Βούρκος - Βόθροι - υπόνομοι εν δράσει

Σε προηγούμενη ανάρτησή μας με τίτλο η Καρολάϊν (Caroline Crouch) και τα σκυλιά της νύχτας (και της μέρας...), επιδιώξαμε να δώσουμε μια πρώτη κοινωνική διάσταση –γυρίζοντας τις πλάτες μας στο μέλλον | το κόλπο είναι στημένο και στα μέτρα σας | ξεγράψτε μας απ' τα κατάστιχά σας | στον κόπο σας δεν μπαίνουμε, ούτε στα έργα σας.
Επειδή τα σκυλιά των ΜΜΕ και ΜΚΔ –παρασύροντας και καλοπροαίρετο κόσμο (όποιος έχει τα κλειδιά της οικονομίας κυριαρχεί και στο εποικοδόμημα –γνωστό αυτό), θα προσπαθήσουμε (με τη βοήθεια και του Ριζοσπάστη), να δώσουμε κάποιες επί μέρους πλευρές

Τέτοιου είδους εγκλήματα δεν γεννιούνται σε κοινωνικό κενό

Η «Πανσπουδαστική ΚΣ» στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, προκειμένου να εκφράσει την οργή και αγανάκτηση των φοιτητών για τη δολοφονία της συμφοιτήτριάς τους, Καρολάιν, πήρε πρωτοβουλία να αφήσει μερικά λουλούδια στον χώρο του Πανεπιστημίου και να καταθέσει ψήφισμα στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου. Το ψήφισμα αναφέρει ανάμεσα σε άλλα:

«Εκφράζουμε τα βαθιά μας συλλυπητήρια, ακόμα μια φορά, στην οικογένεια της συμφοιτήτριάς μας Καρολάιν, θύματος ενός τόσο αποτρόπαιου εγκλήματος από τον σύζυγό της. Έγκλημα που μέρες τώρα έχει συγκλονίσει δικαίως το λαϊκό αίσθημα, μας έχει γεμίσει οργή και αγανάκτηση.

Η Καρολάιν ήταν μόλις 20 ετών, μητέρα ενός βρέφους και φοιτήτρια στο πανεπιστήμιό μας, αν και δεν κατάφερε να παρακολουθήσει τη σχολή, γιατί την εμπόδισε ο σύζυγός της.

Ως φοιτητικός σύλλογος ζητάμε να αποδοθεί άμεσα η δικαιοσύνη, με αυστηρή καταδίκη του ενόχου και κάθε ενόχου για τέτοια στυγερά εγκλήματα. Στο φως της δημοσιότητας χρειάζεται να βρεθούν και οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που διευκολύνουν τους δράστες - τέρατα και αφήνουν τις γυναίκες απροστάτευτες.

Γιατί τέτοιες βίαιες συμπεριφορές, που οδηγούν μέχρι και σε δολοφονίες γυναικών επειδή είναι γυναίκες, δεν γεννιούνται σε κοινωνικό κενό.
Μια νέα γυναίκα είναι εκτεθειμένη σε κάθε είδους κίνδυνο, όσο είναι εξαρτημένη οικονομικά και κοινωνικά, όσο είναι ευάλωτη σε πιέσεις και εκβιασμούς για την πορεία των σπουδών της και της δουλειάς της, για το μέλλον της.
Αυτή η άθλια πραγματικότητα που βιώνουμε γεννά και τις σάπιες αξίες του ατομισμού, του ανταγωνισμού, την αλαζονεία και την υποτίμηση της προσωπικότητας ενός ανθρώπου.

Για να βρει μια γυναίκα το θάρρος και τη δύναμη να αποκρούσει, να αντισταθεί και να καταγγείλει, ακόμα και να φύγει από μια κακοποιητική και παθογόνα σχέση, χρειάζεται ολόπλευρη κρατική στήριξη ώστε να μπορεί να σταθεί στα πόδια της, δηλαδή για να είναι οικονομικά και κοινωνικά ανεξάρτητη.

Πώς θα στηριχθεί μια γυναίκα, ένας άνθρωπος συνολικότερα, όταν οι ελάχιστες κρατικές υποδομές και υπηρεσίες για την ολόπλευρη στήριξη των θυμάτων - δηλαδή νομική, συμβουλευτική, ψυχολογική - παραμένουν υποστελεχωμένες;
Οταν οι κυβερνήσεις και η ΕΕ μετράνε σε ευρώ τα απαραίτητα μέτρα ενημέρωσης, στήριξης και πρόληψης που πρέπει να υπάρχουν στις γειτονιές και στους χώρους Εκπαίδευσης;

Δυναμώνουμε τον αγώνα απέναντι σε κάθε κοινωνική ανισότητα, στις διακρίσεις, στη βία κατά των γυναικών, μέσα από τη συλλογική διεκδίκηση για τις σύγχρονες ανάγκες μας στη μόρφωση, στην εργασία, στη ζωή».

Το καπάκι του υπονόμου

Όλο νόμοι κι αστυνόμοι και σπανίως υπονόμοι | Οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η αγάπη μένει | μας διοικεί μας τυραννά μας γονατίζει μας χαλά | κι αυτή μας ανασταίνει, τραγούδαγε πριν 40 ακριβώς χρόνια ο Νταλάρας σε στίχους Μανώλη Ρασούλη (σύνθεση Χρήστου Νικολόπουλου)

Από τότε οι υπόνομοι και οι βόθροι πολλαπλασιάστηκαν εκθετικά και το καπάκι ενός υπονόμου του σάπιου συστήματος τινάχτηκε για μια ακόμα φορά με αφορμή την αποτρόπαιη δολοφονία της 20χρονης στα Γλυκά Νερά, που δικαίως έχει συγκλονίσει το λαϊκό αίσθημα, έχει γεμίσει οργή και αγανάκτηση.

Κι αν ακόμα - όπως όλα δείχνουν - πολλά περισσότερα είναι στο σκοτάδι, η ίδια η «κορυφή του παγόβουνου» έχει την ίδια σάπια όψη με όσα βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια.

Απ' όλα έχει ο βούρκος τους τόσες μέρες τώρα:

«Πληροφορίες» και «διαρροές» με γερές δόσεις ρατσισμού, για τις «αδίστακτες συμμορίες των κακοποιών από την Ανατ. Ευρώπη», για «εγκλήματα που αποκλείεται να έχει κάνει Έλληνας», ενώ καταγγέλλονται έως και βασανιστήρια για «ομολογίες» σχετικά με την υπόθεση.
Κι από κοντά μια βολική και σαν έτοιμη από καιρό συζήτηση για «κάμερες παντού», ακόμα και «δικαίωμα στην οπλοχρησία» και για «περισσότερη αστυνόμευση», για την αυστηροποίηση των ποινών και τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα.

Από εκεί «ένα τσιγάρο δρόμος» έως τις αποκρουστικές δηλώσεις - «συμβουλές» σε επίδοξους δολοφόνους για το πώς να ξεφύγουν με μικρότερη ποινή, του γνωστού «συνδικαλιστή» αστυνομικού - τηλεμαϊντανού, που παρεμπιπτόντως με κάθε ευκαιρία «κουνάει και το δάχτυλο» στις λαϊκές κινητοποιήσεις.

Γυναίκες εγκλωβισμένες κατά εκατοντάδες χιλιάδες στα αδιέξοδα που απλόχερα τους χαρίζει το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα, για τη δημιουργία οικογένειας, τη δουλειά και τη ζωή τους. Εξαρτημένες οικονομικά και κοινωνικά, ευάλωτες σε κάθε είδους πιέσεις και εκβιαστικά διλήμματα, για τις σπουδές, τη δουλειά και το μέλλον τους. Χωρίς κανένα ουσιαστικό στήριγμα, πόσο μάλλον ολόπλευρη κρατική στήριξη για να ξεφύγουν από κακοποιητικές σχέσεις, να αντισταθούν, να καταγγείλουν, να σταθούν στα πόδια τους για την επόμενη μέρα.

Με «στήριγμα» κομπογιαννίτες «life coaches» («προπονητές ζωής») του ανορθολογισμού και των «επιστημονικών» συμβουλών για «τους ανθρώπους που είναι κακοί», γιατί η «αρένα» που εγγυάται το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα το πολύ που μπορεί να δώσει είναι «κοουτσάρισμα» κάλπικης και ατομικής «ευτυχίας», αντί για επιστημονική στήριξη, μέτρα ολοκληρωμένης κοινωνικής στήριξης και προστασίας των μητέρων και των νέων ζευγαριών.

Και κατά τ' άλλα, δήθεν «ομηρικές μάχες» για το πώς θα ειπωθεί η δολοφονία, για να κρυφτεί η ουσία της ανισοτιμίας των γυναικών, το κοινωνικό - ταξικό υπόβαθρό της.

Μια άδεια ζωή στο «γυαλί», «το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι» στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: Τόσο πιο όμορφο απ' έξω, όσο πιο σάπιο από μέσα. Με διάφορους να κάνουν ότι «πέφτουν απ' τα σύννεφα», ανακαλύπτοντας ότι η βιτρίνα και τα «πρότυπα» των σάπιων «αξιών» του συστήματος, των «πετυχημένων» του ατομισμού, του ανταγωνισμού, του «εύκολου» κέρδους, όλα όσα αποτελούν τα «ιερά και όσια» του σάπιου συστήματος, που βλέπει έως και την ανθρώπινη ζωή ως αναλώσιμη, όλα όσα αναπαράγονται μαζικά από το σχολείο έως τη δουλειά κι από τα ΜΜΕ τους έως τα «τραγούδια» και τις αναρτήσεις τους, δεν έχουν σχέση με μια ζωή πλούσια σε πραγματικές αξίες και ιδανικά. Αυτή που γεννιέται μόνο στον συλλογικό αγώνα για την κοινωνική πρόοδο.

Ολα αυτά ενώ φήμες, «μισόλογα» και «υπονοούμενα» οργιάζουν ότι το όλο ζήτημα έχει περισσότερο βάθος... Το μόνο σίγουρο να είναι πως ό,τι και να αποκαλυφτεί, λίγοι θα πέσουν από τα σύννεφα. Ετσι κι αλλιώς κάθε φορά που το «καπάκι» του υπονόμου πετάγεται, οι θεατές βλέπουν έστω και φευγαλέα την ίδια εικόνα: Στο βούρκο του καπιταλιστικού κέρδους φυτρώνουν και τα κάθε είδους αποκρουστικά «λουλούδια» του.

Προφυλακιστέος κρίθηκε ο δολοφόνος της Καρολάιν

Τον δρόμο για τις φυλακές πήρε χτες ο 32χρονος πιλότος Μπάμπης Αναγνωστόπουλος μετά την απολογία του για την αποτρόπαια κτηνωδία της δολοφονίας της συζύγου του, Καρολάιν Κράουτς, μέσα στο σπίτι τους στα Γλυκά Νερά στις 11 Μάη, που δημιούργησε αποτροπιασμό στην κοινή γνώμη. Ο καθ' ομολογία δολοφόνος θα μπει στην ΣΤ' πτέρυγα των φυλακών Κορυδαλλού, αφού κρίθηκε προφυλακιστέος μετά τη διάσκεψη ανακριτή και εισαγγελέα. Το κατηγορητήριο αφορά, εκτός από τη δολοφονία της 20χρονης συζύγου του και μητέρας της 1 χρόνου κόρης τους, την κακοποίηση και θανάτωση ζώου, αφού είχε σκοτώσει και κρεμάσει το σκυλάκι της οικογένειας, και την παραπλάνηση της αστυνομίας για μεγάλο διάστημα, με την προσπάθειά του να παρουσιάσει τη δολοφονία ως αποτέλεσμα ληστείας.

Κατά την προσέλευσή του στον ανακριτή ο δολοφόνος αποδοκιμάστηκε έντονα από πολλούς ανθρώπους που βρέθηκαν εκεί, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες επανέλαβε ότι το έγκλημα έγινε κατά τη διάρκεια διαφωνίας και ότι όλα ξεκίνησαν «από μια κουβέντα φορτισμένη», ότι ανέβηκε από το ισόγειο του σπιτιού στη σοφίτα προκειμένου να πείσει την σύζυγο να κοιμηθεί με το παιδί τους, και φέρεται να ισχυρίζεται ούτε λίγο ούτε πολύ ότι «ήταν ατύχημα».

Πάντως η ποινική δίωξη που ασκήθηκε εναντίον του αφορά το αδίκημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση σε ήρεμη ψυχική κατάσταση. Και οι καταγραφές από τις ηλεκτρονικές συσκευές δείχνουν ότι η 20χρονη κοιμόταν λίγα λεπτά πριν εκπνεύσει, αγωνιζόμενη να πάρει ανάσα από την πίεση που δεχόταν. Επίσης φαίνεται ότι υπήρξε προπαρασκευή του εγκλήματος, όπως η απενεργοποίηση της εσωτερικής κάμερας στο σπίτι, πολύ πριν το έγκλημα.

Ωστόσο ο κατηγορούμενος υπέβαλε δύο αιτήματα, να υπάρξει πραγματογνωμοσύνη στην κάμερα που βρισκόταν στο ισόγειο του σπιτιού, προκειμένου να διαπιστωθεί η ακριβής ώρα που αφαιρέθηκε η κάρτα μνήμης, και να κληθούν μάρτυρες από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον του ζευγαριού.

Επίσης, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Βασίλης Πλιώτας παρήγγειλε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών έρευνα για να διερευνηθούν αυτεπαγγέλτως διωκόμενες πράξεις σχετικά με τη δημοσιοποίηση στοιχείων της δικογραφίας της υπόθεσης δολοφονίας της 20χρονης Καρολάιν, με ειδική αναφορά στο ημερολόγιό της.

Στο έγγραφό του αναφέρεται σε «εντόνως επικριτικά δημοσιεύματα για διαρροή - δημοσιοποίηση στοιχείων της ποινικής δικογραφίας (ημερολόγιο θύματος κ.λπ.) για το έγκλημα που διαπράχθηκε στα Γλυκά Νερά, σε βάρος της ανωτέρω παθούσης».

Αποτροπιασμό έχει προκαλέσει επίσης η περιπέτεια ενός υπηκόου Γεωργίας που είχε συλληφθεί ως ύποπτος για το έγκλημα στα Γλυκά Νερά και όπως καταγγέλλει ξυλοκοπήθηκε στη διάρκεια της ανάκρισης επί τέσσερις μέρες. Κληθείσα χτες να σχολιάσει τις καταγγελίες, η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη πέταξε «την μπάλα στην εξέδρα», λέγοντας ότι «στο πλαίσιο της έρευνας για το έγκλημα εξετάστηκε ο εν λόγω ύποπτος, με τις προβλεπόμενες διαδικασίες» και πρόσθεσε με νόημα ότι «σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας».

• Επιστολή διαμαρτυρίας απέστειλε το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ προς τον αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας, με αφορμή τη σειρά των δραματοποιημένων βίντεο που έχει δημιουργήσει η ΕΛ.ΑΣ. και στα οποία περιέχονται συνεντεύξεις αστυνομικών που κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ενεπλάκησαν σε επίκαιρα περιστατικά. Οπως σημειώνεται στην επιστολή, κάθε τέτοια ενέργεια «οδηγεί σε υποκατάσταση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος και αποδυναμώνει την ενημέρωση».

Αντιδράσεις από δηλώσεις συνδικαλιστή της ΕΛ.ΑΣ.

Εντονες αντιδράσεις έχουν προκαλέσει οι δηλώσεις του «φρούτου» -συνδικαλιστή της Αστυνομίας, Στ. Μπαλάσκα, ο οποίος ισχυρίστηκε την περασμένη Παρασκευή ότι εάν ο 32χρονος καθ' ομολογία δολοφόνος της Καρολάιν είχε πάρει τηλέφωνο την Αστυνομία μετά την πράξη του και είχε ομολογήσει, τότε θα καθόταν στη φυλακή λιγότερο από 6 χρόνια, γιατί θα θεωρούνταν πως το έκανε σε βρασμό ψυχής.

«Είναι βλάκας», δήλωσε ο «γαλάζιος» συνδικαλιστής για τον πιλότο, μιλώντας σε πρωινή εκπομπή του «Mega». «Εάν έπαιρνε τηλέφωνο την Αστυνομία, δεν θα πήγαινε ούτε 6 χρόνια φυλακή», είπε, για να προσθέσει: «Θα πήγαινε εν βρασμώ ψυχής, σε ενδοοικογενειακό καβγά, "χωρίς να το θέλω", "πρότερος έντιμος βίος", τέσσερις χιλιάδες πράγματα. Θα πήγαινε πέντε - έξι χρόνια φυλακή; Είναι νέο παιδί. Τώρα θα πάρει δόλο, τη σκηνοθεσία. Δεν έχει κανένα ελαφρυντικό». Μετά το σάλο, το αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας διέταξε τη διενέργεια «κατεπείγουσας» Ενορκης Διοικητικής Εξέτασης σε βάρος του. Επίσης, ανακοίνωσε πως «κινήθηκε η διαδικασία εξέτασης για λήψη του διοικητικού μέτρου της διαθεσιμότητας».

Ο Στ. Μπαλάσκας είναι ελεγχόμενος και ποινικά, αφού η προϊσταμένη της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, Σωτηρία Παπαγεωργακοπούλου, έδωσε παραγγελία για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης στο πλαίσιο της οποίας θα ερευνηθεί αν έχει διαπραχθεί το αδίκημα της διασποράς ψευδών ειδήσεων και της διέγερσης σε διάπραξη αδικήματος.

Μετά τις διαστάσεις που πήρε το θέμα, ο εν λόγω αστυνομικός με ανάρτηση, το Σάββατο, στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, αφού μίλησε για «εκστρατεία λάσπης» και για «κακόβουλες ερμηνείες», προανήγγειλε την προσφυγή του στη Δικαιοσύνη επιχειρώντας να ανασκευάσει.
Την Κυριακή επανήλθε και από τηλε-παράθυρο ζήτησε «συγγνώμη», ισχυριζόμενος πως «κάποιοι παρεξήγησαν και παρερμήνευσαν τη δήλωσή μου». «Σαφώς και ζητώ δημόσια συγγνώμη, καθώς δεν είπα αυτό που μου καταλογίζεται», ανέφερε.

Μίλησε, κλαις;
Όχι δε λες.
Μήπως πεινάς;
Και τι να φας!
(«Ο ηθοποιός», Μάνος Χατζιδάκις)

Πάνε κάποιοι μήνες που η αποκάλυψη από την Σοφία Μπεκατώρου της σεξουαλικής κακοποίησής της προκάλεσε ένα ντόμινο καταγγελιών στο χώρο του θεάτρου, που ανεξάρτητα από τον όποιο προβληματισμό για το βαθμό στοιχειοθέτησής τους ή τον τρόπο και το χρόνο δημοσιοποίησής τους, μπορούν να λειτουργήσουν θετικά. Μπορούν δηλαδή να συμβάλουν στο να καταπολεμηθούν συντηρητικά, πουριτανικά, ρατσιστικά αντανακλαστικά, που ενοχοποιούν τη γυναίκα για τη σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική κακοποίησή της, στο να περιοριστεί ίσως σε κάποιο βαθμό η αναπαραγωγή τέτοιων αντιδραστικών και επικίνδυνων φαινομένων.
Θα ήταν μάλιστα ευχής έργο να βοηθήσουν το πλήθος των εργαζομένων στο θέατρο, και σε κάθε κλάδο και εργασιακό χώρο, όλους αυτούς που δεν έχουν την ευκολία και τα προνόμια των διασημοτήτων του θεάματος, να βρουν τη δύναμη και την τόλμη για να προσπεράσουν τους εκβιασμούς και τον εκφοβισμό της εργοδοσίας και να αντιπαλέψουν αγωνιστικά και συλλογικά, μέσα από τους μαζικούς φορείς τους, κάθε μορφή βίας και καταναγκασμού, που γεννά αναπόφευκτα η εκμεταλλευτική κοινωνία.

Γιατί, χωρίς αμφιβολία, το έδαφος για την ανάπτυξη και την ανοχή φαινομένων κακοποιητικής συμπεριφοράς το λιπαίνει ο φόβος μπροστά στην ανεργία, στην εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια, στον κίνδυνο για αποκλεισμό από την εργασία, στην ανέχεια, στην πείνα, ο οποίος ενισχύεται από την απουσία εργασιακών δικαιωμάτων, μετατρέποντας τους εργαζόμενους σε εύκολα θύματα.
Για μια κατηγορία εργαζομένων βέβαια η πηγή παρόμοιων προβλημάτων βρίσκεται στο κυνήγι της καριέρας, της κοινωνικής ανέλιξης, στον αριβισμό και στον μεταξύ τους ανταγωνισμό, σε μια κοινωνία που τον καλλιεργεί και τον αποθεώνει, γιατί ο ανταγωνισμός αποτελεί την πεμπτουσία της.

Η ρευστότητα στην έννοια της κακοποίησης

Διευρύνοντας τον προβληματισμό για τα γεγονότα των ημερών στο χώρο του θεάτρου, δεν μπορεί κανείς να μη σταθεί στην εύλογη ανησυχία που προκαλείται, μήπως όλη αυτή η καταγγελτική καταιγίδα οδηγήσει σε νέα δεινά.
Μήπως δηλαδή νομιμοποιήσει τη δίκη προθέσεων και ενεργοποιήσει καταστάσεις όπου η αυστηρότητα και η απαιτητικότητα στην εργασία θα μπορεί να εκληφθούν και να καταγγελθούν ως κακοποιητικές. Σε τελευταία ανάλυση, ποια είναι τα όρια στην έννοια της κακοποίησης;

Το θέατρο για παράδειγμα είναι ένας χώρος όπου – όπως τούτες τις μέρες έγινε ευρύτερα γνωστό από τις δηλώσεις καταξιωμένων ανθρώπων του – ο έντονα επικριτικός λόγος, το βλοσυρό και με νόημα βλέμμα, ο εξαναγκασμός σε σκληρή λεκτική και σωματική άσκηση αποτελούν καθιερωμένα μέσα διαπαιδαγώγησης και αποδεκτή γενικά προϋπόθεση για την απελευθέρωση των σωματικών, ψυχικών και διανοητικών δυνατοτήτων του ηθοποιού.
Μπορούν αυτές οι μέθοδοι διδασκαλίας να θεωρηθούν καταχρηστικές;
Και ακόμα, επιτρέπεται να ταυτίζονται με τη σεξουαλική παρενόχληση και βία προς γυναίκες και άντρες οι καταστάσεις που ανακύπτουν μέσα στην ένταση μιας ιδιαίτερα απαιτητικής και σκληρής δουλειάς, όπως του ηθοποιού;
Είναι το ίδιο η ασέλγεια κατά του κοινωνικά και οικονομικά αδύναμου εργαζόμενου με το θυμό, τις λογομαχίες ή την απότομη, τη σκαιή αν θέλετε συμπεριφορά, που μπορεί να οφείλεται και σε ιδιορρυθμίες χαρακτήρων αναμενόμενες σε ανθρώπους της τέχνης, που μαζί με το ταλέντο και τις ικανότητές τους φέρουν μια ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση;

Το πρώτο ερώτημα χρειάζεται συζήτηση.
Για τα επόμενα όμως η απάντηση είναι κατηγορηματική.

Η εξομοίωση της δυστροπίας και της ανάρμοστης συμπεριφοράς με τη σεξουαλική παρενόχληση, το βιασμό, την παιδοφιλία, είναι απαράδεκτη.
Αντικειμενικά οδηγεί στο να συγκαλυφθούν βαριά, κολάσιμα αδικήματα, μαζί και η κοινωνική – ταξική πηγή τους.
Μια συγκάλυψη που ήδη συντελείται, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές.

Ανεξάρτητα πάντως από την κατεύθυνση που δίνεται στην όλη υπόθεση, φαίνεται πως για τις νεότερες γενιές των ηθοποιών, όχι μόνο η σεξουαλική βία και παρενόχληση, αλλά και οι παιδαγωγικές μέθοδοι που εφαρμόστηκαν στις προηγούμενες γενιές είναι καταδικαστέες.
Και είναι γεγονός ότι τα όρια στην έννοια της κακοποίησης μεταβάλλονται στο χρόνο, ακολουθώντας την ανάπτυξη της καπιταλιστικής κοινωνίας.

Με λίγα λόγια, οι καιροί αλλάζουν και όπως η παλιά παιδαγωγική της βέργας στο σχολείο δικαιολογημένα θεωρείται στις μέρες μας αποτροπιαστική, κάτι παρόμοιο ισχύει και για την τραχιά παιδαγωγική του θεάτρου. Άλλωστε η νέα γενιά των ηθοποιών, διαθέτοντας ένα καλύτερο μορφωτικό επίπεδο και την αυτοπεποίθηση που του αναλογεί, δύσκολα μπορεί να ανεχτεί αυταρχικές, εξουσιαστικές συμπεριφορές.

Η ιμπεριαλιστική εκστρατεία κατά της βίας!

Το αντιφατικό στοιχείο της υπόθεσης είναι ότι μια τόσο πλατιά μετατόπιση στην κοινωνική συνείδηση δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αν δεν ξεκινούσε από το ίδιο το αστικό κράτος, αν δεν καλλιεργούνταν συστηματικά μέσα από το σχολείο, τα πανεπιστήμια και τους άλλους ιδεολογικούς μηχανισμούς, πάνω απ’ όλα αν δεν ήταν αναγκαία για την ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας και τη συνολική αναπαραγωγή της καπιταλιστικής κοινωνίας. Γι’ αυτόν το λόγο, αυτοί που πρωτοστατούν και καθοδηγούν την αλλαγή στην κοινωνική συνείδηση, αυτοί που πρώτοι κόπτονται για «την ισότητα ανδρών και γυναικών, τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή στη διαφορετικότητα, τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, των μειονοτήτων κ.λπ.» είναι τα ισχυρά κέντρα του καπιταλισμού, όπως οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση με τα κράτη – μέλη της, μαζί και την Ελλάδα!

Οι «πολέμιοι» δηλαδή της κοινωνικής αδικίας και «υπερασπιστές» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι οι ίδιοι που προωθούν νόμους για την ολοένα και πιο στυγνή εκμετάλλευση των εργαζομένων, καταργούν το 8ωρο και συντρίβουν κάθε δικαίωμα στην εργασία. Οι υποτιθέμενοι «εχθροί της βίας» κατά των γυναικών, των ατόμων με ιδιαιτερότητες, είναι αυτοί που χρησιμοποιούν την πιο άγρια βία και καταστολή για να θωρακίσουν την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρηματικών ομίλων, που φέρνουν τα ΜΑΤ στο πανεπιστήμιο, στέλνουν στρατό χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Ελλάδα και έχουν μετατρέψει τη χώρα σε πολεμικό ορμητήριο ενάντια στους λαούς της περιοχής.

Η εξήγηση αυτής της φαινομενικής αντίφασης έχει δύο πλευρές. Η πρώτη είναι ιδεολογική. 
Η μετατόπιση της προσοχής από την ταξική αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας, αξιοποιώντας π.χ. άλλου είδους, υπαρκτές αντιθέσεις (φύλου, χρώματος, σεξουαλικού προσανατολισμού, φυλής, εθνικότητας κ.λπ.), αποτελεί έναν πρόσφορο τρόπο για να απομακρύνεται ο όποιος προβληματισμός από την κατανόηση των κοινών ταξικών συμφερόντων όλων των μισθωτών ανεξαρτήτως φύλου, έθνους ή σεξουαλικού προσανατολισμού, ενώ ταυτόχρονα προωθεί τη διαμόρφωση «ταυτότητας» αποκλειστικά και μόνο με βάση επιμέρους αλλά κοινά χαρακτηριστικά. Είναι μια τακτική που διασφαλίζει την «κοινωνική συνοχή», την ταξική συμφιλίωση.

Η δεύτερη πλευρά είναι η οικονομική. Η ενσωμάτωση της αποκαλούμενης «διαφορετικότητας» στην οικονομική δραστηριότητα «φέρνει κέρδος», «δημιουργεί μακροπρόθεσμα προστιθέμενη αξία», «αποτελεί αναπτυξιακό εργαλείο», όπως δηλώνεται από τα αστικά οικονομικά επιτελεία. Οι όμιλοι – αλλά και κάθε οργανισμός, όπως και οι κυβερνήσεις – διαφημίζοντας τον πλουραλισμό τους εμφανίζουν ένα «πολιτισμένο», «δημοκρατικό» και γι’ αυτό ελκυστικό προφίλ, διευρύνουν την πελατεία ή την απήχησή τους σε νέες ομάδες του πληθυσμού, ενώ η ποικιλομορφία στα κέντρα διοίκησης συμβάλλει στην εισαγωγή νέου πνεύματος και καινοτόμων ιδεών για την ανάπτυξη της αποδοτικότητας και της κερδοφορίας τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι στη χώρα μας εξελέγη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας και στην κυβέρνηση συμμετέχουν άτομα με ανοιχτά δηλωμένο τον διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό τους. Μάλιστα η σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στους χώρους εργασίας, που η κυβέρνηση προωθεί στη Βουλή, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «η βία και η παρενόχληση είναι ασυμβίβαστη με την προώθηση των βιώσιμων επιχειρήσεων και επηρεάζει αρνητικά την οργάνωση της εργασίας, τις εργασιακές σχέσεις, την αφοσίωση των εργαζομένων, τη φήμη των επιχειρήσεων και την παραγωγικότητα».

Αυτό που τους ενδιαφέρει δηλαδή είναι να χρησιμοποιήσουν τις γυναίκες και τα ευάλωτα κοινωνικά άτομα ως βιτρίνα του συστήματος και μία ακόμα προϋπόθεση για τη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας, και όχι η αναγκαία υπεράσπισή τους από κάθε μορφή κοινωνικής αποξένωσης, βίας, ρατσισμού.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι όσα μέτρα κι αν ληφθούν για την αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως ο κώδικας δεοντολογίας που η κυβέρνηση εισηγείται για τα θέατρα, δεν θα το εξαλείψουν.
Το πιθανότερο μάλιστα είναι ότι θα αξιοποιηθούν ως ένα ακόμα εργαλείο χειραγώγησης και ελέγχου των εργαζομένων.
Με ή χωρίς κώδικα δεοντολογίας, το σύστημα θέτει ορισμένα άτομα στο απυρόβλητο, έχει τους τρόπους να προστατεύει όσους του είναι χρήσιμοι, ακόμα κι αν διαπράττουν εγκλήματα. Το έχουμε ζήσει σε πολλές περιπτώσεις.
Πρόκειται μάλιστα για υπέρτατη υποκρισία να εισάγονται στα θέατρα κώδικες προστασίας των εργαζομένων από τη βία, και την ίδια στιγμή η αστυνομία και οι δυνάμεις της κρατικής καταστολής να οργιάζουν σε βιαιοπραγίες.
Άλλωστε στις ΗΠΑ, όπου εφαρμόζονται εδώ και χρόνια κώδικες και συστήματα εξάλειψης της βίας, οι κακοποιητικές συμπεριφορές πολλαπλασιάζονται αντί να μειώνονται.

Βούρκος με άλλα λόγια δεν είναι το θέατρο. Πίσω από τις φωταψίες και τα υποβλητικά σκηνικά του κρύβεται η κοπιαστική δουλειά των ηθοποιών – όποτε και αν υπάρχει – που τους υποχρεώνει να βρίσκονται στη σκηνή χωρίς να λογαριάζει αν πονούν, αν υποφέρουν, αν είναι άρρωστοι, αν χρειάζονται ανάπαυση, και που το μεγαλύτερο μέρος της είναι για τους περισσότερους απ’ αυτούς απλήρωτο.
«Ηθοποιός, ό,τι κι αν πεις, είναι καημός πολύ πικρός», όπως το τραγουδούσε ο Χορν, και γι’ αυτό δίκαια οι ηθοποιοί και γενικότερα οι καλλιτέχνες και οι εργαζόμενοι στον Πολιτισμό κέρδισαν με τους αγώνες τους το προηγούμενο διάστημα τη συμπάθεια και τη συμπαράσταση του λαϊκού κόσμου, για το συντριπτικό πλήγμα που δέχονται αυτήν την περίοδο. Και δίκαια θα πρέπει να συνεχίσουν να την έχουν.

Γιατί ο πραγματικός βούρκος είναι το καπιταλιστικό σύστημα, που απλώνει με ολοένα μεγαλύτερους κύκλους τα μολυσμένα νερά του σε όλους τους τομείς, σε όλες τις κοινωνικές σχέσεις. Ας μη γελιόμαστε λοιπόν. Το πρόβλημα δεν θα λυθεί με το να πάψει κανείς να πατάει το πόδι του στο θέατρο, ούτε πολύ περισσότερο με το φόβο των κωδίκων, των διεθνών συμβάσεων και των κανονισμών. Το κακό θα εκλείψει όταν θα στερέψει η πηγή του, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Αυτό που μπορεί να ξεκινήσει άμεσα είναι να ενεργοποιηθούν τα σωματεία των εργαζομένων για να καταπολεμήσουν με τις εσωτερικές συλλογικές διαδικασίες τους το πρόβλημα, προλαβαίνοντας με έγκαιρη συναδελφική κριτική και υποδείξεις την επανάληψη ή τη διόγκωσή του.
Οι ποινές και η δημόσια καταγγελία είναι η ύστατη ενέργεια.
Στο κάτω – κάτω, για ποινικά κολάσιμα αδικήματα υπάρχουν τα δικαστήρια. Καθήκον δηλαδή των συλλογικών φορέων δεν είναι να καλλιεργούν το φόβο των ανθρώπων για τις συνέπειες των πράξεών τους, αλλά τη συνείδηση της ανθρωπιάς τους. Κι αυτό στη βαθύτερη ουσία του σημαίνει τη συνείδηση ότι μπορούν, έχουν τη συλλογική δύναμη να πετάξουν τα βρωμόνερα της εκμετάλλευσης και να απαλλάξουν οριστικά τη ζωή από τη δυσωδία».

Της Ελένης Μηλιαρονικολάκη,
μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ & υπεύθυνης του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ