδι)

Ο Κώστας Βουτσάς «έφυγε» από την ζωή στις 26 Φλεβάρη 2020 σκορπώντας θλίψη σε συγγενείς, φίλους και συναδέλφους, μα και σε σ’ έναν λαό που τον αγάπησε μέσα από τις ερμηνείες του στον κινηματογράφο και το θέατρο.

Εργογραφία ^ Φιλμογραφία

10ετία 1950

·       1953    Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται        

·       1958    Η κυρά μας η μαμή      Σωτήρης

·       1959    Για την αγάπη της βοσκοπούλας         Λάμπρος

10ετία 1960

·       1960    Το αγόρι που αγαπώ   Πέτρος

·       1961    Ο σκληρός άνδρας      Πατάτας

o   Ο κατήφορος   Χαράλαμπος Γκίζας - Μπίσμπιρας

o   Η Αλίκη στο ναυτικό    ναύτης

·       1962    Οι γυναίκες θέλουν ξύλο         Ευθύμιος

o   Ο Θόδωρος και το δίκαννο      Μιχάλης

o   Νόμος 4000     Ρένος Καρανίκας

o   Μερικοί το προτιμούν κρύο... Κλεόπας

o   Η Αθήνα τη νύχτα        ο εαυτός του

o   Αστροναύτες   Πολύκαρπος

·       1963    Ο φίλος μου ο Λευτεράκης      Λευτέρης Τσαμπαρδής / Μπάμπης Ντάβος

o   Η ψεύτρα         Φίλιππας

o   Ζητείται τίμιος Παντελής

o   Ένα κορίτσι για δύο     Άρης - Αριστείδης

o   Εμείς τα μπατιράκια     Παυσανίας

·       1964    Ό,τι θέλει ο λαός          Μιστόκλης

o   Κάτι να καίει     Κλέαρχος

o   Οι κληρονόμοι             Σωτήρης Μιχαλούδης

o   Η χαρτοπαίχτρα           Λάκης Οικονομίδης

·       1965    Το πρόσωπο της ημέρας        Γρηγόρης Μαυροφρύδης

o   Τέντυ μπόι... αγάπη μου          Άρης Ματσακούλιας

o   Ραντεβού στον αέρα    Κώστας Παπαρήγας

o   Όχι,.. κύριε Τζόνσον

o   Κορίτσια για φίλημα     Κώστας Καλιακούδας

o   Ένα έξυπνο έξυπνο... μούτρο             Μάχος - Τηλέμαχος

·       1966    Ξυπόλητος πρίγκηψ    Κώστας Σωτηριάδης

·       1967    Οι θαλασσιές οι χάντρες          Κώστας Πίτουρας [16]

o   Νύχτα Γάμου   Ιάκωβος Ιορδανίδης (Τζακ)

o   Γαμπρός απ' το Λονδίνο          Κώστας Παπαδόπουλος / Τζακ Τέιλορ

·       1968    Το πιο λαμπρό μπουζούκι       Φανούρης Μπρόκολας

o   Ο ψεύτης         Κώστας και Πέτρος Τρανός, ψευτογιατρός Εμπορικού Ναυτικού

o   Μια κυρία στα μπουζούκια      Κώστας Μασούρος

o   Για ποιον χτυπά η... κουδούνα            Κώστας

o   Ο γόης             Μπάμπης Χριστογιαννακοπουλόπουλος

·       1969    Το θύμα           Μιχάλης Κουτσοπέταλος, αγελαδοτρόφος

o   Η Παριζιάνα     πελάτης ξενοδοχείου

o   Ένας άφραγκος Ωνάσης         Αγησίλαος Ωνάσης, υπάλληλος

o   Ο άνθρωπος της καρπαζιάς    Ανέστης Φάκας

o   Το ανθρωπάκι             Ευτύχιος Κοπέογλου

10ετία 1970

·       1970    Εγώ ρεζίλεψα τον Χίτλερ         Γρηγόρης Τσάβος και Υπολοχαγός Von Ruben

o   Ο δασκαλάκος ήταν λεβεντιά   Ευλάμπιος Μαντέκας, ο δάσκαλος

·       1971    Αγάπησα μια πολυθρόνα        Γρηγόρης Καρούζος

o   Πίσω μου σ' έχω σατανά         Οδηγός αυτοκινήτου - κομπάρσος

o   Εθελοντής στον έρωτα            Θωμάς Ραΐζης

·       1972    Ο αντιφασίστας           Νικόλα Μαντζολίνι

o   Επτά χρόνια γάμου      Αλέκος Φωτίου

o   Αγάπη μου παλιόγρια Λουκάς

·       1973    Ο αισιόδοξος   Χρήστος Αντύπας

o   Είκοσι γυναίκες κι εγώ             Κώστας Φιλίππου

o   Τον αράπη κι αν τον πλένεις   Αντώνης Πικραμένος / Μοχάμεντ

o   Ένας τρελός, τρελός αεροπειρατής     Στέφανος Δρακάκης

·       1975    Ο τρομοκράτης            Κώστας Παπακώστας

o   Ένα τανκς... στο κρεβάτι μου Κώστας Παπαδήμας, ψιλικατζής

·       1979    Τζακ ο καβαλάρης       Τζακ

10ετία 1980

·       1980    Ο Κώτσος στην ΕΟΚ   Κώτσος Μπουτρούνας

o   Ο Κώτσος και οι εξωγήινοι      Κώστας Κοντόπουλος - Κρόνιουμ

·       1981    Ο τελευταίος άντρας    Κοσμάς Πρίνος

o   Ο Κώτσος έξω από το ΝΑΤΟ Κώστας (Κώτσος)

·       1982    Αλλαγή και το λουρί της μάνας            Παπαρούνας, Σταύρος, Αρχιμανδρίτης Δωρόθεος, κυρία Δόμενα

·       1983    Σερίφης ο μηχανοφάγος          Γρηγόρης

o   Η δημοκρατία του νέφους

·       1984    Ο έρωτας του Οδυσσέα          Οδυσσέας

·       1985    Τα τούβλα        Κώστας / Κώτσος / Μπίνας

·       1986    Οι Πόντιοι        Κωστίκας Παναΐδης

o   Είναι γάτα ο γιατρός    Τάσος Χατζηκώστας, γιατρός

o   Αγάπησα έναν Πόντιο Κωστίκας Παναΐδης / γιαγιά

o   Ο ιππότης της λακκούβας       Μιχάλης Ανοιχτομάτης

·       1987    Ο δίγαμος        Ανδρέας Δρακόπουλος

o   120 ντεσιμπέλ στο πάρκο με μια μυγοπαγίδα

o   Πολυεθνικός γαμπρός             Οδυσσέας Ιθακήσιος

·       1989    Γρίπη, αγάπη μου        Γεράσιμος

10ετία 1990

·       1990    Γαμπρός με το ζόρι     Χάρης Πρίντζος

o   Η κόκκινη μαργαρίτα   Αλέκος

·       1996    Προς την ελευθερία

·       1999    Κάθε Σάββατο Θανάσης Πάλλας

10ετία 2000

·       2002    Γύρω-γύρω όλοι         

·       2007    Γυναικείες συνωμοσίες            Γιώργος, παππούς

·       2008    Bank bang       Ερμόλαος Οικονόμου

o   Ο γιος του Τσάρλυ      Big John

·       2009    Η νήσος           παππούς Αποστόλης

o   Ο διαχειριστής             κύριος Ισίδωρος

·       10ετία 2010

·       2010    Ρόδα, τσάντα και κοπάνα 5     Πιτ Παράς, λυκειάρχης 

·       2011    Η νήσος 2        παππούς Αποστόλης

o   Πόντιοι νέαν γενεάν     Κωστίκας Παναΐδης

·       2012    Λάρισα Εμπιστευτικό

·       2013    Ακάλυπτος      Σουλτάνος

·       2014    Πέμπτη & 12   

·       2017    Σμύρνη μου αγαπημένη         

·       2018    Μαγικό Δέρμα

Βιντεοταινίες

·       1985    Ο ιππότης της λακκούβας

·       1986    Ο μαφιόζος

o   Ο τρελοξενύχτης

o   Είναι γάτα ο γιατρός

o   Αρέσω και κυκλοφορώ

o   Στους κερατάδες λέμε ναι

·       1987    Πολυεθνικός γαμπρός

o   Ο μαφιόζος

o   Ο κουρδιστός εραστής

·       1988    I love θρανίο

o   Κίμων ο νεόπλουτος

o   Ανδρέα ας πρόσεχες

o   Ανύπαντρος πατέρας

o   Διακοπές του κερατά

o   Ο άνδρας της χρονιάς

o   Καλοκαιρινός εραστής

o   Φωτιά στα μπατζάκια μου

o   Παντρέψτε με κι ας κλαίω

o   Η ζωή αρχίζει στα σαράντα

o   Φάγατε, λιανήσατε, τελειώσατε

o   Πως την λεν τη βαζελίνη τουρκικά

o   Γλυκιά μου Κούτση από το Χαλκούτσι

·       1989    Γρίπη αγάπη μου

o   Ο ερωτιάρης γάτος

o   Ένα αγκάθι στο θρανίο μου

o   Ο υπαλληλάκος πάει στον παράδεισο

·       1990    Γαμπρός με το ζόρι

Τηλεοπτικές Σειρές

·       1973    Βαριετέ            ΥΕΝΕΔ                       

·       1973-1975       Ο Ονειροπαρμένος      Κωστάκης Βουτσάς     Πρωταγωνιστικός Ρόλος

·       1975-1976       Ο άνθρωπός μας

·       1979-1980       Το ημερολόγιο ενός θυρωρού             Βαγγέλης Γαρίδας

·       1980    Η μεγάλη παρέλαση    ΕΡΤ                

·       1985-1986       Ο Ανδροκλής και τα λιοντάρια του       ΕΡΤ2   Ανδροκλής Καρπερός        Πρωταγωνιστικός Ρόλος

·       1986-1987       Ο έρωτας του Οδυσσέα          ΕΡΤ1   Οδυσσέας

·       1987    Κρουαζιέρα στον παράδεισο              

·       1988-1989       Μια βόλτα στο φεγγάρι            ΕΤ2     Κώστας             Πρωταγωνιστικός Ρόλος

·       1990    Ιστορίες χωρίς δάκρυα            ΑΝΤ1              

·       1991-1992       Μπαμπάς και φιλαράκος         Πολύκαρπος    Πρωταγωνιστικός Ρόλος

·       1993-1994       Οι χλιδάτοι       ΕΤ1     πατριάρχης

·       Μια υπέροχη ζωή        MEGA Τορτελίνης

·       2000-2001       Για μια θέση στον ήλιο                         30 επεισόδια

·       2001-2002       Η Φωνή           ΕΤ1                 Πρωταγωνιστικός Ρόλος

·       2003-2004       Αμαρτίες Γονέων         MEGA Πάρης Κουλιανός

·       2004    Όλα στην Ταράτσα      ALPHA            Άγιος Βασίλης             Επεισόδιο: "Τελείωσαν τα θαύματα"

·       2006    Το Κόκκινο Δωμάτιο    MEGA Ευάγγελος Κροκάν      Επεισόδιο: "Το Διαμάντι του Έρωτα"

·       2006-2007       Τυφλόμυγα      ALPHA            Μέντης            Πρωταγωνιστικός Ρόλος

·       2007    Γιούγκερμαν    ΑΝΤ1   Στρατής Σκλαβογιάννης          1 επεισόδιο

·       2008    Άγρια Παιδιά    MEGA Κωνσταντίνος Τσαβούς           Επεισόδιο: "Ο τρόπος των μικρών"

·       2009    Επτά Θανάσιμες Πεθερές        Αρίστος           Επεισόδιο: "Η Νεοδημοκράτισσα Πεθερά"

·       Εργαζόμενη Γυναίκα   ΑΝΤ1   Κώστας Τριανταφύλλου          Επεισόδιο: "Η Αεροσυνοδός"

·       2010    Η Πολυκατοικία           MEGA Κώτσος Παπακαραμήτρος      2 επεισόδια

·       2012-2013       Άσπρα Μπαλόνια        SIGMA            Παππούς Ανδρέας             quest star

·       2012-2014       Με τα παντελόνια κάτω           MEGA Κώστας Χαλκιάς

·       2017    Το σόι σου       ALPHA            Μάριος            Επεισόδιο: "Έρχεται ο Παππούς... Στοπ"

·       2018    Δέκα Μικροί Μήτσοι    ΑΝΤ1               4 επεισόδια

Θεατρικές παραστάσεις

·       1969          Αγάπη μου παλιόγρια

o   Ο Στρατής παραστράτησε

·       1989          Για ψήφου πήδημα

o   Τρελλάντα... Λαμπάντα

·       1990          Πίσω μου σ' έχω... κόρη μου

·       1995          Πρόσεχε την ντουλάπα

·       1996          Αιγαίο... Βαγκέο

·       1998          Ότι πείτε υπουργέ μου

o   Σφήκες

o   Ο Αρχοντοχωριάτης

o   Με τη γυναίκα του φίλου μου

·       1999          Ευρώ... ομελέτα κι έρχεται ΝΑΤΟ

·       2000          Η Σαλώμη φιλούσε υπέροχα

o   Με τη γυναίκα του φίλου μου

o   Σημ...ηττηθήκαμε

·       2001          Εδώ γίνεται της Σοφοκλέους

o   Η παπουτσωμένη Ντόρα

o   Το μαντολίνο του ναυαγού Σημίτη

·       2002          Ο παπάς και το λιβάνι, το Σημίτη θα τρελάνει

·       2003          Πολιτική κουζίνα

·       2006          Μπαμπά, μην ξαναπεθάνεις Παρασκευή

·       2008          Νου Δου Fun Park

·       2012-13     Ο παππούς έχει πίεση

·       2013          SUGAR - Μερικοί το προτιμούν καυτό

o   Ένα Παιδί Μετράει τα Άστρα

·       2014-15     Σμύρνη μου αγαπημένη

·       2016          Το μήλο

·       2017          Ζωή και κότα με χαβίτς και κορκοτά

·       2018          Πανικός στο Υπουργείο

·       2018-19     Χτυποκάρδια στο Θρανίο

·       2019-20     Η Σταχτοπούτα