Η σφαγή του Ludlow _Λάντλοου

Ήταν 20^ή Απρίλη 1914 _σαν σήμερα, όταν η Εθνοφρουρά των ΗΠΑ στο Κολοράντο ανοίγει πυρ κατά απεργών ανθρακωρύχων στην πόλη Λάντλοου, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 16 εργάτες, ανάμεσά τους και ο ελληνικής καταγωγής συνδικαλιστής Λούης Τίκας  (Ηλίας Σπαντιδάκης από το Ρέθυμνο της Κρήτης) που δολοφονείται άγρια από τον επικεφαλής λοχαγό...

Έμεινε στην ιστορία
του αμερικάνικου εργατικού κινήματος ως
“η σφαγή του Λάντλοου”.

Ήταν Δευτέρα Λαμπρής και οι περισσότεροι κοιμούνταν αφού την προηγούμενη γιόρταζαν το (ορθόδοξο) Πάσχα. Οι πιστολάδες της εταιρίας απαίτησαν από τον Λούη Τίκα να τους παραδώσει δύο Ιταλούς συνδικαλιστές. Ο Τίκας ζήτησε ένταλμα σύλληψης αλλά τέτοιο πράγμα δεν υπήρχε και αρνήθηκε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση.

Με απαράμιλλο θάρρος, ζήτησε να δει τον επικεφαλής της εθνοφρουράς, λοχαγό Καρλ Λίντερφελντ (Karl Linderfeld) κρατώντας λευκή σημαία. Έπειτα οι αυτόπτες μάρτυρες είπαν ότι ο αξιωματούχος χτύπησε με πρωτοφανή αγριότητα τον Τίκα στο κεφάλι με την καραμπίνα. Οι εθνοφρουροί βάλθηκαν να πυροβολούν το άψυχο σώμα. Ευθύς αμέσως εισέβαλαν στον καταυλισμό, ρίχνοντας αδιακρίτως εναντίον οτιδήποτε κουνιόταν. Έδιωξαν τους απεργούς, σκότωσαν 18 άτομα, 10 εκ των οποίων ήταν παιδιά από τριών μηνών, ίσαμε 11 χρονών και έκαψαν τις σκηνές τους. Όταν οι απεργοί ξαναμπήκαν μερικές ημέρες αργότερα στον καταυλισμό, βρήκαν το πτώμα του Τίκα. Η κηδεία του έγινε στις 27 Απριλίου 1914 και την νεκρώσιμη πομπή ακολούθησαν χιλιάδες εργάτες.

Οι συγκρούσεις τερματίστηκαν μόνον όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντρο Γουίλσον έστειλε μονάδες του ομοσπονδιακού στρατού στην περιοχή. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, σκοτώθηκαν συνολικά 69 άτομα. Στον θλιβερό απολογισμό θα πρέπει να προσθέσουμε και τα εξής: 400 απεργοί συνελήφθησαν, 332 από αυτούς παραπέμφθηκαν για φόνο και μόνο ένας, ο Τζον Λόουσον, καταδικάστηκε αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο αργότερα τον αθώωσε. Από την εθνοφρουρά παραπέμφθηκαν 22 άτομα - ανάμεσά τους και δέκα αξιωματικοί - και σε μια παρωδία δίκης, που ως τέτοια διδάσκεται σήμερα σε διάφορες πανεπιστημιακές σχολές, αθωώθηκαν όλοι, πλην του λοχαγού Λίντερφελντ, ο οποίος δολοφόνησε τον Τίκα. Όμως, η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν απλή πειθαρχική επίπληξη.

Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα γεγονότα του Λάντλοου, διάφοροι μεταρρυθμιστές και σοσιαλιστές οργάνωσαν πικετοφορίες σ’ όλη τη χώρα.

·       Ο συγγραφέας Άπτον Σίνκλαιρ (που αργότερα έγραψε το μυθιστόρημα «King Coal») στήθηκε επί μέρες έξω από τα γραφεία του Ροκφέλερ στη Νέα Υόρκη σε σιωπηλή διαδήλωση.

·       Στο Σικάγο πραγματοποιήθηκε μεγάλη διαδήλωση με πρωτοβουλία της εφημερίδας "Masses". Ο Σίνκλαιρ και ο προοδευτικός δικαστής του Ντένβερ, Μπ. Μπ. Λίντσεϊ, ταξίδεψαν μαζί με γυναίκες απεργών σ’ όλη την Αμερική μιλώντας σε συγκεντρώσεις για την σφαγή του Λάντλοου.

Πρόκειται για μια τραγωδία -εργοδοτικό έγκλημα που πολλοί προσπάθησαν να ξεχαστεί.
Το χρονικό δεν γράφτηκε ποτέ και δεν περιλαμβάνεται στα βιβλία της αμερικανικής ιστορίας.

Πλέον, στο χώρο της σφαγής, στην περιοχή Τρίνινταντ, έχει στηθεί μνημείο από γρανίτη στη μνήμη των θυμάτων. Εκεί υπάρχει και ο τάφος του γενναίου Λούη Τίκα.
Για τη δολοφονία του Τίκα και τις επιθέσεις στους απεργούς και τις οικογένειές τους, που στοίχισαν τη ζωή σε 66 ανθρώπους, ηλικίας από 2,5 έως 45 ετών, δεν τιμωρήθηκε ποτέ κανείς.
Ο Λίντερφελντ δέχτηκε μόνο μια απλή επίπληξη….

Η ζωή του ήρωα συνδικαλιστή

Ο Λούης Τίκας (1886-1914) γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ρέθυμνο της Κρήτης. Τον χρόνο 1906 σε ηλικία 20 χρονών μετανάστευσε στις ΗΠΑ και από την Νέα Υόρκη, όπου πρωτοέφτασε, κατάληξε στο νότιο Κολοράντο, για να εργαστεί στα ορυχεία. Τον 1910 έγινε Αμερικανός πολίτης και λειτούργησε καφενείο στο Ντένβερ, όπου τότε ζούσαν περίπου 240 Έλληνες, με κέντρο την οδό ''Μάρκετ'' γνωστή ως ''Greek Town''_οι  περισσότεροι, εργάτες στα ορυχεία.

Ο Τίκας, έγινε μέλος της συνδικαλιστικής Ένωσης των ''Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου'' (Wobblies). Εργάστηκε στα ορυχεία στην περιοχή Πουέμπλο και αναδείχτηκε σε ηγετική μορφή ανάμεσα στους συμπατριώτες του, επειδή μιλούσε καλύτερα αγγλικά απ’ οποιονδήποτε άλλον και έστελνε τα εμβάσματα στην Ελλάδα για λογαριασμό των συμπατριωτών του, που δεν ήξεραν πώς να φερθούν στο ταχυδρομείο και στην τράπεζα.
Οι φωτογραφίες της συλλογής Ντολντ, που υπάρχουν στην πολιτειακή βιβλιοθήκη του Ντένβερ, δείχνουν τον Τίκα ως έναν Αμερικανό πολίτη χωρίς μουστάκι –κάτι ασυνήθιστο για την κρητική κοινότητα– που δεν θα ξεχώριζε από έναν ντόπιο.

Την εποχή που ο Λούης Τίκας έφτασε στο Ντένβερ, το μεγάλο αφεντικό ήταν ο Λεωνίδας Σκλήρης, από τη Σπάρτη, ένα είδος εργατοπατέρα που έλεγχε τους εργάτες, όχι μόνο στο Κολοράντο αλλά στην Γιούτα και στην Νεβάδα. Τους εύρισκε δουλειά στα ορυχεία με συνθήκες μεσαιωνικές και αμοιβές χειρότερες από των άλλων εθνοτήτων. Οι «Έλληνες του Σκλήρη» εργάζονταν για 1,75$ την ημέρα, ενώ οι Γερμανοί και οι Ουαλοί έπαιρναν 2,50$. Η κατάσταση στα ορυχεία ήταν μεσαιωνική. Από 1910 ίσαμε 1913, συνολικά 618 ανθρακωρύχοι είχαν χάσει τη ζωή τους σε εργατικά ατυχήματα. Τα ημερομίσθια ήταν τόσο χαμηλά, ώστε πολλές οικογένειες ικανοποιούνταν με τις «αποζημιώσεις θανάτου» που έφταναν τα εφτακόσια δολάρια (χώρια το φέρετρο των είκοσι δολαρίων). Ανάμεσά τους δούλευαν 350 περίπου Έλληνες. Η δουλειά τους ήταν πολύ σκληρή, με αποτέλεσμα σε δύο χρόνια να υπάρχουν 13 θάνατοι Ελλήνων και πολλοί τραυματισμοί.

Τον 1912, ο Λούης Τίκας εγκατέλειψε το καφενείο _το Νοέμβρη βρισκόταν στα ορυχεία του Φρέντερικ στο Κολοράντο, που ήταν σκλαβοπάζαρα. Στις 19-Νοε ήταν επικεφαλής των 63 Ελλήνων που κατέβηκαν σε απεργία. Τότε αναδείχτηκε η ηγετική κορφή του συνδικαλιστή Τίκα, με αποτέλεσμα να κερδίσει την εμπιστοσύνη των συμπατριωτών του, που αναζητούσαν τρόπους να απαλλαγούν από εργατοπατέρες τύπου «Σκλήρη». Στην διάρκεια αυτής της απεργίας, συνέβησαν πολλά: Όργιο εγκάθετων, ''προβοκάτσιες'' (μπήκε φωτιά στο κτίριο δίπλα στο πηγάδι του ορυχείου), συλλήψεις και φυλακίσεις. Ο Λούης Τίκας δεν ανεχόταν την εκμετάλλευση και την αδικία. Ήρθε σε επαφή με την «Ένωση Ανθρακωρύχων Αμερικής» (United Mine Workers of America), άρχισε να περιοδεύει στις ανθρακοφόρες περιοχές του Ντένβερ και του Πουέμπλο και να συγκεντρώνει στατιστικά στοιχεία για ατυχήματα και τραυματισμούς την περίοδο 1912-13. Επίσης, για την πολιτική των εταιριών και τη συμπεριφορά των υπευθύνων. Ενημερώνει πως αν οι συνθήκες δεν αλλάξουν θα ξεκινήσει ''βιομηχανικός πόλεμος'', όπως τον ονομάζει.

Ο Τίκας, σύντομα αποκτά την εμπιστοσύνη των εργαζομένων και εξελίσσεται σε ηγετική μορφή. Ο "Λούης ο Έλληνας" (Louis the Greek) ή ο "Λίο ο Κρητικός" (Leo the Cretan), όπως τον αποκαλούσαν, έγινε θρύλος. Όμως, οι εταιρίες που ανήκαν κυρίως στον Τζον Ροκφέλερ, δεν υποχωρούν, αλλά καιροφυλακτούν γιά να τον πλήξουν.

·       Το χρονικό της απεργίας δεν γράφτηκε ποτέ. Είχε σχεδόν ξεχαστεί, ώσπου το 1944 ο Γούντι Γκάθρι έγραψε ένα τραγούδι με τίτλο «The Ludlow Massacre». Το τραγούδι ακουγόταν συχνά στις διαδηλώσεις της δεκαετίας του ’60.
·       Ο ποιητής Ντέιβιντ Μέισον έγραψε ένα ποιητικό μυθιστόρημα 4.800 στίχων με τίτλο: "Ποιος ήταν ο Λούης Τίκας", όπου περιγράφεται η ζωή του Έλληνα πρωταγωνιστή του αμερικανικού εργατικού κινήματος.
·       Την ζωή του Τίκα επανέφερε στο προσκήνιο ο ελληνοαμερικανός συγγραφέας Ζήσης Παπανικόλας (1991), γράφοντας την βιογραφία του σε ένα βιβλίο.
·       Τον χρόνο 2001 ο Αμερικανός τραγουδοποιός Φρανκ Μάνινγκ (Frank Manning) στηριγμένος στις αναμνήσεις του παππού του που συμμετείχε στην απεργία του Λάντλοου, έγραψε το τραγούδι «Λούης Τίκας», που βραβεύτηκε στο διαγωνισμό «Γούντι Γκάθρι». Το τραγούδησε στις ετήσιες εκδηλώσεις που διοργανώνονται στο Λάντλοου από την Ένωση Ανθρακωρύχων και το 2007 το τραγούδησε και στην Ελλάδα.
·       Σήμερα το Λάντλοου είναι μια πόλη-φάντασμα. Στον χώρο της σφαγής, στην περιοχή Τρίνινταντ, έχει στηθεί μεγαλοπρεπές μνημείο από γρανίτη στη μνήμη των θυμάτων. Εκεί υπάρχει και ο τάφος του γενναίου Λούη Τίκα.
·       Στο Ρέθυμνο, τόπος καταγωγής του, προς τιμήν του, υπάρχει οδός Ηλία Σπαντιδάκη και προτομή του.
·       Τον 2013 η δημοσιογράφος Λαμπρινή Θωμά και ο σκηνοθέτης Νίκος Βεντούρας γύρισαν το ντοκιμαντέρ ''Παληκάρι'' (Ο Λούης Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου).
·       «Αποστόλης Μπερδεμπές» είναι το όνομα της ομάδας που γύρισε το ντοκιμαντέρ ''Ludlow, oι Έλληνες στους Πολέμους του Άνθρακα'' και η οποία έχει στο ενεργητικό της το γνωστό ντοκιμαντέρ ''Ταξισυνειδησία'' (2013). Ο Αποστόλης Μπερδεμπές ήταν ένας αγωνιστής της ελληνικής παροικίας της Νέας Υόρκης στα χρόνια της χούντας, ένας αγνός και πρωτοπόρος άνθρωπος, που πέθανε πολύ νέος, μία ημέρα πριν κλείσει τα 31 του χρόνια. Οι συντελεστές της ταινίας είναι οι Λεωνίδας Βαρδαρός (σκηνοθεσία), Προκόπης Δάφνος (διευθυντής φωτογραφίας), Ρήγας Αξελός (αφήγηση), Ξενοφώντας Βαρδαρός (μοντάζ και μουσικές επιλογές, Ανδρέας Γκόβας (ηχολήπτης) και Φρόσω Τσούκα (έρευνα).

Γούντυ Γκάθρυ (Woodrow Wilson Guthrie (1912 – 1967)
«The Ludlow Massacre».

....
Κάντε ένα ταξίδι μαζί μου στο 1913,
Στο Calumet, του Michigan, στη χώρα του χαλκού.
Θα σε πάω σε ένα μέρος που το λένε Italian Hall,
Εκεί που οι ανθρακωρύχοι έχουν τη μεγάλη τους χριστουγεννιάτικη μπάλα.

Θα σε πάω σε μια πόρτα και σε μια ψηλή σκάλα,
Το τραγούδι και ο χορός ακούγονται παντού,
Θα σε αφήσω να σφίξεις τα χέρια με τους ανθρώπους που θα δεις,
Και θα παρακολουθήσεις τα παιδιά να χορεύουν γύρω από το μεγάλο χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Ρωτάς για δουλειά και ρωτάς για μεροκάματο,
Θα σου πουν ότι βγάζουν λιγότερο από ένα δολάριο τη μέρα,
Δουλεύοντας στα μεταλλεία του χαλκού, ρισκάροντας τη ζωή τους,

Το ξέρω είναι διασκεδαστικό για σένα
να περνάς τα Χριστούγεννα με τα παιδιά και τη γυναίκα σου
Ακούγονται κουβέντες και γέλια και τραγούδια στον αέρα,
Και το πνεύμα των Χριστουγέννων υπάρχει παντού,
Πριν το καταλάβεις είσαι φίλος με όλους μας,

Και χορεύεις τριγύρω στην αίθουσα.
Λοιπόν, ένα μικρό κορίτσι κάθεται δίπλα στα φώτα του χριστουγεννιάτικου δέντρου,
Παίζει το πιάνο _ησυχία! …

Μέσα σ’ όλη αυτή τη διασκέδαση δεν θα καταλάβαινες ότι,
Ότι οι τραμπούκοι του αφεντικού την έπεσαν απέξω.
Οι αλήτες του, οι μπράβοι του κόλλησαν το κεφάλι τους στην πόρτα…

Ένας από αυτούς φώναξε ουρλιάζοντας φωτιά! Φωτιά!
Μια γυναίκα τσίριζε «δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα» -

Συνέχισε το πάρτι σου, δεν υπάρχει …
Λίγοι άνθρωποι έτρεξαν και ήταν μόνο λίγοι,
Οι τραμπούκοι και η ψώρα σε κοροϊδεύουν,
Ένας άντρας άρπαξε την κόρη του κίνησε …

Όμως οι τραμπούκοι κράτησαν την πόρτα και δεν μπόρεσε να βγει.
Και μετά ακολούθησαν άλλοι, εκατό ή περισσότεροι,
Αλλά οι περισσότεροι παρέμειναν
Οι κακοποιοί γέλαγαν με το δολοφονικό αστείο τους,

Ενώ τα παιδιά ήταν πνιγμένα στις σκάλες δίπλα στην πόρτα.
Ένα τόσο τρομερό θέαμα που δεν έχω δει ποτέ,
Μεταφέραμε τα παιδιά μας πίσω στο δέντρο τους,
Οι ψωριασμένοι του αφεντικού έξω ακόμα γελούσαν με το ξεφάντωμα τους,

Και τα παιδιά που ΠΕΘΑΝΑΝ ΕΚΕΙ
ΗΤΑΝ ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ ΤΡΙΑ.

Το πιάνο έπαιξε μια αργή νεκρική μελωδία,
Και η πόλη φωτίστηκε από ένα κρύο χριστουγεννιάτικο φεγγάρι,
Οι γονείς έκλαιγαν και οι ανθρακωρύχοι θρηνούσαν

Δες τι έκανε η απληστία σου για τ΄ άτιμα τα χρήματα…

Ο Guthrie, τραγουδιστής και τραγουδοποιός -μια από τις πιο σημαντικές μορφές της αμερικανικής λαϊκής μουσικής -ιδεολόγος κομμουνιστής, επικεντρώθηκε σε θέματα του αμερικανικού σοσιαλιστικού κινήματος και του αντιφασισμού. Η μουσική του περιλαμβάνει τραγούδια όπως το "This Land Is Your Land", που γράφτηκε ως απάντηση στο αμερικανικό εξαιρετικό τραγούδι "God Bless America", και έχει εμπνεύσει πολλές γενιές τόσο πολιτικά όσο και μουσικά.

Έγραψε εκατοντάδες κάντρι, λαϊκά και παιδικά τραγούδια, μαζί με μπαλάντες και αυτοσχέδια έργα. Το Dust Bowl Ballads, το άλμπουμ του με τραγούδια για την περίοδο του Dust Bowl, συμπεριλήφθηκε στη λίστα του περιοδικού Mojo με τα 100 Records That Changed The World και πολλά από τα ηχογραφημένα τραγούδια του αρχειοθετούνται στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου

Οι τραγουδοποιοί που έχουν αναγνωρίσει τον Γκάθρι ως σημαντική επιρροή στη δουλειά τους περιλαμβάνουν τους Μπομπ Ντύλαν, Φιλ Ος, Τζόνι Κας, Μπρους Σπρίνγκστιν, Ρόμπερτ Χάντερ, Χάρι Τσάπιν, Τζον Μέλενκαμπ, Πιτ Σίγκερ, Άντι Ίρβιν, Τζο Στράμερ, Μπίλι Μπραγκ, Τζέρι Γκαρσία, Μπομπ. Weir, Jeff Tweedy, Tom Paxton, Brian Fallon και Sixto Rodríguez.

Έπαιζε συχνά με το μήνυμα "This machine kills fascists" (Αυτή η μηχανή σκοτώνει φασίστες) πάνω στην κιθάρα του.

• Η αναγγελία της σφαγής Woody Guthrie (1912–1967)

• woodyguthriecenter.org
  Σημείο γραφής _Woody Guthrie: μουσικό βίντεο για την Λουντμίλα Παβλιτσένκο (Lyudmila Pavlichenko) τη  Σοβιετική ελεύθερη σκοπεύτρια του Κόκκινου Στρατού κατά τη διάρκεια του 2ου  Παγκοσμίου Πολέμου, στην οποία πιστώνονται 309 εκτελέσεις ναζιστών