Σταθερή επιδίωξη του αστικού κράτους η καλπονοθεία

1956 _σαν σήμερα: το 47,38% των ψήφων συγκέντρωσε η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή από τας Σσσσσέρας και η νέα κυβέρνηση σχηματίστηκε στις 29 Φεβρουαρίου, περιλαμβάνοντας βασικά παλαιούς πολιτικούς της Δεξιάς αλλά και νέα αστέρια. Ο Καραμανλής διαδέχθηκε στην πρωθυπουργία τον Αλέξανδρο Παπάγο, μετά τον θάνατο του τελευταίου στις 4 Οκτωβρίου 1955 με αστικό κράτος και αμερικανούς να βιάζονται να λύσουν _μεταξύ άλλων Κυπριακό ελληνοτουρκικά κά. και αποτελούσε έναν προβεβλημένο υπουργό του Ελληνικού Συναγερμού, ο οποίος είχε και το «καλώς έχει» των ανακτόρων _Φρείκης και Cia, το έπαιζε με «αποστάσεις» από τον λεγόμενο εθνικό διχασμού. Και εκπροσωπούσε τη νέα γενιά πολιτικών, η οποία προσέβλεπε κυρίως προς ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, με την Αγγλία να έχει παραδώσει σ΄ αυτούς τα σκήπτρα διαχείρισης των παγκόσμια τάξης.

1956_Μουσείο Μπενάκη

“Τριφασικό” εκλογικό σύστημα.

Σχεδόν από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων του, έκανε εμφανείς τις προθέσεις του να διεξαγάγει άμεσα νέες εκλογές, αφού προηγουμένως προέβαινε σε αναθεώρηση του εκλογικού συστήματος. Το σχέδιο του νέου εκλογικού νόμου κατατέθηκε στη Βουλή στις 25 Νοεμβρίου 1955, με την ονομασία «πλειοψηφικό με περιορισμένη εκπροσώπηση της μειοψηφίας». Στην ιστοριογραφία έχει μείνει γνωστό ως το «τριφασικό εκλογικό σύστημα».

Εν ολίγοις, το νέο σύστημα προέβλεπε να ισχύει το πλειοψηφικό σύστημα στις περιφέρειες που εξέλεγαν έως τρεις βουλευτές, το πλειοψηφικό με περιορισμένη εκπροσώπηση του 2^ου κόμματος στις περιφέρειες που εξέλεγαν από τέσσερις έως δέκα βουλευτές και το αναλογικό σύστημα στις υπόλοιπες περιφέρειες. Το νέο εκλογικό σύστημα εγκρίθηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία στις 19 Δεκεμβρίου και δύο εβδομάδες αργότερα ο Καραμανλής ανακοίνωσε την επιθυμία του να διεξαχθούν εκλογές στις 19 Φεβρουαρίου 1956. Παράλληλα, ανακοίνωσε την ίδρυση του κόμματός του, της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ).

Η ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου προκάλεσε την αντίδραση της αντιπολίτευσης. Κάποια από τα αστικά κόμματα, τα οποία προέρχονταν κυρίως από τον χώρο του Κέντρου, συγκρότησαν στις 17-Ιαν-1956 έναν ευρύ πολιτικό συνασπισμό με την επωνυμία Δημοκρατική Ένωση, με επικεφαλής τον κομμουνιστοφάγο Γεώργιο Παπανδρέου, ενώ ανεξάρτητα επέλεξαν να διεκδικήσουν την ένταξή τους στη Βουλή το Κόμμα Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη και το Λαϊκό Κοινωνικό Κόμμα του Στέφανου Στεφανόπουλου. Το τεταμένο κλίμα που επικράτησε στις κοινοβουλευτικές συζητήσεις μεταφέρθηκε και στην προεκλογική εκστρατεία. Στην ΕΡΕ εντάχθηκαν ως επί το πλείστον βουλευτές και πολιτευτές, οι οποίοι ανήκαν στον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου. Στις τάξεις του προσχώρησαν, όμως, και «μπουμπούκια» _στελέχη του πολιτικού χώρου του «Κέντρου» (Ευάγγελος Αβέρωφ, Κωνσταντίνος Τσάτσος, Αύγουστος Θεολογίτης, Στέλιος Κωτιάδης κ.ά. συμμετείχε και η ΕΔΑ…), τα οποία διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του κόμματος Καραμανλή και αντικατέστησαν τα «κονσερβοκούτια» με την λεγόμενη «υπέρβαση των παθών», ενώ 100άδες στελέχη του ΚΚΕ και των αλύγιστων της ταξικής πάλης, σάπιζαν σε φυλακές και εξορίες.

Στις εκλογές της 19^ης Φεβ-1956 η ΕΡΕ ήρθε δεύτερη με 47,38% των ψήφων (η Δ.Ε 48,15%), παρά ταύτα, το κόμμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή έλαβε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 165 έδρες, ενώ ο συνασπισμός με επικεφαλής τον Παπανδρέου μόλις 132, απόρροια του νέου εκλογικού συστήματος.

Σταθερή επιδίωξη η καλπονοθεία

Είναι πράγματι εκπληκτικό το πόσα απίθανα εκλογικά συστήματα έχουν εφαρμοστεί στη χώρα μας με την πρόφαση του σχηματισμού ισχυρών κυβερνήσεων στη Βουλή, ασχέτως εάν αυτές ήταν μειοψηφία στο λαό.

u  Έτσι, μετά το 9,7% που συγκέντρωσε η Δημοκρατική παράταξη το 1950, δηλαδή αμέσως μετά τον Εμφύλιο οι εκλογομάγειροι της Δεξιάς, με την καθοδήγηση των Αμερικανών έσπευσαν, ενόψει των εκλογών του 1951, να αυξήσουν το όριο συμμετοχής ενός κόμματος στη β κατανομή από το 10% στο 17%. Αποτέλεσμα στις εκλογές η νεοσύστατη τότε ΕΔΑ, αν και πήρε το 10,57% των ψήφων, κατέλαβε μόλις το 3,87% των εδρών στη Βουλή.

u  Οι εκλογές του 1952 διεξήχθηκαν με το πλειοψηφικό χωρίς επαναληπτική αναμέτρηση (το κόμμα της σχετικής πλειοψηφίας κερδίζει όλες τις έδρες). Εκλογικό σύστημα που καθιέρωσε ο Παπάγος, ύστερα από τις αξιώσεις του τότε Αμερικανού πρεσβευτή Πιούριφόι. Η ΕΔΑ με το 9,55% των ψήφων αποκλείστηκε από τη Βουλή, ενώ το κόμμα του στρατάρχη, αν και συγκέντρωσε 49,22% κατέλαβε το 82,3% των βουλευτικών εδρών.

u  Στις εκλογές του 1956 ο Κ. Καραμανλής υιοθέτησε νέο εκλογικό σύστημα, το φαυλότερο ίσως όλων, όσα μέχρι σήμερα έχουν παρουσιαστεί στην ιστορία _το λεγόμενο τριφασικό, στο οποίο αναφερθήκαμε. Ένα συνδυασμό πλειοψηφικού, υπερενισχυμένης αναλογικής και απλής αναλογικής, ανάλογα με το τι συνέφερε την ΕΡΕ σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Αποτέλεσμα, το κόμμα του Κ. Καραμανλή με το 47,38% των ψήφων πήρε το 55% των βουλευτικών εδρών και η Δημοκρατική Ένωση, στην οποία συμμετείχε και η ΕΔΑ, αν και πρώτο κόμμα με 48,15%, πήρε μόλις το 44% των εδρών στη Βουλή.

u  Το 1958 με τη συγκατάθεση των Γ. Παπανδρέου και Σ. Βενιζέλου εφαρμόζεται ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής που θέτει όριο συμμετοχής στο δεύτερο γύρο το 25%, με στόχο την καταλήστευση των ψήφων της ΕΔΑ. Τελικά, ο λαός χαλά τα σχέδια αυτά, δίνει στην ΕΔΑ ποσοστό 24,43% και με 79 έδρες την καθιστά αξιωματική αντιπολίτευση.

u  Ακολουθούν οι εκλογές της βίας και νοθείας του 1961, όπου πέραν όλων των όσων άλλων συνέβησαν εις βάρος της Αριστεράς η ΕΔΑ με το 14,34% των ψήφων παίρνει το 8% των βουλευτικών εδρών. Ανάλογη είναι και κατάσταση στις εκλογές που επακολούθησαν μέχρι τη δικτατορία του 1967.

u  Το 1963 η Ένωση Κέντρου παίρνει 42,04%, αλλά καταλαμβάνει το 46% των εδρών στο Κοινοβούλιο. Η ΕΔΑ με 14,34% μόλις το 9,34% των εδρών, ενώ η ΕΡΕ με 39,37% έχει το 44% των βουλευτικών εδρών.

Στις εκλογές του επομένου χρόνου, το 1964,η Ένωση Κέντρου παίρνει 52,72% των ψήφων και το 57% των βουλευτικών εδρών και η ΕΔΑ 11,8%, αλλά μόλις το 7,33% των εδρών.

Μετά τη μεταπολίτευση

u  Στις πρώτες εκλογές μετά τη μεταπολίτευση ο Κ. Καραμανλής εισηγείται και το Υπουργικό Συμβούλιο, στο οποίο μετέχει και η Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις εγκρίνει εκλογικό σύστημα, με το οποίο επιτυγχάνεται το μεγαλύτερο ποσοστό καλπονοθευτικής πριμοδότησης στο πρώτο κόμμα (18,63%) ύστερα από εκείνο των εκλογών του 1952 (33%) που διεξήχθησαν με πλειοψηφικό. Συγκεκριμένα η Νέα Δημοκρατία με το 54,37% των ψήφων πήρε το 73% των εδρών στη Βουλή, ενώ η Ενωμένη Αριστερά με το 9,47% εξασφάλισε μόλις το 2,66% των εδρών και το ΠΑΣΟΚ με 13,58% των ψήφων το 5% των εδρών. Μόνο για την Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις το σύστημα λειτούργησε αναλογικά, αφού πήρε 20,42% των ψήφων και το 20% των εδρών.

u  Και στις εκλογές του 1977 το εκλογικό σύστημα εξασφαλίζει στη ΝΔ άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Παρά το ότι πήρε το 41,84% των ψήφων παίρνει το 57% των εδρών. Πριμοδοτείται δηλαδή με 46 έδρες που αφαιρούνται από τα μικρότερα κόμματα. Οι 17 από αυτές τις έδρες ανήκαν στο ΚΚΕ που πήρε ποσοστό ψήφων 9,36%, αλλά μόλις το 3,66% των βουλευτικών εδρών. Κερδισμένο από το εκλογικό σύστημα πέραν του κόμματος της ΝΔ είναι μόνο το ΠΑΣΟΚ που με το 25,34% των ψήφων καταλαμβάνει το 31% των εδρών της Βουλής.

u  Στις εκλογές του 1981 ξανά λεηλατούνται οι έδρες του ΚΚΕ από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Συγκεκριμένα το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει το 48,06% των ψήφων και το 57,33% των εδρών στη Βουλή. Η ΝΔ το 35,91% και το 38,33% των εδρών, ενώ το ΚΚΕ με το 10,89 των ψήφων παίρνει μόλις το 4,33% των εδρών.

Ανάλογης καλπονοθευτικής λογικής είναι και οι εκλογικοί νόμοι που έφτιαξε το ΠΑΣΟΚ παρά το ότι στο περίφημο "Συμβόλαιο με το λαό" δεσμευόταν ότι: "Με την άνοδό του στην κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ θα προωθήσει την καθιέρωση της απλής αναλογικής για να καταγράφεται η λαϊκή βούληση χωρίς παραμορφώσεις" (σελ 40 του "Συμβολαίου").

u  Το 1985 το ΠΑΣΟΚ με το 45,82% των ψήφων παίρνει το 54% των εδρών. Η ΝΔ που είχε ψηφίσει και αυτή τον εκλογικό νόμο με 40,84% των ψήφων παίρνει το 42% των εδρών και το ΚΚΕ με 9,89% των ψήφων το 4% των εδρών.

u  Στις εκλογές του Ιούνη του 1989 η ΝΔ συγκεντρώνει το 44,28% των ψήφων και το 48,3% των εδρών. Το ΠΑΣΟΚ με 39,13% καταλαμβάνει το 41,6% των εδρών και ο ενιαίος Συνασπισμός με 13,13% των ψήφων το 9,3% των εδρών. Στις εκλογές του Νοέμβρη του 1989 η ΝΔ παίρνει 46,19% και το 49,3% των εδρών, το ΠΑΣΟΚ 40,65% και το 42,6% των εδρών και ο ενιαίος Συνασπισμός 10,97% των ψήφων και το 7% των εδρών. Το 1990 η ΝΔ παίρνει το 46,89% των ψήφων και το 50% των εδρών, το ΠΑΣΟΚ 38,61% και το 41% των εδρών και ο ενιαίος Συνασπισμός 10,28% και το 6,3% των εδρών.

u  Στις εκλογές του 1993 με το εκλογικό σύστημα που έχει φτιάξει η ΝΔ το ΠΑΣΟΚ με το 46,88% των ψήφων καταλαμβάνει το 56,6% των κοινοβουλευτικών εδρών. Η ΝΔ με το 39,3% των ψήφων το 37% των εδρών. Το ΚΚΕ με 4,54% των ψήφων το 3% των εδρών και η Πολιτική Άνοιξη με 4,88% το 3,3% των εδρών, ενώ ο εναπομείνας "ΣΥΝ" με 2,94% των ψήφων δεν μπαίνει στο Κοινοβούλιο, αφού δεν κατάφερε να ξεπεράσει το όριο του 3% που βάζει ο εκλογικός νόμος.

Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ
Η πορεία της Κομματικής οικοδόμησης από το 21^ο στο 22^ο Συνέδριο του Κόμματος