Μ' Αεροπλάνα και Βαπόρια: Η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει / τη δική σου μελαγχολία

 

 Η ανάρτηση είναι στοχευμένη για γνωρίζουσες|οντες, πρόσωπα και πράγματα, σε άλλους θα φανεί (οι φωτο και όχι μόνο) κάτι σαν κέραμοι και λίθοι

 πληροφοριακά …

 Σαν σήμερα πριν 50 χρόνια (1972), επί χούντας ήρθε στα χέρια μας μια κασέτα, με κάποια «δικά μας» τραγούδια της εποχής εκείνης (ύμνος της ΚΝΕ κά), ανάμεσα σ΄αυτά το «μ' Αεροπλάνα και Βαπόρια» (στίχοι μουσική Διονύσης Σαββόπουλος –κάπου εκεί που έλεγε φωτογραφία με τη Μπέλλου ακουγόταν λίγο η φωνή της στο βάθος) –αργότερα το τραγούδησαν και παρέα.

(παρένθεση)

 6 χρόνια νωρίτερα -το 1966, κυκλοφόρησε ένα βινύλιο _άλμπουμ-σταθμός το «Φορτηγό», σε διαφορετικές πολιτικοκοινωνικές συνθήκες, αλλά με διαχρονικά εξαιρετικά επίκαιρα μηνύματα όπως το περίφημο δίστιχο

«Κι έρχεται η στιγμή για ν’ αποφασίσεις / με ποιους θα πας και ποιους θ’ αφήσεις».

Υπάρχουν ποιήματα, στίχοι των οποίων έχουν χρησιμοποιηθεί καταχρηστικά, ξανά και ξανά, με τρόπο επιφανειακό, ώστε να ξοδεύονται ως αφελή στερεότυπα — όπως π.χ. το καβαφικό «και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους» ή το σεφερικό «όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει». Όχι μόνο ποιήματα, αλλά και τραγούδια. Παίζει να μην υπάρχουν στίχοι τραγουδιού που να έχουν περισσότερο κακοποιηθεί από ό,τι η φράση «κι έρχεται η στιγμή για ν’ αποφασίσεις / με ποιους θα πας και ποιους θ’ αφήσεις» από το «Οι παλιοί μας φίλοι» στο «Φορτηγό», με τον οποίο ο Σαββόπουλος μπαίνει στη δισκογραφία και γίνεται ο εισηγητής ενός νέου μουσικού ρεύματος (θα ονομαστεί «Νέο Κύμα»).

Η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει / τη δική σου μελαγχολία / κι έρχεται η στιγμή για ν’ αποφασίσεις / με ποιους θα πας και ποιους θ’ αφήσεις.
Πέρασαν για πάντα / οι παλιές ιδέες, οι παλιές αγάπες / οι κραυγές. / Γίνανε παιχνίδι στα χέρια των παιδιών… Όμορφη είναι αυτή η στιγμή, να το ξαναπώ / όμορφη να σας μιλήσω / βλέπω πυρκαγιές / πάνω από λιμάνια πάνω από σταθμούς / κι είμαι μαζί σας.

 Όταν ο κόσμος μας θα καίγεται / όταν τα γεφύρια πίσω μας θα κόβονται / εγώ θα είμαι εκεί να σας θυμίζω / τις μέρες τις παλιές.

Κλείνει η παρένθεση… ξαναγυρνάμε στο «μ' ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ και ΒΑΠΟΡΙΑ»

Ακολούθησαν 10άδες εκτελέσεις, κάποιες πετυχημένες, άλλες όχι τόσο …Δημήτρης Μητροπάνος & Θέμης Αδαμαντίδης, Μπάσης Νίκος Παπάζογλου + Διονύσης Σαββόπουλος & Fuat Saka (λέει λίγους στίχους στα τούρκικα) & άλλοι (2003) https://www.youtube.com/watch?v=EIJaUVxJ8f8
Σαββόπουλος +..., με κλαρίνο  https://www.youtube.com/watch?v=p3CQCwclQls
Σαββόπουλος & Σολίστες Παιδικής Χορωδίας "Διάσταση" Λεμεσού, Κύπρος 2012: https://www.youtube.com/watch?v=aO7s74yh6a4
Βασίλης Προδρόμου αποθεώνει το μπαγλαμάδακι (στην υγειά μας 2016) https://www.youtube.com/watch?v=dWSHqGRgtDc
Συναυλία με Κυπριακές χορωδίες της Πάφου (2017): https://www.youtube.com/watch?v=q4Qi8RB1BJk

 Ήταν η εποχή του «καλού» Σαββόπουλου, όπου αποτυπώνει σωστά για μια κοινωνία –αστική πάντα, που στέκεται στην επιφάνεια, στις «ηλεκτρικές φωνές» και δεν καταλαβαίνει ότι η πραγματική αλήθεια ντύνεται άλλα ρούχα για να σωθεί -«ώσπου οι τροχές μας συναντάνε τις βασικές σου τις αρχές». Εξ ου και η προτροπή στο τέλος «Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα βάλε στα ρούχα σου φωτιά» και ακόμη πιο βαθιά: να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα η τρομερή μας η λαλιά» - Σ΄ αυτό τον κόσμο/τόπο όσοι αγαπούνε τρώνε βρώμικο ψωμί», ενώ ο «φίλος» της προτελευταίας στροφής εμφανίζεται 25 χρόνια αργότερα στο «Γέρος για Rock n Roll».

 Δημήτρης Μητροπάνος, Δημήτρης Μπάσης, Γιάννης Κότσιρας https://www.youtube.com/watch?v=vwL4MekkM9s \ http://www.youtube.com/watch?v=yjOIRYSawgA
 Υπάρχει και μια όχι γνωστή εκτέλεση ντουέτο της Λένας Πλάτωνος και του Σαββόπουλου

Πιθανά όταν λέει "μες στις υπόγειες στοές" εννοεί του Λαυρίου εξάλλου ο Σαββόπουλος τραγουδάει κι αλλού σχετικά… Δεν ξέρω τι να παίξω στα παιδιά στην αγορά στο Λαύριο...

Τα "δεύτερα" λόγια, όπως ακούγονται στον δίσκο βρώμικο ψωμί: 1. Ιπτάμενη Παρθένα, Κανόνας στους Εσπερινούς, του Θεού η φωνή γυρίζει στο μυαλό μας, όμως εσύ δεν μας ακους 2. Σε υμνούμε μεσ' στις υπόγειες στοές με όρκους και γητειές ως που οι τροχιές μας συναντάνε τις βασικές σου τις αρχές. 3. Απρόσιτη Μητέρα, μορφή από χώμα και ουρανό, θα χαθώ απ τα μάτια σου τα δυο μες στον κόσμο σαν πρόσφυγας σ΄ ένα κατώι μυστικό. 4. Αγαπούνε, τρώνε βρώμικο ψωμί του λόγου σου οι πιστοί, κι οι πόθοι τους ακλουθούνε υπόγεια διαδρομή. 5. Θεόρατη γυναίκα, στον ουρανό που κυβερνά ήλιους και φεγγάρια ηλεκτρικά με κρατούσες και φεύγαμε και πίσω τρέχανε σκυλιά & 6. σαν τον Μάρκο δωσ΄ μου τη λόγχη που κεντά χρυσή λαβωματιά να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα η τρομερή μας η λαλιά (Μάρκος Βαμβακάρης ή Ευαγγελιστής Μάρκος;)

Η πρώτη έκδοση είναι η αυθεντική (από το δίσκο Βρώμικο Ψωμί) στην οποία πρώτη και δεύτερη φωνή τραγουδάει ο ίδιος ο Σαββόπουλος και είναι χωρίς διακοπές και αποσπασματικά ντουέτα όπως στη νεότερη έκδοση με τη Σ. Μπέλλου. Σε αυτή την πρώτη έκδοση ο Σαββόπουλος τραγουδάει τις 3 στροφές αρχικά μόνο με την πρώτη φωνή και μετά τις επαναλαμβάνει προσθέτοντας τη δεύτερη... Η τοποθέτηση της δεύτερης φωνής (αυτής που παρακάτω είναι σε παρένθεση) είναι σημαντική γιατί μόνο τότε αλληλοσυνδέονται οι δύο φωνές και βγαίνει το πλήρες νόημα. Αν απομονώσουμε την πρώτη φωνή, έχουμε μια βιογραφική περιγραφή κάποιου, αν απομονώσουμε τη δεύτερη, έχουμε μια προσευχή του ίδιου (μάλλον προς την παναγιά-μάνα) σε έναν ευρηματικό συνδυασμό εξωτερικού και εσωτερικού κόσμου . Όταν τοποθετηθούν σωστά οι δύο φωνές, ναι μεν παραμένει η χαρακτηριστική τους αυτοτέλεια (περιγραφή και προσευχή αντίστοιχα) αλλά γίνονται ανταλλαγές νοημάτων μεταξύ των δύο όπως μπορείτε να παρατηρήσετε (π.χ. κι έζησε [μες τον κόσμο] / πενήντα χρόνια [σαν πρόσφυγας]).

Όταν έγραψε το τραγούδι είπε …" Πρώτη φόρα νιώθω ότι έγραψα ένα λαϊκό τραγούδι.." και η Μπέλλου του απάντησε: "Καλά ρε Διονύση, ΠΟΠ μ' έβαλες να τραγουδήσω..;"

Οι συνήθεις στίχοι

Μ' αεροπλάνα και βαπόρια
και με τους φίλους τους παλιούς
τριγυρνάμε στα σκοτάδια
κι όμως εσύ δε μας ακούς

Δε μας ακούς που τραγουδάμε
με φωνές ηλεκτρικές
μες στις υπόγειες στοές
ώσπου οι τροχιές μας συναντάνε
τις βασικές σου τις αρχές

Ο πατέρας μου ο Μπάτης (Απρόσιτη μητέρα μορφή από χώμα και ουρανό
ήρθε απ' τη Σμύρνη το '22 (θα χαθώ απ' τα μάτια σου τα δυο)
κι έζησε πενήντα χρόνια (μες στον κόσμο)
σ' ένα κατώι μυστικό (σαν πρόσφυγας σ' ένα κατώι μυστικό)

Σ' αυτόν τον τόπο όσοι αγαπούνε (αν αγαπούνε)
τρώνε βρώμικο ψωμί (τρώνε βρώμικο ψωμί)
(του λόγου σου οι πιστοί)
κι οι πόθοι τούς ακολουθούνε (κι οι
πόθοι τούς ακολουθούνε υπόγεια διαδρομή)
υπόγεια διαδρομή

Χθες το βράδυ είδα ένα φίλο
σαν ξωτικό να τριγυρνά
πάνω στη μοτοσικλέτα
και πίσω τρέχανε σκυλιά

Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα
βάλε στα ρούχα σου φωτιά (σαν τον Μάρκο)
βάλε στα όργανα φωτιά (βάλε στα όργανα φωτιά)
να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα (να κλείσει
η λαβωματιά μα τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα)
η τρομερή μας η λαλιά (η τρομερή μας η λαλιά)