Ξάφνου εν μέσω καταιγίδας 🌀 brutalist 💧 έχουμε φαβορί ⚡ για τα Όσκαρ 2025

Με τρεις βραβεύσεις στη σειρά, ο Σον Μπέικερ και το «Anora» επιστρέφει τον χρόνο πίσω, όταν ήταν φαβορί για τα φετινά Όσκαρ μετά το θρίαμβό του στις Κάννες.

Anora _Σον Μπέικερ

Ο Sean Baker (γεννημένος 26-Φεβ-1971) είναι Αμερικανός σκηνοθέτης, συγγραφέας, μοντέρ και παραγωγός ανεξάρτητων ταινιών που συχνά αφορούν τη ζωή περιθωριοποιημένων ανθρώπων, ιδιαίτερα μεταναστών και s3xεργατών.
Ανάμεσα στις  ταινίες του οι Take Out (2004), Starlet (2012), Tangerine (2015), The Florida Project (2017), Red Rocket (2021) και _φυσικά Anora (2024) _κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών 2024 για Εξαιρετική Σκηνοθεσία - και ήταν υποψήφιος για τέσσερα Όσκαρ, δύο Χρυσές Σφαίρες και πέντε Βραβεία BAFTA. Είναι επίσης γνωστός για τη συν-δημιουργία της κωμικής σειράς Fox/IFC, Greg the Bunny (2002–2006) και των spin-off της

Έχουμε κουραστεί να ακούμε τον όρο “σεξεργάτρια” κι ακόμα πιο πολύ έχουμε κουραστεί αντί να βλέπουμε τι ωθεί μια γυναίκα να καταλήξει σε μια τέτοια δυστυχία, να τη βλέπουμε να ζει το παραμύθι της στα μάτια ενός γόνου της αστικής τάξης. Ναι, ο Μπέικερ έχει κάνει πολύ καλή “πλανοθεσία” αλλά σεναριακά δεν είναι και η “Ωραία της ημέρας” του Λουίς Μπουνιουέλ... Δυστυχώς ο σύγχρονος κινηματογράφος όχι μόνο αποστερεί την ουσία και τη βάση της πορνείας από την έννοιά της αλλά καταφέρνει να τη δείξει και ως δρόμο διαφυγής και καριέρας. Δεν βαριέσαι, επέλεξα να γίνω «σεξεργάτρια» και τώρα παντρεύτηκα και τον γιο του ολιγάρχη να πιάσω την καλή. Η προσωπικότητά μου ξεκινά και τελειώνει στο πόσο αγωνίζομαι να ξεφύγω από το σιδερόφρακτο κλουβί και να μεταβώ στο χρυσό κλουβί. Τι κρίμα που το μαθαίνουν οι γονείς του και κάνουν ό,τι μπορούν για να υπογράψω το διαζύγιο, με απειλές και ξύλο στον υπόκοσμο... Όχι άλλη ωραιοποίηση της πορνείας. Γκώσαμε. Όχι άλλοι Χρυσοί Φοίνικες σε τέτοιες ιστορίες, δήθεν προοδευτικές, δήθεν διασκεδαστικές, δήθεν βγαλμένες μέσα από τη ζωή, δήθεν, δήθεν, δήθεν. Κανείς δεν γελάει με το πώς παζαρεύει μια πόρνη το ψωμί της. Και μάλιστα μιλώντας για Ρωσία και παραπέμποντας στην πρώην ΕΣΣΔ Τελεία. Τελεία και παύλα__Εξάλλου τα βραβεία, ειδικά των “μεγάλων” βλ. Cannes δίνονται με κριτήρια κάθε άλλο 7ης (και όχι μόνο) τέχνης _όρου που έγινε λάστιχο υποταγμένος σε σπόνσορες, glamour, εταιρείες διανομής κλπ.

Σε μια απολαυστική με πολλούς, άνισους αλλά και επί μέρους πετυχημένους τρόπους ταινία, ο Σον Μπέικερ υπενθυμίζει το απαραίτητο σινεμά του, καθ' όμοίωση της ηρωίδας του: ενός κοριτσιού με γκλίτερ στα μαλλιά και θλίψη στο βλέμμα που συνεχίζει να πιστεύει στα παραμύθια.
Και κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Χωρίς αυτό φυσικά να είναι το καθοριστικό, μια και 
Ο Σον Μπέικερ γυρίζει ταινίες που στη βάση τους είναι παραμύθια. Παραμύθια γνωστά και μπανάλ, από αυτά πάνω στα οποία χτίστηκε η αυτοκρατορία της Disney και από αυτά που συνεχίζουν να διαμορφώνουν το συλλογικό φαντασιακό των παιδιών για μια πραγματικότητα που κάπου στο τέλος της κάθε, όσο πικρής, σκοτεινής και ιστορίας κρύβεται ένα «και ζήσαν αυτοί καλά…».

Anora _Σον Μπέικερ ΝΑΙ ή ΟΧΙ βραβεία + Χρυσοί Φοίνικες;

Όμως η «Anora» δεν είναι μια πριγκίπισσα της Disney. Οι ήρωες του Σον Μπέικερ - τα παιδιά του - βρίσκονται πάντα στο περιθώριο της κοινωνίας: ζουν στα κακόφημα προάστια, είναι μετανάστες, είναι στάρλετ του πορνοβιομηχανίας, είναι τρανς πόρνες και hustlers. Είναι στρίπερς σαν την Ανι του «Anora», της νέας του ταινίας που τον βρίσκει να επιστρέφει - για όποιον γνωρίζει περισσότερο το υποτιμημένο και άγνωστο γενικά έργο του - στα χρόνια του «Tangerine» και του «Starlet» διατηρώντας όμως ως παρακαταθήκη για δική του χρήση την ψυχή του αριστουργηματικού «The Florida Project» και το μελαγχολικό σινεμασκόπ του «Red Rocket».

Η νέα του ταινία είναι κάτι σαν «το “Pretty Woman” όπως δεν το είδαμε ποτέ» ή «η Σταχτοπούτα αυστηρά για ενηλίκους», είναι όμως και μια τρελή τραγικωμωδία για το μεγαλύτερο μέρος της, γραμμένη πάνω σε κουλτούρες που συγκρούονται πάνω σε μια Αμερική που συνεχίζει παραδοσιακά να ανταλλάσσει «αμερικάνικα» όνειρα με «παγκόσμιους» εφιάλτες.

Περισσότερο βέβαια
από οτιδήποτε είναι μια ιστορία αγάπης__
Χωρίς αγάπη__

Η Ανι δουλεύει ως στρίπερ σε ένα μεγάλο κλαμπ στη Νέα Υόρκη. Ανώνυμη έξω από αυτό, εργάζεται σκληρά, με την ενέργεια ενός παιδιού για να διατηρήσει ισχυρό το όνομά της μέσα σε αυτό. Ενα βράδι το αφεντικό θα ζητήσει μια κοπέλα για να ικανοποιήσει τις ορέξεις ενός πλούσιου νεαρού γόνου από τη Ρωσία. Και η Ανι θα είναι η τυχερή. Ο νεαρός Ιβάν θα της ζητήσει να συναντηθούν και ιδιωτικά στην έπαυλη των γονιών του και γρήγορα θα την πληρώσει για να μείνει μαζί του για μια τρελή εβδομάδα απολαύσεων, καταχρήσεων, σεξ, video games που θα καταλήξει σε μια εκδρομή στο Λας Βέγκας και σε ένα γάμο με δαχτυλίδι πολλών καρατίων.

Αυτά είναι τα πρώτα 45 λεπτά μιας ταινίας που ο Σον Μπέικερ ολοκληρώνει σαν ένα tour de force του τι σημαίνει αυθεντικότητα, απενοχοποιημένος ρεαλισμός και ένα παιδικό βλέμμα πάνω σε πράξεις ενηλίκων που λειτουργεί αφοπλιστικά, σου κλέβει την καρδιά και μοιάζει να δικαιώνει όλες τις girl meets boy ιστορίες που δεν μπήκαν ποτέ μέσα σε κανένα mainstream και πολιτικά ορθό καλούπι. Η Ανι κάνει τη δουλειά ως αυστηρή επαγγελματίας, μόνο για τα χρήματα, αλλά το νιώθεις πως η λάμψη από το γκλίτερ στα μαλλιά της είναι ικανή να φωτίσει τον κόσμο και o μήνας του μέλιτος που ονειρεύεται στην Disney World είναι το πραγματικό της όνειρο. Ο Ιβάν, ένα χαμένο αγόρι, επιβιώνει μόνο τραβώντας στα άκρα την καλοπέραση που εξασφαλίζει με τα χρήματα των γονιών του - ένας εν τη γενέσει ολιγάρχης που όμως το νιώθεις πως μέσα στα αναψοκοκκινσμένα μάγουλά του η ανάγκη του να περνάει καλά κρύβει μια απόδραση από ένα κόσμο πιο σκοτεινό από όσο αναλογεί σε οποιοδήποτε «παιδί».

Ο γάμος τους θα γίνει η αρχή ενός παραμυθιού και, νομοτελειακά, ενός εφιάλτη, αφού οι γονείς του Ιβάν - και κυρίως η τυραννική μητέρα του - θα ενεργοποιήσει τους μαφιόζους έμπιστούς της, με επικεφαλής έναν ιερέα μιας ορθόδοξης ρωσικής εκκλησίας στη Νέα Υόρκη και βοηθούς δύο Ρώσους μικρογκάνγκστερ της κακιάς ώρας προκειμένου να ακυρώσουν το γάμο και να φέρουν τον Ιβάν πίσω στη Μόσχα.

Το πάρτι _μόλις; τελείωσε...

Ναι για την Ανι και τον Ιβάν, αλλά όχι για τον θεατή που σε αυτό το δεύτερο μέρος, όπου ομολογουμένως ο Σον Μπέικερ φλυαρεί περισσότερο και από τους Ρώσους γκάνγκστερ της ταινίας του, βλέπει μια άλλη ταινία, υπό συνθήκες το ίδιο πετυχημένη με την πρώτη. Το αντί rom-com του πρώτου μέρους δίνει τη θέση του σε μια τρελή κωμωδία με γκαγκς, σπαρταριστούς διαλόγους και δράση, σαν μια ταινία που αναπνέει τη στουντιακή απελευθέρωση των '70s μαζί με λίγο από την ευφυία του «Μερικοί το Προτιμούν Καυτό», τόσο σε αισθητική όσο και σε αντιμετώπιση, αφού, βαθιά ανθρωποκεντρικός, ο Σον Μπέικερ δίνει ψυχή και σώμα στους κακούς της ιστορίας, φτιάχοντας περισσότερο ένα θίασο από ανθρώπους ξένους χαμένους μέσα στο κρύο της Νέας Υόρκης, παρά μια γκαγκστερική ταινία με τους συμβατικούς σκληρούς «αρσενικούς» όρους.

Η διάβρωση παραμονεύει και έρχεται (όπως πάντα στις ταινίες του) με τη μορφή ενός αθεράπευτου ρομαντισμού και μιας βαθιάς πίστης στο παραμύθι που θα κλείσει την ταινία σε ένα αβάσταχτα λυτρωτικό φινάλε, που όχι μόνο βάζει μια τελεία στην κωμωδία, αλλά βρίσκει ένα μικρό χώρο μέσα σε ένα παλιό αυτοκίνητο της γιαγιάς για να ξεκινήσει το όνειρο από την αρχή. Αν οι εντάσεις ανάμεσα στα δύο αυτά διακριτά μέρη της ταινίας μπορούσαν να εξισορροπήσουν με οδηγό την σαρωτική ερμηνεία της Μάικι Μάντισον που έρχεται μετά από ρόλους στο «Κάποτε στο Χόλιγουντ» και στο «Scream» του 2022 να γίνει εδώ η Σταχτοπούτα που κανείς δεν είχε ποτέ φανταστεί, το «Anora» θα μπορούσε να σταθεί επάξια δίπλα στις καλύτερες στιγμές του δημιουργού του. Απαραίτητου σε κάθε περίπτωση σε ένα σύγχρονο αμερικάνικο σινεμά που επενδύει στον κυνισμό, την επί τούτου παραδοξότητα και την επικίνδυνη απόσταση του από τον άνθρωπο.

Η ταινία του Αμερικάνου σκηνοθέτη που πήρε το Χρυσό Φοίνικα τον περασμένο Μάιο στις Κάννες, κέρδισε μέσα σε δύο μέρες το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στα Critics' Choice Awards, το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας από το Σωματείο των Παραγωγών και το Βραβείο Σκηνοθεσίας από το αντίστοιχο Σωματείο Σκηνοθετών. Κανείς δεν ξέρει αν αυτό το σερί θα συνέβαινε έτσι κι αλλιώς ή το σκάνδαλο γύρω από το «Emila Perez» επηρέασε, ειδικότερα τους ψηφοφόρους των δύο Σωματείων, καθώς η ψηφοφορία για τα Critics Choice Awards είχε ολοκληρωθεί πριν ακόμη γιγαντωθεί ο θόρυβος γύρω από την ταινία του Ζακ Οντιάρ. Η επικράτηση του «Anora», υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, έρχεται ωστόσο την κατάλληλη στιγμή για να ξεκαθαρίσει μια οσκαρική κούρσα που ήταν τελείως στον αέρα, με επικρατέστερη ταινία για το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας, μέχρι πρότινος το «The Brutalist» του Μπρέιντι Κορμπέ που είχε κερδίσει και τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας, αφήνοντας αβράβευτο τελείως το «Anora».

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πολλά πράγματα, εκτός από όσα επιβάλλει η στατιστική. Στα 36 του χρόνια, το βραβείο του Σωματείου Παραγωγών ταυτίστηκε 26 φορές με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, οπότε αναμένουμε να δούμε αν θα συμβεί το ίδιο και φέτος.

Από το 2020 μέχρι και το 2024, το βραβείο των Παραγωγών και το Όσκαρ ήταν ακριβώς το ίδιο. Διαφοροποιήθηκε το 2019 ψηφίζοντας το «1917» του Σαμ Μέντες, ενώ το Όσκαρ πήγε στα «Παράσιτα», το 2017, ψηφίζοντας το «La La Land» (ενώ όλοι θυμούνται πλέον πως το Όσκαρ πήγε στο «Moonlight»), και το 2016, ψηφίζοντας το «The Big Short» (ενώ το Όσκαρ πήγε στο «Spotlight»). Τα προηγούμενα οκτώ χρόνια, το βραβείο Παραγωγών και το Οσκαρ ήταν το ένα και το αυτό («Birdman», «12 Χρόνια Σκλάβος», «Argo», «The Artist», «Ο Λόγος του Βασιλιά», «The Hurt Locker», «Slumdog Millionaire» και το «Καμιά Πατρίδα για τους Μελλοθάνατους»).

Το Βραβείο του Σωματείου των Σκηνοθετών επίσης είναι ενδεικτικό του προβαδίσματος που έχει ο Σον Μπέικερ - στα περίπου 80 του χρόνια, η πλειοψηφία των επιλογών του Σωματείου ταυτίστηκε και με το Οσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας. Τα τελευταία 20 χρόνια για παράδειγμα, οι δύο μοναδικές φορές που δεν ταυτίστηκε με το Οσκαρ η επιλογή των Σκηνοθετών ήταν όταν η Ακαδημία δεν είχε προτείνει καν στην κατηγορία της σκηνοθεσίας τον Μπεν Αφλεκ για το «Αrgo» και όταν το Σωματείο βράβευσε τον Σαμ Μέντες το 2019 ενώ το Οσκαρ πήγε στο Μπονγκ Τζουν-χο. Συνολικά, από την έναρξη του βραβείου, μόνο οκτώ φορές ο νικητής του DGA δεν κατάφερε να εξασφαλίσει το Οσκαρ: Αντονι Χάρβεϊ («The Lion in Winter»), Φράνσις Φορντ Κόπολα («Ο Νονός»), Στίβεν Σπίλμπεργκ («Το Πορφυρό Χρώμα»), Ρον Χάουαρντ («Απόλλων 13»), Ανγκ Λι («Τίγρης και Δράκος»), Ρομπ Μάρσαλ («Σικάγο»), Μπεν Αφλεκ («Argo») και Σαμ Μέντες («1917»).

The Florida Project_2017

Το απέριττο, βαθιά συγκινητικό, ρεαλιστικό σε σημείο μαγείας φιλμ του Σον Μπέικερ για τις προσωπικές μας χαμένες και ξανακερδισμένες Disneyland. Υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα Β' Ανδρικού Ρόλου για τον Γουίλεμ Νταφόε και μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς.

Στις ΗΠΑ τα μοτέλ έχουν γίνει το τελευταίο καταφύγιο των ανθρώπων που δε μπορούν να εξασφαλίσουν μόνιμη κατοικία. Ο πληθυσμός των «κρυμμένων αστέγων» αποτελείται κυρίως από οικογένειες που παλεύουν κάθε μέρα να διατηρήσουν μια στέγη. Η ιστορία μας εκτυλίσσεται λίγο έξω από το Ορλάντο, τον απόλυτο προορισμό για διακοπές και «Το Πιο Μαγικό Μέρος στον Κόσμο». Η κεντρική λεωφόρος ανάμεσα στα θεματικά πάρκα και τα θέρετρα είναι γεμάτη από φτηνά μοτέλ που κάποτε γέμιζαν από τουρίστες, ενώ σήμερα φιλοξενούν άστεγες οικογένειες. Η Μούνι ζει με την 22χρονη μητέρα της Χέιλι, σε ένα τέτοιο μοτέλ - το The Magic Castle. Το κοντινότερο που έχει η Μούνι σε πατρική φιγούρα είναι ο Μπόμπι, ο διαχειριστής του μοτέλ, τον οποίο πειράζουν συνεχώς τα παιδιά με τις σκανδαλιές τους. Η Χέιλι μόλις έχασε τη δουλειά της κι ένα κοριτσάκι στην ηλικία της Μούνι μόλις μετακόμισε δίπλα τους- θα είναι ένα αξέχαστο καλοκαίρι.

Όποιος γνωρίζει το σινεμά του Σον Μπέικερ θα βρει στο «The Florida Project» όλα εκείνα τα στοιχεία που τον έχρισαν έναν από τους πιο συναρπαστικούς ανεξάρτητους Αμερικάνους σκηνοθέτες ήδη πριν από την τεράστια επιτυχία του «Tangerine», της αμέσως προηγούμενής του ταινίας που συζητήθηκε σχεδόν όσο καμία άλλη για την καινοτομία του γυρίσματος με iPhone αλλά κυριότερα για την αυθεντικότητα των σχέσεων των τρανσέξουαλ πρωταγωνιστριών του και της ικανότητας του ως δημιουργού να ανακαλύπτει στιγμές απαράμιλλης ομορφιάς μέσα στο πιο άσχημο περιβάλλον.

Οι γυναίκες μεταξύ τους σε διαφορετικές ηλικίες, οι νατουραλιστικές ερμηνείες τόσο από επαγγελματίες ηθοποιούς όσο και από ερασιτέχνες ή πρωτοεμφανιζόμενους, η ιδιοφυής χρήση των σκηνικών, η διαρκής αγωνία ενός σημερινού δημιουργού να μιλήσει για την πιο σκληρή πραγματικότητα με όρους σχεδόν ποιητικούς, ποτέ όμως ωραιοποιημένους ή συνθετικούς. Ολα όσα είναι το σινεμά του βρίσκονται εδώ και μαζί μια ιστορία που μπορεί να σου ραγίσει την καρδιά.

Γυρισμένο σε απαστράπτον φιλμ, τοποθετημένο στο Ορλάντο, λίγα μόνο μέτρα από τη Disney World, το «The Florida Project» (έτσι ονομαζόταν το μεγάλο φιλόδοξο σχέδιο της Disney για την κατασκευή του θεματικού πάρκου στην περιοχή) έχει για πρωταγωνίστρια του την εξάχρονη Μούνι που ζει μαζί με την νεαρή και άνεργη μητέρα της σε ένα φτηνό μοτέλ δίπλα ακριβώς στον αυτοκινητόδρομο. Εκεί, σε ένα καλοκαίρι που μοιάζει να μην τελειώνει ποτέ, η Μούνι θα ζήσει τη δική της μεγάλη περιπέτεια, γνωρίζοντας νέους φίλους, παίζοντας αυτοσχέδια παιχνίδια και απολαμβάνοντας μια καθημερινότητα που παίζει σχεδόν αδιάκοπα στη διαπασών, είτε αυτές είναι οι κραυγές του ενθουσιασμού των μικρών παιδιών λίγο πριν τις καθημερινές τους εξορμήσεις στα εγκαταλελειμμένα κτίρια τριγύρω είτε οι συνεχείς διαπληκτισμοί της μητέρας της με τον προστατευτικό ιδιοκτήτη του μοτέλ.

Ο Σον Μπέικερ δεν πρωτοτυπεί καταγράφοντας τη ζωή μιας white trash Αμερικής που ζει στο όριο της φτώχειας, με ηρωίδες μητέρες που μεγαλώνουν μόνες τους τα παιδιά τους προσπαθώντας ταυτόχρονα να βρουν χρήματα από περιστασιακές δουλειές και παιδιά που φλερτάρουν καθημερινά με τον κίνδυνο, την επαιτεία, την απώλεια της αθωότητας που διατηρούν μέσα σε αντίξοες συνθήκες.

Ο Σον Μπέικερ πρωτοτυπεί γιατί κινηματογραφεί αυτό το καλοκαίρι όπως θα το έκανε και αν διαδραματιζόταν στην πιο όμορφη παραλία του κόσμου ή σε ένα υπέροχο σπίτι με πισίνα, κήπο και αμέτρητα παιχνίδια και όχι σε ένα βιομηχανικό σκηνικό που μοιάζει σαν να ανήκε κάποτε σε μια πολύχρωμη ταινία της Disney και τώρα ρημάζει από την εγκατάλειψη και την αδιαφορία. Βλέποντας τον κόσμο μέσα από το απίστευτο βλέμμα της πρωταγωνίστριάς του (αν μιλάμε για παιδιά - ταλέντα ας υποκλιθούμε στην Μπρούκλιν Πρινς), o Σον Μπέικερ αντιστρέφει τους όρους μιας γνώριμης πραγματικότητας και ανακαλύπτει την ομορφιά στα πιο αναπάντεχα μέρη.

Σαν ένας τεράστιος παιδότοπος, όλο το άναρχο, γιγαντιαίων διαστάσεων και συνθετικό τοπίο γύρω από το μοτέλ που ζει η Μούνι μοιάζει να της ανήκει ολοκληρωτικά σαν αυτό να είναι το ολόδικό της παιχνίδι. Με τον ίδιο τρόπο που διεκδικεί το δικαιώμα να της ανήκουν και τα ελάχιστα τετραγωνικά του δωματίου στο οποίο κοιμάται με τη μητέρα της, ένα παγωτό που λιώνει στα χέρια της, η καλύτερή της φίλη από το γειτονικό μοτέλ, μια ζωή που μπορεί να μην την επέλεξε αλλά την προτιμά από οτιδήποτε θα είχαν να της προσφέρουν οι κοινωνικοί λειτουργοί ή μια συμβατική ασφαλής ζωή μακριά από τους φίλους, τη μητέρα της, το μοναδικό σύμπαν στο οποίο η ίδια μπορεί να είναι η πιο όμορφη πριγκίπισσα του δικού της παραμυθιού.

Δίνοντας νόημα στην κριτική πάνω στο αμερικανικό όνειρο και την Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ, και γεμίζοντας ζωή μια ταινία που στο βάθος της κρύβει μια βαθιά μελαγχολία για μια χώρα που ονειρεύεται συνεχώς «και ζήσαν αυτοί καλά...» σε παραμύθια που δεν ειπώθηκαν ποτέ, ο Σον Μπέικερ, στην καλύτερη στιγμή του και σε μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, τολμά να αφηγηθεί με αφοπλιστική ειλικρίνεια και κινηματογραφική μαγεία ένα κομμάτι σκληρής καθημερινότητας στο περιθώριο σαν να επρόκειτο για «μια υπέροχη ζωή».