Layat’ Лаять η θρυλική Λάικα γίνεται αστροναύτισσα

3-Νοε-1957 – σαν σήμερα: από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ εκτοξεύεται ο σοβιετικός δορυφόρος Σπούτνικ 2 με τον πρώτο ζωντανό επιβάτη στην ιστορία του διαστήματος. Είναι η σκυλίτσα Λάικα.

Λένε ότι ο Γιούρι Γκαγκάριν, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης που στις 12-Απρ-1961, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη, μετά την πτήση του σε κάποιο συμπόσιο, είπε αστειευόμενος μια ιστορική φράση:
«Ακόμα δεν καταλαβαίνω ποιος είμαι: ο πρώτος άνθρωπος ή ο τελευταίος σκύλος».

Και έτσι ήταν: ο δρόμος για το διάστημα, οι τροχιές γύρω από τη γη «ανάσαινε» με τις σοβιετικές “μιγάδες” που πάγωναν και «ψήνονταν» σοκαρισμένες, αλλά επέστρεψαν σώες και υγιείς στο σπίτι.

Τα σκυλιά δεν είναι κυκλοθυμικά, είναι εύκολο να εκπαιδευτούν! Το Ινστιτούτο Αεροπορικής – Διαστημικής Ιατρικής ζητούσε καθορισμένα πρότυπα (όχι βαρύτερα από 6 κιλά ‑η καμπίνα των πυραύλων ήταν σχεδιασμένη για μικρό βάρος και ύψος όχι περισσότερο από 35 εκατοστά).

Γιατί στρατολογήθηκαν αδέσποτα; («μπαχαλάκηδες» όπως τα έλεγαν); Μα γιατί «από πάντα» είχαν μάθε να παλεύουν για την επιβίωση, επιπλέον, ήταν ανεπιτήδευτα και πολύ γρήγορα συνήθισαν τους εκπαιδευτές τους και την προπόνηση.
Τρέφονταν με ειδική εκλεκτή τροφή (ένα είδος …στιφάδου, ρύζι, λαχανικά και ψωμί) σε ειδικούς δίσκους.
Οι διαστημικοί πρωτοπόροι εκπαιδεύτηκαν στη Μόσχα στα περίχωρα του γηπέδου της Dynamo – σε ένα αρχοντικό – ξενοδοχείο με κόκκινα τούβλα, το Μαυριτανία.

Μέρες του ΄60 -19 Αυγούστου οι Στρέλκα & Μπέλκα αστροναύτες με παρέα …40 ποντίκια, 2 αρουραίους και πολλά φυτά

 Μπροστά στη μεγάλη απεργία στις 9-Νοέμβρη και για να ξεφύγουμε λίγο από το ζοφερό των ημερών, με ένα “καλάθι” κοροϊδία...  

... 
και ενώ βρίσκουν συνεχώς πνιγμένους πρόσφυγες και μετανάστες - στους 22 οι νεκροί, ανάμεσά τους 13 παιδιά …νέα οπλικά συστήματα από τις ΗΠΑ, νέες «προειδοποιήσεις» για πυρηνικά από τη Ρωσία \ Φινλανδία και Σουηδία «ανοιχτές» στην ανάπτυξη ΝΑΤΟικών πυρηνικών και μόνιμων βάσεων…

 Αλλά είπαμε (αν και το αίμα νερό δε γίνεται) να ξεφύγουμε…   … –το 1960 η Σοβιετική Ένωση στέλνει στο διάστημα τον Σπούτνικ 5, με επιβάτες του δύο μικρές σκυλίτσες, τις Στρέλκα και Μπέλκα (Стрелка – Белка) …40 ποντίκια, 2 αρουραίους και πολλά φυτά.
Το διαστημόπλοιο επιστρέφει στη γη την επόμενη ημέρα με τα πάντα σώα και αβλαβή (τα φυτά μάλιστα έγιναν πάραυτα γκουρμεδιάρικες αρωματικές διαιτητικές σαλάτες)

 Μετά τη θρυλική Λάικα την αδέσποτη σκυλίτσα (ηλικίας τριών ετών και βάρους έξι κιλών –το όνομά της από το layat’ лаять, που σημαίνει γαβγίζω), που βρήκαν οι επιστήμονες περιπλανώμενη στους δρόμους της Μόσχας και χρησιμοποιήθηκε στο Σοβιετικό Διαστημικό Πρόγραμμα, στις 3‑Νοε-1957, τον πρώτο ζωντανό οργανισμό που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη, επιβαίνοντας στον τεχνητό δορυφόρο Σπούτνικ, οι εκεί σ.φοι υπεύθυνοι διαστημο_προγραμματιστές, έστησαν ολόκληρο διαστημοσκυλόκοσμο (με πάνω από 200 εκπαιδευμένα και έτοιμα για πτήση ζώα).

 Ήταν οι εποχή που η μεγάλη σοσιαλιστική χώρα έμπαινε στην ειρηνική κατάκτηση του διαστήματος με τις εφόδους στους ουρανούς και η ιμπεριαλιστική Αμερική σχεδίαζε την «επόμενη μέρα», με επεμβάσεις όπου γης.

 Έτσι οι Στρέλκα ‑Μπέλκα, τα (μετα_Λάικα) σκυλιά αστροναύτες έγιναν απαρχή μιας νέας διαστημικής εποχής

… Τέσσερις το πρωί. Μια γκρίζα αυγή αναδύεται πάνω από την ξερή στέπα. Αλλά δεν υπάρχει ίχνος σιωπής. Ο πύραυλος (R‑1), κολλημένος στην τσιμεντένια πλάκα του εκτοξευτή, σφύζει από μηχανικούς.

Οι αρμόδιοι επιλέγουν δύο σκυλιά — τον Dezik και τον Gypsy, που παίρνουν τη θέση τους ντυμένοι με ειδικά κοστούμια που βοηθούν να διατηρούνται οι αισθήσεις σε όλο το σώμα, ένα τελευταίο χάδι, θα ανοίξει η καταπακτή του πιλοτηρίου και κλείδωμα ‑κλικ.

Καλή επιτυχία!

Οι ηλιαχτίδες, στον ορίζοντα είναι ήδη ορατές, ο αέρας είναι ιδιαίτερα καθαρός και διαφανής, πράγμα που σημαίνει ότι ο πύραυλος που ανεβαίνει θα είναι σαφώς διακριτός. Αντίστροφη μέτρηση. Δεκαπέντε λεπτά αργότερα, ένα γαλήνιο λευκό αλεξίπτωτο εμφανίζεται στον ορίζοντα.
Όλοι σπεύδουν στον τόπο προσγείωσης της κάψουλας με τα σκυλιά, κοιτάζουν με αγωνία μέσα από το φινιστρίνι:
Ουρρά ά –α! είναι ζωντανά! Κάνουν κωλοτούμπες! …
Πιθανότατα, εκείνη τη στιγμή αποφασίστηκε η τύχη της επανδρωμένης αστροναυτικής — μπορούμε να πετάμε με πύραυλους! Και να γυρνάμε ζωντανοί.

 Βέβαια δεν ήταν πάντα έτσι: Μια εβδομάδα αργότερα, κατά τη δεύτερη δοκιμή, ο Dezik και η σύντροφός του Lisa πέθαναν — το αλεξίπτωτο δεν άνοιξε…

   Όπως συνέβη με κοσμοναύτες (και ας μας συγχωρήσουν οι όπου γης φιλόζωοι, που ‑παρά την αγάπη και το σεβασμό στα δικαιώματα των ζώων, επισημαίνουμε με έμφαση τις περιπτώσεις ανθρώπων που έδωσαν τη ζωή τους στην κατάκτηση του διαστήματος…).

(Καταγραφή του Διονύση Σιμόπουλου επίτιμου διευθυντή του Ευγενίδειου Πλανητάριου –έφυγε από τη ζωή φέτος στις 7 Αυγούστου)
 Το τριμελές πλήρωμα του Απόλλων 1 σκοτώθηκε σε ατύχημα σε δοκιμές στο έδαφος (έπειτα από πυρκαγιά στο εσωτερικό της κάψουλας ‑βρισκόταν στην διαστημική εξέδρα στις 27-Ιαν-1967), ενώ το πλήρωμα του Απόλλων 13 διεσώθη οριακά.
 Γνωστές και οι τραγωδίες των διαστημικών λεωφορείων «Τσάλεντζερ» (28-Ιαν-1986) και «Κολούμπια» (1η- Φεβ-2003)

 Τρεις μήνες μετά την τραγωδία του «Απόλλων 1» μια άλλη τραγωδία είχε ως θύμα τον Σοβιετικό κοσμοναύτη Βλαντιμίρ Κομάροβ.
 Το δυστύχημα έγινε στο τέλος μιας επιτυχημένης γενικά δοκιμής του διαστημοπλοίου «Σογιούζ 1» όταν, έπειτα από πτήση περίπου 27 ωρών και 17 συνολικά τροχιές γύρω από τη Γη, το αλεξίπτωτο του διαστημοπλοίου μπερδεύτηκε σε ύψος 7.000 μέτρων, με αποτέλεσμα να χτυπήσει το έδαφος με ταχύτητα 320 χιλιομέτρων την ώρα και να πιάσει φωτιά (24-Απρ-1967).

Τέσσερα χρόνια αργότερα τρεις ακόμη σοβιετικοί κοσμοναύτες βρήκαν τραγικό θάνατο στο τέλος της αποστολής του «Σογιούζ 11».

ℹ️  Οι κοσμοναύτες Γκεόργκι Ντομπροβόλσκι, Βλαντισλάβ Βολκόφ και Βίκτορ Πατσάγιεφ επέστρεφαν στη Γη στις 30 Ιουνίου 1971 έπειτα από μια αποστολή 23 ημερών που ήταν τότε ρεκόρ παραμονής στο Διάστημα. Στην επιστροφή, όμως, κανένας τους δεν φορούσε τη διαστημική του στολή, οπότε μια απρόσμενη διαρροή αέρα από το διαστημόπλοιο είχε ως αποτέλεσμα τον τραγικό θάνατό τους, παρ’ όλο που το διαστημόπλοιο προσεδαφίστηκε ομαλά.

 Το επόμενο διαστημικό δυστύχημα συνέβη 15 χρόνια αργότερα, όταν 73 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση του διαστημικού λεωφορείου «Τσάλεντζερ», οι επτά επιβαίνοντες σ’ αυτό αστροναύτες βρήκαν τραγικό θάνατο στις 28 Ιανουαρίου 1986.

Ένας απλός δακτύλιος, ευτελούς μάλιστα αξίας, ένα απλό εξάρτημα από τα 2,5 εκατομμύρια κομμάτια που αποτελούν το διαστημικό λεωφορείο, έγινε αιτία για τον θάνατο των αστροναυτών Φράνσις Σκόμπι, Μάικλ Σμιθ, Τζούντιθ Ρέσνικ, Ελισον Ονιζούκα, Ρόναλντ Μακνέαρ, Γκρέγκορι Τζάρβις, και της δασκάλας Κρίστα Μακόλιφ.
 Στο τελευταίο του ταξίδι το «Κολούμπια» μπήκε στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας με ταχύτητα 24 φορές την ταχύτητα του ήχου και ήταν σαν να χτύπησε έναν «αόρατο» τοίχο, και έτσι η ταχύτητα άρχισε βαθμιαία να μειώνεται. Στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, σε ύψος περίπου 63 χιλιομέτρων πάνω από την περιοχή του Ντάλας στο Τέξας έτρεχε με 20.000 χιλιόμετρα την ώρα.
Σε αυτό το σημείο η θερμοκρασία στις άκρες της «κοιλιάς» και των πτερυγίων του διαστημικού λεωφορείου είχε φτάσει τους 1.650 ^οC (βαθμούς Κελσίου).
Απέμεναν 17 μόνο λεπτά για την προσγείωση του «Κολούμπια» όταν ακούστηκαν τα τελευταία ολοκληρωμένα λόγια του κυβερνήτη. Και μετά σιωπή.
 Την αποφράδα εκείνη ημέρα το «Κολούμπια» πήρε μαζί του στον θάνατο και το 7μελές του πλήρωμα: Ντέιβιντ Μπράουν, Λόρελ Κλαρκ, Μάικλ Αντερσον, Ιλάν Ραμόν, Ρικ Χάσμπαντ, Καλπάνα Τσάουλα και Ουίλιαμ Μακόλ, γιατί μερικά από τα πλακίδια που προστάτευαν το διαστημόπλοιο καταστράφηκαν στη διάρκεια της εκτόξευσής του.

Και μετά σιωπή…