Με απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ τον Αύγουστο του 1968, λίγες μέρες μετά _στις 15 Σεπτέμβρη, συγκροτείται το πρώτο καθοδηγητικό όργανο της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας.
Παράλληλα με τη συγκρότηση του καθοδηγητικού οργάνου, αρχίζουν να δημιουργούνται και οι πρώτες Οργανώσεις της ΚΝΕ ενώ προετοιμάζεται και η έκδοση του “Οδηγητή”, το πρώτο φύλλο του οποίου κυκλοφορεί στις 22 Σεπτέμβρη. Την ίδια μέρα δημιουργείται το Κεντρικό Γραφείο της ΚΝΕ, ενώ ένα χρόνο μετά, τον Οκτώβρη του 1969, συνέρχεται παράνομα στην Αθήνα η Α' Συνδιάσκεψη της, εγκρίνει το Καταστατικό και την Ιδρυτική Διακήρυξη προς την ελληνική νεολαία και εκλέγει το Κεντρικό Συμβούλιο και τον Γραμματέα του.
Ήταν η πρώτη φορά, μετά το τρομερό λάθος της αυτοδιάλυσης της ΟΚΝΕ το 1943, που το ΚΚΕ συγκροτούσε τη δική του νεολαιίστικη οργάνωση και γίνεται κατανοητό ότι πρόκειται για μια πολύ σημαντική απόφαση, που αποτέλεσε σταθμό για την ανανέωση του ΚΚΕ και τη μεγαλύτερη μαχητικοποίηση του νεολαιίστικου κινήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ειδική Απόφαση της 13ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ (11-17.1.1969) «για την ανασύσταση Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας», αναφέρει μεταξύ άλλων: «Η ΚΝΕ θα συγκεντρώνει στις γραμμές της το πρωτοπόρο τμήμα της ελληνικής νεολαίας και, στηριγμένη στη θεωρία του μαρξισμού - λενινισμού, θα διαπαιδαγωγεί την ελληνική νεολαία με τα ιδανικά της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού, με τις ηρωικές παραδόσεις της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ), με τις καλύτερες παραδόσεις της ΕΠΟΝ και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Η ΚΝΕ προετοιμάζει τα μέλη της να γίνουν ικανά ν' αποτελέσουν μέλη του Κόμματος της εργατικής τάξης, του ΚΚΕ».
Ω
νεκρά παλικάρια, παιδιά του λαού
που το αίμα σας στάζει στις πέτρες του βουνού
σηκωθείτε κι αρπάξτε τουφέκι ξανά
χαίρε ω χαίρε χρυσή λευτεριά
Κόκκινος
ήλιος γαρούφαλο στο πέτο μου
σπίτι και φίλος το κόμμα της δουλιάς
Κόκκινος ήλιος γαλάζιο το κασκέτο μου
σύντροφος ίσκιος η μάνα εργατιά
Απ'
την Πίνδο στη Γκιώνα και τον Αξιό
το ποτάμι θα πνίξει το μαύρο φασισμό
μεγαλώνει το δέντρο κι απλώνει κλαριά
στην απέραντη γη την πλατιά
Θ'
ανταμώσουμε αδέρφια μια μέρα ξανά
σε μια νέα Ελλάδα σε πόλεις και χωριά
οικοδόμοι κι εργάτες της νέας ζωής
χέρι χέρι της γης οι λαοί
Η ΚΝΕ, σε όλα αυτά τα χρόνια, δικαίωσε την απόφαση του ΚΚΕ για την ίδρυσή της και την αποστολή της, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων για τα δικαιώματα της νέας γενιάς, βάζει υψηλούς στόχους για να δρα πρωτοπόρα μέσα σε δύσκολες και σύνθετες συνθήκες.
Χαρακτηριστικά,
σημειώνει στην απόφαση του 11ου Συνεδρίου της (Γενάρης 2015), για τα
καθήκοντα και τους στόχους της: «Να έχουμε ΚΝΕ ακόμα πιο δυνατή, ιδεολογικά,
πολιτικά και οργανωτικά ατσαλωμένη. Με ανέβασμα της εσωοργανωτικής μόρφωσης, με
άνοδο της μελέτης, της επαφής με το βιβλίο. Με πλούσια, δραστήρια εσωοργανωτική
ζωή και λειτουργία, με ενιαία θέληση και δράση.
Με ΟΒ παντού, σε όλους τους χώρους όπου δουλεύει, δρα, μορφώνεται, κατοικεί η
νεολαία. Στην πλειοψηφία των Λυκείων, των ΕΠΑΛ, των σχολών και τμημάτων σε
πανεπιστήμια και ΤΕΙ, στους χώρους μαθητείας και κατάρτισης, σε τόπους δουλειάς
κι επιχειρήσεις, στις πόλεις, τις εργατικές - λαϊκές συνοικίες και τα χωριά.
ΚΝΕ ριζωμένη, με την πρωτοπόρα δράση των μελών και των φίλων της, μέσα στα
εργατικά σωματεία, τις επιτροπές αγώνα, τα μαθητικά συμβούλια, τους φοιτητικούς
συλλόγους, τις λαϊκές επιτροπές, τους αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους,
συνολικά στις μαζικές οργανώσεις και φορείς που μπορούν να ενεργοποιούν, να
συσπειρώνουν τη νεολαία. (...)
Προγραμματίζουμε τα καθήκοντά μας με στόχο να δουλεύουμε με όρους προοπτικής
μέσα στις τρέχουσες εξελίξεις και την επικαιρότητα, δημιουργώντας γερές
υποδομές σε κάθε τομέα της δράσης μας, ώστε κάθε αγωνιστική μας προσπάθεια να
αφήνει σταθερά, σίγουρα πατήματα για τη συνέχεια. Να διαμορφώνει μια στέρεα
υποδομή μακροπρόθεσμου χαρακτήρα, με στόχο να συμβάλουμε στην ανασύνταξη του
εργατικού κινήματος με νεότερες και νέες ηλικίες, στην ενίσχυση της Λαϊκής
Συμμαχίας, στην οικοδόμηση της ΚΝΕ στους χώρους εργασίας και μόρφωσης, να
γίνουμε Κομμουνιστική Νεολαία "παντός καιρού"».
Συσπειρωμένοι στις Αποφάσεις θα καταφέρουμε πιο ενιαία και στέρεα βήματα ισχυροποίησης της ΚΝΕ _Το κλείσιμο του απερχόμενου ΚΣ (Ν. Αμπατιέλος)
Με τις καλύτερες παραδόσεις της ΕΠΟΝ
23 Φλεβάρη 1943, ιδρύθηκε η οργάνωση - σύμβολο της νεολαίας και των αγώνων της, η θρυλική Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ), γνήσιο τέκνο της μεγάλης δεκαετίας του 1940, της ΕΑΜικής Αντίστασης και της εξόδου στο προσκήνιο της ιστορίας των εργατικών - λαϊκών μαζών με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές.
Μετά την επιβολή της τριπλής φασιστικής κατοχής (Γερμανία, Ιταλία, Βουλγαρία), η κυρίαρχη μερίδα της αστικής τάξης, οι πολιτικοί της εκπρόσωποι, ο ενταγμένος στο αστικό πολιτικό σύστημα βασιλιάς και τα ευρισκόμενα τότε στην Ελλάδα βρετανικά στρατεύματα εγκατέλειψαν τη χώρα. Ενα μέρος των αστικών πολιτικών δυνάμεων παρέμεινε και συνεργάστηκε ανοιχτά με τις δυνάμεις Κατοχής. Ένα άλλο μέρος - μικρότερο από τα προηγούμενα - περίμενε το πού θα γείρει η πλάστιγγα του πολέμου. Ένα ακόμα μικρότερο μέρος, σε μια πορεία χρόνου και κάτω από την πίεση της ολοένα και αναπτυσσόμενης ΕΑΜικής Αντίστασης, συγκρότησε ολιγομελείς αντιστασιακές ομάδες. Πάντα βέβαια τα μάτια όλων ήταν στραμμένα στην «επόμενη μέρα» του πολέμου και στην προάσπιση της καπιταλιστικής εξουσίας. Αποδείχθηκε ακόμη μια φορά ότι η διακηρυγμένη εκ μέρους της αστικής τάξης «εθνική ενότητα» έχει ξεκάθαρο ταξικό περιεχόμενο, την εκμετάλλευση των πολλών από τους λίγους.
Από την άλλη πλευρά, το ΚΚΕ από το βενιζελικό «Ιδιώνυμο» έως τη μεταξική δικτατορία και την Κατοχή βαλλόταν διαρκώς από το αστικό κράτος (χιλιάδες συλλήψεις, εξορίες, καταδίκες σε θάνατο, συγκρότηση από την Κρατική Ασφάλεια ενός ψεύτικου καθοδηγητικού οργάνου, της λεγόμενης «Προσωρινής Διοίκησης», έκδοση ψεύτικου «Ριζοσπάστη», παράδοση εξόριστων κομμουνιστών στις αρχές Κατοχής). Παρ' όλα αυτά το ΚΚΕ, ως πρωτοπορία της εργατικής τάξης και στις συνθήκες της Κατοχής, ανασυγκροτήθηκε οργανωτικά με την κοπιαστική και ηρωική δράση των λίγων ελεύθερων κομμουνιστών και όσων άλλων είχαν αποδράσει από τις φυλακές και τις εξορίες. Ιδρυσε αρχικά την Εθνική Αλληλεγγύη (ΕΑ) και στη συνέχεια, σε συνεργασία κυρίως με ορισμένους σοσιαλδημοκρατικούς πολιτικούς σχηματισμούς, πρωτοστάτησε στη συγκρότηση του Εργατικού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΕΑΜ) και του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ). Μέσα από τη δράση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ γεννήθηκαν ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ), το Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό (ΕΛΑΝ), η Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών (ΟΠΛΑ), η Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση (ΑΣΟ) και άλλες ΕΑΜικές οργανώσεις, που συσπείρωσαν μεγάλα τμήματα εργατών, φτωχών και μεσαίων αγροτών, επαγγελματοβιοτεχνών, διανοουμένων και καλλιτεχνών. Οι οργανώσεις αυτές έδωσαν μάχη ενάντια στην πείνα, οργάνωσαν απεργίες και συλλαλητήρια, σταμάτησαν την επιστράτευση των εργατών, πραγματοποίησαν σαμποτάζ, συγκρούστηκαν ένοπλα με δυνάμεις των κατακτητών και στη συνέχεια και με δυνάμεις των Ταγμάτων Ασφαλείας και τελικά απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας.
Η ΕΑΜική Αντίσταση αγκαλιάστηκε από τη νεολαία των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων. Στην αρχή της Κατοχής οι νέοι κομμουνιστές και οι νέες κομμουνίστριες δρούσαν στις γραμμές της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ). Η ΟΚΝΕ, ως κομμουνιστική οργάνωση νεολαίας πλάι στο ΚΚΕ και μέλος της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων, από την ίδρυσή της, στις 22.11.1922, έδρασε ηρωικά στα εργοστάσια, στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στον στρατό, στα πολιτιστικά και αθλητικά σωματεία και στην ύπαιθρο, συμμετείχε στη διακίνηση κομμουνιστικών εντύπων, ανέπτυξε διεθνιστική δράση για τη στήριξη της ΕΣΣΔ και κατήγγειλε τον επικείμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Η ΟΚΝΕ γαλούχησε πλήθος κομμουνιστών, μεταξύ των οποίων τους Χρήστο Μαλτέζο, Ηλέκτρα Αποστόλου, Νίκο Ζαχαριάδη, Αρίστο Βασιλειάδη, Αύρα Παρτσαλίδου κ.ά., και αντιμετώπισε την κρατική καταστολή, με σημείο αναφοράς τις δίκες κομμουνιστών φαντάρων στο Καλπάκι.
Μετά την επιβολή της τριπλής φασιστικής κατοχής μπήκε στην πρωτοπορία της αντιστασιακής δράσης. Στις 5 Φλεβάρη 1942 με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ και των οργανώσεων Φιλική Εταιρεία Νέων, Λεύτερη Νέα, Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας και Δημοκρατική Ενωση Νέων, ιδρύθηκε το ΕΑΜ Νέων.
Στις 23 Φλεβάρη 1943, σε ένα μικρό σπίτι της οδού Δουκίσσης Πλακεντίας 3, στους Αμπελόκηπους της Αθήνας, με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ και του ΕΑΜ Νέων ιδρύθηκε η ΕΠΟΝ. Στην ΕΠΟΝ συμμετείχαν ακόμα η Αγροτική Νεολαία Ελλάδας, η Ενιαία Εθνικοαπελευθερωτική Εργατοϋπαλληλική Νεολαία, η Ενιαία Μαθητική Νεολαία, η Ενωση Νέων Αγωνιστών Ρούμελης, ο Θεσσαλικός Ιερός Λόχος, η Λαϊκή Επαναστατική Νεολαία. Η ΟΚΝΕ, όπως και οι υπόλοιπες οργανώσεις νεολαίας που συμμετείχαν στην ΕΠΟΝ, αυτοδιαλύθηκε. Η αυτοδιάλυση της ΟΚΝΕ ήταν αποτέλεσμα της στρατηγικής του ΚΚΕ και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος εκείνη την εποχή και άφησε αναπλήρωτο κενό στη διαπαιδαγώγηση και στην επαναστατική δράση νέων κομμουνιστών.
Αυτά ήταν τα “Αετόπουλα”
Μιλώντας για την ΕΠΟΝ δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στα «Αετόπουλα», τα παιδιά που πήραν μέρος στον αγώνα της ΕΠΟΝ με ηρωισμό και αυταπάρνηση. Η κομμουνίστρια λογοτέχνης Μέλπω Αξιώτη αναφέρεται σε αυτά στο έργο της «Αθήνα 1941 - 1945», σημειώνοντας:
| ΑνταρτοΕΠΟΝίτες στην Ελεύθερη Ελλάδα |
«Η φροντίδα για τα μικρότερα αδέρφια τους
μπαίνει στο κέντρο του αγώνα της ΕΠΟΝ. Τα προστατεύει με συσσίτια και παιδικούς
σταθμούς, τα συμμαζεύει απ' τους δρόμους και τα διαπαιδαγωγεί με ανάλογους
οργανισμούς. Ένας απ' αυτούς είναι ο "ΟΨΥΠ" (Οργανισμός
Ψυχαγωγίας - Υγείας Παιδιού). Ετσι
δημιουργήθηκαν τα "Αετόπουλα".
Εκείνα τα περίφημα αετόπουλα των 8 και 10 χρονών που πήραν μέρος στις μάχες,
που κρύβαν τη χειροβομβίδα στο παντελονάκι τους, που τσούλαγαν το πολυβόλο στο
χειραμαξάκι, που κλείστηκαν στο Χαϊδάρι, που εχτελέστηκαν φωνάζοντας με το
χουνί, και γράφοντας στον τοίχο, πριν να 'χουν πάει ακόμα στο σχολείο...
Και το Δεκέμβρη, ύστερα από τις μάχες, ακούσαμε Άγγλους στρατιώτες που έκαναν
τον απολογισμό: "Ο πόλεμος αυτός ήταν για μας πολύ σκληρός. Δεν ξέραμε από
πού να φυλαχτούμε. Μας επλησίαζαν παιδάκια, γυρεύοντας τάχα φαΐ, και μας
πετούσανε χειροβομβίδα". Ήταν τα
"Αετόπουλα"».
| Καρπενήσι, Ιούνης 1944. Αντάρτισσες της υποδειγματικής διμοιρίας της ΕΠΟΝ της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Αριστερά η Γεωργία, στη μέση η θρυλική καπετάνισσα Θύελλα (Μελπομένη Παπαηλιού) και δεξιά η Τούλη, πολιτική υπεύθυνος της υποδειγματικής διμοιρίας |
Eθνική απελευθέρωση
Πλέρια ανεξαρτησία
και ακεραιότητα της Ελλάδας
Υπεράσπιση συμφερόντων & δικαιωμάτων
της νέας γενιάς στη ζωή, στη μόρφωση και στον πολιτισμό
Εξολόθρευση του
φασισμού στα χρόνια της Κατοχής
και μετά,
με όποια μορφή παρουσιάζεται
Αγώνας κατά των
ιμπεριαλιστικών πολέμων
|
Πρόεδρος της ΕΠΟΝ στην Κατοχή ήταν ο πανεπιστημιακός Γιώργος Γεωργαλάς. Όργανο του ΚΣ της ΕΠΟΝ ήταν η «Νέα Γενιά», με υπεύθυνο αρχικά τον Σταύρο Ζορμπαλά και στη συνέχεια τον Νίκο Καραντηνό, ενώ στη σύνταξή της συμμετείχαν και οι Μαρία Σβώλου, Ρόζα Ιμβριώτη και Κώστας Σωτηρίου. Παράλληλα, εκδίδονταν και δεκάδες ΕΠΟΝίτικα τοπικά έντυπα. Η ΕΠΟΝ απέκτησε επίσης τα τραγούδια και τον ύμνο της, γραμμένο από την Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη και μελοποιημένο από τον Αλέκο Ξένο. Ως γέννημα λαϊκής αντικατοχικής δράσης, είχε τεράστια οργανωτική ανάπτυξη. Παραμονές της Απελευθέρωσης μετρούσε περίπου 600.000 μέλη. Πάνω από 30 χιλιάδες μέλη της ήταν ταυτόχρονα αντάρτες του ΕΛΑΣ. Χιλιάδες μέλη της συμμετείχαν επίσης σε άλλους σχηματισμούς του ΕΛΑΣ. |
Βασικές θέσεις της ΕΠΟΝ σύμφωνα με τα ιδρυτικά της κείμενα ήταν: Η εθνική απελευθέρωση, η πλέρια ανεξαρτησία και ακεραιότητα της Ελλάδας. Η υπεράσπιση των συμφερόντων και δικαιωμάτων της νέας γενιάς στη ζωή, στη μόρφωση και στον πολιτισμό. Η εξολόθρευση του φασισμού τόσο στα χρόνια της Κατοχής όσο και μετά, με όποια μορφή κι αν παρουσιαζόταν. Ο αγώνας κατά των ιμπεριαλιστικών πολέμων για την κατοχύρωση της ειρήνης με βάση την αυτοδιάθεση των λαών και νεολαιών και την αδελφική συνεργασία τους. Η ανοικοδόμηση της Ελλάδας από τα ερείπια του πολέμου προς το συμφέρον και την ευημερία ολόκληρου του λαού της. Το δικαίωμα ψήφου στην απελευθερωμένη Ελλάδα στους νέους από την ηλικία των 18 ετών και άνω.
Η ΕΠΟΝ πολέμησε τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους παντού και ακατάβλητα: Τα μέλη της ΕΠΟΝ πραγματοποίησαν εκατοντάδες εξορμήσεις και διαφωτιστικές ομιλίες σε χωριά. Προετοίμασαν τη μαζική συμμετοχή της νεολαίας σε συλλαλητήρια και διαμαρτυρίες. Εξασφάλισαν συσσίτια για τους νέους και τα παιδιά. Χιλιάδες έδωσαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών, στα γερμανικά κρατητήρια και στρατόπεδα, στις διαδηλώσεις και στις συγκρούσεις με τις αρχές Κατοχής και τα Τάγματα Ασφαλείας. Μέλη της ΕΠΟΝ συγκρότησαν 190 υποδειγματικές ομάδες στον ΕΛΑΣ. Αρκετοί/ες αναδείχθηκαν σε στελέχη του ΕΛΑΣ.
Πολυάριθμα είναι τα ηρωικά γεγονότα στα οποία πρωταγωνίστησαν ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες. Ορισμένα μόνο είναι τα παρακάτω: Η πολύωρη υπεράσπιση στις 29.4.1944 σπιτιού το οποίο λειτουργούσε ως αποθήκη οπλισμού του ΕΛΑΣ, γνωστού μετέπειτα ως «Κάστρου του Υμηττού» από τους 3 ΕΠΟΝίτες Δημήτρη Αυγέρη, Κώστα Φολτόπουλο και Θάνο Κιοκμενίδη εναντίον μεγάλης δύναμης Γερμανών και ταγματασφαλιτών. Η ακινητοποίηση γερμανικού άρματος από τις ΕΠΟΝίτισσες Παναγιώτα Σταθοπούλου και Κούλα Λίλη - οι οποίες και έχασαν τη ζωή τους από ριπές του άρματος - στη διαδήλωση της 22.7.1943 για τη μη επέκταση της βουλγαρικής ζώνης κατοχής και στη Μακεδονία. Η φραγή γερμανικού πολυβόλου από την Κούλα Ελευθεριάδου με το σώμα της στη διάρκεια διαδήλωσης στις 26.10.1943 στη Θεσσαλονίκη. Η Κούλα Ελευθεριάδου συνελήφθη και βασανίστηκε το 1944, εκλέχτηκε Γραμματέας της Αχτιδικής Επιτροπής Ανατολικών Συνοικιών του ΚΚΕ μετά την Απελευθέρωση, καταδικάστηκε από Εκτακτο Στρατοδικείο στις 2.5.1947 ως στρατολόγος του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) και εκτελέστηκε τρεις μέρες αργότερα.
Ταυτόχρονα, η ΕΠΟΝ λειτούργησε γεωργικές και παιδαγωγικές σχολές, μόρφωσε αναλφάβητους, δημιούργησε ερασιτεχνικούς θεατρικούς θιάσους, κουκλοθέατρο και χορωδίες, οργάνωσε εκδρομές και αθλητικούς αγώνες και καταπολέμησε τη χρήση ναρκωτικών.
Η ΕΠΟΝ συνυφασμένη με το ΚΚΕ και την ΕΑΜική Αντίσταση ακολούθησε σε όλη τη δεκαετία του 1940 το εργατικό - λαϊκό και κομμουνιστικό κίνημα στους θριάμβους και τις τραγωδίες του.
Το
τελευταίο διάστημα της Κατοχής, όταν υπό το βάρος κυρίως της νικηφόρας προέλασης
του Κόκκινου Στρατού, αλλά και των επιτυχιών των εθνικοαπελευθερωτικών
κινημάτων στην κατεχόμενη Ευρώπη, η έκβαση του πολέμου έβαινε οριστικά εναντίον
των δυνάμεων του φασιστικού Αξονα, οι αστικές πολιτικές δυνάμεις ξεπέρασαν τις
διαφωνίες τους και επιδόθηκαν μαζί με τον βρετανικό ιμπεριαλισμό και τους
κατοχικούς μηχανισμούς σε έναν αγώνα «ζωής ή θανάτου» για τη μεταπολεμική
διάσωση της καπιταλιστικής εξουσίας.
Εκείνη την περίοδο το ΚΚΕ δεν κατόρθωσε να διορθώσει τη
στρατηγική του, ώστε να
συνδέσει την πάλη για την απελευθέρωση με τον αγώνα για την κατάκτηση της
εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της, σε μια περίοδο κατά την
οποία είχαν διαμορφωθεί συνθήκες επαναστατικής κατάστασης. Αντίθετα, επέμεινε
στην πολιτική της «εθνικής ενότητας», όταν όλες οι αστικές πολιτικές δυνάμεις
και οι διεθνείς σύμμαχοί τους προετοίμαζαν τη συντριβή του ίδιου και της
ΕΑΜικής Αντίστασης.
Αυτό επέτρεψε την ανασυγκρότηση των εγχώριων αστικών πολιτικών δυνάμεων και την επιστροφή τους στην απελευθερωμένη Ελλάδα ως «εθνική κυβέρνηση» με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου, στην οποία «εθνική κυβέρνηση» συμμετείχε και το ΕΑΜ-ΚΚΕ με 6 υπουργούς. Ηταν επόμενο, μια τέτοια κυβέρνηση όχι μόνο να μην επουλώσει τις βαθιές πληγές του πολέμου για τις εργατικές και λαϊκές δυνάμεις, π.χ. την αφάνταστη πείνα, αλλά να ανοίξει μέτωπο απέναντι στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ και στο πλαίσιο αυτό να αποφασίσει τον μονομερή αφοπλισμό του ΕΛΑΣ και να αιματοκυλήσει την εργατική - λαϊκή διαμαρτυρία της 3ης Δεκέμβρη 1944.
Στις 33 μέρες του Δεκέμβρη 1944 ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες από 16 έως 20 ετών, ενταγμένοι στον ΕΛΑΣ, έδωσαν τη μάχη σε όλη την Αθήνα στην «πρώτη γραμμή του πυρός» απέναντι στα βρετανικά στρατεύματα, τα επανεξοπλισμένα Τάγματα Ασφαλείας και τις εκκαθαρισμένες και ανασυγκροτημένες, μετά το κίνημα της ΑΣΟ στη Μέση Ανατολή, δυνάμεις του Εθνικού Στρατού.
Η αρνητική έκβαση της Μάχης του Δεκέμβρη δεν σήμαινε και την απώλεια των ισχυρών δεσμών της ΕΠΟΝ με τη νεολαία. 354 αντιπρόσωποι, οι οποίοι εκπροσωπούσαν 450.000 μέλη, συμμετείχαν στο 1ο της Συνέδριο στις 13-19 Γενάρη 1946. Το συνέδριο αποφάσισε και την προσχώρηση της ΕΠΟΝ στην Παγκόσμια Οργάνωση Δημοκρατικής Νεολαίας (ΠΟΔΝ). Τα μέλη της ΕΠΟΝ ήταν «Ετοιμα για καινούριο ξεκίνημα», όπως ακούστηκε από έναν αντιπρόσωπο.
Κατά τον τρίχρονο ταξικό αγώνα του ΔΣΕ (1946-1949), η ΕΠΟΝ συνέχισε και στην παρανομία τη δράση της, παράλληλα με τη Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΔΝΕ), η οποία δημιουργήθηκε στις υπό την κυριαρχία του ΔΣΕ περιοχές. ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες βρέθηκαν στις τάξεις του ΔΣΕ, ειδικά μετά την Απόφαση της 3ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ (11-12 Σεπτέμβρη 1947). Πολλοί περισσότεροι επιθυμούσαν το ίδιο, η έξοδός τους όμως από τις πόλεις έγινε ανέφικτη, εξαιτίας των οργανωτικών δυσκολιών που επέφερε η καθυστερημένη γενίκευση του αγώνα του ΔΣΕ. ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες έδρασαν και εντός των πόλεων: Δημιούργησαν τυπογραφία, εξέδωσαν 4 φύλλα της «Νέας Γενιάς», κυκλοφόρησαν χιλιάδες προκηρύξεις, έγραφαν συνθήματα, αναρτούσαν πλακάτ σε κεντρικούς δρόμους, παρενέβαιναν σε μια σειρά εργοστάσια, κυρίως της κλωστοϋφαντουργίας, και συγκέντρωναν χρήματα για την ενίσχυση του αγώνα του ΔΣΕ.
Η ΕΠΟΝ αντιμετώπισε και αυτή τον αυταρχισμό του αστικού κράτους, από τη μεταβαρκιζιανή «λευκή τρομοκρατία», το Γ' ψήφισμα και τα παράγωγα νομοθετήματά του έως τον ΑΝ 509/1947. Χιλιάδες ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες κακοποιήθηκαν, δολοφονήθηκαν, δικάστηκαν από στρατοδικεία, φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν. Οι επαφές του ΚΣ της ΕΠΟΝ με τις οργανώσεις και τα μέλη της έγιναν δύσκολες έως αδύνατες. Στις 28 Φλεβάρη 1947, το Πρωτοδικείο της Αθήνας αποφάσισε τη διάλυση της ΕΠΟΝ και το ίδιο βράδυ η αστυνομία εισέβαλε στα γραφεία της και στα γραφεία της «Νέας Γενιάς». Τον Ιούνη 1948 συνελήφθησαν 19 μέλη της ΕΠΟΝ. Καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν οι Δημήτρης Καμουτσής, Δημήτρης Τσούτης, Μαρούλα Ρέππα και Γεωργία Πολυδεύκους. Στις 16 Ιούνη 1949, άρχισε στο Εκτακτο Στρατοδικείο η δίκη 76 μελών της ΕΠΟΝ Αθήνας - Πειραιά. Οι 16 που καταδικάστηκαν σε θάνατο και κράτησαν ηρωική στάση στα βασανιστήρια ήταν οι εξής: Δημήτρης Αυγερινός, Κική Βουδούρη, Θανάσης Γκανάς, Γιώργος Γιωτόπουλος, Μπάμπης Ευσταθιάδης, Νίκος Καρράς, Αχιλλέας Λαγουρός, Νικήτας Μαραγκός, Τάκης Μπενάς, Ανδρέας Ξυφτίλης, Χρήστος Παπαγιαννάκης, Φάνης Πασπαλιάρης, Αννα Τεριάκη, Μάνθος Τσιμπουκίδης, Βέρα Τσιμπουκίδου, Πάτρα Χατζησάββα. Η εκτέλεση ματαιώθηκε, χάρη στη διεθνή κινητοποίηση.
Το 1949, ύστερα από τα πλήγματα στο παράνομο κλιμάκιο της ΚΕ του ΚΚΕ στην Αθήνα, συγκροτήθηκε, αρχικά από 4 μέλη του προεδρείου της ΕΠΟΝ (Σταύρος Κασιμάτης, Κώστας Φιλίνης, Φώφη Λαζάρου, Πέτρος Διβέρης), δεύτερο παράνομο καθοδηγητικό κέντρο του ΚΚΕ. Μέσα στις ασφυκτικές μετεμφυλιακές συνθήκες, το δεύτερο αυτό καθοδηγητικό κέντρο βοήθησε στην έκδοση του παράνομου «Ριζοσπάστη» και στην αποκατάσταση κομματικής επαφής με «ξεκομμένα» μέλη του Κόμματος και εξόριστους. Επιβεβαιώθηκε και σε αυτή την περίπτωση η σημασία ύπαρξης Κομματικών Οργανώσεων και σε καθεστώς παρανομίας.
Οι παρακαταθήκες της ΕΠΟΝ ενσωματώθηκαν στην ίδρυση της ΚΝΕ το 1968 και στην 55χρονη πολύπτυχη δράση της. Η ίδρυση της ΚΝΕ επιβεβαίωσε την αναντικατάστατη ανάγκη για ύπαρξη κομμουνιστικής Οργάνωσης Νεολαίας με ιδεολογική - προγραμματική και οργανωτική σχέση με το ΚΚΕ, η οποία παρέμενε ανικανοποίητη όλο το διάστημα από την αυτοδιάλυση της ΟΚΝΕ.
Η ΕΠΟΝ αποτέλεσε εν γένει μέρος της Ιστορίας του εργατικού - λαϊκού κινήματος και του ΚΚΕ, με τα κατορθώματα και τις αντιφάσεις αυτής της Ιστορίας. Εξέφρασε ευρύτερα - κατά τον στίχο σε ένα από τα τραγούδια της - νέους και νέες «Χτίστες της λευτεριάς και της δουλειάς».
80 χρόνια μετά, το εργατικό - λαϊκό κίνημα στην Ευρώπη κατά τη δεκαετία 1940-1950 και εντός αυτού η ΕΠΟΝ, η ΕΑΜική Αντίσταση, βρίσκονται και σήμερα στο στόχαστρο - όχι βέβαια με ενιαίο τρόπο - των αστικών πολιτικών δυνάμεων, των θεσμών τους και των ιδεολογικών τους εκφραστών.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση, εκφράζοντας τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα του κεφαλαίου, προωθεί τη θεωρία των «δύο άκρων, του κόκκινου και μαύρου ολοκληρωτισμού» και νομιμοποιεί τις απαγορεύσεις σε βάρος των Κομμουνιστικών Κομμάτων. Ο αστικός φιλελεύθερος κόσμος κινείται από την αναθεώρηση της Ιστορίας και την ανοιχτή καταδίκη του ΕΑΜικού κινήματος έως τη γραμμή της «λήθης» προς κατοχύρωση της «εθνικής ενότητας». Η σοσιαλδημοκρατία, παρότι συνηγορεί ενίοτε και στον αντικομμουνισμό, επιχειρεί κατά βάση την ανάδειξη της ψευδεπίγραφης διαχωριστικής γραμμής προοδευτικών και συντηρητικών δυνάμεων, την οικειοποίηση του ΕΑΜικού κινήματος και την ανώδυνη ένταξή του στα μέτρα της καπιταλιστικής διαχείρισης.
Στην πραγματικότητα, η ΕΠΟΝ και το ΕΑΜικό κίνημα συνιστούν ακλόνητο ιστορικό τεκμήριο της οξυμένης αντιπαράθεσης του ΚΚΕ και των ΕΑΜικών οργανώσεων με το σύνολο της αστικής τάξης, το κράτος της και τους πολιτικούς της εκπροσώπους. Συνιστούν πάντα παράδειγμα του μεγαλείου στο οποίο φτάνει το κίνημα της νεολαίας, όταν εμπνέεται από το κομμουνιστικό κίνημα και αποδεσμεύεται από την καπιταλιστική εξουσία, αλλά και της τραγωδίας στην οποία μπορούν να οδηγήσουν οι αυταπάτες για φιλολαϊκή διαχείριση στο έδαφος της καπιταλιστικής εξουσίας.
Ιερός Λόχος Σπουδαστών
Θρυλική έχει μείνει και η ηρωική
δράση που ανέπτυξε ο Λόχος των Σπουδαστών, ο «Λόρδος Μπάυρον».
Ο ΕΛΑΣ Σπουδαστών δημιουργήθηκε από την ανάγκη της προστασίας ΕΠΟΝίτικων
συνεργείων όταν έγραφαν συνθήματα στους τοίχους, όταν μοίραζαν προκηρύξεις ή
όταν ξεσήκωναν το λαό με τα χωνιά τους. Ο οπλισμός του αρχικά ήταν υποτυπώδης.
Μετά την ιταλική συνθηκολόγηση, κατάφερε να συγκεντρώσει αρκετά όπλα και να
σχηματίσει ένα αξιόλογο μάχιμο σώμα, που συμμετείχε και στις διάφορες μάχες που
γίνονταν στις συνοικίες της Αθήνας.
Ο Λόχος Σπουδαστών μετονομάστηκε σε Λόχο «Λόρδος Μπάυρον» κατά τη διάρκεια της ένοπλης ταξικής αναμέτρησης με τους Αγγλους το Δεκέμβρη του '44, όπου έδωσε μεγάλες και ηρωικές μάχες αυτές τις 33 μέρες του Δεκέμβρη. Ο Λόχος Μπάυρον πήρε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις στο κέντρο της Αθήνας, όπως ενάντια στο 5ο αστυνομικό τμήμα στην οδό Ιπποκράτους, ενάντια στη Γ. Ασφάλεια της Στουρνάρα, στη μάχη του Πολυτεχνείου, στις μάχες της Σχολής Ευελπίδων, στην κατάληψη της κλινικής Σμπαρούνη για αντιπερισπασμό στις μάχες του Ψυρρή. Η τελευταία και πιο επική μάχη είναι η μάχη της Διδότου.
Να πώς περιγράφει ένας μαχητής
στην Μ. Αξιώτη και έχει καταγραφεί στο «Αθήνα 1941 - 1945»:
«Πιάσαμε μια πολυκατοικία στην οδό
Διδότου αρ. 47. Από το έξω μέρος ήταν τανκς εγγλέζικα, από πίσω εθνοφύλακες.
Εχομε μείνει 21 μαχητές, 2 αυτόματα, 15 ντουφέκια και άλλες τόσες
χειροβομβίδες. Είμαστε ανακατεμένοι, μερικοί παίρνουν μέρος για δεύτερη φορά σε
μάχη, και μερικοί είναι άμαχοι...
Στα γραφεία του λόχου μας, την άλλη μέρα στις 3 του Γενάρη, ένας - ένας μας
παρουσιάζεται. Τον αγκαλιάζομε και τον φιλούμε. Περνά ένα παιδάκι απόξω και
πουλά "Ριζοσπάστη". Παίρνομε και διαβάζομε:
"Μεγάλη μάχη μαίνεται στην οδόν Διδότου... Οι Αγγλοι χτύπησαν μ'
όλα τα φονικά τους μέσα... Στη μάχη αυτή διακρίνεται ο λόχος Λόρδος Μπάυρον"».
Μάχη κατά της πείνας
Ιστορική έχει μείνει και η μάχη
που έδωσε η ΕΠΟΝ για την καταπολέμηση της πείνας την περίοδο της Κατοχής, η
οποία τότε θέριζε παιδιά και νεολαία.
Η ΕΠΟΝ έδωσε άμεσα την κατεύθυνση ο αγώνας να έχει στόχο τη χορήγηση 100
δραμιών ψωμιού τη μέρα και 8 δραμιών λαδιού. Υπολογίζεται ότι, μόνο στις
πόλεις, εξασφαλίστηκαν 220 οργανωμένα συσσίτια για 65.000 παιδιά.
Είναι χαρακτηριστική η μαρτυρία του αγωνιστή ζωγράφου Γιάννη Στεφανίδη για τη
δράση της ΕΠΟΝ σε αυτό το μέτωπο στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών:
«Ο αγώνας των ΕΠΟΝιτών καλλιτεχνών ήταν
πολυποίκιλος. Ήταν ενέργειες για την επιβίωση, τα συσσίτια, για τις σπουδές, να
κρατηθεί η Σχολή ανοιχτή, κι όλα αυτά με επιτροπές και κινητοποιήσεις που πήραν
τη μορφή αγώνα, γιατί είχαμε να κάνουμε με μια κυβέρνηση που προπάντων φρόντιζε
τα συμφέροντα των καταχτητών και ελάχιστα του λαού.
Μια βασική επιτυχία ήταν, που, μαζί με τους σπουδαστές του Πολυτεχνείου
καταφέραμε, έπειτα από πολλές προσπάθειες, να αποσπάσουμε από την πολιτεία τα
τρόφιμα, τα απαραίτητα, ώστε να οργανώσουμε το συσσίτιό μας στη λέσχη του
Πολυτεχνείου, κάτι που, ουσιαστικά, μας έσωσε απ' την πείνα (...)
Να αναφέρω ακόμα ότι η Επιτροπή
Περίθαλψης της Σχολής, έπειτα από πολλές επισκέψεις και τρεχάματα στο υπουργείο
Επισιτισμού, απέσπασε διατακτική για 600 οκάδες σταφίδα - βούιξε το
Πολυτεχνείο! - καθώς και τρία τόπια ύφασμα από το εργοστάσιο Λαναρά για να
ντυθούν οι σπουδαστές της Σχολής».
Νέα Γενιά
Να σημειώσουμε ότι από τη «Σύγχρονη Εποχή» κυκλοφορούν δύο
τόμοι με το περιοδικό «Νέα Γενιά» της ΕΠΟΝ σε φωτογραφική ανατύπωση, που
περιέχουν τα τεύχη της περιόδου Νοέμβρη 1944 - Σεπτέμβρη 1945 και Σεπτέμβρη
1945 - Μάρτη 1946.
Η έκδοση έγινε με πρωτοβουλία της ΚΝΕ και της Πανελλήνιας Ενωσης Αγωνιστών και
Φίλων της ΕΠΟΝ (ΠΕΑΦΕ) και αποτελεί ένα είδος γέφυρας του χτες και του σήμερα
σε μια περίοδο που αξίζει να θυμόμαστε και να μελετάμε το παρελθόν, για να
γινόμαστε καλύτεροι, μαχητικότεροι και ικανότεροι στο σύγχρονο αγώνα. Εκφράζει
την ευγνωμοσύνη στα νιάτα της ΕΠΟΝ για τους αγώνες και τις θυσίες τους, στα
δύσκολα χρόνια της Κατοχής και στα επίσης δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν μετά
την απελευθέρωση.
Για τη μη επέκταση της βουλγαρικής κατοχής
Τον Ιούλη του 1943, η χιτλερική διοίκηση αποφάσισε να παραχωρήσει ολόκληρη τη Μακεδονία και τη Θράκη στους Βούλγαρους φασίστες. Από τη Θεσσαλονίκη ξεκινούν διαδηλώσεις με μπροστάρηδες στελέχη του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ και απλώνονται σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας, όπως στο Κιλκίς, την Εδεσσα, τα Γιαννιτσά κ.α. Τη μάχη αυτή, όμως, την έκρινε η ασύγκριτη σε μαζικότητα και μαχητικότητα διαδήλωση του λαού της Αθήνας, στις 22 Ιούλη 1943.
Σε αυτήν τη μάχη, οι κατακτητές ήταν αποφασισμένοι να χτυπήσουν. Τη στιγμή που οι σημαίες έχουν φτάσει στην οδό Ομήρου, μπροστά στην Τράπεζα της Ελλάδας, τα τανκς έρχονται. Μια ξανθιά κοπέλα ορμά με τη σημαία και την ανεμίζει μπροστά απ' το τανκ. Μια ριπή τη ρίχνει κάτω νεκρή. Και οι ερπύστριες περνούνε πάνω απ' το άψυχο κορμί της. Ηταν η Παναγιώτα Σταθοπούλου. Μια άλλη ΕΠΟΝίτισσα ορμά στο τανκ, σκαρφαλώνει και χτυπά τον τανκίστα στο πρόσωπο. Μια σφαίρα τη ρίχνει κι αυτή νεκρή. Ηταν η Κούλα Λίλη. Στην ίδια διαδήλωση έπεσαν ηρωικά κι άλλοι τρεις ΕΠΟΝίτες και συνολικά στη νικηφόρα μάχη για να μην επεκταθεί η βουλγαρική κατοχή σε όλη τη Μακεδονία έπεσαν 22 ΕΠΟΝίτες
Αφιέρωμα στην Ειρήνη Γκίνη την πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε με απόφαση Έκτακτου Στρατοδικείου.
Νικηφόρος Βρεττάκος: Ευγενικός δακρυσμένος φρουρός της
Ποίησης και της Ελευθερίας
ΚΝΕ 2023 Η οργάνωσή μας
Η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας, η ΚΝΕ, είναι η Οργάνωση νεολαίας του ΚΚΕ.
Είμαστε επαναστατική Οργάνωση εθελοντών, που παλεύουμε για τον πιο όμορφο, τον πιο δίκαιο, τον πιο ανθρώπινο και σπουδαίο στόχο: την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση της κοινωνίας της πραγματικής ελευθερίας, της ζωής με δικαιώματα, τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.
• Δρούμε στα σχολεία, στις σχολές, στους χώρους δουλειάς, στις γειτονιές.
• Διαδίδουμε την επαναστατική θεωρία για να ανοίγουμε νέους δρόμους στο μυαλό, τη σκέψη και τη στάση ζωής όλων όσοι έχουν συμφέρον να παλέψουν μαζί μας, χωρίς να χαρίζουμε κανέναν στο σύστημα.
• Πολεμάμε τον ατομισμό και με τη στάση μας κάνουμε πράξη το σύνθημα «όλοι για έναν κι ένας για όλους».
• Είμαστε η μόνη οργάνωση που παλεύει ενάντια σε ΟΛΑ τα ναρκωτικά.
• Αντιπαλεύουμε τον φασισμό, τον ρατσισμό και την ξενοφοβία.
• Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας με κάθε τρόπο στους λαούς όλου του κόσμου που αγωνίζονται για τη λευτεριά τους, για μια καλύτερη ζωή. Πρωτοστατούμε να αναπτύσσεται η κοινή δράση όλων των νέων, ανεξάρτητα από καταγωγή, χρώμα ή θρησκεία.
Μαζί είμαστε πιο δυνατοί στον αγώνα ενάντια στην αδικία και την εκμετάλλευση! Για έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων…
Ερχόμαστε από πολύ μακριά
και τραβάμε ίσα
για τη λευτεριά και την ευτυχία του κόσμου…
1918
Πραγματοποιείται η μεγάλη
Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία, που την καθοδήγησε το Κόμμα των
Μπολσεβίκων με επικεφαλής τον Λένιν. Άνοιξε τον δρόμο για την κατάργηση της
εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Η φλόγα της Οκτωβριανής Επανάστασης, αγγίζοντας όλο τον κόσμο, έφτασε και στην
Ελλάδα επιταχύνοντας τη γέννηση του Κομμουνιστικού Κόμματος στη χώρα μας. Και
πράγματι, το 1918 ιδρύεται το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ), που
το 1924 μετονομάζεται σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ).
1922
Ιδρύεται
η Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ), η πρώτη οργάνωση νεολαίας
του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Ελλάδα.
Απ'
τα μπουντρούμια και την εξορία / η νέα του κόσμου ξεκινά Ιστορία.
_ Κώστας Βάρναλης (1935, Άη Στράτης)
1936
Μάης ’36,
μήνας ορόσημο στην πάλη της εργατικής τάξης και του λαού στην Ελλάδα. Στις 9
Μάη η κυβέρνηση του Ι. Μεταξά καταστέλλει βίαια μεγαλειώδη απεργία εργατών στη
Θεσσαλονίκη. Το ΚΚΕ στις 12
Μάη καλεί τον λαό σε γενική απεργία. Στις 13 Μάη 500.000 εργάτες απεργούν σε
όλη τη χώρα. Ο Τάσος Τούσης ήταν ο πρώτος νεκρός της δολοφονικής επίθεσης που
στήθηκε από το αστικό κράτος. Βλέποντας τη φωτογραφία της μάνας του Τ. Τούση
πάνω από το σκοτωμένο γιο της, ο Γιάννης Ρίτσος γράφει τον «Επιτάφιο».
Στις 4 Αυγούστου του 1936 επιβάλλεται φασιστικό, δικτατορικό καθεστώς στην Ελλάδα υπό τον Ιωάννη Μεταξά.
1939
Ξεσπά
ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ο
καπιταλισμός κρύβει μέσα του τον πόλεμο όπως το σύννεφο τη βροντή
__ Β. Ι. Λένιν
1940
Οι Ιταλοί εισβάλλουν στην Ελλάδα. Ο ιταλο-ελληνικός πόλεμος αποτέλεσε μέρος του
Β' Παγκοσμίου Ιμπεριαλιστικού Πολέμου. Το ΚΚΕ κατά την έναρξη του πολέμου
τοποθετήθηκε με το ανοιχτό γράμμα του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη, προς
τον ελληνικό λαό, όπου κάλεσε σε ένοπλη αντίσταση.
1941
Το Ιούνη του 1941 ολοκληρώνεται η κατάκτηση της ελληνικής επικράτειας από τα
γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Με πρωτοβουλία του ΚΚΕ δημιουργείται τον
Αύγουστο του 1941 το Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΕΑΜ) και στις 27
Σεπτέμβρη του 1941 το θρυλικό ΕΑΜ, που συσπειρώθηκε η συντριπτική πλειοψηφία
του λαού και της νεολαίας.
1942
Στις 16 Φεβρουαρίου 1942
δημιουργείται το ένοπλο τμήμα του ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, με καπετάνιο τον Άρη Βελουχιώτη.
Στις 23 Φεβρουαρίου 1943 ιδρύεται η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η ΕΠΟΝ.
"προσοχή, προσοχή, σας μιλάει το
ΕΑΜ",
"προσοχή, προσοχή σας μιλάει η
ΕΠΟΝ",
προσοχή,
σας μιλάει η Επανάσταση,
σας μιλάνε οι νεκροί της Επανάστασης,
σας μιλάνε οι αγέννητοι της
Επανάστασης.
(Γιάννης Ρίτσος, "Οι γειτονιές του κόσμου")
Με το όπλο στο χέρι, με απεργίες και συλλαλητήρια, με σαμποτάζ, με την πένα και το “χωνί”, οι ΕΑΜίτες, οι ΕΛΑΣίτες και οι ΕΠΟΝίτες έδωσαν τη μάχη, απελευθερώνοντας το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας, σώζοντας τον λαό από την πείνα.
Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Ελλάδα από τον ναζιστικό ζυγό. Εμφανίζονται οι συνθήκες για να πάρει πραγματικά ο λαός την εξουσία. Η αστική τάξη της Ελλάδας και οι διεθνείς της σύμμαχοι δε μένουν με σταυρωμένα τα χέρια εκμεταλλευόμενοι και την έλλειψη επαναστατικής στρατηγικής του ΚΚΕ. Τον Δεκέμβρη του 1944, αιματοκυλούν τον λαό της Αθήνας. Το λαϊκό κίνημα με την ένοπλη πάλη του ΕΛΑΣ της Αθήνας και του Πειραιά -επί 33 μέρες- γράφει μια ακόμα χρυσή σελίδα, όμως δεν μπόρεσε να νικήσει…
1945
Τελειώνει ο Β’
Παγκόσμιος Πόλεμος. 9 Μάη 1945 η ναζιστική Γερμανία συνθηκολογεί άνευ όρων. Ο
Κόκκινος Στρατός τσάκισε τον φασισμό…
1946
Το ΚΚΕ επιλέγει τη
σύγκρουση με την αστική τάξη. Τον Οκτώβρη του 1946 ιδρύεται ο Δημοκρατικός
Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ), το μεγαλύτερο δημιούργημα του ΚΚΕ. Ο αγώνας του ΔΣΕ
(1946-1949) αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα.
1952
Ο Νίκος Μπελογιάννης,
μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, καταδικάζεται σε θάνατο και παρά τις αντιδράσεις
συνδικάτων, εργαζομένων, κομμάτων, επιστημονικών φορέων από όλο τον κόσμο και
πολλών επιφανών προσωπικοτήτων, όπως ο Πάμπλο Πικάσο, ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Ναζίμ
Χικμέτ, ο Πάμπλο Νερούδα κ.ά., εκτελείται στο Γουδί, στις 30 Μάρτη 1952, 4:15
π.μ., κάτω από το φως των προβολέων, μαζί με τους συντρόφους του, Δ. Μπάτση, Η.
Αργυριάδη και Ν. Καλούμενο.
(…)
Εάν έκανα δήλωση αποκήρυξης θα
αθωωνόμουν, κατά πάσα πιθανότητα, μετά μεγάλων τιμών... αλλά η ζωή μου
συνδέεται με το ΚΚΕ και τη δράση του. Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το
δίλημμα να ζω προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να
πεθάνω παραμένοντας πιστός σ' αυτές. Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο και
σήμερα τον ξαναδιαλέγω.
__ Νίκος Μπελογιάννης
1952
Η Ελλάδα προσχωρεί στο ΝΑΤΟ. Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή αντιτάσσεται και
οργανώνει τον αγώνα εναντίον του ΝΑΤΟ και των αμερικανοΝΑΤΟϊκών βάσεων.
1963
Πραγματοποιείται η πρώτη
“Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης”. Η αστυνομική τρομοκρατία εμποδίζει τους
μαραθωνοδρόμους να ολοκληρώσουν την πορεία. Ανάμεσα στους ελάχιστους που
κατορθώνουν να τερματίσουν είναι και ο βουλευτής της ΕΔΑ, Γρηγόρης Λαμπράκης.
Ένα μήνα αργότερα, στις 22/5/1963, δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
1967
Την 21η Απριλίου 1967, η διακυβέρνηση της χώρας πέρασε από τα αστικά κόμματα σε
τμήματα δυνάμεων του στρατού. Το πραξικόπημα έγινε στο όνομα του υποτιθέμενου
“κομμουνιστικού κινδύνου”. Η δικτατορία ήταν ένα καθεστώς τρόμου -με εξορίες,
βασανιστήρια, φυλακές, εκτελέσεις- που υπεράσπιζε την εξουσία των καπιταλιστών.
1968
Μπαίνουν τα θεμέλια της
ανασύνταξης του κινήματος. Το ΚΚΕ ανασυγκροτεί τις παράνομες Οργανώσεις του,
ξεκαθαρίζει τις γραμμές του από τους οπορτουνιστές που ήθελαν να αλλοιώσουν τον
επαναστατικό του χαρακτήρα. Τον Μάρτιο ξεκινά η κυκλοφορία του παράνομου
“Ριζοσπάστη”. Τον Σεπτέμβρη του 1968 ιδρύεται η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας
(ΚΝΕ). Η απόφαση αυτή σκορπίζει ενθουσιασμό, δίνει κουράγιο στο λαό. Ταυτόχρονα,
ξεκινά η έκδοση του παράνομου “Οδηγητή”.
1973
Ξεσηκωμός του
Πολυτεχνείου. Η κορύφωση όλης της προηγούμενης αγωνιστικής πορείας του λαού.
1974
Τον Ιούλη του 1974, κάτω από το βάρος της κυπριακής τραγωδίας, στην οποία η Χούντα πρωτοστάτησε και την τουρκική εισβολή και κατοχή που ακολούθησε, αλλά και λόγω των αναγκών του ίδιου του συστήματος, το στρατιωτικό καθεστώς κατέρρευσε, ως αποτέλεσμα του συμβιβασμού που επήλθε ανάμεσα στις ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και του αστικού πολιτικού κόσμου από τη μια και τη χουντική διακυβέρνηση από την άλλη. Η μορφή άσκησης της εξουσίας άλλαξε, η εξουσία όμως παρέμεινε στα χέρια των εφοπλιστών, των βιομηχάνων, των τραπεζιτών, των μεγαλοεπιχειρηματιών. Όσες κυβερνήσεις αναδείχθηκαν από τότε υπηρετούν το κεφάλαιο και τις διεθνείς καπιταλιστηκές ενώσεις στις οποίες συμμετέχει.
Το ΚΚΕ κατακτά την “de facto” νομιμοποίησή του.
1980
Δολοφονείται η Σωτηρία Βασιλακοπούλου, μέλος της ΚΝΕ, από την εργοδοσία,
μπροστά στην πύλη του εργοστασίου της ΕΤΜΑ στην Αθήνα.
1981
Ολοκληρώνεται η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, μετέπειτα Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Το
ΚΚΕ και η ΚΝΕ από την πρώτη στιγμή προειδοποίησαν και αντιπάλεψαν την πολιτική
της ΕΕ, που κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους.
1989
Πτώση του τείχους του Βερολίνου. Το Τείχος του Βερολίνου ήταν το σύμβολο δύο
κόσμων. Μέσα σε μια πόλη εκφράστηκε με τον πιο εμφατικό τρόπο η σύγκρουση τους
συστήματος της εκμετάλλευσης και της αδικίας, του καπιταλισμού, με τον
σοσιαλισμό, που κατήργησε την εκμετάλλευση
1991
Κορυφώνεται η αντεπαναστατική ανατροπή της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στη
Σοβιετική Ένωση και σε άλλες χώρες. Το ΚΚΕ
κρατάει ψηλά τη σημαία και υπερασπίζεται τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό, δίνοντας
ώθηση στην ανάπτυξη του εργατικού-λαϊκού κινήματος.
1992
Συνθήκη του Μάαστριχτ. Η ΕΟΚ μετεξελίσσεται σε Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Η ΕΕ είναι
ένωση καπιταλιστικών κρατών που φτιάχτηκε για να ενισχύονται τα ευρωπαϊκά
μονοπώλια, τσακίζοντας τους εργαζόμενους και τη νεολαία. Το ΚΚΕ ήταν το μόνο
κόμμα που αντιτάχθηκε.
1998
Ξεσπούν μαθητικές
κινητοποιήσεις ενάντια στις μεταρρυθμίσεις του τότε υπουργού Παιδείας της
κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, Γ. Αρσένη. Η ΚΝΕ παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο φούντωμα των
διεκδικήσεων, της συλλογικής δράσης, αλλά και στην κατεύθυνσή τους ενάντια στην
πολιτική που τσακίζει τα μορφωτικά δικαιώματα των νέων, τη ζωή και το μέλλον
τους.
1999
Το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ ξεκινούν βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία, τη χώρα στα
βόρεια σύνορα της Ελλάδας. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ πρωτοστάτησαν στην πάλη ενάντια
στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που συμμετείχε η Ελλάδα.
2001
Tα αμερικανοΝΑΤΟϊκά στρατεύματα εισβάλλουν στο Αφγανιστάν. Είναι χαρακτηριστικό
ότι από τους αλλεπάλληλους βομβαρδισμούς γλιτώνουν μόνο οι φυτείες κάνναβης και
οπίου! H KNE πρωτοστατεί στην οργάνωση της αντιιμπεριαλιστικής πάλης.
2003
Ξεκινάει η ιμπεριαλιστική επέμβαση ΝΑΤΟ-ΗΠΑ-ΕΕ στο Ιράκ. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ
μπαίνουν μπροστά στον αγώνα ενάντια στον πόλεμο και τη συμμετοχή της Ελλάδας.
2009
Ξεκινάει διεθνής οικονομική καπιταλιστική κρίση. Το ΚΚΕ
και η ΚΝΕ πρωτοστατούν στην πάλη κατά των
συνεπειών της κρίσης, στην ανάδειξη της πραγματικής διεξόδου από την κρίση υπέρ
του λαού και της νεολαίας, που βρίσκεται στο δρόμο της ρήξης και της ανατροπής.
2013
Στις 18 Σεπτέμβρη 2013
φασίστες, μέλη της Χρυσής Αυγής, δολοφονούν εν ψυχρώ τον αντιφασίστα μουσικό,
Παύλο Φύσσα. Αμέσως οι δυνάμεις της ΚΝΕ διαδηλώνουν την οργή τους, την απόφασή
τους να τσακίσουν τον φασισμό, να απομονώσουν τους φασίστες.
2015
Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ
αντιμετωπίζουν αποφασιστικά την προσπάθεια του συστήματος να εγκλωβίσει το λαό
και τη νεολαία, την περίοδο που αναδεικνύει τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, για να
βγάλει τη βρώμικη δουλειά. Από την πρώτη στιγμή του ΚΚΕ και η ΚΝΕ τονίζουν πως
στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος δεν μπορεί να υπάρξει φιλολαϊκή
κυβέρνηση και επιβεβαιώνονται. Πρωτοστατούν στην οργάνωση της πάλης για τα
σύγχρονα δικαιώματά μας.
Τιμάμε τα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ! Στο δρόμο της ανατροπής με δυνατό ΚΚΕ γράφουμε τη σύγχρονη Ιστορία, κερδίζουμε τη ζωή που μας αξίζει!
ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ…
Copyright © 2022
Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας
ΟΔΗΓΗΤΗΣ
“Δεν είμαι εγώ σπορά
της τύχης
ο πλαστουργός της νιας
ζωής
Εγώ είμαι τέκνο της ανάγκης
κι ώριμο τέκνο της οργής”
«Ο
Οδηγητής» είναι από “Το φως που καίει»,
όχι όμως της πρώτης έκδοσης του 1922 που τυπώθηκε από τις εκδόσεις «Γράμματα»
στην Αλεξάνδρεια με το ψευδώνυμο Δήμος Τανάλιας, αλλά από τη δεύτερη
«ξαναπλασμένη» — όπως τη χαρακτηρίζει ο ίδιος – από το τυπογραφείο «Εστία» το
1933.
Μέσα στη
δεκαετία του 1920 και το εργατικό κίνημα και το κομμουνιστικό κίνημα ωριμάζει
στα πλαίσια μιας παγκόσμιας κοσμογονίας. Η ιδεολογική και πολιτική ωρίμανση του
ΚΚΕ αυτή τη δεκαετία επέδρασε και στον ίδιο το Βάρναλη. Η ωρίμανση του
Βάρναλη αυτή τη δεκαετία αποτυπώθηκε στη δεύτερη έκδοση του έργου.
Το ποίημα πρωτοδημοσιεύτηκε το Φλεβάρη του 1930, πράγμα που μας επιτρέπει να
υποθέσουμε ότι μάλλον γράφτηκε το δεύτερο μισό του 1929. Στη μορφή που ξέρουμε
σήμερα το ποίημα έχει 5 (μικρές) αλλαγές.
‼️Τα
τραγούδι του «Οδηγητή», το τραγούδι για τον Λένιν
όπως ο ίδιος είπε, έγινε αμέσως τραγούδι των εργατικών συγκεντρώσεων και
κάποιες φορές αντικαθιστούσε τον ύμνο της Διεθνούς. Άλλωστε «Ο Οδηγητής» είναι
βασισμένος στιχουργικά στον ύμνο της Διεθνούς .
Τo ότι είναι αφιερωμένος στον Λένιν το δήλωσε ο ίδιος ο Βάρναλης στο
χαιρετιστήριο που έστειλε τον Απρίλη του 1970 για τα 100 χρόνια από τη γέννηση
του Β.Ι. Λένιν και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ιζβέστια» της Μόσχας.
Στο πρόσωπο του συμβολίζεται η καταλυτική δύναμη του λαού – δημιουργού της
ιστορίας. Γι’ αυτό και Βάρναλης βάζει στο στόμα του:
Ένας δεν
είμαι, μα χιλιάδες!
Όχι μονάχα οι ζωντανοί —
κι οι πεθαμένοι μ’ ακλουθάνε
σε μιαν αράδα σκοτεινή.
Μα κι όσοι
αγέννητοι, χιλιάδες
άπλαστοι ακόμα με βλογούν
κι όλοι ακουμπάνε τα σπαθιά τους
απάνω μου και τα λυγούν.
Δε δίνω λέξες
παρηγόρια,
δίνω μαχαίρι σ’ ολουνούς·
καθώς το μπήγω μες στο χώμα
γίνεται φως, γίνεται νους.
Άκου, πώς
παίρνουν οι αγέρες
χιλιάδων χρόνων τη φωνή!
Μέσα στο λόγο το δικό μου
όλ’ η ανθρωπότητα πονεί.
Γράφει
ο Δ. Γληνός:
«Ο “Οδηγητής” (…) είναι συνείδηση του ίδιου του λαού, που ξύπνησε και
ξεκίνησε ορμητικά για τον τελειωτικό αγώνα. Είναι η πρωτοπορία της μάζας που
μάχεται και γκρεμίζει τον σάπιο κόσμο για να πλαστουργήσει τη νέα ζωή».
Αποτιμώντας «Το φως που καίει» ο Γ.
Μόσιος γράφει:
«Μέσα σε αυτό το πλαίσιο των κοσμογονικών διεργασιών γεννιέται μια εντελώς νέα
μορφή του ‘’φωτός που καίει’’. ‘’Ο Οδηγητής’’. Το ελληνικό κίνημα με νέα
ιδανικά συνδέεται με την παγκοσμιότητά τους. ‘’Ο Οδηγητής’’ όντως αποτελεί μια
παντελώς νέα αρχή: τη λογοτεχνία της νέας μαρξιστικής πρωτοπορίας στην Ελλάδα,
πολιτικής και αισθητικής. Είναι η ιστορική στιγμή, όταν ο λόγιος ποιητικός
λόγος ωθείται προς αυτό που οι αρχαίοι Ελληνες ονόμασαν πολιτική ποίηση με το
έργο του Καλλίνου και του Τυρταίου. Από το Ρήγα Βελεστινλή αλλά και από το
Βάρναλη θα αντλήσουν θέματα και τρόπους ποιητικής έκφρασης οι μεγάλοι
θουριογράφοι της Εθνικής μας Αντίστασης».
«Στις 22 Σεπτέμβρη του ‘68, γραμμένος σε μεμβράνη και πολυγραφημένος, κυκλοφόρησε ο πρώτος “Οδηγητής”, όργανο της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας. Λίγες μέρες μετά, ξανατυπώθηκε σε παράνομο τυπογραφείο και κυκλοφόρησε σε χιλιάδες αντίτυπα. Στην προμετωπίδα του, απ’ το πρώτο φύλλο, τέσσερις στίχοι απ’ το ποίημα “Οδηγητής” του Κώστα Βάρναλη, απ’ όπου είναι “δανεισμένο” και το όνομά του»
«Δεν είμαι εγώ σπορά της τύχης
ο πλαστουργός της νιας ζωής
Εγώ είμαι τέκνο της ανάγκης
κι ώριμο τέκνο της οργής».
Στροφές του ποιήματος (1, 4, 8, 10, 12) μελοποιήθηκαν από τον Χρήστο Λεοντή το 1981. το ποίημα έχει 12 στροφές.
Η
Αριστέα πέφτει χάμου και κυλιέται σπαράζοντας αγκαλιά με τη μαϊμού. Αφροί
κόκκινοι βγαίνουν απ’ τα βαμμένα χείλια της. Κι ουρλιάζουνε κι οι δυο τους σα
δαιμονισμένοι.
Ο αγέρας έχει κόψει ολότελα. Μια βαθιά σιωπή καταπίνει τα
ουρλιάσματά τους.
Άξαφνα μια πολύβοη αντάρα από νεανικές φωνές περιζώνει ολούθε τη γης. Κι
ένας φωτεινός κύκλος αρχίζει να χαράζει ολόγυρα στον ορίζοντα εκεί, που δένεται
ο ουρανός με τα βουνά και με τη θάλασσα.
Ανάμεσα σ’ αυτές τις φωνές, που ζυγώνουνε ρυθμικά, ξεχωρίζει μπροστά μια πιο
βαριά, πιο δυνατή, που σκεπάζει όλες τις άλλες.
Ο ΟΔΗΓΗΤΗΣ
Δεν είμαι εγώ σπορά της τύχης
ο πλαστουργός της νιας ζωής
Εγώ είμαι τέκνο της ανάγκης
κι ώριμο τέκνο της οργής
Δεν κατεβαίνω από τα νέφη,
γιατί δε μ’ έστειλε κανείς
Πατέρας, τάχα παρηγόρια
για σένα, σκλάβε, που πονείς.
Ουράνιες δύναμες, αγγέλοι,
κρίνα, πουλιά και ψαλμουδιές —
τίποτα! Εμένα παραστέκουν
οι θυμωμένες σας καρδιές.
Εγώ του καραβιού γοργόνα
στ’ ορθόπλωρο καράβι μπρος.
Απάνω μου σπάνε φουρτούνες
κι άγριος ενάντια μου καιρός.
Μέσα στο νου και στην καρδιά μου
αιώνων φουντώσανε ντροπές
και την παλάμη μου αρματώνουν
με φλογισμένες αστραπές.
\\ στην α’
δημοσίευση
με φλογομένες αστραπές
Ένας δεν είμαι, μα χιλιάδες!
Όχι μονάχα οι ζωντανοί —
κι οι πεθαμένοι μ’ ακλουθάνε
σε μιαν αράδα σκοτεινή.
Μα κι όσοι αγέννητοι, χιλιάδες
// στην α’ δημοσίευση
Αλλά κι όσοι αγέννητοι, χιλιάδες
άπλαστοι ακόμα με βλογούν
κι όλοι ακουμπάνε τα σπαθιά τους
απάνω μου και τα λυγούν.
// στην α’ δημοσίευση
στα στήθη μου και τα λυγούν.
Δε δίνω λέξες παρηγόρια,
δίνω μαχαίρι σ’ ολουνούς·
καθώς το μπήγω μες στο χώμα
γίνεται φως, γίνεται νους.
Άκου, πώς παίρνουν οι αγέρες
// στην α’ δημοσίευση
Άκου, πώς παίρνουν οι αγέροι
χιλιάδων χρόνων τη φωνή!
Μέσα στο λόγο το δικό μου
όλ’ η ανθρωπότητα πονεί.
Ω! πώς τον παίρνουν οι αγέρες
και πώς φωνάζουνε μετά
άβυσσοι μαύροι, τάφοι μαύροι,
ποτάμια γαίματα πηχτά!
Όθε περνά, γκρεμίζει κάτου
σαν το βοριά, σαν το νοτιά
όλα τα φονικά ρηγάτα
θεμελιωμένα στην ψευτιά.
Κι ένα στυλώνει κι ανασταίνει,
το ’να βασίλειο της Δουλειάς,
// στην α’ δημοσίευση
ένα βασίλειο της Δουλειάς,
(Ειρήνη! Ειρήνη!) το βασίλειο
της Πανανθρώπινης Φιλιάς.
Δακτυλόγραφου του Αλέκου Ξένου προς τον Στάθη Τσεκούρα
Με πληροφορίες, από την ηλεκτρονική σελίδα
της εφημερίδας «Οδηγητής» _
Όλες οι λεπτομέρειες είναι του κατ’ εξοχήν
“βαρναλικού” Ηρακλή Κακαβάνη
