105+ ΧΡΟΝΙΑ από την ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ: Ο Σοσιαλισμός_Κομμουνισμός αναγκαίος και επίκαιρος απάντηση στον καπιταλιστικό δρόμο που σαπίζει

«Η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Είναι ολοκάθαρο ότι πραγματικά τώρα πια κάθε καθυστέρηση της εξέγερσης ισοδυναμεί με θάνατο (…)
Η υπόθεση πρέπει να κριθεί το δίχως άλλο σήμερα το βράδυ ή τη νύχτα.
Η ιστορία δεν θα συγχωρήσει την καθυστέρηση στους επαναστάτες που θα μπορούσαν να νικήσουν σήμερα (και σίγουρα θα κινήσουν), αλλά θα κινδύνευαν να χάσουν πολλά αύριο, θα κινδύνευαν να τα χάσουν όλα (…)
Η κυβέρνηση κλονίζεται. Πρέπει να την αποτελειώσουμε με κάθε θυσία!
Η καθυστέρηση της δράσης ισοδυναμεί με θάνατο».

                Β.Ι. Ουλιάνοφ (Λένιν)

7 Νοέμβρη (25 Οκτώβρη με το παλιό ημερολόγιο) η εξέγερση, που είχε ξεσπάσει στην Πετρούπολη την προηγούμενη μέρα, αναπτύσσεται γοργά. Μόνο τα Χειμερινά Ανάκτορα (όπου βρίσκονταν τα μέλη της Προσωρινής Κυβέρνησης), το Γενικό Επιτελείο, το ανάκτορο Μαρίινσκι και ελάχιστα άλλα σημεία στο κέντρο της πόλης έμεναν ακόμη στα χέρια των αστικών δυνάμεων. Επαναστατικές εκδηλώσεις είχαν ξεσπάσει επίσης ταυτόχρονα στη Μόσχα, το Μινσκ, τη Κροστάνδη, κ.α.

Στις 10 το πρωί η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή δημοσιεύει διάγγελμα του Β. Ι. Λένιν με τίτλο «Προς τους πολίτες της Ρωσίας!», με το οποίο αναγγέλλει τη νικηφόρα πορεία της Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Το ίδιο πρωί ο Λένιν μιλάει στην Ολομέλεια του Σοβιέτ της Πετρούπολης και δηλώνει πως η Επανάσταση πραγματοποιήθηκε.

🎈 Εκδηλώσεις τιμής και μνήμης στην καπιταλιστική Ρωσία

Το βράδυ στις 11 παρά είκοσι, άρχισε στο Σμόλνι τις εργασίες του το 2^ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών. Κατά την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου ήταν παρόντες 649 αντιπρόσωποι, από τους οποίους 390 μπολσεβίκοι, 160 εσέροι, 72 μενσεβίκοι, κ.λπ. Οι μενσεβίκοι, οι δεξιοί εσέροι και οι υπόλοιπες δυνάμεις του συμβιβασμού, όταν πείστηκαν ότι η πλειοψηφία των συνέδρων ήταν με το μέρος των μπολσεβίκων, εγκατέλειψαν επιδεικτικά τη συνεδρίαση.

Οι δυνάμεις της επανάστασης ωστόσο προήλαυναν ακάθεκτες. Ήδη στη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου οι επαναστατημένοι εργάτες εφορμούσαν στα Χειμερινά Ανάκτορα τα οποία και κατέλαβαν, καταλύοντας έτσι τη Προσωρινή Κυβέρνηση.

Η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση
άρχιζε τη νικηφόρα πορεία της…

Η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση υπήρξε το μεγαλύτερο κοσμοϊστορικό γεγονός στον 20^ό αιώνα, που άνοιξε το δρόμο για το πέρασμα της κοινωνικής εξέλιξης στην ανώτερη βαθμίδα της, το σοσιαλισμό, με προοπτική την αταξική κομμουνιστική κοινωνία. Που ενσάρκωσε τα όνειρα και τους πόθους «των κολασμένων της Γης» για την έφοδο στο δικό τους ουρανό. Ο Κόκκινος Οκτώβρης έγινε σταθμός και εφαλτήριο της δράσης και της τεράστιας προσπάθειας εκατομμυρίων απλών ανθρώπων του μόχθου, για την κατάργηση της ταξικής εκμετάλλευσης.
Ήταν το δημιούργημα της οργανωμένης πολιτικής πάλης των λαϊκών μαζών, με ηγετική δύναμη την εργατική τάξη, που, με επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα, επιβεβαίωνε ότι η ανθρωπότητα μπήκε σε νέα ιστορική εποχή. Αυτήν, που, από τις αρχές του 20^ού αιώνα, φανέρωσε πως ο καπιταλισμός είναι ιστορικά ξεπερασμένος ως κοινωνικοοικονομικό σύστημα που μπορεί να κινεί τις κοινωνικές εξελίξεις προς την πρόοδο, γι’ αυτό και χρειάζεται αντικατάσταση περιμένοντας το νεκροθάφτη του.

Η νίκη του Οκτώβρη όμως δεν ήρθε ξαφνικά.
Είχε προηγηθεί μια πολυετής και σύνθετη προσπάθεια θεωρητικής, πολιτικής και πρακτικής επαναστατικής δράσης του μπολσεβίκικου Κόμματος.

Εξάλλου, καθοριστικής σημασίας για τη νίκη της Επανάστασης ήταν η επεξεργασία και ανάπτυξη της πολιτικής γραμμής των μπολσεβίκων, με επικεφαλής τον Λένιν, όλη την κρίσιμη περίοδο από τον Φλεβάρη του 1917, που ανατράπηκε ο τσαρισμός, μέχρι τον Οκτώβρη.
Η περίοδος αυτή, μέσα και από τα έργα του Λένιν, αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα, μέσα από το οποίο αναδεικνύεται η ικανότητα διαμόρφωσης επαναστατικής πολιτικής, η διεξαγωγή της διαπάλης με την αστική τάξη, τους ελιγμούς της, αλλά και τις δυνάμεις που ωθούν στον συμβιβασμό, με σταθερή πυξίδα την πάλη για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας.

Τη νύχτα ο Λένιν έφτασε στο Σμόλνι αναλαμβάνοντας την καθοδήγηση της εξέγερσης.
Ο μπολσεβίκος Β. Αντόνοφ — Οφσέενκο, ένας από τους καθοδηγητές της στρατιωτικής εφόδου στα Χειμερινά Ανάκτορα, αναφέρει σε μια γλαφυρή αφήγηση: «Στο άλλο δωμάτιο βρίσκουμε μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων, που παρίσταναν την Προσωρινή Κυβέρνηση. Κάθονται γύρω από ένα τραπέζι και μοιάζουν μ’ έναν τρεμουλιαστό γκριζόχρωμο λεκέ. “Στο όνομα της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής σας συλλαμβάνω!” τους δηλώνω. Οι πρώην υπουργοί παραδίδουν τα έγγραφα και τα όπλα που τους απόμειναν. Η Προσωρινή Κυβέρνηση δεν υπάρχει πια»…

Οι λενινιστικές επεξεργασίες
που άνοιξαν το δρόμο για τη νίκη

Πριν από 105+ χρόνια ο κόσμος συγκλονίστηκε από τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Η νίκη του Οκτώβρη δεν ήρθε ξαφνικά. Είχε προηγηθεί μια πολυετής και σύνθετη προσπάθεια θεωρητικής, πολιτικής και πρακτικής επαναστατικής δράσης του μπολσεβίκικου Κόμματος.

Εξάλλου, καθοριστικής σημασίας για τη νίκη της Επανάστασης ήταν η επεξεργασία και ανάπτυξη της πολιτικής γραμμής των μπολσεβίκων, με επικεφαλής τον Λένιν, όλη την κρίσιμη περίοδο από τον Φλεβάρη του 1917, που ανατράπηκε ο τσαρισμός, μέχρι τον Οκτώβρη. Η περίοδος αυτή, μέσα και από τα έργα του Λένιν, αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα, μέσα από το οποίο αναδεικνύεται η ικανότητα διαμόρφωσης επαναστατικής πολιτικής, η διεξαγωγή της διαπάλης με την αστική τάξη, τους ελιγμούς της, αλλά και τις δυνάμεις που ωθούν στον συμβιβασμό, με σταθερή πυξίδα την πάλη για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας.

Τηλεγράφημα προς τους μπολσεβίκους που φεύγουν για τη Ρωσία
6 (19) Μάρτη 1917
«Η τακτική μας: πλήρης δυσπιστία, καμία υποστήριξη στη νέα κυβέρνηση, ιδιαίτερα υποπτευόμαστε τον Κέρενσκι, εξοπλισμός του προλεταριάτου - μοναδική εγγύηση, άμεσες εκλογές Δούμας στην Πετρούπολη, καμία προσέγγιση με άλλα κόμματα. Τηλεγραφήστε το στην Πετρούπολη.¹
                                  Ουλιάνοφ»

Αυτές τις σύντομες οδηγίες τηλεγράφησε ο Λένιν από τη Ζυρίχη προς τους μπολσεβίκους που ετοιμαζόντουσαν να περάσουν από τη Στοκχόλμη στην επαναστατημένη Πετρούπολη λίγες μέρες μετά το ξέσπασμα της επανάστασης του Φλεβάρη, το γκρέμισμα του τσαρισμού και τον σχηματισμό στις αρχές Μάρτη της λεγόμενης Προσωρινής Κυβέρνησης, με επικεφαλής αρχικά τον πρίγκιπα Λβοφ και στη συνέχεια τον εσέρο Α. Κέρενσκι.

Στις συνοπτικές αυτές οδηγίες βλέπουμε ήδη να διατυπώνονται δύο βασικές κατευθύνσεις που θα παίξουν κρίσιμο ρόλο στο δρόμο προς τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης: Η στάση πλήρους δυσπιστίας και καμίας υποστήριξης προς την αστική Προσωρινή Κυβέρνηση που συγκροτήθηκε και - στον αντίποδα - η πλήρης υποστήριξη στη μαζική επαναστατική δράση του προλεταριάτου, που αποτυπωνόταν εκείνη την περίοδο στη δράση των επαναστατημένων Σοβιέτ εργατών και στρατιωτών.

Όταν, στις αρχές Απρίλη, ο Λένιν έφτασε στην επαναστατημένη Πετρούπολη, διατύπωσε τις περιβόητες «Θέσεις του Απρίλη». Οι «Θέσεις του Απρίλη» με την ανάλυση του Λένιν και τον νέο τρόπο τοποθέτησης των προβλημάτων κατέπληξαν πολλούς, ακόμη και στελέχη των μπολσεβίκων. «Να ρίξουμε ξύδι και χολή στο γλυκό νεράκι της επαναστατικής λογοκοπίας», σημείωνε ο Λένιν χαρακτηριστικά.

Ουσιαστικά ο Λένιν εισηγήθηκε ένα σύνολο θέσεων που αποτελούσαν πλαίσιο για την ανασυγκρότηση του επαναστατικού εργατικού κινήματος σε νέα βάση και διαμόρφωνε τη στρατηγική του Κόμματος των Μπολσεβίκων με τη νίκη της επανάστασης του Φλεβάρη. Οι «Θέσεις του Απρίλη» καλούσαν σε πλήρη διαχωρισμό και ανεξαρτησία του επαναστατικού εργατικού κινήματος από το παλιό οπορτουνιστικό σοσιαλδημοκρατικό ρεύμα, σε καμία παροχή στήριξης προς την Προσωρινή Κυβέρνηση και σε συνέχιση της επαναστατικής δραστηριότητας των μαζών με στόχο την εργατική εξουσία. Το καθήκον που μπήκε στην ημερήσια διάταξη ήταν αυτό της προετοιμασίας για τη σοσιαλιστική - προλεταριακή επανάσταση.

Τα καθήκοντα του προλεταριάτου στην τωρινή επανάσταση
4-5 (17-18) Απρίλη 1917

Επειδή έφτασα στην Πετρούπολη μόλις τη νύχτα στις 3 Απρίλη, δεν μπορούσα, φυσικά, να κάνω εισήγηση στη συγκέντρωση στις 4 Απρίλη για τα καθήκοντα του προλεταριάτου, παρά μόνο εξ ονόματός μου, με την επιφύλαξη ότι δεν είμαι αρκετά προετοιμασμένος. (...) Δημοσιεύω τις προσωπικές μου αυτές Θέσεις, συνοδεύοντάς τις μόνο με πολύ σύντομες επεξηγηματικές παρατηρήσεις (...)

1. Στη στάση μας απέναντι στον πόλεμο, που από την πλευρά της Ρωσίας και με τη νέα κυβέρνηση του Λβοφ και Σία παραμένει αναμφισβήτητα ληστρικός, ιμπεριαλιστικός πόλεμος, εξαιτίας του καπιταλιστικού χαρακτήρα αυτής της κυβέρνησης, είναι απαράδεκτες και οι παραμικρές παραχωρήσεις στον «επαναστατικό αμυνιτισμό». Για έναν επαναστατικό πόλεμο, που πραγματικά δικαιολογεί τον επαναστατικό αμυνιτισμό, το συνειδητό προλεταριάτο μπορεί να συμφωνήσει μόνο με τον όρο:

α) Περάσματος της εξουσίας στα χέρια του προλεταριάτου και των πιο φτωχών τμημάτων της αγροτιάς που κλίνουν προς αυτό. β) Παραίτησης από όλες τις προσαρτήσεις στην πράξη και όχι στα λόγια. γ) Ολοκληρωτικής ρήξης στην πράξη με όλα τα συμφέροντα του κεφαλαίου.

Παίρνοντας υπόψη την αναμφισβήτητη καλοπιστία των πλατιών στρωμάτων των μαζικών εκπροσώπων του επαναστατικού αμυνιτισμού, που παραδέχονται τον πόλεμο μόνο από ανάγκη και όχι χάρη των κατακτήσεων, παίρνοντας υπόψη την εξαπάτησή τους από την αστική τάξη, πρέπει να τους εξηγούμε το λάθος τους πολύ διεξοδικά, επίμονα και υπομονετικά, να τους εξηγούμε την αδιάρρηκτη σύνδεση του κεφαλαίου με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, να τους αποδείχνουμε ότι χωρίς την ανατροπή του κεφαλαίου ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει με μια ειρήνη αληθινά δημοκρατική, όχι εξαναγκαστική.

Οργάνωση της πιο πλατιάς προπαγάνδας αυτής της άποψης στον μάχιμο στρατό. Συναδέλφωση.

2. Η ιδιομορφία της σημερινής στιγμής στη Ρωσία βρίσκεται στο πέρασμα από το πρώτο στάδιο της επανάστασης που έδωσε την εξουσία στην αστική τάξη, εξαιτίας της ανεπαρκούς συνειδητότητας και οργάνωσης του προλεταριάτου, στο δεύτερο στάδιό της που πρέπει να δώσει την εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου και των φτωχών στρωμάτων της αγροτιάς.

Το πέρασμα αυτό χαρακτηρίζεται, από το ένα μέρος, από ένα μέγιστο όριο νομιμότητας (από όλες τις εμπόλεμες χώρες η Ρωσία είναι σήμερα η πιο ελεύθερη χώρα στον κόσμο), από το άλλο μέρος, από την έλλειψη βίας πάνω στις μάζες και, τέλος, η ανεπίγνωστα καλόπιστη στάση των μαζών απέναντι στην κυβέρνηση των καπιταλιστών, των χειρότερων εχθρών της ειρήνης και του σοσιαλισμού.

Η ιδιομορφία αυτή απαιτεί από μας ικανότητα προσαρμογής στις ιδιαίτερες συνθήκες της κομματικής δουλειάς μέσα στις πρωτάκουστα πλατιές μάζες του προλεταριάτου, που μόλις τώρα ξύπνησαν στην πολιτική ζωή.

3. Καμιά υποστήριξη στην Προσωρινή Κυβέρνηση, να εξηγούμε ότι είναι πέρα για πέρα ψεύτικες όλες οι υποσχέσεις της, ιδιαίτερα η υπόσχεση για παραίτηση από τις προσαρτήσεις. Ξεσκέπασμα, αντί της απαράδεκτης «απαίτησης» - που σπέρνει αυταπάτες - να πάψει η κυβέρνηση αυτή, κυβέρνηση καπιταλιστών, να είναι ιμπεριαλιστική.

4. Αναγνώριση του γεγονότος ότι στα περισσότερα Σοβιέτ των εργατών βουλευτών το κόμμα μας είναι μειοψηφία, και για την ώρα αποτελεί αδύνατη μειοψηφία απέναντι στο συνασπισμό όλων των μικροαστικών, οπορτουνιστικών στοιχείων, που βρίσκονται κάτω από την επιρροή της αστικής τάξης και που διοχετεύουν την επιρροή της στο προλεταριάτο. (...)

Να εξηγήσουμε στις μάζες ότι το Σοβιέτ των εργατών βουλευτών είναι η μόνη δυνατή μορφή επαναστατικής κυβέρνησης και ότι γι' αυτό, όσο η κυβέρνηση αυτή θα βρίσκεται κάτω από την επιρροή της αστικής τάξης, το καθήκον μας μπορεί να είναι μόνο η υπομονετική, συστηματική, επίμονη και προσαρμοσμένη στις πρακτικές ιδιαίτερα ανάγκες των μαζών, εξήγηση των λαθών της τακτικής τους. (...)

5. Όχι κοινοβουλευτική δημοκρατία - επιστροφή από τα Σοβιέτ των εργατών βουλευτών σ' αυτή θα ήταν βήμα προς τα πίσω - αλλά δημοκρατία των Σοβιέτ των εργατών, των εργατών γης και των αγροτών βουλευτών σε όλη τη χώρα, από τα κάτω ως τα πάνω. (...)

6. Στο αγροτικό πρόγραμμα μεταφορά του κέντρου βάρους στα Σοβιέτ των βουλευτών εργατών γης. Εθνικοποίηση όλων των γαιών της χώρας, διάθεση γης από τα τοπικά Σοβιέτ των εργατών γης και των αγροτών βουλευτών. Συγκρότηση Σοβιέτ βουλευτών από τους φτωχούς αγρότες. Δημιουργία από κάθε μεγάλο κτήμα (με έκταση από 100 έως 300 περίπου ντεσιατίνες, ανάλογα με τις τοπικές και άλλες συνθήκες και κατά την κρίση των τοπικών οργάνων) ενός υποδειγματικού νοικοκυριού κάτω από τον έλεγχο του Σοβιέτ των βουλευτών εργατών γης και για λογαριασμό της κοινωνίας.

7. Άμεση συγχώνευση όλων των τραπεζών της χώρας σε μια πανεθνική τράπεζα και άσκηση ελέγχου πάνω σ' αυτήν από την πλευρά του Σοβιέτ των εργατών βουλευτών.

8. Οχι «εφαρμογή» του σοσιαλισμού σαν άμεσο καθήκον μας, αλλά πέρασμα αμέσως μόνο στον έλεγχο της κοινωνικής παραγωγής και της διανομής των προϊόντων από μέρους του Σοβιέτ των εργατών βουλευτών.(...)²

Η στάση απέναντι στην Προσωρινή Κυβέρνηση και η διαπάλη με τη συμβιβαστική πολιτική που ακολουθούσαν οι εσέροι και οι μενσεβίκοι (που πλειοψηφούσαν σε εκείνη τη φάση στα Σοβιέτ) αποτέλεσαν κομβικά στοιχεία στην πολιτική γραμμή των μπολσεβίκων όλη την περίοδο μέχρι και τον Οκτώβρη.

Στις 26 του Απρίλη η Προσωρινή Κυβέρνηση εξέδωσε την έκκληση «Για την κυβέρνηση συνασπισμού». Οι εσέροι και οι μενσεβίκοι, μετά την υποστήριξη που παρείχαν στην Προσωρινή Κυβέρνηση μέσω των Σοβιέτ, αποφάσισαν τελικά τον Μάη να μπουν στη σύνθεσή της αναλαμβάνοντας υπουργικές θέσεις.

Η συμμετοχή στην κυβέρνηση παρουσιάστηκε από τους εκπροσώπους των εσέρων και των μενσεβίκων (οι οποίοι υπενθυμίζουμε ότι χαρακτηρίζονταν «σοσιαλιστικά» κόμματα) ως σύμφωνη με τους όρους του Συνεδρίου του Αμστερνταμ της Β' Διεθνούς, που επέτρεπε την είσοδο σοσιαλιστών σε αστική κυβέρνηση σε «εξαιρετικές» περιπτώσεις.

Οι μπολσεβίκοι ξεσκέπασαν τον ρόλο των εσέρων και των μενσεβίκων, όξυναν τη διαπάλη και τη διαφωτιστική δουλειά μέσα στην εργατική τάξη.

Υποστηρικτές του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος συμμετέχουν στην τελετή μνήμης στο Μαυσωλείο του Λένιν στην Κόκκινη Πλατεία και στο μνημείο των Ηρώων της Επανάστασης στα τείχη του Κρεμλίνου στη Μόσχα.
Ρωσία - 7 Νοεμβρίου 2021 γιορτασμός της 104ης επετείου της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917 Φωτο AFP

Τα διδάγματα της επανάστασης μας
(γράφτηκε τέλη Ιούλη 1917)

«Οι καπιταλιστές, καλύτερα οργανωμένοι, πιο έμπειροι στο έργο της ταξικής πάλης και της πολιτικής, διδάχτηκαν πιο γρήγορα απ΄ τους άλλους. Βλέποντας ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να κρατηθεί, κατέφυγαν σε μια μέθοδο, που μετά το 1848 την εφάρμοζαν ολόκληρες δεκαετίες οι καπιταλιστές των άλλων χωρών για να ξεγελούν, να διαιρούν και να αδυνατίζουν τους εργάτες. Η μέθοδος αυτή είναι η λεγόμενη κυβέρνηση ''συνασπισμού'', δηλαδή μια κοινή, ενωμένη κυβέρνηση, αποτελούμενη από την αστική τάξη και τους λιποτάκτες του σοσιαλισμού. (...) Οι ''σοσιαλιστές'' ηγέτες, μπαίνοντας στην κυβέρνηση της αστικής τάξης, αποδείχνονται κατά κανόνα ανδρείκελα, μαριονέτες, προκάλυμμα για τους καπιταλιστές, όργανο εξαπάτησης των εργατών».³

Είναι χαρακτηριστικές αποφάσεις που, μέσα και από την παρέμβαση των μπολσεβίκων, πάρθηκαν σε διάφορα εργοστάσια, ξεσκεπάζοντας τη συμμετοχή των «σοσιαλιστικών κομμάτων» στην κυβέρνηση και που απαιτούσαν να περάσει η εξουσία στα Σοβιέτ⁴:

Απόφαση διαμαρτυρίας των εργατών του εργοστασίου Τσέσερ ενάντια στο σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού
Εμείς, οι εργάτες του εργοστασίου του Τσέσερ, θεωρούμε την προσχώρηση των σοσιαλιστικών στοιχείων στην κυβέρνηση συνασπισμού επιζήμια για το προλεταριάτο και την αγροτιά, γιατί η συμμετοχή σ' αυτήν θα καταστείλει την ταξική πολιτική μας και θα δυναμώσει το στρατόπεδο της αστικής τάξης, επιρρίπτοντας μέρος της ευθύνης, που προέρχεται από την εξωτερική και εσωτερική πολιτική της αστικής τάξης, στο προλεταριάτο.

Απόφαση διαμαρτυρίας των εργατών των «Ενωμένων Εργοστασίων Καλωδίων»
Εμείς, οι εργάτες και υπάλληλοι των «Ενωμένων Εργοστασίων Καλωδίων», στη γενική μας συνέλευση στις 3 του Μάη, όπου πήραν μέρος 2.500 άτομα, αφού ακούσαμε τους εκπροσώπους του Κεντρικού Σοβιέτ σχετικά με την επιθυμία της Προσωρινής Κυβέρνησης και της πλειοψηφίας του Σοβιέτ να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού που να έχει την εμπιστοσύνη του λαού, αποφασίσαμε να εκφράσουμε αρνητική στάση απέναντι στην κυβέρνηση συνασπισμού, που αποτελεί προπέτασμα. Για τις ενέργειες της αστικής κυβέρνησης· απαιτούμε την παράδοση της εξουσίας, ολοκληρωτικά, στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών Αντιπροσώπων.

Τους μήνες που ακολούθησαν, ο αγώνας ενάντια στην Προσωρινή Κυβέρνηση κλιμακώθηκε και πέρασε από διάφορες φάσεις.

• Κρίσιμη καμπή αποτέλεσε το καλοκαίρι του 1917. Στις 4 Ιούλη πραγματοποιήθηκε μεγαλειώδης διαδήλωση στην Πετρούπολη, στην οποία συμμετείχαν 500 χιλιάδες εργάτες, στρατιώτες και ναύτες. Με τις διαδηλώσεις να έχουν χαρακτηριστεί «μπολσεβίκικη συνωμοσία» και «ανταρσία», στρατιωτικά τμήματα πιστά στην Προσωρινή Κυβέρνηση χτύπησαν τους διαδηλωτές. Σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν περισσότερα από 400 άτομα, ενώ η Πετρούπολη κηρύχτηκε σε κατάσταση πολιορκίας.
• Στις 8 Ιούλη η Προσωρινή Κυβέρνηση αναδιοργανώθηκε με νέα σύνθεση, στην οποία πρωθυπουργός ανέλαβε ο Α. Κέρενσκι. Εξαπολύθηκαν διώξεις απέναντι στους μπολσεβίκους, ενώ εκδόθηκε διαταγή σύλληψης του Λένιν, ο οποίος πέρασε στην παρανομία και μετακινήθηκε με απόφαση του Κόμματος.
• Μετά τα γεγονότα του Ιούλη η αντεπανάσταση αποθρασύνθηκε περισσότερο. Τον Αύγουστο εκδηλώθηκε απόπειρα αντεπαναστατικού πραξικοπήματος από τον στρατηγό Λ. Κορνίλοφ. Ο κίνδυνος που απειλούσε την επανάσταση ξεσήκωσε τις λαϊκές μάζες, επικεφαλής των οποίων μπήκε το μπολσεβίκικο κόμμα. Οι μπολσεβίκοι κατόρθωσαν όχι μόνο να δώσουν παλλαϊκή έκταση στον αγώνα κατά του Κορνίλοφ, αλλά και να ξεσκεπάσουν ολόπλευρα τον Κέρενσκι σαν καλυμμένο κορνιλοφικό, που εφάρμοζε το ίδιο επίσης αντεπαναστατικό πρόγραμμα με άλλα μέσα.
• Ο αγώνας ενάντια στον Κορνίλοφ αποτέλεσε σημαντική καμπή, καθώς ισχυροποίησε την επιρροή του μπολσεβίκικου κόμματος. Στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές Σεπτέμβρη αρχίζει να αλλάζει ο συσχετισμός στα Σοβιέτ υπέρ των μπολσεβίκων.
• Από τον Σεπτέμβρη, με βάση και τις συνθήκες που έχουν πια διαμορφωθεί, ο Λένιν με αποφασιστικότητα θέτει την άμεση προετοιμασία του Κόμματος. Στις 29 Σεπτέμβρη προειδοποιεί: «Η κρίση ωρίμασε. Ολόκληρο το μέλλον της ρωσικής επανάστασης παίζεται κορώνα - γράμματα. Κρίνεται η τιμή ολόκληρου του μπολσεβίκικου κόμματος».⁵
• Στις 10 του Οκτώβρη, σε μια ιστορική συνεδρίαση της ΚΕ των Μπολσεβίκων με την παρουσία του Λένιν, επικυρώθηκε η απόφαση να προετοιμαστεί αμέσως όλο το Κόμμα για την ένοπλη εξέγερση.

Οι μπολσεβίκοι προχώρησαν σε συγκρότηση στρατιωτικού επαναστατικού κέντρου υπό την ευθύνη της ΚΕ (στο οποίο συμμετέχουν μέλη της ΚΕ όπως οι Ι. Β. Στάλιν, Α. Μπουμπνόφ, Γ. Σβερντλόφ, Μ. Ουρίτσκι κ.ά.), ενώ επίσης συγκροτούν Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή (ΣΕΕ) μέσα στο πλαίσιο του Σοβιέτ της Πετρούπολης. Η ΣΕΕ θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία, συγκέντρωση, συντονισμό και καθοδήγηση των δυνάμεων για την ένοπλη εξέγερση. Στέλνει σε όλες τις μονάδες επιτρόπους, ώστε τα στρατεύματα να υπακούν σε εκείνη και όχι στην Προσωρινή Κυβέρνηση.
Το βράδυ της 24ης Οκτώβρη ο Λένιν απευθύνεται με ένα αποφασιστικό γράμμα προς τα μέλη της ΚΕ, καλώντας το Κόμμα να περάσει σε άμεση δράση.

Δείτε επίσης
🔴 104 χρόνια από τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση
🔴 Εκδηλώσεις τιμής και μνήμης στην καπιταλιστική Ρωσία
Η μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση 104 χρόνια μετά φωτίζει τις λεωφόρους του μέλλοντος 📽️ 🎬 📸

Σημειώσεις:

1. Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τ. 31, σ. 7
2. Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τ. 31. σ. 113-118
3. Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τ. 34, σ. 63
4. Παρουσιάζονται, μαζί και με άλλα σχετικά υλικά, στο βιβλίο «1917 - Η πορεία προς την Οκτωβριανή Επανάσταση από μήνα σε μήνα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή».
5. Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τ. 34, σ. 280
6. Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τ. 34, σ. 435-436
7. «Η πορεία προς την Οκτωβριανή Επανάσταση από μήνα σε μήνα», «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2017, σ. 216-217

 

 

 

Η μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση 104 χρόνια μετά φωτίζει τις λεωφόρους του μέλλοντος 📽️ 🎬 📸

 

Το χρονικό της Επανάστασης

25-Οκτ-1917: Η νίκη της ένοπλης εξέγερσης, η διακήρυξη για την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου

• Στη 1.25 τη νύχτα της 25ης Οκτώβρη τμήμα ναυτών, κοκκινοφρουρών και στρατιωτών κατέλαβε το κεντρικό ταχυδρομείο.
• Στις 2 τη νύχτα στρατιώτες του 6ου Εφεδρικού Τάγματος Μηχανικού κατέλαβαν το σταθμό Νικολάγιεφσκι, μερικές ώρες πριν στρατιώτες του συντάγματος Ισμαΐλοφσκι και ναύτες πραγματοποιούσαν παρόμοια επιχείρηση στο σταθμό της Βαλτικής.
• Την ίδια στιγμή, στον ηλεκτροσταθμό της πόλης έφτασε επίτροπος εκ μέρους της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής ( (ΣΕΕ). Το διορισμό του ενέκρινε η εργοστασιακή επιτροπή του ηλεκτροσταθμού, που ανέλαβε και την περιφρούρησή του. Με πρόταση του επιτρόπου διακόπηκε ο φωτισμός των κτιρίων της κυβέρνησης.
• Κατά τις 8 περίπου το πρωί ο σταθμός της Βαρσοβίας βρισκόταν, επίσης, κάτω από τον έλεγχο της ΣΕΕ.
• Τη νύχτα έγινε συνεδρίαση της ΚΕ του Κόμματος των Μπολσεβίκων, όπου συζητήθηκε το ζήτημα της σύνθεσης της μελλοντικής εργατοαγροτικής κυβέρνησης, του λεγόμενου Συμβουλίου των Λαϊκών Επιτρόπων.
• Στις 3 τη νύχτα ο επίτροπος του συντάγματος του Κέκσγκολμ απαίτησε από τον διευθυντή του κεντρικού τηλεφωνικού σταθμού ν' αποσυνδέσει τα τηλέφωνα της Προσωρινής Κυβέρνησης και του επιτελείου της στρατιωτικής περιφέρειας. Ο διευθυντής αρνήθηκε κατηγορηματικά να εκτελέσει τη διαταγή αυτή.
• Στις 7 το πρωί τμήματα του συντάγματος του Κέκσγκολμ κατέλαβαν το σταθμό και αποσύνδεσαν τα περισσότερα τηλέφωνα του επιτελείου και της κυβέρνησης.
• Στις 3.30 το καταδρομικό «Αβρόρα» αγκυροβόλησε κοντά στη γέφυρα Νικολάγιεφσκι, σε μικρή απόσταση από τα Χειμερινά Ανάκτορα.
• Με διαταγή της ΣΕΕ άρχισε η μεταφορά στην πρωτεύουσα τμήματος 8.000 ένοπλων ναυτών από τις πόλεις Ελσινγκφορς (Ελσίνκι), Ρέβαλ (Ταλίν) και Κρονστάνδη. Κατά τις 6 οι ναύτες κατέλαβαν τα κεντρικά γραφεία της Κρατικής Τράπεζας και τα γραφεία των κεντρικών εφημερίδων. Το πρωί της 25ης Οκτώβρη σχεδόν ολόκληρη η Πετρούπολη είχε περάσει στα χέρια των εξεγερμένων.

 «Ο Λένιν διακηρύσσει την εγκαθίδρυση της μπολσεβίκικης εξουσίας κατά τη διάρκεια του 2ου Συνεδρίου των Σοβιέτ», έργο του Βλαντιμίρ Σέροφ, 1954

Με αυτά τα δεδομένα και ενώ οι επαναστατικές δυνάμεις είχαν ήδη καταλάβει τα σπουδαιότερα στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας, ο Λένιν, στις 10 το πρωί, γράφει εκ μέρους της ΣΕΕ την έκκληση «Προς τους πολίτες της Ρωσίας!», με την οποία έκανε γνωστό το πέρασμα της κρατικής εξουσίας στα χέρια ενός οργάνου του Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών αντιπροσώπων της Πετρούπολης, στα χέρια της ΣΕΕ, που βρισκόταν επικεφαλής του προλεταριάτου και της φρουράς της Πετρούπολης.

 

Σύντομο χρονικό  από τη σειρά της ΕΡΤ "Το Πανόραμα του αιώνα"

Η Προσωρινή Κυβέρνηση, που ανακοίνωσε ότι θα βρίσκεται σε διαρκή συνεδρίαση, με διάταγμά της ανέθεσε στο μέλος της Προσωρινής Κυβέρνησης Κίσκιν «ευρύτατες αρμοδιότητες για την επαναφορά της τάξης στην πρωτεύουσα και την υπεράσπιση της Πετρούπολης από κάθε είδους αναρχικές εκδηλώσεις, απ' όπου και αν προέρχονταν αυτές, βάζοντας κάτω από τον έλεγχό του τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές».

Στις 10 ο Κερένσκι με το εύλογο πρόσχημα της υποδοχής από την επαρχία των στρατευμάτων «που είναι πιστά στην Προσωρινή Κυβέρνηση» έφυγε από την εξεγερμένη Πετρούπολη.

• Κατά τις 12 κυκλώθηκε το ανάκτορο Μαριίνσκι, όπου στεγαζόταν το Προκοινοβούλιο. Μέσα σε μία ώρα είχε καταληφθεί.
• Στις 14.35 στην αίθουσα συνεδριάσεων του Σμόλνι συνήλθε σ' έκτακτη συνεδρίαση το Σοβιέτ της Πετρούπολης, όπου διαβάστηκε η ανακοίνωση της ΣΕΕ για την ανατροπή της Προσωρινής Κυβέρνησης και τη νίκη της Επανάστασης.
• Στη συνεδρίαση, για πρώτη φορά μετά από τα γεγονότα του Ιούλη, μίλησε ανοιχτά ο Λένιν.

Εκεί διακήρυξε: «Η εργατοαγροτική Επανάσταση, για την αναγκαιότητα της οποίας μιλούσαν συνεχώς οι μπολσεβίκοι, πραγματοποιήθηκε».

Στην εισήγησή του για τα καθήκοντα της σοβιετικής εξουσίας, ο Λένιν είπε: 

«Τώρα μάθαμε να δουλεύουμε ενωμένοι. Αυτό μαρτυρεί η Επανάσταση που έγινε πριν λίγο. Έχουμε τη δύναμη εκείνη της μαζικής οργάνωσης που θα νικήσει τα πάντα και θα οδηγήσει το προλεταριάτο έως την παγκόσμια επανάσταση»

Κατά τις 6 το απόγευμα περικυκλώθηκαν και τα Χειμερινά Ανάκτορα, όπου παρέμενε η Προσωρινή Κυβέρνηση.

Το Συνέδριο των Σοβιέτ

Το βράδυ ξεκίνησε στο Σμόλνι τις εργασίες του το 2^ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών αντιπροσώπων. Κατά την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου ήταν παρόντες 649 αντιπρόσωποι, από τους οποίους 390 μπολσεβίκοι, 160 εσέροι, 72 μενσεβίκοι κ.λπ. Οι μενσεβίκοι, οι «δεξιοί εσέροι» και οι άλλοι συμβιβασμένοι, όταν πείστηκαν ότι η πλειοψηφία των συνέδρων ήταν με το μέρος των μπολσεβίκων, εγκατέλειψαν επιδεικτικά τη συνεδρίαση.

Στη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου καταλήφθηκαν με έφοδο και τα Χειμερινά Ανάκτορα. Οι επαναστατημένοι στρατιώτες, ναύτες και κοκκινοφρουροί όρμησαν στο εσωτερικό των Χειμερινών Ανακτόρων. Σε μια από τις αίθουσες μια ομάδα από ευέλπιδες με τα όπλα επί σκοπόν προσπάθησε να εμποδίσει τους επιτιθέμενους, αλλά αφοπλίστηκε χωρίς δυσκολία. Στην επόμενη αίθουσα συνάντησαν μια ακόμη ομάδα που παρέδωσε τα όπλα αμαχητί.

Η πόρτα που οδηγούσε στην αίθουσα όπου βρίσκονταν οι υπουργοί της Προσωρινής Κυβέρνησης ήταν ανοιχτή. Ο Β. Αντόνοφ - Οφσέενκο, ένας από τους καθοδηγητές της ένοπλης εξέγερσης στην Πετρούπολη, θυμάται: «Στο άλλο δωμάτιο βρίσκουμε μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων, που παρίσταναν την Προσωρινή Κυβέρνηση. Κάθονται γύρω από ένα τραπέζι και μοιάζουν μ' έναν τρεμουλιαστό γκριζόχρωμο λεκέ. "Στο όνομα της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής σάς συλλαμβάνω!", τους δηλώνω. Οι πρώην υπουργοί παραδίδουν τα έγγραφα και τα όπλα που τους απόμειναν».

Το φύλλο αρ. 208 της εφημερίδας «Ιζβέστια» της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής
& του Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών αντιπροσώπων
της Πετρούπολης στις 27 Οκτώβρη 1917, όπου δημοσιεύτηκε το διάταγμα

Διατάγματα για την ειρήνη και τη γη

Η Προσωρινή Κυβέρνηση δεν υπάρχει πια. Ο Κερένσκι από το Πσκοφ, όπου είχε μεταβεί, εξέδωσε νέα «διαταγή»: «Εν ονόματι της σωτηρίας της πατρίδας, όλοι οι διοικητές και επίτροποι να παραμείνουν στις θέσεις τους, όπως και εγώ διατηρώ τη θέση μου, του Ανώτατου Διοικητή, ωσότου η Προσωρινή Κυβέρνηση εκδηλώσει τη θέλησή της».

Στις 3.10 το πρωί στους αντιπροσώπους του 2ου Συνεδρίου των Σοβιέτ διαβάστηκε τηλεγράφημα του Αντόνοφ - Οφσέενκο, που έκανε γνωστό ότι τα μέλη της Προσωρινής Κυβέρνησης στάλθηκαν στο φρούριο Πετροπάβλοφσκ, ότι οι ευέλπιδες και οι αξιωματικοί αφοπλίστηκαν, ότι φρούραρχος των Χειμερινών Ανακτόρων διορίστηκε ο Γκριγκόρι Τσουντνόφσκι, επίτροπος του εφεδρικού συντάγματος Πρεομπραζένσκι. Στη συνέχεια, διαβάστηκαν στους αντιπροσώπους μια σειρά ανακοινώσεις για το πέρασμα στο πλευρό του εξεγερμένου λαού των στρατιωτικών μονάδων που είχαν σταλεί από τον Κερένσκι κατά της Πετρούπολης.

Από την πλευρά της ομάδας των μπολσεβίκων, ο Ανατόλι Λουνατσάρσκι διάβασε το γραμμένο από τον Λένιν διάγγελμα «Προς τους εργάτες, τους στρατιώτες και τους αγρότες!», με το οποίο διακηρυσσόταν το πέρασμα όλης της εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ και δινόταν η εντολή να εξασφαλιστεί πραγματική επαναστατική τάξη.

Το διάγγελμα τέλειωνε με την έκκληση για επαγρύπνηση και σταθερότητα. Θυελλώδη χειροκροτήματα διέκοπταν επανειλημμένα το διάβασμα του διαγγέλματος.

Στις 5 το πρωί, σχεδόν ομόφωνα (με 2 κατά και 12 λευκά), το Συνέδριο επικύρωσε το ντοκουμέντο αυτό, που σήμαινε ότι το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ παρέλαβε την εξουσία από τη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή και διακήρυξε το πέρασμα όλης της εξουσίας στη χώρα στα χέρια των Σοβιέτ των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών αντιπροσώπων.

Κοκκινοφρουροί στο εργοστάσιο Μίχελσον της Μόσχας το 1917

Στις 9 το βράδυ της 26ης Οκτώβρη άρχισε η δεύτερη συνεδρίαση του Συνεδρίου. Εισηγήσεις για δύο βασικά ζητήματα, για την ειρήνη και για τη γη, έκανε ο Λένιν.

Στις 11 ψηφίστηκε το διάταγμα για την ειρήνη, με το οποίο η εργατοαγροτική εξουσία εξέφραζε την αποφασιστικότητά της να υπογράψει αμέσως ειρήνη χωρίς προσαρτήσεις και επανορθώσεις. Το διάταγμα θεωρούσε τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ως το μεγαλύτερο έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα και καλούσε τους λαούς και το πιο πρωτοπόρο τμήμα τους, την εργατική τάξη, να επέμβουν στην υπόθεση της πάλης για την ειρήνη στον κόσμο.

Στις 2 τη νύχτα της 27ης Οκτώβρη ψηφίστηκε το δεύτερο ιστορικό ντοκουμέντο - το «Διάταγμα για τη γη». Στην εισήγησή του ο Λένιν ανέφερε: «Η κυβέρνηση της εργατοαγροτικής Επανάστασης πρέπει πρώτα πρώτα να λύσει το ζήτημα της γης, ζήτημα που μπορεί να καθησυχάσει και να ικανοποιήσει τις τεράστιες μάζες της αγροτικής φτωχολογιάς» (Απαντα, τόμ. 35, σελ. 23, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»). Με το διάταγμα όλη η γη των γαιοκτημόνων, η γη της τσαρικής οικογένειας και η εκκλησιαστική γη δημεύονταν χωρίς αποζημίωση. Το διάταγμα υιοθετούσε ως οδηγό για την πραγματοποίηση των αγροτικών μετασχηματισμών την «Εντολή των αγροτών για τη γη», η οποία είχε συνταχθεί από τους εσέρους το Μάη του 1917 συνοψίζοντας 242 εντολές τοπικών Σοβιέτ αγροτών αντιπροσώπων.

Στην «Εντολή» διακηρυσσόταν ως κατεύθυνση η κατάργηση του δικαιώματος ατομικής ιδιοκτησίας της γης, περιλάμβανε, όμως, και άρθρα που δε συμφωνούσαν με το αγροτικό πρόγραμμα των μπολσεβίκων. «Εδώ ακούγονται φωνές ότι το διάταγμα το ίδιο και η εντολή έχουν συνταχτεί από τους σοσιαλιστές - επαναστάτες», σημείωνε ο Λένιν. «Ας είναι και έτσι. Δεν έχει σημασία ποιος τα συνέταξε. Ως δημοκρατική, όμως, κυβέρνηση που είμαστε, δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε την απόφαση των κατώτερων λαϊκών στρωμάτων (...) Η ζωή είναι ο καλύτερος δάσκαλος και αυτή θα δείξει ποιος έχει δίκιο (...) Η ουσία είναι ν' αποκτήσει η αγροτιά σταθερή πεποίθηση ότι στο χωριό δεν υπάρχουν πια τσιφλικάδες, ότι οι ίδιοι οι αγρότες πρέπει να λύσουν όλα τα ζητήματα, να οργανώσουν οι ίδιοι τη ζωή τους»

Η εργατο-αγροτική κυβέρνηση

Το Συνέδριο σχημάτισε εργατοαγροτική κυβέρνηση - το Συμβούλιο των Λαϊκών Επιτρόπων. Οι αριστεροί εσέροι, που υποστήριζαν στο Συνέδριο τους μπολσεβίκους, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στη σοβιετική κυβέρνηση και έτσι η πρώτη της σύνθεση ήταν καθαρά μπολσεβίκικη.

Πρόεδρος του Συμβουλίου των Λαϊκών Επιτρόπων έγινε ο Βλαντιμίρ Ουλιάνοφ Λένιν. Στο Συμβούλιο μπήκαν οι λαϊκοί επίτροποι: Εσωτερικών Α. Ρίκοφ, Γεωργίας Β. Μιλιούτιν, Εργασίας Α. Σλιάπνικοφ, Εμπορίου και Βιομηχανίας Β. Νογκίν, Λαϊκής Παιδείας Α. Λουνατσάρσκι, Εξωτερικών Λ. Τρότσκι, Δικαιοσύνης Ν. Γκλέμποφ - Αβίλοφ, Εθνικοτήτων Ι. Β. Στάλιν, στρατιωτική επιτροπή από τους Β. Αντόνοφ - Οφσέενκο, Ν. Κριλένκο και Π. Ντιμπένκο.

Ακολούθησε εκλογή νέας Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής του Σοβιέτ.

Γύρω στις 6 το πρωί στις 27 Οκτώβρη το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ έκλεισε τις εργασίες του.

Σε διάρκεια δύο ημερών είχε εκπληρώσει ένα ιστορικά σπουδαίο έργο: Εδραίωσε τη νίκη της ένοπλης εξέγερσης, διακήρυξε την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου.

«Η σοβιετική κόκκινη σημαία δεν κυματίζει πλέον στους τρούλους του Κρεμλίνου. Η υποστολή της σφράγισε με δραματικό και ταυτόχρονα συμβολικό τρόπο το τέλος της 74χρονης πορείας του πρώτου στον κόσμο σοσιαλιστικού κράτους. Για μια στιγμή οι δείχτες των ρολογιών έμειναν ακίνητοι, σημαδεύοντας την κρίσιμη στιγμή. Οι καρδιές πολλών εκατομμυρίων εργατών σ' όλο τον κόσμο σταμάτησαν να χτυπούν, αναμετρώντας το μέγεθος των απωλειών» (Ριζοσπάστης 28 Δεκέμβρη 1991).

Στις 22 Δεκέμβρη 1991 οι ηγεσίες τριών από τις μεγαλύτερες Σοβιετικές Δημοκρατίες αποφάσισαν τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Είχε προηγηθεί το καλοκαίρι του '91 η απαγόρευση του ΚΚΣΕ. Στις 25 Δεκέμβρη του '91 ο Γκορμπατσόφ ανακοίνωσε την παραίτησή του από Πρόεδρος της Σοβιετικής Ενωσης. Το βράδυ της 26 Δεκέμβρη 1991 η κόκκινη σημαία έπαψε να κυματίζει στο Κρεμλίνο.

Μια πορεία, που επίσημα ξεκίνησε το 1985 ως περεστρόικα και κορυφώθηκε το '89 ως ανατροπή του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε, έληξε το 1991 με την ολοκληρωτική επικράτηση της αντεπανάστασης.

Οι «The New York Times» έγραψαν: «Έχοντας συλληφθεί μέσα σε μια ουτοπική υπόσχεση και γεννηθεί μέσα στις βίαιες εξεγέρσεις της "Μεγάλης Οχτωβριανής Επανάστασης", η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών εξέπνευσε μέσα στο τρομακτικό σκοτάδι μιας από τις τελευταίες μέρες ενός Δεκέμβρη».

Το ντόπιο «Βήμα» αφιέρωσε το 2019 μια σελίδα για να πει ότι το ΚΚΕ «είναι μια πεθαμένη υπόθεση», ενώ ο «Συνασπισμός», σε αναφορά του για τον Γκορμπατσόφ, σημείωνε ότι «θεωρεί χρέος του να εξάρει το ρόλο και τη συμβολή του (...) στη διάδοση καινούργιων ιδεών, που σχετίζονται με μια νέα σκέψη για την πορεία της Ευρώπης και της ανθρωπότητας». Αυτές οι καινούργιες ιδέες είναι που εξασφάλισαν πείνα και δυστυχία σε δισεκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη.

1917. Η πορεία προς την Οκτωβριανή Επανάσταση. Από μήνα σε μήνα

Η επικράτηση της σοσιαλιστικής επανάστασης τον Οκτώβρη του 1917 με την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας αποτέλεσε την πρώτη πράξη της ριζικής αναμόρφωσης της κοινωνίας τόσο στη Ρωσία όσο και στα κράτη που εντάχτηκαν στη συνέχεια στην Ενωση Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ). Η νεαρή σοβιετική εξουσία, προκειμένου να εδραιωθεί και να βάλει τα θεμέλια της νέας κοινωνίας, χρειάστηκε να δώσει σκληρό αγώνα για το τσάκισμα της ένοπλης αντεπαναστατικής δράσης και της ανοιχτής ιμπεριαλιστικής επέμβασης, η οποία είχε ως φορείς τόσο τις θιγμένες εκμεταλλεύτριες τάξεις στο εσωτερικό της χώρας όσο και τα πιο ισχυρά καπιταλιστικά κράτη του κόσμου. Η στρατιωτική ήττα των αντεπαναστατικών δυνάμεων επιτεύχθηκε στα νευραλγικά κέντρα το 1920, ενώ στην περιφέρεια ολοκληρώθηκε το 1922.

💥  Η οικοδόμηση των θεμελίων της νέας κοινωνίας 🔻

Η οικοδόμηση της σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας συνίσταται στην επαναστατικοποίηση όλων των πλευρών της κοινωνικής ζωής. Θεμέλιο και αφετηρία αυτών των ριζικών αλλαγών αποτελεί ο επαναστατικός μετασχηματισμός των σχέσεων παραγωγής. Αυτό σημαίνει, από τη μία, την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και κατ’ επέκταση της εκμεταλλευτικής μισθωτής σχέσης ανάμεσα στους καπιταλιστές και τους εργαζόμενους, και, από την άλλη, την επικράτηση της κοινωνικοποιημένης παραγωγής και του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού της παραγωγής και της κατανομής ως βασικής κομμουνιστικής σχέσης, που συνδέει τους εργαζόμενους με τα μέσα παραγωγής, αλλά και την κατανομή των προϊόντων.

Πρόκειται για μια πορεία η οποία νομοτελειακά χαρακτηρίζεται από σκληρή ταξική πάλη, από πάλη του παλιού με το νέο, από αντιφάσεις, από υποκειμενικές επιλογές, που άλλες αποδεικνύονται σωστές και άλλες λαθεμένες. Εξάλλου, πρόκειται για μια πορεία που δεν αναπτύσσεται στο κενό, αλλά σε συγκεκριμένες ιστορικές – κοινωνικές συνθήκες. Ας δούμε λοιπόν πώς επιχειρήθηκε αυτό το εγχείρημα στην περίπτωση της ΕΣΣΔ:

1944 Κάτοικοι του Λένινγκραντ προσπαθούν να καθαρίσουν ό,τι απέμεινε από την πόλη τους.
Το κόστος που πλήρωσε η ΕΣΣΔ ήταν τεράστιο. Οι μισοί περίπου από τους 50 εκατομμύρια νεκρούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν πολίτες της ΕΣΣΔ

Η πρώτη πρόκληση που έπρεπε ν’ αντιμετωπίσει η σοβιετική εξουσία ήταν αυτή της στοιχειώδους ανόρθωσης της οικονομίας, η οποία είχε υποστεί τεράστιες καταστροφές τόσο από τον πόλεμο όσο και από την εγχώρια αντεπαναστατική αντίδραση που υποβοηθήθηκε από την επέμβαση των ξένων καπιταλιστικών κρατών. Σε σχέση με τα προπολεμικά επίπεδα, η συνολική παραγωγή στην αγροτική οικονομία βρισκόταν στο μισό, ενώ στη μεγάλη βιομηχανία η μείωση της παραγωγής ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Προς αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι επεξεργάστηκαν τη λεγόμενη Νέα Οικονομική Πολιτική (η οποία έχει μείνει γνωστή ως ΝΕΠ). Αυτή αποτελούσε μια προσωρινή υποχώρηση στις δυνάμεις της αγοράς στις συγκεκριμένες συνθήκες (ένας αριθμός επιχειρήσεων παραχωρήθηκαν για χρήση σε καπιταλιστές, δόθηκε η δυνατότητα στους αγρότες να διαθέτουν στην αγορά μέρος της παραγωγής τους, αναπτύχθηκε το εμπόριο).Αυτή η – αναγκαστικά αμυντική – προσωρινή υποχώρηση προετοίμαζε την «επίθεση του σοσιαλισμού απέναντι στις δυνάμεις του καπιταλισμού», που εξαπολύθηκε το 1929. Τότε καταρτίστηκε το πρώτο πεντάχρονο σχέδιο για την περίοδο 1929 – 1934, το οποίο περιελάμβανε την εκβιομηχάνιση και την κολεκτιβοποίηση (συνεταιριστικοποίηση) της αγροτικής παραγωγής. Στόχος ήταν ο περιορισμός και η εξάλειψη των σχέσεων της αγοράς – που είχαν διατηρηθεί και εν μέρει ισχυροποιηθεί κατά τη διάρκεια της ΝΕΠ – και η οικοδόμηση των θεμελίων των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής.

Μπριγάδα του Σταχανοφικού κινήματος

Αυτή η πάλη δόθηκε με επιτυχία παρά τις συνθήκες της ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης και της απειλής πολέμου, σε συνδυασμό με τις κληρονομημένες προκαπιταλιστικές επιβιώσεις. Μετά από το τέλος του πρώτου πεντάχρονου σχεδίου, ο κοινωνικοποιημένος τομέας της παραγωγής ήταν κυρίαρχος, στηριγμένος στον εκτεταμένο εξηλεκτρισμό που πραγματοποιήθηκε και στην ανάπτυξη του βιομηχανικού τομέα. Ο μεγαλύτερος άθλος αυτής της «επίθεσης του σοσιαλισμού» ήταν η κατάργηση της εκμεταλλευτικής μισθωτής εργασίας, που αποτέλεσε το πιο σημαντικό κοινωνικό αποτέλεσμα της Οκτωβριανής Επανάστασης, μήτρα όλων των επιμέρους κατακτήσεων για τη ζωή των εργαζομένων.Στην ΕΣΣΔ εξασφαλίστηκε για πρώτη φορά στην πράξη το δικαίωμα στην εργασία, καταργώντας την ανεργία ως κοινωνικό φαινόμενο (και τις συνέπειές της σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο), μπήκαν τα θεμέλια για την κατάργηση των πολύμορφων οικονομικών, πολιτικών και ιδεολογικών διακρίσεων σε βάρος της γυναίκας (και μάλιστα σε περιοχές με τεράστιες υστερήσεις σε αυτόν τον τομέα), αναπτύχθηκαν ταχύτατα η δωρεάν λαϊκή Παιδεία σε όλες τις βαθμίδες, οι επιστήμες και η δωρεάν ποιοτική Υγεία για όλους, εξασφαλίστηκε η καθολική προσβασιμότητα και δυνατότητα συνεισφοράς στον πολιτισμό και στον αθλητισμό.

Η σημασία των παραπάνω κατακτήσεων πολλαπλασιάζεται αν συνυπολογιστούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες επιτεύχθηκαν. Τα κοινωνικά στρώματα που θίγονταν από την πορεία εμβάθυνσης των σοσιαλιστικών σχέσεων υπονόμευαν ενεργητικά την παραγωγή, ενώ μόνιμες ήταν η απειλή ένοπλης εξωτερικής επέμβασης και οι ανοιχτές αντεπαναστατικές ενέργειες, όπως οι δολοφονίες πρωτοπόρων κομμουνιστών.

Το εργατικό κράτος προσπάθησε ν’ αναπτύξει στελέχη που να μπορούν ν’ ανταποκριθούν στις σύνθετες ανάγκες της σοσιαλιστικής παραγωγής. Ακόμη και όταν αναβαθμίστηκε ο τεχνικός εξοπλισμός στην περίοδο 1930 – 1934, υπήρχε έλλειμμα στελεχών που να έχουν ικανότητα ν’ αφομοιώσουν, να χρησιμοποιήσουν και ν’ αναπτύξουν την τεχνική. Η ανωτερότητα των νέων σχέσεων αποτυπώθηκε και με την ανάπτυξη του κινήματος πρωτοπόρων εργατών (Σταχανοφικό κίνημα), με στόχο την άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας, στα μέσα της δεκαετίας του 1930.Αναπτύχθηκαν τα νέα όργανα εξουσίας της εργατικής τάξης, που αρχικά είχαν ως πυρήνα τους το χώρο εργασίας. Για πρώτη φορά στην Ιστορία και ανεξάρτητα από την εξέλιξή τους, δημιουργήθηκαν πολύμορφοι θεσμοί, οι οποίοι εξασφάλιζαν την ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων στη διαχείριση των κοινωνικών ζητημάτων, βγάζοντας τις μάζες από το περιθώριο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Για πρώτη φορά το δικαίωμα του εργαζόμενου και του νέου να εκλέγουν και να εκλέγονται έγινε ουσιαστικό, από τυπικό που είναι στον καπιταλισμό.

Στο σημείο αυτό αξίζει, ωστόσο, ν’ αναφερθεί η υποχώρηση που υπήρξε από την αρχή οικοδόμησης της εργατικής εξουσίας με πυρήνα το χώρο εργασίας. Κάτω και από την πίεση μιας σειράς παραγόντων, μεταξύ των οποίων και η προετοιμασία μπροστά στον επερχόμενο πόλεμο, το σοβιετικό Σύνταγμα του 1936 καθιέρωσε την εδαφική αρχή και την άμεση αντιπροσώπευση ως πυρήνα της εκλογικής διαδικασίας, κατάργησε τις εκλογικές συνελεύσεις και γενίκευσε το εκλογικό δικαίωμα με την καθολική μυστική ψηφοφορία. Η λειτουργική υποβάθμιση της παραγωγικής μονάδας ως πυρήνα οργάνωσης της εργατικής εξουσίας και οι συνέπειές της απαιτούν βαθύτερη μελέτη.

Το εξώφυλλο της έκδοσης

Προσεγγίζοντας τις παραπάνω κατακτήσεις, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η σοβιετική κοινωνία δεν αποτελούσε μια ώριμη, πλήρως διαμορφωμένη σε όλες της τις πλευρές κομμουνιστική κοινωνία, αλλά μια κομμουνιστική κοινωνία σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, μια κοινωνία υπό κομμουνιστική διαμόρφωση. Η τεράστια οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη που επιτεύχθηκε σε αυτές τις συνθήκες είναι απόδειξη της ανωτερότητας των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής και κατανομής, οι οποίες ακόμα και στην αρχική βαθμίδα ανάπτυξής τους, ακόμα κι εκκινώντας από πολύ χαμηλό σημείο, ακόμα και σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, έλυσαν μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα που δεν μπορεί ποτέ να λύσει ο εδραιωμένος εδώ και αιώνες καπιταλισμός.

Η ΕΣΣΔ στο Β’ Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο 🔻

Την ίδια στιγμή που η σοσιαλιστική κοινωνία έδινε τους πρώτους της σημαντικούς καρπούς, απειλήθηκε και πάλι η ύπαρξή της. Η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων που οδήγησε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελούσε μια μεγάλη απειλή για την ύπαρξη της ΕΣΣΔ, με δεδομένο ότι, εκτός από τις μεταξύ τους διαφορές, τα αντίμαχα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα είχαν κι έναν κοινό στόχο: Την ανατροπή του μοναδικού στον κόσμο εργατικού κράτους, το οποίο από την ίδρυσή του αποτελούσε «καρφί στο μάτι» τους. Η ΕΣΣΔ κατάφερε με επιτυχία να δώσει τη μάχη με το χρόνο, ώστε να ολοκληρώσει την προετοιμασία της (αξιοποιώντας και τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις) και να μετατρέψει τη βιομηχανία της από «ειρηνική» σε «πολεμική».

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε με τον κίνδυνο ανατροπής του πρώτου εργατικού κράτους στην Ιστορία της ανθρωπότητας και τελείωσε με την επέκταση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην Ευρώπη και σε άλλες ηπείρους.

Το κόστος όμως που πλήρωσε η ΕΣΣΔ ήταν τεράστιο. Οι μισοί περίπου από τους 50 εκατομμύρια νεκρούς του πολέμου ήταν πολίτες της ΕΣΣΔ. Η παραγωγική δομή της χώρας είχε πληγεί σε τεράστιο βαθμό, ενώ στον πόλεμο είχε χαθεί το 1/3 του παραγόμενου πλούτου της. Οι χιτλερικοί κατακτητές είχαν κλέψει ή καταστρέψει υλικές αξίες που έφταναν τα 67 δισ. ρούβλια, αξία ίση σχεδόν με όσα είχε επενδύσει η ΕΣΣΔ όλα τα προπολεμικά χρόνια για την οικοδόμηση νέων εργοστασίων, ηλεκτροσταθμών, σιδηροδρομικών γραμμών, σοβχόζ και άλλων επιχειρήσεων. Ωστόσο οι τεράστιες αυτές απώλειες καλύφθηκαν σχεδόν σε μία πενταετία μετά από το τέλος του πολέμου, αποδεικνύοντας και με αυτόν τον τρόπο την τεράστια δυναμική της κοινωνικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, του κεντρικού σχεδιασμού και της εργατικής – λαϊκής αυτοθυσίας και αυτενέργειας.

Οι προκλήσεις της δεκαετίας του 1950 🔻

Τη δεκαετία του 1950, η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων έφτασε σ’ ένα σημείο καμπής, το οποίο εκφραζόταν τόσο σε μια σειρά από προβλήματα του κεντρικού σχεδιασμού όσο και στην όξυνση της αντιπαράθεσης στο εσωτερικό του ΚΚΣΕ για το μέλλον της σοσιαλιστικής οικονομίας. Από αυτό το σημείο θα προέκυπτε είτε παραπέρα εμβάθυνση των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής είτε σημαντική υποχώρησή τους.

Το πανό γράφει: «Προχωρούμε για την κολεκτιβοποίηση. Θα συντρίψουμε την τάξη των κουλάκων»

Η ζωή έδειξε ότι δεν υπήρχε συλλογικά κατακτημένη θεωρητική επεξεργασία και δυναμική που θα μπορούσε να προσαρμόσει την κομμουνιστική στρατηγική στις προκλήσεις που έθετε το νέο επίπεδο ανάπτυξης της κοινωνικής παραγωγής. Τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν δεν έγινε κατορθωτό να ερμηνευτούν σωστά. Δεν αναδείχτηκαν ως ενδείξεις της αναγκαιότητας εμβάθυνσης των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής, ως προϊόν υποκειμενικών αδυναμιών στο σχεδιασμό και στην κατανόηση του χαρακτήρα της σοβιετικής παραγωγής. Αντίθετα, ερμηνεύτηκαν ως εγγενείς αδυναμίες του κεντρικού σχεδιασμού, ενώ υιοθετήθηκε θεωρητικά η αναγωγή του εμπορευματικού νόμου της αξίας σε νόμο που διέπει εν μέρει και την κατανομή της σοσιαλιστικής παραγωγής. Στη συνέχεια αναπτύχθηκαν και κυριάρχησαν πιο ακραίες αγοραίες θέσεις, περί «σοσιαλισμού με αγορά».Ως σημείο στροφής ξεχωρίζει το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956), επειδή σε αυτό υιοθετήθηκαν μια σειρά από οπορτουνιστικές θέσεις για τα ζητήματα της στρατηγικής του κομμουνιστικού κινήματος, των διεθνών σχέσεων, εν μέρει και της οικονομίας. Λίγα χρόνια μετά, με αφετηρία τη λεγόμενη «μεταρρύθμιση Κοσίγκιν» (1965), υιοθετήθηκε η αστική κατηγορία του «επιχειρησιακού κέρδους» της κάθε μεμονωμένης παραγωγικής μονάδας και η σύνδεση με αυτό των αμοιβών των διευθυντών και των εργαζομένων. Πάρθηκαν μια σειρά μέτρων που αδυνάτιζαν τον κοινωνικό χαρακτήρα της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και τον κεντρικό σχεδιασμό, και στον αντίποδα ενίσχυαν την αγορά και την εμπορευματική κυκλοφορία. Παράλληλα, μέχρι το 1975 όλα τα κρατικά αγροκτήματα, τα σοβχόζ, είχαν περάσει σε καθεστώς πλήρους ιδιοσυντήρησης. Ολα αυτά τα μέτρα οδήγησαν στη δημιουργία των προϋποθέσεων ατομικού σφετερισμού και ιδιοκτησίας, σχέσεις που ακόμα ήταν απαγορευμένες.

Ενισχύθηκε το βραχυπρόθεσμο ατομικό και ομαδικό συμφέρον (με αύξηση της διαφοροποίησης του εργασιακού εισοδήματος μεταξύ των εργαζομένων σε κάθε επιχείρηση, μεταξύ των εργαζομένων και του μηχανισμού διεύθυνσης, μεταξύ διαφορετικών επιχειρήσεων) σε βάρος των γενικών κοινωνικών συμφερόντων. Δημιουργήθηκε στην πορεία το κοινωνικό έδαφος για ν’ ανδρωθεί και να επικρατήσει, τελικά μερικά χρόνια αργότερα, η αντεπανάσταση. Το λεγόμενο «σκιώδες κεφάλαιο», αποτέλεσμα όχι μόνο πλουτισμού από το επιχειρησιακό κέρδος, αλλά και της «μαύρης» αγοράς, εγκληματικών πράξεων σφετερισμού του κοινωνικού προϊόντος, επιδίωκε τη νόμιμη λειτουργία του ως κεφαλαίου στην παραγωγή, δηλαδή την ιδιωτικοποίηση των μέσων παραγωγής, την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Οι κάτοχοί του αποτέλεσαν την κινητήρια κοινωνική δύναμη της αντεπανάστασης.

Την ίδια περίπου περίοδο αναθεωρήθηκε και η μαρξιστική – λενινιστική αντίληψη για το εργατικό κράτος. Το 22ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1961) χαρακτήρισε το κράτος της ΕΣΣΔ «παλλαϊκό κράτος» και το ΚΚΣΕ «παλλαϊκό κόμμα». Αυτές οι θέσεις επέφεραν άμβλυνση και στη συνέχεια μετάλλαξη των επαναστατικών χαρακτηριστικών και της κοινωνικής σύνθεσης του Κόμματος. Η οπισθοχώρηση των κομμουνιστικών σχέσεων στην οικονομία εκφράστηκε και στο εποικοδόμημα, με την υποχώρηση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, με την ενίσχυση της μονιμότητας των στελεχών των Σοβιέτ, με τη σταδιακή αύξηση των χρόνων θητείας των οργάνων, με τη διεύρυνση της δυνατότητας απαλλαγής των βουλευτών από τα παραγωγικά τους καθήκοντα. Η οπορτουνιστική διάβρωση και ο εκφυλισμός του ΚΚΣΕ σε ανοιχτή αντεπαναστατική δύναμη εκδηλώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Με όχημα την πολιτική της «περεστρόικα» (που σήμαινε «ανασυγκρότηση» και προπαγανδίστηκε ότι γίνεται στο όνομα του σοσιαλισμού) πέρασαν σε αποφασιστική επίθεση οι δυνάμεις που επιδίωκαν την παλινόρθωση των καπιταλιστικών σχέσεων. Το 1987 ψηφίστηκε νόμος που κατοχύρωνε θεσμικά τις καπιταλιστικές σχέσεις, με πρόσχημα την πολυμορφία των σχέσεων ιδιοκτησίας.

Η ανάπτυξη της παθητικότητας και της αδιαφορίας που παρατηρήθηκε στο τελευταίο στάδιο των αντεπαναστατικών ανατροπών αντανακλούσε την υποχώρηση της κομμουνιστικής συνείδησης, η οποία στρεβλά απέδιδε στο σοσιαλισμό αρνητικές συνέπειες, που ήταν όμως προϊόν της υποχώρησης, όχι της ανάπτυξής του. Οι επαναστατικές δυνάμεις μέσα στο ΚΚΣΕ και στην κοινωνία δεν μπόρεσαν έγκαιρα και αποφασιστικά ν’ αντιδράσουν και ν’ αντεπιτεθούν.

Η Οκτωβριανή Επανάσταση φωτίζει τις λεωφόρους του μέλλοντος 📌

Οι αντεπαναστατικές ανατροπές της περιόδου 1989 – 1991 δεν αναιρούν το γεγονός ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση εγκαινίασε την εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό – κομμουνισμό.

Όπως και στις προηγούμενες περιόδους κοινωνικών ανατροπών και διαδοχής οικονομικών σχηματισμών, έτσι κι εδώ η επικαιρότητα του «νέου» απορρέει από το βαθμό ανάπτυξης των αντιφάσεων του «παλιού» και από τις υλικές προϋποθέσεις διαμόρφωσης του «καινούργιου». Η βασική αντίθεση του καπιταλισμού – από την οποία απορρέουν και όλες οι υπόλοιπες – συνίσταται στην αντίθεση ανάμεσα στον ολοένα και πιο κοινωνικό χαρακτήρα της εργασίας και της παραγωγής, από τη μία, και την καπιταλιστική (ατομική ή συλλογική – μετοχική) ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων αυτής της παραγωγής, από την άλλη. Πρόκειται για μια αντίφαση που αναπτύσσεται όλο και περισσότερο όσο αναπτύσσονται οι παραγωγικές δυνάμεις του καπιταλισμού. Μετά από τις αντεπαναστατικές ανατροπές οξύνθηκε η βασική αντίθεση του καπιταλισμού, οξύνθηκαν τα φαινόμενα σήψης και παρασιτισμού. Η αναγκαιότητα της ανατροπής του ενισχύθηκε.

Η μετάβαση από έναν κατώτερο οικονομικο-κοινωνικό σχηματισμό σε έναν ανώτερο αποτελεί ολόκληρη ιστορική περίοδο, κατά την οποία το αδύναμο ακόμα «νέο» παλεύει με το πανίσχυρο εδραιωμένο «παλιό». Η ίδια η αστική τάξη, άλλωστε, χρειάστηκε τρεις αιώνες ιστορικών νικών και ηττών μέχρι να εδραιώσει τη δική της κοινωνία. Ολόκληρη η περίοδος από τα πρώτα σκιρτήματά της το 14ο αιώνα στις εμπορικές πόλεις της Βόρειας Ιταλίας μέχρι την εμβληματική αστική Γαλλική Επανάσταση του 1789 και τις αστικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα χαρακτηρίζεται από αυτήν την αδυσώπητη πάλη του καπιταλισμού με τη φεουδαρχία.

Η αντίσταση του «παλιού» είναι πολύ πιο ισχυρή και λυσσαλέα στην περίπτωση της πάλης του σοσιαλισμού με τον καπιταλισμό, αφού η σοσιαλιστική επανάσταση δεν έχει στόχο – όπως η αστική – την αλλαγή της μορφής της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, αλλά την κατάργηση κάθε μορφής ταξικής εκμετάλλευσης, που με τη μία ή την άλλη μορφή κυριαρχεί στην ανθρωπότητα για χιλιετίες. Το πέρασμα από τον καπιταλισμό στον αναπτυγμένο κομμουνισμό δεν σηματοδοτεί απλώς το πέρασμα από έναν κατώτερο σ’ έναν ανώτερο οικονομικο-κοινωνικό σχηματισμό, αλλά και το πέρασμα από την εκμεταλλευτική – ταξική στην αταξική κοινωνία, το πέρασμα «από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας». Με αυτήν την έννοια δεν αποτελεί μόνο άρνηση του καπιταλισμού, αλλά και όλων των ταξικών κοινωνιών. Επίσης, η οικοδόμηση των σοσιαλιστικών – κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής αποτελεί ιστορικά πολύ πιο απαιτητικό καθήκον και για το λόγο ότι αυτές δεν αναπτύσσονται αυθόρμητα στο πλαίσιο της παλιάς κοινωνίας, αλλά οικοδομούνται συνειδητά από την αρχή μετά από τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης και την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη.

Η ύπαρξη και ανάπτυξη της σοσιαλιστικής κοινωνίας, την οποία εγκαινίασε η Οκτωβριανή Επανάσταση, αποτελεί απόδειξη του γεγονότος ότι μια κοινωνία χωρίς αφεντικά, χωρίς καπιταλιστές που θα έχουν στην ιδιοκτησία τους τα μέσα παραγωγής, όχι μόνο είναι εφικτή, αλλά έχει κι εγγενείς δυνατότητες για αλματώδη άνοδο της κοινωνικής ευημερίας και της ολόπλευρης ανάπτυξης του ανθρώπου. Ανεξαρτήτως των αντεπαναστατικών ανατροπών, η σχεδόν για εφτά δεκαετίες ύπαρξη της σοβιετικής κοινωνίας ανατρέπει την αστική και οπορτουνιστική προπαγάνδα, σύμφωνα με την οποία είναι αδύνατο και κόντρα στη «φύση του ανθρώπου» ν’ αναπτυχθεί η οικονομία χωρίς την καπιταλιστική ιδιοκτησία και το καπιταλιστικό κέρδος.

Το σύνολο των κοινωνικών κατακτήσεων στην ΕΣΣΔ αποδεικνύει ότι η ουσιαστική ελευθερία για τους εργαζόμενους μπορεί να κατακτηθεί μόνο στο έδαφος της απελευθέρωσής τους από τα δεσμά της ταξικής εκμετάλλευσης. Μόνο όταν γίνουν κυρίαρχοι των μέσων παραγωγής και του κοινωνικού πλούτου, μόνο όταν κατακτήσουν την πολιτική εξουσία, θα έχουν δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη συνειδητή καθοδήγηση των ατομικών και κοινωνικών υποθέσεών τους. Για την εργατική τάξη, η ελευθερία δεν βρίσκεται στην υποτιθέμενη ατομική ανεξαρτησία από την κοινωνία, αλλά στη συνειδητή ένταξη του ατόμου στον αγώνα για τον επαναστατικό μετασχηματισμό της, στην πάλη για τη σοσιαλιστική – κομμουνιστική κοινωνία.

📍  Η πρώτη απόπειρα οικοδόμησης των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής φωτίζει σήμερα την επαναστατική δράση και προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για τη σύγχρονη πάλη στις σημερινές συνθήκες. Η Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση φωτίζει το δρόμο των σοσιαλιστικών επαναστάσεων του μέλλοντος!

Εκείνες τις κρύες μέρες που έβγαζε «βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε»...

1991 … Χριστούγεννα
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ παραιτείται, μετά την «απόφαση» 11 Δημοκρατιών να σχηματίσουν Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ).
Η κόκκινη Σημαία με το Σφυροδρέπανο κατεβαίνει από το Κρεμλίνο 

Το πρώτο εργατικό κράτος στον κόσμο, λύγιζε κάτω από το βάρος της Αντεπανάστασης.
Ήταν εκείνες τις μέρες που έβγαζε «βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε», πως ο σοσιαλισμός ήταν «το παρατράγουδο στα ωραία (ιμπεριαλιστικά) άσματα» και οι κάθε λογής Φουκουγιάμα διατυμπάνιζαν την οριστική επικράτηση του καπιταλισμού.

💯 Η πατρίδα που έχτισαν οι μπολσεβίκοι, η πατρίδα του Λένιν, του Στάλιν, του Σταχάνοφ, του Ζούκωφ, του Γκαγκάριν, του Σοστακόβιτς, των Κορτσάγιν η πατρίδα του σοβιετικού λαού μετατρέπονταν σε λάφυρο της νέας, αστικής Ρωσίας των ολιγαρχών, του Γκορμπατσόφ, του Γιέλτσιν, της οικονομικής μαφίας που αναδύονταν από το βούρκο της περεστρόϊκα.
Οι μυλόπετρες της αντεπανάστασης, υποστηριζόμενες από τα γρανάζια του διεθνούς ιμπεριαλισμού, συνέτριβαν τα πάντα- ακόμη και τη βούληση του ίδιου του σοβιετικού λαού που στο δημοψήφισμα της 17ης Μάρτη 1991 είχε αποφανθεί, σε ποσοστό 76%, υπέρ της διατήρησης της ΕΣΣΔ. 

Σάββατο, 28 Δεκέμβρη του 1991.
Το αριθμ. 5231 φύλλο του Ριζοσπάστη επικά ματοβαμμένο … κείνες τις ώρες, σφίγγεις το χέρι του συντρόφου σου | γίνεται μια σιωπή γεμάτη δέντρα | το τσιγάρο κομμένο στη μέση, γυρίζει από στόμα σε στόμα | όπως ένα φανάρι που ψάχνει το δάσος, βρίσκουμε τη φλέβα | που φτάνει στην καρδιά της άνοιξης, χαμογελάμε… «ΕΛΠΙΔΑ η πάλη των λαών» Επέσατε θύματα, αδέρφια, εσείς | Σε άνιση Πάλη κι Αγώνα | Ζωή, λευτεριά και τιμή του Λαού | Γυρεύοντας, βρήκατε μνήμα… θροΐζει το χαρτί της ιστορικής 1^ης σελίδας με την Κόκκινη Σημαία και μεγάλη λεζάντα της Ελπίδας...

«Η σοβιετική κόκκινη σημαία δεν κυματίζει πλέον στους τρούλους του Κρεμλίνου.
Η υποστολή της σφράγισε με δραματικό και ταυτόχρονα συμβολικό τρόπο το τέλος της 74χρονης πορείας του πρώτου στον κόσμο σοσιαλιστικού κράτους.
Για μια στιγμή οι δείχτες των ρολογιών έμειναν ακίνητοι, σημαδεύοντας την κρίσιμη στιγμή.
Οι καρδιές πολλών εκατομμυρίων εργατών σ’ όλο τον κόσμο σταμάτησαν να χτυπούν, αναμετρώντας το μέγεθος των απωλειών».

25 Δεκέμβρη 1991 όταν έβγαζε «βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε» … Τις τεράστιες κοινωνικές κατακτήσεις της ΕΣΣΔ διαδέχθηκαν οι απατηλές υποσχέσεις για δήθεν περισσότερη δημοκρατία, για οικονομική φιλελευθεροποίηση και νέες τεχνολογίες. Στο βρώμικο παζάρι της αντεπανάστασης οι πολιτικάντηδες τύπου Γκορμπατσόφ και Γιέλτσιν ξεπουλούσαν κοινωνικές και εργατικές κατακτήσεις δεκαετιών με αντάλλαγμα την καπιταλιστική καταναλωτική ψευτοκουλτούρα των McDonalds και της διεθνούς των πολυεθνικών.
Τα αποτελέσματα της περίφημης «θεραπείας του σοκ», δηλαδή της οικονομικής φιλελευθεροποίησης, που ακολούθησε τη δεκαετία του ’90 η αστική κυβέρνηση Γιέλτσιν άφησαν ανεξίτιλα τα σημάδια τους στο ρωσικό λαό: γιγάντωση κοινωνικών ανισοτήτων, διάλυση εργατικών κατακτήσεων, ακραία φτωχοποίηση, κάθετη πτώση του προσδόκιμου ζωής, αναζωπύρωση εθνικιστικών διεκδικήσεων, ανάδειξη μαφιόζικων ολιγαρχιών σε ρυθμιστές της πολιτικής ζωής της χώρας κλπ. «Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα…» 

Σήμερα, 30 χρόνια μετά την επικράτηση της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ, η ρωσική αστική τάξη και οι σύμμαχοι της ενδεχομένως να είναι βέβαιοι ότι ξεμπέρδεψαν μια και καλή με τον σοσιαλισμό.
Μόνο που το φάντασμα της σοσιαλιστικής πατρίδας, έστω και υπό τη μορφή νοσταλγίας, συνεχίζει να πλανιέται πάνω απ’ το ρωσικό ουρανό. 

Η Ιστορία δεν τελείωσε!

🔳  Εκείνη τη μέρα του Δεκέμβρη του ’91, οι αντεπαναστάτες, οι οπορτουνιστές και οι ιμπεριαλιστές σύμμαχοι τους, μπορεί να κατάφεραν να κατεβάσουν από το Κρεμλίνο την κόκκινη σημαία. Μπορεί να κατάφεραν να βάλουν φρένο στην 74χρονη σοσιαλιστική οικοδόμηση της μεγάλης πατρίδας της εργατικής τάξης. Δεν κατάφεραν όμως, όσα μέσα κι αν χρησιμοποίησαν, να κατεβάσουν την σημαία με το σφυροδρέπανο απ’ το νου και την καρδιά των όπου γης κομμουνιστών. 

Δεν κατάφεραν να διαγράψουν την ιστορία, την Οκτωβριανή Επανάσταση, το Στάλινγκραντ, τις μεγάλες κοινωνικές κατακτήσεις, την εργατική και διεθνιστική αλληλεγγύη, την γιγαντιαία προσφορά του σοσιαλισμού του 20ου αιώνα. Δεν κατάφεραν, όσο κι’ αν επαίρονται για το αντίθετο, να γράψουν το «τέλος της ιστορίας». 

Εναπόκειται στους εργατικούς λαϊκούς αγώνες του παρόντος και του μέλλοντος να αποδείξουν πως το 1991 ήταν ένα προσωρινό πισωγύρισμα και πως η ιστορία θα τραβήξει ξανά μπροστά. Και πως όπως γράφει κι ο Χικμέτ...

Θα βγούμε νικητές, κι ας είναι οι θυσίες μας βαριές... 

Καθώς ο λαός
περνούσε
στα κουρέλια |
Και με τις
καινούργιες στολές |
Κάτω από τις σημαίες
των φονιάδων |
Και μέσα απ' όλες
τις μεταμορφώσεις, |
που αποτρόπαιο σε κάνουν |
Περιμέναμε εμείς |
που δεν μπορέσανε |
να μας απογοητέψουν |
Το θρίαμβό του.

(απόσπασμα)
Μπέρτολτ Μπρεχτ

ΨΗΛΑ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ !

Μπορεί να χάθηκε μια μεγάλη μάχη, αλλά θα κερδηθεί ο μεγάλος, πόλεμος.
Ο σοσιαλισμός θα νικήσει.
Το επιβάλλει η αξίωση όλων των λαών, για ειρήνη και μια δίκαιη τάξη πραγμάτων στον κόσμο.
Ο αγώνας των εργαζομένων για καλύτερες μέρες, το αίμα που χύθηκε, δε θα πάει χαμένο.

 

Το ποίημα του Οχτώβρη
Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος & Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος

Ο χρόνος είναι κάτι απίθανα μακρύ
Υπήρξαν χρόνοι πάει περάσαν μυθικοί
Ούτε μπιλίνες ούτε έπη ούτε εποποιίες πια
Σαν τηλεγράφημα η στροφή πετά

Με φλογισμένα χείλη πιες γονατιστός
Απ’ το ποτάμι που το λένε γεγονός
Είν’ ο καιρός Που όλος βομβίσει σε τηλέγραφου χορδή
Είναι η καρδιά με την αλήθεια ίδιο μαζί

Μη λησμονήσετε να μνημονεύσετε τον ποιητή μας
Βλαδίμηρο Μαγιακόφσκι
Πριν σαράντα έξι χρόνια μίσεψε μακριά μας
Τι δουλειά έχει ο Μαγιακόφσκι;

Μας μίλαγε τακτικά ένας γέρος σύντροφος Μακεδόνας
Στη φάμπρικα γι’αυτόν
Όταν καμιά Κυριακή πίναμε καμιά ρακή από την πατρίδα
Και μετά τραγουδούσαμε τραγούδια της ξενιτειάς
Και τ’αντάρτικα
Είχε μείνει χρόνια στη Ρωσία

Κι έπαιρνε το βιβλίο με τα ποιήματα του Βλαδίμηρου
Όπως τον έλεγε
Και μας διάβαζε
Και θυμόταν τον άλλο Βλαδίμηρο
Και δάκρυζε καμιά φορά
Σαν πολλά να τά’πα
Γεια σας και πάλι