Οβελίας “λουκούμι” ή “καρκάτσι”; _απλά κόλπα!

Οβελίας _ο πατροπαράδοτος, σύμφωνα με το λεξικό του Τριανταφυλλίδη είναι “αρνί ψημένο στη σούβλα_  πασχαλινός” ~λόγ \ αρχ. ὀβελίας `ψωμί ψημένο στη σούβλα΄ από παρανόηση της σημασίας του αρχαίου. ὀβελός _σούβλα για ψήσιμο κρέατος” (δες και στο οβελίσκος). Οι μεταλλικές σούβλες (Οβελοί) για ένα διάστημα αποτελούσαν νομισματική μονάδα. Με την ανακάλυψη του νομίσματος η λέξη μετασχηματισμένη σαν οβολός, σήμαινε την μικρότερη νομισματική μονάδα: Έξι οβολοί αντιστοιχούσαν σε μια δραχμή, γιατί μέχρι τόσους μπορούσε να αδράξει κάποιος στο χέρι του.

Σημασιολογικά, επειδή το έθιμο του ψησίματος είναι πανάρχαιο ανά τον κόσμο, βρίσκουμε τις ρίζες του στην Ιλιάδα (όπου ο Πάτροκλος ψήνει ταυτόχρονα χοιρινό, αρνίσιο και κατσικίσιο κρέας περασμένο σε σούβλα, μπορούμε να ανιχνεύσουμε μαγειρικούς τρόπους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα) στην Οδύσσεια του Ομήρου και επίσης στο βιβλίο της Εξόδου της Παλαιάς Διαθήκης: σύμφωνα με αυτό, η 10^η και τελευταία πληγή που επεφύλαξε ο Θεός στους Αιγύπτιους, προκειμένου να πειστεί ο Φαραώ να επιτρέψει την έξοδο των Εβραίων, ήταν η θανάτωση όλων των πρωτότοκων γιων των Αιγυπτίων, αλλά και των πρωτότοκων ζώων τους από “Άγγελο Κυρίου”. Προκειμένου οι εβραϊκές οικογένειες να μην είχαν την ίδια τύχη, καθεμία από αυτές θα έπρεπε να θυσιάσει ένα νεαρό αρνάκι ή κατσικάκι, για να ευλογηθεί από τον Θεό όλο το κοπάδι _μάλιστα το ζώο θα έπρεπε να είναι αρσενικό και αρτιμελές και δεν έπρεπε να σπάσει κανένα κόκαλο, ενώ με το αίμα του θα έβαφαν τις πόρτες των σπιτιών, ώστε να αναγνωρίζει ο Άγγελος τα εβραϊκά σπίτια και να αποφύγουν τη μοίρα των Αιγυπτίων. Κοκάλινες παλαιολιθικές σούβλες κατασκευασμένες από κόκκαλο Μαμούθ έχουν βρεθεί στο Mezhirich της Ουκρανίας και οι αρχαιολόγοι υποθέτουν πως χρησιμοποιούνταν για το ψήσιμο κρέατος, ενώ σούβλες, διαφόρων υλικών έχουν βρεθεί στην Κρήτη, ήδη από τη μινωική εποχή. Το πιο διάσημο όμως εύρημα αποτελεί μια μικρή πήλινη βάση αποτελούμενη από δυο τμήματα, πάνω στην οποία στέκονταν μικρές σούβλες, από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης (τους πήλινους αυτούς κρατευτές μπορούμε σήμερα να τους δούμε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Λιανίσαν
και τα πέρασαν στις σούβλες

Ο άνθρωπος από κάποια στιγμή και μετά άρχισε να ψήνει το κρέας προτού _κυριολεκτικά, το καταβροχθίσει. Αυτό θεωρείται από τους σημερινούς ανθρωπολόγους ως ένα από τα σημαντικότερα βήματα που έκανε και ξεχώρισε από τα υπόλοιπα θηλαστικά επάνω στη Γη.
Αυτό θεωρείται από τους σημερινούς ανθρωπολόγους ως ένα από τα σημαντικότερα βήματα που έκανε και ξεχώρισε από τα υπόλοιπα θηλαστικά επάνω στη Γη. Υπάρχει η άποψη ότι τα πρώτα κομμάτια κρέας τα έριχναν απλά επάνω στη φωτιά και αυτά βέβαια έβγαιναν ξεροψημένα αλλά κατάμαυρα. Μερικά κομμάτια όμως, που βρέθηκαν λίγο πιο μακριά, ίσως να υπέδειξαν με το πιο ήπιο ψήσιμό τους έναν καλύτερο τρόπο μεταχείρισης του κρέατος. Όπως αναφέρει ο Andrew Dalby στο βιβλίο του “Σειρήνεια Δείπνα”, “οι μικρές και ευρέως διασκορπισμένες κοινότητες που ζούσαν στην Ελλάδα χιλιάδες χρόνια πΧ. άφησαν πίσω τους υπολείμματα οστών ζώων ως απόδειξη του γεγονότος ότι (από τότε) έτρωγαν κρέας”.

Και αφού τα λιάνισ᾽ εύμορφα, τα πέρασε στες σούβλες,
και ωστόσο φωτιάν άναφτεν ο Πάτροκλος μεγάλην
και όταν εκάηκε η φωτιά και όλη εμαράνθ᾽ η φλόγα
αφού τ᾽ ανθράκια έστρωσεν άνω στους ψήστες βάζει
τες σούβλες και στα κρέατα το άγιο ρίχνει αλάτι.
Και αφού εψηθήκαν τα ᾽συρεν επάνω στες σανίδες
                                               _Ι, 210-215 μετ. Ι. Πολυλάς

Αφού έγινε κτήμα του ανθρώπου ότι είναι καλύτερα να ψήνεται το κρέας, περνώντας κομμάτια σε ένα κλαδί που θα περιστρέφεται πάνω από τη φωτιά δεν απαίτησε χρόνο για να πραγματοποιηθεί. Η σούβλα θεωρείται ένας από τους αρχέγονους τρόπους ψησίματος, κυριολεκτικά ένα μπάρμπεκιου της εποχής (σσ. η λέξη «μπάρμπεκιου» υπονοεί το αργό ψήσιμο κρέατος πάνω από αναμμένα κάρβουνα και προέρχεται από τη λέξη barbacoa, που σημαίνει στη διάλεκτο των Δυτικών Ινδιών ακριβώς αυτό). Στην Οδύσσεια μάλιστα (γ, στίχοι 461-472) αναφέρεται ότι “λιανίσαν τ’ άλλα και τα πέρασαν στις σούβλες και τα ψήναν / τις ακρομύτικες στα χέρια τους αναβαστώντας σούβλες”. Σήμερα έχουμε φθάσει να έχουμε στα χέρια μας και μαθηματικούς τύπους για την απόσταση του κρέατος από τη φωτιά!

Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως η θυσία του αρνιού γινόταν στα πλαίσια ποιμενικής γιορτής, ώστε ο θεός των ποιμνίων, δηλαδή της γονιμότητας, να πάρει το μερίδιό του και να εξασφαλιστεί η γονιμότητα του κοπαδιού. Το έθιμο _μεταλλασσόμενο στο πέρασμα του χρόνου και _σε ότι αφορά στην Ελλάδα, το ψήσιμο του οβελία (του αρνιού στη σούβλα) προέρχεται από την ηπειρωτική Ελλάδα και τους βοσκούς της, που γιόρταζαν το Πάσχα στην ύπαιθρο (σε χειμαδιά, οπότε δεν είχαν χτιστούς φούρνους για να ψήσουν).
Η πόλη της Λαμίας πχ. είναι ακόμη γεμάτη με «οβελιστήρια», ηλικίας 50-60-70 χρόνων, ενώ ο όρος έχει γίνει viral και στο κλεινόν άστυ, επίσης η Θεσσαλονίκη έχει τη «δική της ιστορία»

Από την πλευρά «επώνυμοι κι ανώνυμοι και γενικώς ”σεφ”» προτείνουν τα δικά τους, από σεφταλιές και κατσικάκια με κρούστα μυρωδικών, μέχρι συνταγές με κοτόπουλο …είναι λένε στην κατηγορία που τρώνε όλοι και σίγουρά δεν πρέπει να λείπει από τις πασχαλινές σου συνταγές και το τραπέζι σου!
Υπάρχει πάντα και το χοιρινό (μπούτι συνήθως που σε αρκετές περιοχές της χώρας μας αντικαθιστά τον οβελία)

Ο παλιός είναι αλλιώς …
και ο νέος είν΄ωραίος

Το καρκάτσι _εκτός από ένα ασήμαντο χωριό Каркаци στην πρώην Σοβιετική Ένωση νυν “Δημοκρατία του Νταγκεστάν” = Χώρα των Βουνών ομοσπονδιακό υποκείμενο της καπιταλιστικής Ρωσίας με πληθυσμό 70 άτομα, είναι το γενικά κατάμαυρο, ξεροψημένο σαν κάρβουνο.

Περί ορέξεως κολυμπηθρόξυλο λέει ο λαός μας, πάντως μαλακό και τρυφερό πρέπει να είναι πάντα το ψητό κρέας, ει δυνατόν να λιώνει στο στόμα: θα μου πεις _προβατίνα να λιώνει στο στόμα δε γίνεται …

Γίνεται λέμε, αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, εμπειρία έχουμε πολλή _ ο παλιός είναι αλλιώς …, θα σεβαστούμε και τις όποιες προτάσεις _ ο νέος είν΄ωραίος, πάμε λοιπόν

·       Απορρίπτουμε μετά βδελυγμίας ειδικές παρεμβάσεις, που κάποιοι όψιμοι ονομάζουν “κόλπα ζόρικα που κάνουν στις Ινδίες”! με τρικ του είδους …τρία "μαγικά" συστατικά κάνουν όλη τη δουλειά και το κρέας έξτρα τρυφερό ζάχαρη, ακτινίδιο και τριαντάφυλλο!!

·       Ό,τι πιο σκληρό ή φτηνό στο κρέας, μπορεί να είναι παράλληλα εξαιρετικά νόστιμο, αν κανείς το ψήσει σωστά. Τα ταπεινά κομμάτια κάνουν τα πιο νόστιμα φαγητά στα χέρια των άξιων γιαγιάδων και παππούδων μας, ενώ τα φιλέτα _που δεν τα περιφρονούμε είναι κυρίως για όσους δεν ξέρουν να μαγειρέψουν ή να φάνε.

·       Το τέλειο ψήσιμο επιτυγχάνεται σε μια ολόκληρη περιοχή γύρω από τη φωτιά, σε απόσταση που μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια

·       Το αργό παρατεταμένο ψήσιμο είναι η κλασική μέθοδος για να σπάσουν οι πρωτεΐνες του κολλαγόνου, να μετατραπούν σε ζελατίνη και να «χυλώσουν» την όποια παραλλαγή, επιτρέποντας στο κρέας να μαλακώσει και να νοστιμίσει, μένοντας παράλληλα ζουμερό.

·       Στη σούβλα (ή στο φούρνο) ελάχιστα καρυκεύματα (αλατοπίπερο, σκόρδο, ρίγανη, λίγη μουστάρδα), μια και το ίδιο το κρέας είναι τόσο νόστιμο στη φυσική του γεύση που δεν χρειάζεται γευστικά φρου-φρου και υπερβολικά πρόσθετα (κάποιος προτείνει μέχρι και την αμερικάνικη πατέντα της μαρμελάδας).

·       Λάδωμα κατά το ψήσιμο με ρέγουλα, με πινέλο ή την παραδοσιακή λεμονόκουπα, αλλά ποτέ λεμόνι _ειδικά στην αρχή του ψησίματος γιατί σφίγγει το κρέας (παραδοσιακά όμως το αρνί ή κατσίκι κρατάει ένα ανάμεσα στο δόντια του) Σήμερα έχουμε φθάσει να έχουμε στα χέρια μας και μαθηματικούς τύπους για την απόσταση του κρέατος από τη φωτιά!

·       Ένα θερμόμετρο _καρφάκι δε μας χαλάει: 68 ^οC σημαίνει “σχεδόν έτοιμο” 75^οC …βάλτο στο τραπέζι!

Το “γλυκό σημείο”

Οι Αγγλοσάξονες χρησιμοποιούν έναν ειδικό όρο, το sweet spot, για να δώσουν έμφαση στο ότι μια εστία θερμότητας, όπως είναι τα αναμμένα κάρβουνα, δημιουργεί λίγο έξω από αυτήν ολόκληρη περιοχή όπου είναι το ιδανικό σημείο για να ψήσεις. Με τη βοήθεια πάντα των υπέρυθρων ακτίνων, ο Nathan Myhrvold, στο πεντάτομο έργο του «Modernist Cuisine», υπολογίζει ότι η απόσταση του “γλυκού σημείου” από τη φωτιά θα είναι ίση με το 18,5% !! του πλάτους (ή της διαμέτρου, αν είναι κυκλική) της σχάρας. Αυτό κατ’ επέκταση ισχύει και για τη σούβλα. Και βέβαια όσο μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια που καταλαμβάνει η φωτιά τόσο μεγαλύτερη και η επιφάνεια που θα αντιστοιχεί στο «γλυκό σημείο».

Εδώ είναι χρήσιμο να αναφέρουμε και κάποιες σχετικές παρατηρήσεις:

·     Μικρές σχετικά ανυψώσεις από τη φωτιά δεν αλλάζουν αισθητά την ένταση του ψησίματος (όταν ψήνουμε στο “λάκκο”).

·     Αν χρησιμοποιούμε ψησταριά παίζει ρόλο αν τα τοιχώματα είναι αρκετά στιλπνά (ή πυρότουβλο), γιατί τότε η ακτινοβολία αντανακλάται παντού και ένα μέρος της λούζει και το ψητό.

·     Υπάρχει η δυνατότητα να τυλίγουμε (με αλουμινόχαρτο) το σουβλιστό αρνί ολόκληρο ή σε κάποια σημεία του μόνο _προς το τέλος της διαδικασίας. Αυτό δεν γίνεται για να αυξηθεί η θερμοκρασία ψησίματος, αλλά αντίθετα ανακλώντας ένα μέρος της ακτινοβολίας έχουμε μείωση της θερμοκρασίας ψησίματος (για να μην καούν ή στεγνώσουν ευαίσθητα ή ξεροψημένα σημεία)

·     Πάντως το ψήσιμο ενός μικρού σε μέγεθος σφαγίου, όπως είναι το αρνί _ακόμα και η προβατίνα, πολύ περισσότερο το κατσίκι,  έχει το πλεονέκτημα ότι δεν υπάρχουν σε αυτό κομμάτια με διαφορετικές απαιτήσεις (όπως πχ., σε ένα μοσχάρι –που συνηθίζεται στις βόρειες χώρες).

Για τη (χημική) αντίδραση Maillard (Λουί-Καμίλ Μαϊγιάρ _που κλείνει τα 110 χρόνια της) θα μιλήσουμε κάποια άλλη στιγμή, να πούμε μόνο πως το σωστά ψημένο κρέας, ακόμη και το ψωμί, οι τηγανίτες, μπισκότα και αρτοσκευάσματα, ψημένα ζαχαρωτά και πολλά άλλα τρόφιμα ο καβουρδισμένος καφές κλπ οφείλουν όχι μόνο το χάρμα ουρανίσκου αλλά τη δελεαστική μυρωδιά τους σε μια σειρά αντιδράσεων που αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον Γάλλο χημικό Louis-Camille Maillard.
Είναι η “μαγική” αντίδραση μεταξύ αμινοξέων και αναγωγικών σακχάρων που ροδίζει και νοστιμίζει το φαγητό, που την περιέγραψε για πρώτη φορά το 1912 ενώ εργαζόταν σε θέματα βιολογικής σύνθεσης των πρωτεϊνών.

Τα είπαμε σχεδόν όλα …

·         Ετοιμαζόμαστε να ξυπνήσουμε χαράματα αν θέλουμε να φάμε μεσημέρι υπολογίζοντας πως

·        Σε λάκκο θα χρειαστεί παραπάνω χρόνο από ψησταριά ή μπάρμπεκιου

·         Έχουμε παραγγείλει 2-3 μέρες πριν το αρνί για να προλάβει να “στεγνώσει” και το βάζουμε στο ψυγείο

·        Αν ο χασάπης μας είναι γνωστός _όπως ο δικός μου ο Κώστας, του λέμε να μας το κρατήσει στο δικό του.

·         Παίρνουμε το χρόνο μας: προσωπικά σε λιγότερο από ένα μισάωρο σπατσάρω –αλλά μην το πάρετε μετρητοίς, αν θέλετε να κοιμηθείτε και λίγο _

·        Μπορείτε να κάνετε και το πρωί τη διαδικασία, ενώ ετοιμάζεται η θράκα

·         Βάζουμε το αρνί πάνω στον πάγκο της κουζίνας _αν έχουμε αυλή τα πράγματα είναι πιο απλά σε λαδόκολλα και

·        Συγκεντρώνουμε τα υλικά μας για δέσιμο του αρνιού: σύρμα γαλβανιζέ, πένσα κλπ. _κάποιοι χρησιμοποιούν τις “δαγκάνες” “διχάλες” εμείς όχι.

·         Αφαιρούμε τα νεφρά (αν δεν τα κάνουμε κάτι τα πετάμε) αν ψηθούν όλη η γεύση του αρνιού στυφαίνει.

·         Όπως είπαμε ούτε βότανα ούτε φρου_φρου κι αρώματα (αλατοπίπερο _και εσωτερικά, σκόρδο _καρφωμένο σε μπούτια και “χεράκια”, ρίγανη, λίγη μουστάρδα), μια και το ίδιο το κρέας είναι τόσο νόστιμο στη φυσική του γεύση.

·         Το αρνί στη σούβλα δεν είναι γαλοπούλα άρα δε γίνεται γεμιστό.

·         Περνάμε την σούβλα από πίσω, διαμπερώς μέχρι να περάσει το λαιμό και να βγει από το στόμα _του βάζουμε να “δαγκώσει” την παραδοσιακή λεμονόκουπα.

·         “Σταυρώνουμε” (περνώντας μέσα από τον τένοντα)  και δένουμε σφιχτά τα πόδια με διπλό σύρμα και στη συνέχεια…

·         “Ράβουμε” τη σπάλα και τη σπονδυλική στήλη στη σούβλα σε 4-5 σημεία, μέχρι…

·         Πλήρη ισορροπία \ ζύγισμα: κρατώντας τη σούβλα με τη μύτη στο έδαφος στις 30^ο δεν πρέπει να γυρίζει, σε οποιαδήποτε θέση και αν το περιστρέψουμε.

·         Πρέπει να είμαστε σίγουροι πως κατά το ψήσιμο δε θα “γυρίσει” (κρεμάσει) το αρνί στη σούβλα (δηλ να σταματήσει να περιστρέφεται, ενώ η σούβλα γυρίζει) οπότε θα διαλύσει και θα είναι καταστροφή χωρίς γιατρειά.

·         Δένουμε σφίγγοντας τον λαιμό με 2-3 (διπλά) σύρματα.

·         Στερεώνουμε τη μπόλια _απαραίτητη για τη σωστή υγρασία ψησίματος (αν έχει ξεκολλήσει βάζουμε οδοντογλυφίδες, ψεκάζοντας νερό) –τέλος

·         Ράβουμε την κοιλιά με σύρμα ή σπάγκο (δεν πρέπει να μας ανοίξει, γιατί θα στεγνώσει κατά το ψήσιμο)

·         Χρησιμοποιείτε μηχανισμό περιστροφής 2 ταχυτήτων …αν θέλετε 100% παράδοση _ψήσιμο γυρίζοντας με το χέρι βρείτε συμμάχους και ...

·         Καλή όρεξη

Θράκα και … ιεροτελεστία

Ανεξάρτητα πρώτης “καύσιμης ύλης” _ έτοιμο κάρβουνο, κληματόβεργες –ότι καλύτερο, ξεροί θάμνοι -σχίνο και πουρνάρι, ξερόκλαδα από δέντρα κλπ. και το πού θα ψήσουμε (στο έδαφος –“λάκκος”, στην μεταλλική ψησταριά, στο μπάρμπεκιου ή όπου), πρέπει να ετοιμαστεί η θράκα,

·       Βάζουμε ξερά προσανάμματα σε στοίβα “ινδιάνικου” κώνου, με ένα-δυο φύλλα εφημερίδας –καλύτερα λαδωμένες από κάτω και ανάβουμε.

·       Αποφεύγοντας απολύτως τα τρισάθλια παραφινέλαια κλπ. πετρελαιοειδή “βοηθήματα”, …

·       Στρώνουμε σε επαφή τα κλαδιά, τα κάρβουνα ή μείγμα αμφότερων και ...αναμονή,

·       Έχοντας κοντά μας _ “για το φόνο των Ιουδαίων”, νερό

·       Προσέχοντας –επειδή φουντώνουν και η φλόγα μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτη, ειδικά αν έχουμε διαλέξει σκιά (πχ.) πεύκων,

o   βάζοντας –στη διαπασών ή όχι (αναλόγως περιοχής και γειτόνων) τον “Χαραλάμπη” το ”παπάκι πάει στην ποταμιά”, την ”λουλουδιασμένη ιτιά” κλπ.

·       Συμπληρώνουμε περιμετρικά κάμποσα κλαδιά ή κάρβουνα και συνεχίζουμε, την τροφοδοσία.

·       Δυνατή φλόγα, πυρώσουν τα πρώτα, προσθέτουμε και άλλα.

·       Σταδιακά η φλόγα θα αρχίσει να “πέφτει”, σημάδι ότι η φωτιά –όπως λέμε “χωνεύει”, όλα πλέον δείχνουν πυρωμένα και χωρίς φλόγα, το χέρι μας δεν μπορεί να πλησιάζει πιο κοντά από 35-40εκ.

·       Απλώνουμε με φτυαράκι, ή –καλύτερα με σιδερένιο φαράσι, στρώνουμε με την τσιμπίδα μας (μασιά), φροντίζοντας να βρίσκονται βασικά περιμετρικά στην νοητή προβολή του αρνιού και όχι από κάτω

·       Τα γάντια για να μην καούμε, βοηθάνε –ειδήμονες και μη

·       Ξεκινάμε το ψήσιμο έχοντας τη σούβλα ψηλά 45-50εκ και γυρνώντας γρήγορα με το χέρι (το μηχανάκι περιστροφής σε αυτή τη φάση είναι άχρηστο –δεν “προλαβαίνει”) για 15-20λ να μη μας “αρπάξει”

·       Ελέγχουμε κάθε τόσο τη φωτά με ένα σπρέι νερού και ...

·       Όταν θα εμφανιστεί αγουροξυπνημένη η παρέα μας –κάποιοι (δυστυχώς) με άθλια φραπεδιά στο χέρι, προσπαθούμε να κάνουμε “κλίμα” και ό,τι προκύψει

·       Το πιο πιθανό γύρω στις 10.00πμ όλα έχουν ομαλοποιηθεί και …

·       Η ζωή συνεχίζεται με σημαίες και ταμπούρλα

Πάνω στο χώμα το δικό σου λέμε τ’ όνομά μας.
Πάνω στο χώμα το δικό σου σχεδιάζουμε τους κήπους και τις πολιτείες μας.
Πάνω στο χώμα σου Είμαστε. Έχουμε πατρίδα.
Έχω κρατήσει μέσα μου την τουφεκιά σου.

Γυρίζει μέσα μου ο φαρμακερός ήχος του πολυβόλου.
Θυμάμαι την καρδιά σου που άνοιξε κι έρχονται στο μυαλό μου
κάτι εκατόφυλλα τριαντάφυλλα
που μοιάζουνε σαν ομιλία του απείρου προς τον άνθρωπο.

Έτσι μας μίλησε η καρδιά σου.
Κι είδαμε πως ο κόσμος είναι μεγαλύτερος
κι έγινε μεγαλύτερος για να χωρά η αγάπη.

Το πρώτο σου παιχνίδι, Εσύ.
Το πρώτο σου αλογάκι, Εσύ.

Έπαιξες τη φωτιά. Έπαιξες το Χριστό.
Έπαιξες τον Αϊ Γιώργη και το Διγενή.
Έπαιξες τους δείχτες του ρολογιού που κατεβαίνουν απ’ τα μεσάνυχτα.
Έπαιξες τη φωνή της ελπίδας εκεί που δεν υπήρχε φωνή.

Η πλατεία ήταν έρημη. Η πατρίδα είχε φύγει

Ήταν καιρός! Δε βάσταξε η καρδιά σου περισσότερο!
Ν’ ακούς κάτω απ’ τη στέγη σου τ’ ανθρώπινα μπουμπουνητά της Ευρώπης!
Άναψες κάτω απ’ το σακάκι σου το πρώτο κλεφτοφάναρο.

Καρδιά των καρδιών! Σκέφτηκες τον ήλιο και προχώρησες…

Ανέβηκες στο πεζοδρόμιο
κι έπαιξες τον Άνθρωπο!

Ελεγείο πάνω στον τάφο ενός μικρού αγωνιστή, Νικηφόρος Βρεττάκος

Καλό ΠΑΣΧΑ _  θα επανέλθουμε

Χρόνια Πολλά_
Καλή Ανάσταση
από atexnos.gr