Μάης 68 _αστοί κι εργάτες

Mai 1968 _Μάης 68 _Pariser Mai _Frankreich Mai 68 _May 68 _Mayo de 1968 en Francia _Maggio francese _Кра́сный май…
Άσβεστος 55 χρόνια και πάντα χρήσιμος και επίκαιρος για συμπεράσματα. Και επειδή _όπως είπε ο Λένιν πριν τον Γκράμσι “η αλήθεια _και η ιστορία, είναι επαναστατική”, υπάρχουν δύο _ταξικά, αντιδιαμετρικές θεωρήσεις: η μαρξιστική λενινιστική και η αστική “πλουραλιστική” (εδώ εντάσσονται και οι απανταχού οπορτουνιστές)
Μερικοί έχουν υποστηρίξει μέχρι και ότι η εξέγερση ήταν “το πιο σημαντικό επαναστατικό γεγονός του 20ού   αιώνα”, επειδή “δεν πραγματοποιήθηκε από μεμονωμένο πλήθος, όπως οι εργαζόμενοι ή οι φυλετικές μειονότητες, αλλά ήταν μια παλλαϊκή εξέγερση, άνευ φυλετικών, πολιτιστικών, ηλικιακών και κοινωνικών διακρίσεων”…

·        Il est interdit d'interdire _ Απαγορεύεται το απαγορεύεται

·        L'imagination au pouvoir _ Η Φαντασία στην Εξουσία

·        Soyez réalistes, demandez l'impossible _ Να 'στε ρεαλιστές, ζητήστε το αδύνατο (κλεμμένο από τον Τσε)

·        Lisez moins, vivez plus _ Διαβάστε λιγότερο, ζήστε περισσότερο

·        L'ennui est contre-révolutionnaire_ Η ανία είναι αντεπαναστατική

·        On ne revendiquera rien, on ne demandera rien. On prendra, on occupera_ Δεν θα αξιώσουμε τίποτα, δεν θα ζητήσουμε τίποτα. Θα πάρουμε, θα καταλάβουμε

·        Le patron a besoin de toi, tu n'as pas besoin de lui_ Το αφεντικό έχει ανάγκη εσένα, δεν τον έχεις εσύ ανάγκη

·        Travailleur: Tu as 25 ans mais ton syndicat est de l'autre siècle _ Εργαζόμενε: Είσαι 25 χρονών αλλά το συνδικάτο σου είναι του προηγούμενου αιώνα

·        On achète ton bonheur. Vole-le _Αγοράζουν την ευτυχία σου... Κλέψ' την

·        Je suis venu. J'ai vu. J'ai cru. _Ήρθα. Είδα. Πίστεψα

·        La poésie est dans la rue_ Η ποίηση βρίσκεται στους δρόμους

·        L'alcool tue. Prenez du L.S.D. _ Το αλκοόλ σκοτώνει. Πάρτε LSD

·        Debout les damnés de l'Université _ Εμπρός του Πανεπιστημίου οι κολασμένοι

·        Sous les pavés, la plage ! _ Κάτω από τα πεζοδρόμια, η παραλία!

·        Je t'aime! Oh! dites-le avec des pavés! _Σ' αγαπώ! Ω, πες το με πέτρες!

·        Ni Dieu ni maître! _Ούτε Θεός ούτε αφέντης!

 

 Mai 68 - Μάης 68

1.  Χαρακτηριστικό στοιχείο στην προβολή του Μάη του 1968 από τις αστικές μικροαστικές και οπορτουνιστικές αναφορές είναι η διόγκωση του ρόλου των φοιτητικών διαδηλώσεων και η ταυτόχρονη «εξαφάνιση» της αντικειμενικής βάσης που γέννησε τα γεγονότα και της δυναμικής που απέκτησαν αυτά λόγω της καθοριστικής και συντριπτικής σε αριθμό συμμετοχής της εργατικής τάξης.
✨️ Σημειώνουμε ότι οι φοιτητές στο Παρίσι εκείνη την περίοδο ανέρχονταν στις 160.000, στις πρώτες φοιτητικές διαδηλώσεις συμμετείχαν ορισμένες εκατοντάδες, ενώ στις επόμενες ημέρες η μεγαλύτερη συμμετοχή δεν ξεπέρασε τις 20 - 30.000 ενώ την ίδια περίοδο η συμμετοχή στις εργατικές διαδηλώσεις (του Παρισιού μόνο) ξεπέρασε τα 2-2.500.000 ενώ σ' όλη τη χώρα απέργησαν περίπου δέκα εκατομμύρια εργάτες, απονεκρώνοντας για μέρες τα πάντα. Αυτό ήταν το καθοριστικό και χαρακτηριστικό στοιχείο του πραγματικού εργατικού Μάη του 1968 στη Γαλλία.

2.   Μετά το χτύπημα της αστυνομίας, στις 10 Μάη, το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και τα συνδικάτα κάλεσαν την εργατική τάξη να αντισταθεί στην πολιτική του Ντε Γκωλ και στις 13 Μάη η CGT και άλλες εργατικές ενώσεις πραγματοποίησαν 24ωρη απεργία, εκδηλώσεις συμπαράστασης στους φοιτητές και εκδηλώσεις ενάντια στην αστυνομική βία.

3.  Μετά την 13η του Μάη άρχισε ισχυρή άνοδος του απεργιακού κινήματος σε όλη τη χώρα. Εργατικές κινητοποιήσεις βρίσκονταν σε εξέλιξη και πριν το Μάη του 1968, όπως το Γενάρη του 1968 στο εργοστάσιο «Berliet» στη Λυών και στη «Rhodiaceta» στη Λε Μαν, όπου έγινε επίθεση στην απεργιακή φρουρά από τα CRS (γαλλικά ΜΑΤ) και στη συνέχεια ακολούθησε πορεία διαμαρτυρίας και σύγκρουση. Επίσης οι εργάτες της «Sud Aviation» για βδομάδες έκαναν 15λεπτες στάσεις εργασίας, με αίτημα να μη μειωθούν οι μισθοί και να μειωθεί ο χρόνος εργασίας. Στις 14 Μάη, μετά τη στάση εργασίας δεν μπήκαν για δουλειά, κατέλαβαν το εργοστάσιο και τα γραφεία της διεύθυνσης. Στις 15 Μάη έγιναν καταλήψεις σε εργοστάσια του ομίλου της «Ρενό». Ακολούθησαν καταλήψεις και απεργίες στους σιδηροδρόμους, στην ενέργεια, στα τυπογραφεία, στα ναυπηγεία, στην αυτοκινητοβιομηχανία κ.α.

4.  Σε 2-3 μέρες γενικεύτηκαν σε όλη τη Γαλλία. Συνολικά η απεργία αγκάλιασε 10 εκατομμύρια εργαζόμενους, δηλαδή περίπου τα δύο τρίτα του συνόλου των εργαζομένων της Γαλλίας.     
✨ Στις 20 Μάη η απεργία είχε γίνει καθολική. Καταλήψεις εργοστασίων από τους εργάτες γίνονταν σε όλα τα βιομηχανικά κέντρα σε ολόκληρη τη Γαλλία.
✨️ Η είσοδος της εργατικής τάξης στον αγώνα έδωσε στα γεγονότα νέες διαστάσεις.
Στα αιτήματα των απεργών περιλαμβάνονταν αυξήσεις μισθών, μείωση του ωραρίου εργασίας, μέτρα για την καταπολέμηση της ανεργίας και μείωση των ορίων συνταξιοδότησης.

5.  Στη συνέχεια στα οικονομικά αιτήματα προστέθηκαν και πολιτικά - προβλήθηκε το σύνθημα της «Λαϊκής Κυβέρνησης».
✨️ Στις διαδηλώσεις συμμετείχαν και αγρότες, ενώ οι αγροτικές ομοσπονδίες είχαν ήδη προγραμματίσει για τα τέλη Μάη διαμαρτυρίες ενάντια στις τιμές αγροτικών προϊόντων που καθόριζε η Ευρωπαϊκή Κοινή Αγορά.

6.  Στις 25 Μάη η CGT και άλλα συνδικάτα κάλεσαν την εργατική τάξη του Παρισιού σε διαδήλωση, όπου πήραν μέρος 2-2,5 εκατομμύρια και το Παρίσι παρέλυσε. Η κυβέρνηση και οι εργοδότες υποχρεώθηκαν να κάνουν σοβαρές παραχωρήσεις.

7.  Στις 25-27 Μάη υπογράφτηκε το λεγόμενο πρακτικό της «Γκρενέλ». Σύμφωνα με αυτό, οι μισθοί αυξάνονταν 14% κατά μέσο όρο, ενώ προβλεπόταν βαθμιαία μείωση του ωραρίου εργασίας σε 40 ώρες την εβδομάδα, παρέχονταν εγγυήσεις ελευθερίας στη συνδικαλιστική δραστηριότητα των εργατικών επιτροπών στις επιχειρήσεις

8.  Στο 1^ο 15ήμερο του Ιούνη η αστική τάξη της Γαλλίας συνειδητοποιώντας έναν ενδεχόμενο κίνδυνο για την ίδια την εξουσία της, αλλά ακόμα και μόνο για την αστική σταθερότητα έβαλε σε κίνηση τους μηχανισμούς της (καταστολής, «παρακρατικές» οργανώσεις, μυστικές υπηρεσίες, ετοιμασία για στρατιωτική επέμβαση κλπ.)

Αυτό το έκανε με την απαιτούμενη προσοχή και αυτοκυριαρχία, ώστε να μην προκαλέσει άθελά της αντιδράσεις δυσκολότερα ελεγχόμενες ή και τελείως ανεξέλεγκτες. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση είχε έτοιμα σχέδια και ήταν αποφασισμένη να προασπίσει την κυριαρχία της.

Το πώς η αστική τάξη αντιμετώπισε το ενδεχόμενο χρήσης του στρατού, αποτυπώνεται στα απομνημονεύματα του Μορίς Γκριμό, αστυνομικού διευθυντή του Παρισιού την εποχή εκείνη:
«Γνωρίζω πάντως ότι, όπως είναι λογικό, το ενδεχόμενο στρατιωτικής λύσης δεν αποκλείστηκε ποτέ απολύτως από την κυβέρνηση.
Υπήρχε πάντοτε η πιθανότητα κάποια ημέρα να υπερκεραστούν οι αστυνομικές δυνάμεις και, καθώς δεν είναι δυνατό να αφήνει κανείς την ανταρσία να κυριαρχεί στο δρόμο και να καθορίζει τις εξελίξεις, την ημέρα εκείνη θα έπρεπε να κληθεί ο στρατός...».
Παράλληλα κύκλοι της σοσιαλδημοκρατίας αναζητούσαν εναλλακτική λύση Προέδρου με επιρροή στους εργάτες και τη νεολαία.

9. Ο μηχανισμός του γκωλικού κόμματος ξεκίνησε να οργανώνει στο Παρίσι μεγάλες αντι_ διαδηλώσεις υπεράσπισης της τάξης και στήριξης του Ντε Γκωλ, ενώ ο ίδιος  έφυγε για τη Γερμανία, όπου επιθεώρησε στο Μπάντεν - Μπάντεν τα γαλλικά στρατεύματα που στάθμευαν εκεί.
✨️ Ο διοικητής του στρατού, στρατηγός Μασί, γνωστός και ως «χασάπης της Αλγερίας», διαβεβαίωσε τον Ντε Γκωλ για την ικανότητα και δυνατότητα των στρατευμάτων να επέμβουν. Μετά την επιστροφή του από τη Γερμανία ο Ντε Γκωλ ανήγγειλε τη διάλυση της εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη γενικών εκλογών εντός 22 ημερών. Άφησε όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο:
«Αν αυτή η κατάσταση παραμείνει, θα πρέπει για να διατηρήσω τη δημοκρατία να πάρω σύμφωνα με το σύνταγμα άλλους δρόμους από την άμεση ψηφοφορία...».
✨️ Την ίδια μέρα σχηματισμοί τεθωρακισμένων έκαναν την εμφάνισή τους σε διάφορα προάστια του Παρισιού. Με την προκήρυξη των εκλογών, σύμφωνα με τη νομοθεσία απαγορεύτηκαν οι συγκεντρώσεις.

10.      Το ΓΚΚ, απέναντι σ' αυτή την απειλή αλλά και γενικά στα γεγονότα του Μάη περιορίστηκε σ' ένα πλαίσιο πάλης με πολύ χαμηλό τον πήχη, χωρίς πολιτικούς στόχους, σα να ήταν συνδικάτο και όχι κόμμα, που μάλιστα διεκδικεί την εξουσία. Ζητούσε απλά αύξηση μισθών, αναγνώριση εργοστασιακών επιτροπών, μείωση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, μείωση ωρών εργασίας στις 40, χωρίς να τα συνδέει με την ανάγκη συνολικής σύγκρουσης με τον πραγματικό αντίπαλο τα μονοπώλια και τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, όπως ήταν η ΕΟΚ

Έθετε ως πολιτικό στόχο απλά την παραίτηση Ντε Γκωλ, την προκήρυξη εκλογών και τη διαμόρφωση μιας κυβέρνησης με μόνο όρο τη συμμετοχή του ΚΚ.

Ουσιαστικά επρόκειτο για μια γραμμή πάλης σε ρεφορμιστική κατεύθυνση, με στόχο την αλλαγή στη διαχείριση της αστικής εξουσίας που διευκόλυνε την εκτόνωση των διαθέσεων.

11.  Στις εκλογές, στις 23 και 30 Ιουνίου, οι Γκωλικοί μαζί με τους συνεργαζόμενούς τους συγκέντρωσαν περισσότερες έδρες από κάθε άλλη φορά: ~74% 358 σε σύνολο 485!!
Δε διαθέτουμε όλα τα δεδομένα για να εκτιμήσουμε ποια ακριβώς ήταν η κατάσταση στη Γαλλία την περίοδο Μάη-Ιούνη 1968, δηλαδή το αν υπήρχε επαναστατική κρίση ή όχι.
Ωστόσο, είναι προβληματικό το γεγονός της συμβολής του ΓΚΚ στην ταχεία εκτόνωση του απεργιακού κινήματος που είχε πάρει και μορφές προωθημένης σύγκρουσης (πχ καταλήψεις εργοστασίων μέσα από απεργιακές επιτροπές).

Προβληματικό είναι επίσης ότι ακολούθησε μια πολύχρονη περίοδος ενσωμάτωσης του κινήματος και παγιοποίησης του οπορτουνισμού στο ΓΚΚ, που σε επόμενη περίοδο επέφερε νέα εκφυλιστικά χαρακτηριστικά.
Τα παραπάνω δε συνέβαλαν, ώστε, κι αν ακόμα υπήρχαν στοιχεία επαναστατικής κρίσης, αυτά να οξυνθούν περισσότερο.

Νεκροί και τραυματίες

Τα επίσημα στοιχεία της αστυνομίας μιλούν για «θάνατο τουλάχιστον πέντε έως επτά ατόμων», αναφέροντας τον 26χρονο Philippe Mathérion (χειροβομβίδα κρότου-λάμψης), ένα «ανώνυμο» (;;) στο Calvados από σφαίρα (εκείνη την ημέρα -30 Μαΐου, έριχναν κυριολεκτικά «στο ψαχνό» τον μαθητή του Γυμνασίου Gilles Tautin, 17 ετών, που πνίγηκε στο Σηκουάνα προσπαθώντας να ξεφύγει από μια διμοιρία ΜΑΤατζήδων, τον 24χρονο εργάτη Pierre Beylot στο εργοστάσιο της Peugeot στο Sochaux-Montbéliard που πυροβολήθηκε από τις ειδικές δυνάμεις όπως και αρκετοί άλλοι εργαζόμενοι (Compagnies républicaines de sécurité – CRS –είχαν δραστηριοποιηθεί στην Αλγερία) μεταξύ αυτών ο Henri Blanchet -49 ετών, που πέθανε με σπασμένο κρανίο (βλ. Πέτρουλας).
Στην πραγματικότητα –κατά δήλωση του ΥπΕσ Raymond Marcellin, στις 31 Μαΐου, «οι συγκρούσεις με την αστυνομία άφησαν αρκετούς νεκρούς και ~2.000 τραυματίες, συμπεριλαμβανομένων 200 πολύ σοβαρά και σοβαρά…

Καμία απογοήτευση!

Η πορεία του Μάη του '68 μας διδάσκει πάνω απ' όλα τους όρους για να παραμείνει ένα ΚΚ επαναστατική πρωτοπορία της εργατικής τάξης.

Αυτός ο ρόλος δεν χαρίζεται και δεν απονέμεται μια για πάντα απ' την Ιστορία.

Κάθε ΚΚ, για να παραμείνει στην πράξη και όχι στα λόγια επαναστατική πρωτοπορία, πρέπει συνεχώς να μελετά αυτοκριτικά την ιστορική πείρα της ταξικής πάλης, να ερμηνεύει τις σύγχρονες εξελίξεις, να επεξεργάζεται κατάλληλη στρατηγική που να φωτίζει την ανάγκη της σοσιαλιστικής επανάστασης, του σοσιαλισμού, για την ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών. Να ξεδιπλώνει μαχητικά κατάλληλη πολιτική, που να βοηθά στην κλιμάκωση της ταξικής πάλης, να βαθαίνει και να διευρύνει τους δεσμούς του με την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, να εδραιώνει τον αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό του εργατικού κινήματος, να συμβάλλει στην οικοδόμηση της κοινωνικής συμμαχίας.
Κρατάμε από τον Μάη του 1968 την εικόνα εκατοντάδων χιλιάδων εργατών και φοιτητών που βαδίζουν μαζί στο δρόμο στην καρδιά του αναπτυγμένου καπιταλισμού, τραγουδώντας τη "Διεθνή".
Και συνεχίζουμε τον αγώνα για να βαδίσουμε σε αυτόν το δρόμο μέχρι το τέλος, για να πάρει τελικά η εργατική τάξη την εξουσία, στην πραγματική ζωή και όχι στη φαντασία μας.

Δείτε και
Γαλλία: Les vœux Chanson & Mai 68 - Μάης 1968

Διδάγματα από τον Μάη του '68 -
(του Μάκη Παπαδόπουλου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ)

1. Η εξέλιξη της καπιταλιστικής οικονομίας στη Γαλλία
τη συγκεκριμένη περίοδο.

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο εφαρμόζεται στη Γαλλία ένα κρατικό σχέδιο εκσυγχρονισμού και υποδομής, που είχε επεξεργαστεί ο Ζαν Μονέ, με χρηματοδότηση ενός μέρους των επενδύσεων από το αμερικανικό Σχέδιο Μάρσαλ.
Μετά το 1954 ο ρυθμός αύξησης της γαλλικής βιομηχανικής παραγωγής φτάνει το 9-10% ετησίως. Αποκτούν μεγάλο δυναμισμό οι σύγχρονοι κλάδοι της παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, της αεροδιαστημικής, της ηλεκτρονικής τεχνολογίας, συγκριτικά με άλλες ισχυρές ευρωπαϊκές καπιταλιστικές οικονομίες.
Το 1968 δεν εκδηλώνεται καπιταλιστική κρίση στη Γαλλία.
Αντίθετα, την περίοδο 1969-1973 η Γαλλία εμφανίζει τον δεύτερο υψηλότερο δείκτη ανάπτυξης μετά την Ιαπωνία.
Η αστική τάξη της Γαλλίας επιδιώκει φυσικά να αναβαθμίσει το ρόλο της ως ιμπεριαλιστική δύναμη στο ευρωπαϊκό έδαφος. Αυτός ο στόχος γίνεται πιο επιτακτικός, καθώς μετά το 1960 έχει απολέσει την άμεση πολιτική κυριαρχία της σε 15 αποικίες της, ιδιαίτερα στην Αφρική.

2. Διαμάχη Ντε Γκωλ – ΗΠΑ

Καθώς ο συσχετισμός αλλάζει, ο στρατηγός Ντε Γκωλ ως εκφραστής της γαλλικής αστικής πολιτικής διαφοροποιείται αρκετά από επιλογές των ΗΠΑ.
Το 1966 η Γαλλία αποσύρεται από το στρατιωτικό σκέλος και την οργανωτική δομή του ΝΑΤΟ. Δημιουργείται γαλλικό δίκτυο εμπλουτισμού του ουρανίου για εγχώρια παραγωγή πυρηνικών όπλων.
Στις διεργασίες ίδρυσης και εξέλιξης της ΕΟΚ, ο Ντε Γκωλ αντιπαραθέτει την "Ευρώπη των κρατών" απέναντι στις προτάσεις για υπερεθνικούς θεσμούς και κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική και αμυντική πολιτική.
Βάζει βέτο στην ένταξη της Μεγάλης Βρετανίας το 1963, την οποία θεωρεί «δούρειο ίππο» των ΗΠΑ.
Όλοι κατανοούμε γιατί υπήρξε αμερικανική αντίδραση στην πολιτική Ντε Γκωλ και οξύνθηκαν οι ενδοαστικές αντιθέσεις στη Γαλλία.
Η αυτοτελής και πολύμορφη μεταπολεμική δράση στη Γαλλία του αμερικανικού παράγοντα, σε συνεργασία με τις πιο φιλοατλαντικές δυνάμεις της γαλλικής αστικής τάξης, δεν περιορίστηκε μόνο στον περιορισμό της επιρροής του ΓΚΚ και στην καλλιέργεια του αντικομμουνισμού, αλλά αφορούσε μετά από ένα διάστημα στην αστική πίεση και στην υπονόμευση της πολιτικής κυριαρχίας του Ντε Γκωλ.

3. Ανικανοποίητες σύγχρονες ανάγκες

Τι συνέπειες είχαν αυτές οι εξελίξεις στην εργατική τάξη, στους φοιτητές, στη νεολαία;
Τη συγκεκριμένη περίοδο του 1968 δεν είχαμε μια ραγδαία επιδείνωση, μια απότομη αύξηση της απόλυτης εξαθλίωσης της εργατικής τάξης σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ούτε είχε ξεσπάσει βαθιά καπιταλιστική κρίση.
Τι είχαμε;
Στη δεκαετία του '60 ενισχύθηκε η τάση σχετικής εξαθλίωσης της εργατικής τάξης σε σχέση με τον πλούτο που παρήγαγε, τον οποίο καρπώνονταν η αστική τάξη, οι μεγαλομέτοχοι των μονοπωλιακών ομίλων.
Οι εργάτες έβλεπαν εμπειρικά να μεγαλώνει η απόσταση ανάμεσα τις σύγχρονες ανάγκες τους και τη διαθέσιμη αγοραστική τους δύναμη και δεν μπορούσαν πλέον να είναι ικανοποιημένοι απ' την κάλυψη μόνο στοιχειωδών αναγκών (ζητούσαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, δημιουργικό περιεχόμενο της δουλειάς, εξάλειψη της ανασφάλειας για το μέλλον, ουσιαστική μόρφωση των παιδιών της, βελτίωση της προστασίας της υγείας της).
Έτσι, στη δεκαετία του '60 έχουμε τη θεαματική μαζικοποίηση της εισόδου φοιτητών στα πανεπιστήμια –κάτι που δεν αφορά μόνο τη Γαλλία, αλλά και τις άλλες χώρες της καπιταλιστικής Ευρώπης.
Αυτό μεταβάλλει τη σύνθεση των φοιτητών ως προς την ταξική τους καταγωγή, αλλά κυρίως διαφοροποιεί την ταξική τους προοπτική.
Εμφανίζεται για μερίδα αποφοίτων για πρώτη φορά ο κίνδυνος της ανεργίας και της κακοπληρωμένης μισθωτής εργασίας με εκτελεστικό ρόλο. Με άλλα λόγια, εμφανίζεται η τάση προλεταριοποίησης.

4. Η αδυναμία του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος

Αυτό που έχει σημασία να κατανοηθεί είναι η καθοριστική αρνητική επίδραση της ρεφορμιστικής γραμμής, των αυταπατών για κοινοβουλευτικό πέρασμα στο σοσιαλισμό, με κυβέρνηση συνεργασίας σοσιαλδημοκρατών - κομμουνιστών.
Αυτή η στρατηγική οδήγησε το ΓΚΚ να στοιχίζεται συχνά σαν εκκρεμές στις ενδοαστικές αντιθέσεις στη Γαλλία ανάμεσα στους φιλοατλαντιστές αστούς και στους γκωλικούς.

Την ώρα που οι σύγχρονες ανάγκες για το δικαίωμα στη δουλειά, για περισσότερο ελεύθερο χρόνο, για δημιουργικό περιεχόμενο της εργασίας, για ουσιαστική αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού ως παραγωγικής δύναμης για την κοινωνική ευημερία φωτίζουν την ανάγκη να ξεριζωθεί ο δρόμος ανάπτυξης με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος, το ΓΚΚ καθηλώνει τη μαχητικότητα και τη δυναμική του εργατικού κινήματος σ' ένα οικονομικό πλαίσιο πάλης που περιορίζεται στην αύξηση μισθών, στη μείωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, στις 40 ώρες δουλειάς τη βδομάδα.
Αυτοί οι οικονομικοί στόχοι δεν συνδέονται ούτε διακηρυκτικά με την ανάγκη συνολικής σύγκρουσης με την εξουσία του κεφαλαίου, το ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ.
Ο μόνος πολιτικός στόχος που τέθηκε ήταν η παραίτηση της κυβέρνησης Ντε Γκωλ και η ανάδειξη της λεγόμενης «λαϊκής κυβέρνησης», στο έδαφος του καπιταλισμού.
Η αδυναμία του ΓΚΚ να εκφράσει με ριζοσπαστικό πρόγραμμα πάλης με αντικαπιταλιστική κατεύθυνση την απαίτηση για ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών, συνέβαλε και στην άνθηση αστικών και μικροαστικών αντιλήψεων, που με τη σειρά τους βοηθούσαν στην εμφάνιση μαζικής αντικομμουνιστικής δράσης και στον αφοπλισμό του εργατικού κινήματος.

Τον Μάη του '68 δεν εκδηλώθηκε σχεδιασμένη και οργανωμένη επίθεση της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

Αφενός δεν υπήρχαν ακόμα πλήρως οι αντικειμενικές συνθήκες που να το επιτρέπουν, δεν υπήρχε ακόμα επαναστατική κατάσταση, αφετέρου το ΚΚ δεν ξεδίπλωσε επαναστατική πολιτική που να καθοδηγεί το εργατικό κίνημα σ' αυτήν την κατεύθυνση, λόγω της ρεφορμιστικής στρατηγικής του.
Υπήρξε όμως οξυμένη ταξική σύγκρουση, υπήρξε σημαντική άνοδος του εργατικού κινήματος που δημιουργούσε αντικειμενικά ευνοϊκές συνθήκες για την κλιμάκωση της ταξικής πάλης σε κατεύθυνση σύγκρουσης και ρήξης με την εξουσία του κεφαλαίου.
Αυτό που σχηματικά περιγράφουμε ως «μη επαναστατικές συνθήκες» δεν είναι μια ακίνητη, αμετάβλητη, παγιωμένη κατάσταση.

Το ΓΚΚ μπορούσε και έπρεπε να κλιμακώσει και να αναβαθμίσει την πολιτική πάλη του εργατικού κινήματος σημαδεύοντας τον πραγματικό αντίπαλο, την εξουσία της αστικής τάξης, ανοίγοντας και βαθαίνοντας τη ρωγμή στην πολιτική κυριαρχία της.
Μπορούσε να διορθώσει τη ρεφορμιστική γραμμή του και να γονιμοποιήσει πολιτικά τον μαχητικό ενθουσιασμό που εμφανίστηκε σε αρκετές καταλήψεις εργοστασίων.

Ο όρος Μάης του '68 περιγράφει τη 2μηνη+ πολιτική και κοινωνική αναταραχή που ξέσπασε στη Γαλλία, που ξεκίνησε από κινητοποιήσεις μαθητών - φοιτητών, παράλληλα με εργατικές απεργίες (στη συνέχεια επεκτάθηκαν σε γενική απεργία) οδηγώντας σε πολιτική και κοινωνική κρίση, που άρχισε να παίρνει ανεξέλεγκτες για τους αστούς διαστάσεις, που αν υπήρχε “υποκειμενικός” παράγοντας (δλδ Μαρξιστικό Λενινιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα), σίγουρα δεν θα κατέληγε με συντριπτική ήττα του κινήματος.
Θυμίζουμε πως Φλεβάρη του 1968, το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα με το σοσιαλιστικό σχημάτισαν και εκλογική συμμαχία. Οι κομμουνιστές, που υποστήριζαν επί μακρόν τους σοσιαλιστές στις εκλογές κλπ., στη “Διακήρυξη του Φλεβάρη” συμφώνησαν προγραμματικά για κοινή εκλογική κάθοδο κατά των “Γκωλικών”.

Άρχισε ως σειρά απεργιών και καταλήψεων, που ξέσπασαν σε διάφορα πανεπιστήμια και γυμνάσια στο Παρίσι, μετά από τη διαμάχη με τους διοικητές των πανεπιστημίων και την αστυνομία. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Σαρλ ντε Γκωλ να λύσει τις απεργίες με τη δράση της αστυνομίας κατάφεραν μόνο να οξύνουν την κατάσταση περαιτέρω, οδηγώντας σε οδομαχίες με την αστυνομία στο Καρτιέ Λατέν. Ακολούθησε γενική απεργία από τους σπουδαστές και απεργίες σε όλη τη Γαλλία από δέκα εκατομμύρια Γάλλους εργαζομένους, κατά προσέγγιση δύο τρίτα του γαλλικού εργατικού δυναμικού. Κατά συνέπεια, ο Σαρλ ντε Γκωλ διέλυσε την Εθνοσυνέλευση και προκήρυξε νέες κοινοβουλευτικές εκλογές για τις 23 Ιουνίου 1968.

Η κυβέρνηση βρέθηκε υπό κατάρρευση, αλλά ο επαναστατικός αναβρασμός έπαψε να υπάρχει σχεδόν τόσο γρήγορα όσο προέκυψε. Οι εργαζόμενοι επέστρεψαν στις εργασίες τους, ωθημένοι από την Γενική Συνομοσπονδία Εργατών και το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, που είχε καταδικάσει την εξέγερση και δεν συμμετείχε. Όταν τελικά πραγματοποιήθηκαν εκλογές τον Ιούνιο, το κόμμα του ντε Γκωλ προέκυψε ακόμα ισχυρότερο από πριν.

Στις 7 και στις 8 Μαΐου, οι διαδηλωτές ξεπέρασαν τις 10.000. Οι συγκρούσεις την πρώτη μέρα κράτησαν τρεις περίπου ώρες, ενώ η πορεία της δεύτερης έληξε ειρηνικά. Στις διαδηλώσεις μπήκαν και οι μαθητές των λυκείων, οι οποίοι ενώθηκαν με φοιτητές, καθηγητές και νέους εργάτες και συγκεντρώθηκαν στην Αψίδα του Θριάμβου απαιτώντας:

• ·      Απόσυρση όλων των ποινικών κατηγοριών εναντίον των συλληφθέντων φοιτητών
• ·       Απόσυρση της αστυνομίας από το Πανεπιστήμιο και
•       Άνοιγμα των Πανεπιστημίων της Ναντέρ και της Σορβόννης από τις Αρχές.

Οι ηγέτες είδαν τους φοιτητές να αρνούνται να διαλυθούν πολλές ώρες μετά από τη λήξη της πορείας. Ήταν προφανές ότι οι διαθέσεις των μαζών γίνονταν όλο και πιο επιθετικές. Ταυτόχρονα, δημοσκόπηση της κοινής γνώμης αποκάλυψε ότι το 61% των Παριζιάνων τάσσονταν υπέρ των φοιτητών και μόνο το 16% εναντίον τους. Η κρίση κάθε άλλο παρά πλησίαζε προς την εκτόνωση.

·        Την Παρασκευή 10 Μαΐου, ήρθε η "Νύχτα των οδοφραγμάτων". Το απόγευμα ένα τεράστιο πλήθος δεκάδων χιλιάδων νέων μαζεύτηκε στην Αριστερή Όχθη (Rive Gauche) του Σηκουάνα. Κατέβηκαν σε αποχή τώρα πια οι μαθητές των λυκείων, τα πανεπιστήμια της επαρχίας και όλες οι σχολές που μέχρι εκείνη την ημέρα δεν είχαν συμμετάσχει σε κινητοποιήσεις. "Απελευθερώστε τους συντρόφους μας!" ήταν το σύνθημα που κυριάρχησε. Όταν η αστυνομία τους εμπόδισε να διασχίσουν το ποτάμι, οι φοιτητές κατέλαβαν το Καρτιέ Λατέν, καθώς χωρίστηκαν σε μικρότερες ομάδες. Ύψωσαν παντού οδοφράγματα.

·        Η αστυνομία επιτέθηκε στις δύο τα ξημερώματα έπειτα από αποτυχημένες διαπραγματεύσεις. Οι μάχες της "Νύχτας των οδοφραγμάτων" είχαν τρομερή αγριότητα και διάρκεια, καθώς δεν κόπασαν πριν από τις 5.30 το πρωί, ενώ προκάλεσαν εκατοντάδες τραυματισμούς και συλλήψεις. Σύμβολο της αντίστασης των φοιτητών εκείνη τη νύχτα ήταν τα οδοφράγματα της οδού Γκε-Λουσάκ. Η αστυνομία κέρδισε _φυσικά τις οδομαχίες, όμως ο στρατηγός Ντε Γκωλ και η κυβέρνησή του υπέστησαν συντριπτική ήττα στη συνείδηση των Γάλλων πολιτών. Τα γεγονότα μεταδίδονταν απευθείας από το ραδιόφωνο, ενώ την επόμενη ημέρα προβλήθηκαν πλάνα στην τηλεόραση. Η διαρκής ραδιοφωνική αναμετάδοση των επεισοδίων από το Ράδιο Λουξεμβούργο και την Ερόπ-1, συγκλόνισε τη λαϊκή οικογένεια της Γαλλίας, η οποία συμπαρατάχθηκε με τους φοιτητές.

·        Ο ντε Γκωλ το κατάλαβε και ετοιμάστηκε να κατεβάσει τα τανκς για να ξαναπάρει _ως γνήσιος εκπρόσωπος της τάξης του με τη δύναμη των όπλων την πολιτική πρωτοβουλία. Ήταν μόλις 6 τα χαράματα του Σαββάτου, 11 Μαΐου, όταν ο υπουργός στρατιωτικών Πιερ Μεσμέρ συζητούσε με τον ντε Γκωλ στο Μέγαρο των Ηλυσίων. "Αν κανείς θέλει ενεργητική κατάπνιξη των διαδηλώσεων, πρέπει να αποδεχτεί τον κίνδυνο να ανοίξουμε πυρ", δήλωσε ο Μεσμέρ. "Ακριβώς! Έχετε αρκετές μονάδες στη διάθεσή σας για να το κάνετε;", απάντησε στον εμβρόντητο Μεσμέρ χωρίς δισταγμό ο Ντε Γκωλ. "Μπορώ να φέρω εντός της ημέρας συντάγματα αλεξιπτωτιστών", δήλωσε ο υπουργός.

·        (12 Μάη)
Ήταν όμως πια αργά για τη χρησιμοποίηση του στρατού, χωρίς τον κίνδυνο να προκληθεί έκρυθμη κατάσταση. Ήδη από τις 5 τα χαράματα βρισκόταν στην έδρα της εργατικής σοσιαλιστικής συνομοσπονδίας ο γενικός γραμματέας της Εζέν Ντεκάν, σε επικοινωνία με τον ομόλογό του της πανίσχυρης (κομμουνιστικής) συνομοσπονδίας (CGT) Ζορζ Σεγκί. Οι δύο συνδικαλιστές ηγέτες κατανόησαν κατά το δοκούν την τρομακτική πολιτική σημασία της "Νύχτας των οδοφραγμάτων" και όταν συναντήθηκαν, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, εγκατέλειψαν την άκρως επιφυλακτική στάση που είχαν κρατήσει μέχρι τότε απέναντι στις φοιτητικές κινητοποιήσεις και έριξαν το σύνθημα: από Δευτέρα, γενική απεργία.

·        Η διαδήλωση της Δευτέρας, 13 Μάη, ήταν συγκλονιστική. Οι συγκεντρωμένοι ήταν πάνω από 500.000 –κατά την αστυνομία "ένα εκατομμύριο" ισχυρίστηκαν οι οργανωτές,. Η κυβέρνηση του ντε Γκωλ, που περίμενε κάποια συμβολική διαδήλωση, πανικοβλήθηκε. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Ζωρζ Πομπιντού ανήγγειλε την απελευθέρωση των κρατουμένων και την επαναλειτουργία της Σορβόννης. Το κύμα των απεργιών εντούτοις δεν υποχώρησε, αλλά εξοργίστηκε περισσότερο.

·        Στις επόμενες ημέρες, οι εργαζόμενοι άρχισαν να κάνουν κατάληψη στα εργοστάσια, ξεκινώντας με καθιστική διαμαρτυρία στις αεροπορικές εγκαταστάσεις κοντά στη Ναντ στις 14 Μαΐου, κατόπιν με άλλη απεργία σε εργοστάσιο συναρμολόγησης της Renault κοντά στη Ρουέν, η οποία επεκτάθηκε στα κατασκευαστικά εργοστάσια της Renault στην κοιλάδα του Σηκουάνα και στο παρισινό προάστιο Μπουλόν-Μπιγιανκούρ. Μέχρι τις 16 Μαΐου οι εργαζόμενοι είχαν καταλάβει περίπου πενήντα εργοστάσια. Από τις 16 Μαΐου η κρίση ξέφυγε από τα όρια των φοιτητών και των πανεπιστημίων. Το μεσημέρι ο Γ. Γ. της κομμουνιστικής CGT έριξε το σύνθημα της απεργίας. Στις 5 το απόγευμα οι απεργοί είχαν φθάσει τις 300.000. Στις 10 το βράδυ ο αριθμός των απεργών είχε υπερβεί τις 600.000. Ο Πομπιντού, ανήσυχος, υπέγραψε την ίδια νύχτα διάταγμα κλήσης των εφέδρων της χωροφυλακής υπό τα όπλα.

·        Οι φοιτητές έκαναν αμέσως κατάληψη της Σορβόννης, την οποία "άνοιξαν" οι πρυτανικές αρχές καθ' υπόδειξιν του πρωθυπουργού, ενώ οι απεργοί κατέλαβαν το ένα μετά το άλλο τα μεγάλα εργοστάσια. Η Γαλλία ολόκληρη παρέλυσε. Σε τρία 24ωρα ο αριθμός των απεργών είχε υπερβεί τα 6.000.000. Δύο ακόμη 24ωρα και ο αριθμός των απεργών ξεπέρασε τα 10.000.000. Κατά προσέγγιση δηλαδή τα δύο τρίτα του γαλλικού εργατικού δυναμικού βρισκόταν σε απεργία. Υπήρχαν πλέον δύο κέντρα εξουσίας στη χώρα -η κυβέρνηση και το κομμουνιστικό κόμμα, το οποίο ηγείτο των απεργών. Οι φοιτητές περιθωριοποιήθηκαν. Αφήνοντας την πρωτοβουλία στη συνδικαλιστική του οργάνωση, τη CGT, ήταν φανερό ότι το Γαλλικό Κ.Κ. αποσκοπούσε σε διαπραγματεύσεις, όχι σε επανάσταση.

·        Στις 22 Μαΐου ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ μετέβη στη Γερμανία και την Ολλανδία για να μιλήσει σε φοιτητές των χωρών αυτών για τη γαλλική φοιτητική εξέγερση. Η γαλλική κυβέρνηση βρήκε την ευκαιρία να του αφαιρέσει την άδεια παραμονής στη χώρα, εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι ο "κόκκινος Ντανί" είχε γερμανική υπηκοότητα, που οδήγησε αμέσως σε αναβίωση του φοιτητικού κινήματος. Πέντε χιλιάδες φοιτητές άρχισαν να συγκρούονται από το απόγευμα ως τις 5 το πρωί με την αστυνομία.

·        Η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά στις 24 Μαΐου. Δεκάδες χιλιάδες νέοι -με τη γενική απεργία, οι περισσότεροι από αυτούς δεν ήταν φοιτητές- συγκεντρώθηκαν στο σιδηροδρομικό σταθμό Λιόν, στο Παρίσι, διαμαρτυρόμενοι εναντίον της απαγόρευσης εισόδου στη Γαλλία του Κον-Μπεντίτ. Στις 8 το βράδυ ο ντε Γκωλ απηύθυνε διάγγελμα προς τον γαλλικό λαό, με το οποίο ανήγγειλε τη διενέργεια δημοψηφίσματος για ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση των υπερεξουσιών του προέδρου με στόχο την "ανανέωση", όπως ισχυρίστηκε. "Σε περίπτωση που η απάντησή σας είναι "όχι", είναι αυτονόητο ότι δεν θα διατηρήσω το αξίωμά μου", κατέληξε ο ντε Γκωλ. Η τελευταία φράση του πνίγηκε στους αλαλαγμούς ενθουσιασμού των νέων που ήταν συγκεντρωμένοι στον σταθμό Λιόν. Χιλιάδες από αυτούς έβγαλαν τα μαντίλια τους και τα κουνούσαν στο σήμα του αποχαιρετισμού, φωνάζοντας ρυθμικά: "Αντίο, ντε Γκωλ! Αντίο, ντε Γκωλ!". Σε λίγο άρχισε η πιο μεγάλη νύχα του "Γαλλικού Μάη". Οι συγκρούσεις προσέλαβαν εξαιρετική βιαιότητα. Η κυβέρνηση ήταν αποφασισμένη να τσακίσει τους φοιτητές και τους νέους πάση θυσία, ώστε να τρομοκρατήσει τον υπόλοιπο πληθυσμό. Η αστυνομική βία ώθησε σε κλιμάκωση των βανδαλισμών εκ μέρους των διαδηλωτών. Αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν, βιτρίνες έσπασαν και καταστήματα λεηλατήθηκαν.

·        Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Ζωρζ Πομπιντού κατεύθυνε προσωπικά τις επιχειρήσεις μαζί με τον αστυνομικό διευθυντή του Παρισιού Μορίς Γκριμό. Το σχέδιο ήταν συγκεκριμένο. Έπρεπε να τρομοκρατηθεί ο πληθυσμός, ιδίως ο εύπορος.

·        Τη νύχτα αυτή οι αστυνομικοί άρχισαν να χρησιμοποιούν και τα όπλα τους. Ταυτόχρονα, ο οργανισμός τηλεπικοινωνιών, καθώς η κυβέρνηση είχε αφομοιώσει τα διδάγματα της πρώτης "Νύχτας των οδοφραγμάτων" της 10^ης  Μάη, αφαίρεσε τις απευθείας γραμμές από τους ρεπόρτερ των ραδιοφωνικών σταθμών κι έτσι δεν υπήρχε ζωντανή ραδιοφωνική κάλυψη. Ένας νέος, ο Φιλίπ Ματεριόν, σκοτώθηκε στο Καρτιέ Λατέν από έκρηξη χειροβομβίδας. Ο αστυνομικός Ρενέ Λακρουά, συνθλίφθηκε από ένα καμιόνι. Εκείνη τη νύχτα οι συγκρούσεις ήταν τόσο βίαιες, που θύμιζε εμφύλιο. Η κοινή γνώμη _βλ “νυκοκυραίοι” τρομοκρατήθηκε.

·        Ο ντε Γκωλ το βιολί του _αποφασισμένος να χρησιμοποιήσει τον στρατό, αν έκρινε ότι οι διαδηλώσεις ξέφευγαν από τον έλεγχο της αστυνομίας (Σάββατο, 25 Μάη, ένα σύνταγμα αλεξιπτωτιστών μετακινήθηκε με στόχο να επιτεθεί εναντίον των διαδηλωτών, αν λάμβανε διαταγές).

·        Το Γαλλικό Κ.Κ., μέσω της CGT, διαπραγματευόταν διαρκώς με τους αστούς. Στόχος του η επιστροφή στην ομαλότητα, αφού όμως προηγουμένως αποσπάσει κάποιες οικονομικές και θεσμικές παραχωρήσεις από την κυβέρνηση. Οι εργαζόμενοι _συνδικάτα βάσης είχαν ευρύτερο, πολιτικο_κοινωνικό και ριζοσπαστικότερο πλαίσιο, απαιτώντας _πέρα από την παραίτηση της κυβέρνησης «τα εργοστασίων σ’ αυτούς που τα δουλεύουν». Όταν η ηγεσία των συνδικάτων διαπραγματεύτηκε με τις ενώσεις των μεγαλύτερων εργοδοτών αύξηση μισθών 7% και το μισό των μισθών για τις ημέρες της απεργίας, οι εργαζόμενοι που είχαν καταλάβει τα εργοστάσια αρνήθηκαν να επιστρέψουν στις θέσεις τους, ενώ ο Φρανσουά Μιτεράν κατανοώντας την πολιτική δυναμική και τις πολιτικές δυνατότητες της εξέγερσης _έτοιμος για τη διαδοχή (Χαλίφης στη θέση του Χαλίφη) στις 28 Μάη κατέπληξε τη Γαλλία, όταν εμφανίστηκε στην τηλεόραση και δήλωσε, μεταξύ άλλων:
"Στη Γαλλία, μετά τις 3 Μαΐου 1968, δεν υπάρχει πλέον κράτος... Η αναχώρηση του στρατηγού ντε Γκωλ, την επαύριο της 16ης Ιουνίου, αν δεν λάβει χώρα νωρίτερα, θα προκαλέσει φυσικά την εξαφάνιση του πρωθυπουργού και της κυβέρνησής του. Σε αυτή την περίπτωση, προτείνω τη δημιουργία μεταβατικής κυβέρνησης... Αν χρειασθεί, θα αναλάβω εγώ την ευθύνη του σχηματισμού αυτής της κυβέρνησης... Στις προεδρικές εκλογές που θα επακολουθήσουν θα είμαι υποψήφιος".
Ο Μιτεράν έβαζε υποψηφιότητα για πρωθυπουργός μεταβατικής κυβέρνησης και για πρόεδρος της χώρας, τη στιγμή που αυτές οι θέσεις ήταν κατειλημμένες από τον Πομπιντού και τον Ντε Γκωλ και δεν είχαν προκηρυχθεί εκλογές.

·        Λίγες ώρες αργότερα ο Γ.Γ. του γαλλικού Κ.Κ. Βαλντέκ Ροσέ συζητούσε με τον Μιτεράν τη σύνθεση της μεταβατικής κυβέρνησης. Ταυτόχρονα η CGT ανήγγειλε την πραγματοποίηση μεγάλης διαδήλωσης για την επομένη, 29 Μαΐου.

·        Στις 8 το πρωί της ίδιας ημέρας ο στρατηγός ντε Γκωλ ανέθεσε στον αρχηγό του επιτελείου του Μεγάρου των Ηλυσίων, τον στρατηγό Λαλάντ, την αποστολή να πάει να δει τον στρατηγό Μποβαλέ στο Νανσί, τον στρατηγό Ιμπλό στο Μετς και τον στρατηγό Ζακ Μασί στο Μπάντεν-Μπάντεν, αρχηγό των γαλλικών στρατευμάτων που βρίσκονταν στη Δυτική Γερμανία. Από το προηγούμενο βράδυ ο ντε Γκωλ είχε δώσει στον γιο του, Φιλίπ, ένα φάκελο με τις τελευταίες του επιθυμίες και είχε δώσει εντολή στον στρατηγό Λαλάντ να συνοδεύσει την οικογένειά του και τον γιο του στο Μπάντεν-Μπάντεν, όπου και να τους παραδώσει στην προστασία του στρατηγού Μασί.

·        Το πρωί της Τετάρτης, 29 Μαΐου, ο ντε Γκωλ δέχθηκε τον γαμπρό του, στρατηγό Αλέν ντε Μπουασιέ, τον οποίο είχε καλέσει επειγόντως. "Ποια θα ήταν η στάση του στρατού, αν χρειαστεί να φτάσουμε στην ένοπλη αναμέτρηση;", τον ρώτησε. "Ποτέ ο στρατός δεν ήταν τόσο πειθαρχημένος. Περιμένει διαταγές" απάντησε ο στρατηγός ντε Μπουασιέ. "Καλώς. Θα πάω να δω αν ο Μασί έχει την ίδια διάθεση. Κατόπιν θα μιλήσω από το Κολομπέ, από το Στρασβούργο... Το κράτος θα βρίσκεται εκεί που θα είμαι εγώ. Θα εγκαταλείψω το Παρίσι. Αν η διαδήλωση των κομμουνιστών σήμερα το απόγευμα κατευθυνθεί προς το Μέγαρο των Ηλυσίων, δεν θα έχει αντικείμενο".

·        Στις 12 το μεσημέρι δύο ελικόπτερα Αλουέτ ΙΙΙ απογειώθηκαν από το Ισί-λε-Μουλινό. Μυστικά από την κυβέρνηση, ο ντε Γκωλ εγκατέλειψε τη Γαλλία και μετέβη στη Γερμανία, για να αρχίσει από εκεί τη στρατιωτική επίθεση ανακατάληψης του Παρισιού, καθώς ήταν βέβαιος ότι το προεδρικό μέγαρο θα έπεφτε στα χέρια των κομμουνιστών και των εξεγερμένων.

·        Πανικόβλητη η κυβέρνηση Πομπιντού ανακάλυψε το μεσημέρι, γύρω στις 2, τη φυγή του Σαρλ ντε Γκωλ, χωρίς να γνωρίζει πού έχει πάει. Μόλις στις 5 μ.μ. ο Πομπιντού έμαθε ότι ο στρατηγός βρισκόταν στο Μπάντεν-Μπάντεν.

·        Λίγο αργότερα ο ντε Γκωλ, αφού είχε έρθει σε επαφή με όλους τους διοικητές των μεγάλων μονάδων και είχε εξασφαλίσει την υποστήριξή τους για την κατάπνιξη της εξέγερσης με τα όπλα, επέστρεψε στο εξοχικό του, στο Κολομπέ λε ντεζ Εγκλίζ. Πέρασε τη νύχτα εκεί. Τελικά, η τεράστια διαδήλωση της CGT έλαβε χώρα ειρηνικά, χωρίς κανένα επεισόδιο.

·        Στις 12.25 της Πέμπτης, 30 Μάη, ο ντε Γκωλ επέστρεψε στο Μέγαρο των Ηλυσίων _πανίσχυρος. Στις 4.30 το απόγευμα απηύθυνε διάγγελμα προς τον γαλλικό λαό. Μίλησε μόνο από το ραδιόφωνο, για να ξυπνήσει τις αναμνήσεις των ραδιοφωνικών μηνυμάτων του της αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το διάγγελμά του ήταν καταλυτικό. Απείλησε ευθέως με επέμβαση του στρατού και με εμφύλιο πόλεμο, ενώ ταυτόχρονα διέλυσε τη Βουλή, ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα θεσμικής έκφρασης της αντιπολίτευσης

o   Γαλλίδες, Γάλλοι,
Ως εγγυητής της εθνικής και δημοκρατικής νομιμότητας... πήρα τις αποφάσεις μου. Υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν παραιτούμαι... Δεν θα αλλάξω τον πρωθυπουργό... Διαλύω σήμερα τη Βουλή... Αναβάλλω το δημοψήφισμα το οποίο είχα εξαγγείλει... Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα πρέπει, για να διατηρήσω τη Δημοκρατία, να ακολουθήσω, σύμφωνα με το Σύνταγμα, άλλους δρόμους, πέραν της άμεσης καθολικής ψηφοφορίας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, παντού και αμέσως πρέπει να οργανωθεί η αντίσταση των πολιτών... Η Γαλλία πραγματικά απειλείται με δικτατορία. Θέλουν να την υποχρεώσουν να υποκύψει σε μια εξουσία που θα επιβαλλόταν μέσα σε εθνική απελπισία. Μια εξουσία που θα ήταν τότε προφανώς κατ' ουσίαν η εξουσία του νικητή, δηλαδή του ολοκληρωτικού κομμουνισμού. Φυσικά, στην αρχή θα την χρωμάτιζαν με απατηλή εμφάνιση, χρησιμοποιώντας τη φιλοδοξία ή το μίσος περιθωριακών πολιτικών. Έπειτα από αυτό, αυτά τα πρόσωπα δεν θα ζύγιζαν περισσότερο από το βάρος τους, που δεν είναι μεγάλο. Ε, λοιπόν, όχι! Η Δημοκρατία δεν θα παραιτηθεί, ο λαός θα ανακτήσει τον έλεγχο. Ζήτω η Δημοκρατία, ζήτω η Γαλλία!

·        Το διάγγελμα του ντε Γκωλ σφράγισε οριστικά και αμετάκλητα την τύχη της εξέγερσης του Μάη. Αμέσως μετά τη λήξη του, εκατοντάδες χιλιάδες Γάλλοι _μεγαλοαστοί, “νοικοκυραίοι”, φασίστες και παρακρατικοί (Όλοι_Μαζί_Μπορούμε…) ξεχύθηκαν στους δρόμους για να συμμετάσχουν σε διαδήλωση υποστήριξης του στρατηγού. Οι οργανωτές το πρωί, πριν από το διάγγελμα, περίμεναν περίπου 50.000 άτομα. Έκαναν τεράστιο λάθος. Ήρθαν τουλάχιστον δέκα φορές περισσότεροι - 500.000 και βάλε…

Τα γεγονότα του Ιουνίου

Τυπικά τίποτα δεν άλλαξε - οι απεργίες συνεχίζονταν, τα πανεπιστήμια ήταν κατειλημμένα και οι φοιτητές διαδήλωναν κατά δεκάδες χιλιάδες. Στην πραγματικότητα τα πάντα τελείωσαν, αποτελούσε απλώς θέμα τυπικής διαδικασίας η έκδοση "πιστοποιητικού θανάτου" της εξέγερσης. Το σύνθημα των 30.000 φοιτητών που διαδήλωσαν την 1^η Ιουνίου φωνάζοντας "εκλογές, προδοσία" δεν είχε καμία απήχηση

Στις 10 Ιουνίου ένας 17χρονος μαθητής, ο Ζιλ Τοτάν, πνίγηκε στον Σηκουάνα, καθώς έπεσε στον ποταμό κυνηγημένος από αστυνομικούς. Ακολούθησαν ολονύκτιες συγκρούσεις των αστυνομικών με τους φοιτητές. Την επομένη, στο Σοσό, τα ΜΑΤ δολοφονούν με σφαίρα τον Πιερ Μπεϊλό, εργάτη της Peugeot. Ένας άλλος εργάτης, ο Ανρί Μπλανσέ, σκοτώθηκε καθώς “έπεσε” από έναν τοίχο – κυνηγημένος από αστυνομικούς. Το αστικό κράτος που τόσο επιμελώς κατόρθωσε να αποφύγει σχεδόν εντελώς του νεκρούς όταν διακυβευόταν η εξουσία, ήταν πολύ πιο αδιάφορο για το θέμα αυτό όταν τα πάντα είχαν κριθεί. Η τρίτη "Νύχτα των οδοφραγμάτων" που ακολούθησε τις δολοφονίες δεν τρόμαξε πλέον την κυβέρνηση.

Αντιδιαδήλωση των Γκωλικών

Αντίθετα την επαύριο, κήρυξε εκτός νόμου και διέταξε τη διάλυση 11 αριστερών οργανώσεων -όλων όσες πρωτοστάτησαν στην εξέγερση του Μάη. Ταυτόχρονα απαγόρευσε όλες τις διαδηλώσεις, με πρόσχημα τις εκλογές. Στις 14 Ιουνίου η αστυνομία εκκένωσε το Οντεόν και στις 16 τη Σορβόννη, το σύμβολο της εξέγερσης. Στο μεταξύ, στις 15, ο ντε Γκωλ αμνήστευσε τους ακροδεξιούς επίδοξους πραξικοπηματίες της Αλγερίας, οι οποίοι βρίσκονταν από 6ετίας στις φυλακές, καθώς είχαν αποπειραθεί επανειλημμένα μέχρι και να τον δολοφονήσουν. Πρόκειται για τον στρατηγό Ραούλ Σαλάν και τους υπολοίπους της τρομοκρατικής οργάνωσης OAS. Ήταν το αντίτιμο των συμφωνιών που είχε κάνει ο ντε Γκωλ την κρίσιμη τελευταία εβδομάδα του Μάη για να εξασφαλίσει τη νομιμοφροσύνη και των ακροδεξιών στοιχείων του στρατεύματος και για να συνενώσει όλη τη συντηρητική παράταξη ενώπιον του κινδύνου των “κομμουνιστών”.

Το εκλογικό αποτέλεσμα δικαίωσε πλήρως τον ντε Γκωλ και τις επιλογές του: Η Δεξιά σάρωσε με 43,65% των ψήφων, ενώ η ενωμένη Αριστερά έχασε (εκλογές της 23 Ιουνίου).
Με το δεύτερο γύρο της 30 Ιουνίου ολοκληρώθηκε η ντεγκολική πλημμυρίδα και στις έδρες, καθώς ο κυβερνητικός συνασπισμός πήρε 358 από τις 485 -97 περισσότερες- ενώ οι σοσιαλιστές έχασαν 61 έδρες και οι κομμουνιστές 39. Η πλειοψηφία ήταν πρωτοφανής για τη Γαλλία στον 20ό αιώνα.

Ο "Γαλλικός Μάης" παρά τη βιαιότητα των συγκρούσεων, είναι προφανές ότι υπήρξε εξέγερση εναντίον μίας υφιστάμενης τάξης πραγμάτων, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν ήταν επανάσταση…

Τον Μάη του '68 δεν εκδηλώθηκε σχεδιασμένη και οργανωμένη επίθεση της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

 

 

Η γυναικεία συμμετοχή στις 72 μέρες της Κομμούνας που συγκλόνισαν το Παρίσι

Φέτος συμπληρώνονται 149 χρόνια από τα ιστορικά γεγονότα της Παρισινής Κομμούνας το 1871 (18 Μάρτη έως 28 Μάη 1871). Ο μεγαλειώδης ηρωισμός ανδρών, γυναικών, ακόμα και παιδιών, στην πρώτη εργατική έφοδο για την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, η εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας, καθώς και τα διδάγματα από τη δράση της πρώτης εργατικής εξουσίας παραμένουν επίκαιρα. Τα γεγονότα εκείνης της εποχής ανέδειξαν για πρώτη φορά την εργατική τάξη στην εξουσία, έστω και για 72 μέρες. Οπως έγραψε χαρακτηριστικά ο Μαρξ στο έργο του «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», «ήταν η πρώτη επανάσταση με την οποία η εργατική τάξη αναγνωρίστηκε ανοιχτά σαν η μόνη τάξη που ήταν ακόμα ικανή για κοινωνική πρωτοβουλία», χειραφετημένη πολιτικά από την αστική τάξη.

Ο σπόρος της γυναικείας συμμετοχής...

Οι γυναίκες της εργατικής τάξης και των καταπιεζόμενων στρωμάτων συνέβαλαν αποφασιστικά σε όλη τη διάρκεια της Κομμούνας, μέσα από τη συλλογική επαναστατική δράση δίνοντας «χαρούμενα τη ζωή τους στα οδοφράγματα και στον τόπο της εκτέλεσης» και «δεν υστέρησαν σε γενναιότητα από τους άντρες» (Κ. Μαρξ).

Γόνιμο έδαφος για αυτήν τη συμμετοχή αποτέλεσε η συμμετοχή εκμεταλλευόμενων και καταπιεζόμενων γυναικών στα επαναστατικά γεγονότα τόσο του Ιούλη του 1830, προσφέροντας καταφύγιο σε επαναστάτες, κρύβοντας φυλλάδια και όπλα, όσο και του Φλεβάρη του 1848, όταν για πρώτη φορά συμμετέχουν σε οδοφράγματα, περιθάλπουν τους τραυματισμένους, συμμετέχουν σε πολιτικές λέσχες και εκδίδουν εφημερίδες. Σημαντική ήταν και η γυναικεία παρουσία σε απεργιακές κινητοποιήσεις.

Ολη αυτή η δραστηριότητα τροφοδοτούνταν από την ολοένα αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στην καπιταλιστική παραγωγή ως μισθωτές εργάτριες, ιδιαίτερα από τα μέσα του 19ου αιώνα στη Γαλλία. Οι συνθήκες ζωής της εργάτριας στην περίοδο ανάπτυξης της βιομηχανικής παραγωγής χαρακτηρίστηκαν από τα μεροκάματα πείνας, τις εξαντλητικές ώρες εργασίας και από τις ιδιαίτερα ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας, που προκαλούσαν σοβαρές βλάβες στο γυναικείο οργανισμό (αποβολές, βρεφική θνησιμότητα κ.ά.).

Τα γεγονότα της Κομμούνας του Παρισιού δεν μπορούν να ξεχωριστούν από τα γεγονότα του γαλλοπρωσικού πολέμου του 1870 - '71, που συνοδεύτηκε με τις στερήσεις του λαού κατά την πολιορκία, την ανεργία, την καταστροφή των κατώτερων στρωμάτων της μεσαίας τάξης. Ο Λένιν γράφει ότι «η βροντή των κανονιών στο Παρίσι ξύπνησε τα πιο καθυστερημένα τμήματα του προλεταριάτου από τη βαθιά τους νάρκη, δίνοντας παντού ώθηση στην επαναστατική σοσιαλιστική προπαγάνδα».

Στις 18 Μάρτη, η συμβολή των γυναικών ήταν καθοριστική. Πρώτες εκείνες αντιλήφθηκαν την παρουσία των Βερσαλλιέρων, που είχαν σταλεί να αποσύρουν τα κανόνια από την πόλη. «Ομάδες νοικοκυρών με τα παιδιά τους - απλά από περιέργεια ή περιπαικτικά στην αρχή - συγκεντρώθηκαν και έγιναν απειλητικές. Τώρα, ανάμεσα στους στρατιώτες του 88ου Τάγματος και της Εθνοφρουράς, έφτιαξαν κυριολεκτικά ένα "ανθρώπινο οδόφραγμα". Ο στρατηγός Λεκόντ έδωσε εντολή να ανοίξουν πυρ. Τότε οι γυναίκες είπαν στους στρατιώτες: "Δε θα πυροβολήσετε τον λαό". Ετσι, λοιπόν, οι στρατιώτες του 88ου τάγματος... βρέθηκαν περικυκλωμένοι και δεν είχαν την δύναμη να αντισταθούν στις ενθουσιώδεις κραυγές που τους απεύθυναν» (Λουίζ Μισέλ). Το 88ο τάγμα αδελφοποιήθηκε με το πλήθος...

Η πείρα της Ένωσης γυναικών
για την άμυνα του Παρισιού
και την περίθαλψη των τραυματιών

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ενγκελς «...από τις 18 του Μάρτη πρόβαλε καθαρά και έντονα ο ταξικός χαρακτήρας του παρισινού κινήματος που, με τον πόλεμο ενάντια στην ξενική επέμβαση, είχε ως τώρα απωθηθεί στο βάθος της σκηνής».

Αυτός ο χαρακτήρας αποτυπώνεται σε ένα επαναστατικό κείμενο γραμμένο από γυναίκες, που δημοσιεύθηκε στις 11 Απρίλη 1871 στην επίσημη εφημερίδα της Κομμούνας («Journal officiel»): «Γυναίκες - πολίτες, η αποφασιστική ώρα έφτασε. Πρέπει να ευχηθούμε να τελειώσει ο παλιός κόσμος! Θέλουμε να είμαστε ελεύθερες. Και δεν είναι μόνο η Γαλλία που ξεσηκώνεται, όλοι οι πολιτισμένοι λαοί έχουν τα μάτια τους στο Παρίσι περιμένοντας το θρίαμβό μας, ώστε όταν έρθει η σειρά τους, να απελευθερωθούν».

Το κείμενο αποτελούσε ένα προσκλητήριο για τις γυναίκες του Παρισιού ώστε να φτιάξουν επιτροπές σε κάθε διαμέρισμα της πόλης και μία Ένωση για την άμυνα του Παρισιού (Union des femmes pour la defense de Paris et les soins aux blesses, «Ένωση γυναικών για την άμυνα του Παρισιού και την περίθαλψη των τραυματιών»). Η Ένωση αποτέλεσε μια μορφή οργάνωσης μέσα από την οποία οι γυναίκες εργάτριες, οι «γυναίκες του λαού» του Παρισιού συμμετείχαν ενεργά στην Κομμούνα.

Τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής της Union, στην πλειοψηφία τους εργάτριες, ήταν παρόντα σε όλα τα μέτωπα πάλης. Δίπλα στην Ελιζαβέτα Ντιμιτρίεβα, την Αντρέ Λεό, τημ Ναταλί Λε Μελ, την Μπλανς Λεφέφρ, την Λουίζ Μισέλ, που διακρίθηκαν ως οργανώτριες, ομιλήτριες, μαχήτριες, αναδείχθηκαν χιλιάδες ανώνυμες αγωνίστριες με τον απαράμιλλο ηρωισμό τους.

Τα μέλη της συνέβαλαν στην οργάνωση συσσιτίων με ιδιαίτερη φροντίδα για τα παιδιά και ανέλαβαν τον επισιτισμό των ανδρών που αγωνίζονταν στα οδοφράγματα. Στελέχωσαν τα νοσοκομεία, οργάνωσαν νέα και παρείχαν φροντίδα στους τραυματισμένους ακόμα και την ώρα της μάχης, απαιτώντας να είναι κοντά στους κομμουνάρους στην πρώτη γραμμή. Ακόμα, πρωτοστάτησαν στην κατασκευή οδοφραγμάτων, βοηθώντας παράλληλα ως ράφτρες στην ετοιμασία στρατιωτικών ειδών. Γυναικεία συμμετοχή καταγράφεται και στα πλοία της Κομμούνας στον Σηκουάνα, που μετέφεραν προμήθειες, εξοπλισμό και στρατιώτες αλλά και πολεμούσαν.

Χαρακτηριστικά, στις 2 Απρίλη, ένα πλήθος περίπου 300 γυναικών πραγματοποίησε πορεία στα Ιλίσια Πεδία με κόκκινες σημαίες, ζητώντας από την κυβέρνηση της Κομμούνας να τους επιτραπεί να πάρουν μέρος στις επικείμενες μάχες.

«Το Παρίσι υπολείπεται σε άντρες μαχητές. Η συνεισφορά των γυναικών είναι απαραίτητη, πρέπει να δώσουμε το σύνθημα ώστε να πολεμήσουν με τη μέγιστη ορμή... Οσο θα μπαίνουν στη μάχη και στη δράση τόσο μεγαλύτερη δύναμη θ' αποκτούν» (Αντρέ Λεό, Ενωση Γυναικών).

Επαναστατικά μέτρα
για την κοινωνική θέση της γυναίκας

Η Κομμούνα, ως «εργατική κυβέρνηση που πήρε και κράτησε στα χέρια της πάνω από δυο μήνες την πρωτεύουσα του κόσμου» (Λένιν), προσπάθησε να απαντήσει με συγκεκριμένα μέτρα στην αντίφαση της γυναικείας συμμετοχής στην κοινωνική παραγωγή και στη στέρηση δικαιωμάτων των γυναικών στο πλαίσιο της αστικής - καπιταλιστικής κοινωνίας, η οποία εκφραζόταν ακόμα και στη νομική ανισότητα στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην προστασία της μητρότητας, στο εκλογικό δικαίωμα, στο οικογενειακό Δίκαιο.

Διακήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής

1. Άρθρο 1^ο. Η Κεντρική Επιτροπή αποτελείται από τους αντιπροσώπους των Επαρχιακών Επιτροπών με δικαίωμα προσθήκης και παύσης μελών μετά από αίτηση 8 τουλάχιστον και με τη σύμφωνη γνώμη του μισού συν 1 του συνόλου των μελών της Επιτροπής.
2. Άρθρο 2^ο. Η επιτροπή συνεδριάζει μόνιμα.
3. Άρθρο 3^ο. Η παρουσία όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας του ενός τρίτου συν ενός των μελών της επιτροπής είναι υποχρεωτική.
4. Άρθρο 4^ο. Οι αποφάσεις μπορούν να ληφθούν μόνο μετά από προηγούμενη συζήτηση από τη συνεδρίαση της Επιτροπής και με πλειοψηφία του μισού συν ένα των μελών της Επιτροπής.
5. Άρθρο 5^ο. Οι συνεδριάσεις της επιτροπής πραγματοποιούνται τουλάχιστον δύο φορές εντός είκοσι τεσσάρων ωρών. όλα τα μέλη πρέπει να είναι παρόντα. Σε περίπτωση σημαντικών εμποδίων, υποχρεούνται να ειδοποιούν εκ των προτέρων την Επιτροπή.
6. Άρθρο 6^ο. Η προεδρία θα ανήκει διαδοχικά στα μέλη της Επιτροπής και θα ανανεώνεται σε κάθε συνεδρίαση.
7. Άρθρο 7^ο. Οποιαδήποτε πρόταση, που θα τεθεί στην ημερήσια διάταξη των δημόσιων συνεδριάσεων, πρέπει να υποστηρίζεται από τουλάχιστον 10 μέλη της Επιτροπής.
8. Άρθρο 8^ο. Ο λόγος μπορεί να ληφθεί μόνο για δέκα λεπτά το πολύ και η ίδια ερώτηση δεν μπορεί να συζητηθεί περισσότερες από δύο φορές σε μια συνεδρίαση από τον ίδιο ομιλητή.
9. Άρθρο 9^ο. Η επιτροπή ορίζει το γραφείο της αποτελούμενο από έναν γενικό γραμματέα, τρεις βοηθούς γραμματείς και έναν ταμία. Τα μέλη μπορούν να ανακληθούν.
10. Άρθρο 10^ο. Η ΚΕ θα έχει τη γενική διεύθυνση των εργασιών.
11. Άρθρο 11^ο. Η ΚΕ θα επιλέξει μεταξύ των μελών της και θα διορίσει μια εκτελεστική επιτροπή αποτελούμενη από επτά μέλη που είναι υπεύθυνα για την επαφή με τις επιτροπές των τμημάτων, τα ασθενοφόρα, τους φούρνους, τα οδοφράγματα. θα λάβει τις απαραίτητες οδηγίες και πληροφορίες, τις οποίες με τη σειρά της θα διαβιβάσει στις επαρχιακές επιτροπές.
12. Άρθρο 12^ο. Η ΚΕ θα διορίσει επίσης επιτροπές για να επεξεργαστούν και να παρουσιάσουν σχέδια για την πιο πρακτική εκτέλεση των διαφόρων δεσμεύσεων της επιτροπής.
13. Άρθρο 13^ο. Τα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής θα έχουν δελτίο με τη σφραγίδα και υπογεγραμμένο από την κεντρική επιτροπή.
14. Άρθρο 14^ο. Τα έξοδα εκτύπωσης, αλληλογραφίας και διαχείρισης καλύπτονται από το ταμείο της ΚΕ, που θα χρησιμοποιήσει τα ποσά που απομένουν για:
    •   α. Να στηρίξει άπορα ή άρρωστα μέλη που θα είναι μέλη της Ένωσης.
    •   β. Να αμείβονται τα μέλη των Επιτροπών που ελλείψει μέσων δεν μπορούν απερίσπαστα να αφιερώνουν όλο το χρόνο τους _24ω το 24ωρο
    •   γ. Στην αγορά πετρελαίου και όπλων για τους πολίτες_γυναίκες, που πολεμούν στα οδοφράγματα
    • __ Αν χρειαστεί η διανομή των όπλων θα γίνει με κλήρωση.
15. Άρθρο 15^ο. Η επιτροπή είναι ηθικά υποχρεωμένη να δώσει την ευρύτερη δημοσιότητα στις ενέργειές της με κάθε δυνατό μέσο.
16. Άρθρο 16^ο. Το καταστατικό αυτό μπορεί πάντα να συμπληρώνεται ή να τροποποιείται κατόπιν αιτήματος δέκα μελών της ΚΕ και με τη σύμφωνη γνώμη του μισού συν ένα όλων των μελών των επιτροπών μαζί.
17. Άρθρο 17^ο. Οι πολίτες_γυναίκες, με την εγγραφή τους στα μητρώα της επιτροπής του δήμου τους, θα πρέπει να συνεισφέρουν με μια δεκάρα (1/100 του φράγκου). Αυτή η εισφορά θα χρησιμοποιηθεί για τον σχηματισμό ταμείου στην περιοχή τους.
18. Άρθρο 18^ο. Όλα τα μέλη αναλαμβάνουν να αναγνωρίζουν την ηθική εξουσία της Κεντρικής Επιτροπής, και να ακολουθούν τις οδηγίες και τις εντολές των αντίστοιχων επιτροπών τους.
19. Άρθρο 19^ο. Όλες οι εθελοντικές εισφορές είτε σε χρήματα είτε σε υλικά είναι για ασθενοφόρα, τροφοδοσία με τρόφιμα κλπ. καθώς και για τα άπορα μέλη της Ένωσης.

Ειδικότερα, στις 13 Μάη ίδρυσε επαγγελματικό σχολείο που θα εκπαίδευε νέες εργάτριες, ενώ στις 16 Μάη κάλεσε άνδρες και γυναίκες σε συνάντηση με στόχο την αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης.

• Εκεί συζητήθηκε το πώς θα καλυφθούν οι θέσεις δασκάλων στα σχολεία. 
• Για τις βιβλιοδέτριες, στις 13 Μάη, οργάνωσε ειδικό γραφείο εύρεσης εργασίας. 
• Αποφάσισε την παροχή οικονομικής βοήθειας με τη μορφή σύνταξης σε όλες τις χήρες και τα παιδιά των πολιτών που έδωσαν τη ζωή τους για την υπόθεση του λαού. 
• Υιοθέτησε, τέλος, όλα τα ορφανά και ανέλαβε την ανατροφή τους. Θέσπισε τον πολιτικό γάμο και επανέφερε το διαζύγιο.

Η Κομμούνα ανέδειξε γυναίκες της Union σε διευθυντικές κι επιτελικές αρμοδιότητες. Για παράδειγμα, αναδείχθηκαν στη διοίκηση διαφόρων οργανισμών (νοσοκομεία, συσσίτια κ.ά.), ανέλαβαν αποστολές, για να ενημερώσουν για τις εξελίξεις στο Παρίσι. Η Marguerite Tinayre ήταν η πρώτη γυναίκα σχολική επιθεωρήτρια.

Είναι ακόμα χαρακτηριστική η συμβολή της Union με τις προτάσεις της προς την Κομμούνα για τη γυναικεία εργασία:

• Ποικιλία στις εργασίες που εκτελούσαν οι εργάτριες που ήταν εξαιρετικά μονότονες.
• Μείωση της εργάσιμης μέρας ώστε η γυναίκα να έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο, να μπορεί να ξεκουράζεται και να ζει αξιοπρεπώς.
• Κατάργηση «κάθε ανταγωνισμού ανάμεσα στους εργάτες και των δύο φύλων» καθώς τα συμφέροντά τους είναι ταυτόσημα άρα και οι μισθοί πρέπει να είναι ίσοι για ίση εργασία.

«Προάγγελος μιας νέας κοινωνίας»

Όπως αποδείχτηκε τη «Ματωμένη Βδομάδα» (την τελευταία βδομάδα της Κομμούνας από τις 21 έως τις 28 Μάη), ο στρατός δεν δίστασε ούτε στιγμή να δολοφονήσει ένα πλήθος άμαχων γυναικών και παιδιών. Τελικά, οι κυβερνητικές δυνάμεις συνέτριψαν την Κομμούνα, με την κατάληψη των τελευταίων οδοφραγμάτων της στην οδό Ραμπονό στις 28 Μάη, ενώ οι επαναστάτριες μπήκαν στο στόχαστρο των αστών. Συνελήφθησαν 1.000 γυναίκες, ενώ καταδικάστηκαν 133.

«Δεν υπερασπίζομαι τον εαυτό μου, ούτε θέλω να με υπερασπίσουν. Ανήκω ολοκληρωτικά στην κοινωνική επανάσταση κι εφόσον κάθε καρδιά που πάλλεται για την ελευθερία έχει δικαίωμα στο βόλι, εγώ απαιτώ το μερίδιό μου. Εάν με αφήσετε ζωντανή δεν θα πάψω να φωνάζω για εκδίκηση. Τελείωσα, μπορείτε να με σκοτώσετε» (Λουίζ Μισέλ).

Η αιματηρή σφαγή του Παρισιού ανέδειξε τον πόθο της αστικής τάξης της Γαλλίας να πνίξει την επανάσταση, «κάτω από την προστασία του ξένου κατακτητή» (στάση γερμανικού στρατού), αλλά και τον ταξικό χαρακτήρα του αστικού κράτους, ως «μια μηχανή για την καταπίεση μιας τάξης από μια άλλη και μάλιστα όχι λιγότερο στην αστική δημοκρατία από ό,τι γίνεται στη μοναρχία» (Φρ. Ενγκελς).

«Το Παρίσι των εργατών με την Κομμούνα του θα γιορτάζεται πάντα σαν δοξασμένος προάγγελος μιας νέας κοινωνίας. Τους μάρτυρές της τους έχει κλείσει μέσα στη μεγάλη της καρδιά η εργατική τάξη. Τους εξολοθρευτές της τους κάρφωσε κιόλας η Ιστορία στον πάσσαλο της ατίμωσης απ' όπου δεν μπορούν να τους λυτρώσουν μήτε όλες οι προσευχές των παπάδων τους» (Καρλ Μαρξ, «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία»).

Πηγές:

•        «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», Κ. Μαρξ, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2011

•        «Στη μνήμη της Κομμούνας», Β. Ι. Λένιν, «Απαντα»,

•        «Η Union des femmes pour la defense de Paris et les soins aux blesses», Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Α. Δουλκέρης, Αθήνα 2017