Παναγιώτης Μακρής: μια ηρωική μορφή του λαϊκού κινήματος και του Κόμματος

Όλη του η ζωή δοσμένη στο λαό,
Με συνέπεια, σεμνότητα και απαράμιλλο αγωνιστικό ήθος.

Πάει ήδη ένας χρόνος, από τη μέρα που ο αγωνιστής κομμουνιστής δήμαρχος της ανταρτομάνας Καισαριανής Παναγιώτης Μακρής πέρασε στην αθανασία.

Τότε που αποχαιρετήσαμε με θλίψη, αλλά και υπερηφάνεια έναν δικό μας άνθρωπο, μια ηρωική μορφή του λαϊκού κινήματος και του Κόμματος, έναν γνήσιο και αυθεντικό ηγέτη, έναν από τους κορυφαίους του αγώνα, έναν σφο. που τίμησε το Κόμμα με την πολύχρονη και μεγάλη προσφορά του, τη συνέπεια και το αγωνιστικό ήθος του.

Το παράδειγμά του, η πολύχρονη και πολυκύμαντη αγωνιστική ζωή του, το έργο του, άλ' αυτά μένουν ως μια μεγάλη παρακαταθήκη, για άντληση πείρας, γνώσης, δύναμης, αισιοδοξίας και αντοχής στη σκληρότητα της ταξικής πάλης.

Η απώλεια του σ/φου Παναγιώτη μας υπενθυμίζει την ευθύνη και το χρέος που έχουμε απέναντι στην εργατική τάξη, να εμπνεόμαστε και να διδασκόμαστε από το παράδειγμα και την αταλάντευτη στάση του, στους πολύχρονους και πολύμορφους λαϊκούς αγώνες.

Ο σ. Παναγιώτης τίμησε με το παραπάνω την εργατική τάξη και το Κόμμα μας.

Γνώρισε το μεγαλείο που κρύβει η αναγνώριση από τους απλούς ανθρώπους του μόχθου της ανιδιοτελούς προσφοράς του. Είναι το πιο ακριβό, το πιο πολύτιμο παράσημο και το κέρδισε.

Δεν εκπροσωπούσε απλά το λαό, στεκόμενος σε απόσταση απ’ αυτόν, αλλά τον εξέφραζε ανασαίνοντας την αγωνία του, ζώντας μέσα στον ίδιο το λαό.

Ασκούσε στην καθημερινή ζωή, χωρίς όρια, το περιεχόμενο της ιδιότητας του κομμουνιστή με μια υπευθυνότητα ασύγκριτη, αλλά ταυτόχρονα και με μια σεμνότητα υποδειγματική.

Πέρασε πάνω από 20 χρόνια της ζωής του σε φυλακές και εξορίες και έμεινε όρθιος, τα κατάφερε γιατί έμεινε πιστός στην τάξη του, στα ιδανικά και στους σκοπούς του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Γιατί δεν παρέκκλινε ούτε χιλιοστό από τη διαδρομή που χάραξε μπαίνοντας από τα 17 του χρόνια στην ΟΚΝΕ και στο ΚΚΕ.

Ο σ. Παναγιώτης Μακρής γεννήθηκε το 1917 στους Σχίνους (Μπισχίνι) Ολυμπίας,  ήταν παιδί από πολυμελή αγροτική οικογένεια, η οποία κατά τη διάρκεια της ΕΑΜικής Αντίστασης είχε ενεργό δράση.

Το 1935 τελείωσε το Γυμνάσιο Κρέσταινας, στο Νομό Ηλείας. Από μαθητής ακόμη συνδέθηκε με το λαϊκό κίνημα και το 1935 γίνεται μέλος της ΟΚΝΕ και ξεκινάει να δουλεύει κομματικά στην περιοχή της Ζαχάρως. Το 1937 παίρνει μέρος στη Συνδιάσκεψη της Κομμουνιστικής Νεολαίας (ΟΚΝΕ) των Νομών Μεσσηνίας, Αρκαδίας και Λακωνίας, με θέμα την αντιμετώπιση του φασισμού. Δουλεύει δραστήρια και πολύ σύντομα φτιάχνει τον πρώτο πυρήνα στην περιοχή του. Την ίδια χρονιά ανεβαίνει στην Αθήνα, όπου εγκαθίσταται στην Καισαριανή, γίνεται μέλος του ΚΚΕ  και γράφεται στη Νυχτερινή Σχολή Ασυρματιστών στον Πειραϊκό Σύνδεσμο.
Λίγο πριν την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, ο σ. Παναγιώτης Μακρής -με προτροπή της Οργάνωσης- μετά από διαγωνισμό εισάγεται στη Σχολή Ασυρματιστών της Αεροπορίας. Στη σχολή ανέπτυξε πρωτοπόρα δράση και σύντομα δημιουργήθηκε ευρύς κύκλος αεροπόρων ενάντια στο φασισμό, με μεγάλη προσφορά στην ΕΑΜική αντίσταση του λαού και στον πόλεμο ενάντια στους κατακτητές.

Η κήρυξη του πολέμου τον βρήκε στη 13η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας, όπου ο ίδιος έτυχε τιμητικής διάκρισης για επιτυχή επίθεση απέναντι σε ιταλικό υποβρύχιο. Με την επίθεση των Γερμανών και την κάθοδό τους προς την Αθήνα, πρωτοστάτησε μαζί με άλλους αντιφασίστες στη διάσωση των αεροπλάνων, αποκτώντας μεγάλο κύρος μέσα στο στράτευμα. Φρόντιζε, μαζί με άλλους μόνιμους αεροπόρους, αυτοί που αποστρατεύονταν να φεύγουν για τον τόπο τους με τα προσωπικά τους είδη και τον ατομικό τους οπλισμό, για να μην πέσει στα χέρια των κατακτητών.
Στη συνέχεια, χωρίς ανάπαυλα, συμμετείχε στη Μέση Ανατολή στις πολεμικές επιχειρήσεις. Ο σ. Παναγιώτης Μακρής ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Αντιφασιστικής Οργάνωσης της Αεροπορίας (ΑΟΑ) στη Μέση Ανατολή.
Συμμετείχε ενεργά στην Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση της Μέσης Ανατολής (ΑΣΟ), η οποία χτυπήθηκε από την κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου και κατόπιν από την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου και τους Εγγλέζους.

Μαζί με χιλιάδες στρατιώτες, ναύτες, σμηνίτες, υπαξιωματικούς και αξιωματικούς, κλείστηκε στις φυλακές Αμπασιάς του Καΐρου και στα στρατόπεδα της Ερυθραίας. Τα Χριστούγεννα του 1945 επιστρέφει στην Αθήνα και από το 1946 ως το 1948 δουλεύει στην Κομματική Οργάνωση του ΚΚΕ προετοιμάζοντας μαχητές για τον ΔΣΕ.

Τον Απρίλη του 1948, ο σ. Παναγιώτης συλλαμβάνεται και οδηγείται στην Ασφάλεια, όπου βασανίζεται. Από εκείνη τη στιγμή ξεκινάει τον μακρύ δρόμο της εξορίας. Πρώτα εξορίζεται στον Εύδηλο της Ικαρίας, με την ένδειξη πάνω στην απόφαση «εκτόπιση και επικίνδυνος για δραπέτευση». Τον Οκτώβρη του 1949 μεταφέρεται στη Μακρόνησο στον Τρίτο Κλωβό και τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς -μαζί με άλλους 650 περίπου νεολαίους- μεταφέρεται στο Πρώτο Τάγμα. Έπειτα από φριχτούς βασανισμούς μεταφέρεται στο Νοσοκομείο της Μακρονήσου, για να επιστρέψει πάλι στο σύρμα, όπου θα βασανιστεί εκ νέου. Τον Αύγουστο του 1950 εξορίζεται στον Άη Στράτη, όπου και εκεί δούλεψε σε όλη την κλίμακα της οργάνωσης.
Το Γενάρη του 1960 επιστρέφει με προσωρινή άδεια από το στρατόπεδο στην Αθήνα και τοποθετείται γραμματέας της ΕΔΑ Καισαριανής. Τον Οκτώβρη όμως του ίδιου έτους, ξανασυλλαμβάνεται και στέλνεται ξανά εξορία στον Άη Στράτη. Τον Ιούνη του 1961 μετάγεται σε Νοσοκομείο της Αθήνας, όπου μετά από διάβημα διαμαρτυρίας λαϊκών οργανώσεων αφήνεται ελεύθερος και αναλαμβάνει πάλι γραμματέας της Οργάνωσης ΕΔΑ Καισαριανής.

Το 1964 πρωτοεκλέγεται δήμαρχος της Καισαριανής έως το 1967. Με το πραξικόπημα της 21ης Απρίλη του 1967 συλλαμβάνεται από τη χούντα και κλείνεται στον Ιππόδρομο, όπου από εκεί γίνεται η μεταγωγή του στα Γιούρα και μετά στο Παρθένι. Τα Χριστούγεννα του 1970 αποφυλακίζεται και δουλεύει στην παράνομη Οργάνωση του Κόμματος στην Αθήνα. Το 1973 διέφυγε παράνομα στο εξωτερικό και πήρε μέρος στο 9ο Συνέδριο του ΚΚΕ, όπου εκλέχτηκε αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ, ιδιότητα που διατηρεί ως το 11ο Συνέδριο.
Τον Αύγουστο του 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε κομματική δουλειά στην ΚΟ της Καισαριανής, στην Αχτιδική Επιτροπή Ανατολικών Συνοικιών, και στην ΕΠ της ΚΟΑ.
Εκλέγεται δήμαρχος Καισαριανής το 1975, το 1978, το 1982 και το 1986. Δούλεψε στον χώρο της Τοπικής Διοίκησης και ήταν μέλος του Τμήματος της ΚΕ. Πήρε μέρος σε σειρά διεθνών συνδιασκέψεων και κινητοποιήσεων.
Πρωτοστάτησε στην πάλη των κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών δημάρχων στην Τοπική Διοίκηση, στην πάλη ενάντια στους πολέμους και τον ιμπεριαλισμό, μέσα από τις γραμμές της ΕΕΔΥΕ, όπου διετέλεσε και αντιπρόεδρός της.

Με το παράδειγμά του, με τη συνέπεια λόγων και έργων, άνοιξε δρόμους και έδειξε ότι το ΚΚΕ δεν είναι ένα οποιοδήποτε κόμμα, αλλά σάρκα από τη σάρκα της εργατικής τάξης, απαντοχή στα βάσανά της, ασυμβίβαστος αντίπαλος με τους εκμεταλλευτές της και μπροστάρης του αγώνα για έναν κόσμο δίκαιο, ανθρώπινο, σοσιαλιστικό - κομμουνιστικό.

Στάθηκε ως την τελευταία του στιγμή ένας ακλόνητος αγωνιστής σε αυτά τα ιδανικά και σε αυτές τις αρχές.

Σ/φε Παναγιώτη, ο εργάτης, ο απλός άνθρωπος, οι σύντροφοι και οι φίλοι σου, οι Καισαριανώτες αντλούν ελπίδα, αντοχή, ιδιαίτερα στις σημερινές δύσκολες για το λαό συνθήκες.

Δημιούργησες στον ουρανό της καθημερινότητας ένα γαλαξία αξιών, παραδειγμάτων, αγωνιστικών προτύπων, που πάντοτε θα μας εμπνέουν και θα μας καθοδηγούν. Έγινες δηλαδή σύμβολο του σύγχρονου αγωνιζόμενου επαναστάτη, όπως γράφτηκε από τον ποιητή:

«Την ευτυχιά την έζησα στο δώσιμο χωρίς μισθό,

Τη λευτεριά στο σκλάβωμα σε κάποιο ιδανικό σωστό».

Δεσπόζει στην είσοδο του Μουσείου
ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης στην Καισαριανή

Ο σ. Παναγιώτης στάθηκε ακλόνητος και αταλάντευτος απέναντι στις ατελείωτες διώξεις και βασανισμούς.

Υπερασπίστηκε με όλες του τις δυνάμεις την κοσμοθεωρία μας, την πολιτική και το Πρόγραμμα του ΚΚΕ, τον σοσιαλισμό, κάτω από όλες τις συνθήκες και τους δύσκολους καιρούς.

Συνέβαλε αποφασιστικά να αντιμετωπιστεί η προσπάθεια διάλυσης του ΚΚΕ από τους λεγόμενους ανανεωτές το 1968 και αυτούς της περιόδου '89 -'91.

Αποτελεί παράδειγμα δουλειάς για το δίκιο του λαού, δέθηκε με ισχυρούς δεσμούς με τους εργαζόμενους, τη νεολαία και εξέφρασε το γνήσιο πατριωτισμό στη διάρκεια του πολέμου και της ΕΑΜικής Αντίστασης στον χώρο των στρατιωτικών. Κατόρθωνε ακόμη και στις δύσκολες συνθήκες των διώξεων να επικοινωνεί, να συνδέεται με το λαϊκό κόσμο.

Αγάπησε τον τόπο του, δέθηκε με το λαό και πάλεψε μαζί του. Με τη στάση του αναδείχτηκε σε πραγματικό ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΤΗΣ, όπου και έζησε για 78 ολόκληρα χρόνια, από το 1937 έως το τέλος της ζωής του.

ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!

 

Με τα παιδιά της ΚΝΕ

Με τον Ηλία Σταμέλο
Δήμαρχο με τη Λαϊκή Συσπείρωση 2015-2019

Με το γερόλυκο Γιώργη Κατημερτζή

«Αφήνω μοναδικό κληρονόμο μου (...)
το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ),
που από τις γραμμές του αγωνίστηκα σε όλη μου τη ζωή,
για να συνεχίσει τους αγώνες του».

Σε πλατεία "Παναγιώτη Μακρή" μετονομάστηκε η κεντρική πλατεία προς τιμήν του κομμουνιστή δημάρχου

Την κεντρική ομιλία στην εκδήλωση, πριν προχωρήσει στα αποκαλυπτήρια της αναθηματικής πλάκας, έκανε ο κομμουνιστής δήμαρχος της πόλης Ηλίας Σταμέλος.

Ομιλία του Ηλία Σταμέλου

 

Η εκδήλωση απέδειξε ότι ο λαός ξέρει να τιμά με τον δικό του τρόπο τους ηγέτες του, αφού οι Καισαριανιώτες, οι σύντροφοι και οι συναγωνιστές του γέμισαν ασφυκτικά την πλατεία για να τον τιμήσουν. Ανάμεσα στους συγκεντρωμένους βρέθηκαν και συγγενείς του Π.Μακρή από την ιδιαίτερη πατρίδα του, το Μπισχίνι Ολυμπίας.

Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσε πολυμελής αντιπροσωπεία του ΚΚΕ με επικεφαλής τον Δημήτρη Κουτσούμπα, ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος.

Επίσης, εκ μέρους του ΚΣ της ΚΝΕ παραβρέθηκε ο Νίκος Λάππας. Επίσης, εκ μέρους της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ ο αντιπρόεδρός της Γιάννης Ζαγγανάς, εκ μέρους της ΠΕΚΑΜ ο αντιπρόεδρός της Λάζαρος Κυρίτσης, από το Σπίτι του Αγωνιστή ο πρόεδρος Κώστας Μαραγκουδάκης καθώς και εκπρόσωποι από πλήθος παραρτημάτων της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ. Επίσης, παραβρέθηκαν ο αντιπεριφερειάρχης Δυτικού Τομέα Αθήνας Σπύρος Τζόκας και σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο της πόλης. 

_Προθήκες με αρχειακό υλικό,
_Ανάγνωση γραμμάτων και
_Καλλιτεχνικό πρόγραμμα

Τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση καλωσόριζαν τέσσερις προθήκες με αρχειακό υλικό από τη ζωή του Παναγιώτη Μακρή. Προσωπικά αντικείμενα, φωτογραφίες, ιδιόχειρα σημειώματα από μία ζωή γεμάτη αγώνα και θυσίες.

Ανάμεσα στα εκθέματα ήταν η αυτεπάγγελτη αποστρατεία του από το στρατιωτικό σώμα το 1945 μαζί με άλλα μέλη ως «μη χρήσιμα για την αεροπορία». Επίσης η απόλυσή του από το δημαρχιακό αξίωμα από τη χούντα το 1967 και η απόφαση για την εκτόπισή του στη Λέρο το 1968 λόγω της «εμμονής του μετά φανατισμού εις τας κομμουνιστικάς πεποιθήσεις». Μεταπολιτευτικά η δράση του καταγράφεται μέσα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό, από όπου ξεχωρίζουν οι αγώνες του για να αποδοθεί το σκοπευτήριο στο λαό και για να απομακρυνθεί σκοπευτική εταιρεία.

Η εκδήλωση άνοιξε με προβολή βίντεο και οι Καισαριανιώτες συγκινημένοι άκουσαν ξανά τη φωνή του σε μαγνητοσκοπημένες ομιλίες και συνεντεύξεις: «Πάντα όρθιοι, επίμονοι, να επαγρυπνούμε και να είμαστε έτοιμοι για κάθε θυσία, μέχρι και το θάνατο», ήταν τα λόγια του σε συγκέντρωση του ΚΚΕ πριν από μερικά χρόνια.

Ξεχωριστή στιγμή της εκδήλωσης ήταν το διάβασμα από τον ηθοποιό Βασίλη Κολοβό μαρτυρίας του Π.Μακρή για την εξορία του στη Μακρόνησο και την αλύγιστη στάση του στα τέλη του 1948, όπου μεταφέρθηκε από την Ικαρία. Εκεί έμαθε από γράμμα του πατέρα του ότι ο αδελφός του, στέλεχος του ΚΚΕ και του ΔΣΕ δολοφονήθηκε με τον πιο βάρβαρο τρόπο.

Διαβάστηκαν επίσης το γράμμα του πρώτου κομμουνιστή δημάρχου Καισαριανής Λεωνίδα Μανωλίδη, με το οποίο το 1964 κάλεσε το λαό της πόλης να στηρίξει τον Π.Μακρή, ένα απόσπασμα από την προεκλογική του ομιλία το 1975 και ένα ποίημα του Καισαριανιώτη στιχουργού Βαγγέλη Ατραϊδη, αφιερωμένο στο πρόσωπό του.

 

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με συναυλία από το μουσικό σύνολο «Ρωμιοσύνη», τα μέλη του οποίου δήλωσαν ότι αισθάνονται ιδιαίτερη τιμή να παίζουν μουσική για τον αλύγιστο Π.Μακρή, ενώ όχι τυχαία ξεκίνησαν με τον «Οδηγητή» του Κ.Βάρναλη. 

 

10+ δεκαετίες
Αγώνες & Θυσία
το ΚΚΕ
στην πρωτοπορία