Τσικνοπέμπτη: προετοιμασία με το καλύτερο ψάρι _ψαρονέφρι & προβατίνα

Η Τσικνοπέμπτη – που τώρα γιορτάζεται σχεδόν αποκλειστικά στις ταβέρνες – άλλοτε αποτελούσε ξεχωριστή γιορτή-μάζωξη της λαϊκής οικογένειας στα σπίτια που εκτός από τη γαστρονομική παρουσία είχε την έννοια να δώσει κάθε εστία το “παρών” της οντότητάς της, τόσο στη γειτονιά όσο και σ’ όλη τη συνοικία

Πέθαν΄ ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει ο Τύρος
σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο Κρέμμυδος τα γένια…

Το λίπος από τα χοιρινά κλπ σφαχτάρια (να μας συγχωρήσουν για την αργκό οι συμπαθείς ΠΟΦΥΖΩ κλπ) αναδύουν έναν πολύ-πολύ μυρωδάτο καπνό (τσίκνα), που διάχυτος παντού (μετά την Τετάρτη και πριν την Παρασκευή -ημέρες παραδοσιακής νηστείας για τους πιστεύοντες) αποπνέει τη δική του ευφορία.
Προαιώνιο έθιμο από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης», μια ανάσα από την Αποκριά και τα Κούλουμα.
Να μας συγχωρήσουν οι γερμανοί της «Schmutziger Donnerstag» και οι αμερικανοί της Mardi Gras από τη Νέα Ορλεάνη, εμείς παραμένουμε πιστοί στα δικά μας: τα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια» (ή αλλιώς Κουτσομπολιά ή Πέτε Γόλια) -από την petegolezza = κουτσομπολιό των ιταλών, την Κουλουρού των πατρινών, τις ακροβασίες και τα «προξενιά», με τις μεγάλες φωτιές στις αλάνες των σερραίων, που (αφού βέβαια πρώτα ψήσουν και φάνε το κρέας), πηδούν από πάνω τους, το καψάλισμα της κότας στην Κομοτηνή (όπου μάλιστα ακόμη κάποιοι σφόδρα ερωτευμένοι ανταλλάσσουν εκλεκτά δώρα καρδιάς αλλά και φαγώσιμα, τον κούρκο ο άντρας, μπακλαβά και κότα γεμιστή το κορίτσι), στη Μεσσηνία τον λεγόμενο καρούτζο ή μπζούνο με το παραδοσιακό λιώσιμο του παστού και τις τσιγαρίδες (καθώς και 10άδες ακόμη)Η Τσικνοπέμπτη φέτος βροχερή, σύμφωνα με το meteo, οι αρχικές βροχές και σποραδικές καταιγίδες στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, που τοπικά θα είναι έντονες, σταδιακά θα επεκταθούν σχεδόν στο σύνολο της Ελλάδας, χιονοπτώσεις, τοπικά πυκνές, θα εκδηλωθούν στα ηπειρωτικά ορεινά.
Θα επηρεάσουν επίσης Αττική και κέντρο Αθήνας, με τα φαινόμενα από τις απογευματινές ώρες να είναι τοπικά έντονα και χιονοπτώσεις το βράδυ στην Πάρνηθα και στον Κιθαιρώνα.

Αυτά στα καθ΄ημάς, την ώρα που την ίδια στιγμή…οι δολοφονικές επιδρομές του Ισραήλ σε χώρες της Μέσης Ανατολής, τα ανοσιουργήματα στη Γάζα και η μετατροπή του Λιβάνου σε κόλαση συνεχίζονται

Ευχόμαστε σε όλους «να την βρουν» μαζί με το φιλικό και συντροφικό τους περίγυρο, να φάνε και να πιούνε και νηστικοί να μην κοιμηθούνε.

Γιατί από αύριο έχουμε πάλι πολύ μαλλί να ξάνουμε_
ο ταξικός εχθρός δεν κοιμάται ποτέ!
            ___________________

Τσικνοπέμπτη,
για να αποφύγουμε… παρενέργειες, κάποιες οδηγίες

Η Τσικνοπέμπτη γιορτάζεται την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας των Αποκριών, της λεγόμενης Κρεατινής. Η ημέρα συνοδεύεται από παραδοσιακές παρασκευές κρεάτων στις ψησταριές, καθώς η Τετάρτη και η Παρασκευή είναι ημέρες νηστείας _εμείς δεν νηστεύουμε, μιλάμε για κείνους που το κάνουν, έχοντας ξεφύγει από το θρησκευτικός της πλαίσιο, αλλά όντας μια ευκαιρία να βρεθούμε με φίλους και οικείους, να φάμε, να πιούμε και να περάσουμε καλά…

Για να απολαύσουμε την Τσικνοπέμπτη με ασφάλεια και χωρίς παρενέργειες, ας έχουμε υπόψη κάποια πράγματα:
— Αποψύχουμε καλά τα κατεψυγμένα τρόφιμα πριν τα ψήσουμε
— Βεβαιωνόμαστε ότι το φαγητό είναι καλοψημένο
— Γυρίζουμε το σφαχτάρι συχνά για να ψηθεί ομοιόμορφα
— Βεβαιωνόμαστε ότι το κρέας έχει ψηθεί στο εσωτερικό του
— Καμένο δεν σημαίνει καλοψημένο _δείτε  “λουκούμι” ή “καρκάτσι”; _απλά κόλπα!
— Ακόμη κι αν το κρέας είναι καμένο εξωτερικά, μπορεί να μην είναι καλά ψημένο από μέσα.
— Γι’ αυτό ψήνουμε, πάντα, ομοιόμορφα, σε σταθερή θερμοκρασία.

Όπου και να βρεθείτε, ό,τι και να ψήσετε, ό,τι και να παραγγείλετε, να το απολαύσετε __Καλό τσίκνισμα…

Τσικνοπέμπτη:
Τι γιορτάζουμε - Πώς πήρε το όνομά της

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι είναι η Τσικνοπέμπτη και τι συμβολίζει; δίνοντας την ευκαιρία στα νοικοκυριά να καταναλώσουν με εορταστικό και χαρούμενο τρόπο ό,τι κόκκινο κρέας τους έχει απομείνει +χοιρινό και προβατίνα, το αγαπημένο του Ηρακλή (ποιανού Ηρακλή; δεν το πιστεύω ένας είναι ο Ηρακλής!!) και τους γιαλατζή κοτόπουλο και τους πιο πιο πιο γιαλατζή _γυναίκες κυρίως κοτόπουλο στήθος φιλέτο. Η λέξη προέρχεται από την «τσίκνα» (χαρακτηριστική μυρωδιά του κρέατος που ψήνεται στα κάρβουνα _ή που έχει καεί) και από την «Πέμπτη» _θα μιλήσουμε αναλυτικότερα παρακάτω. Γιορτάζεται άλλωστε την Πέμπτη, 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στη 2η εβδομάδα της περιόδου που εκκλησιαστικά ονομάζεται Τριώδιο, η οποία αποτελείται από τρεις εβδομάδες πριν εισέλθουμε στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή, δηλαδή τη νηστεία πριν από το Πάσχα _επαναλαμβάνω για τους χριστιανούς, οι μουσουλμάνοι έχουν το Ραμαζάνι τους, εκ τoυ τουρκικού ραμαζάν και του αραβικού ραμαντάν, θρησκευτική εορτή νηστείας, που αποτελεί ονομασία του ένατου μήνα του μουσουλμανικού έτους, κατά τον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, δόθηκε το Κοράνι στους ανθρώπους προκειμένου οι κανόνες του να αποτελέσουν οδηγό της ζωής τους..

Ο λόγος που έχει καθιερωθεί αυτή η γιορτή να γίνεται ημέρα Πέμπτη, είναι πως η ορθόδοξη εκκλησία θεωρεί σημαντικές τις νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής, οπότε και έγινε επιλογή της ενδιάμεσης ημέρας με το κόκκινο να έχει την τιμητική (κρέας κρασί ή ό,τι) για να μας θυμίσει την επερχόμενη  χαρά

Η προέλευση αυτού του παράξενου εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου, ωστόσο φαίνεται να συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη. Επίσης, η Τσικνοπέμπτη αποτελεί, ουσιαστικά, την απαρχή των εκδηλώσεων για την Αποκριά, αφού την επόμενη εβδομάδα ακολουθούν το Καρναβάλι και η Καθαρά Δευτέρα.

          Έθιμα της Τσικνοπέμπτης ανά την Ελλάδα

Πέρα από το καθιερωμένο ψήσιμο κρεάτων, κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ήθη και έθιμα για την Τσικνοπέμπτη.

·        Αρχή φόρμας

·        Τέλος φόρμας

·        Αρχή φόρμας

·        Τέλος φόρμας

·        Στην Κέρκυρα γίνονται τα λεγόμενα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια». Η λέξη Πετεγολέτσια _από το ιταλικό pettegolezza, σημαίνει κουτσομπολιό και πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα» της Κέρκυρας.

·        Στην Πάτρα, έχουμε το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, πιστεύει πως ο ναύαρχος Ουίλσον έρχεται να την παντρευτεί και τον περιμένει μάταια σαν την τρελή στο λιμάνι. Έτσι, την Τσικνοπέμπτη οι Πατρινοί ντύνουν κάποιον νύφη, ή βάζουν ένα ομοίωμα νύφης στο λιμάνι και διασκεδάζουν γύρω του.

·        Στας ΣΣΣΣέρρας ανάβουν μεγάλες φωτιές στις αλάνες και αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους.

·       Στην Κομοτηνή, οι νοικοκυρές σχεδόν καίνε μια κότα, για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση αναφέρει, επίσης, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα, και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.

·        Στη Θήβα, αρχίζει ο «βλάχικος γάμος», που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.

·        Στην Ιο, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.

·        Στον Πόρο, η παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα… μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν.

·        Σε όλη την Πελοπόννησο σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό.

·        Στη Σκόπελο, οι κάτοικοι δίνουν ραντεβού στο Πεύκο, για να συνεχίσουν το γλέντι και το φαγοπότι όλοι μαζί.

·        Κλπ. κλπ

Tο ιστολόγιο προσφέρει πολλά και διάφορα, σήμερα όμως, για να τιμήσει τη μέρα, θα σας κεράσει κοψίδια …λεξιλογικά Το περίεργο είναι ότι τόσα χρόνια δεν έχουμε γράψει ανάλογο _Μπαμπινιώτικο άρθρο. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, όμως. Και πάμε στην λέξη, την Τσικνοπέμπτη, που όπως είπαμε παραπάνω είναι σύνθετη τσίκνα+Πέμπτη, με την τσίκνα να εμφανίζεται στην ελληνική γλώσσα στα βυζαντινά χρόνια, πρώτα μάλλον στον Πτωχοπρόδρομο, που ο καημένος παραπονιέται στον αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνό, ότι ο γείτονάς του, αν και αμόρφωτος, κοσκινάς στο επάγγελμα, καλοτρώει ενώ ο ίδιος στερείται και το ψωμί:

καὶ βλέπω τὴν ἰστίαν του πῶς συχνοφλακαρίζει,
καὶ πῶς πολλάκις τῶν κρεῶν ἀπολυόντων τσίκναν,
ποτὲ δὲ τὴν ἀνθρακιὰν τὴν φοβερὰν ἐκείνην
κειμένην βλέπω, βασιλεῦ, μετὰ τῶν ὀψαρίων
καὶ τσίκναν φέρουσαν πολλὴν μετὰ καὶ τῶν βρωμάτων,
καὶ ἐγὼ τσικνώνω διὰ ψωμὶν καὶ οὐκ ἔχω το νὰ φάγω,

Στα αρχαία χρόνια οι θεοί του Δωδεκαθέου ακριβώς απολάμβαναν την κνίσα από τις θυσίες –το λέει και ο Όμηρος! Το ρήμα ψήνω, πάλι, προέρχεται κι αυτό από τα αρχαία, από το ρήμα «έψω», που σήμαινε κυρίως «βράζω, μαγειρεύω». Θα ψήσουμε σουβλάκια. Το σουβλάκι είναι υποκοριστικό της σούβλας, η δε σούβλα είναι δάνειο λατινικό (από το subula), λέξη που εμφανίζεται ήδη από τον 3^ο αιώνα μ.Χ. Το  κεμπάπ είναι δάνειο από τα τουρκικά, kebap, από το αραβικό kebab. Αλλά έχουμε και μπριζόλες στη σχάρα. Η μπριζόλα είναι δάνειο από το βενετικό brisiola, από το ιταλικό braciola, που ανάγεται στο υστερολατινικό brasas, αναμμένα κάρβουνα _σ΄έσκισα Μπαμπινιώτη…
Θα βάλουμε και μερικά μπιφτέκια στη σχάρα που  τα πήραμε από το γαλλικό bifteck, το οποίο προήλθε από το αγγλ. beef steak, δηλαδή φέτα, φιλέτο κρέατος. Τα λουκάνικα είναι δάνειο από τα λατινικά, από το lucanicum, που θα πει «αλλαντικό φτιαγμένο με τον τρόπο των Λουκανών»... Ποιοί να ήταν άραγε αυτοί; (πιασ΄τ΄αυτό και κούρεφτο!!)
Θα φάμε και παντσέτες; pancetta ιταλία υποκοριστικό του pancia = κοιλιά, αλλά ξεχάσαμε τα παϊδάκια, που είναι βέβαια πλευρά από αρνάκι ή κατσίκι _Παΐδια είναι τα πλευρά, ζώου (ή ανθρώπου).
Χίλια μύρια κύματα μακριά τ' Αϊβαλί

Μέρες της αρμύρας κι ο ήλιος πάντα εκεί
με τα μακεδονίτικα πουλιά και τ' αρμενάκια
που ελοξοδρόμησαν και χάσανε την Μπαρμπαριά

Πότε παραμονεύοντας τον πόρφυρα
το μαύρο ψάρι έρχεται φεύγει
μικραίνουν οι κύκλοι του

Χίλια μύρια κύματα μακριά τ' Αϊβαλί
Χίλια μύρια κύματα μακριά τ' Αϊβαλί

Μεγάλωσαν τα γένια μας η ψυχή μας αλλιώτεψε
αγριεμένο το σκυλί γαβγίζει τη φωνή του
βοήθα καλέ μου
μη φαγωθούμε μεταξύ μας

Χίλια μύρια κύματα
μακριά τ' Αϊβαλί
Χίλια μύρια κύματα
μακριά τ' Αϊβαλί

Ώρες ώρες μερεύουμε με τη χορδή της λύρας
δεμένος πισθάγκωνα στο μεσιανό κατάρτι
ο Χιώτης ο τυφλός τραγουδιστής βραχνός προφήτης
μασώντας τη μαστίχα του παινεύει την Ελένη
μασώντας τη μαστίχα του παινεύει την Ελένη
κι άλλοτε τη Τζαβέλαινα τραβάει στο χορό
στο χορό

Χίλια μύρια κύματα μακριά τ' Αϊβαλί
Χίλια μύρια κύματα μακριά τ' Αϊβαλί
Μεγάλωσαν τα γένια μας η ψυχή μας αλλιώτεψε
αγριεμένο το σκυλί γαβγίζει τη φωνή του
βοήθα καλέ μου
μη φαγωθούμε μεταξύ μας

Καλά να περάσετε. Χαρούμενοι και χαρούμενες για όλα όσα έχετε γιατί κάποια παιδιά στην Ουκρανία αύριο, μεθαύριο …

Κανείς για δουλειά στις 28 Φλεβάρη! Όλοι στους δρόμους _όλοι στις συγκεντρώσεις

Τα κέρδη των καπιταλιστών “ασφυξία” για τις ανάγκες του λαού – “Οξυγόνο” μας η πάλη για το δίκιο μας, για την ανατροπή!

• 100+ χρόνια και συνεχίζει … στο σινεμά και στο δρόμο
• Μόνιμο διωγμό των Παλαιστινίων από τη Γάζα μεθοδεύουν ΗΠΑ-Ισραήλ

Σε αγωνιστικό αναβρασμό η Λάρισα,
σχεδιασμός με κλιμάκωση μέχρι την απεργία

Η δύναμή μας είστε εσείς!

Όλοι στην απεργία – κανείς για δουλειά!

·        Αυτό είναι το μεγάλο κάλεσμα μάχης που σαλπίζουν τα συνδικάτα σε όλη τη χώρα για τις 28 Φλεβάρη, μέρα που «νεκρώνουν» ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας, στα δύο χρόνια από το έγκλημα στα Τέμπη.

·        Μαζί με τους εργαζόμενους που εκείνη τη μέρα βάζουν «μπλόκο» σε εργοστάσια, εργοτάξια, εμπορικά καταστήματα, εστίαση, υπηρεσίες κ.ά., «κατεβάζουν ρολά» και οι επαγγελματίες στα μαγαζιά τους

Ξεπερνούν τις 70 οι απεργιακές συγκεντρώσεις

«Τα κέρδη των καπιταλιστών “ασφυξία” για τις ανάγκες του λαού. “Οξυγόνο” μας η πάλη για το δίκιο μας για την ανατροπή!»
Σε εξέλιξη το πλατύ πολιτικό άνοιγμα των Οργανώσεων του ΚΚΕ

ΚΝΕ
Πλούσια πολύμορφη δράση σε όλη τη χώρα μπροστά στις 28 Φλεβάρη

ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΚΚΕ

Να πληρώσουν όλοι όσοι ευθύνονται για το έγκλημα των Τεμπών – Να μη συγκαλυφθούν οι πραγματικές αιτίες

Παραμένουν τα ερωτήματα για τον θάνατο του Β. Καλογήρου

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ – ΑΣΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ
Σκιαμαχίες μέσα και έξω από τη Βουλή
Νέα στοιχεία στο κάδρο του «κουκουλώματος»

Περισσότερα στο σημερινό Ριζοσπάστη

(το βιολί του αυτός)
Το «τσικνώνω», σύμφωνα τουλάχιστον με τον Χανς Αϊντενάιερ στα Πτωχοπροδρομικά, είναι φτιαχτή λέξη από την τσίκνα. Λιγουρεύομαι, από τα συμφραζόμενα _Τη σημασία αυτή δεν τη βρίσκω στα σημερινά λεξικά, τουλάχιστον του Μπαμπινιώτη και το ΛΚΝ, αλλά την έχει π.χ. το προπολεμικό λεξικό μου , όπου έχει επίσης τη σημασία «οσμή καιομένων τριχών», ιδίως στο κεφάλι του σφαχτού που ψήνεται.

Για την ετυμολογία της τσίκνας η πιο διαδεδομένη θεωρία είναι ότι προέρχεται από το αρχαίο κνίσα, το οποίο, εδώ που τα λέμε, σήμαινε το ίδιο πράγμα, μια λέξη ήδη ομηρική (με τον τύπο κνίση), που έπαιζε άλλωστε σημαντικό ρόλο αφού οι θεοί του Δωδεκαθέου ακριβώς απολάμβαναν την κνίσα από τις θυσίες –κνίση δ’ οὐρανὸν ἷκεν ἑλισσομένη περὶ καπνῷ στο Α της Ιλιάδας, ή «κι η κνίσα ανέβαινε στρουφίζοντας με τον καπνό στα ουράνια» στη μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή.

Τώρα, πώς η κνίσα έγινε τσίκνα; Στο λεξικό Μπαμπινιώτη βρίσκω δύο εκδοχές, μία στο ετυμολογικό, όπου από την κνίσα με αντιμετάθεση έχουμε το (αμάρτυρο) σίκνα και μετά την τσίκνα με τσιτακισμό, και μια άλλη στο γενικό λεξικό (5^η έκδ.) που προτείνει *κνίτσα >> τσίκνα. Πιο πιθανό το πρώτο. Τόσο ο Μπαμπινιώτης όσο και το δικό μου _βλ φωτο κεφαλίδας έχουν επιφυλάξεις για την προέλευση αυτή, που τη θεωρούν απλώς πιθανή. Ο Μπαμπινιώτης παραθέτει στο ετυμολογικό του και μιαν άλλη εκδοχή, από το αρχαίο εξικμάζω _«αποπνέω, αναδίδω», που τη θεωρεί απίθανη, όπως και την προέλευση από το τουρκ. tiken. Όπως και να ετυμολογείται, η τσίκνα που μας σπάει τη μύτη αναδίδεται βέβαια από τα κρέατα όταν ψήνονται, ιδίως από το λίπος τους. Το ρήμα ψήνω, πάλι, προέρχεται κι αυτό από τα αρχαία, από το ρήμα «έψω», που σήμαινε κυρίως «βράζω, μαγειρεύω». Από τον αόριστο, έψησα, το αρχικό «ε» θεωρήθηκε συλλαβική αύξηση, και κατ’ αναλογία προς τα έστησα-στήνω, έσβησα-σβήνω, παράχθηκε νέος ενεστώτας, ψήνω. Αυτό το φαινόμενο, της παραγωγής νέου ενεστώτα από τον αόριστο, εξακολουθεί να είναι ενεργό στη γλώσσα μας και σήμερα -κι έτσι έχουμε πχ το καταχράζομαι από το καταχράστηκα, αλλά επειδή το βλέπουμε να συντελείται μπροστά στα μάτια μας κάποιοι θεωρούν βαρβαρισμό το «καταχράζομαι» ενώ φυσικά δέχονται το ψήνω ή το «πιάνω», που κι αυτό έτσι φτιάχτηκε (από τον αόριστο επίεσα, επίασα).

Το «έψω» δεν το λέμε σήμερα, αλλά η λέξη επιβιώνει στο αφέψημα (διότι το έψω έπαιρνε δασεία). Και βέβαια τα αφεψήματα τα βράζουμε, διότι όπως είπαμε η αρχική σημασία της λέξης ήταν «βράζω». Οπότε, οι σύντεκνοι, που λένε «έψησα σούπα» μένουν πιστοί στην αρχική σημασία της λέξης! Αλλά δεν ψήνουμε μόνο σουβλάκια και κεμπάπ. Έχουμε και μπριζόλες στη σχάρα. Η μπριζόλα _το είπαμε, είναι δάνειο από το βενετικό brisiola, από το ιταλικό braciola, που ανάγεται στο brasas, αναμμένα κάρβουνα. Τον 19ο αιώνα, που ήταν πολύ της μόδας οι πορτοκαλισμοί, σε μια προσπάθεια να βγουν ελληνικές οι διάφορες καθημερινές λέξεις ξένης προέλευσης, κάποιοι είχαν ετυμολογήσει την μπριζόλα από το «εν πυρί ζέει όλη»! Πάντως, το ιταλικό πιάτο, η braciola, δεν είναι μπριζόλα όπως τη λέμε εμείς, είναι τελείως άλλο πράγμα, μαγειρευτό ... αυτά κάποια άλλη στιγμή μαζί με το γαλλικό bifteck, το αγγλ. beef steak, τους Λουκανούς, που  ήταν ένα ιταλικό φύλο λίγο κάτω από τη Νάπολη, τα σκυλιά με τα λουκάνικα …θυμήθηκα τώρα τον πάλαι ποτέ αγαπητό “Λουκάνικο” κατά κόσμον “Θεόδωρο” που συμμετείχε σχεδόν σε κάθε διαδήλωση εκείνα τα χρόνια …ενεργός και μαχητικός που γαύγιζε αστυνομία και φασισταριά και επέζησε δακρυγόνων και μολότωφ __βλ. BBC Το περιοδικό Time τον τίμησε ως Πρόσωπο της Χρονιάς 2011 που ήταν «Ο Διαδηλωτής», μεταξύ πολλών άλλων σχετικών άρθρων είχε και μια ακολουθία φωτογραφιών του _ Ο Λουκάνικος πέθανε το 2014 σε ηλικία δέκα ετών. Στήθηκε μνημείο και έλαβε χώρα ταφή με πλήθος κόσμου…

Η μαγεία των μαθηματικών και η Laura Bassi

1778 _σαν σήμερα πέθανε η Λάουρα (Μαρία Κατερίνα) Μπάσσι, Ιταλίδα φυσικός, ανατόμος και ακαδημαϊκός (Laura Maria Caterina Bassi, γεννήθηκε στη Μπολόνια, που τότε ανήκε στα Παπικά Κράτη 31-Οκτ-1711), που θεωρείται ως η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της ανθρωπότητας που κατείχε πανεπιστημιακή έδρα σε κάποια φυσική επιστήμη. Απέκτησε διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια το 1732 και αυτό ήταν το δεύτερο διδακτορικό που δόθηκε ποτέ σε γυναίκα από οποιοδήποτε πανεπιστήμιο. Γενικότερα, ήταν η πρώτη γυναίκα στην οποία δόθηκε επίσημη θέση διδασκαλίας σε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο. Με την ευκαιρία _δείτε περισσότερα στο τέλος της ανάρτησης για την Laura Bassi, θα κάνουμε μια ευρεία αναδρομή στη μαγεία των μαθηματικών, από τη “σωστή πλευρά της ιστορίας”

Δείτε
Σοφία _ Σόνια Κοβαλέφσκαγια _Софья 🔢 Васильевна Ковалевская

Συνειρμικά __ 2007
Για το νέο βιβλίο μαθηματικών της 3^ης δημοτικού
Τα μαθηματικά της σύγχυσης, της αμάθειας και της συσκότισης

Τα βιβλία των μαθηματικών _διαχρονικά στοχεύουν στη διαμόρφωση μιας ευάλωτης προσωπικότητας, εφόσον αποθεώνουν τις «ατομικές στρατηγικές επίλυσης των μαθηματικών προβλημάτων», ως προϋπόθεση για την αποδοχή του καπιταλιστικού ιδεώδους. Τα νέα βιβλία στη διαμόρφωση μιας ευάλωτης προσωπικότητας, εφόσον αποθεώνουν τις «ατομικές στρατηγικές επίλυσης των μαθηματικών προβλημάτων», ως προϋπόθεση για την αποδοχή του καπιταλιστικού ιδεώδους

Σύμφωνα με τους συγγραφείς των νέων σχολικών εγχειριδίων γίνεται προσπάθεια να αναπτυχθούν τα λεγόμενα «βιωματικά Μαθηματικά», τα οποία, όπως λέγεται στο Διεπιστημονικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ), πηγάζουν μέσα από την ίδια πραγματικότητα που βιώνουν τα άτομα, σ' ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και ως αποτέλεσμα των «προσωπικών αναγκών». Ποια είναι όμως η πραγματικότητα; Τα προτεινόμενα μοντέλα διδασκαλίας, οι επιχειρούμενες διαθεματικές διασυνδέσεις, καθώς και η εμμονή στα λεγόμενα «βιωματικά» μαθηματικά, δεν επιτρέπουν στους μαθητές να σχηματίσουν ολοκληρωμένες αντιλήψεις για τις νομοτελειακές σχέσεις της φύσης και της κοινωνίας. Χαρακτηρίζονται από τις περιπτωσιολογίες και το συνεχές ανακάτεμα της ύλης, την ανεξήγητη αναδιάταξη και επαύξησή της (πράξεις και υπολογισμοί κατά μία πρόσθετη τάξη των δεκάδων, μοτίβα, συμμετρία), την αδικαιολόγητη εγκατάλειψη της θεωρίας των συνόλων, τη χωρίς εξήγηση αναβάθμιση του βαθμού δυσκολίας, την εμμονή στους «χοντρικούς» νοερούς υπολογισμούς και την εισαγωγή «καινοτομιών», όπως η χρησιμοποίηση των υπολογιστών τσέπης. Θα επιχειρήσουμε μια πρώτη κριτική προσέγγιση των νέων βιβλίων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα.

Α) Ως προς τη μεθοδολογία και την οργάνωση της διδακτέας ύλης
Παράδειγμα 1^ο (τετράδιο εργασιών, σελ. 29):
Το μάθημα έχει ως στόχο την εκμάθηση της αφαίρεσης διψήφιων και τριψήφιων αριθμών με ή χωρίς κρατούμενο. Προτείνονται μόνο 5 τέτοιες πράξεις και στη συνέχεια παρεμβάλλονται αφαιρέσεις μεταξύ τριψήφιων καθώς και πρόβλημα σχετικά με αφαιρέσεις που προκύπτουν από κατάλογο αθλητικών ειδών. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στις οδηγίες στο βιβλίο δασκάλου: «Προτείνουμε αφαιρέσεις με κρατούμενο ή χωρίς, ανάλογα με τις δυνατότητες των μαθητών που σημαίνει ότι μπορεί να είναι αφαιρέσεις με κρατούμενο ή χωρίς κρατούμενο» (σελ. 44). Αυτή η οδηγία αποκαλύπτει το βασικό πρόβλημα των νέων βιβλίων: Μάθημα και αξιολόγηση επίτευξης των στόχων ανάλογα με τις δυνατότητες των παιδιών και αντικειμενικά οδηγεί στην κατηγοριοποίηση και στην ένταση των ταξικών φραγμών μέσα από τη διδασκαλία του μαθήματος.

Παράδειγμα 2^ο: (βιβλίο μαθητή, σελ. 30)
Μέσα σ' ένα δίωρο μάθημα, οι μαθητές καλούνται να κατακτήσουν το μηχανισμό της εκτέλεσης πολλαπλασιασμού διψήφιου με μονοψήφιο, να μάθουν την προπαίδεια του 11, να έρθουν σε επαφή με τα γινόμενα του 12 και του 13 ως προέκταση της προπαίδειας και να μάθουν να αναλύουν τους τριψήφιους αριθμούς σε γινόμενα. Δυο αρχικές παρατηρήσεις: Η πρώτη σε σχέση με την επάρκεια του προβλεπόμενου χρόνου, ο οποίος κρίνεται ως εξαιρετικά ανεπαρκής για την επίτευξη τόσων πολλών διδακτικών στόχων. Η δεύτερη σε σχέση με την ανεπάρκεια, την αμφισημία και την προχειρότητα του «υλικού» που δίνεται μέσω των διδακτικών εγχειριδίων στο δάσκαλο και στους μαθητές. Για παράδειγμα: για να διδαχτεί η προπαίδεια του 11 χρησιμοποιείται η αφόρμηση μέσω ενός προβλήματος σχετικά με τον πολλαπλασιασμό των ζώων (παπάκια, γουρουνάκια, χελωνάκια), ακολουθεί η συμπλήρωση των γινομένων του 11 και μία άσκηση εξάσκησης στο τετράδιο εργασιών του μαθητή. Ας δεχτούμε ότι το υλικό αυτό είναι αρκετό για να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τα γινόμενα του 11. Σε καμία περίπτωση δε θεωρείται επαρκές για την επίτευξη των άλλων στόχων. Πιο συγκεκριμένα: Για τα γινόμενα του 12 τίθεται στο τετράδιο εργασιών ένα μόνο πρόβλημα, το οποίο, μάλιστα, δεν αφορά όλα τα γινόμενά του και δίνεται με αμφίσημη εκφώνηση: «Η μεσογειακή φώκια Μονάχους - Μονάχους γεννά ένα μικρό κάθε ένα ή δυο χρόνια. Αν σε μια ακτή της Αλοννήσου των Β. Σποράδων γεννιούνται κάθε μήνα, τόσες μικρές φώκιες όσες δείχνει ο πίνακας, πόσες φώκιες γεννιούνται κάθε χρόνο;». Στο σχετικό πίνακα ακολουθούν οι υποθέσεις («Φώκιες που γεννιούνται κάθε μήνα 2, 3, 4, 5, 7, 10) και τα αντίστοιχα ζητούμενα (φώκιες που γεννιούνται κάθε χρόνο)». Ετσι το παιδί μπερδεύει την πληροφορία για το πόσα μικρά γεννά η μία φώκια κατά έτος, με την πληροφορία τού πόσα γεννιούνται σε μια ακτή από το σύνολο των θηλυκών ζώων αυτού του είδους που βρίσκονται εκεί κάθε μήνα. Ακόμα, όμως, κι αν λύσουμε το πρόβλημα της κατανόησης του περιεχομένου της εκφώνησης, έχουμε να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι με τη λύση αυτής της άσκησης, ο μαθητής τελικά δε θα μάθει όλη την προπαίδεια του 12. Μπορεί να μάθει, ενδεχομένως, για την ικανότητα αναπαραγωγής της φώκιας, το σύμπλεγμα των Β. Σποράδων, τη θέση της Αλοννήσου σε αυτό κλπ., όχι όμως την προπαίδεια του 12. Τελικά, αυτό που έχουμε καταφέρει είναι να προκαλέσουμε σύγχυση με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αλλά και για τους υπόλοιπους στόχους προβλέπονται ελάχιστα: Η ανάλυση των τριψήφιων αριθμών σε γινόμενα δίνεται μόνο σε μία άσκηση στο βιβλίο του μαθητή, για τα γινόμενα του 13 ζητείται να βρεθεί το αποτέλεσμα του 13 επί 4 και μόνο (!), ενώ το γινόμενο δεκάδων και εκατοντάδων με μονοψήφιο αριθμό δίνεται με μια απλή στήλη οριζόντιων πράξεων!.. Κανένα σχόλιο!

Β) Ως προς τις αθέατες πλευρές των ιδεολογικά προσανατολισμένων προβλημάτων
Παράδειγμα 1^ο (βιβλίο μαθητή - 122): Ο μαθητής καλείται να αποφασίσει τι συμφέρει να ακολουθήσει ο Αποστόλης για ένα 3μερο ταξίδι στη Ρώμη μαζί με τους γονείς του. Στο πρόβλημα παρουσιάζονται τα δεδομένα σχετικά με τα έξοδα ταξιδιού χωρίς μεσολάβηση ταξιδιωτικού γραφείου και γι' αυτά που γίνονται με μεσολάβηση. Στο πρόβλημα υπερτονίζεται η «μοναδική προσφορά» του φθηνότερου οικογενειακού πακέτου που προσφέρει το ταξιδιωτικό γραφείο. Κρυφός στόχος: Προσανατολισμός σε «πραγματικές» καταστάσεις. Μπορώ να επιλέξω και το ακριβό, αλλά μπορώ και το φθηνότερο. Επίσης, έμμεση διαφήμιση των «προσφορών» των ταξιδιωτικών πρακτορείων.
Παράδειγμα 2^ο (βιβλίο μαθητή - 122): Ο μαθητής πρέπει να υπολογίσει το κόστος μιας μαθητικής εκδρομής που πληρώνεται εξ ολοκλήρου από τους γονείς. Στα δεδομένα του προβλήματος συγκαταλέγονται η τιμή του εισιτηρίου και ο αριθμός των λεωφορείων. Κρυφός στόχος: Οι μαθητές να αποδεχτούν ότι για κάθε σχολική δραστηριότητα, αλλά και γενικότερα, πρέπει να πληρώνουν οι γονείς τους (ανταποδοτικότητα).
Παράδειγμα 3^ο (βιβλίο μαθητή - 129): Ενα σούπερ μάρκετ δίνει με κάθε αγορά «πόντους» και όταν κάποιος συμπληρώσει έναν συγκεκριμένο αριθμό, μπορεί να τους εξαργυρώσει με κάποια δώρα (πχ. καφετιέρα 9.450, στεγνωτήρας μαλλιών 8.450 πόντους). Στο πρόβλημα η μητέρα (εμφανώς προβληματισμένη) σκέφτεται ότι έχει μόλις 9.000 πόντους. Ο, δε, πατέρας, ως πιο σωστός καταναλωτής (10.000 πόντους!) είναι χαρούμενος γιατί προφανώς έχει κατακτήσει «προσωπικούς» στόχους. Ο μαθητής και μέσα στα πλαίσια των «πραγματικών» προβληματικών καταστάσεων καλείται να πάρει θέση: «Ποια δώρα μπορεί να πάρει η μητέρα; Ποια δώρα δεν μπορεί να πάρει ο πατέρας;». Στόχος: Αναγνωρίζεται στο μαθητή (αρχή της ενσυναίσθησης) η ικανότητα αξιολογικής πρότασης και επιχειρείται η διαφήμιση των σούπερ μάρκετ και ειδικά της αγοράς μέσω προσφορών.
Παράδειγμα 4^ο, (βιβλίο μαθητή - 138): Ο μαθητής καλείται να ενημερωθεί για τη λειτουργία των Διοδίων. «Έχεις περάσει ποτέ από διόδια; Γιατί νομίζεις ότι υπάρχουν;». Συμπληρωματικά δίνονται και επιπρόσθετες πληροφορίες: «Κάθε όχημα πληρώνει διαφορετικό ποσό, για να περάσει από τα διόδια (π.χ. Μοτοσικλέτα 0,70, αυτοκίνητο 1,40, νταλίκα 2,90). Ερωτήσεις: «Φτάνουν 3 ευρώ για δυο επιβατικά μαζί; Πόσο θα πληρώσουν μαζί οι 2 οδηγοί μεγάλων φορτηγών; Στη σχολική εκδρομή χρειάζονται 3 λεωφορεία. Πόσο θα πληρώσουν συνολικά, αν περάσουν από τα διόδια;»
Στόχος: Οι μαθητές να μάθουν για τα οφέλη της ανταποδοτικότητας. Πληρώνω για να έχω καλούς και ασφαλείς δρόμους.

Συμπερασματικά: Από τη μέχρι τώρα μελέτη μας διαφαίνεται ότι οι αρχές και η φιλοσοφία των νέων ΔΕΠΠΣ - ΑΠΣ και βιβλίων των Μαθηματικών δεν υλοποιούν τους στόχους της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για την προσέγγιση της μαθηματικής σκέψης και γενικότερα την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας. Το βιβλίο και το ΑΠΣ των μαθηματικών της Γ' τάξης, αλλά και συνολικά τα βιβλία του Δημοτικού, ακολουθώντας τον υποκειμενικό ιδεαλισμό και την αποσπασματικότητα των προηγούμενων, αρνούνται την αναγκαιότητα της συστηματικής μετάδοσης της μαθηματικής γνώσης και αρκούνται σε αποσπασματικότητες και περιπτωσιολογίες. Στοχεύουν στη διαμόρφωση μιας ευάλωτης προσωπικότητας, εφόσον αποθεώνουν τις «ατομικές στρατηγικές επίλυσης των μαθηματικών προβλημάτων», ως προϋπόθεση για την αποδοχή του καπιταλιστικού ιδεώδους. Είναι στο χέρι μας να ανατρέψουμε αυτήν την πραγματικότητα, που εκ των πραγμάτων αποκτά γενικότερη κοινωνική και πολιτική σημασία.

Θωμάς Κασελούρης
Δάσκαλος, διδάκτωρ Κοινωνιολογίας,
μέλος της Ομάδας Μελέτης
των νέων βιβλίων του ΤΕΠ- ΚΜΕ
_αναδημοσίευση από Ριζοσπάστη

Το Πυθαγόρειο Θεώρημα είναι 1.000+
χρόνια παλιότερο από τον Πυθαγόρα ?¿

 

          Άλλο να λύνεις και άλλο να... κατανοείς;

Τι είναι άραγε αυτό που δυσκολεύει τόσο τα παιδιά με τα Μαθηματικά; Γιατί τα φοβούνται; Μήπως είναι μόνο για λίγα, ιδιαίτερης κλίσης «μυαλά»; Αν είναι όντως έτσι, γιατί είναι τόσο σημαντικό σήμερα να ξέρει κάποιος Μαθηματικά και «τι είδους Μαθηματικά» μαθαίνει; Είναι αλήθεια πως οι μαθηματικές έννοιες, ως πολύ αφηρημένες, δυσκολεύουν τα παιδιά στην κατανόηση μαθηματικών φαινομένων. Συνήθως μαθαίνουν να κάνουν Μαθηματικά γύρω από αυτές τις έννοιες, χωρίς όμως αυτές. Αυτό το φαινόμενο δεν απέχει καθόλου από τη συνολικότερη κατρακύλα της γνώσης στο επίπεδο δεξιοτήτων, όπως ευθέως τίθεται άλλωστε από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης που αναφέρει: «Είναι γεγονός πως η σύγχρονη οικονομία επιβραβεύει τα άτομα όχι για αυτό που ξέρουν αλλά για αυτό που ξέρουν να κάνουν» (ΟΟΣΑ, 2014).

Τι προβλήματα λοιπόν μαθαίνουν να λύνουν τα παιδιά και κυρίως πώς μαθαίνουν να το κάνουν;
Στο βιβλίο Μαθηματικών Α' Γυμνασίου (παρ. 4.2 Επίλυση προβλήματος) βρίσκουμε: «Όλα τα προβλήματα λύνονται με τη βοήθεια των Μαθηματικών». Το σύνολο της πραγματικότητας αναφέρεται σε δύο μόνο γραμμές, για τα προβλήματα που δεν λύνονται με εξισώσεις και τα άλυτα προβλήματα ή προβλήματα των οποίων δεν μπορούμε να βρούμε τη λύση. Θα μπορούσε να πει κανείς πως δεν χρειάζεται σε ένα βιβλίο Μαθηματικών να ασχοληθούμε με παραδείγματα προβλημάτων που δεν λύνονται με Μαθηματικά.

Μαθαίνω όμως σημαίνει κατανοώ

Τι λένε όμως μαθηματικοί και επιστήμονες της Εκπαίδευσης για το πρόβλημα και την επίλυσή του; Ο Αμερικανός μαθηματικός της Εκπαίδευσης Alan Henry Schoenfeld διαχωρίζει τα προβλήματα από τις ασκήσεις βάσει ενός απλού μα καταλυτικού κριτηρίου. Το πρόβλημα είναι πρόβλημα όσο δεν ξέρεις πώς να το λύσεις. Αυτό δεν σημαίνει πως η λύση δεν υπάρχει ή είναι μοναδική, ούτε αποκλείονται οι περιπτώσεις αυτές. Μια κατάσταση ρουτίνας ή οικείων διαδικασιών είναι άσκηση, όχι πρόβλημα.
Ο μεγάλος Ούγγρος μαθηματικός George Polya κωδικοποίησε τα στάδια στην επίλυση οποιουδήποτε προβλήματος, ανεξάρτητα από τη φύση του:

1. Κατανόηση προβλήματος

2. Επινόηση σχεδίου επίλυσης

3. Εφαρμογή σχεδίου

4. Αναστοχασμός

Το πρόβλημα είναι η κατάσταση που για να την αντιμετωπίσεις ενεργά, αναγκαστικά αναπτύσσεις τη φαντασία και τη δημιουργικότητά σου, μαθαίνεις.

Τα Μαθηματικά δεν είναι πράξεις
λυσάρι ή συνταγολόγιο

Στο σχολείο λοιπόν του σήμερα, οι μαθητές φτωχαίνουν συνεχώς σε γνωστικούς πόρους, δηλαδή σε σχετική μαθηματική γνώση, σε διαίσθηση ως συνολικότερη γνώση και στη δυνατότητα κατανόησης. Για να αντεπεξέλθουν στοιχειωδώς στο Λύκειο στηρίζονται σε τεχνικές επίλυσης, δίχως τη δυνατότητα δημιουργίας δικών τους λύσεων. Τα παιδιά μαθαίνουν νέους ορισμούς σε κάθε κεφάλαιο, νέους τρόπους αναπαράστασης και απεικόνισης εννοιών, νέο πλαίσιο υπολογιστικών προβλημάτων και καμία απόδειξη, κανένα πρόβλημα που θα τα βοηθήσει να καταλάβουν την ανάγκη που οδήγησε σε αυτές τις νέες έννοιες.

Έτσι ακόμη και ο έλεγχος των ενεργειών τους μοιάζει ακατόρθωτος. Σπάνια παίρνουν συνειδητές αποφάσεις για τη λύση γιατί γνωρίζουν τα γνωστικά τους εργαλεία. Συχνά μοιάζει αδύνατο ακόμα και να αιτιολογήσουν τη μέθοδό τους ή να την αναδιατυπώσουν. Ενθαρρύνεται η αριθμητική προσέγγιση των Μαθηματικών ως πιο εμπειρική. Αυτό φαίνεται σαφώς στις οδηγίες του υπουργείου προς τους εκπαιδευτικούς της Α' Γυμνασίου για την επίλυση με δοκιμή τιμών, γιατί μόνο έτσι λένε θα βρει νόημα το παιδί σε αυτό που λύνει. Η αφηρημένη, βοηθητική για τα Μαθηματικά έννοια του αριθμού γίνεται σχεδόν αποκλειστικό αντικείμενο μελέτης.

Ένα παράδειγμα: Στη συνέχεια του Γυμνασίου οι «συνταγές» επεκτείνονται στην επίλυση εξισώσεων (σχολικό βιβλίο Β' Γυμνασίου, παρ. Α 1.2 Εξισώσεις α' Βαθμού). Πολλές φορές μαθαίνουν τόσο μηχανιστικά να λύνουν, όπου τις παραπάνω φράσεις τις «κολλάνε» σε οποιαδήποτε λύση και μόνο με αυτήν τη σειρά. Έτσι τα παιδιά, με περίσσια «εθνική» υπερηφάνεια, μπορούν να λύσουν προβλήματα όπως αυτό.

Στον αστερισμό της Δόξας!

Στις 14 Ιουνίου 1987 η εθνική μας ομάδα μπάσκετ κατέκτησε το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα νικώντας στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, στον τελικό, την πανίσχυρη ομάδα της τότε Σοβιετικής Ενωσης με 103 - 101. Πρωταγωνιστής και σούπερ σταρ της βραδιάς ήταν ο Νίκος Γκάλης που πέτυχε 40 πόντους. Ο Γκάλης είχε σε εκείνο τον αγώνα 22 εύστοχες βολές, από τις οποίες οι 8 ήταν βολές του 1 πόντου και οι υπόλοιπες 14 βολές των 2 ή 3. Πόσα τρίποντα πέτυχε εκείνο το βράδυ ο Γκάλης; Και ιδρώνουν με προβλήματα χωρίς αριθμητικά δεδομένα, όπως αυτά που θεμελίωσαν τα αρχαία ελληνικά Μαθηματικά των «Στοιχείων» του Ευκλείδη, όπως αυτό.

Συμπέρασμα: Τελικά αυτό που φοβίζει τα παιδιά δεν είναι τα Μαθηματικά, αλλά οι ολοένα πιο σύνθετοι υπολογισμοί. Δεν δυσκολεύονται να μάθουν Μαθηματικά, αλλά ολοένα και πιο μακροσκελείς «συνταγές», με όλο και περισσότερα βήματα λύσης. Όταν πελαγωμένα απλώνουν το χέρι στο κομπιουτεράκι, ας το πιάσουμε. Ζητούν βοήθεια γιατί φοβούνται και δεν θέλουν να του μοιάσουν.

Τα μαθηματικά ως επιστήμη απέραντη και με ιστορία χιλιετιών: Τα παλαιότερα διαθέσιμα μαθηματικά κείμενα είναι τα Πλίμπτον 322_Plimpton 322 (Μαθηματικά των Βαβυλωνίων 1900 π.Χ.) _ μια πήλινη πλάκα, που περιέχει έναν μαθηματικό πίνακα γραμμένο σε σφηνοειδή γραφή. Κάθε σειρά του πίνακα σχετίζεται με ένα πυθαγόρειο τριπλό, δηλαδή ένα τριπλό ακεραίων (s,ℓ,d) που ικανοποιεί το Πυθαγόρειο θεώρημα, s²+ℓ²=d², ο γνωστός κανόνας που εξισώνει το άθροισμα των τετραγώνων των σκελών ενός ορθογωνίου τριγώνου με το τετράγωνο της υποτείνουσας _ “Πυθαγόρειο θεώρημα”. Η εποχή στην οποία γράφτηκε ήταν ~13-15 αιώνες πριν τις σημαντικότερες ελληνικές ανακαλύψεις στη γεωμετρία. Αντίστοιχα ο Μαθηματικός πάπυρος του Ριντ (Μαθηματικά των Αιγυπτίων 2000-1800 π.Χ.), Μαθηματικός Πάπυρος της Μόσχας (Μαθηματικά των Αιγυπτίων 1890 π.Χ.). Όλα αυτά τα κείμενα ασχολούνται με το γνωστό ως Πυθαγόρειο θεώρημα, που φαίνεται να είναι η αρχαιότερη και πλέον διαδεδομένη ανακάλυψη μετά την αριθμητική και τη γεωμετρία.

Η μελέτη των μαθηματικών ως θέμα από μόνο του ξεκινάει τον 6^ο αιώνα π.Χ. με τους Πυθαγόρειους που επινόησαν τον όρο Μαθηματικά από την αρχαία ελληνική λέξη μάθημα, το οποίο ερμηνεύεται ως θέμα οδηγιών. Οι αρχαίοι Έλληνες μαθηματικοί βελτίωσαν σε μεγάλο βαθμό τις μεθόδους (ειδικά με την εισαγωγή του παραγωγικού συλλογισμού, του μαθηματικού σθένους και τις αποδείξεις) και επέκτειναν την ύλη των μαθηματικών. Οι Κινέζοι μαθηματικοί έκαναν συνεισφορές πολύ ενωρίς, συμπεριλαμβάνοντας ένα σύστημα αξιών. Τα σύμβολα των αριθμών, δηλαδή τα ψηφία 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, και 9, που χρησιμοποιούμε σήμερα σ' όλο τον κόσμο, προέρχονται από την Ινδία. Ονομάστηκαν αραβικοί αριθμοί επειδή έγιναν γνωστοί στην Ευρώπη μέσω των Αράβων. Οι κανόνες, για τη παράσταση με αυτά τα ψηφία των αριθμών στο δεκαδικό σύστημα, εξελίχθηκαν πιθανότατα κατά την πρώτη χιλιετία μ.Χ. στην Ινδία και μεταδόθηκε στη Δύση μέσω των Αράβων μαθηματικών, που τα ανέπτυξαν και επέκτειναν και τα έκαναν γνωστά σε αυτούς τους πολιτισμούς. Πολλά γνωστά ελληνικά και αραβικά μαθηματικά κείμενα μεταφράστηκαν στα Λατινικά, κάτι που οδήγησε σε περαιτέρω εξέλιξη στη μεσαιωνική Ευρώπη. 

                Η μαγεία των μαθηματικών

Ως επιστήμη που μελετά θέματα που αφορούν ποσότητα (αριθμούς) δομή (γεωμετρικά σχήματα), το χώρο, τη μεταβολή (χωροχρόνο κατά Αϊνστάιν), τις σχέσεις όλων των μετρήσιμων αντικειμένων της πραγματικότητας και της φαντασίας μας, καθώς επίσης, πολλά άλλα που δεν είναι με πρώτη ματιά «δεκτά» στον ορισμό των μαθηματικών, περιγράφοντας τις σχέσεις με τύπους ή αλγόριθμους και ερευνώντας την αλήθεια τους με αποδεικτική διαδικασία λογικών βημάτων που στηρίζονται σε αξιώματα και θεωρήματα.

Οι μαθηματικοί ερευνούν αυτές τις δομές και προσπαθούν να σχηματίζουν υποθέσεις και να εξακριβώνουν την αλήθεια ή το ψεύδος τους μέσω αυστηρών κανόνων συνεπαγωγής και έχοντας ως βάση αξιώματα και ορισμούς. Η έρευνα που απαιτείται για την επίλυση μαθηματικών προβλημάτων μπορεί να πάρει χρόνια ή ακόμα και αιώνες συνεχούς έρευνας. Μετά την πρωτοποριακή δουλειά του Τζουζέπε Πεάνο, του Ντέιβιντ Χίλμπερτ και άλλων για τα συστήματα αξιωμάτων στα τέλη του 19^ου αιώνα, έχει καταστεί εθιμικό δίκαιο η οπτική της μαθηματικής έρευνας της επικρατούσας αλήθειας, με μαθηματικές δομές-μοντέλα των πραγματικών φαινομένων, ώστε η μαθηματική λογική μπορεί να παράσχει πληροφορίες ή προβλέψεις για τη φύση. Οι δομές που ερευνώνται συχνά έλκουν την προέλευσή τους από τις φυσικές επιστήμες, συνηθέστερα από τη φυσική, αλλά οι μαθηματικοί επίσης ορίζουν και ερευνούν δομές για λόγους καθαρά εσωτερικούς στα μαθηματικά, επειδή οι δομές αυτές μπορούν να παρέχουν, παραδείγματος χάριν, μια ενοποιητική γενίκευση για διάφορα υποπεδία, ή ένα χρήσιμο εργαλείο για τον λογισμό. Τελικά, πολλοί μαθηματικοί μελετούν τα μαθηματικά για καθαρά αισθητικούς λόγους, αντιμετωπίζοντας τα ως μια μορφή τέχνης περισσότερο παρά ως μια πρακτική ή εφαρμοσμένη επιστήμη.

Μέσω της χρήσης της αφαίρεσης και της λογικής σκέψης, τα μαθηματικά αναπτύχθηκαν από την καταμέτρηση, τον υπολογισμό, τη μέτρηση, και τη συστηματική μελέτη των σχημάτων και των κινήσεων των φυσικών αντικειμένων. Πρακτικά τα μαθηματικά ήταν πάντα μια ανθρώπινη δραστηριότητα όπως άλλωστε δείχνουν και οι αρχαιότερες από τις γραπτές μαρτυρίες που υπάρχουν. Ωστόσο, τα αυστηρά επιχειρήματα εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στα ελληνικά μαθηματικά, κυρίως στα Στοιχεία του Ευκλείδη. Τα Μαθηματικά αναπτύσσονταν με σχετικά αργούς ρυθμούς μέχρι την Αναγέννηση, όταν μαθηματικές καινοτομίες που άρχισαν να αλληλεπιδρούν με τις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις σε άλλα πεδία, οδήγησαν πλέον σε ραγδαία αύξηση του ρυθμού των μαθηματικών ανακαλύψεων που συνεχίστηκε μέχρι σήμερα.

Ο Γαλιλαίος Γαλιλέι είπε: «Το σύμπαν δεν μπορεί να διαβαστεί παρά μόνο αφού μαθευτεί η γλώσσα του και έχει γίνει εξοικείωση με τους χαρακτήρες με τους οποίους η γλώσσα του είναι γραμμένη. Η γλώσσα του είναι η μαθηματική γλώσσα, και τα γράμματα είναι τρίγωνα, κύκλοι και άλλα γεωμετρικά σχήματα, χωρίς τα οποία συνεπώς είναι ανθρωπίνως αδύνατο να κατανοηθεί έστω και μια λέξη. Χωρίς αυτά, κάποιος (που ασχολείται με την έρευνα για το σύμπαν) είναι σαν να περιπλανιέται σε ένα σκοτεινό λαβύρινθο». Ο Καρλ Φρίντριχ Γκάους αναφέρεται στα Μαθηματικά ως «η βασίλισσα των επιστημών». Ο Μπέντζαμιν Πιρς ονόμασε τα μαθηματικά ως «...την επιστήμη που σχεδιάζει απαραίτητα συμπεράσματα». Ο Ντέιβιντ Χίλμπερτ είπε για τα μαθηματικά: «Δεν μιλάμε εδώ σε καμμιά λογική για αυθαιρεσίες. Τα Μαθηματικά δεν είναι σαν ένα παιχνίδι στο οποίο τα καθήκοντα μπορούν να καθορίζονται από τους κανόνες που ορίζονται αυθαίρετα. Μάλλον, είναι ένα εννοιολογικό σύστημα το οποίο έχει εσωτερική ανάγκη που δεν μπορεί παρά να είναι έτσι και σε καμία περίπτωση το αντίθετο».Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν δήλωσε ότι «...όσο οι νόμοι των μαθηματικών αναφέρονται στην πραγματικότητα, δεν είναι σίγουροι. Και στο μέτρο που είναι βέβαιοι, δεν αναφέρονται στην πραγματικότητα». Πιο πρόσφατα ο Μάρκους ντου Σατόυ ονόμασε τα Μαθηματικά: «...η Βασίλισσα των Επιστημών...η κύρια οδηγήτρια δύναμη πίσω από την επιστημονική ανακάλυψη».

Τα Μαθηματικά χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο ως ένα απαραίτητο εργαλείο σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της φυσικής επιστήμης, της μηχανικής, της ιατρικής, καθώς και τις κοινωνικές επιστήμες. Τα εφαρμοσμένα μαθηματικά, είναι ο κλάδος των μαθηματικών που ασχολείται με την εφαρμογή της μαθηματικής γνώσης σε άλλους τομείς, εμπνέεται από τη μαθηματική σκέψη και κάνει χρήση των νέων μαθηματικών ανακαλύψεων, που έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη εντελώς νέων τομέων των μαθηματικών, όπως η στατιστική και η θεωρία παιγνίων. Οι μαθηματικοί ασχολούνται και με τα λεγόμενα θεωρητικά ή καθαρά μαθηματικά, ή μαθηματικά χωρίς εξωτερική αιτία, δηλαδή ασχολούνται με τα μαθηματικά καθ'εαυτά, χωρίς να έχουν καμία πραγματική εφαρμογή υπόψη. Δεν υπάρχει βέβαια καμιά σαφής διαχωριστική γραμμή μεταξύ καθαρών και εφαρμοσμένων μαθηματικών, καθώς και πρακτικές εφαρμογές ξεκίνησαν από έρευνα που ξεκίνησε ως καθαρά μαθηματικά, αλλά και καθαρά μαθηματικά προέκυψαν τελικά από τις πρακτικές εφαρμογές. Επομένως τα δυο αυτά είδη μαθηματικών ουσιαστικά αλληλοεπικαλύπτονται.

Ετυμολογία

Η λέξη μαθηματικά (mathematics) προέρχεται διεθνώς από την ελληνική γλώσσα, και συγκεκριμένα από τον (αρχαίο) πληθυντικό του ουδετέρου του επιθέτου μαθηματικός < μάθημα < μανθάνω, μαθαίνω, αποκτώ (με μελέτη) γνώσεις, γνώση, παιδεία, εμπειρία. Στην Ελλάδα, η λέξη «μαθηματικά» έφτασε να έχει στενότερη και πιο τεχνική σημασία εννοώντας τη «μελέτη των μαθηματικών» (με τη σημερινή έννοια του όρου), ακόμη και από την Κλασική εποχή. Σήμαινε η μάθηση της τέχνης των μαθηματικών.

Στα λατινικά και στα αγγλικά γύρω στα 1700, ο όρος «mathematics» πιο συχνά σήμαινε αστρολογία ή μερικές φορές αστρονομία, παρά μαθηματικά με τη σύγχρονη έννοια του όρου. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλές λανθασμένες μεταφράσεις και παρανοήσεις, με πιο ιδιαίτερο παράδειγμα τη διαβόητη προειδοποίηση του Αγίου Αυγουστίνου ότι οι χριστιανοί θα πρέπει «να προσέξουν τη μαθηματική έννοια», και ενώ αναφέρει τα μαθηματικά με την αστρολογική έννοια της εποχής και στην ουσία καταδικάζει την αστρολογία, μπορεί μερικές φορές η φράση να παρερμηνευθεί και να θεωρήσει κανείς πως ο άγιος καταδικάζει τα μαθηματικά, με τη σημερινή έννοια του όρου.

Ο εμφανιζόμενος πληθυντικός στα αγγλικά, όπως και στα γαλλικά «les mathématiques» και το λιγότερο χρησιμοποιούμενο παράγωγο στον ενικό «la mathématique», πηγαίνει πίσω στο ουδέτερο πληθυντικό στη Λατινική «mathematica» (Κικέρων), με βάση τον ελληνικό πληθυντικό «τα μαθηματικά», που χρησιμοποιείται από τον Αριστοτέλη και σημαίνει περίπου «όλα τα πράγματα μαθηματικά», αν και είναι πιθανό ότι η αγγλική να δανείστηκε αρχικά μόνο το επίθετο «mathematical» και να σχηματίστηκε εκ νέου το ουσιαστικό «mathematics», κατά τα πρότυπα των λέξεων φυσική (physics) και μεταφυσική (metaphysics), που κληρονόμησε απευθείας από την ελληνική γλώσσα. Στα αγγλικά, τα μαθηματικά ουσιαστικό παίρνει ρηματικούς τύπους στον ενικό αριθμό. Συχνά συντομεύεται σε «maths», ή ακόμη, κυρίως στην αγγλόφωνη Βόρεια Αμερική, σε «math».

          Laura _Maria Caterina_ Bassi

Γεννήθηκε στη Μπολόνια, που τότε ανήκε στα Παπικά Κράτη 31-Οκτ-1711 και πέθανε 20-Φεβ-1778. Ιταλίδα φυσικός, ανατόμος και ακαδημαϊκός, η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της ανθρωπότητας που κατείχε πανεπιστημιακή έδρα σε κάποια φυσική επιστήμη. Απέκτησε διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια το 1732 και αυτό ήταν το δεύτερο που δόθηκε ποτέ σε γυναίκα από οποιοδήποτε πανεπιστήμιο. Γενικότερα, ήταν η πρώτη γυναίκα στην οποία δόθηκε επίσημη θέση διδασκαλίας σε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο.

Σε ηλικία 21 ετών έγινε η δεύτερη γυναίκα στην ιστορία που πήρε διδακτορικό και συνακόλουθα, διορίσθηκε καθηγήτρια της ανατομίας στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, εκλέχθηκε στην Ακαδημία Επιστημών του Ινστιτούτου της Μπολόνια και το επόμενο έτος της δόθηκε η έδρα της Φιλοσοφίας. Ο ζωγράφος Ντομένικο Μαρία Φράττα και ο χαράκτης Αντόνιο Λατσάρι (Antonio Lazzari) σχεδίασαν και έκοψαν ένα μπρούτζινο μετάλλιο με τη μορφή της σε ανάμνηση των πρώτων μαθημάτων της. Η υπεράσπιση της διατριβής της, η τελετή αναγορεύσεώς της σε διδάκτορα και η πρώτη της διάλεξη το 1732 έλαβαν χώρα σε ένα από τα σημαντικότερα κρατικά κτήρια της Μπολόνια, το Palazzo d’Accursio ή Palazzo Pubblico και τις παρακολούθησαν «όχι μόνο οι καθηγητές και οι φοιτητές του πανεπιστημίου, αλλά και βασικές πολιτικές και θρησκευτικές προσωπικότητες της Μπολόνια: ο παπικός λεγάτος, ο αρχιεπίσκοπος της Μπολόνια, οι πρεσβύτεροι, γερουσιαστές και μαγίστρατοι». Επιπλέον, «όλες οι κυρίες της Μπολόνια και όλοι οι ευγενείς». Η Μπάσι έφθασε να έχει τον υψηλότερο μισθό που έδινε τότε το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.

Ενδιαφερόταν κυρίως για τη νευτώνεια φυσική και τη δίδαξε επί 28 χρόνια. Υπήρξε ένα από τα κομβικά πρόσωπα στην εισαγωγή των ιδεών του Νεύτωνα για τη φυσική φιλοσοφία στην Ιταλία. Πραγματοποίησε επίσης δικά της πειράματα σε όλες τις πλευρές της φυσικής. Προκειμένου να διδάξει κλασική μηχανική και ηλεκτρισμό, θέματα που δεν εστιάζονταν στο πανεπιστημιακό πρόγραμμα, η Μπάσσι παρέδιδε μαθήματα στο σπίτι της. Συνολικά εκπόνησε 28 εργασίες, με τη μεγάλη τους πλειονότητα να αφορούν τη φυσική και την υδραυλική και παρά τον περιορισμένο αριθμό των έργων που άφησε, το αποτύπωμά της στον επιστημονικό κόσμο είναι προφανές από την αλληλογραφία της με τον Βολταίρο, τον Τσέζαρε Μπεκαρία, τον κόμη Φραντσέσκο Αλγκαρόττι και τους Ρότζερ Μπόσκοβιτς, Σαρλ Μπονέ, Ζαν Αντουάν Νολέ, Πάολο Φρίζι, Λάζαρο Σπαλαντζάνι και Αλεσάντρο Βόλτα. Ο Βολταίρος κάποτε της έγραψε: «Δεν υπάρχει Μπάσσι στο Λονδίνο και θα ήμουν πολύ ευτυχέστερος να προστεθώ στην Ακαδημία σας της Μπολόνια από ό,τι σε αυτή των Εγγλέζων, παρά το ότι παρήγαγαν έναν Νεύτωνα». Το 1745 ο Πάπας Βενέδικτος ΙΔ΄ συγκρότησε μία επίλεκτη ομάδα 25 σοφών, γνωστή ως «οι Βενεδικτίνοι» (Benedettini). Η Μπάσσι επεδίωξε να ορισθεί μέλος της ομάδας αυτής, αλλά υπήρξαν αντιδράσεις από μερικά μέλη της. Στο τέλος όμως ο Πάπας τη διόρισε, αν και ήταν η μοναδική γυναίκα από τους 25. Εκλέχθηκε μέλος πολλών επιστημονικών ενώσεων και εταιρειών των γραμμάτων, καθώς ήταν γνώστρια της ελληνικής κλασικής, της γαλλικής και της ιταλικής λογοτεχνίας.
Μοναδικό επιζών παιδί στην οικογένεια –τότε η παιδική θνησιμότητα θέριζε πλούσιους και φτωχούς.

Ο πατέρας της Laura, Giuseppe Bassi, ήταν δικηγόρος και έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η οικογένεια ήταν αρκετά εύπορη. Ο Τζουζέπε φρόντιζε τα νομικά για σπίτια και κτήματα αρκετών από τους γερουσιαστές της Μπολόνια, έτσι ασχολήθηκε πολύ με την αριστοκρατία αυτής της πόλης. Η μητέρα της  ήταν η Rosa Cesári, για την οποία λίγα πράγματα φαίνεται να είναι γνωστά. Τόσο ο Giuseppe όσο και η Rosa κατάγονταν από το Scandiano, μια πόλη στην επαρχία Reggio Emilia. Ο παππούς της _από τον πατέρα, Giacinto Bassi, είχε ένα κατάστημα χημικών στη Μπολόνια, όπου παρασκευάζονταν και πωλούνταν φάρμακα με φυσικής βάσης _βιολογικά. Όταν ήταν πέντε ετών ξεκίνησε την εκπαίδευσή της υπό την επίβλεψη του ξαδέλφου της πατέρα Lorenzo Stegani. Της δίδασκε μέχρι τα δεκατρία της χρόνια δίνοντάς της μαθήματα λατινικών, γαλλικών και αριθμητικής. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ένα μορφωμένο κορίτσι θα διδάσκονταν γαλλικά και αριθμητική, αλλά είναι πολύ περίεργο ότι διδάχτηκε λατινικά. Αυτή η γλώσσα, απαραίτητη για τους άνδρες που ξεκινούν μια επιστημονική καριέρα και πολλές άλλες σταδιοδρομίες, θα θεωρούνταν άχρηστη ακόμη και για μια πολύ καλά μορφωμένη γυναίκα. Η Stegani έγραψε τον πρόλογο ^[53] της ποιητικής συλλογής που εκδόθηκε προς τιμήν της Λάουρα Μπάσι το 1732, απευθύνοντάς την «Στην πιο μορφωμένη και πολυμαθή νεαρή κυρία Laura M C Bassi».

49 φιλοσοφικές διατριβές !!

Όταν η Λάουρα έφτασε στα δεκατρία της, ο πατέρας της προσέλαβε έναν ιδιωτικό δάσκαλο, τον Gaetano Tacconi  _Γκαετάνο Τακόνι, που ήταν καθηγητής στο Ιατρικό Κολλέγιο, για να την εκπαιδεύσει και έλαβε εξαιρετική διδασκαλία σε ένα μεγάλο εύρος θεμάτων από αυτόν για μια περίοδο επτά ετών. Η διδασκαλία σε προχωρημένο επίπεδο από τον Tacconi, οικογενειακό γιατρό της οικογένειας Bassi, συνεχίστηκε μέχρι τα είκοσί της. Λέγεται ότι σπούδασε ανατομία, φυσική ιστορία, λογική, μεταφυσική, φιλοσοφία, χημεία, υδραυλικά, μηχανική, άλγεβρα, γεωμετρία, αρχαία ελληνικά, λατινικά, γαλλικά και ιταλικά. Καθώς ο Tacconi συνειδητοποίησε τις αξιοσημείωτες πνευματικές ικανότητες της Bassi, την μύησε σε προηγμένα επιστημονικά θέματα, συμπεριλαμβανομένης της οπτικής του Isaac Newton που μπορούσε να διαβάσει στα λατινικά και εντυπωσιάστηκε πολύ με τις ικανότητες της μαθήτριας του και μέσω αυτού άρχισε να αποκτά φήμη στον κύκλο των λογίων της Μπολόνια. Αρκετοί από τους μελετητές που ήταν μέλη της Ακαδημίας Επιστημών εκεί προσκλήθηκαν στο σπίτι της  από τον Tacconi, ο ίδιος μέλος της Ακαδημίας, και αυτή άρχισε _από την αρχή διαφωνίες μαζί τους για φιλοσοφικά θέματα. Όλοι εντυπωσιάστηκαν από τις δεξιότητές της στη συζήτηση και επίσης από την ευκολία με την οποία αφομοίωσε τη γνώση. Ένας από αυτούς τους λόγιους άντρες ήταν ο Prospero Lambertini. Είχε γεννηθεί στη Μπολόνια και είχε ανακηρυχθεί διδάκτωρ θεολογίας και νομικής από το Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Αναβαθμίστηκες σε καρδινάλιος το 1728, και το 1731 επέστρεψε στη Μπολόνια όπου αναδείχθηκε σε αρχιεπίσκοπο από τον Πάπα Κλήμη ΧΙΙ. Ο Lambertini έγινε προστάτης της Bassi (λέγεται πως υπήρξε και ερωμένη του) και, για να επιδείξει τον προστατευτισμό του, διοργάνωσε μια συζήτηση μεταξύ αυτής και τεσσάρων καθηγητών από τη Μπολόνια το 1732. Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε στο μεγάλο Palazzo Pubblico στη Μπολόνια και η Bassi _με απίστευτη ευκολία υπερασπίστηκε σαράντα εννέα φιλοσοφικές διατριβές. Η Monique Frize γράφει ^[34]: Οι διατριβές του δέκατου όγδοου αιώνα δεν ήταν κομμάτια πρωτότυπης έρευνας όπως είναι τώρα, αλλά απαντήσεις και συζήτηση για ένα σύνολο ερωτήσεων που ετοίμαζε ο υποψήφιος εκ των προτέρων. Ο υποψήφιος αρχικά παρήγαγε γραπτές απαντήσεις στα λατινικά στις ερωτήσεις των καθηγητών, οι οποίες στη συνέχεια διαβάστηκαν από μια επιτροπή και τελικά υπερασπίστηκαν προφορικά. Η συγκεκριμένη εξέταση ήταν αρκετά ασυνήθιστη. Οι φοιτητές υπερασπίζονταν κανονικά τη διατριβή τους στο πανεπιστήμιο παρουσία του διδακτικού προσωπικού, σίγουρα όχι με την παρουσία ενός τόσο μεγάλου και καταξιωμένου κοινού όπως συνέβαινε σήμερα. Η μοναδικότητα αυτής της εκδήλωσης εξηγείται από το γεγονός ότι ο υποψήφιος δεν ήταν ένας νεαρός, όπως θα περιμέναμε, αλλά μια νεαρή όμορφη γυναίκα, η 20χρονη Laura Bassi. ... Λόγω του φύλου της, η Λόρα έπρεπε να εμφανιστεί με πολύ δημόσιο προφιλ να αναγνωριστούν οι ικανότητες και οι γνώσεις της.

Στην πραγματικότητα εκείνη τη στιγμή η Bassi άρχισε να απομακρύνεται από τις συμβουλές του Tacconi. Ήθελε αρχικά να επικεντρωθεί σε διατριβές που αφορούσαν την ηθική, αλλά υποστηριζόμενη από τον Lambertini επικεντρώθηκε σε διατριβές που σχετίζονταν με τη φυσική. Στην πραγματικότητα δεκαοκτώ αφορούσαν απευθείας τη φυσική, τις ιδέες του Αριστοτέλη για την κίνηση, του ισχυρισμού του Descartes (Καρτέσιου) ότι η δύναμη δεν μπορούσε να δράσει σε απόσταση, του Γαλιλαίου και του Torricelli για την κίνηση των ρευστών του Νεύτωνα για το φως και το χρώμα και μερικές ακόμη. Η επιτυχία της οδήγησε στην απονομή διδακτορικού διπλώματος στη φιλοσοφία το 1732 και, μετά από αυτό, ο διορισμός της ως Αναγνώστρια στη Φιλοσοφία της επέτρεψε να γίνει λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Ένα μήνα νωρίτερα, είχε γίνει η πρώτη γυναίκα μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Μπολόνια, όταν δεκαέξι μέλη της Ακαδημίας συμφώνησαν ομόφωνα να γίνει δεκτή αφού είχαν ακούσει _βλ., για παράδειγμα, ^[27]__ ... η παρουσίαση που έκαναν ο Signor Eustachio Manfredi, ο Signor Jacopo Bartolomeo Beccari, ο πατέρας Abundio Collina και άλλοι σχετικά με την άπειρη και απίστευτη πολυμάθεια που έδειξε αυτό το νεαρό κορίτσι, πέρα ​​από το φύλο και την ηλικία της, που υποστηρίζεται από τα πολλά συμπεράσματα που υποστήριξε πολλές φορές για όλη τη φιλοσοφία, με τέτοια ταχύτητα δεν μπορούσες να το πιστέψεις αν δεν την είχες ακούσει.

Ο Jacopo Bartolomeo Beccari, ο καθηγητής φυσικής, και ο Francesco Maria Zanotti, ο καθηγητής φιλοσοφίας και γραμματέας της Ακαδημίας, στάλθηκαν να ενημερώσουν την Bassi ότι είχε εκλεγεί ομόφωνα μέλος της Ακαδημίας και να την ενημερώσουν για την «υψηλή εκτίμηση που είχε η Ακαδημία για την ευφυΐα της». Εκείνη την εποχή, που δεν είχε πλέον τον Tacconi ως δάσκαλο, σπούδασε ανώτερα μαθηματικά και τη φυσική του Νεύτωνα με τον Gabriele Manfredi, τον αδελφό του μαθηματικού Eustachio Manfredi που αναφέρεται στο παραπάνω απόσπασμα. Να σημειώσουμε ότι τα δύο αδέρφια Manfredi «είχαν καλή διάθεση για γυναίκες με ακαδημαϊκό πνεύμα», καθώς οι δύο αδερφές τους Teresa Manfredi (1679-1767) και Maddelena Manfredi (1673-1744) είχαν σπουδάσει αστρονομία, μαθηματικά και λατινικά και όπως η Bassi και συμμετείχαν σε συζητήσεις με ακαδημαϊκούς στο σπίτι τους. Φαίνεται ότι υπήρξε αρκετή διάσπαση στα μέλη της Ακαδημίας αυτή τη στιγμή με τον Tacconi και κάποιους άλλους να είναι αφοσιωμένοι στην παράδοση της φυσικής φιλοσοφίας από τον Αριστοτέλη έως τον Descartes, ενώ άλλοι να πιστεύουν σταθερά στην προσέγγιση του Newton. Η Μπάσι γινόταν όλο και περισσότερο Νευτώνειος ^[27]__

Διαμορφώνοντας το περιεχόμενο των δημόσιων παρουσιάσεων της, αφού της είχε απονεμηθεί το πτυχίο και ήταν σε καλό δρόμο για να γίνει καθηγήτρια πανεπιστημίου, τα Νευτώνεια μέλη του «Istituto» καθιέρωσαν την ιδιότητά της ως σύγχρονης φυσικής φιλόσοφος.

         Κα Laura Veratti

7-Φεβ-1738 παντρεύτηκε τον Giovanni Giuseppe Veratti, λέκτορα επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, με τον οποίον ήταν εραστές αρκετά χρόνια πριν. Είχε παρουσιάσει έξι διατριβές μεταξύ 1733 και 1735 και εξελέγη στην Ακαδημία, ωστόσο, δεν θεωρούνταν τόσο καλός επιστήμονας όσο η Μπάσι. Για παράδειγμα, ο Giovanni Giacomo Amadei, της εκκλησίας S Maria Maggiore στη Μπολόνια, έγραψε ^[39]: Αυτός ο γάμος δεν γεμίζει με ικανοποίηση τους πολίτες, που δεν μάσησαν τα λόγια τους, όχι μόνο λόγω του γαμπρού, που είναι μισογύνης, αλλά περισσότερο λόγω της νύφης, που θα τα κατάφερνε καλύτερα αν παρέμενε παρθένα σε οποιαδήποτε υποχώρηση.
Η Marta Cavazza γράφει ^[9]_ Σε αντίθεση με άλλες λόγιες γυναίκες της εποχής της, η Λάουρα δεν όφειλε στον σύζυγό της, ο οποίος είχε πτυχίο ιατρικής, τη φιλοσοφική και επιστημονική της μόρφωση ή ακόμη και την καριέρα της. Αντίθετα, όταν παντρεύτηκαν, οι γνώσεις της στα μαθηματικά ήταν πολύ μεγαλύτερες και πολύ πιο σύγχρονες από τις δικές του, αφού τις είχε αποκτήσει από τη σχολή του Gabriele Manfredi, ενός από τους Ιταλούς πρωτοπόρους του απειροστικού λογισμού. ... Οι γνώσεις της για τη λογοτεχνική κουλτούρα, δλδ ελληνικά,  λατινικά και γαλλικά, εκτός _φυσικά από τα ιταλικά, ήταν επίσης μεγαλύτερες από τις δικές του και συνέθεσε περιστασιακά πολύτιμους στίχους με τον αρκαδικό τρόπο. Έτσι, όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για μια σχέση μεταξύ ισότιμων συντρόφων, όσον αφορά την οικογενειακή ζωή και την επιστημονική συνεργασία, υπήρχαν στη ζωή του ζεύγους Bassi-Veratti. Αυτό δεν ήταν μόνο ασυνήθιστο αλλά σχεδόν αδιανόητο στο κοινωνικό, νομικό και πολιτιστικό πλαίσιο του 18^ου αιώνα, πολύ λιγότερο στο Ποντιφικό Κράτος.

Παρά το γεγονός ότι έγινε Laura Veratti σε αυτό το στάδιο, έμεινε γνωστή με το όνομα Bassi και θα συνεχίσουμε να το χρησιμοποιούμε. Ο γάμος θεωρήθηκε λανθασμένος από πολλούς στη Μπολόνια που ένιωσαν ότι, στο ίδιο πνεύμα που οι υπότροφοι στα κολέγια του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ δεν μπορούσαν να παντρευτούν και να συνεχίσουν να έχουν τις υποτροφίες τους, η Bassi δεν έπρεπε να παντρευτεί και να συνεχίσει να κατέχει θέση. Στην πραγματικότητα, η θέση της δεν ήταν το μόνο που φαινόταν, γιατί της επέτρεπε να δίνει διαλέξεις μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, όταν η διάλεξη ήταν ανοιχτή στο κοινό, όταν όλοι, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, μπορούσαν να παρευρεθούν. Δεν της είχαν επιτραπεί να δώσει διαλέξεις σε κανονικά μαθήματα στο πανεπιστήμιο όπου οι φοιτητές θα ήταν όλοι άνδρες. Στην πραγματικότητα, ο γάμος βελτίωσε αυτή τη δύσκολη κατάσταση, γιατί η Bassi είχε πλέον τη δυνατότητα να κάνει διαλέξεις στο σπίτι της. Γάμος σκοπιμότητας λοιπόν, αλλά και επίσης σαρκικής απόλαυσης, όπως σημειώνουν έγκριτοι αναλυτές «με τον μισογύνη να κρατάει μαστίγιο και καρότο»

12 Παιδιά

Το 1739 ζήτησε από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια να αυξήσει τα διδακτικά της καθήκοντα αλλά, παρά την υποστήριξη από τον Lambertini και τον Flamino Scarselli, ο γραμματέας στην παπική αυλή, το μόνο που της χορήγησε ήταν κάποια χρήματα για εξοπλισμό για τη διεξαγωγή πειραμάτων φυσικής στο σπίτι της. Για αρκετά χρόνια μετά τον γάμο της, η Bassi έπρεπε να μοιράζει τον χρόνο της μεταξύ των ακαδημαϊκών σπουδών και της φροντίδας των _πολλών μικρών παιδιών της. Μερικές πηγές αναφέρουν ότι είχαν δώδεκα, αλλά φαίνεται πιο πιθανό ότι ο πραγματικός αριθμός ήταν εννέα. Όσα παιδιά κι αν είχαν, μόνο πέντε ενηλικιώθηκαν. Από αυτούς ήταν τέσσερις γιοι _Ciro, Paolo, Giovanni Francesco και Giacomo. Ο Πάολο (1753-1831) έγινε γιατρός και πειραματικός φυσικός ενώ ο Τζιάκομο (1749-1818) και ο Τζιοβάνι Φραντσέσκο (1738-1800) έγιναν «κανόνες» _μια διεθνής κοινότητα κανόνων τακτικής, που περιλαμβάνει ιερείς και λαϊκούς αδελφούς, στην Καθολική Εκκλησία. Λίγα είναι γνωστά για την καριέρα του Ciro (1744-1827). Η μοναδική τους επιζήσασα κόρη, Κατερίνα (1750-1768), έγινε μοναχή αλλά πέθανε σε ηλικία δεκαοκτώ ετών. Τρία κορίτσια με το όνομα Κατερίνα είχαν γεννηθεί το 1739, το 1742 και το 1745 αλλά είχαν πεθάνει στη γέννησή τους. Το μόνο αγόρι που πέθανε ως μωρό ήταν ο Φλαμίνιο που γεννήθηκε και πέθανε το 1751.
Το 1740, ο καρδινάλιος Lambertini εξελέγη για να διαδεχθεί τον Πάπα Κλήμη XII και έγινε ο Πάπας Βενέδικτος XIV. Αυτό σήμαινε ότι η Bassi είχε πολύ λιγότερη πρόσβαση στον προστάτη της, αλλά παρόλα αυτά μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί του μέσω τρίτων. Ωστόσο, η ύπαρξη ενός πάπα που ήταν σθεναρός υποστηρικτής της επιστήμης και της ευρυμάθειας οδήγησε σε σημαντικές εξελίξεις στη χώρα. Μία από τις ιδέες του Πάπα Βενέδικτου XIV για τη βελτίωση του επιπέδου της επιστημονικής έρευνας ήταν η δημιουργία μιας κοινωνίας που ονομαζόταν Benedettini _Βενεδικτίνοι. Ο Πάπας επέλεξε 24 επιστήμονες για να σχηματίσουν τους Βενεδικτίνους και όρισε ότι έπρεπε να του υποβάλλουν ένα έγγραφο το χρόνο. Η Bassi Μπάσι προσπάθησε να πείσει τον πάπα να την ορίσει ως την 25^η Benedettin(a). Αυτή ήταν μια δύσκολη απόφαση, καθώς κάποιοι από τους είκοσι τέσσερις που είχαν ήδη διοριστεί ήταν αντίθετοι με την ένταξη της Bassi στην επίλεκτη ομάδα, ενώ άλλοι την υποστήριξαν. Στο τέλος ο Βενέδικτος 14^ος προχώρησε σε μια συμβιβαστική λύση ορίζοντας την Bassi ως την 25^η, αλλά χωρίς να της δώσει τα ίδια δικαιώματα ψήφου με τους άλλους.

Η υψηλή εκτίμηση στην οποία είχε η Bassi κατά τη διάρκεια της ζωής της είναι πολύ εμφανής από τα γραπτά όσων τη γνώριζαν. Ας δώσουμε ένα απόσπασμα για να το καταδείξουμε αυτό. Ο Βολταίρος της  έγραψε το 1744 (βλ., για παράδειγμα, ^[26]__ Τιμώμενη Κυρία: Θα ήθελα να επισκεφτώ τη Μπολόνια για να πω στους συμπολίτες μου ότι έχω δει τη Signora Bassi, αλλά, στερημένος αυτής της τιμής, πιστεύω ότι μπορώ με δικαιοσύνη να ρίξω στα πόδια σας αυτόν τον φιλοσοφικό φόρο τιμής σεβόμενος τη δόξα του αιώνα και το φύλο της. Καθώς δεν υπάρχει Bassi στο Λονδίνο, θα έπρεπε να μπω πιο ευχάριστα στην Ακαδημία σας της Μπολόνια παρά στην Αγγλική, παρόλο που μπορεί να παρήγαγε έναν Νεύτωνα.

Γύρω στο 1749 άρχισε να δίνει μαθήματα στο σπίτι της. Έγραψε στον Scarselli το 1755 (πχ. ^[26]) __ Έχουν περάσει έξι χρόνια από τότε που άρχισα να δίνω ιδιωτικά μαθήματα φυσικής στο σπίτι μου καθημερινά, για οκτώ μήνες το χρόνο. Αυτά τα υποστηρίζω εγώ, πληρώνω για όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό, εκτός από αυτόν που είχε φτιάξει ο σύζυγός μου όταν έδινε διάλεξη φιλοσοφίας. Τα μαθήματα έχουν συγκεντρώσει τέτοια δυναμική που πλέον τα παρακολουθούν άτομα με σημαντική εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων αλλοδαπών και λιγότεροι νέοι.

Η βασική συνεισφορά της Bassi έγινε στη φυσική, αν και έγραψε εργασίες για μια σειρά από άλλα επιστημονικά θέματα, συμπεριλαμβανομένων δύο μαθηματικών εργασιών. Αυτή ήταν μια εποχή που η φυσική ήταν ακόμα διχασμένη μεταξύ των απόψεων του Descartes και εκείνων του Newton. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η Bassi ήταν ένθερμη υποστηρικτής του Newton και οι διαλέξεις της είχαν σχεδιαστεί για να μυήσουν τους μαθητές της στη Νευτώνεια φυσική. Από τις 28 εργασίες της στην Ακαδημία Επιστημών της Μπολόνια στη Μπολόνια, οι δεκατρείς αφορούν τη φυσική, έντεκα για την υδραυλική, δύο είναι για τα μαθηματικά, μία για τη μηχανική, μία για την τεχνολογία και μία για τη χημεία. Αυτό είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα, αν και θα έπρεπε να πει κανείς ότι περιέχουν λίγα που είναι πρωτότυπα. Σύμφωνα με τους όρους των Benedettini, υπέβαλλε μια εργασία κάθε χρόνο, με τις τρεις πρώτες να είναι: __Σχετικά με τη συμπίεση του αέρα (1746) __Στις φυσαλίδες που παρατηρούνται σε ελεύθερα ρέοντα υγρά (1747) και __Περί φυσαλίδων αέρα που διαφεύγουν από υγρά (1748). Αν και πολλές από τις εργασίες της παραμένουν σε χειρόγραφο, χωρίς να έχουν δημοσιευθεί ποτέ, μία από αυτές σχετικά με τη μηχανική De problemate quodam mechanico Ⓣ και μία για την υδραυλική De problemate quodam hydrometrico Ⓣ δημοσιεύτηκαν στα Σχόλια του Ινστιτούτου της Μπολόνια το 1757. Η G B Logan _ βλ. American Historical Review 1994 _ 99:785-812. γράφει για αυτά ^[39]. Για το πρόβλημα της μηχανικής γράφει: Σε αυτό το άρθρο, η Bassi χρησιμοποίησε διαφορικό λογισμό για να προσδιορίσει την κίνηση του κέντρου μάζας δύο ή περισσότερων σωμάτων που κινούνται κατά μήκος οποιωνδήποτε καμπύλων μονοπατιών σε ένα επίπεδο. Αν η κίνηση των δύο σωμάτων ήταν ευθύγραμμη και όχι καμπυλόγραμμη, έρχεται αντιμέτωπη με την περίπτωση που δηλώνει ο Νεύτων στο «Principia Mathematica» του... Αυτό το έργο της Bassi σηματοδοτεί την αρχή μιας τάσης στις διατριβές σχετικά με την κλασική μηχανική που δίνονται στην Ακαδημία.

Σχετικά με το πρόβλημα της υδρομετρίας,  γράφηκε: Ένας τεχνικός, γνωρίζοντας τις διαστάσεις και τις θέσεις δύο ή περισσότερων ανοιγμάτων σε ένα κανάλι, θα μπορούσε να υπολογίσει τη θέση και το μέγεθος ενός άλλου ανοίγματος παρόμοιου σχήματος κάτω από το νερό, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο που καθιέρωσαν οι Guglielmini και Zedrini, οι οποίοι υπολόγισαν τη μέση ταχύτητα και ποσότητα νερού που διέρχεται από αυτές τις τρύπες. Ωστόσο, αυτή η μέθοδος, η οποία οδήγησε σε μια εξίσωση με δύο άγνωστουw, απαιτούσε κάποια απλοποίηση. Αυτή η απλοποίηση δόθηκε από την Bassi όταν μείωσε την εξίσωση σε έναν άγνωστο |Χ|με την αναλυτική μέθοδο.

Περιέργως, το κύριο θέμα στο οποίο η Bassi ανέλαβε πειραματική εργασία ήταν ο ηλεκτρισμός, ωστόσο δεν έγραψε ποτέ κάτι για το θέμα. Σε ένα καλά εξοπλισμένο εργαστήριο στο σπίτι της, συνεργάστηκε με τον σύζυγό της σε ιατρικές χρήσεις του ηλεκτρισμού. Η Monique Frize γράφει ^[34]: Αρκετοί διάσημοι άνδρες επισκέφτηκαν το εργαστήριο που ίδρυσε το ζεύγος Bassi-Veratti στο σπίτι τους. Μερικοί επισκέπτες ήθελαν να δουν πειράματα που έγιναν από τη Laura ή τον Giuseppe, άλλες φορές έκαναν πειράματα με το ζευγάρι σε ενδιαφέροντα προβλήματα της ημέρας. Η Λόρα συζήτησε με άνδρες για πολλές από τις ιδέες που είχαν πρωταρχικό ενδιαφέρον στην εποχή της, ειδικά εκείνες που αφορούσαν τις θεωρίες του ηλεκτρισμού, των αερίων και του νερού. Ο Giuseppe μελέτησε την πιθανή θεραπευτική επίδραση του ηλεκτρισμού στα ζώα και στο ανθρώπινο σώμα

Η μεγαλύτερη τιμή που δόθηκε στην Bassi ήταν το 1776 όταν διορίστηκε στην Έδρα της Πειραματικής Φυσικής στη Μπολόνια. Δεν το κατάφερε εύκολα, αλλά μόνο μετά από μια μακρά συζήτηση συμφώνησε το Πανεπιστήμιο να την διορίσει. Αυτό είχε πράγματι ως συνέπεια ο σύζυγος της να γίνει πλέον επίσημα βοηθός της. Η Μπάσι έγινε η πρώτη γυναίκα που διορίστηκε σε έδρα φυσικής σε οποιοδήποτε πανεπιστήμιο στον κόσμο. Ήταν ένα κατάλληλο σημείο κορυφής για την καριέρα της, αλλά δυστυχώς δεν έζησε πολύ για να απολαύσει τη θέση γιατί πέθανε λίγο περισσότερο από ένα χρόνο αργότερα. Ο σύζυγός της διορίστηκε στην Έδρα Πειραματικής Φυσικής στη Μπολόνια μετά τον θάνατο της.

           Τίτλοι τέλους

Ο θάνατος της Bassi ήταν αιφνίδιος και περιγράφηκε τότε ως «προσβολή στο στήθος» που μπορεί να υποδηλώνει καρδιακή προσβολή, αλλά είναι πιθανές και άλλες αιτίες. Ασημένιες δάφνες τοποθετήθηκαν στο κεφάλι της για την κηδεία της και, συνοδευόμενη από τα μέλη της Benedettina, η σορός της μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Corpus Domini όπου και ετάφη.

Η Paula Findlen γράφει ^[28]: Ο θάνατος της Bassi, όπως και τόσες πολλές πτυχές της ζωής της, δεν πέρασε απαρατήρητος. Εκτός από τα πολυάριθμα εγκώμια που δόθηκαν προς τιμήν της από μέλη της λόγιας κοινότητας, στη Μπολόνια και αλλού, γραπτές ανακοινώσεις για τα επιτεύγματά της εμφανίστηκαν στα περιοδικά που εξυπηρετούν τη Δημοκρατία των Γραμμάτων. Στη Μπολόνια, το Ινστιτούτο δημιούργησε μια επιτροπή για να κρίνει έναν διαγωνισμό για ένα μνημείο για το πιο διάσημο γυναικείο μέλος του. Μέχρι το 1781, οι συζητήσεις ολοκληρώθηκαν, οι εργασίες για ένα μαρμάρινο άγαλμα αποφασίστηκε και η Bassi τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση του Ναυτικού χώρου στο Ινστιτούτο, μαζί με πολλά από τα αγαπημένα της μοντέλα πλοίων. Κατά τη διάρκεια της ζωής της, υπενθύμιζε συνεχώς στους συναδέλφους της ότι δεν ήταν απλώς μια φυσιογνωμία, αλλά μια ασκούμενη πειραματική φιλόσοφος που ήθελε να διδάξει αλλά και να κάνει έρευνα. Είχε αγωνιστεί πολύ και σκληρά για να επεκτείνει τον ρόλο της πέρα ​​από τις τελετουργικές λειτουργίες της, κερδίζοντας σεβασμό, θαυμασμό και, το πιο σημαντικό,  υποστήριξη πολλών συγχρόνων της _και όχι μόνο. Ο θάνατος την υποβίβασε για άλλη μια φορά σε τελετουργική θέση. Σε μάρμαρο, τοποθετημένη ψηλά πάνω από τις πόρτες από τις οποίες περνούσαν τα μέλη του Ινστιτούτου, ανέκτησε τον ρόλο της ως επιστημονικής μούσας. Χαμογελώντας ευγενικά στους πρώην συναδέλφους και θαμμένη φορώντας το ασημένιο στεφάνι της δάφνης, η Bassi μπήκε ξανά στο βασίλειο της μυθολογίας από το οποίο είχε αναδυθεί.

Ας τελειώσουμε παραθέτοντας από τον Alberto Elena ^[26] ... ήταν μια προσωπικότητα με τη μεγαλύτερη σημασία στην πνευματικά ακμάζουσα Μπολόνια του 18^ου αιώνα και μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες στον εγκλιματισμό της νευτώνειας φυσικής φιλοσοφίας στα ιταλικά κράτη. Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ίδια η πόλη τόνισε τη φήμη της για να προωθήσει τη δόξα της, τα λίγα που γνωρίζουμε για τις φυσικές της έρευνες και τη νευτώνεια δέσμευσή της είναι αρκετά για να καταστήσουν σαφές ότι της αξίζει μια θέση στην ιστορία της επιστήμης.

·       Αναφορές
·       Παραπομπές